Search

Amaç: Bu tez çalışmasında dana kıyma, tavuk, hindi ve ördek etlerinde metisiline duyarlı Staphylococcus aureus (MSSA) ve metisiline dirençli Staphylococcus aureus (MRSA) varlığının belirlenmesi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada 100 tavuk eti, 100 hindi eti, 25 donmuş ördek karkas ve 100 dana kıyma olmak üzere toplam 325 et örneği Diyarbakır ilindeki süpermarket ve kasaplardan toplandı. Her bir örnek %6,5 NaCl içeren Müeller Hinton Broth'da 37 °C'de 24 saat inkübe edildi (birincil zenginleştirme). İnkübasyon sonrası zenginleştirme sıvısından bir öze dolusu alınarak MSSA tespiti için Baird Parker agara (BPA), MRSA tespiti için Oxacillin Resistant Staphylococci Isolation Medium agara (ORSIM) geçildi (Yöntem A, MRSA tespiti için). Birincil zenginleştirme sıvısından 1 mL alınıp 3,5mg/L sefoksitin ve 50mg/L aztreonam içeren Tryptone Soya Broth tüplerine transfer edildi (selektif zenginleştirme). İnkübasyon sonrası selektif zenginleştirme sıvısından bir öze dolusu alınarak ORSIM agara (Yöntem B, MRSA tespiti için) geçildi. MSSA ve MRSA şüpheli koloniler Gram boyama, katalaz, koagulaz testi ve Vitek II bakteriyel identifikasyon sisteminde doğrulandı. MSSA ve MRSA izolatlarında nuc ve mecA gen varlığı PCR ile, sefoksitin duyarlılığı ise EUCAST tarafından önerildiği şekilde disk difüzyon yöntemi ile gerçekleştirildi.Bulgular: Et türlerine göre oranları değişmekle beraber analiz edilen 325 örneğin 186 (%57,2)'sının MSSA ile kontamine olduğu belirlendi. 186 örnekten elde edilen 219 S. aureus izolatının 108(%33,2)'inin koagulaz pozitif S. aureus (KPS) olduğu saptandı. KPS prevalansının dana kıyma ile kanatlı etleri (tavuk, hindi ve ördek) arasındaki farklılığın istatiksel açıdan önemli olduğu belirlendi (P

Danışman: Emre Ergüven, Kanatlı et sektörü, hayvancılık sektörünün teknolojiye en açık ve en gelişmiş sektörüdür. Üretiminin kolay ve hızlı olmasının yanında maliyetinin de düşük olmasından dolayı hayvansal protein açığının kapatılmasında önemli rol oynamaktadır. Ayrıca, sağlıklı beslenme konusunda her geçen gün daha da duyarlı davranmaya başlayan tüketiciler kırmızı ete alternatif olarak, daha ucuz ve daha az yağlı olan kanatlı etlere yönelmiştir. Bu çalışmada; Kanatlı et sektörünün Türkiye ekonomisindeki yeri üzerinde durulup, sektörün 2017-2031 yılları arasındaki talep projeksiyonları yapılmıştır. Türkiye'de kırmızı et arzının ve fiyatlarının istikrarsızlığı, kanatlı eti sektörünü ön plana çıkarmış ve son yıllarda sektör büyük gelişme sağlamıştır. Çalışmanın uygulama kısmında araştırmanın amacı, kapsamı, araştırmanın modelleri ve kullanılan modellerin sonuçları verilmiştir. Bu sonuçlar tavuk eti talebinin her yıl istikrarlı bir şekilde artacağını göstermektedir. Bu artışı karşılamak için sektörün yıllık ortalama %5' lik bir büyüme artışını yakalaması gerekmektedir. Bu büyüme oranını yakalayabilmek için sektörün başlıca sorunları olan yemlik hammadde sorunu, ihracat sorunu ve damızlık üretimindeki sıkıntılar gibi sorunlara çözüm önerileri getirilmelidir., The poultry meat sector is the most advanced sector of the livestock industry which is most adaptable to technology. In addition to being easy and fast to produce, it also plays an important role in the closure of animal protein deficiency because of its low cost. In addition, consumers who are becoming increasingly sensitive about healthy nutrition are turning to cheaper and less fat winged meats as an alternative to red meat. In this study which focuses on the location of the poultry meat sector in Turkey's economy, the industry's demand projections between the years 2017-2031 are provided. Due to the instability of red meat supply and prices in Turkey, the poultry sector has provided great improvements in recent years. The purpose, scope, research models and the findings are provided in the analysis section of the study. These results illustrate that the demand for chicken meat will increase steadily every year. To meet this increase, the sector needs to catch up with an annual average growth rate of 5%. In order to achieve this growth rate, it is necessary to propose solutions to the main problems of the industry such as the problems deriving from feedstock, exportation and breeding production.

