Search

Hasar rezervlerinin doğru miktarda ayrılmaması, sigorta şirketlerinin ileride karşılaşacağı yükümlülüklerini karşılayamamasına neden olabilmektedir ve bunun sonucunda şirketler sermaye güçlüğü çekebilirler. Ayrıca hasar rezervleri şirketlerin kar/zarar durumunu doğrudan etkilemesi sebebiyle, şirket faaliyetlerinin doğru kararlar alınarak yürütülmesine olanak sağlar. Bu çalışmada, hayat dışı sigortacılık için hasar rezervi tahmin modelleri genel hatlarıyla açıklanmıştır. Deterministik ve stokastik bazı yöntemler arasındaki kuramsal model farklılıkları araştırılmıştır. Stokastik modeller için Mack model, Over-Dispersion Poisson dağılımı modeli ve Gamma dağılımı modeli, klasik yöntemler için ise Zincir Merdiven metodu, Bornhuetter-Ferguson metodu ve Cape-Cod metodu karşılaştırılarak incelenmiştir. Çalışmada analiz edilen uygulama datası Türkiye'de faaliyet gösteren tüm hayat dışı sigorta şirketlerinin trafik sigortası branşına ait hasar verilerini içermektedir. Uygulamada çalışmaya konu olan hasar rezervi tahmin modelleri, R programı üzerinden karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Türkiye'de trafik sigortası pazarının karlılığı rezerv belirsizliğinden kaynaklanan güven aralıkları ile araştırılmıştır. Yapılan tüm analizler göz önüne alındığında, en iyi hasar rezervi tahmininin over dispersed poisson bootstrap modeli kullanılmasıyla elde edildiği belirlenmiştir. Insurance companies can be faced with being unable to meet their future liabilities due to a failure to allocate the loss reserves at the right amount; therefore, the companies may suffer from capital difficulties in the future. In addition, loss reserves help companies to carry out their activities with the right decisions due to the direct effect of the loss reserves on the profit/loss balance of the companies. In this study, the loss reserve models for non-life insurance has analyzed and explained in general terms. Besides, theoretical model differences between deterministic and stochastic methods has been investigated. The Mack model, the Over-Dispersion Poisson distribution model and the Gamma distribution model as the stochastic models were compared with the Chain Ladder method, the Bornhuetter-Ferguson method and the Cape-Cod method as classical models. The application data analyzed in the study includes loss data of the motor liability insurances branch of all non-life insurance companies operating in Turkey. The loss estimation models used in the application are analyzed comparatively through the R program. The profitability of the motor liability insurance market in Turkey has been investigated with confidence intervals arising from reserve uncertainty. In conclusion, the best loss reserve estimate was obtained by using the over dispersed poisson bootstrap model. 90

Çalışmada finans piyasalarında fiyat hareketlerini stokastik süreçler ile tanımlayan portföy optimizasyonu ve varlık fiyatlama modelleri ele alınmıştır. Piyasaların modellenmesinde kullanılan ve geliştirilen süreksiz ve sürekli zamanlı stokastik süreçler teorik olarak incelenmiştir. Stokastik süreçlere dayandırılarak oluşturulan uzun dönemli portföy optimizasyon ve varlık fiyatlama modelleri araştırılmış ve tek dönemli klasik modellerle karşılaştırılmıştır. Uygulama olarak sürekli zamanlı bir model olan ve fiyatların log-normal dağılımını varsayan log-optimal portföy optimizasyonun tek dönemli Markowitz portföy optimizasyonu karşılaştırılması yapılmıştır. Borsa Istanbul verileri kullanılarak farklı uzunluktaki zaman dilimlerinde her iki yöntemle de portföyler oluşturmuş ve portföy beklenen geometrik büyümeleri, getirileri ve standart sapmaları karşılaştırılmıştır. Ayrıca portföyler oluşturuldukları zaman dilimlerini izleyen farklı süreler boyunca test edilerek gerçekleşen değerler ile karşılaştırılmışlardır. Sonuç olarak portföy oluşturma ve test süreleri uzadıkça log-optimal portföylerin Markowitz portföylere oranla daha iyi performans sergilediği görülmüştür. Bu da sürekli zamanlı stokastik piyasa modellemesinin tek dönemli modellere göre uzun dönem için daha gerçekçi bir yaklaşım olduğu varsayımını desteklemektedir.Anahtar Kelimeler : Stokastik Portföy optimizasyonu, Çok dönemli portföyoptimizasyonu, Log-optimal portföy, Sürekli Zamanlı Varlık Fiyatlama, Log-optimalfiyatlama Portfolio optimization and asset pricing models, which define price movements in financial markets by stochastic processes, were investigated in this study. Continuous and discrete time stochastic processes used and developed for modelling the financial markets were examined theoretically. Intertemporal portfolio optimization and asset pricing models based on stochastic processes are investigated and compared with classical single period models. As an application log-optimal portfolio optimization, which is a continuous time model and which assumes log-normal distribution of prices, was compared with single period Markowitz portfolio optimization. Portfolios of different time ranges were constructed with Borsa Istanbul data by using both methods and the portfolio expected geometric growth, return and standard deviations were compared. Moreover portfolios were tested for the different time periods following their constructions and compared against actual values. It was observed as a result that as portfolio construction and test periods lengthen log-optimal portfolios outperform the Markowitz portfolios. This approves that the continuous time stochastic modelling of financial markets is a more realistic approach in long term compared to single period models.Key Words: Stochastic portfolio optimization, Multi-period portfolio optimization,Log-optimal portfolio, Continuous time asset pricing, Log-optimal pricing 165

