Search

Performans tabanlı plastik tasarım (PTPT) metodu, tasarım aşamasının başında mekanizma durumunu ve hedef ötelenmeyi dikkate alan güçlü ve pratik bir yöntemdir. Bu araştırmada TBDY-2018’de deprem etkisindeki yapı sistemlerinin tasarımı için iki temel yaklaşımdan biri olan Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım yöntemi (ŞGDT) ile PTPT yöntemi kıyaslanmıştır. Yöntemlerin kıyası için taşıyıcı sistemi dışmerkez çaprazlı çelik çerçeveden oluşan 5 ve 10 katlı iki adet bina modeli kullanılmıştır. Binaların bu iki yöntemle ayrı ayrı tasarımları yapıldıktan sonra zaman tanım alanında doğrusal olmayan dinamik analiz ve sabit tek modlu itme analizleri ile performansları değerlendirilmiş ve kıyaslanmıştır. The performance-based plastic design (PBPD) method is a powerful and practical method that takes into account the mechanism state and target offset at the beginning of the design phase. In this study, Deformation Based Design Method, which is one of the two basic approaches for the design of structural systems under the effect of earthquakes in TBDY-2018, and the PBPD method were compared. For the comparison of the methods, two building models with 5 and 10 floors, the carrier system of which consists of an eccentric braced steel frame, were used. After the buildings were designed separately with these two methods, their performances were evaluated and compared with non-linear dynamic analysis in the time history and constant single-mode pushover analysis.

In masonry structures, determination of a structural behavior and load-bearing capacity becomes quite complicated when irregular wall bond patterns and the damages developing in load-bearing elements are considered, as well as the unclear in the material parameters. In these cases, preferring simplified approaches in a numerical analysis allows to obtain solution practically. In this study, in-plane damage developments and load-bearing capacities of masonry structure were tried to be determined using a numerical analysis model consisting of truss elements. In this method, which was proposed as an innovative approach in terms of use in masonry structures, frame elements that only load-bearing in the direction of the longitudinal axis were used. Thus, in the structure, it was aimed to obtain the maximum load-bearing capacity and damages that may occur, under external loads with the nonlinear analyzes performed by the equivalent calculation model. In the study based on masonry structures discussed in the literature previously, the advantages and disadvantages of the method were evaluated comparatively. Although the ductility response of a real structure couldn't be fully represented, it was observed that the maximum load-bearing capacity and damage formation zones could be determined with acceptable accuracy. Consequently, the equivalent truss model approach, which is proposed as an alternative to the commonly preferred detailed modeling procedures, is promising., Yığma yapılarda, malzeme parametrelerindeki belirsizliklerin yanı sıra düzensiz duvar örgü biçimi ve taşıyıcı elemanlarda oluşan hasarlar da göz önünde bulundurulduğunda yapısal davranışının ve taşıma kapasitesinin belirlenmesi oldukça karmaşık bir hale gelmektedir. Bu durumlarda nümerik analizlerde basitleştirilmiş yaklaşımların tercih edilmesi, çözüme pratik olarak ulaşılmasına olanak sağlar. Bu çalışmada, yığma taşıyıcı sistemlerin düzlem içi hasar oluşumları ve taşıma kapasiteleri kafes elemanlardan oluşan sayısal analiz modeli kullanılarak belirlenmeye çalışılmıştır. Yığma yapılarda kullanılması açısından yenilikçi bir yaklaşım olarak önerilen bu yöntemde, sadece uzun ekseni doğrultusunda yük taşıyan çubuk elemanlar kullanılmaktadır. Böylece oluşturulan eşdeğer hesap modeliyle gerçekleştirilen doğrusal olmayan analizler ile yapıda dış yük etkisinde meydana gelebilecek hasarların ve maksimum taşıma kapasitesinin elde edilmesi amaçlanmıştır. Literatürde daha önce incelenen yığma yapıların esas alındığı çalışmada, yöntemin avantajları ve dezavantajları karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Gerçek yapıdaki süneklik tepkisinin tam olarak temsil edilememesine rağmen, maksimum taşıma kapasitesinin ve hasar oluşum bölgelerinin kabul edilebilir düzeyde doğrulukla belirlenebileceği görülmüştür. Yaygın olarak tercih edilen kapsamlı modelleme prosedürlerine bir alternatif olarak önerilen eşdeğer kafes model yaklaşımının umut verici olduğu sonucuna varılmıştır.

Gerçekleştirilen çalışmanın amacı mevcut okul yapılarının viskoz sönümleyiciler ile güçlendirilerek yapı üzerindeki etkilerinin incelenmesidir. Bu kapsamda 3 bloklu mevcut bir okul binasına farklı sayıda ve süreklilikte akışkan viskoz sönümleyiciler (FVD) uygulanmıştır. Doğrusal olmayan 3 boyutlu yapı modelleri SAP2000 programı kullanılarak modellenmiştir. En etkili uygulama şeklini tespit edebilmek için 3 farklı uygulama biçimi ile güçlendirilen binalar güçlendirme yapılmamış model ile karşılaştırılmıştır. Kullanılan okul binasının derzlerle ayrılmış 3 bloktan oluşması nedeniyle tüm analizlerde çekiçleme etkileri göz önünde bulundurulmuştur. 21 farklı ivme kaydı çiftinin kullanıldığı çalışmada burulma katsayıları, göreli kat ötelemeleri, tepe yer değiştirmeleri gibi birçok parametre dikkate alınarak detaylı inceleme gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde viskoz sönümleyici elemanların sismik talepleri büyük ölçüde azaltabildiği değerlendirilmiştir. Viskoz sönümleyici elemanların kat yüksekliğinin yarısına kadar uygulandığı durumda çatı yer değiştirme talepleri etkin bir şekilde azalmaktadır. Ancak göreli kat ötelenme oranlarında ani artışlar meydana gelebileceği için düzensiz yapılarda sönümleyici elemanların sürekli şekilde yerleştirilmesi önerilmektedir. Kullanılan yapı modellerinde hesaplanan burulma katsayıları viskoz sönümleyici elemanlarla sınırlı oranda azalmıştır. Viskoz sönümleyici elemanların uygulandığı durumda üst kat ivme taleplerinde artışlar meydana gelebilmektedir. Bu nedenle mevcut elemanlar üzerindeki talep artışlarının göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Sonuç olarak viskoz sönümleyici elemanların mevcut güçlendirme yöntemlerine iyi bir alternatif olabileceği değerlendirilmektedir. The aim of this thesis is to evaluate seismic response of an existing school building retrofitted by viscous dampers. For this purpose, fluid viscous dampers (FVD) in different numbers and continuity were applied to an existing school building that have 3 blocks. The nonlinear 3D building models were modeled using the SAP2000 program. In order to determine the most effective application method, the blocks were retrofitted with 3 different retrofit methodology and compared with the non-retrofitted model. Since the investigated school building consists of 3 blocks separated by joints, pounding effects were taken into account in all analyses. In the study, in which 21 different acceleration record pairs were used, a detailed analysis was carried out by considering various parameters such as torsion coefficients, relative story drifts, and roof displacement demands. It can be said that viscous damper elements can greatly reduce the seismic demands. Roof displacement demands are also effectively reduced when viscous damping elements are applied up to the story mid-height. However, this application type has not been evaluated as an effective method since sudden increases may occur in the relative story drift ratios. The torsional coefficients calculated in the used structural models was reduced to a limited extent with viscous damper elements. In cases where viscous damping elements are applied, an increase in the acceleration demands of the upper stories may occur. Therefore, the increase in demand on existing structural members should be taken into account in design stage. As a result, it is considered that viscous damper elements can be a good alternative to existing retrofitting methods.