Modern fıkıh araştırmaları kapsamında tartışılan alanlardan bir tanesi helal gıda konseptidir. Bu kavram çerçevesinde, kanatlı hayvanların beslenmesi, şoklanması, kesimi ve tüy diplerinin gevşetilmesi ve tüylerin yolumu gibi süreçler fıkhî açıdan tartışılmaktadır. Bu çalışmada, kanatlı hayvanların tüy diplerinin gevşetilmesi ve yolumu süreçleri incelenmiştir. Birinci bölümde, necaset ve çeşitleri değerlendirilmiş ve fukaha tarafından suyun hangi şartlarda necis kabul edildiği tespit edilmiştir. Bu bölümde sadece Hanefi fukahanın eserlerinden istifade edilmiştir. İkinci bölümde ise tüy diplerinin gevşetilmesi için uygulanan yöntemleri işlenmiştir. Bunlar, geleneksel usüle göre yolum, sulu yolum ve kuru yolum yöntemleridir. Çalışmanın bu bölümünde, uzmanların bu yöntemlerle ilgili yaptığı analizlerden ve bu alanda telif edilen eserlerden istifade edilmiştir. Tezin son bölümünde ise ilk iki bölümdeki bilgilerden hareketle kuru ve sulu yolum yöntemlerinin fıkhî hükümleri tespit edilmeye çalışılmıştır. The concept of halal food is one of the field which is discussed in the context of modern fiqh studies. In the frame of this concept, feeding, stunning, slaughtering, scalding and defeathering processes of poultry have been discussed by many scholars. In this thesis, scalding and defeathering processes of poultry were evaluated. In the first chapter, impurities and its varieties were evaluated and it was also determined under which conditions water was accepted as nejis. Just Hanafites jurists' books were benefited as references for these concepts. In the second chapter, methods which is used for scalding of poultry were handled. These are scalding according to traditional method, scalding by how water which is known as wet plucking and scalding by steam which is known as dry plucking. Analysis which is done by experts and books which are writen about these scalding proceses were benefited. In the last chapter, jurisprudential status of the wet and dry plucking techniques were tried to identify according to informations and instructions in first two chapters of the thesis. 119

Listeria monocytogenes ile kontamine kanatlı eti ürünleri, halk sağlığı açısından önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'den 500 adet kanatlı örneğinde izole edilen L. monoctogenes suşlarında prevalans, serogruplandırma, virülens faktör genler, antibiyotik duyarlılık ve genetik ilişkileri saptamaktır. Kültürel yöntem EN ISO 11290-1'e göre izole edilen 103 adet (%20,6) L. monocytogenes suşundan, 100 adedi İstanbul'da satışla sunulan noktalardan, 3 adedi kesimhane kaynaklı olup suşların tümü PCR ile doğrulanmıştır. L. monocytogenes suşlarının, 1/2a-3a (%75,70), 1/2c-3c (%14,56), 1/2b-3b-7 (%5,82), 4a-4c (%2,91) ve 4b-4d-4e (%0,97) serogrup genlerini içerdiği saptanmıştır. Ayrıca, suşlarda virulens genleri (hylA, inlA, inlC, inlJ, plcA, plcB, prfA, mpl, actA, monoA-B, iap, gtcA, dltA, lip1-2a, fri ve flaA) varlığı araştırılmış ve suşların çoğunun (%95-%100) virülens genlerinin (hylA, plcA, plcB, prfA, mpl, actA, dltA, fri, flaA inlA, inlC and inlJ) büyük kısmını içerdiği belirlenmiştir. Elde edilen suşlara EUCAST'e göre ampisilin (2 µg), meropenem (10 µg), eritromisin (10 µg), trimetoprim-sulfametoksazol (25 µg), penisilin G (1U) antibiyotik duyarlılık testleri yapılmış ve dirençli suşların E-Test ve MICE testleri ile MİK değeri belirlenmiştir. Suşlarının %92'si antibiyotiklere duyarlı olup, ülkemizde ilk kez meropenem dirençli L. monocytogenes suşu rapor edilmiştir. AscI ve ApaI enzimleri ile yapılan PFGE analizi ile suşlar arasında >90'ın üzerinde benzer 18 adet pulsotip saptanmıştır. Sonuçta, halk sağlığının korunması amacıyla, kümes hayvanları işleme ortamlarında L. monocytogenes'in varlığının önlenmesi gerekmektedir.Anahtar Kelimeler: Listeria monocytogenes, Tavuk eti, PCR, Antibiyotik duyarlılık,PFGE The poultry meat products contaminated with Listeria monocytogenes are crucial for public health. The aim of this study is to investigate the prevalance, serogrouping, virulence factor genes, antibiotic susceptibility and genetic relationship of isolated strains of L. monocytogenes from 500 poultry in Turkey. According to the cultural method that based on EN ISO 11290-1, 103 (20,6%) L. monocytogenes strains which being belonged to point of sales 100 strains and slaughterhouses 3 strains were isolated and all strains were confirmed by PCR. L. monocytogenes strains were identified as 1/2a-3a (75,70%), 1/2c-3c (14,56%), 1/2b-3b-7 (5,82%), 4a-4c (2,91%) and 4b-4d-4e (0,97%) serogroup genes. In addition, the presence of virulence genes (hylA, inlA, inlC, inlJ, plcA, plcB, prfA, mpl, actA, monoA-B, iap, gtcA, dltA, lip1-2a, fri ve flaA) were searched and determined that the majority of strains (%95-100) have mostly included virulence genes (hylA, plcA, plcB, prfA, mpl, actA, dltA, fri, flaA inlA, inlC and inlJ). Antibiotic susceptibility tests of ampicillin (2 μg), meropenem (10 μg), erythromycin (10 μg), trimethoprim-sulfamethoxazole (25 μg) and penicillin G (1U) were performed on the obtained strains according to EUCAST and MIC values of resistant strains were determined by E-Test and MICE tests. 92% of the strains are susceptible to antibiotics and meropenem resistant in L. monocytogenes strains has been firstly reported in our country, Following PFGE analysis with AscI and ApaI enzymes, 18 similar pulsotypes were detected over 90% between strains. As a conclusion, the presence of L. monocytogenes must be prevented in poultry processing environments in order to protect public health.Key Words: Listeria monocytogenes, Poultry meat, PCR, Antibiotic suspectibility,PFGE 157