Bu çalışma kapsamında, ilk olarak bir rüzgar enerjisi santrali projelendirmesi ve kurulumda izlenecek yollar anlatılmıştır. Daha sonra, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü' nden (DMİ) alınan Konya - Yunak bölgesine ait 1986 ? 2007 yılları arasında 10 metre yükseklikte ölçülen saatlik ortalama rüzgar şiddeti, basınç ve sıcaklık verileri kullanılarak bölgenin rüzgar karakteristiği hız süreklilik eğrileri yöntemi ile incelenmiştir. Ardından ölçüm değerlerinden elde edilen ve zamanla değişim gösteren hava yoğunluğu değerleri göz önünde bulundurularak farklı yüksekliklerde bulunan iki değişik rüzgar türbini modeli için yıllık rüzgar enerjisi hesaplamaları yapılmış ve hava yoğunluğunun standart (1,225kg/m3) alınması durumuyla karşılaştırılmıştır. Burada ayrıca, 10 metredeki veriler türbin göbek yüksekliğine yükseltilirken kullanılan güç profil kanunundaki Helmann katsayısı için farklı değerler kullanılarak bu katsayının hesaplamalardaki önemi irdelenmiştir.Rüzgar gücü potansiyeli hesaplamalarında kullanılan ve literatürde geçen hava yoğunluğunun rüzgar hızına bağlı değişikliği dikkate alınarak elde edilen bir düzeltme faktörüyle yapılan hesaplama metodu da bu kapsamda incelenmiştir. Sonuçta, bu 3 farklı metodla elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır.Rüzgar enerjisi üretimine etkisi olan bir takım meteorolojik etkenlerden; şiddetli yağmur, kar, dolu, buzlanma, yıldırım çarpmaları ve yüksek sıcaklıklar da bu çalışmada incelenmiştir.Daha sonra, Osmaniye ? Gökçedağ' da kurulu bulunan bir santraldeki ölçüm direğinden alınan 15 günlük saatlik ortalama rüzgar verileriyle bu ölçüm direğine en yakın rüzgar türbininin üretim değerleri karşılaştırılmıştır. Ayrıca türbin üzerinden alınan saatlik ortalama rüzgar şiddeti verileri de kullanılarak üretim değerleri hesaplanmış ve aradaki farkların nedenleri incelenmiştir. In this thesis, firstly, the design procedure of a wind power plant and the road map during the installation of a wind farm has been indicated. Then, wind characteristics of Konya ? Yunak region has been analaysed using the wind speed duration curves method by using the hourly average wind , pressure and temperature data of State Meteorological Works General Directorate (SMW) measured in 10 meters height in between the years 1986 and 2007. Besides by the help of the data received, the avarage air density values which varies in time has been calculated in order to make energy production calculations for two different types of wind turbine that has different hub heights. The energy production calculations have been made for both turbines by considering the standart air density, which is (1,225kg /m3), and annual average air density value of the site. During the calculations, different values for the Helmann coefficient, which takes place in the power profile law that is to increase the wind speed values from 10 meter to hub heights, are also considered.The formulation, which is used in literature that scrutinizes the variability of the air density depending on the variations of the wind speed has also been analyzed within the scope of this thesis. Eventually, the different results obtained with this three different approaches have been compared.The factors that has affects on wind energy production; such as heavy rain, snow, hail, icing, lightning and high temperatures have been investigated within the frame of this thesisLastly, the energy production values have been calculated using the data received from a wind farm, which is currently under operation. The hourly average wind speed data taken from both the mast and the anemometer, which is located on the wind turbine. Finally, these estimated values have been compared with the real energy production values of the wind turbine. 107