Son yıllarda nüfusun hızla artması; bina sayısındaki artışa ve bina inşa edilecek elverişli alanlarda azalmaya neden olmaktadır. Artan arsa bedelleri ve bina inşa edilecek alanların azalması, elverişsiz zemin koşullarında çok katlı yapıların inşa edilmesine yol açmaktadır. Zayıf zeminlerde tasarlanan çok katlı yapıların davranışının çözümlenmesi ve yapı-kazık-zemin etkileşiminin incelenmesi güncel ve karmaşık bir problem olmaktadır. Zayıf zemin koşullarında inşa edilen çok katlı yapılarda kazıklı temel sistemi uygulanmaktadır. Çok katlı yapıların inşa edildiği zayıf ve sağlam zeminlerin bir arada olduğu alanlarda kazıkların, statik yükler yanında dinamik yük koşullarının da dikkate alınarak tasarlanması gerekmektedir. Yapı-kazık-zemin etkileşimi, sismik yükleri dikkate alarak dinamik yükler altında tasarım yapılmasını sağlamaktadır. Bu çalışmada; zayıf zemin tabakaları üzerine inşa edilecek çok katlı bir yapının yapı-kazık-zemin-etkileşimi incelenerek kazıklı temel tasarımı yapılmıştır. Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği-2018 (TBDY-2018) Ek.16.C’de Alt Sistem Yaklaşımı içinde yer alan Yöntem II ve Yöntem III kullanılarak her iki yönteme göre tasarım yapılmıştır. Yapı İzmir’de mühendislik özellikleri zayıf bir zemin üzerinde tasarlanmıştır. Tasarlanan çok katlı yapının analizi için, PEER NGA Veri Tabanından zemin profiline uygun gerçek deprem kayıtları seçilmiştir. Tasarım ve deprem kayıtları zaman-tanım alanında ölçeklenmiştir. Derin temel tasarımı iki yöntem kullanılarak yapılmış ve sonuçlar karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır., In recent years, the rapid increase in population has caused an increase in number of buildings and a decrease of the suitable areas for built environment. Increased land prices and decreased suitable areas for built environment caused preference of multi-storey buildings overlying weak soil profiles. Solution to behavior of multi-storey buildings in weak soils and the analysis of structure-pilesoil interaction problem is therefore a current and complicated problem. Pile foundation systems is used for supporting multi-story structures in weak soils. Deep foundation systems underlying structures constructed over varying soil profiles -i.e. weak and strong profiles- should be designed considering static as well as dynamic loading conditions. Structure-pile-soil interaction necessitates design under dynamic loading considering seismic action. In this study, the pile foundation design of a multi storey building constructed on a weak soil profile was made considering the structure-pile-soil interaction. The system was designed in accordance with Methods II and III, which are subsystem approaches in Turkish Building Earthquake Code (TBDY-2018 Annex.16.C). The building was designed on a weak soil profile in İzmir. Real earthquake records from PEER NGA Database suitable for the soil profile in hand were selected. A time history-based design was adopted for scaling earthquake records and design. A comparative analysis of the design of deep foundation system by two methods were made, along with a discussion of the results obtained.

