Search

In this study conducted in 2019 in Bursa conditions, the effects of cutting irrigation water 4 (S1), 8 (S2), 12 (S3) and 16 (S4) days before harvest on tomato yield and quality were investigated in this study conducted on tomato paste Heinz-1015 variety. The experiment was carried out in 3 replications according to the randomized complete block design. The amount of seasonal irrigation water applied to the experimental treatments varied between 317 - 377 mm, the highest evapotranspiration (ET) was determined from S1 with 512 mm and the lowest ET was determined from S4 with 474 mm. The highest yield values were realized in S1 and S2 and the yield values decreased as the last irrigation was cut before harvest increased. The water productivity and irrigation water productivity values of tomatoes varied between 13.1-21.6 kg m-3 and 19.6-30.3 kg m-3, respectively, the highest values were determined in S2 and the lowest in S4 treatment. The highest Brix value in tomato fruits was measured at S4 with 6.53 and it was determined that Brix values decreased as irrigation was done close to harvest. The highest fruit hardness values were 1.13 kg and 0.99 kg from S4 and S3 treatments, respectively. L, a, b, C and h values for fruit color parameters were found to vary between 36.93-37.60, 36.37-38.40, 25.73-26.90, 44.33-46.30, 33.93-36.00, respectively. It is concluded that processing tomato is sensitive to the amount of irrigation water and time of cessation of irrigation before harvest, and if the last irrigation application is cut eight days before harvest, it leads to an improvement in quality parameters without a significant decrease in yield., Bursa koşullarında 2019 yılında yapılan bu araştırmada, salçalık Heinz-1015 çeşidi domateste, hasattan 4 (S1), 8 (S2), 12 (S3) ve 16 (S4) gün önce sulama suyunun kesilmesinin domates verimi ve kalitesi üzerine etkileri araştırılmıştır. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Deneme sonucunda, konulara uygulanan mevsimlik sulama suyu miktarı 317- 377 mm arasında değişim göstermiş, en yüksek bitki su tüketimi 512 mm ile S1 konusundan en düşük ise 475 mm ile S4 konusundan belirlenmiştir. En yüksek verim değerleri S1 ve S2 konusunda gerçekleşmiş ve son sulamanın hasattan önce kesilme süresi arttıkça verim değerleri azalmıştır. Domatesin su üretkenliği ve sulama suyu üretkenliği değerleri sırasıyla 13,1-21,6 kg m-3 ile 19.6-30.3 kg m-3 arasında değişmiş, en yüksek değerler S2 en düşük ise S4 deneme konusunda belirlenmiştir. Domates meyvelerindeki en yüksek briks değeri 6,53 ile S4 deneme konusunda ölçülmüş ve hasada yakın sulama yapıldıkça briks değerlerinin düştüğü saptanmıştır. En büyük meyve sertliği değerleri 1,13 kg ve 0,99 kg olarak sırasıyla S4 ve S3 konularından elde edilmiştir. Meyve rengi parametrelerine ilişkin L, a, b, C ve h değerlerinin sırasıyla 36.93-37.60, 36.37-38.40, 25.73-26.90, 44.33-46.30, 33.93-36.00 arasında değiştiği saptanmıştır. Salçalık domatesin sulama suyu miktarına ve hasattan önce kesilme zamanına duyarlı olduğu, son sulama uygulamasının hasattan 8 gün önce kesilmesi durumunda verimde büyük bir azalma olmaksızın kalite parametrelerinde iyileşmeye yol açtığı sonucuna varılmıştır.

Bu çalışma, farklı düzeylerde bor içeren sulama sularının (kontrol, 0.5, 1.5, 2.5, 3.5, 4.5, 5.5, 6.5, 7.5 mg L1) kırmızı biberin verim ve bazı kalite özellikleri üzerine etkilerini saptamak amacı ile sera koşullarında yürütülmüştür. Meyve verimleri, artan sulama suyu bor konsantrasyonlarından önemli oranda etkilenmiştir. Verim parametresi olarak değerlendirilen toz biber ve yaş meyve verimleri, sırasıyla bor konsantrasyonlarının1.5 ve 2.5 mg L-1 kadar yükselmesinden etkilenmemiş, ancak bu düzeylerden sonra artan bor miktarları verim parametrelerini önemi ölçüde düşürmüştür. En yüksek bitki boyu (≤2.5 mg L-1), bitki yaş (≤1.5 mg L-1) ve kuru ağırlığı (≤2.5 mg L-1) düşük düzeyde bor içeren sulama suyu ile sulanmış bitkilerden elde edilmiştir. Ortalama meyve ağırlığı, meyve genişliği ve boyu gibi verim bileşenleri üzerinde yapılan incelemeler, bor uygulamalarının bu karakteristikleri önemli derecede etkilediğini göstermiştir. Bu etkiler 2.5 mg L-1 üzerinde bor içeren uygulamalarda olumsuz yönde gelişmiştir. Buna karşın, sulama suyu bor düzeylerindeki artış; meyvede suda çözünür kuru madde içeriği üzerinde etkili olmuş ve sulama suyu bor miktarı yükseldikçe artış kaydedilmiştir. Diğer meyve karakteristiklerinden dış kabuk parlaklığı ve sarı renk tonu ile bor uygulamaları arasında istatistikîyönde önemli ilişki bulunamamıştır. Buna karşın, 4.5 mg L-1 üzerinde artan sulama suyu bor konsantrasyonları kırmızı renk tonunun azalmasına ve daha açık kırmızı meyve kabuk rengi oluşmasına sebep olmuştur. Elde edilen sonuçlar tümü ile incelendiğinde, biber yetiştiriciliğinde kullanılacak sulama suyu kalitesinin önemli olduğu ve 2.5 mg L-1’nin altında bor içeren sulama sularının üretici için önerilebilir uygulama olduğu saptanmıştır., This study was carried out with the purpose of determining the effects of the irrigation waters containing different levels of boron (control, 0.5, 1.5, 2.5, 3.5, 4.5, 5.5, 6.5, 7.5 mg L-1) on the yield and some quality characteristics of spice red pepper under the greenhouse conditions. The fruit yields were significantly affected by the increased boron concentrations in the irrigation water. The powdered pepper yield and fresh fruit yield, considered as the yield parameters, were not affected by the increased boron concentrations up to 1.5 and 2.5 mg L-1, respectively; however, the increasing irrigation water boron levels above these levels significantly reduced the yield parameters. Among the growth parameters, the highest values for the plant height (≤2.5 mg L1), plant fresh (≤1.5 mg L-1) and dry weight (≤2.5 mg L-1) were obtained from the plants irrigated with the lowboron-content water. The yield components such as the average fruit weight, fruit width and height were also examined and it was found that the boron applications significantly affected these characteristics. The applications containing boron over 2.5 mg L-1 had negative effects on these parameters. The increase in the irrigation water boron levels affected the water soluble dry matter content in the fruit and it increased as the irrigation water boron content increased. There was no statistically significant relationship between the boron applications and other fruit characteristics such as fruit skin brightness and yellow tone. However, the irrigation water boron concentrations above 4.5 mg L-1 resulted in a decrease in the red tone, that is, a lighter red fruit outer shell color. When the results were analyzed as a whole, it was found that the quality of irrigation water was important in pepper cultivation and the irrigation water containing boron concentration below 2.5 mg L-1 was recommended for the producers.

This study was carried out to determine the effectsof different boron (B) concentrations on the germination of 3 bread wheatcultivars (FLA 85, Kas and Pehlivan). In the randomized block design, 6different B concentrations (0, 0.5, 1, 2, 4 and 8 ppm) were used. In thisstudy, germination rate, germination energy, germination index, germinationtime, root and stem length characteristics of seedlings were investigated.According to the results of analysis of variance; The effect of Bconcentrations on all characteristics examined except for age root and shootweight was significant at 1% probability level. As a result, the application ofB at low concentrations showed a positive effect on the germination rate withrespect to the mean of the cultivars, while the germination rate at doses above2 ppm decreased. In general, a decrease in the germination characteristics hasbeen observed due to the increase in B concentrations above 1 ppm. Significantdifferences were determined in the response of wheat cultivars to different Bconcentrations. When all the parameters were evaluated together, it wasconcluded that the most resistant type of bread wheat was the most resistanttype of FLA 85., Bu çalışma 3 ekmeklikbuğday çeşidinin çimlenme döneminde farklı bor (B) konsantrasyonlarınatepkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada FLA 85, Kaş vePehlivan çeşitleri materyal olarak kullanılmıştır. Tesadüf Parselleri DenemeDeseninde iki faktörlü ve 3 tekrarlamalı olarak yürütülen çalışmada 6 farklı Bkonsantrasyonu (0, 0.5, 1, 2, 4 ve 8 ppm) kullanılmıştır. Çalışmada çimlenmeoranı, çimlenme enerjisi, çimlenme indeksi, çimlenme süresi, fidelerde kök vesap uzunluğu özellikleri incelenmiştir. Varyans analiz sonuçlarına göre; Bkonsantrasyonlarının yaş kök ve sürgün ağırlığı dışında incelenen tümözellikler üzerine etkisi %1 olasılık düzeyinde önemli olmuştur. Sonuç olarak,düşük konsantrasyonlarda B uygulaması çeşit ortalamaları yönüyle çimlenme oranıüzerinde olumlu etki gösterirken 2 ppm’in üzerindeki dozlarda çimlenme oranıazalmıştır. Genelde 1 ppm üzerindeki B konsantrasyonlarındaki artışa bağlıolarak incelenen çimlenme özelliklerinde bir azalma meydana gelmiştir. Farklı Bkonsantrasyonlarına buğday çeşitlerinin tepkisinde istatistiksel olarak önemlifarklılıklar belirlenmiştir. Ele alınan tüm parametreler birliktedeğerlendirildiğinde, çimlenme açısından B toksisitesine en dayanaklı ekmeklikbuğday çeşidinin Pehlivan, en duyarlı çeşidin ise FLA 85 olduğu sonucunavarılmıştır.