Sigortanın temel işlevi, zararı ekonomik açıdan önemsiz bir duruma getirmektir. Kişilerin tek başlarına karşılayamayacakları zararların bir organizasyon aracılığıyla aralarında paylaşılmasıdır. Reasürans ise, sigortacının üstlendiği riskin bir kısmını veya tamamını diğer bir sigortacıya devretmesi olarak tanımlanabilir.Sigorta şirketleri, üstlendikleri riskleri azaltmak ve kendilerini beklenmeyen risklere karşı koruyabilmek için kendi portföy yapıları ve gelecek stratejilerine en uygun reasürans yöntemini belirlemelidir. Reasürans yönteminin belirlenmesinin yanı sıra sigorta şirketinin üzerinde tuttuğu riskin ne kadarının sigortalaması gerektiğinin belirlenmesi de reasürans uygulamalarının önemli problemlerinden birisidir.Sedan şirket saklama payını hesaplarken, üzerinde daha fazla risk tutmak ile olası hasar dalgalanmalarını karşılayabilmek arasındaki dengeyi iyi kurmak zorundadır.Bu çalışmada, son yıllarda finans sektöründe yaygın olarak kullanılan Rikse Maruz Değer (Value-at-Risk, VaR) ve Koşullu Riske Maruz Değer (Conditional Tail Expectation, CTE) risk ölçümleri ile toplam hasar fazlası reasürans yöntemi altında farklı prim ilkeleri açısından sigortacının maruz kalacağı toplam ödemeyi Monte Carlo stokastik optimizasyonu yöntemi ile minimize ederek sigortacı için optimal saklama payının hesaplanması incelenmiştir. Böylece analitik çözümün elde edilemediği durumlarda optimal saklama payının Monte Carlo stokastik optimizasyonu yöntemi ile elde edilebileceği gösterilmiştir. The fundamental function of insurance is to make loss economically insignificant. The losses that people are unable to cover on their own, are shared between them through an organization. The reinsurance, also can be defined as a method of reducing risk by transferring all or part of an insurance policy to another insurer.Insurance companies have to determine the most appropriate reinsurance method for their portfolio structure and future plans in order to minimize the risk they took over and to protect themselves against unexpected risks. In additon to the determination of reinsurance methods, one of the most significant problems of reinsurance applications is the determination of how much risk the insurance company must insure.While calculating the retention limit, cedent company must establish a good balance between keeping more risk on it and covering possible loss fluctuaitons.In this study, VaR (Value-at-Risk) and CTE (Conditional Tail Expectation) risk measures which are commonly used in financial sector in recent years, are analyzed by minimizing cedent?s total risk of exposure using Monte Carlo Stochastic optimization method, with calculating the optimal retention limit in terms of diffrent premium principles under the stop loss reinsurance contract for the cedent. Thus, it is revealed that, in the circumstances, when analytic solution is not achieved, the optimal retention limit can be achieved by Monte Carlo optimization method. 86

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2009, Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2009, Günümüzde yapı sistemlerinin güvenilirliği paralelinde, sistemlerin dinamik davranışları ile modal karakteristiklerinin doğrulukla saptanması büyük önem arz etmektedir. Titreşen sistemler için bahsi geçen dinamik davranış ve modal karakteristiklerin belirlenmesi için teorik ve deneysel yöntemler mevcuttur. Teorik yöntemler uygulama açısından kolay fakat parametrelerin doğruluğunun belirlenmesi açısından tartışmaya açıktır. Oysa deneysel yöntemler, pratikte uygulaması daha zor fakat sistemin gerçek dinamik davranışını belirlemek açısından daha doğru bilgiler verir. Örneğin bir yapının deneysel yöntemlerle dinamik davranışının belirlenmesi için yapıya ait bir takım ölçülmüş çıktılara ihtiyaç vardır. Ancak bu ölçüm işleminin pratikte yapılması zahmetli ve maliyetli bir çalışma gerektirir. Bu çalışma kapsamında, titreşen yapıların modelleme teknikleri, deterministik ve teorik yapıdan, stokastik ve deneysel yapıya doğru ilerlemek kaydıyla incelenmiş ve bu teknikler arasındaki benzerlikler ile farkların değerlendirilmesi yapılmıştır. Bunlara ilave olarak çerçeve bir sistemin deterministik metodlar ve stokastik sistem tanılama yöntemleriyle dinamik parametrelerinin belirlenmesi uygulama olarak ele alınmıştır., Nowadays determining the dynamic behaviors and modal characteristics of construction systems carry great importance for the reliability of these systems. For the vibrating constructions, the theoretical and experimental methods are used to determine the above mentioned characteristics and behaviors. Theoretical methods are simple in terms of application but may be less accurate due to several reasons. On the other hand, the experimental methods are difficult in application but provide more accurate information in terms of determining the actual dynamic behavior of the system. For instance, a group of measured data is needed in order to determine the dynamic behavior of a construction by experimental methods. However, vibration measurement is a difficult and costly process. Within the scope of this work, the modeling techniques of the vibrating constructions are analyzed progressively from deterministic and theoretical techniques to stochastic and experimental techniques. In addition to these; the similarities and differences of the listed techniques are discussed. Furthermore, figuring the dynamic parameters of a frame system by deterministic and stochastic system identification methods are demonstrated., Yüksek Lisans, M.Sc.