Deprem, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de insanlığı tehdit eden bir doğa olayıdır. Gelişen teknoloji ile birlikte bu afete karşı önlemler alınmaya çalışılsa da can güvenliğini sağlamak adına depreme karşı dayanıklı yapı tasarlamak büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda, depreme dayanıklı bina tasarımının gerçekleştirilmesi ile ilgili belirli kuralların ve uygulama esaslarının yer aldığı deprem yönetmelikleri oluşturulmuştur. Tez çalışması kapsamında, 1 Ocak 2019 tarihi itibariyle ülkemizde yürürlüğe giren Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği-2018 (TBDY-2018) esas alınmıştır. Bina tasarımında genel anlamda doğrusal-elastik hesaba dayalı dayanıma göre tasarım prensipleri kullanılmaktadır. Buna karşın, binaların gerçek davranışını yansıtan ve doğrusal olmayan analiz yöntemlerinin kullanıldığı şekildeğiştirmeye göre tasarım, binaların deprem yükleri altında performans seviyelerini belirlemek adına önem arz etmektedir. TBDY-2018'de deprem yer hareketi etkisi altındaki gerçek bina davranışının tahmin edilmesini gerektiren yüksek binalar, sismik izolasyonlu binalar gibi önemli binaların tasarımı ve mevcut binalarda şekildeğiştirmeye göre tasarım zorunlu kılınmıştır. Bu tür binalarda dayanıma göre tasarım bir ön tasarım yöntemi olarak benimsenmiştir. Bu kapsamda, söz konusu tez çalışmasında, TBDY-2018 esasları uyarınca dayanıma göre tasarımı yapılmış, bünyesinde A1-burulma düzensizliği ve A3-planda çıkıntı düzensizliği bulunduran, taşıyıcı sistemi boşluksuz perde ve çerçevelerden oluşan 10 katlı betonarme bir binanın performans değerlendirilmesi yapılarak şekil değiştirmeye göre tasarımı tamamlanmıştır. Tez çalışmasında, ilk olarak dayanıma göre tasarım kapsamında, binanın doğrusal-elastik davranışını esas alan üç boyutlu (3D) nümerik modeli ETABS programında oluşturulmuştur. Kolon ve kirişler çubuk eleman, perde ve döşemeler ise kabuk eleman olarak modellenmiştir. Doğrusal-elastik analizde kullanılan etkin kesit rijitlik çarpanları ilgili kesitlere atanmıştır. TS498'de belirtilen yük kabullerine göre döşeme ve kirişlere yük ataması yapılmıştır. Binanın kat kütleleri programa hesaplatılarak serbest titreşim analizi (modal analiz) gerçekleştirilmiş; binanın X, Y ve burulma doğrultularındaki hâkim titreşim periyotları, mod şekilleri ve kütle katılım oranları belirlenmiştir. TBDY-2018'de tanımlı olan elastik ivme spektrumu ve kat kütleleri ile birlikte ek dışmerkezlik etkileri de dikkate alınarak eşdeğer deprem yükü yöntemi uygulanmıştır. Dışmerkezlik etkileri ile X ve Y doğrultularındaki deprem yer hareketlerinin yönleri dikkate alınarak sekiz farklı kombinasyon oluşturulup düzensizlik, göreli kat ötelemeleri, ikinci mertebe etkileri ve devrilme momenti kontrolleri yapılmıştır. Binada A1 burulma düzensizliği ve A3 planda çıkıntı bulunması düzensizliklerinin yer aldığı tespit edilmiştir. Devrilme momenti kontrollerinin sağlanamaması üzerine yapı davranış katsayısında (R) düzeltme yapılmıştır. Burulma düzensizliği katsayısı oranında dışmerkezlik etkileri artırılmış ve eşdeğer deprem yükü yöntemi binaya tekrar uygulanmıştır. Yalnızca düşey yüklerin bulunduğu tasarım kombinasyonu ile birlikte depremin X ve Y bileşenlerinin aynı anda etkimesi durumlarını gözönüne alacak şekilde oluşturulan toplamda 65 yük kombinasyonu için en olumsuz durumu veren yükleme değerine göre kolon, kiriş ve perde elemanların boyut ve donatı miktarları belirlenmiştir. Binanın serbest titreşim modlarının kütle katılım oranlarının X, Y ve burulma doğrultularında yeterli katılımı sağlayamadığından dolayı binaya ayrıca mod birleştirme yöntemi de uygulanmıştır. Mod birleştirme yöntemi ile de yük kombinasyonları oluşturulup tasarım gerçekleştirilmiş ve dayanıma göre tasarım sonlandırılmıştır. Şekildeğiştirmeye göre tasarım kapsamında, binanın doğrusal olmayan davranışı esas alan nümerik modeli yine ETABS programıyla oluşturulmuştur. Malzeme açısından doğrusal olmama durumunu dikkate alabilmek adına kiriş ve kolonlarda yığılı plastisite; perdelerde ise yayılı plastisite kullanılmıştır. Kirişlerin uçlarına M3 eğilme mafsalı, kolonlara iki eksenli eğilme ve normal kuvvet etkileşimini dikkate alabilen P-M2-M3 mafsalı, perdelerde ise kritik perde yüksekliği boyunca bünyesinde doğrusal olmayan beton ve donatı çeliği gerilme-şekildeğiştirme bağıntılarının tanımlanabildiği kesit hücreleri atanmıştır. Kolon ve kiriş kesitlerinin moment-eğrilik ilişkilerinin oluşturulması için XTRACT programından faydalanılmıştır. Moment-eğrilik ilişkileri iki doğrulu olarak idealleştirilerek doğrusal olmayan analize esas olacak etkin kesit rijitlikleri ile göçme öncesi (GÖ) ve kontrollü hasar (KH) performans sınırları için plastik dönme değerleri hesaplanmıştır. Kolonlarda moment-eğrilik ilişkileri oluşturulurken dikkate alınacak eksenel yük doğrusal olmayan düşey yük analiziyle belirlenmiştir. Perde elemanlarında kullanılan kesit hücrelerine atanan parabolik pekleşen donatı ve Mander sargılı-sargısız beton modelleri TBDY-2018'den alınmıştır. X ve Y yönünde kütle katılım oranlarının düşük olması sebebiyle binaya sabit tek modlu itme analizi yöntemi uygulanmamış; Zaman Tanım Alanında Doğrusal Olmayan Analiz (ZTA) yöntemi uygulanmıştır. Analizde kullanılacak yatay deprem ivme kayıtları, tasarıma esas deprem yer hareketi düzeyine uygun deprem büyüklüğü, kaynak mekanizması, yerel zemin grubu ve faya olan mesafelere göre Pacific Earthquake Engineering Research Center (PEER) veritabanında bulunan gerçek deprem ivme kayıtlarından seçilmiştir. TBDY-2018'de yer alan basit ölçeklendirme yöntemi PEER veritabanı tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda, on bir deprem ivme kayıt takımının bileşenlerinin elastik ivme spektrum ordinatlarının karelerinin toplamının karekökü alındıktan sonra ortalamalarından oluşan spektrumdaki ivme değerlerinin, tasarıma esas elastik spektrum ivme ordinatlarının 1.3 katından büyük olması esas alınmıştır. Zaman tanım alanında doğrusal olmayan analizin başlangıç adımı olarak doğrusal olmayan düşey yük analizi tanımlanmıştır. Bu analiz sonucu oluşan deformasyon ve rijitlik durumları esas alınarak yer hareketinin her iki bileşeni aynı anda binaya belirlenen ölçek katsayısı ile çarpılarak etki ettirilmiştir. Analizlerde Rayleigh sönümü kullanılmış olup sınır periyotlar için belirli yaklaşımlar yapılmıştır. Sonuç olarak, on bir adet yer hareket çifti, doğrultuları değiştirilerek binaya etki ettirilmiş, toplamda 22 adet zaman tanım alanında doğrusal olmayan analiz yapılmıştır. Yeni yapılacak binanın deprem yer hareketi karşısında performansını belirlemek adına, ZTA'dan elde edilen istem büyüklüklerinin zaman serisi sonuçlarının en büyük değerlerinin ortalamaları dikkate alınmıştır. Bazı istem değerleri için, doğrusal olmayan analiz için hesaplanan bu değerler ile mod birleştirme yöntemi ile hesaplanan değerler karşılaştırılmıştır. Hesaplamalar sonucunda, TBDY-2018 uyarınca Dayanıma Göre Tasarımda belli oranda hasar oluşumuna izin verilmiş olsa da A1 ve A3 türü düzensizliğe rağmen kolon ve kiriş olarak çalışan elemanların yaklaşık %85' i Sınırlı Hasar Bölgesi' nde kalmıştır. Perde elemanlarda plastikleşmenin zemin kat düzeyinde sınırlı kaldığı ve şekildeğiştirmelerin bütün depremler için yönetmelik hasar sınır değerinin altında kaldığı belirlenmiştir. Mod Birleştirme yöntemi ile bulunan sonuçlar karşılaştırıldığında, tepe yerdeğiştirmelerinin doğrusal olmayan analizde her iki yönde de ortalama %70 oranında daha fazla çıktığı, göreli kat ötelemeleri değerlerinin iki yöntem için de yönetmelik sınır değerleri altında kaldığı, taban kat kesme kuvvetlerinin doğrusal olmayan analiz sonuçlarında yaklaşık 3 katı kadar fazla olduğu gözlemlenmiştir. Bütün olarak bakıldığında, TBDY-2018 esaslarına göre tasarlanan söz konusu binanın tasarım deprem yer hareketi olan DD-2 altında Kontrollü Hasar performans düzeyinde olduğu, ancak Belirgin Hasar Bölgesi' ne geçen çok az sayıda elemanın bulunması nedeniyle oldukça güvenli tarafta kalan bir performans sergilediği söylenebilir. Özellikle perdelerin sınırlı hasar performans seviyesinde kaldığı düşünüldüğünde perde tasarımında daha düşük donatı oranlarının kullanılabilmesine olanak doğmaktadır. Earthquake is a natural event that threatens humanity in our country as well as all over the world. Although precautions are being taken against this disaster with the developing technology, it is important to design an earthquake-resistant structure to ensure life safety. In this context, earthquake regulations have been established, including specific rules and guidelines for the implementation principles of earthquake-resistant building design. Within the scope of the thesis, the Turkish Building Earthquake Code-2018 (TBEC-2018), which entered into force in our country as of January 1, 2019, was taken as a basis. In general, strength-based design principles built on linear-elastic analysis are used in building design. On the other hand, deformation-based design, which reflects the real behavior of the buildings and where nonlinear analysis methods are used, is important in order to determine the performance levels of the buildings under seismic loads. In TBEC-2018, deformation-based design has been made mandatory for important buildings such as high-rise buildings, seismic isolated buildings, which require the estimation of the actual building behavior under earthquake ground motion. In such buildings, strength-based design has been adopted as a preliminary design method. Within this scope, in the thesis study, performance evaluation of a 10-storey reinforced concrete building consisting of shear walls and frames with A1-torsion irregularity and A3-re-entrant corner irregularity designed in accordance with strength-based design principles of TBEC-2018 is done. Therefore, deformation-based design is completed. In the thesis study, first of all, within the scope of strength-based design, a three-dimensional (3D) numerical model rely on the linear-elastic behavior of the building was created in the ETABS program. Columns and beams are modeled as frame elements, shear walls and floors are modeled as shell elements. The effective section stiffness factors used in the linear-elastic analysis are assigned to the related sections. According to the load acceptance criteria specified in TS498, loads were assigned to the floors and beams. Free vibration analysis (modal analysis) of building was performed by considering the floor masses calculated by the program. The dominant vibration periods, mode shapes and mass participation ratios in the X, Y and torsional directions of the building were determined. Equivalent earthquake load method was applied, taking into account the elastic acceleration spectrum and storey masses defined in TBEC-2018, as well as additional eccentricity effects. Eight different combinations were created by taking into account the eccentricity effects and the directions of earthquake ground motions in the X and Y directions, and controls for irregularity, storey drifts, second order effects and overturning moment were made. It has been determined that there are A1 torsional irregularities and A3 re-entrant corner irregularities in the plan. Since the overturning moment controls could not be achieved, the building behavior coefficient (R) was corrected. The eccentricity effects were increased by the ratio of the torsional irregularity coefficient and the equivalent earthquake load method was applied to the building again. Considering the simultaneous effect of the X and Y components of the earthquake, the dimensions and reinforcement ratio of columns, beams and shear walls were determined according to the most unfavorable situations arising from a total of 65 load combinations including the design combination of vertical loads only. Since the mass participation ratios of the free vibration modes of the building could not provide sufficient participation in the X, Y and torsional directions, the mode superposition method was also applied to the building. The design was carried out with also by load combinations created for mode superposition method and strength-based design was finalized. Within the scope of deformation-based design, the numerical model rely on the non-linear behavior of the building was created with the ETABS program. In order to take into account the material nonlinearity, the concentrated plasticity model in beams and columns, while, distributed plasticity model was used in shear walls. M3 moment hinge are assigned to the ends of the beams, the P-M2-M3 hinge which can take into account the biaxial bending and normal force interaction was assigned to columns, and fibers in which nonlinear concrete and reinforcing steel stress-strain relations can be defined, were assigned to shear walls along the critical wall height. XTRACT program is used to create moment-curvature relations of column and beam sections. By idealizing the moment-curvature relations as bi-linear, the plastic rotation values were calculated for the effective section stiffnesses and the Collapse Prevention (CP) and Life Safety (LS) performance limits, which will be the basis for the non-linear analysis. The axial load to be considered when creating the moment-curvature relations in columns is determined by nonlinear vertical load analysis. Parabolic hardening reinforcement steel and Mander confined-unconfined concrete models assigned to the fibers used in the shear walls elements are taken from TBEC-2018. Due to the low mass participation ratios in the X and Y directions, the single-mode pushover analysis method was not applied to the building; Nonlinear Time History Analysis (NTHA) method was applied. The horizontal earthquake acceleration records to be used in the analysis corresponding to the design earthquake ground motion level were selected from the real earthquake records in the Pacific Earthquake Engineering Research Center (PEER) database, according to the earthquake magnitude, the source mechanism, local site class and the distance to the fault that. The simple scaling method in TBEC-2018 was performed by the PEER database. In this context, earthquake selection was done by the following rule: the average elastic spectrum calculated from the 11 acceleration spectrum ordinates after taking the square root of the sum of the squares of X and Y components of each earthquake pair should be greater than 1.3 times of the design basis elastic spectrum acceleration ordinates. Nonlinear vertical load analysis is defined as the initial step of nonlinear time history analysis. Based on the deformation and stiffness conditions resulting from this analysis, both components of the ground motion were simultaneously applied to the building by using pre-determined scale factor. As a result, eleven ground motion acceleration pairs were affected on the building by changing their directions, and 22 nonlinear time history analysis was performed in total. In order to determine the performance of the new building under earthquake ground motion, the averages of the largest values of the time series results of demand parameters obtained from the NTHA were taken into account. For some demand parameters, the values calculated from NTHA analysis were compared with the results obtained from the mode superposition method. As a result of the calculations, although a certain amount of damage was allowed in the strength-based design in accordance with TBEC-2018, approximately 85% of the elements working as columns and beams remained in the Limited Damage Zone despite the A1 and A3 type irregularities. It has been determined that the plasticization of the shear wall elements is limited at the ground floor level and the deformations are below the damage limit value of the regulation for all earthquakes. Compared to the results obtained by the Mode Combination Method, it was observed that the peak displacements are increased by 70% on average in both directions in the nonlinear analysis, the relative storey drift values are below the regulation limit values for both methods, and the nonlinear analysis results of the base story shear forces are approximately 3 times higher. As a whole, it can be said that the building was designed according to the TBEC-2018 guidelines, and that it was at the level of controlled damage performance under the design earthquake ground level DD-2, but it has a very safe performance due to the fact that there are very few elements in the significant damage zone. Especially considering that the shear walls remain at a limited damage performance level, it becomes possible to use lower reinforcement ratios in the design of the shear wall.