Sonyıllarda Türkiye dahil bir çok ülkede, basınçlı sulama sistemlerine doğru biryönelme söz konusudur. Özellikle istek yöntemi ile işletilen basınçlı sulamaşebekelerinde hangi hidrantın ne zaman ve ne kadar kullanılacağı olasılıkiçerdiği ve hemen hemen bütün hidrantların aynı zamanda kullanılabilmeolasılığı var olduğu için, bu sistemlerin performans analizi diğer sistemlereoranla daha büyük önem taşımaktadır. Bu amaca yönelik olarak, günümüzde çoksayıda bilgisayar yazılımı geliştirilmiştir. Bu çalışmada, istek yöntemi ileişletilen bir basınçlı sulama sisteminin performansı, özellikle içme suyuşebekelerinin hidrolik davranışının belirlenmesinde kullanılan EPANET yazılımıkullanılarak analiz edilmiştir. EPANET yazılımı ile sistem performansı, toplamyük, basınç, akış ve birim yük kaybı parametreleriyle analiz edilmiştir.Yapılan analizler sonucunda, dallanmış şebekenin sorunlu hatlarının rehabilitasyonunda düğümler kullanılmışve mevcut sistem üzerinde görülen aksaklıklar alternatif senaryolar iledüzeltilmiştir. Su şebekeleri ve bu tür sulama sistemlerinde yazılımınpratikliği daha ileri uygulamalar için tartışılmıştır.

This research was carried out with aim of determining the effects on sesame seed yield and some yield components of four sesame (Sesamum indicum L.) varieties (Boydak, Golmarmara, Sarisu and Tanas) and four sowing times (1 May, 15 May, 1 June and 15 June) in research field of the Uludag University, Mustafakemalpaşa Vocational School in 2015 and 2016. In the study, plant height, number of branches, number of capsules per plants, number of seed per capsules, weight of one thousand seed and seed yield characteristics were examined. While sowing times were effective on all the characters examined, differences between the varieties were found as important for other characters except for the number of branches in the plant. Two years average results indicated that, the highest seed yield was obtained as 1887.8 kg ha-1 from Gölmarmara variety. In terms of sowing times, the highest average seed yield was obtained from sowings of May 15 and May 1 for years of 2015 and 2016, respectively. According to the results of the research, it is suggested that the sesame sowing time in the Bursa ecological conditions be done in the first two weeks of May., Bu çalışma, 2015 ve 2016 yıllarında, Uludağ Üniversitesi Mustafakemalpaşa Meslek Yüksekokulu deneme tarlasında, farklı ekim zamanlarının (1 Mayıs, 15 Mayıs, 1 Haziran ve 15 Haziran) dört farklı susam (Sesamum indicum L.) çeşidinin (Boydak, Gölmarmara, Sarısu ve Tanas) tohum verimi ve bazı verim bileşenleri üzerine olan etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada bitki boyu, dal sayısı, bitkide kapsül sayısı, kapsülde tane sayısı, bin tane ağırlığı ve tohum verimi karakterleri incelenmiştir. Ekim zamanları incelenen tüm karakterler üzerinde etkili bulunmuş, aynı şekilde çeşitler arasındaki farklılıklar da bitkide dal sayısı hariç diğer karakterler bakımından önemli bulunmuştur. İki yıllık ortalama sonuçlara göre, en yüksek tohum verimi Gölmarmara çeşidinden 1887.8 kg ha-1 olarak saptanmıştır. Ekim zamanları bakımından ise en yüksek ortalama tohum verimi, 2015 ve 2016 yılları için sırasıyla 15 Mayıs ve 1 Mayıs’ta yapılan ekimlerden elde edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, Bursa ekolojik koşullarında susam ekim zamanının Mayıs ayının ilk iki haftasında yapılması önerilebilir.

Bu çalışma, tuz stresinin dört kinoa çeşidinin (K-521, Karmen, Rainbow ve Valle) çimlenmesi üzerine etkilerini araştırmak amacıyla yürütülmüştür. Çeşitlerin tuzluluk toleransının dereceleri, altı farklı tuz (NaCl) konsantrasyonuyla (0, 50, 100, 150, 200 ve 250 mM) tohum çimlenme döneminde değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, tuz konsantrasyonundaki artış tüm çeşitlerde çimlenme yüzdesi, çimlenme enerjisi ve çimlenme indeksi değerlerini önemli düzeyde (P

Bu çalışmada, Marmara ikliminde killi-tın toprak bünyesinde yetiştirilen kavunda, farklı sulama uygulamalarının fiziksel ve ekonomik su kullanım etkinliği ile birim alanda ve birim sulama suyundaki net gelire etkisini araştırmak amaçlanmıştır. Tarla denemesi, 2012 yılında Bursa ilinde yürütülmüştür. Araştırma, tesadüf blokları deneme deseninde üç tekrarlamalı olarak gerçekleştirilmiştir. Deneme konularını, fide döneminden hasada kadar olan dönemde hesaplanan bitki su tüketimi (ETc) miktarına göre farklı sulama suyu düzeyleri (S1: %125 ETc, S2: %100 ETc, S3: %75 ETc, S4:%50 ETc ve S5: %25 ETc) ile çiçeklenme, verim oluşumu ve olgunlaşma dönemlerinin başlangıcına kadar %100 ETc bu dönemlerden sonra %50 ETc (sırasıyla S6, S7 ve S8) düzeyinde sulama suyu uygulanması oluşturmuştur. Optimum koşullara göre, meyve olgunlaşma döneminin başlangıcına kadar %100 ETc, sonraki dönemde %50 ETc düzeyinde sulama suyu (399 mm) uygulanması önerilmiş ve bu uygulamada kavun verimi 65.44 t ha-1 olmuştur. Bu koşulda, en uygun veya maksimum fiziksel su kullanım etkinliği (FSKE) 13.79 kg m-3, ekonomik su kullanım etkinliği (ESKE) ₺3.45 m-3, birim hacim sulama suyuna karşılık elde edilen net gelir ₺1.74 m-3 ve birim alandan elde edilen net gelir ise ₺6958 ha-1 olarak elde edilmiştir.

Bu çalışma, yarı nemli bir iklim bölgesinde, mısır bitkisinin farklı bitki büyüme dönemlerinde uygulanan sulama suyu ile verim arasındaki ilişkileri araştırmak ve bitkinin sulamaya karşı en kritik büyüme dönemlerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Tarla denemeleri, hibrit Pioneer 31P41 çeşidiyle killi tınlı bir toprak üzerinde 2008 ve 2009 yıllarında yürütülmüştür. Bitkinin bilinen üç kritik gelişme dönemi; vejetatif (V), çiçeklenme (F) ile tane oluşum ve olgunlaşma (T) göz önüne alınmış ve susuz (kontrol), tüm fenolojik gelişme dönemlerinde sulama yapılması (VFG) ile 15 farklı kısıntılı sulama uygulaması (V, F, G, VF, VG, FG, V75FG, V50FG, V25FG, VF75G, VF50G, VF25G, VFG75, VFG50 and VFG25) olmak üzere toplam 17 deneme konusu oluşturulmuştur. En yüksek mevsimlik bitki su tüketimi (ortalama 1133 mm), VFG konusundan belirlenmiştir. Farklı büyüme dönemlerinde uygulanan kısıntılı sulama uygulamaları, verim ve değerlendirmeye alınan verim bileşenleri üzerinde farklı etkiye sahip olmuştur. En yüksek tane ve kuru madde verimleri VFG ve VFG75konularından elde edildiğinden yerel koşullar altında, bu sulama uygulamalarının en iyi seçim olacağı sonucuna varılmıştır. Ayrıca, mısır bitkisinin su kısıntısına en duyarlı dönemlerinin sırasıyla çiçeklenme ve vejetatif büyüme olduğu saptanmıştır

