Search

Yazılım geliştirme süreci için takım toplantıları olmazsa olmaz aktivitelerdendir. Bu toplantılar, genellikle, yüz yüze yapılsa da COVID-19 salgını gibi değişen küresel koşullar, yazılım geliştirme takvimini kesintiye uğratmadan başka türlü çözümlerin sürece acilen dahil olmasını gerektirmektedir ve bu konudaki literatür henüz yeterince olgunlaşmamıştır. Bu çalışmada, Yazılım Mühendisliği uygulamalarına çevrimiçi işbirlikçi araçların entegrasyonunu etkileyen faktörleri, gözden geçirme toplantıları özelinde değerlendirilmesi hedeflenmektedir. Bu amaçla, geleceğin yazılım profesyonelleri olarak nitelenen 73 ikinci ve üçüncü sınıf Yazılım Mühendisliği öğrencisinin önceden tanımlanmış senaryolar üzerinden deneysel gözden geçirme toplantılarına katılımı sağlamıştır. Çalışmanın sonucunda, çevrimiçi işbirlikçi araç kullanımının katılımcıların gerçek performanslarına olumlu etki ettiği ve takım üyeleri arasındaki etkileşimi yüz yüze toplantılara nazaran geliştirdiği, katılımcıların bu tür platformları gelecekteki kariyerlerinde kullanma niyetlerine olumlu katkı sağladığı saptanmıştır., Team meetings are indispensable activities for the software development process. Although these meetings are usually held face-to-face, changing global conditions such as the COVID-19 pandemic require other solutions to be urgently involved without interrupting the software development schedule, and the literature on this subject is not mature enough yet. In this study, it is aimed to evaluate the factors affecting the integration of online collaborative tools into Software Engineering applications, in terms of review meetings. For this purpose, 73 first and second year Software Engineering students, who are qualified as software professionals of the future, participated in the experimental review meetings over predefined scenarios. As a result of the study, it was determined that the use of online collaborative tools had a positive effect on the actual performance of the participants and improved the interaction between team members compared to face-to-face meetings, and contributed positively to the intention of the participants to use such platforms in their future careers.

Bu çalışma, bir yapının mevcut detay tasarımının uyarlanabilirlik seviyesinin tespiti ve gelecekte tasarlanacak yapıların kalıcı olmayan, uyarlanabilir mimari detay tasarımına sahip olmasını sağlayabilecek bir yöntem geliştirilmesini amaçlamıştır. Bu yöntem herhangi bir mimari yapının mevcut detay tasarımının uyarlanabilirliğini derecelendirmenin yanısıra, yeni tasarımlar için de rehber niteliğinde bir yardımcı araca ihtiyaç olduğu düşüncesi ile oluşturulmuştur. Mimari detayı oluşturan parçaların birbirlerine bağlantı biçimlerindeki anlayış, yapının varlığının her aşamasında onu değiştirmeye ve dönüştürmeye imkan verecek kontrol mekanizmasının anahtarıdır. Bu anahtar, detayın uyarlanabilirliğine imkan veren bağlantı biçimlerini şekillendiren ve bir kılavuz niteliğinde olan okunabilirlik, müdahale edilebilirlik ve basitlik ilkeleridir. Araştırma, bu ilkeler kıstas kabul edilerek ve mimari detayı etkileyen diğer unsurlar ile ilişki kurularak yapılmıştır. Çalışmada kuram oluşturma yaklaşımından ve nitel araştırma tasarımında etkileşimli yaklaşımdan yararlanılmıştır. Bu yaklaşımlar gereğince çalışmada analiz yöntemi bir model olarak ortaya konulmuştur. Örneklem oluşturmada sivil mimarinin el zanaatına dayanan, halk yapım sistemine sahip bir yapı ve çağdaş yapım sistemlerine sahip bir yapı belirlenmiştir. Böylece yapım sistemleri bakımından sivil ve çağdaş nitelikte olmak üzere iki uç noktada değerlendirilen karşıt iki yapının karşılaştırmalı analizi yapılmıştır. Analiz ile detay tasarımı, yapı sistemleri ve bunları oluşturan unsurlar arasındaki ilişkiler tanımlanmış ve sayısal olarak karşılaştırılabilen sonuçların elde edilmesi sağlanmıştır. Detay tasarımı ve yapının uyarlanabilirlik seviyesini ifade eden yapım dönüşüm hızı arasındaki ilişkiye dönük yeni bir yaklaşım ortaya konulmuştur., The aim of the study was to develop a method for the determination of the adaptability level of a structure and impermanent adaptable architectural detail design for the structures to be designed in the future. In addition to grading the adaptability of existing detail design of any architectural structure, the method is formed with the idea that there is a need for a guiding tool for new designs. The understanding of the way the components forming architectural detail connect to each other is the key to the control mechanism that will allow the structure to be changed and transformed at every stage of the structure’s existence. This key refers to the principles of readability, interventionability, and simplicity shaping the connection patterns that allow the adaptability of the detail. Accepting these principles as benchmark, the study was conducted by establishing a relationship with other elements affecting architecture. The study benefited from grounded theory approach and interactive approach in qualitative research design. In accordance with these approaches, the analysis method was set forth as a model. In the process of sample organizing, one structure with vernacular construction systems based on handicraft of civil architecture and another structure with modern construction systems were selected. Thus, a comparative analysis of two opposing structures evaluated in two extreme points which are civil and contemporary in terms of construction systems. The relationships between analysis and detail design, construction systems and their composing elements were defined and the figures of comparable results were obtained. A new approach aimed at the relationship between construction and transformation speed indicating structure’s adaptability level was suggested.

Developments insoftware development technologies, software life cycle used in the developmentof software cycles, shortening of the scope of the software and with theincrease in the requirements of different agile software development approacheshave emerged. In this study, SCRUM method, which is an agile softwaredevelopment method, is explained in detail and the results obtained with theuse of web and augmented reality based two SCRUM task board applicationaccording to different technologies are given. The augmented reality basedScrum Task Board application can do the same operations as the web-basedapplication. When both applications were compared, it was seen that web-basedScrum Task Board application was easier to use than augmented reality basedScrum Task Board application and required less technology and technicalknowledge., Yazılım geliştirme teknolojilerinde yaşanangelişmeler, yazılımların geliştirilmesinde kullanılan yazılım yaşamdöngülerinin sürelerinin kısalması, yazılımlardaki kapsamın ve gereksinimlerinartması ile beraber farklı çevik yazılım geliştirme yaklaşımlarını ortaya çıkarmıştır.Çalışmada bir çevik yazılım geliştirme yöntemi olan SCRUM detaylı olarakanlatılmış ve farklı teknolojilere göre geliştirilen web ve arttırılmışgerçeklik temelli iki SCRUM Görev Tahtası uygulamasının kullanımı ile eldeedilen sonuçlara yer verilmiştir. Geliştirilen arttırılmış gerçeklik temelli ScrumGörev Tahtası uygulaması, web-tabanlı Scrum uygulamasının gerçekleştirdiğiişlemleri yapabilmektedir. Geliştirilen her iki uygulama karşılaştırıldığında,web-tabanlı Scrum Görev Tahtası uygulamasının AR tabanlı Scrum Görev Tahtasıuygulamasına göre kullanımının daha kolay olduğu, daha az teknoloji ve teknikbilgi gerektirdiği görülmüştür.

