Search

Bu çalışmada, deniz kıyılarının korunması, kıyının zamanla kumla dolması sonucu doğal bir plaj oluşturarak kıyının rehabilite edilmesi amacıyla çeşitli şekillerde inşa edilen mahmuzlar incelenmiştir. Bu inceleme esnasında özellikleri, çeşitli sel ve fırtınalar gibi doğa olayları sebebiyle etkileşimleri ve mahmuz içlerinde mevsime bağlı sıcaklık değişimleri ve yosunlaşma gibi sonuçları olan su kalite değişimleri üzerinde durulmuştur. Doğu Karadeniz bölgesinde sadece T-mahmuz olarak yapılan bu kıyı koruma yapıları çeşitli sayılarda ard arda sıralanarak kıyı boyunca gruplar halinde inşa edilmişlerdir. Yan yana iki T-mahmuz'un arasında kalan su havuzunun 15 ile 30 yıllık bir süreç boyunca yavaş yavaş kumla dolması ve daha sonra doğal bir kumsalın oluşması beklenmekle beraber bu süreç boyunca zaman zaman sel ve fırtınalar sonucu kıyı yapılarında hasarlar oluşmakta su kalitesinde değişiklikler meydana gelmektedir. Bu bağlamda, yaklaşık 40 km’lik bir sahil şeridinde, Trabzon-Of Soğukpınar da 8’li grup, Kıyıcıkta 13’lü grup, Eskipazar da 10’lu grup, Rize İyidere de 8’li grup, İyidere merkez de 4’lü grup, Sarayköy ve Alipaşa da 2’li grup, Balıkçılarda 5’li grup, Limanköy de ise, 4’lü grup olmak üzere toplam 56 adet T-mahmuzun yerinde inceleme ve gözlemleri yapılmış olup T-mahmuz sistemlerinde oluşan hasarlar, mahmuzların havuzlarında mevsimsel olarak su kalite değişimleri nedeniyle oluşan çevresel problemler araştırılmıştır. In this study, spurs constructed in various ways in order to protect the sea coasts and to rehabilitate the coast by creating a natural beach as a result of filling the coast with sand over time were examined. During this study, water quality changes, which have characteristics, interactions due to natural events such as various floods and storms, and seasonal temperature changes and algae in the spurs, were emphasized. These coastal protection structures, which were built only as T-spurs in the Eastern Black Sea region, were built in groups along the coast in various numbers. Although it is expected that the water pool between two side-by-side T-spurs will gradually fill with sand over a period of 15 to 30 years and then a natural beach will form, during this process, coastal structures are damaged from time to time as a result of floods and storms, and changes in water quality occur. . In this context, on a 40 km coastline, 8 groups in Trabzon-Of Soğukpınar, 13 groups in Kıyıcık, 10 groups in Eskipazar, 8 groups in Rize İyidere, 4 groups in Rize İyidere center, 2 groups in Sarayköy and Alipaşa A total of 56 T-spurs, 5 in fishermen and 4 in Limanköy, were examined and observed.

Rubble mound breakwater is one of the most important structures for shore and harbor. Durable and high quality natural rocks are commonly used to protect coastal engineering structures from the waves. In this study, numerous laboratory tests were performed for the quality assessment of different basalt levels for rubble mound breakwater in the Yumurtalik (Eastern Mediterranean) region in this study. Two different basalt types were observed in study area. These levels were evaluated with different rock quality classification systems. Basalts were grouped into two classes as massive and vesicular. Idding site is a product of alteration of olivine minerals, which are commonly observed in the vesicular basalt. Vesicular basalt levels showed poor rock material strength due to alteration. The vesicular basalt levels in the study area should not be used for armourstones. © 2015, TMMOB - Jeoloji Muhendisleri Odasi. All Rights Reserved.

Tabiat varlıkları, doğal çevreyi oluşturur. Tabiat varlıklarının planlı bir biçimde korunarak yaşatılması ve gelecek kuşaklara aktarılması, doğal dengenin korunabilmesi ve insanların sağlıklı bir çevrede varlığını sürdürebilmesi açısından gereklidir. Koruma-kullanma dengesi, alan ölçeğinde koruma-korunma, toplum yararı/kamu yararı/üstün kamu yararı, şehircilik, sürdürülebilir çevre, sürdürülebilir kullanım, sürdürülebilir kalkınma, tabiat varlıklarının korunmasına egemen olan temel ilkelerdir. Tabiat varlıklarının bütüncül planlama ilkesinin uygulanmasıyla korunması mümkündür. Natural heritage composes of natural environment. The durable protection of natural heritage by planning is necessary in terms of the protection of natural balance and sustainability of human being in a healthy environment. Protection-use balance, area protection, social interest/public interest/superior public interest, urbanisation, sustainable environment, sustainable use, sustainable development are the basic principles regarding the protection of natural heritage. The protection of natural heritage is possible with the praxis of the principle of holistic planning. 211