Bu çalışma, farklı tuz (NaCl) konsantrasyonlarının (0, 50, 100, 150 ve 200 mM), Green Gold, Larisa, Mikado ve Ohio ıspanak çeşitlerinde, çimlenme yüzdesi, çimlenme enerjisi, çimlenme indeksi, çimlenme oranı ve çimlenme zamanı özellikleri üzerine etkilerini araştırmak amacıyla yürütülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre, farklı tuz konsantrasyonları, söz konusu çimlenme özellikleri üzerinde istatistiksel olarak önemli ölçüde etkiye sahip olmuştur. Ispanak çeşitlerinin çimlenme yüzdesi ve çimlenme oranı özellikleri 0–50 mM NaCl konsantrasyonlarından etkilenmemiş, çimlenme enerjisi değerleri ise düşük oranda azalmalar göstermiştir. Bu özelliklerde önemli miktarda azalmalar 100 mM konsantrasyonu ile ortaya çıkmış ve 200 mM konsantrasyonunda en düşük değerler elde edilmiştir. Çimlenme indeksi artan tuz konsantrasyonlarına bağlı olarak önemli miktarda azalmış, buna karşın çimlenme süresi de uzamıştır. Bununla birlikte; Green Gold çeşidi, farklı tuzluluk düzeylerinde ölçülen parametrelerin çoğunda diğer çeşitlere göre daha iyi performans göstermiştir

Bu çalışmada, hıyarın verim ve meyve özellikleri üzerine farklı sulama suyu tuzluluk düzeylerinin [0.3 (kontrol), 1.7, 2.7, 3.7, 4.7, 5.7 ve 6.7 dS m-1] etkileri değerlendirilmiştir. Araştırma, tesadüf parselleri deneme desenine göre altı tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Bitkiler, sera içine yerleştirilmiş varillerde ve her tekerrürde 1 bitki olacak biçimde yetiştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, sulama suyu tuzluluğu arttıkça meyve verimi azalmıştır. Sulama suyu ve toprak tuzluluğu eşik değerleri sırasıyla 1.47 ve 2.11 dS m−1 olarak saptanmıştır. Bu sonuç, söz konusu eşik değerlerinin üzerinde hıyar veriminde azalma olabileceğini göstermektedir. Meyve ağırlığı 1.7 dS m−1, meyve çapı, boyu ve su içeriği ise 2.7 dS m−1’e kadar sulama suyu tuzluluğundan etkilenmemiş, ancak bu değerlerin üzerinde artan tuzluluk söz konusu meyve özelliklerini azaltmıştır. Tuzluluk düzeyi 3.7 dS m-1’e kadar arttıkça suda çözünür kuru madde artmış ancak daha yüksek tuzluluk düzeylerinde azalmıştır. Toprak tuzluluğu ile bitki su tüketimi arasında negatif doğrusal bir ilişki saptanmıştır. Hem su kullanım hem de sulama suyu kullanım etkinliğinin en yüksek değerleri, 0.3 ve 1.7 dS m-1’lik tuzluluktan elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, hıyar bitkisi 1.47 dS m-1 sulama suyu tuzluluğu kullanılarak güvenle yetiştirilebilir., In this study, the effects of different irrigation water salinity levels [0.3, 1.7, 2.7, 3.7, 4.7, 5.7 and 6.7 dS m-1] on yield and fruit characteristics of cucumber were evaluated. Research was laid out in randomized parcel design with six replication and 1 plant in each replication on tanks formed in greenhouse. According to the results, increasing irrigation water salinity decreased the fruit yield. The values of salinity threshold for irrigation water and soil were determined as 1.47 and 2.11 dS m−1, respectively, implying that the yield of cucumber would decrease with increasing salinity above these levels. Fruit weight, and diameter, length and water content of fruit were not affected from irrigation water salinity up to 1.7 and 2.7 dS m−1, respectively, but increasing salinity above this value decreased these fruit characteristics. Increasing salinity up to 3.7 dS m-1 improved the soluble solids content, whereas higher salinity levels decreased it. A negatively linear correlation between soil salinity and evapotranspiration was observed. The highest values of both water use and irrigation water use efficiency were obtained from salinity of 0.3 and 1.7 dS m-1. The results revealed that cucumber can be grown satisfactorily using irrigation water salinity up to 1.47 dS m-1.

Türkiye'de mısır bitkisinden yüksek verim elde edebilmek için sulamaya gereksinim vardır. Bursa ilindeki üreticilerin çoğu, sınırlı miktarda sulama suyuna sahiptir ve daha az suyla bitki yetiştirmek zorunda kalmaktadırlar. Yarı nemli bir iklim kuşağında yer alan Bursa?Mustafakemalpaşa Ovası koşullarında yetiştirilen mısır bitkisinde (Zea mays L.) damla sulama yöntemi kullanılarak kısıntılı sulama uygulamalarının bitki gelişimi, verim ve diğer verim bileşenlerine olan etkilerini belirlemek amacıyla yapılan bu çalışma, 2008 ve 2009 yıllarında Uludağ Üniversitesi Mustafakemalpaşa Meslek Yüksekokulu deneme alanında yürütülmüştür.Tarla denemeleri, hibrit Pioneer 31P41 çeşidiyle killi tınlı bir toprak üzerinde yürütülmüştür. Araştırma, tesadüf blokları deneme deseninde üç yinelemeli olarak yapılmıştır. Bitkinin bilinen üç kritik gelişme dönemi; vejetatif (V), çiçeklenme (F) ile tane oluşum ve olgunlaşma (T) göz önüne alınmış ve çimlenme dönemi dışında sulama yapılmaması (K), tüm fenolojik gelişme dönemlerinde sulama yapılması (VFT) ve 15 farklı kısıntılı sulama uygulaması (V, F, T, VF, VT, FT, V25FT, V50FT, V75FT, VF25T, VF50T, VF75T, VFT25, VFT50 ve VFT75) olmak üzere toplam 17 deneme konusu oluşturulmuştur. Her gelişme dönemi için uygulanan su ya da sulama kısıntısının tane verimi, yeşil ot verimi, kuru madde verimi, yaprak alan indeksi, bitki boyu, yaprak sayısı, gövde çapı, hasat nemi, koçan ağırlığı, taneleme yüzdesi, hasat indeksi, koçan boyu, koçan çapı, ilk koçan yüksekliği, koçanda sıra sayısı, sırada tane sayısı, 1000 tane ağırlığı ve hektolitre ağırlığı üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir.Deneme konularına, her iki deneme yılı için 371 ile 1018 mm arasında değişen miktarlarda sulama suyu uygulanmış ve mevsimlik bitki su tüketimi değerleri 2008 yılında 277 ile 1102 mm, 2009 yılında ise 332 ile 1164 mm arasında değişmiştir. Uygulanan sulama suyu miktarı arttıkça bitki su tüketimi de artmıştır. En yüksek bitki su tüketimi (ortalama 1133 mm) VFT konusundan hesaplanmıştır.Tane verimi ve diğer verim parametreleri, uygulanan sulama suyu miktarı ile artmış ve en yüksek tane verimi VFT (2052 kg/da) ve tane döneminde %25 kısıntı uygulanan VFT75 (2045 kg/da) konularından elde edilmiştir. Bu, susuz konuya göre %62 oranında bir verim artışına karşılık gelmektedir. Ayrıca, mevsimlik bitki su tüketimi ile tane verimleri arasında doğrusal bir ilişki bulunmuştur.Mevsimlik bitki su tüketimindeki oransal azalmaya karşılık tane verimindeki oransal azalma miktarını gösteren verim tepki etmeni (ky), her gelişme dönemi, iki gelişme dönemi ve toplam gelişme dönemi için ayrı ayrı hesaplanmış ve vejetatif, çiçeklenme, tane oluşum ve olgunlaşma dönemleri ile toplam büyüme mevsimi için sırasıyla 0.54, 1.14, 0.34 ve 0.90 olarak bulunmuştur. Diğer taraftan, en yüksek sulama suyu kullanım etkinliği, VF konusundan (vejetatif ve çiçeklenme dönemlerinde tam sulama konusu) 1.62 kg/m3 olarak hesaplanmıştır. En yüksek su kullanım etkinliği değerleri 2.05, 2.02 ve 2.01 kg/m3 olarak sırasıyla FT, V ve VF konularından elde edilmiştir.Araştırma sonuçlarına göre, mısırın su eksikliğine duyarlı bir bitki olduğu, en duyarlı dönemin çiçeklenme dönemi olduğu, bunu sırasıyla vejetatif gelişme ile tane oluşum ve olgunlaşma dönemlerinin izlediği belirlenmiştir. Buna göre, yerel koşullar altında en yüksek verimlerin elde edilmesi için tüm gelişme dönemlerinde sulama suyu kısıntısına gidilmemesi gerekmektedir. Kısıntılı sulama yapılması zorunlu olduğu durumlarda özellikle çiçeklenme ve vejetatif gelişme dönemlerinde sulama suyu kısıntısından kaçınılmalıdır. Irrigation is needed to obtain economic maize yields in Turkey. Many farmers in Bursa province have limited irrigation water supplies, and need to produce crops with less water. This research aimed at determining of the effects on vegetative growth, yield and other yield components of irrigation and water stress imposed under drip irrigation method at different development stages in maize (Zea mays L.) grown in the conditions of Bursa-Mustafakemalpaúa Valley located in a sub–humid region has been carried out in the trial area of the Mustafakemalpaúa Vocational School, Uludag University, during the years of 2008 and 2009. The field trials were conducted on a clay loam soil, with Pioneer 31P41 corn hybrid. A randomized complete block design with three replications was used. The growth stages of the plant (vegetative (V), flowering (F) and grain formation and ripening (T)) were considered and a rainfed (non-irrigated) treatment (K) and 16 irrigation treatments with full (VFT) and 15 different deficit irrigations (V, F, T, VF, VT, FT, V25FT, V50FT, V75FT, VF25T, VF50T, VF75T, VFT25, VFT50 and VFT75) were applied. The effect of irrigation or water stress at any stage of development on grain yield, fresh forage yield, dry matter yield, leaf area index, plant height, leaf number/plant, stem diameter, harvest moisture, ear weight, percentage of separate into grains, harvest index, ear height, ear diameter, first ear height, row number/ear, kernel number/row, 1000 kernel weight and hectoliter weight were evaluated. The seasonal water applied ranged from 371 to 1018 mm. Treatments resulted in seasonal evapotranspiration of 277–1102 mm and 332–1164 mm in 2008 and 2009, respectively. Evapotranspiration increased with increased amounts of irrigation water supplied. The highest seasonal evapotranspiration (average of 1133 mm) was estimated at the VFT (full irrigation at three stages) treatment. Grain yield and the other yield components increased with irrigation water amount, and the highest grain yields (2052 and 2045 kg/da) were obtained from the VFT and VFT75 treatments; average 62% an increase compared to the non-irrigation treatment. Also, grain yields increased linearly with seasonal evapotranspiration. The yield response factor, which indicates the relative reduction in yield to relative reduction in evapotranspiration, was separately calculated for each, two and total growth stages, and it was found 0.54, 1.14, 0.34 and 0.90 for the vegetative, flowering, grain formation and ripening growth stages and the total growing season. On the other hand, the highest values of irrigation water use efficiency were determined to be 1.62 kg/m3 in the VF treatment. The highest values for water use efficiency were found to be 2.05, 2.02 and 2.01 kg/m3 in the FT, V and VF treatments, respectively. As a result, it was found that maize was rather sensitive to soil water deficit. The most sensitive growth period was flowering, following vegetative and grain formation and ripening periods, respectively. It is concluded that VFT irrigation is the best choice for maximum yield under the local conditions, but these irrigation schemes must be reconsidered in areas where water resources are more limited. In the case of more restricted irrigation, the limitation of irrigation water at the flowering and vegetative periods should be avoided. U.Ü. Mustafakemalpaşa Meslek Yüksekokulu Göktürk Tarım ve Hayvancılık San. Tic. Ltd. Şti. Pioneer Firması