Türkiye’de riskli yapı olarak değerlendirilebilecek eski betonarme binaların beton dayanımları çok düşüktür. Çalışmada, bu tür binalarda bulunan betonarme kolonlar için TBDY 2018’de (Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği 2018) öngörülen hasar sınırları deneysel olarak araştırılmıştır. Bu amaçla, düşük dayanımlı beton kullanılarak dört adet betonarme konsol kolon hazırlanmıştır. Kolonlar yüksek sabit eksenel yük ve artan tekrarlı tersinir yatay yükler altında %5 yer değiştirmeye kadar test edilmiştir. Deney sonuçlarından, kolonların yatay yük-yer değiştirme ve moment-eğrilik diyagramları elde edilmiştir. TBDY 2018’de belirtilen; plastik dönme kapasitesine, beton ve çelik şekildeğiştirmesine bağlı olarak hasar sınırları tespit edilmiştir. Bu hasar sınırlarına karşılık gelen kolon hasarları gözlenmiş ve değerlendirilmiştir. Sınırlı Hasar (SH) sınırına ulaşıldığında, hasarlar genellikle kılcal eğilme çatlakları şeklinde oluşmuş ve sınırlı miktarda elastik ötesi davranış gözlenmiştir. Kontrollü Hasar (KH) sınırında kolon kabuk betonlarında ezilme başlamış ancak, bir kolon hariç, dayanım kaybı olmamıştır. Göçme Öncesi Hasar (GÖ) sınırında, kalıcı hasarlar meydana gelmiş ve kabuk betonu dökülen iki kolonda %10’a kadar dayanım kaybı gözlenmiştir. GÖ hasar sınırından sonra büyük hasarlar ve taşıma kapasitesindeki önemli azalmalar meydana gelmiştir. Hasarlar TBDY 2018’de plastik mafsal olarak tanımlanan Lp=0.5h uzunluğunda bir bölgede yoğunlaşmıştır. Bu karşılaştırmalara göre, TBDY 2018’deki değerlendirme yönteminin yüksek eksenel yük etkisindeki düşük beton dayanımına sahip kolon elemanların hasar sınırlarını belirlemede güvenilir sonuçlar verdiği söylenebilir., The concrete compression strength of old-type reinforced concrete (RC) buildings, which can be evaluated as vulnerable structures in Turkey, is considerably low. In the study, the damage limits according to TBSC 2018 (Turkish Building Seismic Code 2018) for RC columns in such buildings were investigated experimentally. For this purpose, four RC cantilever column specimens were casted with low strength concrete. Test columns were tested up to 5% drift ratio under relatively high constant axial load and cyclic lateral loads. The experimental lateral load-displacement and moment-curvature curves of the columns were obtained. According to TBSC 2018; damage limits were determined depending on a calculated plastic rotation capacity and material strains of concrete and reinforcing steel. Observed damages on columns corresponding to calculated damage limits were evaluated. When the Limited Damage (LD) state was reached, the damages generally formed as hairline flexural cracks and a limited inelastic behavior was observed. At the Controlled Damage (CD) state, the cover concrete crushing onset, but lateral strength was not decreased except for one of the test column. Residual damage has occurred at the Collapse Prevention (CP) limit and approximately 10% strength loss has been observed in two of test columns due to the spalling of cover concrete. Beyond the CP damage limit, major damage and significant strength loss occurred. The damage accumulated in the length of Lp=0.5h defined as the plastic hinge length in TBSC 2018. According to experimental and analytical comparisons, it can be said that the damage limits of TBSC 2018 provides reliable predictions for RC columns with low concrete strength under the effect of high axial load.