Bu araştırmanın amacı, kıyısal koruma alanlarında çalışan uzman ve idarecilerin kapasitelerinin geliştirilmesi suretiyle kıyısal koruma alanlarının yönetim etkinliğini artırmaktır. Bu çerçevede ülkemizin Akdeniz bölgesindeki Özel Çevre Koruma Bölgelerinin yönetimi ile ilgili birimlerde çalışan teknik ve idari personele kapasite ihtiyaç değerlendirme anketi uygulanmıştır.Anket sonuçlarına göre ulusal standardların, bilimsel verinin, kurumlar arası koordinasyonun ve altyapı imkânlarının yetersizliği ile hatalı arazi kullanımı temel sorunlar olarak tespit edilmiştir. Ayrıca, kıyısal koruma alanları çalışanları için bütünleşik kıyı alanı yönetimi, stratejik planlama, hibe desteği, mali yardım bulma, çatışma çözümleme, kolaylaştırıcı, iş planlama, bütçe yapabilme, denetleme/kontrol, toplantı yönetimi, organizasyon ve liderlik konularında kapasite geliştirme ihtiyacı belirlenmiştir. Ayrıca, üniversitelerin, araştırma merkezlerinin, bölgesel ve uluslararası girişimlerin ve organizasyonların kıyı koruma alanı çalışanları sertifika programlarının yapısı, tipleri ve düzeyleri incelenmiştir. Ayrıca bütünleşik kıyı alanı yönetimi konusunda çalışan araştırmacılar, uzmanlar ve akademisyenlerle görüşmeler yapılmıştır. Bu görüşmelerde yarı yapısal mülak?t tekniği kullanılmıştır. Yürütülen araştırmaların sonunda elde bulgular ışığında kıyısal koruma alanı çalışanların koruma alanı yönetiminde bilgi, beceri ve tecrübelerinin geliştirilmesi amacıyla lisansüstü sertifika programları, derece programları ve arazi uygulamalarına yönelik modüller ve eğitim metodları geliştirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Bütünleşik kıyı alanı yönetimi, koruma alanı yönetim etkinliğinin arttırılması, Türkiye'deki kıyı ve deniz koruma alanları, kıyı ve deniz koruma alanları yönetiminde bireysel kapasite değerlendirmesi. The aim of this research is to enhance the coastal protected area management effectiveness by improving capacity of managers and experts working on coastal protected areas. Capacity needs assessment questionnaire was performed for the experts and managers working in specially protected areas in the Mediterranean region of Turkey and some of the personnel of the former Environmental Protection Agency for Specially Areas. According to the findings of the questionnaire, insufficient of national standards, scientific knowledge, coordination between the state agencies, and under-structures and wrong land-use decisions were listed as integrated coastal area management problems. Additionally, training needs of coastal protected area personnel became visible after the questionnaire. Especially requirement of training programs on strategic planning, conflict resolution, work planning, budged preparing, inspection, controlling, investigation, facilitating, meeting management and performing, organization and leadership were recognized.Moreover, universities, research centers, regional and international initiatives and organizations were widely analyzed in terms of the structures, types and level of certificate programs for the coastal protected area personnel. Besides, the interviews and the exchange views were conducted with the researchers, experts and academicians by using semi structured interview techniques.In the light of those findings, graduate certificate programs, degree programs, and their program structures and manuals, field practices and methods were developed for the individuals having responsibilities and authorities on the management of coastal protected area in order to develop their skills, knowledge and experiences.Key words: Integrated coastal area management, protected areas management capacity improvement, protected area management effectiveness improvement, coastal and marine protected areas in Turkey, the assessment of individual capacity on the coastal and marine protected areas. 258

Kıyılar yerleşim, turizm, üretim, sanayi, enerji, ulaşım gibi değişik amaçlar için kullanılmakta ve bu çerçevede tahribatlara uğramaktadırlar. Ülkemizde Sakarya ilinin Karadeniz kıyısındaki sayfiye ilçesi Karasu, son yıllarda benzeri az rastlanır bir kıyı erozyonuyla karşı karşıya bulunmaktadır. Erozyon, son yıllarda artık yerleşim birimindeki yapıları tehdit eder boyuta ulaşmıştır.Bu çalışmada, farklı zamanlara ait uydu görüntüleri ve ortofoto görüntünün değerlendirilmesi ile seçilen çalışma alanında kıyı çizgisindeki ve kıyı bölgesi kullanımındaki değişimin belirlenmesi amaçlanmıştır. 1987 yılından 2013 yılına kadar 26 yıllık kıyı değişimi izlenmiş ve erozyonu önlemek için inşa edilen ayrık dalgakıranların da etkisi belirlenerek risk analizi yapılmıştır. Yapılan risk analizinde ayrık dalgakıranların olduğu alan düşük riskli çıkarken nehir ağzının her iki tarafı ve yapılacak ayrık dalgakıranların olduğu sahil şeridi orta riskli alan çıkmıştır.Anahtar Kelimeler: Sakarya, Karasu, Kıyı Çizgisi, Uzaktan Algılama, Kıyı Erozyonu, Ayrık Dalgakıran, Risk Analizi Coastal areas are being destroyed while using for residental area, tourism, energy transportation, industry etc. Karasu, where is a touristic district on the Black Sea coast of Sakarya province, is faced with serious coastal erosion problem. This erosion has recently reached a size threatening urban structures.In this study, the determination of change in shoreline and usage of coastal zone at the chosen study area with the evaluation of satellite images and orthopoto image datas belonging to different times has been aimed. In this context, the of change in shoreline between 1987 ? 2013 has been followed. Then, the effects of off ? shore breakwaters to shoreline has been determined. After this stage, risk analysis has been performed consideration of the possible development processes of coastal erosion. As a result of the risk assessment, the coastline of off-shore breakwaters which was built were assessed as low risk. Coastline on both sides the mouth of the Sakarya River is considered as medium risk. Also, the coastline where the off-shore breakwaters will be built assessed as medium risk.Key Words: Sakarya, Karasu, Coastline, Coastline Change, Remote Sensing, Coastal Erosion, Off-shore Breakwaters, Risk Analysis

