Search

ÖZETULUSALÜSTÜ İNSAN HAKLARI HUKUKUNDAKADININ SİYASAL HAKLARISiyasal haklar, devlet yönetimine katılımı ve siyasal iktidarın siyasal katılım yoluyla denetlenmesini sağlayan haklardır. Bu bağlamda siyasal haklar, demokratik ilkeleri hayata geçirebilecek olan haklardır. Siyasal haklar, özellikle 17. yüzyılda talep edilmeye başlanmıştır. 18. yüzyılda ise Amerikan ve Fransız Devrimleri ile siyasal hakların güvence altına alınmasını sağlayan ilk belgeler ortaya çıkmıştır. 17. ve 18. yüzyıllarda siyasal haklarını kullanmak isteyen ve bunu başaranlar içerisinde, kadınlar yer almamaktadır. Dolayısıyla “kadınların siyasal hakları” siyasal hakların gelişiminden ayrıca değerlendirilmeye muhtaç kalmıştır. Kadınlar, ancak 20. yüzyılda oy haklarını elde edebilmişlerdir. Kadınların siyasal hakları konusundaki sorunlar, tarihsel bir değerlendirme konusu olarak kalmamaktadır. Günümüzde de farklı boyutları ile siyasal katılım, kamusal alanda yer alma ve dolayısıyla siyasal haklardan yararlanma konusunda, kadınlar ve erkekler arasında tam bir eşitlik sağlanmış değildir. Bu doğrultuda evrensel ve bölgesel düzeydeki insan hakları örgütleri de kadınların siyasal haklarını çeşitli çalışmaları ile ele almakta ve ortaya çıkan gelişim ya da eksiklikleri izlemektedir.Bu çalışmanın birinci bölümünde kadınların siyasal haklarının ayrıca ele alınmasının gereği tarihsel veriler ortaya konularak açıklanmıştır. Birinci bölümde kavramsal açıklamalara yer verilmekle beraber feminist hareketler, kadınların siyasal haklarını ulusal düzeyde kazanmaları ve bu hakların ulusalüstü alanda koruma bulması konularına da yer verilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise ulusalüstü insan hakları hukukundaki kadınların siyasal haklarına ilişkin düzenlemeler incelenmiş ve analiz edilmiştir. Bu kapsamda Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi, Avrupa Birliği, Amerikan Devletleri Örgütü ve Afrika Birliği belgeleri ele alınmıştır. Çalışmanın soniibölümünde ise Türkiye’de kadınların siyasal hakları konusu özel olarak incelenmiştir. Bu bağlamda hem taraf olunan ulusalüstü sözleşmeler hem de ulusal mevzuat incelenmiş ve Anayasa Mahkemesi ile Danıştay kararları üzerinde durulmuştur.--------------------ABSTRACTWOMAN’S POLITICAL RIGHTSIN THE SUPRANATIONAL HUMAN RIGHTS LAWPolitical rights are rights that enable participation in the state administration and control of political power through political participation. In this context, political rights are rights that can put democratic principles into practice. Political rights began to be demanded especially in the 17th century. In the 18th century, with the American and French Revolutions, the first documents that ensure political rights have emerged. In the 17th and 18th centuries, women were not among the individuals who wanted to use their political rights and achieved this. Therefore, the “political rights of women” need to be evaluated separately from the development of political rights. It was only in the 20th century that women could obtain their voting rights. Problems regarding women’s political rights do not remain a matter of historical consideration. Nowadays, in terms of political participation with different dimensions, taking part in the public sphere and thus benefiting political rights, there is no full equality between women and men. In this direction, human rights organizations at the universal and regional level also deal with the political rights of women with their various studies and observe the emerging developments or deficiencies.In the first part of this study, the necessity of examining women’s political rights separately was explained by presenting historical data. In the first part, while the conceptual explanations were given, feminist movements, women’s gaining their political rights at the national level and the protection of these rights in the supranational field were also included. In the second part of the study, regulations on women’s political rights in supranational human rights law were examined and analyzed. In this context, the documents of the United Nations, the Council of Europe,ivthe European Union, the Organization of American States and the African Union were discussed. In the last part of the study the political rights of women in Turkey was examined as a separate subject. Within this scope both the supranational conventions to which the state is a party and the national legislation were examined and the decisions of the Constitutional Court and the Council of State were emphasized.

Demokrasi ve ekonomik büyüme ilişkisi üzerine ilk çalışma 1959 yılında Lipset tarafından yapılmıştır. Literatürde ilgili konu üzerine yapılan çalışmalar üçe ayrılmaktadır. Demokrasi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki bağdaşma, çatışma ve şüpheci yaklaşım olarak gruplanmaktadır. Bu çalışmanın amacı demokrasi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin farklı gelir grupları üzerindeki etkisini incelemektir. Gelişmiş ülkeleri temsilen yüksek gelirli ülkeler, gelişmekte olan ülkeleri temsilen üst orta gelirli ülkeler kullanılmıştır. Çalışmada 2003-2018 yılları arası için yüksek gelir ve üst orta gelir grubu olmak üzere iki gelir grubu kullanılmıştır. Yüksek gelir grubu için 19 ülke ve üst orta gelir grubu için 14 ülke kullanılmıştır. Ülkeler coğrafi konumlarına göre her kıtadan en az bir ülke olacak şekilde tercih edilmiştir. Analizde kullanılan veriler Dünya Bankası Ekonomik Kalkınmalar Göstergeleri veritabanı ve Özgürlük Evi Endeksi'nden alınarak dengesiz panel veri analizi ile çözümlenmiştir. Analiz için Stata/IC 14.2, Evievs 9 ve Gauss v10 programlarından yararlanılmıştır. Kullanılan ekonometrik modelde GSYİH bağımlı değişken olarak kullanılırken; dışa açıklık, enflasyon, sivil özgürlük ve politik özgürlük bağımsız değişkenler olarak kullanılmıştır. Yüksek gelir grubu için sabit etkiler tahmincisi uygun görülmüştür. Aynı zamanda üst orta gelir grubu için de sabit etkiler tahmincisi uygun görülmüştür. Elde edilen sonuca göre, yüksek gelir grubunda sivil özgürlük ve politik özgürlük değişkenleri ile GSYİH arasında anlamlı ve pozitif ilişki mevcuttur. Öte yandan üst orta gelir grubu için sivil özgürlük ve politik özgürlük değişkenleri ile ekonomik büyüme değişkeni arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Üst orta gelir grubu için politik özgürlük ve ekonomik büyüme arasında negatif bir ilişki mevcutken; sivil özgürlük ve ekonomik büyüme arasında pozitif ilişki sonucuna ulaşılmıştır. Yüksek gelirli ülkeler için bağdaşma yaklaşımı desteklenirken; üst orta gelirli ülkeler için şüpheci yaklaşım desteklenmektedir. Bilgiler doğrultusunda varılan sonuç; üst orta gelirli ülkenin, yüksek gelirli ülke kategorisinde değerlendirilebilmesi için ilk olarak ekonomik anlamda ilerlemeyi hedeflemesi ardından demokratik sürece odaklanması daha doğru olacaktır.Anahtar Kelimeler: Ekonomik Büyüme, Demokrasi, Özgürlük Evi Endeksi, Panel Veri Analizi. The relationship between democracy and economic growth first came to the agenda with an article in 1959 by Lipset. In the literature, studies on the subject are divided into three. The relationship between democracy and economic growth is grouped as the compatibility Perspective the conflict perspective, the skeptical perspective. The present study is intended to analyze the impact that the relation between democracy and economic growth poses onto different income groups. High income countries representing developed countries and high middle income countries are used to represent developing countries. The present study includes two income groups i.e. high-income and upper-middle-income groups for the period between 2003-2018. The group of high-income countries consists of 14 countries and the group of upper-middle-income countries consists of 19 countries. Countries are preferred to be at least one country from each continent according to their geographical location. The data used in analysis is collected from the World Bank Economic Development Indicators database and the Freedom House Index and analyzed employing the unbalanced panel data analysis model. The Stata/IC 14.2, Eviews 9 and Gauss v10 software programs were used to analyze the collected data. The econometric model created incorporates independent variables of openness, inflation, civil liberties and political rights, as well as the GDP-dependent variable. According to the results of Hausman and BP Lm test, it was determined that a fixed effect estimator should be preferred for both income groups. The present study concluded that the civil liberties and political rights variable and GDP are positively correlated at a significant level in the high-income group. The study results also indicated that civil and political liberties are significantly correlated with GDP in the upper-middle-group. In the upper-middle-income political rights and GDP are negatively correlated while civil liberties and GDP are positively correlated. While the compatibility perspective is supported for high-income; the skeptical perspective is supported for upper-middle-income countries. These results suggest that, for an upper-middle-income country to move up to the group of high-income countries, economic growth should be its primary objective while integrating the rule of law principle into its system should be the next one, which might all contribute to its development. Key Words: Economic Growth, Democracy, Freedom House Index, Panel Data Analysis. 128