Şiddetli depremlerden sonra gerçekleştirilen pek çok saha çalışması, özellikle zayıf zeminler üzerinde bulunan mevcut binaların deprem performanslarının daha da kötüleştiğini göstermektedir. Yapı-zemin arasındaki etkileşimin mevcut binaların deprem performansı üzerinde ne ölçüde etkili olduğunu belirleyebilmek amacıyla 1998 tarihli Türkiye bina deprem yönetmeliğinden önce ve sonra inşa edilmiş toplam 40 adet betonarme binanın doğrusal olmayan analiz modelleri oluşturulmuştur. Ankastre, sıkı, orta ve yumuşak zemin davranışını yansıtan yapı-zemin etkileşimli bina modelleri ayrık yöntem kullanılarak hazırlanmıştır. Farklı zemin durumlarını temsil eden modeller şiddetli depremlerden alınan 20 adet ivme kaydı kullanılarak doğrusal olmayan zaman tanım alanında analize tabi tutulmuş ve binalara ait deprem performansları 2007 tarihli Türkiye deprem yönetmeliğine göre belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar yapı ve zemin arasındaki etkileşimin özellikle 1998 yılından önce inşa edilen binaların deprem performanslarını olumsuz şekilde etkilediğini, zemin zayıfladıkça eski binaların deprem performanslarının kötüleştiğini göstermiştir. Reconnaissance studies performed after destructive earthquakes have shown that seismic performance of existing buildings, especially constructed on weak soils, is significantly low. This situation implies the negative effects of soil-structure interaction on the seismic performance of buildings. In order to investigate these effects, 40 existing buildings from Turkey were selected and nonlinear models were constructed by considering fixed-base and stiff, moderate and soft soil conditions. Buildings designed before and after Turkish Earthquake code of 1998 were grouped as old and new buildings, respectively. Different soil conditions classified according to shear wave velocities were reflected by using substructure method. Inelastic deformation demands were obtained by using nonlinear time history analysis and 20 real acceleration records selected from major earthquakes were used. The results have shown that soil-structure interaction, especially in soft soil cases, significantly affects the seismic response of old buildings. The most significant increase in drift demands occurred in first stories and the results corresponding to fixed-base, stiff and moderate cases are closer to each other with respect to soft soil cases. Distribution of results has indicated that effect of soil-structure interaction on the seismic performance of new buildings is limited with respect to old buildings.

Kazıklı temeller, taşıma kapasitesi düşük zeminlerde yapıyı güvenle zemine taşıtmak için sıklıkla başvurulan temel çeşitlerinden biridir. Bu tip temeller zemin şartlarına ve yapı türüne göre düşey yüklerin yanı sıra yatay yüklere de (deprem, dalga, rüzgâr vs.) maruz kalmaktadırlar. 2019 yılında yürürlüğe giren Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği'nde (TBDY 2018) 'Deprem Etkisi Altında Yapı – Kazık – Zemin Etkileşimi' başlığı altında, yatay yüklü kazıkların zemindeki davranışının incelenmesi için analiz yöntemleri sunulmuş ve bu yöntemlerden en az biri ile kazıklı temellerin analizinin yapılması gerektiği vurgulanmıştır.Ünsever (2015) laboratuvar ortamında model kuru kum zeminde küçük ölçekli 'kazıklı radye temel, kazık grubu, düşey yüksüz başlıklı tekil kazık ve düşey yüklü başlıklı tekil kazık' model temelleriyle deneysel çalışmalar yapmıştır. Yapılan deneysel çalışmanın bir bölümünde model kazıklı temellere yatay statik yük uygulayarak temellerin davranışı incelenmiştir. Ünsever'in deneysel çalışması, TBDY'nin (2018) kazıklar için önerdiği gibi; kazığın yatayda zeminle etkileşimini P-Y yaylarıyla, düşeyde sürtünme direncini T-Z yaylarıyla ve kazık ucundaki direnci ise Q-Z yaylarıyla temsil edilmesi yaklaşımı ile SAP2000 analiz programında modellenmiştir. Deneysel çalışmadaki koşullar, SAP2000 analiz programında modellenmiş ve analiz sonuçlarından kazıklı temellerin yatay sapma miktarı ile kazıklar üzerinde oluşan kesme kuvveti ve dönme momenti sonuçları elde edilmiştir. Bu sonuçlar, deneysel çalışmadan elde edilen sonuçlarla mukayese edilmiştir. SAP2000 ile gerçekleştirilen analiz sonuçlarının deneysel sonuçların davranışını tahmin etmekte başarılı olduğu ve güvenli tarafta kaldığı belirlenmiştir. Pile foundations are one of the most frequently used foundations to safely carry the structure to the ground on floors with low bearing capacity. These types of foundations are exposed to horizontal loads (earthquake, wave, wind, etc.) as well as vertical loads according to ground conditions and type of construction. Acoording to Turkish Seismic Code-2018 (TBDY 2018), which was effectuated in 2019, 'Under Seismic Effect Construction - Pile - Soil Interaction' title; analysis methods have been presented to investigate the behavior of horizontally loaded piles in the ground and it has been emphasized that the analysis of pile foundations should be performed with at least one of these methods.In the study of Ünsever (2015), small scale pile raft, pile group, capped pile without vertical load and capped pile with vertical load were modeled on dry sand ground in a laboratory condition. In the experimental study, the behavior of the foundations was examined by applying horizontal static load to the model pile foundations. Ünsever's experimental study was modeled in the SAP2000 analysis program with the approach of representing the interaction of the pile with the ground horizontally with P-Y springs, the vertical friction resistance with T-Z springs and the resistance at the end of the pile with Q-Z springs as Turkish Seismic Code-2018 (TBDY 2018) suggested for piles.From the SAP2000 analyses, carried out with the same measurements and the same loads in the experimental study; the results of horizontal displacement of pile foundations, moments on the piles and shear forces on the piles were obtained. These results were compared with the results of the experimental study. It was determined that the results of the analysis performed with SAP2000 were captured well the behavior of the the experimental results and remained on the safe side. 115

Zaman tanım alanında doğrusal olmayan analiz, deprem etkisindeki yapıların davranışını incelemek amacıyla kullanılabilecek en etkin analiz yöntemidir. Deprem yer hareketi etkisindeki yapıların zaman tanım alanında analizleri için hem yapısal modellerin hazırlanması hem de yer hareketinin temsil edilmesi gerekmektedir. Analizde kullanılacak yer hareketi kaydı ise analiz sonuçlarını ve bunlara bağlı olarak yapılacak tasarım ya da performans değerlendirmesini doğrudan etkilemektedir. Bu yüzden, bir yapının bulunduğu bölgenin depremselliği ve yapının üzerinde bulunduğu yerel zemin koşulları ile uyumlu olacak şekilde yer hareketi kayıtlarının seçilmesi, olası bir depremde o yapının göstereceği tepkiyi daha az hata ile tahmin edebilmek için gereklidir. Bu çalışmada, farklı ivme kaydı seçim stratejilerinin, zaman tanım alanında doğrusal olmayan analizlerden elde edilecek yapısal tepkilerin merkezi eğilimi ve saçılımı üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla farklı periyot ve yatay dayanım oranına sahip 36 farklı tek serbestlik dereceli (TSD) sistem ile farklı kat sayılarına sahip 6 betonarme binanın analizleri gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ele alınan ivme kaydı seçim stratejileri, hem ivme kaydı setine ait ortalama spektrumun hem de sette yer alan kayıtlara ait bireysel spektrumların, ilgili hedef spektrum ile uyumunu farklı düzeylerde ele almaktadır. Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’nde tanımlanan ivme kaydı seçim koşulları ile yatay elastik tasarım spektrumu, seçim stratejilerinin geliştirilmesi amacıyla dikkate alınmıştır. Hedef spektrum olarak ZB, ZC ve ZD zemin sınıfları ile uyumlu yatay elastik tasarım spektrumları ayrı ayrı ele alınmıştır. Analizler ile TSD sistemlerde maksimum ötelenme talepleri ve betonarme binalarda maksimum ötelenme oranı ile maksimum göreli kat ötelenmesi oranı talepleri her bir strateji için ayrı ayrı elde edilmiştir. Bu, taleplerin ortalaması ve saçılımı istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Öncelikle ivme kaydı setlerindeki kayıtların spektrumlarına ait spektral saçılımlar ile ivme kayıtlarından elde edilen taleplerin saçılımları karşılaştırılmıştır. Ayrıca ötelenme talepleri dikkate alınarak tek yönlü varyans analizi ve örnekleme analizleri gerçekleştirilmiştir. Ek olarak her bir strateji için medyan ötelenme talepleri ile ortalama ötelenme talepleri ile karşılaştırılmıştır. Son olarak TSD sistem ve betonarme binalar için ötelenme taleplerine ait hasar görebilirlik eğrileri elde edilmiştir. Nonlinear time history analysis is the most effective analysis method that can be used to investigate the behavior of structures under earthquake motions. Structures which are under the nonlinear time history analysis, structural models should be prepared and appropriate ground motion record sets should be represented. Ground motion records used for time history analysis directly affect the response parameters that would be considered for seismic design or evaluation of structures. Thus, selection of ground motion records based on the seismicity of the region and the local soil conditions that a structure located is important for accurate estimation of the seismic behavior of that structure in a possible earthquake. In this study, the effect of the different ground motion record selection strategies on the central tendency and scattering of structural responses to obtained from nonlinear time history analysis was investigated. For this purpose, nonlinear time history analyzes of 36 different single degree of freedom systems (SDOF) with different period and lateral strength ratio and 6 different 3D reinforced concrete (RC) buildings with different floor was carried out. Ground motion record selection strategies used in the study are including both the compliance of the average spectra with the target spectrum and the compliance of each individual ground motion record with the target spectrum. ZB, ZC and ZD local soil classes were taken into consideration for analyses. Four different ground motion record sets for each strategy, SDOF systems and RC buildings were used. Maximum displacement demands for SDOF systems and maximum displacement and interstory drift ratio demands for RC buildings were obtained separately for each strategy. Then mean of the demands and the scattering of the demands around the mean were statistically evaluated for each strategy. The first of the statistical evaluation, the spectral scattering obtained from the ground motion record sets was compared with the scattering of the displacement demands obtained from these sets. In addition, one-way analysis of variance and sampling distribution were carried out considering the displacement demands. Then, median displacement demands for each strategy and ground motion record sets were obtained and compared with mean displacement demands. Finally, the fragility curves of the displacement demands for TSD systems and RC buildings were obtained.