ÖZET Türkiye'de sulama yönetimine çiftçi katılımım sağlamayı ve devletin işletme aşamasındaki mali yükünü azaltmayı amaçlayan sulama yönetim devir programlarına, 1993 yılından itibaren hız verilmiştir. Bu çalışmada, yönetimi, 1997 yılında Devlet Su İşleri 'nden Mustafakemalpaşa Ova Köyleri Sulama Birliği 'ne devredilen, Bursa- Mustafakemalpaşa Sulamasının yönetim devir programı; su kullanım, tarımsal, çevresel, sosyal ve ekonomik durumu ortaya koyan göstergelerle değerlendirilmiştir. Bu göstergelerin belirlenmesinde, çiftçilerle karşılıklı görüşme yoluyla yapılan anketlerden ve Devlet Su İşlerinin yıllar genelinde yapmış olduğu ölçümlerden yararlanılmıştır. Sonuç olarak, yönetime çiftçi katılımının kısmen sağlandığı, çiftçilerin büyük bir bölümünün, sulama yönetim devrini benimsemedikleri ortaya çıkmıştır. Buna karşın, Devlet Su İşleri'nin, işletme, bakım ve yönetim hizmetlerindeki giderlerinin büyük ölçüde azaldığı belirlenmiştir. Sulama yönetim devir programının, su kullanım etkinliği göstergelerinden su temin oram, su dağıtım performansı göstergelerinden yeterlilik, eşitlik, güvenilirlik ve sulama zamanlamasının uygunluğu üzerinde önemli bir etkisinin olmadığı, sulama ve drenaj kanallarının bakım ve onarım konularında ise olumsuz bir etkisi olduğu sonucuna varılmıştır. Sulama yönetim devrinin, tarımsal ve çevresel etkinlik üzerinde önemli bir etkisi saptanamamıştır. ANAHTAR KELİMELER : Sulama yönetimi, sulama yönetim devri, sulama sistem performansı, sulama birlikleri, su kullanım etkinliği ABSTRACT ASSESSMENT OF MANAGEMENT TRANSFER PROGRAM OF MUSTAFAKEMALPAŞA IRRIGATION PROJECT In Turkey, transfer programs of irrigation management to users was accelerated since 1993 to reduce the government operation and management expenditures and to obtain the user participation. In this study, transfer program of Bursa- Mustafakemalapaşa irrigation project management which was transferred from State Hydraulic Works (DSI) to Mustafakemalpaşa Water User's Association in 1997 was evaluated. Effects of management transfer on water use, agricultural, environmental, social and economic context were determined by means of appropriate performance indicators. Data which was collected by DSI and vis-a-vis inguireswith farmers were mostly used to determine the performance indicators. After transfer process, governmental expenditures in irrigation has been declined, on the other hand transfer has not been profitable for farmers. Farmers could not perceive the essence of management transfer process and farmer participation, which is one of main purposes of transfer, could not be achieved. While the transfer has negative effect on maintenance of irrigation and drainage canals, the transfer has generally no significant effect on water use efficiency indicator such as water supply ratio and on water supply efficiency indicators such adequacy, equity, reliability and timeliness. Additionally, agricultural and environmental efficiencies have not been positively effected by management transfer program. KEYWORDS : Irrigation management, irrigation management transfer, irrigation system performance, irrigation association, water use efficiency 110

Bu çalışmanın amacı, Somali-Mogadişu ekolojik koşullarında sera ortamında yetiştirilen ve damla sulamayla sulanan domates bitkisinde sürdürülebilir sulama suyu yönetimini değerlendirmektir. Çalışmanın amacına uygun olarak, 50 katılımcı ile anket yapılarak uygun sorular yöneltilmiştir. Araştırma sonuçları, Mogadişu’da toprakların genellikle kumlu ve kumlu-tın bünyeli olduğunu, bu nedenle su tutma kapasitesi yüksek killi toprak getirilerek seralarda üretim yapıldığını göstermiştir. Su kaynağı olarak genellikle kuyu suyu kullanılmaktabu yüzden suya erişim maliyetli ve zor olmaktadır. Mogadişu’nun denize kıyı bir il olması nedeniyle sulama suyu tuzludur. Ülke genelinde damla sulama sistemi unsurları ithal olduğu için ilk kurulum maliyetleride yüksektir. Özel firmalardan temin edilen sulama suyu bir su deposuna aktarıldığından ve aynı zamanda gübreleme amaçlı kullanıldığından yosunlaşmaya neden olmaktadır. Yapılan anketler doğru filtre seçiminin yapılmadığı ve sıklıkla damlatıcıların tıkanma ve laterallerin yırtılma sorunlarıyla karşılaşıldığı belirlenmiştir. Sistem tertipleri genelde uygun bulunmuştur. Katılımcıların büyük bir bölümü damla sulama yöntemini benimsemiştir. Sulama zamanının planlanması konusunda bilgi düzeyleri yeterli olmasa da toprak nemi, iklim özellikleri gibi konularda bilinç düzeyi yüksek olarak değerlendirilmiştir. Domates verimleri sera ortamında yetiştiricilik için düşük bulunmuştur. Sonuç olarak, Mogadişu’da sera ortamında damla sulama yöntemiyle domates tarımı bölge insanları için yeni bir konudur. Mogadişu’nun başkent olmasından dolayı genellikle eğitimli kişilerin olması, sera ortamında yetiştiricilik tecrübelerinin artmasıyla daha iyi sonuçlar alınacağını göstermektedir. Bu çalışmanın sonuçları, Mogadişu’da zor iklim, toprak ve su koşulları altında, sera ortamında damla sulama koşulları altında domates yetiştiriciliğinin mümkün olduğunu ve ilerleyen zamanlarda daha iyi sonuçlar alınabileceğini göstermektedir. The aim of this study is to evaluate the sustainable irrigation water management in drip-irrigated tomato grown under greenhouse environment ecological conditions in Mogadishu-Somalia. For the purpose of the research, the survey was conducted with 50 participants and appropriate questions were asked. According to the results of the research, the soils in Mogadishu are generally sandy and sandy loam textured, therefore, the production of the greenhouses has been determined by bringing clay textured soil with high water holding capacity. As a water source, well water is often used and access to water is costly and difficult. Since Mogadishu is a coastal state, the irrigation water is salty. Initial installation costs are high because drip irrigation system equipments are imported across the country. Irrigation water supplied from private companies is transferred to a water tank and at the same time is also used for fertilization purposes, algae formation. It has been determined that the correct filter selection has not been made and the drippers often clogging and tearing of the laterals are frequently encountered. System types were generally found to be appropriate. Most of the participants have adopted the method of drip irrigation. Although the level of knowledge about the planning of irrigation time is not sufficient, it is thought that the level of awareness on issues such as soil moisture and climate characteristics is high. Tomato yields were found to be low for greenhouse cultivation environments. As a result, tomato cultivation using drip irrigation in a greenhouse environment is a new topic for local people in Mogadishu. Due to the fact that Mogadishu is the capital city, there are generally educated people and it shows will have better results in increase of cultivation experience in a greenhouse environment. The results of this study show that tomato cultivation is possible in a greenhouse environment, under difficult climate, soil and water conditions, under drip irrigation conditions in and better results can be obtained in the future Mogadishu.