Kıyı alanları öteden beri toplumların yaşamayı tercih ettiği yerlerde ilk sırada yer almıştır. Bu tercihin doğal sonucu olarak, kıyılarda daha fazla nüfus, sanayi ve turizm tesisi ile daha fazla betonlaşma ve kirlilikle karşılaşılmıştır. Diğer yandan kıyılar, ekonomik olarak daha fazla faydanın elde edileceği birer kaynak olarak görülmüştür. Belirtilen sebepler kıyıları uzun süredir baskı altında tutmaktadır. Kıyılardaki baskıların en aza indirilmesi ve kıyıların korunarak kullanılması amacıyla farklı politikalar ve bu farklı politikaların sonucunda kıyıyı ilgilendiren yasalar çıkarılmaktadır. Kıyıların korunarak kullanılabilmesinde yararlanılacak en önemli araç hukuksal düzenlemelerdir. Kıyı ve kıyı bölgelerinde yapılacak hatalı işlemler geri dönüşü olmayan sorunları karşımıza çıkaracaktır. Ülkemizde kıyı bölgeleri son 20-30 yıldır doğal bir zenginlikten ziyade, ekonomiyi canlandıracak birer kaynak olarak görülmektedir. Baskın yaklaşımın para ve kar üzerine kurulu olduğu sistemde, hukuksal düzenlemeler de ekonomik temelliolduğundan kıyıların korunması güçleşmektedir. Kamu yararı kavramının gözardı edildiği hukuksal düzenlemelerle kıyılar korunamamaktadır. Bu çalışmada; hukuksal düzenlemelerin Antalya il kıyılarında doğurduğu sonuçlar ile bu düzenlemelerin kıyı alanlarını koruyup koruyamadığı sorusuna cevap aranmıştır. Bu amaçla genel olarak; güncel mevzuat taraması yapılmış, mevzuat anayasa, yasalar ve yeni yürürlüğe giren kanun hükmünde kararnameler ile sınırlandırılmış, kamu yararı, serbestlik, bedelsizlik, kazanılmış haklar gibi kavramlar ve hukuki müesseseler ele alınmış, bir kısım sektörel düzenlemelerin kıyı üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise, Lara Kıyı bandındaki planlama faaliyetleri ve bunların sonuçları irdelenmiş, hukuksal düzenlemelerin Antalya İli örneği üzerinden yargı kararlarında nasıl yorumlandığı ortaya konulmuştur. All along the coastal areas, the people choose to live in places that were in the first place. As a natural consequence of this choice, more population along the coast, with the more concrete in industrial and tourism facilities, and pollution encountered. On the other hand, shores were seen as a resourse to profit much. For that reason the coasts are under pressure. To minimize the pressures on the shoreline the use of coastal with preserving them, as a result of different policies and different policies concerning the law is enacted. The most important way is legal arregements to use the coastral areas by preventing. Because of ıncorrect procedures about coastal and coastal regions are encountered irreversible problems. Last 20-30 years the coastal areas of our country is seen as a resource to refresh the economy rather than a wealth of natural. The dominant approach is based on the money and profit system, the economy was based on legal regulations making itdifficult to protect the coasts. The shorelines are not protected with legal arrangement which ignore the public interest. In this study, we try to answer the question that legal regulationswhether if protecs shorelines or not and causing the results on shores of Antalya current laws were surveyed, constitution codes of laws, the statutory decrees that to become effective newwere limited. The concepts like public interest, freedom, unpaid, gained rights about the shoreline and the effects of the regulations on the sectors are studied. In second part of thestudy, planning activities and results on Lara Shoreline are inspected and legal regulations are commented on judicial decisions with Antalya. 97

Anahtar Kelime: Kıyı, Kıyı Kenar Çizgisi, Kıyı Bölgesi, Mülkiyet, Kamu Yararı, Sahil Şeridi, Kıyılardan Yararlanma.ÖZETKIYILARDAN YARARLANMAKıyıların ekonomik olarak sürdürülebilir kalkınma ile birlikte gelecek nesillere aktarılması ve ekolojik dengesinin korunması için kullanılacak araçların en önemlisi hukuki araçlardır. Bunlar Anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik ve yargı kararlarıdır. Anayasal anlamda ilk defa 1982 Anayasası 43. maddesiyle kıyı alanlarının hukuki statüsü düzenlenirken kıyı kullanımının kamu yararı amaçlı olarak kanunla düzenlenmesinin gerekliliği üzerinde durulmuş, buna paralel olarak 3086, 3621 ve 3830 sayılı kıyı ile ilgili kanunlar hukuk sistemimizde yer almıştır. Tez çalışmamızın ilk bölümünde, Hukuk literatürü çerçevesinde kıyı alanının sınırları, nitelikleri ve özellikleri üzerinde durulmuş, kıyı alanları üzerinde devletin temel yetkilerinin neler olduğu, yargı kararları da dikkate alınarak incelenmiştir. Çalışmamızın diğer bölümlerinde ise, kıyılardan yararlanmanın Anayasa ve Kıyı Kanununda yer alan düzenlemeler dikkate alınarak kıyı kullanımının temel hak ve hürriyetler içerisindeki yeri, hukuki niteliği ve kapsamı üzerinde durulmuştur. Kıyı Kanununda sayılan kirletme, kazı yapma ve yapı yasakları ile getirilen sınırlamanın özel teşebbüs hürriyetini kısıtlayıcı olmadığı; sosyal, ekonomik ve hukuki gerekçeleri ile birlikte açıklanmış, kıyı alanlarının amaç dışı kullanılmasının idari, hukuki ve cezai yaptırımı sorumluluk hukuku ilkeleri doğrultusunda incelenmiştir.Key Words: Coast, Coastal Line, Shore Border Line, Coastal Region, Land Ownership, Public Benefit Shore Line (Buffer Zone), Benefiting From Coasts.ABSTRACTBENEFITING FROM COASTSThe most important means to be used for protecting ecological balance and for transferring coasts from one generation to another with development which can be carried on in an economic way is "legal means." These are Constitution, Law, Regulations, Written Regulations and Law Decisions. In the framework of Constitution, the legal status of coastal areas was regulated for the first time by the 43rd matter of 1982 Constitution and in this matter of the Constitution it was pointed out that it was a must to regulate coast usage by law for the public benefit. As a parallel to this, laws related to coast such as 3086, 3621 and 3830 have taken place in our law system. In the first part of our thesis, in the literature of Law, the limits, the qualities and the characteristics of coast areas were emphasized and the basic authorities of the state were researched by taking law decisions into consideration as well. In the other parts of our thesis, the utilization of coasts, the place of coast usage in the basic rights and liberties and the legal quality and scope of coast utilization by taking regulations in the Constitution and the Coast Law into consideration were emphasized. Limitation brought by pollution, excavation and building prohibitions which were numbered in the Coast Law was told with its social , economical and legal reasons to be not restrictive for private enterprise liberty. Administrative, legal and punishing sanction of coast areas abuse was researched on the way of responsibility law principles.