Bu çalışmada; hayvansal ve bitkisel kökenli protein kaynakları kullanılarak oluşturulmuş karma yemler ile beslenen etlik piliç ve yumurta tavuklarının verim performansı, yem tercihi, elde edilen ürünlerin kalitesi ve ürünlerin organoleptik özellikleri ile raf ömrü üzerine etkileri araştırılmıştır. Çalışma kapsamında, etlik piliç ve yumurtacı tavuk olmak üzere 2 farklı deneme yürütülmüştür. Her iki deneme için deneme grupları; içerisinde yem hammaddesi olarak hayvansal kökenli protein kaynağı bulunmayan vejetaryen yemle beslenenler, `vejetaryen`, en çok kullanılan hayvansal kökenli protein kaynağı olan tavuk unu kullanılarak oluşturulmuş yemle beslenenler, `omnivor`, vejetaryen ve omnivor yemlerin hayvanların tercihine sunulduğu `tercihli` yemlenenler şeklinde oluşturulmuştur. Etlik piliç denemesi; 3 muamele grubu 6 tekrarlı ve her tekrarda 10 etlik civciv olacak şekilde toplamda 180 adet Ross 308 günlük erkek civciv kullanılarak 6 hafta süre ile yürütülmüştür. Yumurta tavuğu denemesi ise batarya tipi bireysel kafeslerde her grupta 24 toplamda 72 adet 22 haftalık yaştaki Nick Brown kahverengi yumurtacı yarkalar kullanılarak 10 hafta süre ile yürütülmüştür. Etlik piliç çalışmasında, muamelelerin yem tüketimi, canlı ağırlık, yem dönüşüm oranı, kesim ve karkas özellikleri üzerine bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Ancak abdominal yağ içeriğinin muamelelerden istatistiki olarak önemli derecede etkilendiği, en yüksek yağ değerlerinin omnivor gruplar ile beslenen hayvanlardan elde edildiği belirlenmiştir. Çalışma sonucunda kesilen hayvanların göğüs ve but etlerinde yapılan analizler sonucunda kimyasal, kalite ve histomorfolojik özelliklerinin muamelelerden etkilenmediği belirlenmiştir. Ayrıca farklı sıcaklık (+4oC ve -18oC) ve sürelerde (3 ve 21 gün) depolanan göğüs etlerinde raf ömrünün muamelelerden etkilendiği, en iyi raf ömrü değerlerinin vejetaryen yem ile beslenenlerden elde edildiği belirlenmiştir. Çalışmanın ana unsurlarından olan hayvanların yem tercihi ve bu hayvanlardan elde edilen ürünlerin tüketiciler tarafından tercihleri muamelelerden etkilenmiştir. Omnivor ve vejetaryen olarak hazırlanan karma yemler hayvanların tercihine sunulduğunda hayvanların büyüme dönemlerine göre farklı yemleri tercih ettikleri belirlenmiştir. Yumurtacı tavuk çalışmasında; muameleler yem tüketimi, yem dönüşüm oranı, yumurta verimi, ağırlığı, kütlesi, iç ve dış kalite özellikleri ve kolesterol içeriğini etkilememiştir. Muameleler yumurtaların raf ömrünü istatistiki olarak önemli derecede etkilemiş olup, vejetaryen yemle beslenen hayvanlardan elde edilen yumurtalarda raf ömrünün uzadığı tespit edilmiştir. Yumurtacı tavuklar, omnivor yemi daha çok tercih etmişlerdir. Panelistler omnivor ve vejetaryen yemle beslenen hayvanlardan elde edilen ürünlerde organoleptik farklılıkları saptamışlar, vejetaryen yemler ile beslenen hayvanlardan elde edilen ürünlerin daha tercih edilebilir olduğu bildirmişlerdir. Sonuç olarak, tavuk unu içeren omnivor yemle beslenen tavuklarda performans değişmemesine rağmen ürünlerin raf ömründe kısalmaya yol açmıştır. Bu yem hayvanların tercihlerine sunulduğunda, hayvanlar dönemsel olarak dar bantta tercih göstermiştir. Farklı yemlerden elde edilen ürünler, organoleptik olarak panelistler tarafından ayırt edilebilmiştir. Omnivor olarak hazırlanan karma yem hayvanlar tarafından ret edilmemesine rağmen elde edilen ürünleri panelistler tarafından daha az tercih edilebilir bulunmuştur. Tüm sonuçlar, tavuk ununun kanatlı yemlerinde kullanımına dair mevcut mevzuatlar üzerinde, İslami kurallar ve tüketici tercihleri bakımından yeniden çalışılması gerektiğini ortaya koymaktadır. In this study, it was aimed to determine the effects of performance, feed preference, product quality and organoleptic properties of products with their shelf life in broiler chicks and laying hens fed with diets containing animal and vegetable protein sources.Within the scope of the study, two different trials were carried out, namely broiler chickens and laying hens. Treatment groups were created as there was not any animal origined raw mateiral in the diet, vegetarian diet, the most widely used animal protein source poultry meal was present in the diet, omnivorous diet, choice feding of vegetarian and omnivorous diet. In broiler trials, one day-old, 180 broiler chicks (Ross-308) were divided into three treatment groups with six replicate each containing ten birds and carried out for 6 weeks. Laying hens trial, twenty one weeks old, 72 individually caged laying hens (Nick Brown) were divided into three treatment groups with 24 replicates and carried out for 10 weeks. In broiler chick trial, it was determined that the treatments had no effect on feed consumption, live weight, feed conversion ratio, cutting and carcass characteristics. However, it was determined that abdominal fat content was significantly affected by treatments statistically, and that the highest fat values were obtained from animals fed with omnivorous groups. As a result of analyzes made on the breasts and thighs of the cut chicks, it was determined that the chemical, quality and histomorphological properties were not affected by