Search

Bütün dünya tarihi göz önüne alındığında Osmanlılar, 600 yılı aşkın bir ömre sahip olabilmiş büyük imparatorluklardandır. Osmanlıları böylesine uzun ömürlü ve etkili kılan şeylerin başında, toplumun sosyo-ekonomik düzen ve zihniyeti gelmektedir. Ancak, klasik sosyo-ekonomik düzen ve zihniyet anlayışı zayıflamış devletin ilerlemesini durdurmuş ve Osmanlılar çağdaşları karşısında geri kalmaya başlamıştır. Daha açık bir deyişle gerilemede, teknik yoksunluk ve kaynak eksikliğinden evvel, toplumsal düzen ve zihniyet anlayışının yara alması etkili olmuştur. Osmanlılar üzerine yapılan çalışmaların ve araştırmaların çoğunluğu, devletin sosyo-ekonomik tarihini ikinci plana atarak, savaşlar, fetihler ve antlaşmalar tarihi yazma eğilimindedirler. Ancak bu milliyetçi tarih anlayışı son zamanlarda yerini daha objektif ve çok yönlü tarih anlayışlarına bırakmıştır. Bu çalışmanın konusu, Osmanlı’nın sosyo-ekonomik zihniyetini, işlevselci teorinin yaklaşım ve kavramlarını kullanarak analiz etmek ve sanayileş(e)meme ve kapitalistleş(e)memenin cevaplarını bu zihniyet üzerinden anlamaya ve açıklamaya çalışmaktır. Böylesi bir çalışmanın yapılmasındaki temel amaç, Osmanlı’nın sosyo-ekonomik zihniyetinin belirginleştirilmesi yoluyla, aslında sanayileşememe ya da modernleşememe handikaplarına sosyolojik bazı cevaplar ve argümanlar bulmaktır. Osmanlı’nın neden sanayileşemediği ya da modernleşme yarışından nasıl geri kaldığı sorularına bugüne kadar verilen ve aranan cevaplar, çoğunlukla teknik altyapı eksikliği ve kaynak yokluğu gibi argümanları dikkate almışlardır. İşte bu çalışma da Osmanlı’nın bu geri geri kalmış ya da bırakılmış hâline, toplumsal zihniyeti açıklama çabası içinde cevaplar aramasından dolayı, diğer çalışmalardan ayrılmakta ve önemi ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmanın bir diğer amacı da Osmanlıların denge ve düzen unsurlarını gözeterek inşa etmiş olduğu devlet ve toplum yapısını, işlevselci teorinin önermeleriyle analize tabi tutmaktır. Çalışmada, Osmanlı’nın klasik dönemindeki (15. ve 17. yy) sosyo-ekonomik zihniyetine odaklanılmaktadır. Osmanlı’nın 600 yılı aşkın ömrü düşünüldüğünde, tüm ömrüne tek bir zihniyetin kaskatı bir şekilde hâkim olduğunu iddia etmek oldukça zordur. Bu yüzden, bu çalışmada, kendisini, Osmanlı’nın klasik dönemi olarak kabul edilen 15. ve 17. yy. ile sınırlandırmakta, ortaya koyulan bu sosyo-ekonomik düzen ve zihniyet ile devletin sanayileşememesi ve kapitalizme geçişinde sorunlar yaşaması tartışılmaktadır. Verilerini literatür taraması üzerinden elde edilen bu tartışmanın sonrasında ise, devletin sanayileşme ve kapitalistleşme gibi kapsamlı bir değişim hikâyesi yazamamasının sebebini, Weber’in rasyonalist değişim teorisinden faydalanılarak açıklanmaya çalışılmaktadır. Considering all of human history, the Ottomans had one of the greatest empires that lasted more than 600 years. The most important thing that made the Ottoman Empire so long-lasting and influential was its socio-economic order and societal mentality. However, its classical socio-economic order and mentality became weakened and as a result, progress was halted and the Ottomans began to lag behind their contemporary powers. To put it more clearly, before the empire began to fall behind in terms of technology and resources,, problems regarding understanding of social order and mentality were significantly led to the decline of the state. The majority of studies and research on the Ottomans tend to discuss the history of wars, conquests and treaties by putting the socio-economic history of the state to the forefront. However, this nationalist view is starting to be replaced by more objective and versatile conceptions of history. The subject of this study is to analyze the socio-economic mentality of the Ottoman Empire by using theories and concepts of the structural-functionalist approach and to try to understand and explain the reasons why the Ottomans could not industrialize and become capitalist through this mindset. The main purpose of conducting such a study is to look for some sociological explanations and arguments on why the Ottomans did not industrialize or modernize, by clarifying the socio-economic mentality of the Ottoman Empire. The main reasons given on why the Ottoman Empire did not industrialize or why they lagged behind