Gökova iç körfezinin doğusunda yer alan, Muğla ilinin Akyaka beldesinde Kuzey-Güney doğrultusunda uzanan kumsal, kıyıya yapılan yapılar, rüzgar, akıntı ve dalga etkileşimleri ile değişime uğramaktadır. Yapılan kıyı yapıları doğal kum taşınımı dengesini önemli ölçüde etkilemiş, bölgede erozyona neden olmuştur. Kıyı boyu ve kıyıya dik yöndeki kum taşınımı kıyı çizgisinin de değişimine neden olmaktadır. Bu çalışmada körfez doğusundaki rüzgar etkenli çevrinti hareketleri modellenmiş, mevcut kıyı yapılarının etkileri de göz önünde bulundurarak GENESIS (Kıyı Çizgisi Değişikliği Benzeşimi için Genelleştirilmiş Sayısal Model) sayısal modeli ile Akyaka kumsalı kıyı boyu kum taşınımı incelenmiştir. The beach which is located along North - South direction in Akyaka in Muğla in the East direction of Gökova Bay is changing under the effects of coastal structures, wind, current and waves. Coastal structures significantly affect the natural sediment transport balance and cause erosion in the area. Longshore and offshore sediment transport lead to shoreline changes. In this study, wind induced circulation is modelled and longshore sediment transport along Akyaka beach considering the effects of coastal structures is examined with the help of GENESIS (GENEralized Model for SImulating Shoreline Change) numerical model. 108