the treatments. It has been determined that the shelf life of the breast meats stored at different temperatures (+4oC ve -18oC) and times (3 ve 21 day) is influenced by the treatments and that the best shelf life values are obtained from those fed the vegetarian diet. The main outline of the study that preferences of animals and preferences of the products obtained from these animals by consumers were affected by the treatments. Omnivor and vegetarian mixed feeds were preferred according to the growth periods of animals.In laying chicken trial; the treatments did not affect feed consumption, feed conversion ratio, egg yield, weight, egg mass, internal and external quality characteristics and cholesterol content. The treatments affected the shelf life of the eggs statistically, and the shelf life of the eggs obtained with the vegetarian diet was found to be prolonged. Laying chickens preferred more omnivorous feed.Panelists found organoleptic differences in products obtained with omnivorous and vegetarian diets. Panelists have reported that the products obtained from animals fed with vegetarian foods were more preferable.In conclusion, chickens fed on omnivorous feed containing poultry meal caused shortening of the shelf life of the products even though their performance did not change. When this feed was presented to the animals' preferences, the animals prefered periodically in the narrow band. The products obtained from different feeds could be distinguished as organoleptically by the panelists. Although the poultry meal was not rejected by animals, its products were less preferred by panellists. All results require re-study of existing legislation on the use of poultry meal in poultry diets in terms of Islamic laws and consumer preferences. 131

Bu çalışma kefirin iki farklı yöntem ile (in ovo enjeksiyon ve rasyona ilavesi ile) etlik piliçlere verilmesinin performans, organ ağırlıkları, bağırsak histomorfolojisi, bağırsak mikrobiyotası, eritrosit morfolojisi ve heterofil lenfosit oranına olan etkilerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Bunun için iki birbirinden bağımsız iki deneme yürütülmüştür. 1. Denemede; 135 adet Ross 308 yumurta kuluçka makinasına konulmuştur. Döllülük kontrolünden sonra kuluçkanın 18. gününde kontrol (saf su), %7'lik kefir ve %14'lik kefir olacak şekilde 3 farklı solüsyon yumurtalara enjekte edilmiştir. Kuluçkadan çıkan civcivler 21 gün boyunca bazal yem ile beslenmeye devam edilmiştir.2. Deneme de ise bir günlük yaştaki etlik piliç civcivlerinin yemlerine bazal yem +(%0,1) kefir, bazal yem+(%0,2)kefir ve kontrol (kefir ilavesiz) gruplarına ayrılarak belirtilen yem karmaları ile 21 gün boyunca beslenmiştir. Denemede civcivler 1x0.5x0.5 m ebatlarındaki 4 katlı tel civciv yetiştirme kafeslerinde yetiştirilmiştir. Denemede yem ve içme suyu ad libitum verilmistir. İçme suları nipel suluklarla sağlanmıştır. Her iki denemenin de 21. gününde hayvanlar tartılarak kesilmiş ve analizler için gerekli örneklemeler yapılmıştır. Deneme 1'de % 7 ve 14 dozlarında kefir enjeksiyonunun performans ve organ ağırlıklarına önemli bir etkisi olmadığı belirlenmiştir. İleum ve sekum mikrobiyotası incelendiğinde LAB değerleri en yüksek %7 kefir enjeksiyonunda (5,28±0,20 ve 6,85±0,08) görülmüştür ve diğer gruplarla aralarındaki fark istetistiki açıdan önemli bulunmuştur (p0,05). İnce bağırsak histomorfolojik parametrelerine % 0,2'likkefir ilavesinin olumlu etki gösterdiği en yüksek değerlerin bu grupta görüldüğü ve gruplar arasındaki farkın istatistiki önem taşıdığı (p 0.05). It was determined that the highest value of positive addiction of 0.2% in small intestine histomorphologic parameters was seen in this group and the difference between the groups was statistically significant (p

Bu çalışmada, Aydın piyasasında satışa sunulan kanatlı etlerinde Salmonella spp. ve Campylobacter jejuni varlığının araştırılması amaçlanmıştır. Market şarküteri, kasap ve pazar koşullarında satışa sunulan örneklerden 40 kanat, 30 göğüs ve 30 but olmak üzere toplam 100 adet kanatlı eti örneği laboratuvar ortamında analiz edilmiştir.Toplanan örneklerde kanatlarda % 15, göğüslerde % 23,3 ve butlarda % 6,7 oranında Salmonella spp. olduğu belirlenmiştir. Toplam 100 kanatlı numunesinde 15 adet (% 15) Salmonella spp. izole edilmiştir.Çalışmada toplanan numunelerden 40 adet kanat numunesinden 1 (% 2,5), 30 göğüs numunesinden 1 (% 3,33) ve 30 but numunesinden 1 (% 3,33) olmak üzere toplam 3 (% 3) adet Campylobacter spp. izole edilmiştir. İzole edilen suşların göğüs ve but numunelerinde Campylobacter jejuni, kanat numunesinde ise Campylobacter coli olduğu belirlenmiştir.Sonuç olarak; kanatlı et örneklerinde Türk Gıda Kodeksi verilerine göre olmaması gereken her iki mikroorganizmaya değişen oranlarda rastlanmıştır. Olası kontaminasyonların engellenmesi amacı ile öncellikle iyi üretim ve iyi hijyen uygulamaları yanı sıra HACCP sistemlerinin uygulanmasının zorunlu olduğu kanısına varılmıştır.Anahtar kelimeler: Salmonella spp., Campylobacter jejuni, Kanatlı eti The aim of this study was to investigate the presence of Salmonella spp. and Campylobacter jejuni in poultry meat sold in Aydın province. A total of 100 piece poultry meat samples (40 wing, 30 breasts, 30 legs), collected from market, butcher, delicatessen and bazaar were analyzed.Salmonella spp. was determined in wing, breast and leg samples as 15 %, 23.3 % , and 6.7 %, respectively. A total of 15 (15 %) Salmonella spp. was isolated in 100 poultry meat samples analysed. Campylobacter spp was isolated as 2.5 % (1) in wings, 3.33 % (1) in breasts and 3.33 % (1) in legs. The results showed that Campylobacter jejuni was present in breasts and legs, and Campylobacter coli in wings. As a result, the presence of these two foodborne pathogens in poultry meat at different extends may cause great health concerns. In order to reduce contamination, it was stated that HACCP based quality assurance systems as well as good production and good hygiene practices should be applied.Key words: Salmonella spp., Campylobacter jejuni, Poultry meat 64