Çok-etmenli sistemlerin (MAS) geliştirilmesi için Etmen-tabanlı Yazılım Geliştirme (AOSE) araştırma alanında birçok alana-özgü modelleme dili (DSML) önerilmiştir. Bu MAS DSML'lerinin MAS DSML geliştiricisi ve kullanıcısı gibi paydaşların çeşitli ihtiyaçlarını karşılayacak yapıda olması ve MAS geliştirmeyi ne derece etkin ve kolay hale getirdiğinin belirlenmesi gerekmektedir. Ancak literatürdeki MAS DSML çalışmaları incelendiğinde bunların özellikle dil bileşenleri, üretilen çıktılar ve DSML'in etmen tabanlı yazılımın tasarımı ve inşaası sırasında kullanımını içeren bir değerlendirmesinin hiç yapılmadığı ya da çok yüzeysel bir şekilde yerine getirildiği görülmektedir. AOSE alanında yukarıda sözü edilen eksikliği gidermek amacıyla bu tezde MAS DSML'lerinin belirlenen bir takım metriklere göre sistematik olarak niceliksel ve niteliksel açıdan çevrimiçi değerlendirilmesini destekleyen bir web tabanlı yazılım aracı geliştirilmiştir. Araç içerisinde niceliksel değerlendirme sırasında ilk olarak değerlendirilen MAS DSML'inin üstmodeli bir referans üstmodel ile kıyaslanarak dilin MAS alanını kapsayıcılığı belirlenmektedir. Çoklu durum çalışması temelli niceliksel değerlendirmede ise dilin MAS yazılımı geliştirme süresi ve çıktı üretim performansı göz önüne alınmaktadır. Son olarak dili kullanan MAS geliştiricilerinin çevrimiçi bu araç üzerinden cevapladıkları bir anket ile dilin belirli metriklere göre niteliksel değerlendirmesi yapılmaktadır. Örnek uygulama olarak AOSE alanında iyi bilinen Prometheus/PDT dilinin geliştirilen bu araç üzerinden niceliksel ve niteliksek değerlendirmesi de yine tez kapsamında yerine getirilmiştir., In Agent-oriented software engineering (AOSE) research field, various domain-specific modeling languages (DSMLs) are proposed for the development of Multi-agent Systems (MASs). These DSMLs are supposed to meet software development requirements of both MAS DSML developers and MAS DSML users. Moreover, they should be evaluated to determine how they both speed up and facilitate MAS development. However, many MAS DSML studies does not consider such an evaluation of language components and generated artifacts over using the language while design and implementation of agent software. In order to fill this gap in AOSE research, a web-based tool is developed in this thesis. The tool provides the systematic evaluation of MAS DSMLs from both quantitative and qualitative aspects according to a series of pre-defined metrics. During the quantitative evaluation inside the tool, MAS domain coverage is determined by comparing a DSML's metamodel with a reference MAS metamodel. In the second part of the quantitative evaluation, which is constructed on a multi-case study, the software development time and the artifact generation performance are taken into account. Finally, qualitative evaluation of the language is performed in which MAS developers are requested to answer a questionnaire and assess the language according to some quality metrics. Use of the proposed online MAS DSML evaluation process is exemplified in the thesis with the evaluation of Prometheus/PDT, a well-known tool in AOSE.

Kanı-İstek-Hedef (BDI) etmenlerinin model-güdümlü mimari kullanılarak geliştirilmesinde, genellikle yukarıdan aşağıya bir yaklaşım izlenerek, etmenler önce tanımlanan bir üstmodele göre çeşitli bakışaçılarından modellenmektedir. Sonrasında, hazırlanan bu modeller bir dizi modelden modele ve modelden koda dönüşümlere girdi olarak verilmektedir. Bu dönüşümler işletilerek etmen yazılımlarının otomatik elde edilmesi sağlanmaktadır. Fakat bu süreçte kod üretiminin ardından geliştiricilerin yazılım kodlarında yapacakları değişiklikler etmen tasarım modellerine yansıtılamamaktadır. Mevcut çalışmalarda görülen bu eksiklik, özellikle hazırlanan etmen modellerinin ve yazılımlarının yeniden kullanılabilirliğini zorlaştırmaktadır. Bu tezde, söz konusu eksikliği gidermek amacıyla etmen sistemlerinin yazılım kodlarından BDI modellerinin otomatik elde edilmesini sağlayacak bir tersine mühendislik yöntemi ve bunu destekleyen bir araç geliştirilmiştir. Yeni yöntemin uygulanması ile yaygın kullanıma sahip JACK platformu üzerinde çalışan yazılımlardan etmenlerin BDI modellerinin geri elde edilmesi ve böylece kodlardaki değişikliklerin etmen yazılım modellerine yansıtılması mümkün hale getirilmiştir. Model-driven architectures, used for the development of Belief-Desire-Intention (BDI) agents, are mostly constructed by following a top-down approach in which software agents are modelled according to a metamodel and the prepared models are given into a series of model-to-model and model-to-text trasnformations to automatically generate the agent implementations. However, modifications made in these auto-generated artifacts can not be reflected back to the agent models. Hence the synchronization between the agent models and the corresponding software is ruined which also makes the reusability of agent models and its software difficult. In order to eliminate these deficiencies, a reverse engineering methodology and a supporting tool for the automatic generation of BDI models from existing agent software are introduced in this thesis. With the use of the proposed tool, it is possible to both re-generate BDI agent models from the programs running on the well-known JACK platform and reflect the changes made in the programs to the corresponding models. 69

Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu’nun (UYMS) on üçüncüsü, 23-25 Eylül 2018 tarihlerinde İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü ev sahipliğinde düzenlenmiştir. Önceki yıllarda olduğu gibi bu yılki sempozyuma oldukça yoğun bir ilgi oldu. Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu, Türkiye yazılım sektörü ile yazılım alanında çalışmalar yapan akademisyenleri bir araya getirerek yazılım mühendisliğindeki son gelişmelerin ve araştırmaların paylaşılmasını sağlayan bir platformdur. 2003 yılından bu yana gerçekleştirilen UYMS, araştırma sonuçlarının paylaşıldığı bir ortam sağlamasının ötesinde, ulusal yazılım mühendisliği araştırmalarının geleceğinin şekillenmesinde etkin rol oynamaktadır. Çalışmalarını sempozyumdaki çeşitli oturumlarda paylaşan tüm katılımcılara teşekkür eder, bu çabaların gelecek yıllarda yazılım mühendisliği alanında daha da başarılı çalışmalara yol açacağına olan inancımızı tekrarlamak isteriz. UYMS temel alanla birlikte Yazılım Test Mühendisliği, Sağlık için Yazılım Mühendisliği, Yazılım Modelleme ve Lisans Üstü Tezler tematik alanlarında, bu yıl toplam 77 bildiri kabul edilmiştir. Bildiriler, bu yıl da, en az 3 hakem tarafından değerlendirilerek çok titiz bir inceleme sonucunda seçilmiştir. Hakem olarak görev alan tüm komite üyelerine gönülden teşekkür ederiz., The 13th National Software Engineering Symposium (UYMS) of Turkey was held Izmir Institute of Technology on 23-25 September 2019. There has been a great interest in this year’s symposium, as in previous years. UYMS is a platform which helps bring together the software industry and the academicians working in this area. It is being organized since 2003 and it plays an important role in shaping the future of the software industry in Turkey. We would like to thank all the participants whose contributions led to the successful realization of this symposium. We would also like to express our belief that these contributions will lead to a better and more productive efforts in the field of software engineering. Along with the main area of UYMS, in the thematic areas of Software Test Engineering, Software Engineering for Health, Software Modeling, and Graduate Theses, a total of 77 papers were accepted this year. At least three referees reviewed each paper and the papers were evaluated based on these reviews. We thank all the program committee members who served as referees.

Mutasyon testi, hataları ortaya çıkarmak ve tespit etmek için etkili olduğu bilinen bir tür beyaz kutu testidir. Hata tespitinde test kümesinin yeterliliğini değerlendirmek için tasarlanmış en güçlü tekniklerden biridir. Bununla birlikte, mutasyon testi, yüksek sayıda mutant oluşturulduğundan, eşdeğer mutantları tespit etme çabası ve test grubunun gerçeğinin, her mutant için gerçekleştirilmesi gerekebileceği için maliyetlidir. Selektif mutasyon testi gibi bu problemlerin üstesinden gelmek için yöntemler geliştirilse de, özellikle anlamsal olarak eşdeğer mutantların tespit edilmesi ve elimine edilmesi sorunu hala devam etmektedir. Bu tez, ilk olarak eşdeğer mutantları tespit edip ortadan kaldırmak için test vakalarına öncelik tanıyan ve daha sonra, test vakalarının yürütülmesi ile çok sayıda mutantı kademeli olarak azaltmak için, aralarındaki benzerliklere göre mutantları farklı gruplara kümeleyen bir yöntem sunar. Mutasyon kümelenmesi ve yok edilmesinde çeşitli çalışmalar yapılmış olmasına rağmen, bu çalışmalarda öncelikli ve eşdeğerliğe dayalı test durumlarının kaldırılması göz önünde bulundurulmamıştır. Deney sonuçları, yöntemin saf mutasyon testi kadar etkili bir şekilde mutasyon skoru olduğunu ve özellikle program ünitesinin boyutu ve mutasyonu arttıkça uygulama süresini kısalttığını göstermiştir. Mutation testing is a type of white box testing which has been found to be effective at revealing and detecting faults. It's one of the most powerful techniques designed to evaluate the adequacy of test suite in detecting faults. However, mutation testing is expensive due to high number of mutants created, the effort to detect equivalent mutants and the fact of test suite may have to be executed for each mutant. Even though methods have been developed to overcome these problems such as selective mutation testing, the problem of detecting and eliminating especially semantically equivalent mutants still remains. This thesis presents a method which first gives priority to test cases according to their reach to detect and eliminate equivalent mutants and then clusters mutants into different groups according to similarities among them to reduce progressively the large number of mutant vs test case executions. Although various studies have been conducted in mutation clustering and elimination, eliminating test case executions based on priority and equivalence have not been studied previously. The experimental results showed that, the method is mutation score wise comparable to pure mutation testing and reduces execution time especially when the size and the number of mutations of the program unit increases. 72