Geri gönderilmeme ilkesi, kısaca, bir kişinin ırk, din, tabiiyet, belirli sosyal gruba aidiyet ve siyasi düşünceler nedeniyle hayatının veya özgürlüğünün tehdit altında olduğu bir ülkeye geri gönderilmemesi anlamına gelmektedir. Bu ilke, İkinci Dünya Savaşı sırasında yaşanan yoğun insan hakları ihlalleri sonucu uluslararası sözleşmelerde yer almaya başlamıştır. Geri gönderilmeme ilkesinin yer aldığı en önemli sözleşmelerden biri de 1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna İlişkin Cenevre Sözleşmesi olmakla birlikte, bu Sözleşme dışında evrensel ve bölgesel nitelikteki pek çok düzenlemede de bu ilkeye yer verilmiştir. Bazı sözleşmelerde ise geri gönderilmeme ilkesine yer verilmemekle birlikte; sözleşmede yer alan özellikle yaşam hakkı ve işkence yasağına ilişkin maddelerin taraf devletler için geri göndermeme yükümlülüğü doğurabileceği kabul edilmiştir. Bu çalışmanın amacı, geri gönderilmeme ilkesinin hem mülteci hem de insan hakları hukuku açısından önemini ortaya koyarak, ilkenin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme bağlamında nasıl ele alındığını incelemektir. Konunun daha iyi anlaşılması amacıyla, çalışmamızda İnsan Hakları Komitesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin ilkeyle bağlantılı olarak kabul edilebilecek bazı kararlarına yer verilmiş ve bu kararların tarafımızca değerlendirilmesi yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: Geri Gönderilmeme İlkesi, Geri Göndermeme Yükümlüğü, Yaşam Hakkı, İşkence Yasağı, AİHM, İnsan Hakları Komitesi. The principle of non-refoulement simply means that a person is not refouler back to a country where their life or freedom would be threatened on account of race, religion, nationality, membership of a particular social group or political opinion. This principle was first introduced in international conventions in response to intense human rights violations during World War II. One of the most important conventions involving the principle of non-refoulement was the 1951 Geneva Convention on the Status of Refugees; however, this principle is included in many other universal and regional regulations. In some conventions, the principle of non-refoulement is not explicitly included, but certain articles included in conventions, particularly on the right to life and the prohibition of torture are considered to lead to non-refoulement obligations for the States Parties.The purpose of this study is to examine how the principle of non-refoulement is dealt with in the context of the European Convention on Human Rights and the International Covenant on Civil and Political Rights, demonstrating the importance of non-refoulement principle in terms of both refugee and human rights law. In order to better understand the subject, we provide an evaluation of decisions of the Human Rights Committee and the European Court of Human Rights which have a bearing on the principle.Keywords: Principle of Non-Refoulement, Non-Refoulement Obligation, Right to Life, Prohibition of Torture, ECHR, Human Rights Committee. 383

3 Nisan 1930 tarihinde Belediye Seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı elde eden Türk Kadınına, 5 Aralık 1934 tarih ve 2598 sayılı kanun ile milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanınmıştır. Siyasal haklarını kazanan Türk kadını, ilk defa 1935 seçimlerine katılmış ve çeşitli il ve bölgelerden parlamenter sıfatıyla mecliste yerini almıştır. İlk defa temsil hakkı kazanan Türk kadınlarının, milletvekili seçimlerinde, istisnalar mevzubahis olsa da, genellikle eğitim düzeyi iyi, mesleklerinde öncü, Cumhuriyet devrimlerini benimsemiş kadınlardan seçilmesine dikkat edilmiştir. 1935 seçimlerinde 18, 1939 ve 1943 seçimlerinde 16 kadın milletvekili çeşitli il ve bölgelerden meclise girmeyi başarmıştır. V.(1935-1939), VI.(1939-1943) ve VII.(1943-1946) dönem kadın milletvekillerinin meclis içi konuşmaları incelendiğinde genellikle onların `kadın, çocuk, eğitim ve kültür` üzerine yöneldikleri görülür. Siyasi kararlarda pek etkili olamasalar da, ilgili dönemin iç ve dış olayları ile ilgili fikir beyanında bulunmuşlardır. Tüm bu mücadeleye rağmen ilginçtir ki TBMM'ye ilk defa katılan kadın parlamenterlerin tüm parlamenterlerin sayısına oranı %4 civarında kalmış ve sonraki iki dönemde bu oran gittikçe azalmıştır. Anahtar Kelimeler: Demokrasi, Kadın Milletvekilleri, Medeni ve Siyasî Hak, Seçim. The Turkish women who had the right to vote and to be elected in the municipal elections on April 3, 1930 were granted the right to vote for and to be elected as deputies by law dated December 5, 1934 and numbered 2598. The Turkish women who had gained political rights participated in the 1935 elections for the first time and took place in the assembly from various provinces and regions by assuming the title of `member of parliament`. Turkish women who gained rights as representatives for the first time, even though there were exceptions, were cautiously chosen from women who were generally well educated, pioneers in their profession and who had embracedthe Republican revolution during the parliamentary elections. In the elections of 1935, 18 women deputies and in the elections of 1939 and 1943, 16 women deputies from various provinces and regions succeeded in entering the assembly.When the speeches of the women deputies who had served who had served in the assembly during the 5th (1935-1939), 6th(1939-1943) and 7th (1943-1946) periods have been examined, it has been observed that they usualy tend to dwell on the subjects such as `woman, child, education and culture`. Although they were not very effective in political decision making, they have expressed their opinions and had a voice in internal and external events of the period concerned. Despite all this struggle, it is interesting that the ratio of the number of all women parliamentarians of women parliamentarians participating for the first time in the Turkish Grand National Assembly remained at around 4%, and this rate decreased gradually in the following two periods. Keywords: Democracy, Women Deputies, Civil and Political Rights, Elections. 115