Bu çalışma, Elazığ ilinde bir kanatlı kesimhanesinde uygulanan sanitasyon işleminin etkinliğini incelemek amacıyla yapıldı. Bu amaçla kirlilik düzeyleri farklı olan mekanik tüy yolma makinesi parmakları, su soğutma tankı çıkış bandı, hava soğutma çıkış bandı ve diyet bölümü son ürün dizme bandında sanitasyon öncesi, sanitasyon sonrası 20. ve 30. dakikalarda swap örnekleri alınarak toplam mezofilik aerob bakteri (TMAB), koliform grubu bakteri ve Enterobacteriaceae sayıları ile Salmonella spp. yönünden araştırıldı. Sanitasyon öncesi ile sonrası 20. ve 30. dakikalarda TMAB sayısı tüy yolma parmağında sırasıyla; 5,69±0,83, 4,55±1,22 ve 4,64±0,83 log10kob/cm2 olarak, su soğutma çıkış bandında sırasıyla; 0,32±0,86, 1,91±1,65 ve 0,47±0,93 log10kob/cm2, hava soğutma çıkış bandında sırasıyla; 3,45±0,50, 1,52±1,64 ve 0,19±0,38 log10kob/cm2, ve diyet bölümü son ürün bandında sırasıyla; 3,03±0,40, 3,11±2,13 ve 0,99±0,31 log10kob/cm2 olarak tespit edildi. Enterobacteriaceae sayısı sanitasyon öncesi ve sonrası 20. ile 30. dakikalarda tüy yolma parmağında sırasıyla; 4,00±2,09, 2,43±0,58 ve 3,27±0,69 log10kob/cm2, su soğutma çıkış bandında sırasıyla; 2,74±0,82, 1,47±1,35 ve 0,32±0,86 log10kob/cm2 olarak tespit edildi. Hava soğutma çıkış bandında sanitasyon öncesi ile sonrası 20. dakikalarda sırasıyla; 2,60±0,49, 1,46±1,46 log10kob/cm2tespit edilirken sanitasyon sonrası 30. dakikada tespit edilmedi. Diyet bölümü son ürün bandında sanitasyon öncesi 2,57±0,86 log10kob/cm2 saptanırken sanitasyon sonrası 20. dakikada 1,55±1,36 log10kob/cm2 tespit edilirken, 30. dakikada Enterobacteriaceae tespit edilmedi. Koliform grubu bakteri sayısı sanitasyon öncesi, sonrası 20. ve 30. dakikalarda tüy yolma parmağında sırasıyla 4,16±1,53, 2,72±0,55 ve 3,37±0,75 log10kob/cm2, su soğutma çıkış bandında sırasıyla; 2,76±0,59, 1,40±1,44 ve 0,46±1,00 log10kob/cm2, hava soğutma çıkış bandında sanitasyon öncesi 0,47±0,93, sanitasyon sonrası 20. dakikada 0,99±1,35 log10kob/cm2 tespit edilirken, 30 dakikada saptanmadı. Diyet bölümü son ürün bandında sanitasyon öncesi ve sonrası 20. dakikada sırasıyla; 2,44±0,81, 1,65±1,43 log10kob/cm2 olarak saptanırken sanitasyon sonrası 30. dakikada koliform grubu bakteriye rastlanmadı. Salmonella spp.ler ise; sanitasyon öncesi tüy yolma parmağında örneklerin % 66.67'sinde, sanitasyon sonrası 20. dakikada örneklerin % 33.33'ünde ve 30. dakikada örneklerin % 16.67'sinde, sanitasyon öncesi su soğutma çıkış ve hava soğutma çıkış bantlarında örneklerin % 8.33'inde Salmonella spp. tespit edildi. Diyet bölümü son ürün bandında ise hiçbir aşamada Salmonella spp. varlığına rastlanmadı. Sonuç olarak, ilgili işletmede daha iyi bir hijyenin sağlanması için sanitasyonun daha etkili bir şekilde yapılması önerilebilir. Anahtar Kelimeler: Kanatlı, Sanitasyon, TMAB, Koliform, Enterobacteriaceae, Salmonella spp. This study was carried out to investigate the effectiveness of sanitation implemented in a poultry slaughterhouse in Elazığ province. For this purpose, swab samples from fingers of mechanical defeathering machine, outlet band of water cooling tank, outlet band of air cooling and end product band of diet department were taken to analyze the number of total mesophilic aerobic bacteria (TMAB), coliforms, Enterobacteriaceae and the prevalence of Salmonella spp. before sanitation and at the 20 and 30 minutes after sanitation process.TMAB numbers of the samples taken from fingers of mechanical defeathering machine before sanitation and at the 20 and 30 minutes after sanitation process were 5.69±0.83, 4.55±1.22 and 4.64±0.83 log10cfu/cm2, in the samples taken from outlet band of water cooling tank were 0.32±0.86, 1.91±1.65, and 0.47±0.93 log10cfu/cm2, in the samples taken from outlet band of air cooling were 3.45±0.50, 1.52±1.64 and 0.19±0.38 log10cfu/cm2, and in the samples taken from end product band of diet department were 3.03±0.40, 3.11±2.13 and 0.09±0.31 log10cfu/cm2, respectively.Enterobacteriaceae numbers of the samples taken from fingers of mechanical defeathering machine before sanitation and at the 20 and 30 minutes after sanitation process were 4.00±2.09, 2.43±0.58 and 3.27±0.69 log10cfu/cm2, in the samples taken from outlet band of water cooling tank were 2.74±0.82, 1.47±1.35 and 0.32±0.86 log10cfu/cm2, respectively. In the samples taken from outlet band of air cooling before sanitation and at the 20 min after sanitation were 2.60±0.49, and 1.46±1.46 log10cfu/cm2, respectively, and no Enterobacteriaceae was detected at the 30 min after sanitation process. Enterobacteriaceae number of the samples taken from end product band of diet department before sanitation and at 20 min after sanitation were 2.57±0.86 log10cfu/cm2 and 1.55±1.36 log10cfu/cm2 no Enterobacteriaceae was detected