Ülkemizde ve dünyada yapılar terör faaliyetleri sonucunda patlama etkilerine maruz kalabilmektedir. Bu tür faaliyetlerin yapının içerisinde ya da yapıya yakın mesafelerde gerçekleştirilmesi mümkündür. Ülkemizde, sismik yalıtım araçlarının kullanımı 2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği'nde "Deprem Etkileri Altında Yalıtımlı Bina Taşıyıcı Sistemlerinin Tasarımı için Özel Kurallar" başlığı altında yerini almıştır. Taban yalıtımında kullanılan yalıtım birimleri, yapı periyodunu artırarak göreli kat ötelemelerinin azaltılmasını ve yapıya etki eden deprem kuvvetlerinin azaltılmasını sağlamaktadır. Patlama yükleri deprem yüklerinden farklı olarak ani bir darbe yükü şeklinde oluştuğundan sismik yalıtım araçlarının patlama yüklerine karşı etkili olup olmayacağı bilinmemektedir. Bu tez kapsamında sismik yalıtımlı yapılarda patlama etkileri incelenmiş ve sismik yalıtımsız yapı ile karşılaştırılmıştır. Betonarme bir bina modeli oluşturulmuş ve sismik yalıtım aracı olarak kurşun çekirdekli kauçuk sönümleyiciler kullanılmıştır. Patlayıcı tipine ve ağırlığına göre ölçeklenmiş patlama mesafeleri belirlenerek hedef binanın her bir katına gelen patlama yükleri zamana bağlı olarak elde edilmiştir. Sonlu elemanlar yöntemine dayalı analiz yapan SAP 2000 yazılımı kullanılarak Zaman Tanım Alanında Doğrusal Olmayan analiz yöntemi ile patlama yükü analizleri gerçekleştirilmiştir. Yapının farklı mesafelerde ve farklı ağırlıklardaki patlayıcılar etkisinde etki/kapasite oranları elde edilmiştir. Kanada'da tehlikeli madde taşımacılığında kullanılan patlayıcı ağırlıkları ve patlama mesafeleri bu çalışmanın temelini oluşturmaktadır. Bu verilere dayanarak, bir patlama senaryosu kurulmuş, bomba yüklü bir aracın hedef yapıya çeşitli mesafelerde patlatılması sonucunda patlama etkileri dikkate alınmıştır. Sismik yalıtımlı ve yalıtımsız binaların patlama yükleri etkisi altındaki dinamik davranışı karşılaştırılmıştır. Patlama yükleri etkisi altında yalıtımlı ve yalıtımsız binaların performans değerlendirmeleri yapılmıştır. Çalışma sonucunda, taban yalıtımında kullanılan kurşun çekirdekli kauçuk sönümleyicilerin patlama etkilerini sönümlemede etkili olduğu, katlar arası yer değiştirme oranlarını azaltarak yapıya etki eden darbe yüklerinin sönümlenmesini sağladığı ve yapıya gelen taban kesme kuvvetlerini azalttığı görülmüştür. Doğrusal olmayan yöntemlere göre değerlendirme yapıldığında taban yalıtımının yapının patlama etkilerine karşı vereceği tepkiyi azalttığı yapının mod şeklini değiştirdiği, yapıda plastik dönme oranlarını etkilediği görülmüştür. Structures in our country and the world can be exposed to explosive effects as a result of terrorist activities. It is possible to carry out such activities within the building or at close distances to the building. In our country, the use of seismic isolators the Turkish Seismic Code 2018 "Special Rules for Design of Earthquake Impacts Under Isolated Building Structural Systems" took place under the title. The isolation units used in base isolation increase the period of the building and decrease the relative floor displacement and decrease the earthquake forces affecting the structure. It is not known whether seismic isolation devices will be effective against blast loads since the blast loads are formed as a sudden impact load different from earthquake loads. In the scope of this thesis, blast effects in seismic-isolated structures were investigated and compared with non-isolated structure. A reinforced concrete building model was created and lead core rubber bearings were used as seismic isolation tools. The explosion distances scaled according to the type of explosive and the weight of the explosive was obtained and the blast loads on each floor of the target building were obtained depending on the time. Using SAP 2000 software, which makes analysis based on the finite element method, blast load analysis was performed in the time history by nonlinear analysis method. Effect/capacity ratios were obtained under the effect of explosives at different distances and different weights of the building. Explosive weights and explosion distances used in dangerous goods transportation in Canada form the basis of this study. These distances are taken into account when estimating the blast loads. Based on this data, there is an explosion scenario, the bomb is for a loaded, it must be detonated at various distances to the target structure. The dynamic behavior of seismically isolated and non-isolated buildings under the effects of blast loads is compared. Performance evaluations of isolated and non-isolated buildings were conducted under the effects of blast loads. As a result of the study, it has been observed that the rubber core rubber bearings used in the base isolation are effective in absorbing the explosion effects, reducing the displacement rates between the floors, reducing the damping of impact loads affecting the structure and the floor shear forces coming to the structure. When evaluated according to non-linear methods, it was observed that the floor isolation reduces the reaction of the building against the blast effects, changes the mode of the building, and affects the plastic rotation rates in the building.