1982 Anayasasının `Temel Hak ve Ödevler` başlıklı ikinci kısmın `Siyasi Haklar ve Ödevler` başlıklı dördüncü bölümünde yer alan haklardan bir kısmını koruma altına alan çalışma konusu `siyasi hakların kullanılmasının engellenmesi` suçu, 5237 sayılı TCK'nin `kişilere karşı suçlar` kısmında, `hürriyete karşı suçlar` başlığı altında 114. maddede iki fıkra şeklinde düzenlenmiştir. TCK m. 114 birbirinden farklı iki suça, fıkraları bakımından sırasıyla, bireysel siyasi hakların kullanılmasına veya kullanılmamasına zorlama suçuna ve siyasi parti faaliyetini engelleme suçuna yer vermiştir. TCK m. 114/1'de suçun bir kimseye karşı bir siyasi partiye üye olmaya veya olmamaya, siyasi partinin faaliyetlerine katılmaya veya katılmamaya, siyasi partiden veya siyasi parti yönetimindeki görevinden ayrılmaya, seçim yoluyla gelinen bir kamu görevine aday olmamaya veya seçildiği görevden ayrılmaya zorlamak amacıyla cebir veya tehdit kullanılması; TCK m. 114/2'de ise cebir veya tehdit kullanılarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla bir siyasi partinin faaliyetlerinin engellenmesi fiilleri yaptırıma bağlanmıştır. Çalışma konusu her iki suç bakımından uygulanma imkânı bulunan nitelikli haller ve yine bu suçlara ilişkin özel bir içtima hükmü ise `Ortak Hüküm` başlıklı TCK m. 119'da yer almaktadır. Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde genel olarak hak ve hürriyet kavramları, 1982 Anayasasının kabul ettiği hak ve hürriyet kavramı, 5237 sayılı TCK'de hürriyete karşı suçlar, suç ile ilgili genel açıklamalar, diğer ülkelerdeki benzer düzenlemeler, benzer suçlara ilişkin açıklamalar, 765 sayılı TCK ile farklar açıklanmıştır. İkinci bölümde TCK m. 114/1'de düzenlenen bireysel siyasi hakların kullanılmasına veya kullanılmamasına zorlama suçu ve TCK m. 114/2'de düzenlenen siyasi parti faaliyetini engelleme suçu incelenmiştir. The subject of the study is the crime of `prevention of the exercise of political rights` which is enacted in the 114th Article of the Turkish Criminal Code. Political rights and liberties are regulated in the second part entitled `Fundamental Rights and Duties` of 1982 Constitution. In the part of `crimes against persons` of the Turkish Criminal Code No. 5237, the crime of `prevention of the exercise of political rights` as two paragraphs in the 114th Article under the heading of `crimes against liberty` were organized. However, this crime protects only a little part of political rights and liberties. The 114th Article contains two different types of crime. These respectivelly are crime of `the use or non-use of individual political rights` and `preventing of activitiy of a political party`. In the 1st paragraph, using of force or threat to force a person so as to be a member or non-member of a political party, participate or not to participate in an activity of a political party, seceding from membership of a political party, not to be a candidate for a election to elect a public offical or leave the elected office are enacted as a crime. In the 2nd paragraph, prevention of the activities of a political party by using force or threat or with another act that is against the law is enacted as a crime. Qualified circumstances and a special joinder regulation which is applicable for both types of crime is in the 119th Article entitled `Common Article`. This study consist of two parts. In the first part, concepts of right and liberty, concepts of rights, and liberties accepted by 1982 Constitution, crimes against liberty in the Turkish Criminal Code No. 5237, overview about the 114th Article, similar crimes in other countries, similar crimes in Turkish law, and diffierences between Turkish Criminal Code No. 765 and 5237 are explained. In the second part, crime of `the use or non-use of individual political rights`, which is in the 1st paragraph of 114th article, and crime of `preventing an activity of a political party`, which is in the 2nd paragraph, are explained. 210

Dünyada kadınların ilk kez siyasal haklar elde etmesi Batı'da feminizmin ortaya çıkması sonucu gerçekleşmiştir. Türkiye'de ise kadınların siyasal haklar elde etmesinde feminizm dolaylı olarak etkili olmakla birlikte Türk kadının siyasal haklar kazanması 1930'lu yıllarda aşamalı olarak Atatürk'ün talimatı ile TBMM tarafından verilmiştir. Türkiye'de 5 Aralık 1934 tarihinden itibaren kadınların siyasal alanda yer almasına yönelik yasal engel bulunmamasına karşın kadınların siyasal alanda yeterince yer alamaması çözümlenmesi gereken önemli sorun alanlarından biridir. Bu çalışmada kadınların siyasal alanda yeterince yer alamamasının temel nedeninin toplumsal cinsiyet algısı olduğu görülmüştür. Çalışmanın amacı Türkiye'de kadının siyasal alanda yer alamamasının nedeni olan toplumsal cinsiyetin belirleyiciliğine dikkat çekerek bu konuda farkındalık oluşturmaktır. Bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde toplumsal cinsiyet konusu detaylı bir şekilde incelenerek konuyla ilgili geniş teorik bilgi edinilmiştir. Son olarak da Türkiye'de toplumsal cinsiyet algısını tespit etmek amacıyla Osmanlı döneminden günümüze değin kadının aile, eğitim, çalışma ve medyadaki konumu akademik araştırmalar ve istatistiki verilerden yararlanarak araştırılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde düşünce akımlarından; liberalizm, muhafazakârlık, sosyalizm, faşizm ve feminizmin bir birey olarak kadına bakış açısı incelenmiştir. Bu düşünce akımlarından feminizme; doğrudan kadın haklarına yönelik bir akım olduğundan dolayı daha detaylı şekilde yer verilmiştir. Bu doğrultuda akademik çalışmalardan feminizm tanımları incelenerek feminizmin ne olduğu çözümlenmeye çalışılmıştır. Daha sonra feminizmin tarihsel süreci ve bu tarihsel süreç içerisinde ortaya çıkan bazı feminizm türleri araştırılmıştır. Son olarak da Türkiye'de feminizmin tarihsel süreci incelenmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise toplumsal cinsiyet algısının kadının siyasal alandaki yerine etkisini tespit etmek amacıyla kadının siyasal alandaki yeri Osmanlı döneminden günümüze kadar konuyla ilgili akademik çalışmalar, istatistiki veriler incelenerek araştırılmıştır., Obtaining political rights for the first time took place as a result of the rise in the world of women's feminism emerged in the West. In Turkey, being a feminist indirectly effective in obtaining political rights of women together to win the political rights of Turkish women were given instruction by Parliament by Ataturk in the 1930s gradually. In Turkey since December 5, 1934 to take part in the political field of women although there are no legal obstacles to women's political is one of the major problem areas that need to be resolved. In this study, it was seen that the main reason why women do not get enough political space is the gender perception. The aim of the study drew attention to the cause of gender determination, which is not included in the political sphere is to create awareness on the issue of women in Turkey. This study consists of three parts. In the first part, gender issues were examined in detail and extensive theoretical information was acquired about the topic. And finally, the family of the woman from the Ottoman era until today to determine the gender perception in Turkey, education, work and position in the media was investigated by taking advantage of academic research and statistical data. In the second part of the study; liberalism, conservatism, socialism, fascism, and feminism were examined. Feminism from these currents of thought; has been given in more detail because it is a trend towards women's rights directly. By studying the definitions of feminism from academic studies, it was attempted to find out what feminism is. Then, feminism's historical process and some types of feminism emerged in this historical process have been investigated. Finally, the historical process of feminism in Turkey were examined. In the last part of the study, in order to determine the effect of gender perception in place of women in politics, the place of woman in political area was investigated by examining related academic studies and statistics from the Ottoman period.