Tatlı su kaynaklarının sınırlı olduğu bölgelerde farklı sulama programlarının bitkiler üzerindeki etkisinin araştırılması, sürdürülebilir su kaynakları yönetimi ve tarımsal kalkınma için önemlidir. Bu nedenle, yaz aylarında yağış değerlerinin düşük sıcaklık değerlerinin yüksek seyrettiği Bursa’da, damla sulama ile uygulanan farklı düzeylerdeki sulama suyunun sivri biber bitkisinin (Burkalem çeşidi) verimi, bazı verim bileşenleri ve su kullanım etkinliği (SKE) üzerindeki etkilerini araştırmak amacıyla 2019 yılında bir tarla denemesi yürütülmüştür. Sulama seviyeleri (S100, S75, S50 ve S25), A sınıfı buharlaşma kabından buharlaşan su miktarına farklı bitki-kap katsayıları (kpc) uygulanarak oluşturulmuştur. Uygulanan sulama suyu miktarı azaltıldıkça bitki su tüketiminin de azaldığı gözlemlenmiştir. En yüksek meyve verimleri S100 (kpc=1,00) ve S75 (kpc=0,75) konularında gerçekleşmiştir. S50 (kpc=0,50) ve S25 (kpc=0,25) sulama seviyelerinde verim önemli düzeyde (P

Bu çalışma, Bursa İznik ilinde yer alan, Boyalıca Pompaj Sulamasının 2016-2020 yılları arasındaki performansını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Çalışma alanı 4035 ha tarım arazisine sahiptir. İznik Ova Köyleri Sulama Birliği, Devlet Su İşleri I. Bölge Müdürlüğü’nce işletmeye açılan Boyalıca Pompaj Sulaması tesislerini işletmek üzere 2004 tarihinde yönetimi devralmıştır. Performans değerlendirmesinde Sulama ve Drenajda Uluslararası Teknoloji ve Araştırma Programı (IPTRID) tarafından tavsiye edilen su kullanım etkinliği, finansal etkinlik ve tarımsal üretim etkinliği olmak üzere üç ana başlık halinde bir gösterge seti kullanılmıştır. Su kullanım etkinliği göstergeleri ortalama sonuçlarına göre, sulama oranı %63,2, yıllık su sağlama oranı 0,71, sulanan birim alana iletilen yıllık sulama suyu miktarı 7317 m3 ha-1, sulama birim alanına iletilen yıllık sulama suyu miktarı 4644 m3 ha-1 olarak belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar su kullanım etkinliği açısından sulama şebekesinin yetersiz olduğunu göstermektedir. Finansal etkinlik açısından ortalama sonuçlar incelediğinde, bakım masrafının gelire oranı %47, tahsilat oranı %95,5, birim alana düşen toplam işletme–bakım–yönetim masrafı 752 TL ha-1, kullanıcılara iletilen toplam sulama suyuna karşılık elde edilen ortalama gelir 0,22 TL m-3 olarak bulunmuştur. Çalışma sahasında masrafların karşılanma oranı %46,7 olup mevzuatta belirtilen limitlere yakın (en az %30) bir harcama yapıldığı görülmektedir. Bu sonuçlar, Boyalıca pompaj sulamasında gelirin giderden fazla olduğunu ve tahsilatın işletme ve bakım masraflarını karşılamaya yeterli olduğunu göstermektedir. Tarımsal üretim etkinliği ortalama sonuçlarına göre, sulama alanı eşdeğer brüt üretim değeri 3859,24$ ha-1, fiilen sulanan alan eşdeğer brüt üretim değeri 6088,1 $ ha-1ve saptırılan birim sulama suyuna karşılık eşdeğer brüt üretim değeri ise 0,86$ m-3 olarak saptanmıştır. This study was conducted to evaluate the performance of Boyalıca Pumped Irrigation in Bursa Iznik between the years 2016-2020. The study area has 4035 ha of agricultural land. Iznik Ova köyleri Irrigation Union took over the management in 2004 to operate the Boyalıca Pumped Irrigation Facilities, which was put into operation by the State Hydraulic Works I. Regional Directorate. In the performance evaluation, an indicator set under three main headings as water use efficiency, financial efficiency and agricultural production efficiency recommended by the International Technology and Research Program in Irrigation and Drainage (IPTRID) was used. According to the average results of water use efficiency indicators, the irrigation rate is 63.2%, the annual water supply rate is 0.71, the annual amount of irrigation water delivered to the irrigated unit area is 7317 m3 ha-1, the annual amount of irrigation water delivered to the irrigation unit area is 4644 m3 ha-1 has been determined. The results obtained show that the irrigation network is insufficient in terms of water use efficiency. When the average results in terms of financial efficiency are examined, the ratio of maintenance cost to income is 47%, the collection rate is 95.5%, the total operating-maintenance-management cost per unit area is 752 TL ha-1, the average income is 0.22 TL for the total irrigation water delivered to the users. The coverage ratio of the expenses in the work area is 46.7%, and it is seen that an expenditure close to the limits specified in the legislation (at least 30%) is made. These results show that the revenue is more than the expense in Boyalıca pumped irrigation and the collection is sufficient to cover the operating and maintenance costs. According to the average results of agricultural production efficiency, the equivalent gross production value of the irrigation area is 3859,24$ ha-1, the equivalent gross production value of the actually irrigated area is 6088,1$ ha-1 and the equivalent gross production value for the diverted unit irrigation water is 0,86$ m-1.

Bu araştırma, ısıtmasız plastik örtülü sera ortamında yetiştirilen bazı salata çeşitlerinin verim ve kalitesi üzerine farklı sulama seviyelerinin etkilerini belirlemek amacıyla Kocaeli’nde 2020-2021 yılları kış döneminde yürütülmüştür. Araştırma, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre kurulmuş, ana parsellerde üç farklı kıvırcık ve baş salata çeşidi (Carteganas, Concorde ve Melina), alt parsellerde ise beş farklı sulama seviyesi yer almıştır. Sulama uygulamaları, sera içine yerleştirilen 100 ml’lik cam petri kabından buharlaşan su miktarı (E) dikkate alınarak damla sulama yöntemiyle yapılmıştır. Bitki-kap katsayıları (Kcp) 0,25, 0,50, 0,75, 1,00 ve 1,25 alınarak sulama konuları sırasıyla 0,25 E, 0,50 E, 0,75 E, 1,00 E ve 1,25 E biçiminde oluşturulmuştur. Yetiştiricilik mevsimi boyunca 32,5 mm ile 122,5 mm arasında sulama suyu deneme parsellerine uygulanmıştır. Baş ağırlığı, baş çapı ve boyu, kök uzunluğu ile yaprak sayısı değerleri çeşit, sulama seviyesi ve çeşit × sulama seviyesi interaksiyonuna göre istatistiksel olarak önemli (p

Mısır suya duyarlı bir bitkidir ve su eksikliği durumunda önemli verim kayıpları yaşanabilmektedir. Bursa iklim koşullarında yürütülen bu çalışma, R427 çeşidi cin mısırının, damla sulama yöntemi kullanılarak farklı sulama stratejilerinin bitki gelişimine, verim ve bazı verim bileşenlerine olan etkilerini saptamak amacıyla yapılmıştır. Tarla denemesi, Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi arazisinde, 2019 yılında, tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Sulama konuları; A sınıfı buharlaşma kabından buharlaşan su miktarının tamamının (%100) sulama suyu olarak verilmesi (S1) ve S1 konusuna verilen sulama suyu miktarının %75 (S2), %50 (S3) ve %25’i (S4) kadar sulama suyu verilmesi biçiminde oluşturulmuştur. Uygulanan sulama suyu miktarı 129-516 mm, bitki su tüketimi ise 245-590 mm arasında değişmiştir. Uygulanan sulama suyu miktarı ve bitki su tüketimi ile tane verimi arasında önemli ilişkiler elde edilmiştir. En yüksek tane verimi S1 konusundan 486,25 kg da-1 olarak elde edilirken sulama seviyesindeki azalmaya bağlı olarak verim de azalmıştır. Genelde, daha yüksek bin tane ağırlığı, koçan çapı, koçan boyu, tek koçan ağırlığı, koçanda sıra sayısı ve bitki boyu değerleri S1 ve S2 sulama konularından elde edilmiştir. Sulama suyunun yeterli ve maliyetinin uygun olduğu koşullarda, S1 konusu önerilebilir. Sulama suyunun sınırlı veya maliyetinin yüksek olduğu yerlerde S2 konusu tercih edilebilir. Bu koşulda, sulama suyunda %25 düzeyinde bir tasarruf, bitki su tüketiminde %20 düzeyinde bir azalma sağlanırken tane veriminde kabul edilebilir düzeyde (%6) bir azalma ve su üretkenliğinde de bir iyileşme elde edilebilmektedir. Corn is a water sensitive plant and in case of lack of water, significant yield losses can occur. This study, which was carried out in Bursa climate conditions, was conducted to determine the effects of different irrigation strategies on plant growth, yield and some yield components by using drip irrigation method of R427 variety popcorn. The field experiment was implemented in Bursa Uludag University Faculty of Agriculture in 2019, in three replications according to the randomized blocks trial design. Irrigation treatment was created; giving the entire amount of water (100%) evaporated from the A class evaporation pan as irrigation water (S1) and irrigation water of 75%(S2), 50%(S3) and 25%(S4) of the irrigation water amount given to the subject S1. The amount of irrigation water applied varied between 129-516 mm, and plant water consumption between 245-590 mm. Significant relationships were obtained between the amount of applied irrigation water and plant water consumption and grain yield. While the highest grain yield was got from S1 as 486.25 kg da-1, the yield decreased due to the decrease in irrigation level. Generally, thousand grain weight, ear diameter, ear length, single ear weight, number of rows per ear and plant height values were higher in S1 and S2 irrigation subjects. where irrigation water is sufficient and the cost is appropriate, the subject S1 can be recommended. In places where irrigation water is limited or cost is high, S2 treatment can be preferred. Thus situated, around 25% savings in irrigation water, 20% reduction in plant water consumption can be achieved, while an acceptable (6%) reduction in grain yield and an improvement in water productivity can be achieved.