Silolar dışarıdan veya içeriden gelebilecek her türlü etkiye karşı, doluluk oranlarına göre farklı reaksiyonlar gösterebilen ince kesitli narin yapılardır. Silo yapıları farklı depolama ihtiyaçları için farklı malzemelerden ve büyüklüklerde üretilebilmektedirler. Büyük çaplı silolarda yapının ağırlığının büyük kısmı depolanan materyal olmaktadır. Taşıyıcı sistem ağırlığına kıyasla boyutları ile öne çıkmaktadır. Büyük çaplı silolarda boyutsal parametreler göz önüne alındığında dış etkenlerden başlıca rüzgâr gibi çevresel etkenler yapıya büyük bir yük etkitmektedir. Öte yandan depolanan materyalin tipi ve karakteristik özellikleri, içsel etkileri tümüyle başka bir boyuta sürüklemektedir. Bu durumlardan, başlıca sorun teşkil eden bir tanesi sıvı depolanmasında meydana gelebilecek dinamik bir yük olan çalkantı durumudur. Bu tez çalışması kapsamında silindirik çelik sıvı depolama siloları ele alınmıştır. Üç farklı çap boyutunda aynı sıvı miktarı ve silo yüksekliği için oluşturulan farklı kombinasyonlarda levhalara sahip on dört sayısal model oluşturulup dinamik ve statik yükler altında analizleri yapılmıştır. Analiz sonuçları karşılaştırmalı olarak incelenmiş olup levha etkinliklerinin kombinasyonlar arasında ve çap farklılıklarına göre değişimi yorumlanmıştır. Bu tez çalışması kapsamında sayısal modellerin yanı sıra bir deneysel model oluşturularak sayısal modellerin davranışının doğrulanması amaçlanmıştır. Deneysel modelden farklı su seviyeleri için dinamik etki altında okumalar alınmıştır. Deneysel sonuçlar silo modeli davranışı için incelenmiştir ve farklı su seviyeleri için karşılaştırılmıştır. Silos are slender structures with thin sections that can react differently according to the fullness ratios against any impact that may come from inside or outside. Silo structures can be manifactured in a variety of materials and sizes for different storage needs.In large diameter silos, most of the weight of the structure is the stored material. The load carrying system stands out with its dimensions rather than its weight. Considering the dimensional parameters of large diameter silos, external factors such as wind affects the structure highly. On the other hand, the type and characteristics of the stored material changes the internal loading conditions drastically. One of the main problems of these situations is the sloshing, which is a dynamic load that can occur in fluid storage.In this thesis, cylindrical steel liquid storage silos are discussed. Fourteen numerical models with different plate combinations created for three different diameter sizes are created with the consideration of same amount of stored liquid and silo height for all models. Created models are analyzed under dynamic and static loads. The results of the analysis are examined comparatively, and the variation of plate efficiency between combinations and diameter differences are interpreted. Within the scope of this thesis, in order to verify the behavior of numerical models, an experimental model is created in addition to numerical models. Dynamic experiments are carried out for different water levels for the experimental model. Experimental results are examined for silo model behavior and compared for different water levels. 90

Su tutma yapılarına verilen önem ülkemizde giderek artmaktadır. İnşa edilecek yeni su tutma yapıları ile mevcut su tutma yapılarının dinamik yükler altında performanslarının değerlendirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Eskişehir Seyitgazi Gökbahçe Göleti'nin nonlineer analizi, sonlu elemanlar yöntemi kullanılarak PLAXIS 2D ve DEEPSOIL programları yardımıyla gerçekleştirilmiştir. Gökbahçe Göletinin PLAXIS 2D ve DEEPSOIL programları ile modellemesi yapılmış ve bu programlar vasıtasıyla 11 farklı dinamik yük etkisine maruz bırakılmıştır. İki programdan elde edilen ivme, deformasyon ve en büyük spektral ivme verileri karşılaştırılmıştır. Programların farklı boyutlarda modelleme yapmasından dolayı modellemedeki boyut etkisinin sonuçların değişimine etkisi araştırılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, modellemede aynı sınır koşullarına sahip zemin tabakalarında veriler birbiri ile uyumlu çıkmıştır, fakat göletin gövde kısmında verilerin uyumlu olmadığı görülmüştür. The importance given to the water retention structures in Turkey is gradually increasing. The evaluation of already existing and to be constructed water retention structures under dynamic load is highly important. In this study, nonlinear analysis of Eskişehir Seyitgazi Gökbahçe Pond is performed by the means of PLAXIS 2d and DEEPSOIL programs while using the finite element method. A model of Gökbahçe Pond is created in PLAXIS 2D and DEEPSOIL programs, and this model exposed to 11 different dynamic load effects. During the study, the acceleration, deformation, and peak spectral acceleration data obtained from the two programs are compared with each other. Due to the fact that those two programs are creating models in different sizes, the impact of the size in modelling is investigated through the results. According to the research, while having the same boundary conditions, the ground layer of the model was compatible with each other, whereas the obtained data from the two programs were not compatible in the pond embankment. 148

Geçmiş depremler sebebiyle ülke olarak yaşadığımız hasarlar ve can kayıpları, mevcut binalarımızın deprem performanslarının yeterli olmadığını açık bir biçimde göstermiştir. 1975, 1998, 2007 ve 2018 tarihinde yayınlanan deprem yönetmelikleri ile depreme dayanıklı bina hesabıyla ilgili eksikliklerin giderilmesi için adımlar atılmıştır. 2007 yönetmeliğinin getirmiş olduğu asıl yenilik ise mevcut binaların deprem performanslarının belirlenmesi ile ilgilidir. Geçen süreç içinde yaşanan gelişmeler ve ilerlemeler, deprem yönetmeliğinin güncellenmesini gerekli hale getirmiştir ve 2018 yılında deprem yönetmeliği tekrar yenilenmiştir.Yönetmeliklerde meydana gelen bu değişikliklerin etkilerini araştırabilmek amacıyla tez çalışması kapsamında bina stokumuzun büyük çoğunluğunu oluşturan ve 2000'li yıllardan önce inşa edilen mevcut binaların deprem performansları 2007 ve 2018 deprem yönetmeliklerine göre belirlenmiş ve bulunan sonuçlar karşılaştırılmıştır. Çalışma kapsamında 1975 yönetmeliğine uygun olarak inşa edilmiş ve halen kullanılmakta olan 30 adet betonarme binanın 2007 ve 2018 yönetmeliklerine göre doğrusal olmayan analiz modelleri oluşturulmuş ve analizleri yapılmıştır. Farklı yapısal özellikleri tarif edebilmek amacıyla 2, 3, 4, 5, 6 ve 7 katlı binalar göz önüne alınmıştır. İncelenen binaların dayanım ve deplasman kapasiteleri doğrusal olmayan statik itme analizi ile elde edilmiştir. Yapılan çalışma sonucunda 2007 ve 2018 yönetmeliklerine göre modellenen binaların deprem performansları arasında önemli farklılıklar bulunduğu belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, 2018 yönetmeliğine göre hesaplanan deplasman kapasitelerinin, 2007 yönetmeliğine göre hesaplanan deplasman kapasitelerinden çok daha düşük olduğunu göstermiştir. Spektrum hesabından kaynaklanan düzenlemeler, 2018 yönetmeliğine göre hesaplanan deplasman taleplerinin azalmasına sebep olsa da kapasite değerlerindeki azalma 2018 yönetmeliğine göre hesaplanan bina performanslarının ciddi şekilde azalmasına sebep olmuştur. Bulunan sonuçlar 2018 yönetmeliğinin, 2007 yönetmeliğine göre daha karamsar sonuçlar ortaya çıkardığını göstermektedir. Damages and life losses occurred after recent big earthquake have showed that seismic performances of existing buildings were not adequate. For this reason, code regulations were performed in 1975, 1998, 2007 and 2018 to improve the seismic design quality of designs. The major contribution of 2007 code was mainly related with the seismic performance estimation of existing buildings. In 2018 seismic design code was regulated and renewed to reflect the recent advances in seismic design of buildings. In order to investigate the effects of code regulations, seismic performance of old buildings was determined by using 2007 and 2018 codes and the results were compared. Non-linear structural models of 30 occupied buildings designed according to code of 1975 were constructed and analyzed. In order to reflect the various structural properties 2,3,4,5,6 and 7 story buildings were considered. Strength and deformation capacities of buildings were obtained by using static pushover analyses. Results have shown that seismic performances of investigated buildings calculated according to 2007 and 2018 codes are significantly different. Analyses results have revealed that seismic displacement capacities calculated by 2018 code were significantly lower than that of 2007 code. Although regulations based on spectrum calculation decrease the seismic deformation demands in 2018 code, it was shown that the decrement in capacities are much more critical than that of demands. This situation is the main reason which explain the lower performances estimated by 2018 code. Obtain results showed that 2018 code gives much more conservative performance estimations with respect to 2007 code. 120