Türk tarihi boyunca kadın; her daim hayatın başlangıcı, yönetiminde hâkimiyetin ortağı olarak değerlendirilmiş ve bu konuda ikinci plana atılmamıştır. Kadın; yeri geldiğinde şefkatli ana oluş, yeri geldiğinde ise; eline kılıç alıp, atına binip, cesurca erlerle birlikte savaşmaktan geri kalmamıştır. Eri ile neredeyse aynı haklara sahip olan Türk kadınına verilen değer abidelerde, yazıtlarda ve destanlarda kendini göstermiştir. Her daim bir otoriteye dâhil olan kadın, siyasi ve sosyal haklarını uzun bir süre korumayı başarmıştır.Türk kadını; Anadolu coğrafyasına ayak basmasından itibaren, var olan ve sonradan var olacak gerek ekonomik, gerekse siyasi hadiseler neticesinde Türkiye Selçuklu Devletinin yıkılışına kadar bir nebze geri planda kalmıştır.Anadolu Beylikleri'nde, Türk kadını eski haklarını ve özgürlüklerini geri almayı başarmıştır. Yeni oluşan siyasi otoriteler arasında yer bulmuştur. Öyle ki yönetime doğrudan katılarak bir bölgenin sorumluluğunu, yani valiliğini üstlenmiştir. Hatunlar bağlı bulundukları siyasal otoritenin hâkimiyetlerini ve devamlılığını sürdürmek için birçok siyasi evliliğe de imza atmış oldukları görülmektedir. Bu evlilikler doğrultusunda iki siyasal güç arasında denge unsuru oluşturmuşlardır. Türk kadınının siyasi varlıkları bunlarla sınırlı kalmamıştır. Türk tarihinde ve Anadolu beyliklerinin çağdaşı diğer yabancı devletler arasında ilk örneklerini gördüğümüz elçilik görevlerini üstlenmişlerdir. Hatunlar komşu devletlere olduğu kadar, kendi beylikleri içersinde de bu elçilik faaliyetlerini sürdürmüşler ve birçoğundan da başarı elde etmişlerdir. Kadınlar bazen de siyasi kimliğini bir kenara bırakıp sadece dinî ve sosyal sorumluluklarının getirisi olarak, ardlarında isimlerini yaşatan eserler vücuda getirmişlerdir. Ayrıca bu eserlerin varlığını sürdürebilmesi için birçok vakıf kurmuşlardır. Hatunların giriştikleri hayır işleri neticesinde oluşan cami, imarethane, türbe, medrese, han gibi sosyal yapılar sayesinde, kendi soyundan gelecek nesillere gelir sağlamıştır. Hatunlar bu yapılar ile ülkenin ekonomisine doğrudan destek vermiştir. Tüm bunların yanı sıra halkın ihitiyaçlarını da bu yapılar sayesinde karşılamıştır.Bu doğrultuda tezimizde; ana kaynaklar ve tetkik eserler ışığında hatunların yönetimdeki gücü, siyasi evlilikleri ve bânisi olduğu yapıların incelenmesi sonucunda, Anadolu Beyliklerinde kadının siyasi ve sosyal rolünü açıklamaya çalışacağız. Throughout the history of the Turkish States; women are regarded as the partner of dominance in the beginning and management of life and are not on the second plan in this topic. Women became a compassionate mother or they took their swords, they rode their horses and they fought bravely with men when it's necassary. The value that given to the Turkish woman, who has almost the same rights as men, shown in the monuments, inscriptions and epics. The women, who are part of an authority, managed defending their political and social rights for a long time. Turkish woman; remained in the background a little bit as result of economic and political events in Turkey since steppin into Anatolia, until the fall of the Anatolian Seljuk Empire. In the Anatolian Principalities, the Turkish woman was able to regain her former rights and freedoms. They found a place among the newly formed political authorities. So by joining directly administration, they took the responsibility of a division, the governorship. Women have had many political marriages in order to maintain their dominance and continuity of the political authority they are affiliated with. In the direction of these marriages, they created a balance between the two political forces.The political assets of the Turkish woman are not limited to these. They undertook embassy duties which are the first examples in Turkish history and Anatolian principals' contemporary foreign states. As they did with contemporary states, they have continued these embassy activities in their own principalities, and most of them have achieved success. Sometimes they left their political identidy and they only fulfilled religious and social responsibilities. They have also set up many foundations for these works.Through the social structures such as mosque, almshouse, mausoleum, madrasah, inn, which are formed as a result of the charity works of the women, they have became income to their descendants. Women directly supported the economy of the country with these structures. In addition to all of these, the needs of the public are also met by these structures. In this article; we wil try to explain the Political and Social Role of Women in the Anatolian Principalities, as a result of examination of the power of women in government, political marriages and the works of the women who lived in this states, based on the main sources. 271