DÜZENSİZ DALGA ETKİSİ ALTINDAKİ KIYILARDA KISMI KAPLAMA YAPISI İLE KIYI ÇİZGİSİNİN KORUNMASI ÖZET Dünya deniz ticaretindeki gelişmelerin sonucu olarak kıyı ve kıyı yapılarının önemi de artmıştır. Klasik kıyı koruma yapılan boyutlandınlmalarında kullanılan kriterler nedeni ile büyük boyutlu yapılardır. Dünyada çevre bilincinin gelişmesi ile kıyı alanlarının korunması, yapılacak olan kıyı koruma yapılarının estetik ve çevre ile uyumlu olması gündeme gelmiştir. Ayrıca kıyı koruma yapılarının düşük maliyetli olması arzu edilen bir diğer unsurdur. Bu çalışmada kıyı çizgisinin korunması için, düşük maliyetli, çevre ile uyumlu, bölgenin doğal güzelliğini bozmayacak, estetik bir kıyı koruma yapısı olan kısmi kaplama yapısı uygulanarak kıyı çizgisinin korunması araştırılmıştır. Söz konusu kısmi kaplama yapısının düzensiz dalga etkisi altındaki davranışı irdelenmiştir. Çalışmadaki gerekli olan deneylerin tamamı İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi Hidrolik Laboratuarında yapılmıştır. Düzenli dalga deneyleri boyu 22.5 m, eni 1 m ve yüksekliği 0.5 m olan dalga kanalında, düzensiz dalga deneyleri ise boyu 24 m, eni 1 m ve yüksekliği 1 m olan dalga kanalında yapılmıştır. Düzenli ve düzensiz dalga deneylerinde başlangıçta dalga kanalına 1/5 eğimde, dane çapı 0.35 mm ve birim hacim ağırlığı 2.63 gr/cm3 olan doğal plaj malzemesi serilmiştir. Bu şeve kaplamasız durum için farklı özellikteki dalgalar gönderilmiş ve dalga kayıtları alınmıştır. Dalgalar profil dengeye ulaşıncaya (35-40 dakika) kadar gönderilmiştir. Dengeye ulaşan profil belirlenmiş ve bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Daha sonra aynı plaj malzemesi üzerine dalganın birinci ve ikinci kırılma noktalan arasına değişik kaplama malzemeleri serilmiş ve farklı özellikteki dalgalar gönderilmiştir. Yine dalga kayıtlan alınmış ve kısmi kaplama tabakasında oluşan statik hasar stabilitesi bozulan kaplama malzemelerinin sayılması ile belirlenmiştir. Dalgaların gönderilmesi tamamlandıktan sonra oluşan profil belirlenip bilgisayar ortamına aktanlmıştır. Bu şekilde farklı dalga özelliklerinde, kaplamasız ve kaplamalı durumdaki dinamik profil değişimleri, kaplamalı durumda kaplamada oluşan statik hasar oranlan belirlenmiştir. Çalışma neticesinde belirlenen sonuçlar aşağıda kısaca özetlenmiştir. Sabit dalga periyodunda dalga yüksekliğindeki artış kaplamalı ve kaplamasız durumlarda dinamik profil değişimini arttırmaktadır. Sabit dalga yüksekliğinde, dalga periyodundaki artış kaplamalı ve kaplamasız durumdaki dinamik profil değişimini arttırmaktadır. Kısmi kaplama yapısının statik stabilitesi incelendiğinde sabit kaplama özelliği ve sabit dalga periyodu için dalga yüksekliğindeki artışın statik hasarı arttırdığı görülmüştür. xvu...__».. m{mLUSabit kaplama özelliği ve sabit dalga yüksekliklerinde dalga periyodundaki artışın statik hasan arttırdığı görülmüştür. Sabit dalga özellikleri ve sabit birim hacim ağırlığında kaplama malzemesi dane çapındaki artış statik hasan azaltmıştır. Sabit dalga özellikleri ve dane çapında kaplama malzemesi birim hacim ağırlığındaki artış statik stabiliteyi arttırmıştır. Düzensiz dalga etkisi altında yapılan deneylerde elde edilen veriler kullanılarak konuya etki eden parametreler ile boyutsuz dinamik erozyon alam arasında aşağıdaki bağıntı kurulmuştur. sd = 1 ' ' HS-Ç ^ 1.5 10-6 İn ^Gsp.Dp; > -4.1396 (1) J Düzensiz dalga etkisi altında kısmi kaplama yapısının statik hasarı incelendiğinde, konu ile ilgili parametreler ile statik hasar arasında aşağıdaki bağıntı kurulmuştur. ss = 0.01254 -İn VGsk'Dk j / + 0.00074 (2) J Kısmi kaplama yapısının statik verimi (1 /statik hasar) ile ilgili parametreler arasında aşağıdaki bağıntı kurulmuştur. ( ssv - 0.01254 -İn Gsp ' Hs Gsk,Dk ^.Ç +0.00074 (3) Söz konusu boyutsuz statik hasar ve statik verim parametrelerinin Hudson (1959)'ın Kp stabilite katsayısı ile ilişkisi aşağıdaki bağıntılar ile ifade edilmiştir. KD= 75.243 -sj-2155 (KD -Statik Hasar) (4) KD =75.243- s JVL2155 (KD -Statik Verim) (5) Üzerinde çalışılan kısmi kaplama yapısı ile kıyı erozyonunda sağladığı verim için ilgili parametreler ile boyutsuz erozyonu engellenmiş bölge alam arasında aşağıdaki bağmtı kurulmuştur. Sdv = ( f D2-s -İn p sv Hs,Gsk'Gsp Dk-t-^ 1 6.78-10 -6 (6) Kullamlacak kaplama malzemesinin blok ağırlıklan, kısmi kaplamalı durum için yapılmış deneylerden belirlenmiş olan Kd stabilite katsayısı kullanılarak aşağıdaki bağıntı ile hesaplanabilir. XV111w = H K D Ys V. iw ^ (7) - 1 cot a Bu çalışmada üzerinde durulan kısmi kaplama yapısı kullanılarak iyi bir projelendirme ile %65-70 oranında kıyı erozyonun engellenebileceği görülmüştür. xıx PROTECTION OF SHORE LINE IN COASTS UNDER THE EFFECT OF IRREGULAR WAVES WITH PARTIAL COVERING STRUCTURE SUMMARY As a result of the development in the world's overseas trade, the importance of coast and coastal structures has increased. The classical shore protection structures are big in size because of their designing criteria. With the result that the environmental consciousness has grown, two subject are put on the agenda. These are the protection of coastal areas and coastal protection structures which are expected esthetic and in harmony with the environment. Another point is that the low costed shore protection structures are desired. In this study, a partial covering structure, which is with low cost, in harmony with the environment, not disturbing natural beauty of the area, and esthetic, has been investigated for the protection of shore line. The behavior of the mentioned partial structure is investigated under the impacts of irregular waves. All experiments required in this study are performed in the Laboratories of Istanbul Technical University, Civil Engineering Faculty, Department of Hydraulics. The measurements of the regular wave flume used in the experiments were 22.5 m by 1 m by 0.5 m and those of irregular one were 24 m by 1 m by 1 m. At the beginning in both regular and irregular wave experiments natural beach sand those grains were 0.35 mm in diameter with 2.63 specific gravity was used with a slope of 1/5. Different characteristic waves were applied on this slope for uncovering condition and the wave records were taken. The waves were applied until the profile reached the balance (35-40 minutes). The balanced profile was determined and transferred to the computer. Afterward, between the first and second breaking points of waves on the same beach profile, different covering materials were spread out and different characteristics waves were applied. The wave records were taken again, and the statical damage occurred on the covering layer was determined by counting the covering materials. After finishing the application of waves, the change of the occurred profile was determined and transferred to the computer. In this way, for different wave characteristics, the change of the dynamics profile on uncovering and covering condition and the statical damage ratio on covering condition were determined. At the end of the study, the determined conclusions are briefly summarized below. On the constant wave period, the increase in the wave height on both covering and uncovering conditions increases the change of the dynamic profile. On the constant wave height, the increase in the wave period increases the change of dynamic profile of on covering and uncovering conditions. xxWhen the effect on the statical stability of the partial covering structure was investigated, the increase in the wave height increased the statical damage for the constant covering characteristics and the constant wave period. On the constant covering characteristics and constant wave height, the increase in the wave period increased the statical damage. On the constant wave characteristics with constant specific gravity the increasing in the diameter of grains decreased the statical damage. On the constant wave characteristics and unit diameter the increase in the specific gravity of the armor unit increased the statical stability. By using criteria obtained from experiments performed under irregular wave effect the following equation between effective parameters and dimensionless dynamic erosion area was established. Sd = 1 ' ' H.-Ç ^ 1.510 -6 In V v -4.1396 (1) When the statical damage was investigated under irregular wave effect, the relationship between related parameters and statical damage could be determined as below. ss = f (G -H ^ ^ 0.01254 -In v ^Gsk-Dk, + 0.00074 (2) J The relationship between the statical yield of partial covering structure and related parameter could be determined as below. / ssv - 0.01254 -In Gsk'Dk /~1 + 0.00074 (3) J The relationship between this statical damage and statical yield parameters and Hudson's stability coefficients could be stated as below. KD= 75.243 -sj-2155 (KD -Statical damage ) (4) KD= 75.243 -sJv1,2155 (KD -Statical yield ) (5) With the studied partial covering structure, and for the yield of the shore erosion, the relationship between related parameters and dimensionless erosion area could be established as below. sdv = f f -In D2-s ^p asv Hs'Gsk-Gsp Dk-t-£ 1 6.78-10 -6 (6) XXIThe weight of the armor unit could be calculated by using stability coefficient determined as a result of the experiments of partial covering condition. W = Ys `Hi K D Ys V I w ^ (7) - 1 cot a In this study, it has been seen that the shore erosion could be decreased to the ratio of % 65-70 with a good project of studied partial covering structure. xxn 189