The studies show that many software projects exceed the estimated budget and schedule every year, or they are canceled on account of failure, and thus, this causes the waste of resources expressed in billion dollars. Software engineering education is one of the research areas aiming to produce solutions to this important problem. However, it is seen that there is still a need for large amount of skilled and educated software engineers required for the industry, and this workforce gap is also in an increasing fashion. One of the main reasons is thought to be the traditional or teacher-centered methods that are widely adopted in universities. On the other hand, software product development as well as learning and teaching processes, include a series of activities, which require their applications with a range at different levels. Therefore, the instructional methods should be adopted, which primarily concern the knowledge and skills that need to be acquired by engineering students together with the requirements and attributes of software systems to be developed in courses. Project-Assisted Instruction (PAI) and Project-Based Learning (PBL) can be given as examples for this type of methods. Therefore, in this research, the PBL and PAI methods are used in teaching the Database Management Systems Course, and their effects on academic achievements, product and project performances are explored. It is possible to say that the study has two contributions to the engineering research domain. First, (a) it is a study that compares PAI and PBL in an experimental setting. Second, (b) it presents the guidelines and prescriptions for the application of these methods for the domains of computer and software engineering education based on empirical findings.

Having an efficient and effective onboarding process for a newcoing employee is a very important factor for the following work performance. For this reason, the orientation process is a process that should be well assessed both in terms of company and employees. Based on the fact that using virtual objects in the real environment enhances the efficiency in learning new things, in this project, the onboarding process is managed by augmented reality (AR) technology. One of the main objectives of the project is guiding the software engineers effectively with the help of augmented reality by providing them interactive communication between their colleagues and the projects.

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Gelişmekte olan teknoloji web uygulamalarını daha çok ön plana çıkarmaktadır. Masaüstü uygulama programlarının yerini web uygulama programları almaya başlamıştır. Web uygulamaları büyük ölçekli kurumsal firmalarıda yaygın olarak kullanılmaktadır. Çok katmanlı mimari, entegrasyonu ve erişimi kolaylaştırmaktadır. Bu kapsamda, çok zaman alan kodlama işlemlerinin daha kısa sürede tamamlanabilir olması çalışmanın kalitesini ve verimliliğini arttırmaya yardımcı olmaktadır. Bu tez çerçevesinde "kod şablonlarına dayalı kod üretimi" isminde bir sistem tasarlanmış ve geliştirilmiştir. İlgili sistem, TÜBİTAK TÜSSİDE'nin TÜSSİDE Bütünleşik Yönetim Sistemi (TBYS) projesinde halen kullanılmaktadır. Bu çalışmada sunulan sistemde, geliştirici tarafından oluşturulmuş olan veritabanında bulunan sütun tipine göre tablo ve saklı yordam nesnelerini referans alarak, web uygulamasında doğrudan kullanılabilecek HTML kodları üretilmektedir. Sonuç olarak çok katmanlı mimari belirli bir kalıplar içerisinde gerçekleştirildiğinde, entegrasyon kolaylığı ve zaman tasarrufu açısından verimli bir çalışma ortaya çıkmaktadır. Web applications have become more prominent in the advancing technology era. Today, Web application programs are taking place of desktop application programs. Web applications are widely used in large-scale companies. Multi-layer architecture facilitates integration and access. In this context, completing time-consuming coding processes in shorter time helps to increase the quality and efficiency of the work. In the framework of this thesis, a system called "code generation based on code templates" was designed and developed. This system is still being used in TUBITAK TUSSIDE's TUSSIDE Integrated Management System (TBYS) project. In the system presented in this study, HTML codes are generated which can be used directly in the web application, referring to the table and stored procedure objects according to the column type found in the database created by the developer. As a result, when multi-layered architecture is carried out in certain molds, an efficient study comes out, in terms of ease of integration and time saving.

Bu çalışmada, kaynak kodlara metot seviyesinde yorum ekleme işinin otomatikleştirilmesi anlatılmaktadır. Kodların, Java programlama dilinin sözdizim kurallarına uygun olması yeterli olup, çalışabilir durumda olması beklenmemektedir. Yorum üretmek için kaynak kod biçimsel açıdan incelenir. Bu aşamada ilgili metodun sadece imzasına ve geri döndürdüğü veri tipine ihtiyaç duyulur. Açık kaynak kodlu Java projeleri üzerinde yapılan çalışmayla farklı metot türleri için farklı şablonlar geliştirilmiştir. Yazılımcının geliştirdiği kodun incelenmesi sonucu derlenen bilgi ile bu şablonlardan en uygun olanı seçilir ve metinler oluşturulur. Bu metinler metodun amacını açıklar. Oluşturulan metinler yorum olarak kaynak koda eklenmektedir. In this study, automatic comment generation for Java methods is described. It is sufficient that the codes conform to the syntax rules of the Java programming language, and it is not expected to be runnable. In order to generate comments, source code is examined syntactically. At this stage, only the method signature and its return type is needed. By working on open source Java projects, different templates have been developed for different method types. Using the compiled information which is the result of the examining source code that is currently being developed, the most suitable template is chosen and texts arc created. These texts explain the aim of the method. Created texts are added to source code as a comment. Publisher's Version

Alanya Municipality;Havelsan;Idea Teknoloji Cozumleri;Turkcell, 11th Turkish National Software Engineering Symposium, UYMS 2017 -- 18 October 2017 through 20 October 2017 -- -- 131664, Bu çalışmada bileşen yönelimli sistem geliştirme yaklaşımlarında süreç modeli kullanımını desteklemek üzere farklı kabiliyetler gerektiren bileşen yapıları önerilmektedir. Bu yapılar ile merkezi bir süreç denetimi sağlamak için sistemli bir yaklaşım ortaya konacaktır. Servis Odaklı Mimari’yi desteklemek üzere geliştirilen teknikler ve kabiliyetler, merkezi bir süreç modelini çalıştırılabilir bir sistemin ana unsuru olarak kullanmayı uygun hale getirmiştir. Bu mekanizma bileşen merkezli yaklaşımlar için de yararlı olacaktır. Bileşenlerin yayımlanan (published) ve gereken (required) arayüzleri bulunmaktadır ve bu arayüz tanımları ile hangi işlevleri verebileceklerinin yanı sıra hangi işlevlere ihtiyaç duyacakları belirtilebilmektedir. Bu mekanizmalar kullanılarak bileşenler arası işbirliği yapılabilmektedir. Ancak bir uygulama geliştirilirken yapılacak işlerin merkezi bir süreç güdümünde tetiklenmesini hedeflemekteyiz. Tümleştirme çabasını sistematik ve güvenilir bir şekilde yürütmek üzere bu tür bir yapı yararlı olacaktır. Bunun için de bileşenlerin ne zaman bir hizmet isteyecekleri ve bunun sonucunda diğer bir bileşenin ne zaman bir hizmeti vereceğinin merkezi bir süreç tarafından eşgüdüm açısından yönetilmesi gerekecektir. Bu çalışmada önerilen bileşen yapıları ile bileşenlerin gereken arayüzlerindeki işlevler dışarıdan etkinleştirilme kabiliyeti ile donatılmakta ve merkezi bir süreç denetimini destekler hale getirilmektedir. Karmaşık sistemlerin tümleştirme yolu ile çabuk geliştirilmesini hedefleyen yaklaşım, mesaj trafiği gibi verim düşürücü parametrelerin önemli olacağı durumları hedeflememektedir. Çalışma bir örnek üzerinden önerilen mimariyi sunmaktadır.