İkinci Meşrutiyet Döneminde kadınların dernekler yoluyla yoğun faaliyetleri, istihdamla‐ rındaki artış, eğitim imkânlarının gelişmesi, çeşitli dergiler aracılığıyla yayın hayatına katılmaları, toplumsal statülerinde yükselmeye ve siyasal alana ilgi duymaya başlamaları gibi sonuçları ortaya çıkarmıştır. Kadınların daha sonraki evrede Millî Mücadele’ye katkı‐ ları ise 1920’li yıllarda onların siyasal hak taleplerinin en önemli dayanağı olmuştur. Bu yolda ilk dikkat çekici arayışlar Nisan 1923’te Milletvekili Seçim Kanunu’nun görüşmeleri ile 1924 Anayasası’nın müzakereleri sırasında belirginleşmiştir. Dönemin bazı önemli gazetelerinde de bu arayışlarilgiyle takip edilmiş ve desteklenmiştir. Özellikle 1924 Ana‐ yasası görüşmeleri sırasında kadınlara siyasal haklartanınması lehinde TBMM’de güçlü bir desteğin varlığı tespit edilebilmektedir. Ancak Meclis içinde liberal ve reformcu kim‐ likleriyle bilinen bazı önemli şahsiyetlerin, kadınların siyasal hakları elde etmesinin aley‐ hinde yer almaları ve kadınların zamanla bu haklara sahip olacakları düşüncesinin mec‐ listeki tartışmalarda öne çıkması, yine Mustafa Kemal Paşa’nın kadınların eğitimi ve annelik vazifesi konularını siyasal haklar meselesine göre öncelikli tutması, kadınların siyasal hayata katılmalarının önünde engel teşkil etmiştir. Bu yönde diğer bir engel de kuşkusuz 1924 yılının siyasal gündemini meşgul eden veto ve fesih hakları meseleleri olmuştur. Makalede telif‐tetkik eserler, dönemin TBMM tutanakları ve gazetelerinden yararlanıla‐ rak Millî Mücadele sonrası Türk kadınının siyasal hak arayışları incelenecektir., In the Second Constitutional Period, theintensive activities of women through associations, the increase of women employment, the development of education facilities and participating to broadcasting life by means of journalsled to advancing in women socialstatus and starting to groove on politic arena. The contribution of women to the National Strugglein 1920’s constituted the most important basefortheir politicalright demand. The first noteworthy searches overthis issue becameevident with the negotiations on the parlimantary elections law and the negotiations on 1924 Constitution Act. These searches arefollowed and supported with great interest by the leading newspapers of the period. A huge support in Grand National Assembly of Turkey (GNAT) was noticed on giving politicalrightsfor women during the negotiations of on 1924 Constitution Act. But the following topics discussed at GNAT obstructed the women to join to political life: somereformer and liberal people at GNAT made a decision against women to obtaining political rights ;these deputies were in the opinion of given politicalright to women in time but not now; the preference of M. Kemal Pasha on women education and motherhood rather than giving political right to women. Another obstacleto giving politicalrightsfor women is right of veto and right of rescission seen in the political agenda of 1924. In our study, thesearch of Turkish Women on the way of getting politicalrights after National Struggle will be analyzed by examining writings and survey works and officialreports of GNAT and newspapers.

Bu çalışma, aidiyet ve sosyal dışlanma süreçlerinin teorik düzlemde geniş bir incelemesini içermekle beraber esasen aidiyet siyasetinin kapsamlı bir analizini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışma temel olarak, aidiyet duygusu ya da aidiyet ihtiyacı insanın temel özelliğini ifade etmesine ve tarih boyunca her topluluğun kendi özgün aidiyet anlatısı ve deneyimine sahip olmasına karşın, aidiyet siyasetinin modern dünyaya özgü bir olgu olduğu hipotezine dayanmaktadır. Modernite öncesi toplumlarda yasal zemin yasa ve sosyal düzen arasındaki karşılıklı ilişki tarafından biçimlenmekteydi, sosyal konumlar sabitti, tek bir sosyal birime üyelik söz konusuydu ve herhangi bir aidiyet anlatısı bireyi ve onun sabit sosyal konumunu özdeş kabul eden bütüncül aidiyet bağı anlayışına dayanmaktaydı. Bütün bu özellikleriyle birlikte düşünüldüğünde, modern öncesi sosyal ve politik zeminlerin modern anlamdaki politik mücadeleler ve rekabet koşulları için uygun olmadıkları açıkça görülür. Bu koşullar için en uygun zemini ancak birey odaklı subjektif haklar, vatandaşlık ve ulus vurgularına sahip modern dünya sağlayabilmiştir. Modernite politik söylem ve süreçleri derinden etkileyerek, aidiyet süreçlerinin politik projeler aracılığıyla yönetilmesini ve böylece birey ve grupların politik sosyalizasyon süreçlerinin de yoğun denetimi ve kontrolü için mücadele ve rekabet alanlarının üretilmesini kaçınılmaz hale getirmiştir. Bu bağlamda modern dünyaya özgü bir aidiyet anlatısı olarak ortaya çıkan aidiyet siyasetinin, aynı zamanda modern politik aktör ve süreçleri açıklama potansiyeline sahip bir analiz düzeyini sunduğunu vurgulamak yanlış olmayacaktır. Öyle ki bu analiz düzeyi aracılığıyla, birey ve grupların politik süreçler içindeki tutum, eğilim ve davranışları insanın aidiyet ihtiyacı ya da duygusundan yola çıkılarak açıklanabilirken, diğer yandan politik süreç ve aktörlere dair farklı bakış açılarının ortaya konulmasında yardımcı olabilir. Although it comprises a detailed conceptual analysis of belonging and social exclusion concepts, this study, in fact, intends to make a comprehensive analysis of politics of belonging. In this sense, the basic hypothesis behind this study is that while throughout the history every society has its own belonging narrative and experience, politics of belonging is a modern phenomena peculiar to the modern world itself. In pre-modern societies, legal ground was formed in the reciprocal references between law and social order, there were no individual rights, social positions were fixed, there were single membership option to any social unit, and finally any belonging narrative was determined in the form of total inclusion in which individual and his fixed social position were assumed as identical. It is clear that pre-modern social and political conditions were not proper ground for political struggles and competitions in the modern sense. Proper ground for those modern political struggles and competitions has only been provided by modern world in which individuals have their own subjective rights; also citizenship and nationhood are dominant determinants. By modernity political discourses and processes have been changed profoundly. It made necessary to manage belonging processes through political projects by struggling over controlling and governing political socialization processes of both individuals and groups.Finally, it can bi argued that politics of belonging as a modern belonging discourse provides an analysis level by which modern political actors and processes can be explained. In fact, by this analysis level, on one hand attitudes, tendencies and behaviors of individuals and groups in political processes can be explained by referring human being's need to belong or sense of belonging, on the other hand it could be useful to bring some different viewpoints on modern political actors and processes as well. 252