ÖZET Yüksek Lisans Tezi MERSİN KENTİ KIYI BANDININ PEYZAJ MİMARLIĞI AÇISINDAN İRDELENMESİ Begüm Bedia TOROĞLU Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Danışman: Prof Dr. Halim PERÇİN Jüri: Prof Dr. Halim PERÇİN Prof. Dr. Yalçın MEMLUK Doç. Dr. Can KUMBARACIBAŞI Bu çalışmada, Mersin Kıyı Bandı düzenlemesi üzerine işlevsel ve estetik açıdan araştırmalar yapılmıştır. Araştırma alanı boyunca `,r% yapısal ve bitkisel uygulamalar bire-bir tespit edilmiştir ve aralarında işlevsel ilişkiler kurulmuştur. Araştırma alanı, geçmişle ilişkilendirilerek bugünkü durumu üzerinde, kullanım alanları, kullanım yoğunlukları ve kanunlar gözönünde bulundurularak niteliksel ve niceliksel olarak değerlendirilmiştir. Kıyı boyunca yer alan kullanımlar üzerinde geçmişle bağlantılı olarak ve kent bütünündeki yeri düşünülerek odak noktaları tespit edilmiştir. Bu bağlamda tüm çalışma alanı, parçalı fakat bütüncül bir anlayışla araştırılmıştır. Bu araştırma sonucunda, kullanım alanları üzerinde bir takım sonuçlara ulaşılmış ve önerilere açık tutulmuştur. 1999, 227 sayfa ANAHTAR KELİMELER: Kıyı, Kıyı Kanunu, dolgu alanı, kıyısal sorunlar, kıyıların korunması. ABSTRACT Master Thesis A RESEARCH ON DESIGN OF THE MERSİN COASTAL STRIP Begüm Bedia Toroğlu Ankara University Graduate School Of Landscape Architecture Department of Agricultural Machinery Supervisor: Prof. Dr. Halim PERÇİN Jury: Prof Dr. Halim PERÇİN Prof. Dr. Yalçın MEMLUK Assoc Prof. Dr. Can KUMBARACTBAŞI In this work, a research has been done on Mersin Metropoliten Coastal Design dealing with the functional and esthetical properties. Beyond the research area, all the structural and plantation implementations were established one by one and some functional releations were created between them. The current situation of the research area, was determined according to its quality and quantity inreleation with the past, its land-use densities and laws. Along the coast, all the facilities have been examined with respect to their locations in the whole of the urbanized area and some focal points were selected. By the way, the whole research area have been determined partially but on a wholly idea. At last, according to these searches, some results have been carried out and become open for proposals. 1999, 227 pages Key Words: Coast, Coastal Management, coastal problems, protecting the coasts. 227

öz YÜKSEK LİSANS TEZİ YUMURTALIK-DALYAN ÇAMLIĞI TABİATI KORUMA ALANI'NTN YÖNETİM PLANLAMASI İÇİN BİR VERİ BANKASI OLUŞTURULMASI Hakan ALPHAN ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ PEYZAJ MİMARLIĞI ANABİLİMDALI Danışman: Doç.Dr. K.Tuluhan YILMAZ Yıl. 1998, Sayfa 136 Jüri: Doç Dr. K.Tuluhan YILMAZ Prof.Dr. Türker ALTAN Doç.Dr. Muzaffer YÜCEL Bu araştırma kapsamında Adana İli Kıyı kesiminde 36° 45* 17` ve 36° 34' 05` kuzey enlemleri ile 35° 33' 11` ve 35° 44' 20` doğu boylamları arasında yer alan ve Doğu Akdeniz'deki en korunmuş kumul ekosistemlerini bulunduran Yumurtalık Dalyan Çamlığı Tabiatı Koruma Alanı, sahip olduğu biyoçeşitlilik özellikleri açısından incelenmiştir. Bitki örtüsünün tespitine yönelik yapılan detaylı çalışmalara ek olarak, tüm delta ölçeğinde varlığı bilinen kuş türlerinin koruma alanı sınırlan içindeki dağılımları tespit edilmiş; bitki ve kuş türlerinin plankarelere göre dağılımı, standart haritalar üzerinde belirlenmiştir. Tespit edilen 80 bitki türünün yanısıra Van der Have at. All (1988) tarafından tüm delta ölçeğinde varlığı tespit edilen 89 su kuşu türünün 79 adedinin araştırma alam sınırları içinde bulunduğu belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, koruma alam sınırlan içindeki orman varlığının yanısıra lagünler ve kıyıdaki kumul alanlarının, biyoçeşitlilik açısından büyük önem taşıdığı; lagün alanlarının büyük ölçüde doğallığım koruduğu, kıyı boyunca uzanan kumul alanlarının ise doğala yakın özellikler taşıdığı belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: TKA (Tabiatı Koruma Alam), Pinus halepensis (Halep Çamı), Kıyı koruma, Yumurtalık, Biyoçeşitlilik. ABSTRACT Msc. THESIS A DATA BANK FOR MANAGEMENT PLAN OF YUMURTALIK-DALYAN NATURE CONSERVATION AREA Hakan ALPHAN DEPARTMENT OF LANDSCAPE ARCHITECTURE INSTITUE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF ÇUKUROVA Supervisor : Doç.Dr. K.Tuluhan YILMAZ Year 1998, Pages 136 Jury: Assoc. Prof.Dr. KTuluhan YILMAZ Prof. Dr. Türker ALT AN Assoc.Prof.Dr. Muzaffer YÜCEL Within this study, it was examined that existing flora and fauna characteristics of Yumurtalik-Dalyan Nature Conservation Area, which is located in the coastal zone of Çukurova Region. In addition to detailed studies performed on vegetation in the study area, there are over 70 species of waders and waterfowls among the 89 bird species, reported by Van der Have et all (1988) for Çukurova Deltas, have been mapped. According to distribution of plant and bird species, state of the disturbtion and biodiversity classes have been assessed at the base of grid system. Results obtained shows that coastal zone and lagoon systems within the territory of conservation area maintain their natural potential in terms of biodiversity. Key Words: Yumurtalik, Pinus halepensis (Aleppo Pine), Coastal Conservation, Biodiversity, ICZM (Integrated Coastal Zone Management) n 136