Çalışmada, kısıntılı sulama uygulamalarının bir yaşlı zeytin fidanlarıüzerindeki agronomik ve fizyolojik etkilerinin belirlenmesi; ayrıca bu uygulamaları takiben zeytin fidanlarının yüksek sıcaklık koşullarına toleransları ile ilgili değişimlerin saptanması amaçlanmıştır. Denemede, I100: tam sulama konusu, I66: I100 konusu için belirlenen su miktarının 2/3’ü düzeyinde sulama, I33: I100konusu için belirlenen su miktarının 1/3’ü düzeyinde sulama ve I0:susuzkonu olmak üzere 4 sulama seviyesi uygulanmıştır. Belirli periyotlarda bitkilerde gövde çapı, bitki boyu, sürgün uzunluğu, yaprak sayısı, meyve en ve meyve boy ölçümleri, yaprak alanı ölçümlerigerçekleştirilmiştir. Ayrıcasulama seviyelerine göre yapraklarda meydana gelen kıvrılma oranları vedip sürgünü oluşturma durumlarıdeğerlendirilmiştir. Bununla birlikte yaprak oransal su kapsamı (YOSK), turgor kaybı (TK), yaprak su potansiyeli, klorofil miktarı (SPAD) ve stoma sayısı, stoma boyu ve stoma eninde meydana gelen değişimler incelenmiştir. Denemenin son aşamasında,4 ay süresince gerçekleştirilen kısıntılı sulamaların ardından zeytin fidanlarına kontrollü koşullarda yüksek sıcaklık uygulamalarıyapılmıştır. Yüksek sıcaklıklar, kademeli ve şok sıcaklık uygulamaları olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde, agronomik ölçümler ve fizyolojik ölçümlerde sulama seviyelerinin etkisi p≤0.05 düzeyinde önemli bulunmuştur. Aynı zamanda, yüksek sıcaklık koşullarında, sulama seviyelerinin etkisinin p≤0.05 düzeyinde önemli olduğu tespit edilmiştir. Bu uygulamalar ile I33 seviyesinde sulanan bitkilerin yüksek sıcaklık uygulamalarına karşı daha toleranslı olduğu görülmüştür. Araştırma sonucunda, büyüme ve gelişme parametreleri değerlendirildiğinde “Gemlik” zeytinin sulanmasında I66 sulama konusu önerilmektedir. The aim of the present study was to determine the agronomic and physiological effects of deficit irrigation practices on one year-old olive saplings and to determine the changes related to the tolerance of olive saplings to high temperature conditions following these applications. In the experiment, four irrigation treatments were applied: I100: full irrigation, I66: irrigation at the level of 2/3 of the water amount determined for the full irrigation treatment, I33: 1/3 of the water amount determined for the full irrigation treatment, and I0 (dry-no watering) treatment. Measurements of stem diameter, plant height, shoot length, number of leaves, fruit width and length, leaf area were carried out in certain periods. The rolling rates of the leaves and the formation of bottom shoots were evaluated according to the irrigation levels as well. In addition, leaf water content (YOSK), turgor loss (TK), leaf water potential, chlorophyll amount (SPAD) and stomata number, changes in stomatal width and length were investigated. In the last stage of the experiment, high temperature was applied to the olive saplings under controlled conditions after the deficit irrigation for 4 months. High temperature treatments were carried out by two methods as cascade and shock temperature applications. Data showed that irrigation levels significantly affected agronomic and physiological results at p≤0.05. At the same time, it was determined that the effect of irrigation levels was significant at p≤0.05 with regard to high temperature conditions. It was observed that the plants irrigated at I33 level were more tolerant to high temperature applications. As a result of the present research, on evaluation of growth and development parameters, I66 irrigation is recommended for irrigation of “Gemlik” olive saplings.

Bu çalışma, Güney Marmara koşullarında yetiştirilen salçalık domateste farklı sulama aralığı ve sulama seviyelerinin meyve verim ve kalite parametreleri üzerine etkilerini araştırmak amacıyla 2019 yılı yetiştiricilik döneminde yürütülmüştür. Tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre kurulan araştırmada, ana parselleri 4 gün sulama aralığı (SA4) ve 8 gün sulama aralığı (SA8) konuları, alt parselleri ise A sınıfı buharlaşma kabında meydana gelen yığışımlı buharlaşmanın %100 (S100), %80 (S80) ve %60 (S60)’ının uygulandığı sulama seviyeleri oluşturmuştur. Deneme sonucunda konulara uygulanan mevsimlik sulama suyu miktarı 259-412 mm arasında değişim göstermiş ve en yüksek bitki su tüketimi SA4xS100 konusundan 527 mm ile elde edilirken en düşük ise SA8xS60 konusundan 419 mm ile elde edilmiştir. En yüksek verim değerine 111,65 t ha-1 ile SA4xS100 konusunda ulaşılmıştır. Meyve verimi (MV) ile sulama suyu (S) arasındaki ilişki MV=-0,002S2 + 1,681S - 228,01 (R² = 0,9859), meyve verimi ile mevsimlik bitki su tüketimi (ETa) arasındaki ilişki ise MV=0,4105ETa - 100,55 (R² = 0,8826) regresyon eşitliği ile tanımlanmıştır. Domates su üretkenliği (WP) değeri en yüksek 22,4 kg m-3 ile SA4xS80 konusundan en düşük ise 16,1 kg m-3 ile SA8xS60 konusundan elde edilmiştir. En yüksek sulama suyu üretkenliği (IWP) 31,4 kg m-3 ile SA4xS80 konusunda, en düşük ise 26,0 kg m-3 ile SA8xS60 konusunda belirlenmiştir. Yapılan araştırmada farklı sulama suyu seviyelerinin kalite parametrelerinde Briks ve tek meyve ağırlığı üzerine etkileri istatistiksel olarak %1 düzeyinde önemli görülürken pH, renk ve meyve sertliği üzerine etkileri önemsiz bulunmuştur. Araştırma sonucunda, verim, kalite ve su üretkenliği değerleri birlikte değerlendirildiğinde salçalık domatesin sulanmasında SA4xS80 konusu önerilebilir. This study was conducted to investigate the effects of different irrigation levels and intervals on fruit yield and quality parameters in processing tomato grown under South Marmara conditions, in 2019. In the study, which was established in split plot design there were main plots which determined as 4-day irrigation interval (SA4) and 8-day irrigation interval (SA8), and the sub-plots which created according to 100% (S100), 80% (S80) and 60% (S60) of the cumulative evaporation occurring in the Class A pan. The amount of seasonal irrigation water applied to the treatments varied between 259- 412 mm, and the highest evapotranspiration (ETa) was obtained with 527 mm from SA4xS100, while the lowest ETa was obtained with 419 mm from SA8xS60. The highest fruit yield (FY) value was reached in SA4xS100 with 111,65 t ha-1. The relationship between FY and irrigation water amount (S) is FY = -0,002S2 + 1,681S – 228,01 (R² = 0,9859), the relationship between FY and seasonal ETa is FY = 0,4105ETa – 100,55 (R² = 0,8826) was defined by the regression equation. The highest tomato water productivity (WP) value was obtained from the treatment SA4xS80 with 22,4 kg m-3 and the lowest WP one from the treatment SA8xS60 with 16,1 kg m-3. The highest irrigation water productivity (IWP) was determined for SA4xS80 with 31,4 kg m-3 and the lowest IWP for SA8xS60 with 26,0 kg m-3. In the study, the effects of different irrigation water levels on the quality parameters of Brix and single fruit weight were found to be statistically significant at the level of 1%, while the effects on pH, color and fruit hardness were found to be insignificant. As a result of the research, when the yield, quality and water productivity values are evaluated together, SA4xS80 treatment can be suggested for irrigation of processing tomatoes.