Enerji sistemlerinin gerçek hayat şartları altında etkin ve verimli olarak faaliyetlerini sürdürebilmesi gerekliliği, üretim sürecinin iyi planlanması zorunluluğunu doğurmakta ve bu amaçla belirsizlik altında optimizasyon yöntemlerine başvurulması kaçınılmaz hale getirmektedir. Bu sistemlerin belirsiz talep yapısı altında faaliyet gösterdikleri gerçeği göz önüne alındığında, belirsizlik altında optimizasyon yaklaşımı olarak senaryo tabanlı stokastik programlama modelleri öne çıkmaktadır.Bu çalışmada, belirsiz talep altında faaliyet gösteren bir doğalgaz çevrim santralinin karşılaştığı üretim planlama problemi, çok-aşamalı stokastik bir program olarak modellenmiştir. Belirsizliğin modelde uygun bir biçimde ele alınabilmesi amacıyla, ARIMA zaman serisi modellerine başvurulmuş ve elde edilen stokastik süreç bilgileri senaryo ağacı oluşturulmasında kullanılmıştır. Senaryo ağacının sezgisel bir algoritma yardımıyla minyatür bir ağaca indirgenmesi sonucunda elde edilen talep senaryoları matematiksel modelde girdi olarak kullanılmıştır. Söz konusu çok-aşamalı stokastik program, cebirsel bir modelleme dili yardımıyla deterministik eşdeğerine çevirilerek problemin çözümü sağlanmıştır.Anahtar Sözcüklerelektrik üretim planlaması, çok-aşamalı stokastik program, deterministik eşdeğer, ARIMA, senaryo indirgeme. The necessity of effective and efficient operation of power systems under real life conditions has raised the need for careful planning of such systems and thus employing optimization methods that is able to handle uncertainty.If undeterministic load charcteristics of those utilities are to be considered, scenario based stochastic programming models emerges as a primary optmization method under uncertainty. In this paper,a multistage stochastic linear program has been proposed for modeling power production planning problem of a natural-gas burning utility operating under uncertain load.In order to handle uncertainty properly in the model, ARIMA time series models are utilized and parameters of the stochastic process is used for constructing load scenario tree.This original scenario tree has been downsized to a much more smaller one by an heuristic scenario reduction algorithm and this miniature tree has been used as an input to mathematical model.Resulting multistage stochastic program has been solved by generating the deterministic equivalent of the program via an algebraic modeling language.Key Wordspower production planning, multistage stochastic program, deterministic equivalent, ARIMA, scenario reduction. 97

Farklı risk ölçüsünü kabul eden Konno & Yamazaki modeli en önemli portföy optimizasyonu modellerindendir. Bu çalışmada, Konno & Yamazaki modeli esas alınarak stokastik programlama yöntemiyle bir portföy optimizasyonu modeli geliştirilmiştir. Önerilen probabilistik programlama modelinde, belirli güven seviyelerinde risk biraz daha indirgenebilmektedir. Geliştirilen model IMKB'den alman verilerle uygulanmıştır. Uygulama modeli elektronik tablo aracı olarak Microsoft Excel 2000 versiyonu kullanılarak çözülmüştür. Önerilen model aynı verilerle çözülen Markowitz ve Konno & Yamazaki modelleriyle karşılaştırılmışlar. Önerilen modelin bazı üstünlükleri söz konusudur. İlk olarak, önerilen modelin portföylerinin standart sapmaları, Konno & Yamazaki portföylerinin standart sapmalarından düşüktür, ikinci olarak, önerilen model ilgili güven seviyesinde daha fazla getiri sunmaktadır. Dahası, önerilen model yaklaşık olarak %1 1 daha iyi çözüm üretmektedir. Önerilen model çok daha yüksek performanslı portföyler üretmektedir. Ayrıca, yeni model diğerlerine göre çok daha yüksek getiri oram çözüm eşik değerine sahiptir. Son olarak, üç model arasında tam bir uyumun olduğu gösterilmiştir. Konno & Yamazaki model which has a different risk measure, is one of the most important portfolio optimization models. In this dissertation, an