at the 30 min after sanitation process. Coliform numbers of the samples taken from fingers of mechanical defeathering machine before sanitation and at the 20 and 30 minutes after sanitation process were 4.16±1.53, 2.72±0.55 and 3.37±0.75 log10cfu/cm2, in the samples taken from outlet band of water cooling tank were 2.76±0.59, 1.40±1.44 and 0.46±1.00 log10cfu/cm2, respectively. In the samples taken from outlet band of air cooling before sanitation and at the 20 min after sanitation were 0.47±0.93 and 0.99±1.35 log10cfu/cm2, respectively, and no coliform bacteria was detected at the 30 min after sanitation process. Coliform number of the samples taken from end product band of diet department before sanitation and at the 20 min after sanitation process were 2.44±0.81 and 1.65±1.43 log10cfu/cm2, respectively, no coliform bacteria was detected at the 30 min after sanitation process. The prevalence of Salmonella spp. in the samples taken from fingers of mechanical defeathering machine before sanitation and at the 20 and 30 minutes after sanitation process were 66.67 %, 33.33 % and 16.67 %, respectively. Salmonella spp. was detected in 8.33 % of the samples taken from outlet band of water cooling tank and air cooling. No Salmonella spp. was detected in the samples taken from the end product band of diet department at any time.As a result, it can be speculated that the cleaning and sanitation process implemented in the related establishment is satisfactory, however, performing better sanitation process may be recommended.Keywords: Poultry, Sanitation, TMAB, Coliform, Enterobacteriaceae, Salmonella spp. 78

Bu araştırma betain ve sepiyolitin ayrı ayrı ve birlikte broyler rasyonlarına ilave edilmesiyle büyüme performansı, karkas özellikleri, bağırsak histomorfoloji ve bazı kan parametreleri üzerine etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Toplam 192 adet günlük Ross 308 erkek broyler civciv her biri 48 civcivden oluşan bir kontrol grubu ve üç deneme grubuna ayrılmıştır. Gruplar her birinde 6 adet civciv bulunan 8 adet alt grubu kapsayacak şekilde düzenlenmişlerdir. Birinci, ikinci ve üçüncü deneme grubu karma yemlerine sırasıyla top-dressed olarak %0.15 betain, %1.5 sepiyolit ve %0.15 betain + %1.5 sepiyolit ilave edilmiştir. Kontrol grubu karma yemine betain ve sepiyolit ilave edilmemiştir. Deneme 6 hafta sürdürülmüştür. Deneme sonunda gruplar arasında canlı ağırlık, canlı ağırlık artışı, yem tüketimi, yem dönüşüm oranı, ayak sağlığı ve altlık nemi bakımından farklılık gözlenmemiştir. Ayrıca sepiyolit ve betain ilavesi sıcak karkas randımanı ile kalp, karaciğer, dalak, bursa Fabricius, taşlık, abdominal yağ relatif ağırlıkları bakımından farklılık yaratmamıştır. Betain ilavesi relatif böbrek ağırlığını artırmıştır. Denemenin 21. gününde betain katkısının duodenum ve jejenumda villus yüksekliği ve villus alanını artırdığı, sepiyolit katkısının ise jejenum ve ileumda villus yüksekliği ve villus alanını artırdığı saptanmıştır (P

Bursa yöresinde bütün halde satışa sunulan hindi ve tavuk karkaslarının Salmonella spp. ve E. coli O157:H7 bakımından kontaminasyon durumunu klasik metodlar ile belirlemek amacıyla yapılan bu çalışmada, çeşitli satış noktalarında tüketime sunulan 150 adet tavuk karkası ve 150 adet hindi karkası olmak üzere toplam 300 adet kanatlı eti örneği incelenmiştir.İncelenen 300 adet kanatlı eti numunesinin 8 adedi E.coli O157:H7 kontaminasyonu yönünden şüpheli kabul edilmiş ve yapılan doğrulama testleri sonucunda 8 adedinin de E.coli O157 olduğu tespit edilmiş, bu örneklerin hiçbirinde H7 antijeni tespit edilememiştir. 52 adedinde Salmonella izole ve identifiye edilmiştir. Buna göre toplam 300 adet kanatlı eti numunesindeki tespit edilen E.coli O157 oranı % 2,5 E.coli O 157:H7 oranı % 0 olarak tespit edilmiştir. Bu örneklerin hiçbirinde H7 antijeni tespit edilememiştir. Salmonella kontaminasyonu oranı da% 17,3 olarak tespit edilmiş olupgeriye kalan % 80,2 oranında bu iki patojen bakteriye rastlanmamıştır.Bu çalışmada 150 adet tavuk gövde eti numunesinden 5 adedinde (% 3,33) E.coli O157, 35 adedinde ise (% 23) Salmonella spp. tespit edilmiştir. 150 adet hindi gövde eti numunesinden 3 adedi (% 2) E.coli O157 olduğu, 17 adedinde ( % 11,3) Salmonella spp. tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Kanatlı eti, E. coli O157:H7, Salmonella spp., In the study conducted to detect the contamination state of turkey and chicken carcasses marketed around Bursa in terms of Salmonella spp. and E. coli O157:H7, 300 carcesses consisting of 150 chicken carcasses and 150 turkey carcasses available for sale in various points have been examined.8 of 300 samples have been regarded as doubtful in terms of E.coli O157:H7 contamination and it has been confirmed through verification testing. H7 antigens have not been detected in any of the samples. Salmonella has been isolated and identified in 52 of the samples.Accordingly, E.coli O157 percentage detected in 300 samples is 2,5 % ; on the other hand, E.coli O 157:H7 percentage is 0 %. H7 antigens have not been detected in any of those samples. Salmonella contamination percentage has been identified as 17,3 % while no pathogen bacteria has been met in the rest of 80,2 % of the samples.In the study, in 5 (3,33 %) of chicken samples out of 150 E.coli O157, and in 35 (23 %) of them Salmonella spp. have been detected. In 3 ( 2 %) of 150 turkey samples E.coli O157 and in 17 (11,3 %) of them Salmonella spp have been detected.Key Words: Poultry meat, E. coli O157:H7, Salmonella spp., 77