Bu çalışmada, Bursa koşullarında şeker mısırı bitkisine (Zea mays saccharata Sturt) uygulanan farklı sulama ve azot seviyelerinin verim ile bazı verim bileşenleri üzerindeki etkileri arazi denemesi ile belirlenmiştir. Araştırma, 2018 yılında Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin killi bünyeli toprakları üzerinde yürütülmüştür. Deneme, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Ana parsellerde 3 sulama suyu seviyesi (S100: A sınıfı buharlaşma kabından buharlaşan suyun %100’ü referans alınarak sulama, S80: S100’ün %80’i ve S60: S100’ün %60’ı düzeyinde sulama) ve alt parsellerde de 3 azot seviyesi (15, 30, 45 kg da-1 N) kullanılmıştır. Sulamalar, damla sulama yöntemiyle 7 gün aralıklarla yapılmıştır. Çalışmada, taze koçan verimi, toprak üstü kuru madde verimi, tek koçan ağırlığı, koçan boyu, koçan çapı, koçandaki tane sayısı, ilk koçan yüksekliği, sap çapı ve bitkide yaprak sayısı etkileri araştırılmıştır. Konulara uygulanan sulama suyu miktarı 258-400 mm arasında değişirken, mevsimlik bitki su tüketimi en yüksek 543 mm ile S100 × N45 konusunda en düşük ise 391 mm ile S60 × N15 konusunda hesaplanmıştır. En yüksek mısır koçan verimi S80 x N30, S100 x N30 ve S100 x N45 interaksiyonlarından saptanmıştır. Su kullanım etkinliği (WUE) en yüksek S80 × N30 interaksiyonunda en düşük WUE değeri ise S100 × N15 interaksiyonunda belirlenmiştir. Ölçümü yapılan tüm verim öğeleri, sulama veya azot düzeylerinden istatistiksel olarak önemli ölçüde (P

Çalışma, Bilecik koşullarında farklı sulama seviyelerinin ve malç uygulamasının sofralık domateste (Lycopersicon esculentum, Zahide F1 çeşidi) verim ve kalite özelliklerine olan etkilerini araştırmak amacıyla 2017-2018 yılları yetiştirme dönemlerinde yürütülmüştür. Tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre kurulan çalışmada, ana parselleri malçlı (M) ve malçsız (NM) konular, alt parselleri ise sulama konuları (A sınıfı buharlaşma kabında meydana gelen yığışımlı buharlaşmanın %100 (I100), %75 (I75), %50 (I50) ve %25 (I25)’i) oluşturmuş ve deneme 3 tekrarlı olarak yürütülmüştür. Araştırma sonucunda, domates bitkisinin mevsimlik bitki su tüketimi I100 sulama suyu seviyesinde, 2017 yılında malçlı konuda 482 mm, malçsız konuda 570 mm, 2018 yılında malçlı konuda 486 mm, malçsız konuda 593 mm olmuştur. Uygulamalar arasında her iki yılda da en yüksek meyve verimi malçlı konulardan elde edilmiş ve sulama suyu seviyesi azaldıkça verim de azalmıĢtır. 2017 ve 2018 yıllarında en yüksek verim I100×M konusundan elde edilmiş ve sırasıyla 72,56 t/ha ve 75,5 t/ha olarak bulunmuştur. Domates meyve kalite özellikleri üzerinde yapılan analizler sonucunda su kısıtı arttıkça suda çözünür toplam kuru madde, toplam Ģeker, likopen, titrasyon asitliği değerleri artmıştır. Sulama seviyesi azaldıkça tek meyve ağırlığı, meyve çapı, meyve boyu, pH ve meyve delinme direnci değerleri azalmıştır. Malç uygulamasının da meyve delinme direnci, pH ve renk L değeri dışındaki kalite özellikleri üzerindeki etkisinin istatistiksel olarak önemli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma sonucunda bütün sulama seviyelerinde en yüksek verim sonuçlarını veren malç uygulaması ve kap buharlaşmasınn %100’ünün uygulandığı, suyun kıt olduğu koşullarda ise kap buharlaşmasının %75 ve %50’sinin uygulandığı malçlı konular önerilmektedir. The study was carried out in order to investigate the effects of different irrigation levels and mulch application on yield and quality characteristics of table tomatoes (Lycopersicon esculentum, Zahide F1 variety) in Bilecik conditions between 2017 and 2018. In the study, which was established in 3 replications according to the split plot design the main plots were mulch (M) and no-mulch (NM) and the sub-plots were irrigation water amounts (100% (I100), 75% (I75), 50% (I50) and 25% (I25) of the cumulative evaporation occurring in the Class A pan). As a result of the research, the seasonal evapotranspiration of tomato plants was found as 482 mm in mulch and 570 mm in no mulch in 2017 and in 2018, it was 486 mm for mulch and 593 mm for no mulch. Among the applications, the highest yields were obtained from mulch application in both years and the yield decreased as the irrigation water level decreased. In 2017, the highest yield was obtained from I100×M as 72,56 t/ha, and in 2018, the highest yield was obtained from I100×M as 75,5 t/ha. As a result of the quality analyzes, as the water deficit increased, total soluble solids (Brix), total sugar, lycopene, titration acidity values increased. As the irrigation level decreases, fruit weight, fruit diameter, fruit length, pH and fruit puncture resistance values decreased. It was concluded that the effect of mulch application on quality characteristics except fruit puncture resistance, pH and color L value was statistically significant. As a result of the study, mulch application that gives the highest yield result at all irrigation levels and irrigation water that occuring 100% of pan evaporation are suggested. In conditions where water is limited, irrigation water that occuring 75% and 50% of pan evaporation with mulch application are suggested.

Bursa koşullarında Heinz 1015 çeşidi domates ile gerçekleştirilen bu çalışmada, hasattan 4 (S1), 8 (S2), 12 (S3) ve 16 (S4) gün önce sulama suyunun kesilmesinin domates verimi ve kalitesi üzerine etkileri araştırılmıştır. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Deneme sonucunda, konulara uygulanan mevsimlik sulama suyu miktarı 317- 377 mm arasında değişim göstermiş, en yüksek bitki su tüketimi 512 mm ile S1 konusundan en düşük ise 475 mm ile S4 konusundan belirlenmiştir. En yüksek verim 10817 kg da-1 ile S1 konusunda gerçekleşmiştir. Verim ile sulama suyu arasında y=85,911x-21043 (R2=0.81), verim ile mevsimlik bitki su tüketimi arasında ise y=135,56x-58000 (R2= 0.76) doğrusal regresyon eşitliği bulunmuştur. Domatesin su kullanım etkinliği (WUE) değerleri 13,1-21,6 kg m-3 arasında değişmiş, en yüksek WUE, S2 konusunda, en düşük WUE değeri ise S4 deneme konusunda belirlenmiştir. En yüksek sulama suyu kullanım etkinliği (IWUE) 30,3 kg m-3 ile S2 deneme konusundan, en düşük ise 19,6 kg m-3 ile S4 deneme konusunda belirlenmiştir. Domates meyvelerindeki en yüksek Briks değeri 6,53 ile S4 deneme konusunda ölçülmüş ve hasada yakın sulama yapıldıkça Briks değerlerinin düştüğü saptanmıştır. En yüksek tek meyve ağırlığı değerleri S1 ve S2 konusundan elde edilmiştir (71,71 g- 70,32 g). Meyve rengi parametrelerine ilişkin L değerlerinin 36,93-37,60, a değerlerinin 36,37-38,40, b değerlerinin 25,73-26,90, c değerlerinin 44,33-46,30 ve h değerlerinin ise 33,93-36,00 arasında değiştiği saptanmıştır. Sulamanın hasattan önce kesilme zamanı uzadıkça göreceli olarak meyve eti sertliği de artmış ve en büyük meyve sertliği değerleri 1,13 kg ve 0,99 kg olarak sırasıyla S4 ve S3 konularından elde edilmiştir. Salçalık domatesin sulama suyu miktarına ve hasattan önce kesilme zamanına duyarlı olduğu, son sulama uygulamasının hasattan 8 gün önce kesilmesi durumunda verimde büyük bir azalma olmaksızın kalite parametrelerinde iyileşmeye yol açtığı sonucuna varılmıştı. In this study carried out with Heinz 1015 variety tomato in Bursa conditions, the effect of cutting the irrigation water applied 4 (S1), 8 (S2), 12 (S3), and 16 (S4) days before the harvest on the tomato yield and quality criteria was investigated. The trial was carried out in 3 replications according to the randomized complete block design. The amount of seasonal irrigation water applied to the experimental treatments varied between 317 - 377 mm, the highest evapotranspiration (ET) was determined from S1 with 512 mm and the lowest ET was determined from S4 with 474 mm. The highest yield was achieved from S1 with 10817 kg da-1. Linear regression equation was found between yield and irrigation water between y = 85,911x-21043 (R2 = 0.81), and between yield and seasonal plant water consumption y = 135,56x-58000 (R2 = 0.76). The water use efficiency (WUE) values of the tomatoes varied between 13.1-21.6 kg m-3, the highest WUE was determined in S2 treatment, and the lowest WUE was determined in S4 treatment. The highest irrigation water use efficiency (IWUE) was determined from S2 treatment with 30.3 kg m-3, and the lowest IWUE was 19.6 kg m-3 for S4 treatment. The highest Brix value of tomato fruits was measured at S4 treatment with 6.53, and it was determined that the Brix values decreased when irrigation was done recently to harvest date. The highest single fruit weight values were obtained for S1 and S2 (71,71 g - 70,32 g). As related to fruit color parameters, L, a, b, c and h values were measured between of 36,93-37,60, 36,37-38,40, 25,73-26,90, 44,33-46,30 and 33,93-36.00, respectively. The highest fruit hardness values were obtained as 1.13 kg and 0.99 kg from S4 and S3 treatments, respectively. It is concluded that processing tomato is sensitive to the amount of irrigation water and time of cessation of irrigation before harvest, and if the last irrigation application is cut eight days before harvest, it leads to an improvement in quality parameters without a significant decrease in yield.