ÖZET Kıyılardaki aşınmanın (erozyonun) ve dolmanın temel nedeni kıyısal katımadde hareketidir. Bu nedenle kıyı koruma işlemlerinin temel esasını kıyısal katımadde hareketi kontrolü teşkil eder. Kıyısal katımadde hareketinin temel nedeni ise dalgalar ve akıntılardır. Bu nedenle, kıyı koruma işlemlerinin asıl problemi dalgaların kontrolüdür. Kıyı koruma işlemlerinde kullanılan yapılar, önceleri kıyıya bitişik ve paralel olarak gelişmiş, fakat bu yapılar dalga kontrolü açısından yetersiz kaldıklarından koruma yapılan kıyıya dik düz ve T mahmuzlan şeklinde gelişmiştir. Daha sonraları ise dalga kontrolünü sağlayabilecek yapı olarak açıkdeniz dalgakıranlan kullanılmaya başlanmıştır. Açıkdeniz dalgakıranlan, dalgaların kıyıya kontrollü bir şekilde ulaşmasını sağlamaları, dolayısıyla katımadde hareketini kontrol altına almalan açısından diğer koruma yapılarından daha avantajlı durumdadır. Bu çalışmada, Doğu Karadeniz Kıyılarına ait dalga parametreleri ve katımadde özellikleri kullanılarak, kıyı korumasında açıkdeniz dalgakıran parametrelerinin ölçütleri araştırılmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlar, araştırmada kullanılan verilere benzer değerlere sahip kıyılar içinde geçerli yaklaşım ölçütleri olacaktır. Çalışmanın birinci bölümünde araştırma konusunun amaç ve kapsamı açıklanmış, bu konu üzerinde yapılmış çalışmalar anlatılmıştır. Bu bölümde aynca konuyla ilgili genel bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde, araştırmanın yapıldığı fiziksel model havuzu, çalışma sistemi ve sayısal modelleme anlatılmıştır. Deneylerden ve sayısal modelden elde edilen sonuçlar çizelgeler halinde üçüncü bölümde verilmiştir. Dördüncü bölümde deney ve sayısal model sonuçlarının irdelenmesi yapılmıştır. Beşinci bölümde sonuçlar, altıncı bölümde öneriler verilerek araştırmadan elde edilen sonuçlar özetlenmiştir. Anahtar Kelimeler : Kıyı koruması, açıkdeniz dalgakıranları, dalga mekaniği, katımadde taşınımı,, dalgakıran kapanma oranı, katımadde biriktirme oranı. V SUMMARY Littoral sediment transport is the main reason for coastal erosion and accretion. Therefore, control of littoral sediment transport is the main basis of shore protection process. Waves and currents are the main cause of littoral sediment transport. Thus, the control of waves is the main problem of shore protection process. Construction of offshore breakwaters is one of the main countermeasures against beach erosion. The main function of offshore breakwaters is to control waves, and their location is an important factor in the design. In this study, the effects of offshore breakwater parameters in shore protection process are empirically studied and numerical solution. The data of Black Sea Coast are used in the study. In the first chapter, the scope of the study and the used method is briefly introduced and a literature review is given. Sediment regime of the studied region and wave climate are presented. In addition, general knowledge about sediment transport and wave mechanics is given. In the second chapter, the model basin and numerical model studies are presented. In the third chapter, the results obtained from the model studies are presented. In the fourth chapter, the result obtained from the model studies are examined. In the fifth chapter, conclusions of this study are presented. In the sixth chapter, the suggestions are presented. Key words: Offshore breakwaters, littoral sediment transport, beach erosion and accretion, breakwaters closing ratio, sediment accumulation rate. VI 143

Son yıllarda kıyı korumasında ve katımadde tutulması üzerindeki matematiksel ve fiziksel model çalışmaları hızlı bir biçimde sürmektedir. Kıyıların korunmasında ve kıyı boyunca hareket halindeki malzemenin tutulmasında çeşitli yapılar kullanılmaktadır. Kıyıya dik yapılardan olan mahmuzlar bu tür yapılardandır. Mahmuzların esas hidrolik fonksiyonu, kıyı boyu akımları ve kıyısal katımadde hareketini kontrol etmektir. Bu çalışmada, Düz ve T mahmuz parametrelerinin kıyı korumasına ve katı madde tutulmasına etkileri deneysel olarak incelenmiş ve konu ile ilgili bir de sayısal model geliştirilmiştir. Deneysel çalışmada Doğu Karadeniz Bölgesi'nin verileri kullanılmıştır. Birinci bölümde mahmuzlar ve dalga mekaniği hakkında genel bilgiler, literatür çalışmaları, bölgenin dalga iklimi ve katımadde rejimi verilmiştir, ikinci bölümde fiziksel model deneyleri ile ilgili çalışmalar ve oluşturulan sayısal modelin bilgisayara uyarlanması ile ilgili çalışmalar anlatılmıştır. Üçüncü bölümde fiziksel model deneylerinden ve bilgisayar programından elde edilen sonuçlar verilmiştir. Dördüncü bölümde deney sonuçlarının irdelenmesi ve bilgisayar programı sonuçlarının deney sonuçlan ile karşılaştırılması yapılmıştır. Beşinci bölümde çalışmadan çıkarılan sonuçlar verilmiştir. Altıncı bölümde çalışmada elde sonuçlara göre belirlenen öneriler sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Mahmuz, Kıyısal Katımadde Taşınımı, Kıyı Koruması, Dalga Mekaniği, Dolma Miktarı Parametresi, Sayısal Model Numerical and physical modelling studies in shore protection and sediment trapping have been rapidly continuing recently. Various type of structures are used in shore protection and littoral sediment trapping studies. Groins are one of these structures. The main hydraulic function of groins is to control the long shore current and littoral sediment transport. In this study, the effects of straight and T shaped groin parameters in shore protection and sediment trapping are empirically studied. The data of Eastern Black Sea Region are used in the study. In the first chapter, general knowledge about groins and wave mechanics, the results of literature studies and the sediment regime and wave climate of the region are presented. In the second chapter, the physical model and numerical model studies are presented. In the third chapter, the results of the model tests and computer program of shoreline change are given. In the fourth chapter, the results obtained from the model studies are examined. The results are compared with the results of computer program. In the fifth chapter, conclusions of this study are presented. In the sixth chapter, the suggestions are given.Keywords: Groins, Littoral Sediment Transport, Shore Protection, Wave Mechanics, Parameter of Amount of Accretion, Numerical Model 165