Tez çalışmamız, 1889-1958 yılları arasında yaşamış, Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında kadınların siyasal haklarını elde etmesi için mücadele vermiş yazar, eylemci, feminist bir aydın Türk kadını olan Nezihe Muhiddin'in yaşam öyküsü ve onun 1925-1927 yılları arasında çıkardığı Türk Kadın Yolu adlı derginin incelenmesinden oluşmaktadır. Bu çalışma ile Nezihe Muhiddin'in ve dergisinin Osmanlı-Türkiye tarihindeki önemi belirlenmek istenmiştir. Bu amaç doğrultusunda Nezihe Muhiddin ve Türk Kadın Yolu, onun kurduğu Kadınlar Halk Fırkası ve Türk Kadın Birliği hakkındaki arşiv belgeleri, derginin ulaşılabilen sayıları, diğer gazete ve dergilerdeki makaleler ve haberler, tez çalışmaları ve araştırma-inceleme türündeki kaynaklar incelenmiştir. Our thesis work is about that the life story of a writer, activist and intellectual feminist Turkish woman Nezihe Muhiddin who struggled for political rights of Turkish women and lived between 1889-1958, in the late of Ottoman State and the early Turkish Republic years. Also, it includes the examination of Turkish Woman's Path magazine which was belong to Nezihe Muhiddin in 1925-1927. Thanks to this work, we want to determine the importance of Nezihe Muhiddin and her magazine in Ottoman-Turkish history. In accordance with this purpose, archive documents, accessible numbers of the magazine, some articles and news from other newspapers and magazines, thesis works and research-examination sources were used about Nezihe Muhiddin and Turkish Woman's Path, The Woman's Political Party and The Turkish Woman's Association were founded by Nezihe Muhiddin. 242

Bu tez çalışması Iraklı Kürtlerin siyasi ve ekonomik beklentileri ile sürdürdükleri statü arayışının dönüşümü üzerinde durmakta ve söz konusu arayışın güç ve uluslararası sistemdeki siyasi yapıyla ilişkisini ele almaktadır. Tarihsel olarak egemenlik arayışında olan Kürtlerin, statü arayışında kendilerini yönetmek amaçlı Birinci Dünya Savaşı'nın ardından başlamak üzere inişli çıkışlı bir eğilim içinde oldukları görülmektedir. Kürtlerin İkinci Dünya Savaşı sonrası ve Soğuk Savaş dönemiyle beraber siyasallaşan, Körfez Savaşları ve Irak'a yönelik müdahalelerle özerk yapılarını de facto kurumsallaştıran ve federe bir yapı ile de jure hale kavuşturan süreçleri irdelenmektedir. Buradan yola çıkılarak uluslararası siyasal yapı ve güç çerçevesinde siyasi ve ekonomik beklentilerini şekillendiren Kürtlerin statü arayışında bağımsızlık elde etme uğraşları iç ve dış faktörlerin etkisi boyutundan incelenmiştir.Bu kapsamda çalışmanın odak noktasını `Irak'ın mevcut durumundan ve uluslararası yapıdan hareketle Irak'ın kuzeyinde bağımsız bir siyasi yapı kurulabilir mi?` sorusunun yanıtı oluşturmakta ve bunun önündeki imkân ve kısıtlar sorgulanmaktadır. Kürtlerin siyasi ve ekonomik beklentilerle sürdürdükleri statü arayışında bağımsızlık uğraşında oldukları, bunun tarihsel bir dönüşümden geçtiği ve her geçen gün güçlenmeleri ile beraber bağımsızlığa yönelik adımlar atacakları öngörülmektedir. Ancak bu arayışın nasıl sonuçlar ortaya çıkaracağı bölgesel ve küresel şartlar ışığında uluslararası siyasal yapıya bağlı olduğu söylenmektedir. Çalışmada uluslararası yapıdaki güç dengesinin etkisinde şekillenen Kürtlerin bağımsızlık hedefli statü arayışı bilimsel perspektifle ele alınırken bu süreçte jeopolitik konum, ekonomi ve enerjinin rolünü değerlendirmek açısından neo-realist perspektifle ekonomi politik gelişmelerin değerlendirilmesi yapılmaktadır. In this thesis, Iraqi Kurds' political and economic expectations and the transformation of their search for status is considered and the relation of this search to the power and political structure of the international system is evaluated. It is observed that the Kurds, historically in pursuit of sovereignty, have shown shifting tendencies following the First World War towards self-determination. The politicization of Kurds after the Second World War and throughout the Cold War period, the de facto institutionalization of their autonomous structure during the interventions in Iraq in the Gulf Wars, and the de jure actualization of their status through a federal structure is examined. Based on this, the present study examines Kurds' pursuit of independence in their search for status-in the framework of international politics and power-through the dimension of internal and external factors.In this context, the main focus of this study is to answer the question of whether it is possible to establish an independent structure by using the current situation in Iraq and the international sphere, and the opportunities and restrictions facing it are questioned. The study contends that Kurds are after independence through the status search they conduct with political and economic expectations, that this is a historical transformation, and foresees that they will take steps towards independence through the strength they gain day-by-day. However, it is stated that the results of this search will depend on the international political structure in light of regional and global conditions. In the study, while Kurds' search for status with the aim of independence is considered from a scientific perspective, geopolitical location and the roles of economy and energy are also evaluated through a neo-realist perspective that also considers political economy developments. 320

Bir ülkede siyaset sistemi ve kadınların varlığı arasındaki ilişkiler çok güçlüdür.Demokratik ülkelerin genel niteliği, kadın ve erkekler de dahil ülkedeki tümunsurlar arasında eşitliğin garant altına alınmasıdır. Bu anlamda eşitlik, birülkedeki kadınlar ve erkekler arasında kamusal yaşamda ve özellikle siyasette(parlamentoda) niteliksel ve niceliksel bir dengenin bulunmasıdır. Parlamentodahem nicelik hem de nitelik olarak kadın ve erkeklerin eşit temsili doğal bir olaydeğildir. Kadınlar ve erkeklerin siyasal yaşama farklı bir biçimde başlamalarısiyasal alandaki deneyimlerinin eşit görülmemesine neden olmaktadır.Kadınların siyasi mücadelelere parlamentoda başlarken, erkekler siyaseteparlamento dışında başlarlar. Bunun sonucunda, kadınların erkeklerin gerisindekalmalarını düzeltmek amacıyla kadınlara kamu ve siyaset alanlarında(parlamento) bir yer edinebilmelerine yardımcı olacak mekanizmalar bulunmasıgerekir. Bu amaçla, kadınlaryasette önemini destekleyen hukuki araçlar ve genelseçim mekanizmaları geliştirmekle işe başlanabilir. Bu konuda önemliaraçlardan bir tanesi olan genel seçimler adil ve kadınların önemini destekler ise,kadınların parlamentoda temsil edilmesiyaygınlaşabilir. Bununla birlikte, adil vekadınların önemini destekleyen genel seçim sistemi tek başına kadınlarınparlamentodaki temsilini artıramaz. Bu konuda, kadınların kamu ve siyasetsektörlerinde bir yer edinmelerine sağlayacak, örneğin istek, yaratıcılık ve eğitimdüzeyi gibi diğer unsurları da dikkate almamız gerekir.Anahtar Kelimeler : Siyaset, Genel Seçim, Temsili, Kadın The existence of women in one country, has a strong relations with the politicalsystem in that country too. In the democratic countries, there is generalcharacteristic, where they have equivalence guarantee for all of the element of thecountry include equivalence between women and men. The equivalence betweenwomen and men can define as balance of qualities and quantities in the publicsector especially for political sector (parliament) that women and men shouldhave. The equivalence of representation of women and men in parliament, asqualities and quantities, couldn't happen naturally. Political experiences betweenwomen and men couldn't been seen equally, because they have a different startingpoint in politics. We may say that women has been beginning their hassle from theinside house, but men has been beginning their hassle from the outside house.Because of that, we have to make the exact mechanism for women to solve theirfact of having the fallen behind, in the aim for getting good position in publicsector and political sector (parliament). We can start it, from creating lawinstruments and general election mechanisms that take sides of womenimportance. General election is the important instrument, because if generalelection system has fairness and take sides of women importance, then chance ofwoman to take the position in parliament will opened widely. But, the existence ofthe general election system that is fair and take sides of women importance can'tincrease women representation in parliament directly. We think about otherfactors, such as the ability of women themselves, like willingness, creativity, andlevel of their education, for getting positions in public sector and political sector(parliament)Keywords : Politic, General Election, Representative, Woman 140