Bu çalışma, farklı düzeylerde bor içeren sulama sularının (kontrol, 0.5, 1.5, 2.5, 3.5, 4.5, 5.5, 6.5, 7.5 mg L1 ) kırmızı biberin verim ve bazı kalite özellikleri üzerine etkilerini saptamak amacı ile sera koşullarında yürütülmüştür. Meyve verimleri, artan sulama suyu bor konsantrasyonlarından önemli oranda etkilenmiştir. Verim parametresi olarak değerlendirilen toz biber ve yaş meyve verimleri, sırasıyla bor konsantrasyonlarının1.5 ve 2.5 mg L-1 kadar yükselmesinden etkilenmemiş, ancak bu düzeylerden sonra artan bor miktarları verim parametrelerini önemi ölçüde düşürmüştür. En yüksek bitki boyu (≤2.5 mg L-1 ), bitki yaş (≤1.5 mg L-1 ) ve kuru ağırlığı (≤2.5 mg L-1 ) düşük düzeyde bor içeren sulama suyu ile sulanmış bitkilerden elde edilmiştir. Ortalama meyve ağırlığı, meyve genişliği ve boyu gibi verim bileşenleri üzerinde yapılan incelemeler, bor uygulamalarının bu karakteristikleri önemli derecede etkilediğini göstermiştir. Bu etkiler 2.5 mg L-1 üzerinde bor içeren uygulamalarda olumsuz yönde gelişmiştir. Buna karşın, sulama suyu bor düzeylerindeki artış; meyvede suda çözünür kuru madde içeriği üzerinde etkili olmuş ve sulama suyu bor miktarı yükseldikçe artış kaydedilmiştir. Diğer meyve karakteristiklerinden dış kabuk parlaklığı ve sarı renk tonu ile bor uygulamaları arasında istatistikîyönde önemli ilişki bulunamamıştır. Buna karşın, 4.5 mg L-1 üzerinde artan sulama suyu bor konsantrasyonları kırmızı renk tonunun azalmasına ve daha açık kırmızı meyve kabuk rengi oluşmasına sebep olmuştur. Elde edilen sonuçlar tümü ile incelendiğinde, biber yetiştiriciliğinde kullanılacak sulama suyu kalitesinin önemli olduğu ve 2.5 mg L-1 ’nin altında bor içeren sulama sularının üretici için önerilebilir uygulama olduğu saptanmıştır. This study was carried out with the purpose of determining the effects of the irrigation waters containing different levels of boron (control, 0.5, 1.5, 2.5, 3.5, 4.5, 5.5, 6.5, 7.5 mg L-1 ) on the yield and some quality characteristics of spice red pepper under the greenhouse conditions. The fruit yields were significantly affected by the increased boron concentrations in the irrigation water. The powdered pepper yield and fresh fruit yield, considered as the yield parameters, were not affected by the increased boron concentrations up to 1.5 and 2.5 mg L-1 , respectively; however, the increasing irrigation water boron levels above these levels significantly reduced the yield parameters. Among the growth parameters, the highest values for the plant height (≤2.5 mg L1 ), plant fresh (≤1.5 mg L-1 ) and dry weight (≤2.5 mg L-1 ) were obtained from the plants irrigated with the lowboron-content water. The yield components such as the average fruit weight, fruit width and height were also examined and it was found that the boron applications significantly affected these characteristics. The applications containing boron over 2.5 mg L-1 had negative effects on these parameters. The increase in the irrigation water boron levels affected the water soluble dry matter content in the fruit and it increased as the irrigation water boron content increased. There was no statistically significant relationship between the boron applications and other fruit characteristics such as fruit skin brightness and yellow tone. However, the irrigation water boron concentrations above 4.5 mg L-1 resulted in a decrease in the red tone, that is, a lighter red fruit outer shell color. When the results were analyzed as a whole, it was found that the quality of irrigation water was important in pepper cultivation and the irrigation water containing boron concentration below 2.5 mg L-1 was recommended for the producers

Bu çalışma, 2015 ve 2016 yıllarında, Uludağ Üniversitesi Mustafakemalpaşa Meslek Yüksekokulu deneme tarlasında, farklı ekim zamanlarının (1 Mayıs, 15 Mayıs, 1 Haziran ve 15 Haziran) dört farklı susam (Sesamum indicum L.) çeşidinin (Boydak, Gölmarmara, Sarısu ve Tanas) tohum verimi ve bazı verim bileşenleri üzerine olan etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada bitki boyu, dal sayısı, bitkide kapsül sayısı, kapsülde tane sayısı, bin tane ağırlığı ve tohum verimi karakterleri incelenmiştir. Ekim zamanları incelenen tüm karakterler üzerinde etkili bulunmuş, aynı şekilde çeşitler arasındaki farklılıklar da bitkide dal sayısı hariç diğer karakterler bakımından önemli bulunmuştur. İki yıllık ortalama sonuçlara göre, en yüksek tohum verimi Gölmarmara çeşidinden 1887.8 kg ha-1 olarak saptanmıştır. Ekim zamanları bakımından ise en yüksek ortalama tohum verimi, 2015 ve 2016 yılları için sırasıyla 15 Mayıs ve 1 Mayıs’ta yapılan ekimlerden elde edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, Bursa ekolojik koşullarında susam ekim zamanının Mayıs ayının ilk iki haftasında yapılması önerilebilir. This research was carried out with aim of determining the effects on sesame seed yield and some yield components of four sesame (Sesamum indicum L.) varieties (Boydak, Golmarmara, Sarisu and Tanas) and four sowing times (1 May, 15 May, 1 June and 15 June) in research field of the Uludag University, Mustafakemalpaşa Vocational School in 2015 and 2016. In the study, plant height, number of branches, number of capsules per plants, number of seed per capsules, weight of one thousand seed and seed yield characteristics were examined. While sowing times were effective on all the characters examined, differences between the varieties were found as important for other characters except for the number of branches in the plant. Two years average results indicated that, the highest seed yield was obtained as 1887.8 kg ha-1 from Gölmarmara variety. In terms of sowing times, the highest average seed yield was obtained from sowings of May 15 and May 1 for years of 2015 and 2016, respectively. According to the results of the research, it is suggested that the sesame sowing time in the Bursa ecological conditions be done in the first two weeks of May.

Sulama ve bitki besin maddeleri, tarımsal üretimin vazgeçilmez unsurlarıdır. Bu çalışmada, kinoa bitkisine uygulanan farklı sulama suyu düzeyleri ile Hoagland besin çözeltisinin farklı konsantrasyonlarının, bitkinin vejetatif gelişimi, verimi ve bazı verim bileşenleri üzerine etkileri araştırılmıştır. Deneme, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Araştırma ve Uygulama serasında, saksılarda yürütülmüştür. Tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme planında 4 tekerrürlü olarak yürütülen çalışmada, ana parsele 5 sulama suyu düzeyi (Bitki su tüketiminin (ETc) %50, 75, 100, 125 ve 150'si kadar sulama), alt parsellere ise standart Hoagland (H) besin çözeltisinin konsantrasyonları (0,50H, 1,00H ve 2,00H) yerleştirilmiştir. Söz konusu uygulamaların kinoa bitkisinde tane verimi, toprak üstü kuru madde verimi, bitki su tüketimi, su kullanım etkinliği, bin dane ağırlığı, bitki boyu, salkım uzunluğu, salkım sayısı, dal sayısı ve gövde çapı parametreleri üzerine etkileri değerlendirilmiştir. Deneme konularına, yetiştiricilik mevsimi boyunca 306,25-918,75 mm arasında sulama suyu uygulanmıştır. En düşük mevsimlik bitki su tüketimi (306,25 mm), %50 ETc düzeyinde sulama suyu uygulanan konudan elde edilirken en yüksek (740,89 mm) ise %150 ETc sulama düzeyi ve 2,00H besin çözeltisi konsantrasyonundan elde edilmiştir. Kinoa tane verimi, sulama suyu düzeyi (S), besin çözeltisi konsantrasyonu (B) ve S × B interaksiyonundan istatistiksel olarak önemli (P

Bu çalışma, tuz stresinin dört kinoa çeşidinin (K-521, Karmen, Rainbow ve Valle) çimlenmesi üzerine etkilerini araştırmak amacıyla yürütülmüştür. Çeşitlerin tuzluluk toleransının dereceleri, altı farklı tuz (NaCl) konsantrasyonuyla (0, 50, 100, 150, 200 ve 250 mM) tohum çimlenme döneminde değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, tuz konsantrasyonundaki artış tüm çeşitlerde çimlenme yüzdesi, çimlenme enerjisi ve çimlenme indeksi değerlerini önemli düzeyde (P