ÖZET Kıyı Korumasında Yönetsel ve Tüzel Boyutlar: Kuşadası ve Kemer Kıyılarındaki Yapılaşmalar Kıyı ve kıyısal bölgeler tüm dünyada çeşitli sorunlarla karşı karşıyadır. Çalışmada Türkiye'nin kıyı ve kıyısal bölgelerinin durumu yönetsel ve tüzei boyutları ile ele alınmış ve örnek bölgelerdeki mevcut durum ayrıntılı olarak incelenmiştir. Bilimsel ve tüzel açıdan kıyı ile ilgili kavramlarda tam bir birliktelik yoktur. Çevresel değeri ve doğal kaynak özelliği nedeniyle kıyılar kamuya aittir. Bu nedenle kullanımında ve yönetiminde yerel halka yeterli düzeyde söz hakkı verilmelidir. Turizm, ikinci konut, sanayi ve benzeri faaliyetler nedeniyle kıyılar büyük bir baskı altında olup, tüzel durumun tersine toplumun büyük kesimine kapatılmıştır. Ömek bölgelerin belirli dönemlerindeki yapılaşma durumları haritalara işlenerek siyasal süreçlerin etkileri belirlenmeye çalışılmış ve Kuşadası bölgesinin durumu bir maket halinde sunulmuştur. Kuşadası'nda ikinci konutlar, Kemer'de ise turizm sonucu kıyıların hemen hemen tamamının halka kapatılmış olduğu görülmektedir. Çözüm yollarının bulunabilmesi için uluslararası çabalar, diğer ülkelerin uygulamaları ve deneyimleri araştırılmıştır. ABSTRACT Administrative and Legal Issues in the Coast Protection : New Building-Sites at the Coast of Kuşadası and Kemer Coast and coastal regions have many kinds of problems throughout the world. In this study, the status of coast and coastal regions of Turkey is considered as administrative and legal issues, and the existence status of model regions is investigated in details. According to the scientific and legal points of view, there is not a perfect corporation in the concepts of coasts. Coasts belong to public interest in that of environmental value and natural source. For this reason, in using and managing of coasts, public has to have a say in aforementioned matter. Because of tourism, second residence, industry and any other similar activities, coasts are under influence, opposite to the legal situations, they are closed to the majority of society. The effect of political progression have been worked to determine by designating the status of building-sites of model region in maps in certain periods of time, and the status of Kuşadası region is presented as maquette. All the coasts are almost closed to public, because of the second residences in Kuşadası and outcome of tourism in Kemer.International efforts, application and experiences of the other countries have been investigated in order to find solutions to the problems. 142

ÖZET Kxyilarxn korunması ve geliştirilmesi, özellikle kıyılara müdahale şeklinde oluşturulan yapıların etkisi ile denizin kıyı tahribatına neden olması önemli ölçüde gündeme gelmiş tir. Bu çalışmada genelde yukarıdaki amaca uygun araştırma yap mak, özelde ise Doğu Karadeniz kıyılarında bu sorunun çözümü için açık deniz mendireklerinin etkisi deneysel olarak incelen miştir. Çalışma 7 bölüm ve eklerden oluşmaktadır. Birinci bölümde, araştırma konusu kısaca tanıtılmış ve ça lışmada izlenen yöntem açıklanmıştır. İkinci bölümde, konuyla ilgili yapılmış olan çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde, deneysel çalışmada esas alınan Doğu Karade niz bölgesinin dalga iklimi rüzgar verileri yardımıyla incelen miş, ayrıca yörenin sediment rejimi, sediment t aşı nurunda etkili olan akarsuların taşıdıkları miktarlar ve özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Dördüncü bölümde, kıyı değişimine neden olan dalga mekaniği konusunda bilgi verilmiş, kıyı çizgisi ile ilgili bir matematik sel model incelenmiştir. Beşinci bölümde, model çalışmaları ve modelin kurulması, ça lıştırılması anlatılmış ve yapılan deneyler hakkında bilgi ve rilmiştir. Altıncı bölümde, yapılan deneysel çalışmalardan elde edilen sonuçlar verilmiş, bu sonuçlara etki eden çeşitli açık deniz mendireği parametreleri incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Yedinci bölümde ise bu çalışmada elde edilen sonuçlar özet lenmiştir. SUMMARY Especially as a result of the detrimental effects of some structures parallel to shoreline on coastal balance, the protection and development of coasts has become more important. In this study, the coastal erosion problem is generally reviewed and, especially, the study is focused on the coastal erosion in Eastern Black Sea Coasts. In order to find a solution to this problem, the effects of offshore breakwaters are empirically studied. The study includes seven chapters and two appendices. In the first chapter, the scope of the study and the used method is briefly introduced. In the second chapter, a literature review is given. In the third chapter, wave climate and sediment regime of the studied region are presented and by using wind data, waves are predicted. In addition, general knowledge about sediment transported by rivers and sediment properties is given. In the fourth chapter, wave mechanics which cause shoreline changes is summarized and a mathematical model for predicting shoreline changes is introduced. In the fifth chapter, the model basin and model studies are presented. In the sixth chapter, the results obtained from the model studies are evaluated and several offshore breakwater parameters, which effect these result are studied. In the last chapter, the conclusions of this study are presented VI 87