alternative portfolio optimization model is developed based on Konno & Yamazaki model via stochastic programming method. Portfolio risk can be reduced more at some confidence levels by proposed probabilistic programming model. The proposed model is applied to the data taken from IMKB. The application model is solved as a spreadsheet model by Microsoft Excel 2000 version. The new model is compared with Markowitz and Konno & Yamazaki models, which are applied to the same data set. The developed model has some superiorities. Firstly, the standard deviations of the portfolios generated by proposed model are lower than that of the others. Secondly, the developed model proposes more rates of return at a specific confidence level. Moreover, the new model generates generally 11% better solutions. The model also generates portfolios with higher performance compared with the others' portfolios. Furthermore, the model has higher rates of return solution threshold value. Finally, it is shown that three models are totally in accordance with each other. in 296

oz Bu tez çalışmasında para ve sermaye piyasalarında, finansal yatıran araçlarının analizinde kullanılan yöntemlerden teknik analiz ve bu yöntem uygulanırken analizciler tarafından en fazla kullanılan göstergelerden biri olan stochastic'in teknik analiz piyasasındaki güvenilirliği araştırılmıştır. Uygulamanın temel amacı stochastic yöntemi ile hisse senedi yatırımcısının hisse senedine ne zaman yatıran yapacağı veya ne zaman yatınınım nakde çevirmesi gerektiği belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada hisse senetlerinin kısa vadede stochastic yöntemi ile değerlendirilmesinde en çok kullanılan 5-3-3 'Kik periyotlar dikkate alınmıştır. Ayrıca 3 yıllık dönemi kapsayan (97-98, 98-99, 99-00) 30 şirkete ait hisse senetlerinin stochastic verileri metastock paket programıyla tespit edilerek karşılaştırmalar yapılmışta. * * ABSTRACT Technical analysis, which is used in financial investment equipment analysis for money and capital markets, and one of its indicators, stochastic' s, reability in stock exchange market is researched in this thesis, By applying stochastic approach I tried to identify when an investor should invest or liquidate his stocks. In this study a widely used 5-3-3 period is considered in evaluating stocks. Also, by using metastock program, stock data that belonged to 30 companies for the past 3 years (97-98, 98-99, 99-00) had been obtained and compared. oz Bu tez çalışmasında para ve sermaye piyasalarında, finansal yatıran araçlarının analizinde kullanılan yöntemlerden teknik analiz ve bu yöntem uygulanırken analizciler tarafından en fazla kullanılan göstergelerden biri olan stochastic'in teknik analiz piyasasındaki güvenilirliği araştırılmıştır. Uygulamanın temel amacı stochastic yöntemi ile hisse senedi yatırımcısının hisse senedine ne zaman yatıran yapacağı veya ne zaman yatınınım nakde çevirmesi gerektiği belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada hisse senetlerinin kısa vadede stochastic yöntemi ile değerlendirilmesinde en çok kullanılan 5-3-3 'Kik periyotlar dikkate alınmıştır. Ayrıca 3 yıllık dönemi kapsayan (97-98, 98-99, 99-00) 30 şirkete ait hisse senetlerinin stochastic verileri metastock paket programıyla tespit edilerek karşılaştırmalar yapılmışta. * * ABSTRACT Technical analysis, which is used in financial investment equipment analysis for money and capital markets, and one of its indicators, stochastic' s, reability in stock exchange market is researched in this thesis, By applying stochastic approach I tried to identify when an investor should invest or liquidate his stocks. In this study a widely used 5-3-3 period is considered in evaluating stocks. Also, by using metastock program, stock data that belonged to 30 companies for the past 3 years (97-98, 98-99, 99-00) had been obtained and compared. 167