İnsan hakları kavramı kişilerin doğuştan sahip oldukları vazgeçilmez, devredilmez ve herkes tarafından uyulması, saygı gösterilmesi gereken temel hak ve hürriyetlerin tamamı için kullanılan genel bir ifadedir. İnsan hakları çeşitli haklardan oluşan bir katalog olarak da düşünülebilir. Bu katalogun özeti, insanların eşit, hür ve onurlu yaşama hakkı olarak ifade edilebilir. İnsan hakları ile ilgili düzenlemeler başta uluslararası sözleşmeler olmak üzere ülkelerin anayasaları ve alt hukuki normlarında görülmektedir. Örneğin, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunca kabul edilip yayınlanan İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi veya Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanıp yayımlanan İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi, insan haklarıyla ilgili en temel uluslararası düzenlemelerdir. İnsan hakları, anayasal metinlerde somutlaştığı anda temel haklar haline gelmektedir. Yani, insan hakları mevzuatlarda ya da yargı kararlarında tanındığı zaman temel hak niteliğini kazanmaktadır. Bu sebeple doktrinde insan hakları kavramı, `temel haklar` veya daha kapsamlı bir ifade ile `temek hak ve hürriyetler` kavramıyla eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. The concept of human rights is a general expression that is innate, indispensable, untransferable, and universally accepted standard for all fundamental rights and freedoms that must be respected and respected by all. Human rights can also be considered as a catalog of various rights. This catalog summarized can be expressed as the right of people to live equal, free and honorable lives. Regulations on human rights are seen in the constitutional and sub-legal norms of the countries, especially the international conventions. For example, the Universal Declaration of Human Rights, adopted and published by the General Assembly of the United Nations, or the European Convention on Human Rights, published and published by the European Commission, are the most fundamental international human rights regulations. Human rights become fundamental rights embodied in constitutional texts at the time. So, when the human rights recognized in legislation or judicial decisions has become the fundamental rights character. For this reason, the concept of human rights in the doctrine of `fundamental rights` or more on a comprehensive statement `t to rights and freedoms` are used as synonymous with the concept. 79

Türkiye'de kadınların siyasi hakları elde etmeleri resmi ideoloji tarafından hep tepeden inmeci bir yaklaşımla ele alınmıştır. Yakın döneme kadar yapılan çalışmalar bunu destekleyen niteliktedir. Bu anlamda Tanzimat'tan itibaren kadınların toplumsal hayata katılımı artmış, Meşrutiyet döneminde ise kadın dergileri ve dernekler yoluyla kadınlar toplumsal hayatta giderek artan bir katılım göstermişlerdir. Toplumsal hayata katılım mücadelesi siyasi haklar mücadelesinin temeli olacaktır. Kadınların eğitiminin bunda payı büyüktür. Osmanlı'nın son döneminde başlayan toplumsal hayatta kadınların yerinin değişimi ve kadınların hak mücadeleleri Cumhuriyet ile farklı bir yol ayrımına girmiştir. Bu süreçte devamlılık gösteren tek etken devletin kadınlar üzerindeki şekillendirmeci tutumu olmuştur. Bu tutumun canlı bir örneğe dönüşmüş halinin görülebilmesi için her iki dönemde de etkin olan bir kadın olan Nakiye Elgün'ün hayatı ele alınmıştır. Elgün'ün eğitimci kişiliği onun Cumhuriyet döneminde sahip olacağı yeri kuran başlıca unsur olmuştur. Bu çalışmada Nakiye Elgün hem dönemi yansıtan bir kişilik hem de devletin kadınlar üzerindeki etkisinin görülmesi açısından ele alınmış bir örnektir. Onun siyasetçi yönü ise kadınların siyasi haklar mücadelesinde gelinen noktanın daha net anlaşılabilmesi için önemlidir. The history of women gaining political rights in Turkey had been widely discussed with a particular reference to the ideological framework of the founding members of the Republic of Turkey. Such approaches to the long history of women's movement in Turkey are limited in the sense that they overlook the prominence of the nexus between women's political struggles in the late Ottoman period and early Republican Era. Throughout that period, it is possible to observe a common political stance highly interested in shaping the status of women in Turkish society. In this context, this thesis offers a comprehensive and critical review of the political life of Nakiye Elgün, an important woman figure in Turkish political history whose life crosses both periods. Nakiye Elgün's political life was analyzed by considering the significance of her career in education and its implications on her political life, her views about women's movement and by scrutinizing her press statements, interviews and speeches she gave in the Turkish Grand National Assembly. 110

Bu çalışma, `Güç Dengesi` ve `Politik Eşitlik` kavramlarının incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Avrupa Ahengi çerçevesinde yapılan çalışmada, realist bir yaklaşım temel alınmış ve seçilen kavramlar üzerinde karşılaştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda, Avrupa Ahengi'nin nasıl Napolyon Savaşları'nın bitimi nedeniyle siyasi düşünüşte yaşanan dönüşüm ile iyi huylu bir hegemonya; aktörler arası çıkarları ve tatminleri dengeleyen bir politik eşitlik ve neredeyse yüzyıllık bir kalıcı barış ürettiği tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Avrupa Ahengi, Güç Dengesi Teorisi, Viyana Kongresi, Politik Eşitlik. The aim of the study is to analyze the notions of `balance of power` and `politicalequlibrium`. In the framework of Concert of Europe, the work is carried out on thebasis of a realistic approach and comparison is used as a method on the notions. As anoutcome of the study, it is discussed how the Concert of Europe produced an almostcentenary lasting peace; political equlibrium which balances satisfy and interests andbenign and stabilizing hegemony with transformations of political thinking caused bythe end of Napoleonic Wars.Key Words: Concert of Europe, Balance of Power Theory, The Congress of Vienna,Political Equilibrium. 97