Ülkemiz sismik olarak oldukça aktif bir coğrafyada yer almaktadır. Yıkıcı depremler sırasında meydana gelen taleplerinin yapılar üzerindeki etkilerinin tahmin edilmesi ve gerçekçi bir şekilde değerlendirilmesi yapı mühendisliği açısından büyük önem arz etmektedir. Her bir depremin farklı özelliklerde olması ve her bir yapıda farklı taleplere neden olması bu problemi oldukça karmaşık bir hale getirmektedir. Yer hareketinin yıkıcılığı ile ilgili tanımlamalarda depremin büyüklüğü ve yer ivmesi sıklıkla kullanılan parametreler arasındadır. Fakat binada meydana gelen taleplerin, yer ivmesi ve depremin aletsel büyüklüğü ile her zaman doğru orantılı olmadığı gözlenmektedir. Bu nedenle depremin etkisinin tanımlanabilmesi için birçok parametre önerilmiştir. Gerçekleştirilen çalışmanın amacı ivme kayıtlarına ait karakteristik parametreler ile sismik talepler arasındaki ilişkinin araştırılmıştır. Bu kapsamda 4, 8, 12, 16 ve 20 katlı 5 farklı üç boyutlu model ve 26 gerçek ivme kaydı kullanılarak toplam 130 zaman tanım alanında dinamik analiz gerçekleştirilmiştir. Yapıda hesaplanan çatı katı deplasman talebi ve göreli kat ötelenme oranları her bir deprem kaydı için hesaplanarak karakteristik parametreler ile karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlar incelendiğinde çatı katı deplasman talebi ile göreli kat ötelenme oranı arasında yüksek bir korelasyon olduğu, korelasyon değerinin kat sayısı arttıkça yüksek mod etkilerine bağlı olarak azaldığı gözlemlenmiştir. Hesaplanan sismik taleplerle en yüksek korelasyona sahip ivme kaydı parametreleri Housner Intensity, Hız Spektrum Şiddeti ve Maksimum Hız olarak bulunmuştur. İvmeye bağlı parametreler ile hesaplanan talepler arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Doğrusal olmayan regresyon analizi ile türetilen denklem ile talepler arasında hesaplanan korelasyon değeri 0.86 olarak bulunmuştur. Türetilen denklemin housner intensity için elde edilen korelasyona oranla (0.77) anlamlı bir gelişim gösterdiği söylenebilir. Turkey is located in seismically active zone. Estimating and evaluating the effects of energy demands on buildings during destructive earthquakes is one of the priority issues of structural engineering. The magnitude and the ground acceleration are among the most commonly used parameters in the definitions of the destruction of the ground motion. However, it is observed that the demands in the building are not always directly proportional to the ground acceleration and the instrumental magnitude of the earthquake. Therefore, many parameters have been proposed to properly define the effect of the earthquakes. The aim of this study is to investigate the relationship between the characteristic parameters of the ground motion records and seismic demands. For this purpose, 130 time-history analyses were performed by using 5 different building models with 4-, 8-, 12-, 16- and 20-story with regarding 26 different ground motion records. The roof displacement demand and interstory drift ratios were calculated for each earthquake record and compared with the characteristic parameters of ground motion records. It is observed that there was a high correlation between roof displacement demand and interstory drift ratio, and the correlation value decreased as the number of storey increased due to high mode effects. The ground motion parameters, which have the highest correlation with the calculated seismic demands, were found as Housner Intensity, Velocity Spectrum Intensity and Maximum Velocity. There is no significant relationship between acceleration-related parameters and seismic demands. Correlation value calculated between regression analysis and demand was found to be 0.86. It can be said that the derived equation show a significant improvement compared to the correlation obtained for housner intensity (0.77). 160

Ülkemizin deprem kuşağı üzerinde bulunması ve geçmişte yaşanan büyük depremler ve can kayıpları deprem yönetmeliklerini gerekli kılmıştır. Günümüze kadar yapılan akademik çalışmalar sonucu büyüyen bilgi birikimi ile birçok deprem yönetmeliği yayımlanmış, yapıların tasarımında ve deprem davranışı değerlendirmesinde kullanılmıştır. Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY2018) 2019 ocak ayından itibaren ülkemizde geçerli deprem yönetmeliği olmuştur. Çalışmada mevcut 4,5 ve 6 katlı 5 adet betonarme bina DBYBHY-2007 esasları dikkate alınarak tasarımı yapılmış, kolon ve kiriş boyutları, donatıları, yapı yükleri belirlenmiştir. Tasarlanan betonarme binaların seçilen akslarından alınan iki boyutlu betonarme çerçevelerin 2007 ve 2018 deprem yönetmelikleri ile uyumlu olarak ayrı ayrı doğrusal olmayan modellemesi yapılmıştır. Doğrusal olmayan modellemede 2007 ve 2018 deprem yönetmeliklerinde verilen hasar sınırlarını temsil eden plastik mafsallar kolon ve kiriş elemanlarının uçlarına tanımlanmıştır. Elde edilen bina modelleri kullanılarak doğrusal olmayan statik ve dinamik analizler gerçekleştirilmiş, binaların sismik davranış özelliklerinin iki farklı yönetmelik kabulüne göre ne ölçüde değişkenlik gösterdiği araştırılmıştır. Çalışma kapsamında elde edilen sonuçlar incelendiğinde, TBDY-2018 yönetmeliğine göre tanımlanan plastik mafsal hasar sınırlarının DBYBHY-2007 ile farklılık gösterdiği görülmektedir. Aynı çatı deplasmanı altında TBDY-2018 modellerinin hasar oranları artmaktadır. Çatlamış kesit rijitliği kabulünün de değişmesi nedeniyle bina periyotları DBYBHY-2007 ve TBDY-2018 yönetmeliklerine göre hazırlanan modellerde farklılık göstermektedir. Bu nedenle dinamik analiz sonuçları karşılaştırıldığında ivme kaydının karakteristik özelliklerine de bağlı olarak binaların çatı katı ötelenme oranları, deplasman profilleri ve göreli kat ötelenme oranları değişkenlik göstermektedir. Turkey is located on the seismically active zone. The destructive earthquakes in the past and loss of life had made seismic codes necessary. Many seismic codes have been published with experience of academic studies made up to now, and it is used in the design stage and assessment of buildings. Turkey Earthquake Building Regulations (TBDY-2018) has been the valid seismic code in our country since January 2019. In this study, 5 existing reinforced concrete buildings which have 4, 5- and 6- storey were designed considering according to DBYBHY-2007, column and beam dimensions, reinforcements and structural loads of the buildings were determined. The nonlinear plastic hinge design of two-dimensional reinforced concrete frames was in accordance with the 2007 and 2018 seismic codes. Plastic hinges are defined at the ends of the column and beam elements. Nonlinear static and dynamic analyzes were performed by using the obtained building models and investigated the extent to which the seismic behavior characteristics of the buildings varied according to the acceptance of two different codes. The outcomes show that the plastic hinges damage limits defined according to TBDY-2018 different from DBYBHY-2007. Damage rates of TBDY-2018 models are increasing under the same roof displacement. Due to the change in the definition of the cracked section stiffness, building periods differ in the models according to DBYBHY-2007 and TBDY-2018 codes. In this reason, when the dynamic analysis results of the models compared, depending on the characteristics of the ground motion record, the roof displacement demands, displacement profiles and the relative displacement ratios vary.