Literatürde, tasarım amaçlarına ulaşmayı sağlayan ve kodla yazılım mimarisi arasındaki uyumsuzlukları bulmaya yarayan bir takım çalışmalar öne sürülmüştür. Mimari bakış açıları ve kod arasındaki uyum nasıl olmalıysa, aynı şekilde her bir bakış açısı da kendi içinde ve diğer bakış açılarıyla uyumlu olmalıdır. Ancak, varolan mimari uygunluğu yöntemleri öncelik olarak kod ile mimari arasındaki uyuma odaklanmış ve bakış açılarının kendi arasındaki uyumsuzluklarını dikkate almamıştır. Bu makalede, yazılım mimarisibakış açılarının kendi aralarındaki tutarsızlığını ele alan sistematik bir yöntem sunmaktayız. Bu amaç doğrultusunda, metamodelleri tanımlanan mimari bakış açılarını uygulamaya sokan ArchViewChecker adında bir araç geliştirdik ve örnek bir çalışma üzerinde aracımızı değerlendirdik. Several approaches have been proposed to detect the inconsistencies between the software architecture and the code to ensure that the original design goals are maintained. Similar to the consistency with the code it is important that an architecture view is consistent within itself and with other related architecture views. Unfortunately, the existing architecture conformance analysis approaches have primarily focused on checking the inconsistencies between the architecture and code, and did not explicitly consider the consistency within and among views. In this paper, we provide a systematic architecture conformance analysis approach that explicitly focuses on conformance analysis within and among architecture views. To this end, we define the meta-models of architecture viewpoints, present the conformance analysis approach, and provide the tool ArchViewChecker with a case study.

Bu çalışmada bilgisayar karşısında düşük çözünürlüklü kamera ile kayıt altına alınan kişinin göz hareketlerine bakılarak, belirlenen üç farklı aktivitenin (okuma, bir video izlenme, oyun oynama) farklı sınıflandırma algoritmaları ile tespiti hedeflenmektedir. Çalışmanın temel motivasyonu veri modeli oluşturulamayan hareketlerin, istatistiksel verilerin yardımı ile özellik uzayında temsil edilmesi ve sınıflandırılmasıdır.Bilgisayar karşısında üç farklı aktiviteyi gerçekleştiren deneklerden alınan kayıtların sağ ve sol göz koordinatları çıkarılmış, bu koordinatlardan istatistiksel veriler elde edilmiştir. Elde edilen veriler Bayesian Ağlar, Destek Vektör Makinaları (Support Vector Machine-SVM), k-En Yakın Komşu (K-Nearest Neighbour-k-NN) ve Rastgele Orman (Random Forest) olmak üzere dört farklı denetimli sınıflandırma algoritması ile sınıflandırılmıştır. Algoritmaların performansları çeşitli sınıflandırma ölçütleri kullanılarak test edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre aktivite sınıflandırmasında SVM başarısız olmuş, Bayesian Ağlar ve k-NN algoritmaları iyi sonuçlar verirken en başarılı sonuç Rasgele Orman algoritması ile elde edilmiştir. Sonuçların istatistiksel olarak anlamlı olduğu ikili t-test yöntemi ile de doğrulanmıştır. This study is a comparative study which provides classifying human activities that are performed in front of the computer. It is aimed to detect activities (reading a textual document, watching a video, playing a computer game) with different classification techniques by using eye movements of a person recorded with the low resolution camera. The main contribution of the study is representing activities that do not have data model in the feature space and classifying these activities through the statistical data.Statistical data are extracted from right and left eye coordinates of persons who perform three specified activities. The classification techniques implemented and compared in this study are; Bayesian Networks, Support Vector Machine, k Nearest Neighbor and Random Forest. Performance comparison of these techniques is provided in terms of different evaluation metrics. According to results, Bayesian and k-NN have good classification rates, while SVM failed to classify activities. The results also indicate that Random Forest has become more successful in classifying activities than other methods. Statistical significances of the results are validated by using a paired t-test. 71

Yapılanaraştırmalar, her yıl birçok yazılım projesinin öngörülen bütçe ve çalışmatakvimini aştığını ya da başarısız olduğu için iptal edilerek milyar dolarlarlaifade edilen kaynak israfına neden olduğunu göstermektedir. Bu probleme yönelikçalışma alanlarından birisi de yazılım mühendisliği eğitimi alanıdır. Ancak,endüstrinin ihtiyaç duyduğu miktarda, istenilen bilgi ve becerilere sahipyazılım mühendislerinin halen yetiştirilemediği ve bu iş gücü açığının gittikçearttığı gözlenmektedir. Bu durumun nedenleri arasında üniversitelerdekiöğretmen merkezli ve geleneksel öğretim yöntemlerini göstermek mümkündür. Öteyandan, yazılım mühendisliğinde ürün geliştirme ile öğrenme ve öğretimsüreçleri, farklı düzeylerde bulunan bir dizi öğretim etkinlikleri ile bunlarınçeşitli uygulamalarını içermektedir. Bu bağlamda, öğrencilerin edinmesi gerekenbilgi ve becerilerin yanı sıra geliştirilecek yazılım ürününün özelliklerini dedikkate alacak, öğrencilerin kendi bilgilerini yapılandırabileceği öğretimyöntemleri kullanılmalıdır. Aralarında çeşitli benzerlik ve farklılıklarbulunan Proje Destekli Öğretim (PDÖ) ve Proje Tabanlı Öğrenme (PTÖ) bunlaraörnek gösterilebilir. Bu deneysel çalışmada, bilgisayar mühendisliği lisansüstüprogramında yer alan Veritabanı Yönetim Sistemleri Dersinin öğretiminde PTÖ vePDÖ yöntemleri kullanılmış, öğrencilerin akademik başarıları ile ürün ve projeperformanslarına olan etkileri araştırılmıştır. Bu çalışmanın, (a) ilgiliaraştırma alanında PDÖ ve PTÖ yöntemlerini deneysel olarak karşılaştıran birçalışma olması ile (b) bunların derslere nasıl uygulanabileceğine ilişkinbulgulara dayalı ilke ve öneriler sunmasını, bilgisayar ve yazılım mühendisliğialanına olan iki önemli katkı olarak göstermek mümkündür., Thestudies show that many software projects exceed the estimated budget andschedule every year, or they are canceled on account of failure, and thus, thiscauses the waste of resources expressed in billion dollars. Softwareengineering education is one of the research areas aiming to produce solutionsto this important problem. However, it is seen that there is still a need forlarge amount of skilled and educated software engineers required for theindustry, and this workforce gap is also in an increasing fashion. One of themain reasons is thought to be the traditional or teacher-centered methods thatare widely adopted in universities. On the other hand, software productdevelopment as well as learning and teaching processes, include a series ofactivities, which require their applications with a range at different levels.Therefore, the instructional methods should be adopted, which primarily concernthe knowledge and skills that need to be acquired by engineering studentstogether with the requirements and attributes of software systems to bedeveloped in courses. Project-Assisted Instruction (PAI) and Project-BasedLearning (PBL) can be given as examples for this type of methods. Therefore, inthis research, the PBL and PAI methods are used in teaching the DatabaseManagement Systems Course, and their effects on academic achievements, productand project performances are explored. It is possible to say that the study hastwo contributions to the engineering research domain. First, (a) it is a studythat compares PAI and PBL in an experimental setting. Second, (b) it presentsthe guidelines and prescriptions for the application of these methods for thedomains of computer and software engineering education based on empiricalfindings.

Conference name: Proceedings of the 10th Turkish National Software Engineering Symposium Date of Conference: October 24-26, 2016 Today, Cloud Computing offers attractive and effective solutions for organizations which enable them to decrease IT costs, provide flexibility to ser-vices and make it easier to access IT services -Therefore enable faster market entries. For an organization that decides to make use of Cloud services, there are various factors to evaluate - similar to outsourcing. In this paper, we studied these factors through the literature and then we tried to understand the viewpoints of software developers regarding the existing and possible future usage of Cloud in software development processes. In this context, we prepared a questionnaire based on the findings in the literature and applied it to software development team members working in technoparks in Turkey. We used the dataset which is obtained from this questionnaire to observe the relationship between the tendency of using Cloud in software development processes and the factors effecting them. This research is performed as the first phase of a study with a larger scope, de-signed to forecast the Cloud needs of software developing organizations and it provides important findings. The questionnaire findings also describe the current demographics of software development organizations in Turkish technoparks to-gether with their perception of Cloud services.