Araştırmada Aydın ve İzmir bölgesindeki çeşitli satış noktalarından tesadüfi örnekleme yoluyla tedarik edilen ısıl işlem görmüş ve tüketime hazır 100 adet et ürünü sığır, domuz, at ve kanatlı eti içeriği yönünden monoklonal antikor sandviç ELISA yöntemiyle incelenmiştir. Örneklerin ilgili standartlara uygunluğu ve etiket bilgilerinin doğru olup olmadığı ve hileli et kullanımına ait veriler araştırılmıştır. Örneklerin çoğu etiket bilgisiyle uyumlu olmasına rağmen toplam 19 adet örneğin etiket bilgileriyle uyuşmadığı ve hileli olduğu tespit edilmiştir. In this study, 100 consumable cooked meat products that supplied from İzmir and Aydın with random sampling, has detected of horse, poultry, pork and cattle meat using monoclonal antibody (MAb) sandwich ELISA technique. This study aimed to research about detection of adulteration, consistent of food standart and accuracy of label information. Despite most of samples were obtained consistent results, 19 samples detected adulterated. Our method of detection is quick and it may be routine analyse method for food administration laboratories to carry out meat species identification in processed foods. 62

27 5.0ZET Bu çalışmada Kazcılık Üretme İstasyonu Müdürlüğü kümeslerinde yetiştirilen INRA (Fransız beyazı) ırkı kazların 1994, 1995 ve, 1996 yıllarına ait yumurta verimleri tespit edilmiş ve kuluçka randımanları ile çıkış güçleri karşılaştırılmıştır.. 1994 yılında kazların yumurtlama dönemi 12 hafta sürmüş olup elde edilen yumurta sayısı 5213 adettir. Yumurtlama döneminde kaz basma yıllık ortalama yumurta verimi 5,868 adet olarak hesaplanmıştır. 1995 yılında kazların yumurtlama dönemi 14 hafta sürmüş olup elde edilen yumurta sayısı 7982 adettir. Yumurtlama döneminde kaz basma yıllık ortalama yumurta verimi 10,227 adet olarak hesaplanmıştır. 1996 yılında kazların yumurtlama dönemi 19 hafta sürmüş olup elde edilen yumurta sayısı 14507 adettir. Yumurtlama döneminde kaz basma yıllık ortalama yumurta verimi 20,731 adet olarak hesaplanmıştır. Kazların ilk yumurtlama yılı olan 1994 yılında en düşük yumurta verimi (5,868 adet/kaz/yıl) sağlanırken ikinci (10,227 adet/kaz/yıl) ve üçüncü yılda (20,73 ladet/kaz/yıl) daha fazla yumurta verimi sağlanmıştır. Ayrıca ikinci (10,227 adet/kaz/yıl) ve üçüncü (20,73 ladet/kaz/yıl) yıllar arsındaki fark oldukça fazla olup bunun nedeni üçüncü yıl gerçekleştirilen çevre düzenlemeleri olabilir. Kuluçka çalışmalarında 1996 yılı kuluçka randımanı (%71.98) 1994 (%45.69) ve 1995 (%32.89) yıllan kuluçka randımanlarına göre önemli derecede yüksektir (P< 0.01). Çıkış gücü de 1996 yılı (%78,95) 1994 (%38,21) ve 1995 (%55,26) yıllan çıkış güçlerine göre önemli derecede yüksektir (P< 0.01 ). Gözlenen farkın kuluçkahane içerisinde gerçekleştirilen değişik temizleme ve dezenfeksiyon yöntemleri ile makinelerde uygulanan fumigasyon işlemlerinin uygulanmasıyla sağlandığı sonucuna varılmıştır. 28 6. SUMMARY This study was carried out in order to compare the egg production and the hatchabilities of that eggs which were gotten from the White France (INRA) strain geese, grown in the Geese Production Station, according to records of 1994, 1995 and 1996. In 1994, the production period was continued 12 weeks and total 5.213 eggs were produced in this year. The average number of eggs, produced per goose, was 5,868 for that year. In 1995, the production period was continued 14 weeks and total 7.982 eggs were produced in this year. The average number of eggs, produced per goose, was 10,227 for that year. In 1996, the production period was continued 19 weeks and total 14.507 eggs were produced in this year. The average number of eggs, produced per goose, was 20,731 for that year. In 1994, as the first production year, the production level (5,868 eggs per goose) was the least. In the second (10,227 eggs per goose) and the third (20.731 eggs per goose) production years, more eggs were produced. In addition to that, there was a big difference between second and third years. The reason for that might be some changing which was done in the goose house and the paddock in the third year. In hatchery studies, the differences between the hatchabilities, according to total hatched eggs, of 1996 (%71,96), 1995 (%32,89) and 1994 (%45,69) were significant P< 0,01 levels. At the same time, the differences between the hatchabilities, according to fertile eggs, of 1996 (%78,95)5 1995 (%38,21) and 1994 (%55,26) were significant P< 0,01 levels. The differences that was observed in three years was concluded that It might be provided from the different cleaning and disinfection methods which were used in the hatchery and the fumigation methods used in the hatching machines. 33

