Salmonella Enteritidis kanatlılarda Paratifo etkenlerinden birisi olup zoonoz karakteri ile insanlarda da enfeksiyonlara yol açmaktadır. S. Enteritidis'in insanlara bulaşması genellikle etken ile bulaşık kanatlı etleri olup bunun yanı sıra yumurta ve su aracılı bulaşma da söz konusudur. S. Enteritidis ile enfekte olan kanatlılar semptom göztermeksizin etkeni dışkılarıyla aylarca saçabilir ve tüm işletme kısa sürede enfekte olur. Gelişmiş ülkelerde gıda kaynaklı bakteriyel gastroenteritis tablolarından sorumlu olan en yaygın ikinci türdür. Halk sağlığı açısından oluşturacağı ekonomik yükün yanı sıra kontamine kanatlı ürünlerinin imhası veya ürün kısıtlaması gibi nedenlerle kanatlı endüstrisinde de önemli ekonomik kayıplara yol açmaktadır. Enfeksiyonun kontrolünde temel hijyen ve sanitasyon uygulamalarının yanı sıra aşılama ve enfekte hayvanların seleksiyonu da önemli yer tutmaktadır. ELISA, sahada kalabalık kanatlı popülasyonlarında S. Enteritidis'in teşhisinde pratik ve güvenilir sonuçlar vermektedir. Böylelikle S. Enteritidis ile enfekte hayvanlar işletme içinde kolaylıkla saptanabilir ve kısa sürede ayrılarak enfeksiyon yayılmadan kontrol altına alınabilir. Bu çalışmada Kars yöresinde halk elinde yetiştirilen Kars Kazı işletmelerinden kaz kesim dönemi alınanan kan serum örneklerinde S. Enteritidis antikorlarının ELISA yönetimi ile araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, Kars İl merkezinde 8 (İşletme 1-İşletme 8) ve Arpalı Köyünde 2 (İşetme 9, İşletme 10) farklı kaz işletmesinden olmak üzere toplam 10 farklı işletmeden ve önceden S. Enteritidis ve diğer Salmonella enfeksiyonlarına karşı herhangi bir aşı geçmişi olmayan 1 yaşındaki 315 (dişi-erkek karma) adet yerli kazdan örnek alındı. Kaz örnekleri; Kars İl merkeze ait 8 işletmenin herbirinden 30'ar ve Arpalı Köyü'ne ait işletmelerden ise sırasıyla İşletme 9'dan 35 ve İşletme 10'dan 40 adet şeklinde dağılım göstermiştir. İncelenen 315 kaz kan serum örneğinin 16 (%5,07)'sı S. Enteritidis antikorları yönünden pozitif saptanmıştır. Örneklerin 48 (%15,23)'i spesifik antikorlar bakımından şüpheli iken, 251 (%79,68) örnek ise negatif bulunmuştur. Tüm işletmeler dikkate alındığında Kars Merkez'e ait İşletme 7 ve Arpalı Köyü'ne ait İşletme 10'da S. Enteritidis pozitifliği en yüksek (sırasıyla %16,66 ve %12,5) saptanmış ve işletmeler arası bu pozitiflik istatistiksel olarak anlamlı (P < 0,01) bulunmuştur. Merkez mahallelere (%4,16) oranla Arpalı Köyü işletmelerine ait S. Enteritidis pozitifliği (%8) daha yüksek saptanırken, bu iki lokasyona ait işletmeler arası anlamlı fark belirlenememiştir (P > 0,05). Kars yöresinde kazlarda S. Enteritidis'in varlığı ve yaygınlığı üzerine yapılan bu çalışmada, kaz kan serumu örneklerinden %5,07 oranında pozitiflik saptanması önemlidir. Vertikal bulaşma özelliğine sahip olan ve karkas kontaminasyonun çok yaygın olduğu Salmonella enfeksiyonlarında, iyi pişirilmemiş kaz eti ve yumurtalarını tüketen insanlarda gıda zehirlenmeleri olasılık dahilindedir. S. Enteritidis'in yayılmasını engellemek amacıyla yöredeki işletmelerde düzenli tarama testleri yapılarak hasta ve portör hayvanların sürülerden çıkarılmasının önemi bir kez daha teyit edilmiştir. Bu bağlamda yapılan bu çalışmanın kaz yetiştiriciliği emekterlarına ve paydaşlarına faydalı olacağı umulmaktadır. Salmonella Enteritidis is one of the Paratyphoid agents in poultry and causes infections in humans with the zoonotic character. S. Enteritidis is usually transmitted to humans via contaminated poultry meats, as well as eggs and water-borne transmission. Animals infected with S. Enteritidis can spread for months without any symptoms and can infect all flocks in a short time. Salmonella infections are the second most common type of infection responsible for foodborne bacterial gastroenteritis in developed countries. In addition to the economic burden of public health, the poultry industry also causes significant economic losses due to reasons such as the destruction of contaminant poultry products or product restraint. In addition to basic hygiene and sanitation practices, vaccination and selection of infected animals also play an important role in infection control. The ELISA provides practical and reliable results in the diagnosis of S. Enteritidis in crowded poultry populations in field trials. Thus, animals infected with S. Enteritidis can be easily detected in the flocks and these animals can be quickly removed from the flock and controlled without spreading the infection. In this study, it was aimed to investigate S. Enteritidis antibodies by ELISA in blood serum samples obtained from the goose enterprises grown in Kars Region during the goose slaughtering period. For this purpose, a total of 10 different flocks, 8 from Kars Province center (Flock 1 to Flock 8) and 2 from Arpalı Village (Flock 9 and Flock 10), were included in the study. Totally, 315 domestic geese (female-male mixed) aged 1 year and had no vaccination history against S. Enteritidis and other Salmonella infections were sampled. Goose samples ranged from 30 for each of the 8 flocks belonging to the Kars province center and 35 for the Flock 9 and 40 for the Flock 10 belonging to Arpalı Village, respectively. Of the 315 goose blood serum samples examined, 16 (5,07%) were positive for S. Enteritidis antibodies. Of the samples, 48 (15,23%) were suspicious for specific antibodies, while 251 (79,68%) were found to be negative. When all the flocks were taken into consideration, S. Enteritidis positivity was highest in Flock 7 of Kars Province center and Flock 10 of Arpalı Village with a rate as 16,66% and 12,5%, respectively. This positivity among the all flocks was statistically significant (P < 0.01). While the S. Enteritidis positivity (8%) of Arpalı Village was found higher than the Kars Province central ones (4,16%), there was no significant difference between these two locations (P > 0,05). In this study on the presence and prevalence of S. Enteritidis in geese in Kars province, it is important to detect positivity of 5,07% of goose blood serum specimens. In Salmonella infections, which have vertical transmission characteristics and in which carcass contamination is very common, food poisoning is likely to occur in people who eat uncooked goose meat and eggs. In order to prevent the spread of S. Enteritidis, regular screening tests have been conducted at the local authorities to confirm once again the elimination of sick and portable animals. It is hoped that this work in this context will benefit the goose breeding laborers and stakeholders. 67