Her geçen gün artarak artan yazılım geliştirme ihtiyacı tüm sektörlerde olmazsa olmaz gereksinimler arasında yerini almıştır. Bu ihtiyaçlara cevap verebilmek için çeşitli yazılım geliştirme yaşam döngüsü modelleri uygulanmakta ve gereksinimlere uygun model seçilerek geliştirim amacı ile projelere başlanmaktadır. Zaman kısıtı, maliyet kısıtı gibi çeşitli etkenlerden dolayı proje adımları içerisinde test adımına gereken önem verilememektedir. Bu durum kalite yoksunu yazılımların gerçek ortamda kullanılmasına ve hataların kullanıcı deneyimleri ile tespit edilmesine neden olmaktadır. Kullanıcı deneyimleri ile tespit edilen hatalar, önemli ölçüde para kaybına neden olabildiği gibi; projenin üretildiği sektöre bağlı olarak can kaybına dahi neden olabilmektedir. Bu tez projesinde, test sürecinin yazılım geliştirme modelleri içerisindeki yeri ve uygulanmaya başlanması ile yazılımlardaki kalite artışının gözlemlenmesinin sağlanmasıdır ve test yöntemleri ile yazılımın kalitesinin belirlenmesi ve iyileştirilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Tez projesi için sağlık sektöründen bir uygulama seçilmiş, proje geliştirme yaşam döngüsünün baştan sonra test bakış açısı ile irdelenebilmesi için yazılım baştan geliştirilmiştir. Tez projesi içinde, karaciğer nakli ve sonrasındaki büyümenin tespiti için hacim ölçümü yapan bir uygulama geliştirilmiştir. Testler için var olan bir yazılım kullanılmamış olup, tez projesi aynı zamanda sektörel bir ihtiyaca cevap veren kaliteli bir yazılım niteliğindedir. Tez projesinde sağlık sektöründeki geliştirilen yazılım özelinde bazı tespitlerde bulunulmuş olsa da, tüm sektörlere ait yazılımların, kaliteli geliştirilmediği takdirde bazı risklere açık bulunduğu açıktır ve tez projesi kapsamında bu durumun test yöntemleri ile iyileştirilerek riskler en aza indirilebileceği anlatılmıştır., Software development needs from every industry becomes essential with increasingly growing expectations everyday. In order to response these demands form each different industry, suitable software development life cycle model shoud be selected at the begining of project thus this model must be appropriate for practicing requirements. Necessity of testing a software product may be ignored during milestones of projects due to limited time and budget. İgnoring essential testing process decreases quality of software where failures are detected by end user expriences. Software failures detected by end users with their own expriences causes financial loss, even loss of life according to industry of project such as safety critical systems. Scope of this project focuses on importance of testing process within software development life cycle models , methodologies of testing which determines overall quality of software and observation of increasing quality of software after testing. For examination of sotware development life cylce from testing point of view, software from health sector is selected then its redeveloped . In this thesis a software is developed which measures growth of liver after a liver transplant surgery by means of its volume. There isn't any automated or predeveloped software testing tool is used. This thesis is also a kind of high quality software which may satisfy needs of health sector. Although some observations are made for health sector's software, it's clearly certain that,software from other industries which have poor software qualty are vulnerable and risky. As a conclusion, testing of a software with correct methodologie minimizes risks of software product is covered in this thesis.

YÖK Tez ID: 418472 Yazılım efor tahmini şirketler ve müşteriler için büyük bir önem arz etmektedir. Eforun alçak ya da yüksek tahmin edilmesi hem şirketleri hem de müşterileri olumsuz yönde etkilemektedir. Bu çalışmada yazılım efor tahmini Çok Katmalı Algılayıcı Sinir Ağları ve Genetik Çok Katmanlı Algılayıcı Sinir Ağları kullanılarak tahmin edilmiştir. Veri seti olarak Desharnais veri seti kullanılmıştır. Her iki model için de 71 projeden oluşan aynı eğitim seti seçilmiştir. Çok Katmalı Algılayıcı Sinir Ağları modeli için, 71 projenin 8'i onaylama ve test için kullanılmıştır. Geriye kalan projeler ise sistemi eğitmek için kullanılmıştır. Genetik Çok Katmanlı Algılayıcı Sinir Ağları modeli için, 71 projenin 10'u çapraz doğrulama, 3'ü ise sistemi test etmek için kullanılmıştır. Eğitim setinde bulunmayan 10 farklı projenin efor değerleri tahmin edilmiştir. Daha sonra, Çok Katmalı Algılayıcı Sinir Ağları ve Genetik Çok Katmanlı Algılayıcı Sinir Ağları modellerinin tahmin performansları Ortalama Bağıl Hata ve Pred(25) performans değerlendirme kriterleri kullanılarak karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak Genetik Çok Katmanlı Algılayıcı Sinir Ağları 'nın tahmin performansını geliştirdiği gözlenmiştir. Software effort estimation has a big importance for companies and customers. Overestimating or underestimating of effort affects both of them in a negative way. In this study, software effort estimation was predicted by using Multi Layer Perceptron Neural Networks and Genetic Multi Layer Perceptron Neural Networks. As a dataset, Desharnais dataset was used. For both of these neural networks, the same 71 projects were chosen with the aim of training the system. For Multi Layer Perceptron Neural Networks model, 8 of 71 projects were used for validation and test the system. The other projects were used in order to train the system. For Genetic Multi Layer Perceptron Neural Networks, 10 of 71 projects are used for cross validation and 3 of the 71 projects are used for testing the system. The rest of the projects in the training set was used to train the system. Efforts of 10 different projects which are not in the trainig set were predicted. Then, prediction performance of Multi Layer Perceptron Neural Networks and Genetic Multi Layer Perceptron Neural Networks models were compared by using Mean Magnitude of Relative Error and Pred(25) performance evaluation criterions. As a result, it was observed that prediction performance was improved when Genetic Multi Layer Perceptron Neural Networks were used.

YÖK Tez ID: 411811 İmar planları, yapılaşmanın fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun teşekkülünü sağlamayı amaçlar. Bu amacın gerçekleşebilmesi için imar planları, planlanacak yerin yönetim yapısı, idari bölünüşü, sınırları, fiziksel yapısı (jeolojik durumunu, akarsuları, taşkın alanları, iklimi, toprak kabiliyeti, tarım alanları, tarımsal arazi kullanımı, sulama alanları, bitki örtüsü, yer altı ve yüzeysel su kaynakları ile havzaları ve bunların özellikleri), maden kaynakları, çevresel kaynaklar ve koruma alanları (korunması gerekli kültür ve tabiat varlık alanları, sulak alanları, özel çevre koruma alanları, orman alanları, ekolojik açıdan korunması gerekli alanları ile milli parkları), demografik yapısı, sosyal yapısı, ekonomik yapısı, teknik alt yapısı (ulaşımı, enerjisi, çöpü, içme suyu ve kanalizasyonu) arazi kullanımı, sektörel alt yapısı, askeri alanları, mülkiyet yapısı, vb. özelliklerinin tamamı araştırıldıktan sonra elde edilen veriler, planlanan yerin gelecek vaadi ve planlanan yerde yaşayan ya da yaşayacak olan kişilerin muhtemel hedefleri doğrultusunda plan müellifi tarafından hazırlanır. İmar planlarının tamamı 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca eserdir. Bu nedenle plan müellifi, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca, eser sahibinin sahip olduğu hakların tamamına sahiptir. Ancak plan müellifinin eseri olan imar planının özellikle kamusal niteliği ve 3194 sayılı İmar Kanunu ile yapılan özel düzenlemeler karşında plan müellifinin sahip olduğu haklar özellik arz edebilmektedir. ANAHTAR SÖZCÜKLER 1- Plan Müellifi 2- Eser Sahibi 3- İmar Planı 4- Plan Müellifinin Hakları 5- Plan Müellifinin Açabileceği Davalar Zoning Plans aim providing of structuring which is suitable for technique, health and environmental conditions. To occur this aim, after zoning plans, management structure of planning place, administrative division, boundaries, physical structure (its geologic situation , rivers, flood plains, climate, soil quality, agriculture areas, using of agricultural area, irrigation areas, vegetation, underground and superficial water resources and basins and their properties), mineral resources, environmental resources and protected areas (the areas of cultural and natural properties are necessary to protect, wetlands, private environmental protections, forest areas, the areas which are ecologic necessary to protect and national parks), demographic structure, social structure, economic structure, technical infrastructure (transportation, energy, rubbish, drinking water and sewage) using land , sectoral infrastructure , military districts , ownership structure, etc. all explore , obtained data are prepared in accordance with promising of pre-planned area and the possible aims of people who live or will live by plan owner. All zoning plans are work in accordance with 5846 numbered of Law on Intellectual and Artistic Works. Therefore, the plan owner has all the rights which are had by work owner in accordance with 5846 numbered of Law on Intellectual and Artistic Works. However, the rights of plan owner can be offered in a view of zoning plan which is the work of the owner plan, particularly public nature and special regulations with 3194 numbered Zoning Law. KEY WORDS 1- Plan Owner 2- Work Owner 3- Zoning Plan 4- Rights of Plan Owner 5- Prosecutables of Plan Owner