İnsan haklarının tarihsel gelişim süreci binlerce yılı kapsamaktadır. Ancak insan hakları alanında en belirgin gelişme 20. yüzyılda yaşanmıştır. 20. yüzyılın, bilgi çağı, teknoloji çağı olmasının yanında insan hakları çağı olduğu tartışmasız kabul edilmektedir. İnsan haklarının gelişim süreci üç aşamalı olmuştur. Birinci aşamada temel hak ve hürriyetler, ikinci aşamada siyasal hak ve özgürlükler, üçüncü aşamada ise sosyal ve kültürel haklar gelişme göstermiştir. Bugün sahip olduğumuz haklarımızda, bir anda gelip siyaset, ahlak ve hukuka girmiş değildir. Belirli sancılı, sıkıntılı dönemler ve mücadeleler sonunda bu haklar hukukta yer alabilmiştir. Tüm insan hakları gibi siyasi haklarda zaruretler neticesinde ortaya çıkmıştır. Vatansız kalmanın acılarını çekmiş olan insanlık, vatandaşlık hakkını düzenlemiştir. İdarecilere vatandaş olarak sorunlarını en etkin biçimde iletebilmek için dilekçe hakkını düzenlemiş, adaletsiz yöneticilerin idaresi altında yaşayan insanlık, seçme ve seçilme hakkını düzenlemiş, bu hakkını en etkin biçimde kullanabilmek içinde siyasi partileri kurmuştur. Çalışmada; Türkiye'de Siyasi Hak ve Ödevlerin Tarihsel Gelişim Süreci incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı, en temel haklardan birisi olan siyasi hak ve ödevlerin tarihi süreçte nasıl bir gelişme gösterdiğini ele almaktır. Çalışmanın kapsamı, siyasi hakların sadece Türk anayasal metinlerinde ve yasalarında nasıl ele alındığı ile sınırlı tutulmuş, uluslararası belgelerdeki düzenlemeler bu çalışmanın kapsamı dışında tutulmuştur.Anahtar Kelimeler: Hak ve Ödev, Siyasi Haklar, Osmanlı Anayasal Belgeleri, Türk Anayasaları ve Yasaları Historical development of Human Rights has been existing for thousands of years. However , the most significant development in the field took place in the twentieth century . Besides it was the age of information and technology , it was also accepted as Human Rights Age . Human Rights have developed in three stages . The first stage is fundamental rights and freedoms , the second stage is political rights and liberty , the third stage is social and culturel rights .These rights have not appeared in policy , morals and laws spontaneously. After troubled periods and struggles they could take part into laws . Our policy rights have ensued as a result of necessities like human rights . The humanity ,who suffered the statelessness , made the law of citizenship . Citizens made the law of petition in order to put their problems across in a most efficient way. The humanity , who were oppressed under the governance of tyrant rulers`cruelty , made the law of holding office and voting . And also they established the political parties in order to use these rights most efficiently .In my study ; I have tried to analyse ` The historical development process of Political Rights and Duties in Turkey . The aim of this study is to deal with how the Political Rights and Duties developed in historical process . My study`s scope is confined with only how the Political Rights dealed in the articles of Turkish Constutions and laws . Arrangements in international documents are excluded .Key Words : Rights and Duties , Political Rights , Constutional Documents of Ottoman Empire , Turkish Constutions and Laws 148

Bu tez, Irak?ın kuruluşundan 2013 yılına kadarki sürede Kürtlerin bölgesel düzeyde özerk bir yönetim hedefinin tarihsel ve teorik olarak incelenmesi üzerine kuruludur. Irak'ın ulus-devlet sistemi ile etno-dinsel gruplar arasında siyasal uzlaşmayı, katılımı ve temsili başaramaması etno-dinsel sorunlarını süreklileştirmiştir. Irak'ın belirgin etnik bir topluluğu olan Kürtler, yerel veya merkezi düzeyde siyasal hakları kullanabilecek şekilde iktidara katılamadıkları için bölgesel düzeyde özerk bir yönetim talebi kapsamında merkezle sık sık çatışmıştır. Irak?ta iç ve dış politik şartların hazırladığı siyasal ortamın bir sonucu olarak Körfez savaşları yaşanmış ve ardından 2005'ten itibaren yeni bir siyasal sistem uygulanmaya başlanmıştır. Bu aşama, Kürtlerin federal ilkeler temelinde bölgesel düzeyde bir yönetim hakkına ulaşmasını ve Irak'taki Sünni-Araplara dayalı ulus-devlet politikasının kesintiye uğramasını tarif etmektedir. Ne var ki federal yönetime geçiş, ülkedeki etno-dinsel sorunları sonlandıramamıştır. Irak'ta etno-dinsel anlaşmazlıklar, azalmakla birlikte, halen devletin siyasal geleceğini etkileyen bir potansiyele sahiptir. Bu nedenle farklı toplulukları bir arada tutma amaçlı Irak federal sisteminin etkisi, etnik ölçüt bağlamında Kürtler üzerinde tartışma konusu yapılmıştır. Bu bağlamda Kürtler üzerinden tarihsel, teorik, karşılaştırmalı, alan araştırması ve gözleme dayalı araştırma yöntemleri kullanılarak Irak'ın siyasal geleceğine dair öngörülere ulaşılması hedeflenmiştir. Bu yönleriyle tez çalışması, etnik sorunlar bağlamında Irak Kürtlerinin siyasal haklara ulaşma sürecini tarihsel olarak ayrıntılı ele alınmıştır..Anahtar Kelimeler : Irak, Kürtler, Federalizm, Özerklik This thesis is historical and theoretically based on the objective examination of an autonomous region of Iraqi Kurds at the regional level during the period from the Iraq?s establishment until 2013. Ethno-religious issues have been continuing because of the fact that nation-state system of Iraq could not success a political consensus, representation and participation between communities. Kurds of Iraq that is a distinct ethnic group could not participate to power at local and central level. Therefore, Kurds frequently conflicted with administrative central within the context of an autonomous government demanding at regional level.Gulf Wars occurred because of condition of the policy at home and abroad and after a new political system started to put into practice since 2005 in Iraq. This phase is to describe that nation-state politics ended based on Sunni-Arabs Muslim and Kurds were accessed a right of government at regional level on a reciprocal federal principles. However, transition to federal government of Iraq?s could not finalize the ethno-religious issues in the country. Ethno-religious conflicts in Iraq reduced but have potential to effect of political future of state at present. Thus, the effect of Iraq federal government that has purpose to hold together distinct communities are conducted a discussion on Kurds according to ethnic criteria. In this context by using, the historical, theoretical, comparative, field research and observation methods targeted to made predictions concerning political future of Iraq in the thesis. With these ways, this thesis specifically and historically dealt with an object for study period of reaching political rights of Iraqi Kurds in context of the ethnic issues.Keywords : Iraq, Kurds, Federalism, Autonomy 388