in the modernization race have mostly taken into account arguments such as lack of technical infrastructure and resources. This study is different from others and its importance emerges from its search for answers in an effort to explain the social mentality to this backward or abandoned state that was the Ottoman Empire. Another aim of this study is to analyze the Ottoman Empire and its social structure which the Ottomans built by promoting law and order by using the assumptions of the functionalist theory. This study focuses on the socio-economic mentality of the classical period of the Ottoman Empire (15th and 17th centuries). Considering that the lifespan of the Ottoman Empire was more than 600 years, it is difficult to argue that a single mindset dominated its entire history. Therefore, this study is limited to the 15th and 17th centuries, which are accepted as the classical period of the Ottoman Empire. This study shows that the state cannot industrialize and as a result it experiences problems in its transition to capitalism with this outdated socio-economic order and mentality. After the discussion section, whose data was obtained through the literature review, attempts are made to explain the reason why the state could not write a comprehensive change story involving industrialization and capitalization by using Weber's rationalist theory of change.

Url: http://josc.selcuk.edu.tr/article/view/1075000327, İçinde bulunduğumuz karmaşık, belirsiz ve dinamik ortam basın örgütlerini ve çalışanlarını yoğun olarak etkilemekte ve onları radikal değişime zorlamaktadır. Değişim bireyler ve örgütler açısından doğal olduğu kadar evrensel bir olgudur. Buna karşın, çevresel uyaranların yönü, yoğunluğu, biçimi ve bileşenlerine göre uyum sağlanıp ya da kontrol altına alabilmek içinde rasyonel planlamayı öngören bir olgudur. 1980’li yıllara kadar basın örgüt ve çalışanları dış çevre koşullarının görece dengeli seyretmesi nedeni ile daha düzgün doğrusal (first order change) değişim planlamalarını temel alarak gelişim sürecini tamamlamışlar ve çevreye uyum göstermişlerdir. Oysa günümüz koşullarının özellikleri (karmaşa, belirsizlik, dinamiklik) dikkate alındığında bu özelliklere uyum sağlayabilmek için, değişim planlamalarının daha sistematik, çok boyutlu ve interdisipliner yaklaşımlarla oluşturulup, (second order change) realize edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle bu çalışmada, koşulsallık ve davranışçı kuramlar perspektifinde, günümüz koşullarında basın örgütleri ve görevlileri dikkate alındığında, planlı değişim sürecinin nasıl gerçekleştirileceği, bu konuda değişime karşı çıkış davranışları ile nasıl başa çıkılabileceği ve gelişim trendinin nasıl yakalanacağının analizi temel amaç olarak belirlenmiştir. Ayrıca betimsel yöntem temelinde geliştirilen bu çalışmada, bazı stratejik gelişme teknikleri de önerilmiştir., The complicated, uncertain and dynamic medium in which we are at the moment affect the press organisations and their employees intensely and force them to change. Change is a natural and universal fact in term of individuals and organisations. It is also a fact that requires planing and being rational in order to be able to adapt oneself to direction, density, form and components of environmental stimuli and to take them under control. Due to the fact that environmental conditions prevailed relatively stable for the press and its employees until 1980s, press organisations took the first order change planning as basis and completed their process of growth and adopted themselves to the environment. But given the features of current conditions (complicated, uncertain, dynamic), it is necessary that planning for change should be released by a more systematic, multidimensional and interdisciplinary approach. For this reason, when the press organisations and their responsibilities are taken into consideration under these current conditions, the facts that how planned process of change would be realised, how behavioral resistance to change would be dealt with, and how the trend of development would be achieved were takes as basis and analised with perspectives of contingency and behavioral theories. Separately, in this study, which has been developed by scientific methods, some strategic methods of development have been proposed.