Doğrultucu devreler güç elektroniği devreleri arasında önemli yer tutmaktadır. Bu devrelerin performans parametrelerini hesaplayan Matlab-Simulink, PSpice, EMTP, PSim gibi çok sayıda hazır paket program bulunmaktadır. Ancak bu paketlerin çoğu eğitim amaçlı olmaktan çok profesyonel amaçlıdır ve genellikle performans parametreleri nümerik olarak hesaplanır, sonuç bir programın çıktısında birer sayı olarak elde edilir. Bu yaklaşım güç elektroniği eğitimi alan öğrencilere yararlı olmakta fakat doğrultucu devrelerin çözümleri ile devrenin fiziksel davranışından kaynaklanan çalışma modları arasında açık bir ilişki kurmamaktadır. Bu çalışmada genelde üniversitelerde ders olarak gösterilen doğrultucu devreler ele alınmıştır ve bu devreler yukarıda bahsedilen firmaların yazılımlarında toplu olarak bir paket halinde sunulmamaktadır. Bu çalışmada hazırlanan pakette doğrultucu devreleri tek bir platformda toplanmış ve devrelerin çalışma modları analitik olarak analiz edilmiş, performans parametreleri ile çalışma modları arasında açık ilişkiler kurulmuştur. Bu çalışmayı diğer çalışmalardan ayıran en önemli özellik anlaşılabilirliği arttırmak amacıyla devrelerin modlara ayrılarak sunulmasıdır. Böylece öğrenciler bu tip devrelerin çalışma prensibini kavramakta daha etkin olacaklar ve yorum yapabilme becerisi de kazanabileceklerdir. Hazırlanan paket program laboratuvar dersi veya laboratuvar dersine ön hazırlık için kullanılabilecektir. Rectifiers are important tools among power electronics circuits. There are a lot of computer software's that calculate performance parameters such as Matlab-Simulink, PSpice, EMTP, PSim. However most of them are not for educational purposes, they are generally used for professional purposes. Thus, these kinds of packages give results as a lump sum and in graphical form without further details. They are beneficial to the students who attend power electronic courses. However these packages do not provide a relation between physical behaviour of circuits and operating modes.In software developed in this study, most of the circuits which are presented in undergraduate power electronics courses are combined together and presented as a single computer package. Circuits' modes are analytically analysed and a clear relationship between operating modes and performance parameters are presented in the package. The main significance of this study as compared to existing counterparts is to increase understanding of circuits' behaviour by dividing the circuits into operating modes. By this way students are able to understand circuits' behaviour much easier and more efficiently. The package can also be used as a virtual laboratory tool. 78

Üniversite kütüphaneleri, bilimsel düşüncelerin pratiğe aktarıldığı, araştırmaların yürütüldüğü üniversitelerin, en önemli birimlerindendir. Bu birimlerin temel amacı bağlı bulunduğu üniversitelerde ve yakın çevresinde bilimsel araştırma ve geliştirme çalışmalarını desteklemek, gelişip ilerleyen, yeni yayınlarla zenginleşen bilimin son verilerini izlemektir. Kütüphanelerin hemen hemen tamamı kütüphanecilik işlem ve hizmetlerini bir bilgisayar yazılımına - otomasyon programına - dayalı olarak gerçekleştirmektedir.Kütüphane otomasyon sistemi, kütüphanelerin yükünü hafifletmek ve tanımlı kullanıcıların kütüphaneyi daha aktif kullanabilmesi amacıyla geliştirilen bir otomasyondur. Bu yazılım web tabanlı programlama teknikleri kullanılarak kodlanmıştır. Geniş ve ayrıntılı katalog tarama ile az anahtar kelime kullanarak doğru ve çok sayıda bilgi ve belgeye ulaşılması imkânı sağlanmış olacaktır. Otomasyon sistemi ile kütüphanelerde bulunan tüm kitaplar, tezler ve yayınların geniş bilgilerinin veritabanında bulunması hedeflenmektedir. Özellikle basılı yayınların içindekiler, önsöz, özet gibi bilgilerinin Optical Character Recognition (OCR) Türkçe ifade ile Optik Karakter Tanıma (OKT) ile metne çevrilip veritabanına kaydedilmesi ile kullanıcıların doğru bilgiye en kolay şekilde ulaşmaları hedeflenmektedir. Kütüphane otomasyonu sayesinde ?İçindekiler?, ?Önsöz? ve ?Özet? gibi kısımlara ait bilgilerin yazılım tarafından yorumlanarak bazı bölümlerinin otomatik olarak kategorilendirilmesi ve kataloglanması hedeflenmiştir.Bu çalışma sayesinde kullanıcılar web ortamından giriş yaptığı anahtar kelimelere en uygun yayın, kitap ya da teze ulaşabilecek ve dokümanların kullanılabilirlik durumlarını görebileceklerdir. Kütüphane personeli ise sisteme girdikleri dokümanları otomatik olarak kategorilendirebileceklerdir.Çalışmada Bilgisayar Bilimleri, Matematik- Geometri bilimleri, Eğitim Bilimleri, Kişisel Gelişim ve İktisat alanlarında dokümanların kategorilendirilmesi sağlanmıştırUygulamada programlama dili olarak Visual Studio C# Asp.NET, veritabanı olarak MsSQL Server 2008 kullanıldı. Yazılım üç katmanlı mimari ile kodlanarak modüler bir yapıya kavuşturuldu.Anahtar Sözcükler:Kütüphane otomasyonu, optik karakter tanıma, veri madenciliği, metin madenciliği, doküman sınıflandırma.Bilim Kodu: 902.1.014 University libraries are the important units in which scientific ideas are turned into practicals and researchs area made. Their purpose are to support scientific research and developments in universities which they belong as well as in surrounding region. They also fulfill tracking of scientific researches developping and advancing every day with new publications. Operations and services in almost all libraries take place by using software, automation program.Smart Library Automation system is an automation system which was developed for to ease the burden on libraries and make member users of the library use the library more active. This software is coded by using the web based programming techniques. This automation is aimed to enable large and detailed catalog search by using few keywords to reach more precise information and documents. It is also aimed to achieve availability of wide information of the books, theses and publications in the libraries. Especially, informations from ?table of contents?, ?preface? and ?abstract? sections of printed publications, are converted to text with an OCR program and saved to the database so that users can access the accurate information easily. By means of Smart Library Automation System, informations from ?Table of contents?, ?Preface? and ?Abstract? interpreted by software and some parts of these informations are cataloged automaticly. This software enables the user to search through key words to Access to most related materials, books or journal and check their availibility in the library. Librarians can do automatic categorization for documents that they introduced to system.In this study, categorization of Computer Science, Mathematics-Geometry sciences, Educational Sciences, Personal Development and Economics documents are provided.In this study, Visual C#, Asp.NET as programming language and MsSQL Server 2008 Server as database are used. Software is developed in modular system by designing system in three layers architecture.Key Words: Library automation, optical character recognition, data mining, text mining, document classification.Science Code :902.1.014 112