ÖZET Bu çalışma Bursa ili ve yakın çevresi yumurta ve broyler üretim işletmelerinde genotiplerin teknik ve ekonomik verimliliklerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada işletmelerin ortalama büyüklükleri; Isa Brown, Hisex Brown, Shaver Brown, Lohman LSL ve Babcock BV 300 genotiplerinin yetiştirildiği 14 yumurtacı işletmede 10 679, Avian farm, Hybro, Ross ve Cobb 500 genotiplerinin yetiştirildiği 15 broyler işletmesinde 10 568 bulunmuştur. Kahverengi ve beyaz yumurtacı işletme grupları genelinde; % 5 verime ulaşım yaşları sırasıyla; 144.3 ve 144.6 gün, % 50 verime ulaşım yaşları sırasıyla 158.2 ve 155.0 gün; 72 haftalık yaşa kadar; tavük-kümes yumurta verimleri sırasıyla; % 73.20 ve 72.56; tavuk başına tavuk-gün sayısal yumurta verimleri yine sırasıyla; 279.8 ve 276.6 adet hesaplanmıştır. Genotip gruplarında incelenen yumurta verim ortalamaları arası farklar önemli bulunmuştur (P < 0.01). Kahverengi ve beyaz yumurtacı genotiplerde 20 haftalık yaşa kadar piliç başına yem tüketimleri sırasıyla; 8.59 ve 8.17 kg bulunmuştur. Bunların 21-72 haftalık yumurtlama döneminde;Tavuk başına tavuk-kümes yem tüketimleri 42.52 ve 40.81 kg; günde tavuk başına tavuk-gün yem tüketimleri 124.5 ve 120.3 gram; kilogram yumurta üretimi için tüketilen yem miktarları 2.56 ve 2.57 kg bulunmuştur. Bu gruplar genelinde ölüm oranları, büyütme döneminde sırasıyla; % 2.90 ve 4.08, yumurtlama döneminde % 11.67 ve 12.65 hesaplanmıştır. Genotip gruplarının tavuk başına günde ve yılda yem tüketim ortalamaları arası farklar istatistik düzeyde önemsiz, kilogram yumurta üretimi için yem tüketim ortalamaları ve ölüm oranlan arası farklar ise önemli bulunmuştur (P < 0.05). Broyler üretim işletmelerinde; yılda üretim-dönem sayısı 5.6; ortalama kesim yaşı 44.7 gün; kesimde ulaşılan canlı ağırlık ortalaması 1 808 gram; piliç başına ortalama yem tüketimi 3.73 kg; yemden yararlanma 2.07 hesaplanmıştır. Sürüde ortalama ölüm % 8.86 ve büyüme verimlilikindeksi 180.28 bulunmuştur. Genotiplerde dönemlere göre canlı ağırlıklar! arası (P

SUMMARY The Causes of Production Losses Seen on the Commercial Layers Bred in Cages in Edincik Region The study was carried out on commercial layers bred in cages in Edincik/Bandirma region and ite convenions between 1993-1995 to point out the causes of serious production losses and to prevent them. For this purpose, 34 poutoy-houses including approximately 7-12 thousands of hens were used. The total of 352.415 white hens, used in the study, were selected from Hy-line W77, Lohmann LSL, and Dekalb Delta hybrid breeders. The factors decreasing the egg production were bacterial, viral, mycoplasmic, mycotic infections and management. During the infection, egg production, egg weight, feed intake, mortality, clinical symptoms and necropsy findings were evaluated. These parameters were supperted by the findings of some laboratories. Escherichia coli and Infectious coryza often seen in Edincik region caused significant decreases in egg production. Severe deaths were seen when Coryza was complicated with E. coli. Mycoplasma gallisepticum was determined in all flocks but it had no effect on egg production. -3-Economical losses related with production losses, shell quality and egg weight were caused by Newcastle disease, Infectious bronchitis and Avian encephalomyelitis. Environmental factors exactly high temperature, time of lighthing, air circulation, oxygen, carbondioxide, ammoniac rate, movement, watertessness and feedlessness were determined to effect the egg production and quality. Nutrition was determined to be the most important factor to take care. Feed intake, egg production and shell quality were found to be related with calcium percentage of the diet. It was seen specially after the beginning of egg production (21st week), when the requirement of calcium increased. As a conclusion, 3,5-3,9 % calcium needed to be added to diet and the useable phosphorus level in the diet should be 0,30-0,45 %. Key Words: Egg production, diseases, calcium, phosphorus, management.. SUMMARY The Causes of Production Losses Seen on the Commercial Layers Bred in Cages in Edincik Region The study was carried out on commercial layers bred in cages in Edincik/Bandirma region and ite convenions between 1993-1995 to point out the causes of serious production losses and to prevent them. For this purpose, 34 poutoy-houses including approximately 7-12 thousands of hens were used. The total of 352.415 white hens, used in the study, were selected from Hy-line W77, Lohmann LSL, and Dekalb Delta hybrid breeders. The factors decreasing the egg production were bacterial, viral, mycoplasmic, mycotic infections and management. During the infection, egg production, egg weight, feed intake, mortality, clinical symptoms and necropsy findings were evaluated. These parameters were supperted by the findings of some laboratories. Escherichia coli and Infectious coryza often seen in Edincik region caused significant decreases in egg production. Severe deaths were seen when Coryza was complicated with E. coli. Mycoplasma gallisepticum was determined in all flocks but it had no effect on egg production. -3-Economical losses related with production losses, shell quality and egg weight were caused by Newcastle disease, Infectious bronchitis and Avian encephalomyelitis. Environmental factors exactly high temperature, time of lighthing, air circulation, oxygen, carbondioxide, ammoniac rate, movement, watertessness and feedlessness were determined to effect the egg production and quality. Nutrition was determined to be the most important factor to take care. Feed intake, egg production and shell quality were found to be related with calcium percentage of the diet. It was seen specially after the beginning of egg production (21st week), when the requirement of calcium increased. As a conclusion, 3,5-3,9 % calcium needed to be added to diet and the useable phosphorus level in the diet should be 0,30-0,45 %. Key Words: Egg production, diseases, calcium, phosphorus, management.. 36