Günümüzde gelişen teknoloji ile beraber, yazılım ürünleri birçok alanda insan hayatının içine girmiş durumdadır. Dolayısıyla, bu ürünlerde meydana gelebilecek en küçük hata insan hayatını çok olumsuz etkilemektedir. Ortaya çıkabilecek hatanın maliyeti, kullanılan yazılımın önemine göre değişse; bu maliyet, de en iyi ihtimalle para, kötü ihtimaller söz konusu olduğunda ise insan hayatına zarar verecek boyutlara kadar ulaşabilir.Yazılım testi; olası hataların erken evrelerde, ürün kullanıma girmeden bulunmasını sağlamak amacıyla yapılır. Yazılımların günümüzdeki etkilerinin büyüklüğü göz önüne alınırsa, yazılım testinin önemi net bir şekilde görülebilir. Daha iyi test süreçleri için, yazılım firmalarının kaynaklarını planlamaları ve test efor süreleri için tahminleme yapmaları gerekmektedir. Yapılacak bu tahminlemeler kullanılarak kaynak ve zaman ayarlamaları yapılacağı için tahminlemenin doğruluğu çok önemlidir. Ancak şimdiye kadar önerilen ve kullanılan yöntemler, ya çok kişisel kararlara bağlı ya da çok fazla efor gerektiren yöntemler olmaları sebebiyle kullanılamamaktadır. Bu çalışmada, yazılım kalite metrikleri ile test efor süresi arasında bir ilişkinin bulunması ve daha sonraki proje tahminlemelerinin bu ilişkiye göre yapılması yöntemi önerilmektedir. Böylelikle, nesnel test efor tahminleme yöntemi, kabul edilebilir sürelerde yapılabilinecektir.Anahtar kelimeler: Yazılım Test Eforu Tahminleme, Yazılım Kalite Metrikleri Nowadays, by the development of software technology, software products are taken very big part in human life. So even a little failure in software products, can cause very bad consequences. For avoiding failures, software test process must be done properly.The purpose of software test process is to find the possible failures before the software products are used. Considering the big role which software products have in human life, the important of the software test can understood clearly. For better software test process, software companies have to schedule and plan their sources and have to estimate the test effort accurate as possible. The accuracy of the estimation is very important for project success, because source and time planning is going to be actualizing according to this estimation. But so far the methods which have been used to estimate the test effort are too subjective or required too many efforts. We propose a new method for test effort estimation. Proposed method is about finding the relationship between software quality metrics and test effort execution then making the estimation according to this relationship. In this manner, objective test effort estimation is going to be possible in acceptable time.Key Words: Testing Effort Estimation, Software Quality Metric 75

peer-reviewed Myers-Briggs Kisilik G??stergesi (MBKG) yaz??l??m end??strisinde s??k kullan??lan ??l????m ara??lar??ndan birisidir. Yaz??l??m m??hendisligi alan??nda MBKG kullan??larak bir ??ok kisilik tipi arast??rmas?? ve alan ??al??smas?? yap??lm??st??r. Ancak bu y??ntem bir grup arast??rmac?? taraf??ndan bireylerin arzu edilen cevaplar?? ger??ek d??s??ncelerine tercih ettikleri y??n??nde elestirilmistir. B??t??n bu elestirel g??r??slere ragmen, yaz??l??m gelistiren organizasyonlar i??in ??zel olarak gelistirilmis, kullan??c?? etkilesimini ??n plana ????kartarak bireyleri ger??ek kisilik tiplerini ortaya ????kartmak i??in kullan??labilecek bir kisilik tipi testi tasarlanm??st??r. Bu makalede yaz??l??m gelistiren organizasyonda ??al??san bireylerin kisilik tiplerini ortaya ????kartmak i??in ??retilmis bir kisilik ??l????m enstr??man?? sunulmaktad??r. Bu ara??, uygulamal?? bir durum ??al??smas?? sonucunda, yaz??l??m gelistiricilerine ??zel olarak kurgulanm??s, gelistirilen kartlar??n??n yard??m?? ile bireylere ve gruplara oyun seklinde uygulanm??st??r. G??venilirlik ??l????m?? yapmak i??in se??ilen bir grup kat??l??mc?? ??zerinde iki ??l????m yap??lm??s ve elde edilen bulgular sunulmustur. Sonu??lar g??stermektedir ki oyun benzeri etkilesimli bir uygulama klasik MBKG yaklas??mlar??na g??re ??nemli avantajlar i??erebilmektedir.

Yazılım endüstrisinde rekabet gün geçtikçe artmaktadır. Firmaların bu rekabet ortamında var olabilmek için müşteri memnuniyetini en üst seviyede tutmaları gerekmektedir. Müşteri memnuniyeti kaliteli ürünlerin sunulmasıyla kazanılır. Yazılım ürünlerinin hatalardan arındırılmış olması kalite açısından önemli bir ölçüttür. Kod denetleme yazılım ürününün içerdiği hataların tespit edilmesi ve giderilmesini sağlayan test işlemleri öncesinde gerçekleştirilen etkili bir süreçtir. Bu sürecin verimliliğinin ölçülmesi hem sürecin hem de ürünün kalitesinin artmasını sağlayacaktır. Kod denetleme verimliliğinin ölçülmesinde yazılım kalite metrikleri kullanılmaktadır. Denetleme verimliliğini ölçmeye yönelik çalışmalar incelendiğinde denetleme süresi, hazırlanma süresi, denetleyici sayısı ve denetleyici tecrübesi gibi faktörlerin denetleme süreci üzerinde önemli etkileri olduğu gözlemlenmiştir. Verimli bir kod denetleme işlemi gerçekleştirilmek isteniyorsa sürecin başında bu dört değişkene ait değerler en doğru şekilde belirlenmelidir. Bu tez çalışmasında denetleme sürecinin değerlendirilmesinde kullanılan metrikler incelenmiş olup, Denetleme Derinliği, Denetleyici Performans Metriği ve Hata Giderme Etkinliği metriklerinin çalışmada kullanılmasına karar verilmiştir. Bu metrikler ve tahmin algoritmaları kullanılarak sürece en uygun denetleme süresi, hazırlanma süresi, denetleyici sayısı ve denetleyici tecrübesi değerlerinin denetleme sürecinin başında belirlenmesini sağlayan bir sistem geliştirilmiştir. Tahmin işlemini gerçekleştirmek için lineer regresyon, Eğri Uydurma ve Gauss-Newton algoritmaları kullanılmıştır., Competition in the software industry increases every passing day. Companies need to be kept at the highest level of customer satisfaction to be in this competition. The customer satisfaction is gained with the introduction of high-quality products. Error free software product is important criteria for software quality. Code inspection is an effective process that detects defects early and removes them from software products before testing. Measurement of effectiveness of the product increases quality of the software product and the process. Software quality metrics are used to measure the efficiency of the code inspection. The factors like preparation for the inspection, preparation time, number of inspectors, and the experience level of the inspectors affect the inspection productivity. These four are really important for the inspection and should be clearly defined at the beginning of the process. This thesis includes the metrics used for evaluation of inspection process, Depth of Inspection (DI), Inspector Performance Metric (IPM), and Defect Reduction Technique. A new system is developed by using these metrics and the estimation algorithms to have the best inspection time, preparation time, and inspector number and level of experience for the process at the beginning of the project. To compete the estimation operation linear regration, curve fitting and Gauss-Newton algorithm is being used.

Yazılım sektörünün gelişmesi ile yazılımlarda kalite ihtiyacı kendini hissettirmiştir. Kaliteyi sağlamak için çeşitli çalışmalar yapılmış bu çalışmaların sonucunda kaliteyi ölçme ihtiyacı doğmuştur. Ölçme işlemi yazılım metrikleri aracılığıyla gerçekleştirilmektedir. Bu metrikler arasında; nesneye dayalı programlamanın temel taşı olan sınıfların, sahip olduğu metot ve özniteliklerin birbiri ile uyumunun derecesini ölçen sınıf uyumu(cohesion) metrik kümesi önemli bir yere sahiptir. Sınıf uyumunu ölçmek için bu güne kadar yapılan çalışmalar göreceli olarak bir başarı sağlasa da henüz olgunluk seviyesine ulaşmamıştır.Bu çalışmada temel sınıf uyum metrikleri teorik olarak incelenmiş, deneysel olarak incelemek için program yazılmıştır. İncelenen metriklerin zayıf noktaları belirtilmiş ve bu zayıflıklara karşı yeni metrik önerilmiştirAnahtar kelimeler: Sınıf uyum ölçütü, cohesion metriği, sınıf uyum metriği. With the development of the software industry, high quality software needed. Various efforts were made to ensure that quality. As a result of these studies, to measure software quality became a necessity. The measuring process is carried out by means of software metrics. Cohesion metric is important in these metrics. This metric measures the degree of alignment of classes with its methods and attributes. Studies to measure the cohesion of the class have a relative success, but have not yet reached level of maturity.This study analyzed the theoretical base of cohesion metrics. To examine metrics experimental, a program has been written. To solve weak points and weaknesses in the metrics a new metric is proposed.Key Words: Cohesion Metrics, software quality 59

Bu çalışmada yazılım sektörüne ait hukukî problemlerden biri olan kaynak kod intihalinin ne olduğu ve kaynak kod intihalinin hukuksal açıdan durumu araştırılmış, kaynak kod intihalini ve kaynak kod benzerliğini tespit etmek amacıyla geliştirilmiş teknikler ve programlar incelenmiştir.Bu çalışma teknik ve hukuk kısım olarak ikiye ayrılabilir. Hukuk kısmında eser kavramı, bilgisayar programı ve bilgisayar programı unsurlarından olan kaynak kodun eser niteliği üzerinde durulmuş, intihal durumunda eser sahibinin hukuksal haklarının neler olduğu Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu etrafında açıklanmaya çalışılmıştır.Çalışmanın teknik kısmında kaynak kod, bilgisayar programı ve yazılım kavramları açıklanmaya çalışılmış ve kaynak kodun bilgisayar programına dönüşme yöntemleri incelenmiştir. Devamında intihalin ve kaynak kod intihalinin ne olduğu anlatılmış, kaynak kod benzerliği ve klon kod kavramları açıklanmaya çalışılmış, kaynak kod intihalini tespit etmek amacıyla geliştirilen teknikler ve yazılımlar incelenmiştir.Çalışmada mahkemelere intikal etmiş birkaç kaynak kod intihali davası incelenmiş ve kaynak kod intihalini tespit eden yazılımların bu davalardaki önemine işaret edilmiştir.Çalışmada kaynak kod intihali ve klon kod tespiti yapan dokuz yazılımın kullanımı örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışma, bu araçların ayrıntılı kullanımını içermesi bakımından kaynak kod intihali davalarına bakan mahkeme üyeleri ve intihali veya benzerliği tespit etmekle görevlendirilen bilirkişiler için bu anlamda büyük önem taşımaktadır. In this study, the nature of the source code plagiarism which is one of the legal problems in software business as well as the legal aspect of source code plagiarism was researched and the techniques and programs that had been developed for the purpose of detecting the source code plagiarism and source code similarity was also observed.This study may be divided into two categories as technical and legal. In the legal portion, it is focused on product concept, computer programming and the product qualification of the source code which is one of the components of software. The rights of the legal owner of the product in case of plagiarism are also tried to be explained within the framework of Law on Intellectual and Artistic Works.In the technical section of the study, the concepts of source code, computer programming and software and the methods of converting source code into computer programming was tried to be explained. Consequently the nature of the source code, source code plagiarism, source code similarity and clone code concepts were explained and the techniques and software that had been developed for the purpose of detecting the source code plagiarism and source code similarity was observed.In the study, some legal cases pertaining to source code plagiarism that had been taken to the law court were studied and it was pointed out to the importance of software detecting the source code plagiarism in these cases.In the study, the usage of nine software tools that detect source code plagiarism and clone code was tried to be explained with examples. Since this study contains the detailed usage of these tools, it is very important for the members of law court who overlook the source code plagiarism cases as well as for the experts who have been designated to detect plagiarism or the similarity. 183

Nesne yönelimli yazılımlar; kapsülleme, kalıtım ve çok biçimlilik gibi bazı özelliklere sahiptir. Bu özellikler, nesne yönelimli yazılımların test, bakım ve onarım faaliyetlerini önemli ölçüde etkilemektedir. Sözkonusu özellikleri ölçebilmek, test faaliyetlerini daha iyi yönetebilmek, riskleri azaltabilmek ve geliştirilen yazılımların kalitesi hakkında daha anlamlı yorumlar yapabilmek amacıyla da test metrikleri kullanılmaktadır. Hem nesne yönelimli yazılım test faaliyetlerinde hem de bu faaliyetlerde kullanılan metriklerin değerlendirilmesinde büyük eksiklikler bulunmaktadır. Dolayısıyla, nesne yönelimli yazılımların testi, analizi ve tasarım metrik değerlendirilmesi ile ilgili konuların yeniden ele alınması gerekir. Tam da bu noktada bu tez konusunun önemi ortaya çıkmaktadır.Bu tez çalışmasında, özellikle nesne yönelimli yazılım geliştirme sürecindeki test faaliyetleri araştırılmıştır. Ayrıca, geliştirilen nesne yönelimli yazılımların tasarım metriklerini değerlendiren bir uzman modül gerçekleştirilmiştir. Dolayısıyla bu çalışma ile nesne yönelimli test faaliyetleri konusunu açıklığa kavuşturarak nesne yönelimli tasarım metrik değerlendirilmesi ve bunun sonucu olarak da yazılım kalite değerlendirilmesi konularında bir otomasyon geliştirilmiştir. Çalışmanın literatüre önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir. Object oriented software has some characteristics such as encapsulation, inheritance and polymorphism. These characteristics significantly influence the testing, maintenance and repair activities of object oriented software. Test metrics are used in order to measure these characteristics, to better manage the testing activities, to minimize the risks and to make more meaningful comments about the quality of the developed software. Both in the object-oriented software testing activities and in the evaluation of metrics used in these activities have major shortcomings. Therefore, the object-oriented software testing, analysis and issues such as design metric evaluation of this softwares must be addressed again. This is exactly appears where importance of this thesis project.In this thesis project, specifically object oriented software test activities have been investigated. Additionally, an expert module that evaluates design metrics of object oriented softwares has been developed. It is aimed to develop an otomation about object oriented desing metric evaluation and hence software quality evaluation by explaining object oriented test activities. It thought that the study will provide important contributions to the literature. 129

Bu tezde, kurumsal ortamlarda Servis Odaklı Mimari (Service Oriented Architecture - SOA) tabanlı bir uygulama geliştirilirken, PRINCE2 (PRojects IN Controlled Environments) proje yönetimi metodolojisi ve CMMI (Capability Maturity Model Integration) süreç geliştirme modeli analiz edilmiş ve SOA uygulamasını daha başarılı kılmak için bu yaklaşımların ne tür katkılar sağlayabilceği araştırılmıştır. Bu araştırma sonucunda elde edilen verilere göre bir yol haritası oluşturulmuş ve bu yol haritasında gerçekleştirilecek çalışmalar tarif edilmiştir. Tezde öne sürülen öneriler geliştirilen örnek bir SOA uygulaması ile desteklenmiştir.Tezin ana çalışmalarından ilki olarak, PRINCE2 prensiplerinin SOA uygulamalarına ne tür katkılar sağlayabileceği üzerinde durulmuştur. Bu metodoloji kullanılarak bir uygulama planı çıkarılmıştır.Tezde yapılan ikinci çalışma, CMMI modelinin üzerinde durduğu konular genel olarak incelenerek SOA tabanlı uygulama geliştirmeyi iyileştirmede bunlardan nasıl faydalanabileceği üzerinedir.Tezdeki üçüncü ve son çalışma, analizler sonunda ortaya çıkan modelin gerçekleştirildiği bölümdür. Örnek SOA'nın stratejik bir karar olarak kavramsal, kuramsal ve ardından teknolojik olarak altyapısı hazırlandıktan sonra, bu ortamda bir iş sürecini gerçekleştiren SOA uygulaması geliştirilmiştir.Bu tez çalışmasında daha önce yapılmış araştırma çalışmalardan farklı olarak, SOA tabanlı uygulama gerçekleştirmede PRINCE2 ve CMMI birlikte kullanılmıştır. In this thesis, PRINCE2 (PRojects IN Controlled Environments) project management metodology and CMMI (Capability Maturity Model Integration) process improvement model are analized and evaluated with the search of any contributions for more successful implementations of SOA (Service Oriented Architecture) based applications in enterprise environments. A roadmap was created using the findings of our research and the tasks which are parts of the roadmap are described and supported with a sample application.As a first study of our thesis, the focus point is possible contributions of PRINCE2 method to improve SOA based application development. An implemantation plan is created using this study.Then, the emphasis points of CMMI model are analyzed generally in order to improve SOA based application development as second part of our study.Finally, findings of our research are implemented in the third and last part of the thesis. After the creation of a SOA environment considering strategic decional, conseptual, principal and technologic infrastructure aspects of SOA, a business process is realized as an example.The main contribution of the thesis is the combination and adaptation of PRINCE2 and CMMI methodologies in order to improve the success of SOA based application development projects. 69