Search

This research was carried out by using 8 oat landraces and 9 registered oat cultivars sown in randomized complete block design with four replications between 2006-2008 years in Kahramanmaras conditions. In the study, it was aimed to evaluate the genotypes in terms of some morphological and agricultural characteristics, as well as to determine the genetic progress achieved in registered varieties in terms of some agricultural traits according to the years they were registered. In the research, grain filling period, sowing-maturity duration, number of panicle in m2, plant height, panicle height, grain number per panicle, grain weight per panicle, grain filling ratio, grain filling index and protein ratio in grain were investigated. According to the mean of two years, except for number of panicle in m2, grain weight per panicle, grain number per panicle, 1000 grain weight and protein ratio in grain genotypes were significantly different for all investigated traits., Bu araştırma Kahramanmaraş koşullarında, 2006-2008 ürün yıllarında tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekrarlamalı olarak ekilen 8 yerel ve 9 tescilli çeşit kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmada, genotiplerin bazı morfolojik ve tarımsal özellikler bakımından değerlendirilmesi aynı zamanda bazı tarımsal özellikler bakımından tescilli çeşitlerde tescil edildikleri yıllara göre sağlanan genetik ilerlemenin belirlenmesi amaçlanmıştır. Denemede; tane dolum periyodu, ekim-olgunlaşma süresi, m2’deki salkım sayısı, bitki boyu, salkım uzunluğu, salkımdaki tane sayısı, salkımdaki tane ağırlığı, tane dolum oranı, tane dolum indeksi ve tanede protein oranı incelenmiştir. İki yıllık ortalama sonuçlarına göre metrekaredeki salkım sayısı, salkımdaki tane ağırlığı, salkımdaki tane sayısı ve tanedeki protein oranı dışındaki özellikler yönünden genotipler önemli ölçüde farklı bulunmuştur.

In this study, grain yield, relative performance, days to heading, plant height, thousand grain weight, hectoliter weight, protein content, mini SDS sedimentation test, grain color quality trait of 25 different durum wheat (Triticum durum L.) genotypes were investigated in supplemented irrigation, dry conditions in Diyarbakır province and rainy conditions in Mardin-Göllü location in 2006/2007 season. While the highest value in terms of grain yield obtained from Diyarbakır region in irrigation (695 kg da-1) and dry (638 kg da-1) conditions, the lowest value (301 kg da-1) is from Göllü region where high temperatures prevail. In the biplot analysis that is for determining environment and genotype properties relations, while Göllü region came to the fore in terms of protein content, mini SDS and grain color values; Diyarbakır irrigation and dry regions came to the fore in terms of grain yield, thousand grain weight, hectoliter weight, days to heading and plant height. In terms of genotype stability, while G16 and G17 are defined as the best genotypes befitting into the high yielding regions, G14 is defined as the genotype with the best overall adaptation capability., Güneydoğu Anadolu Bölgesi 1. ve 2. alt bölgeleri sulu yağışa dayalı şartlarında 2006/2007 yetiştirme döneminde yürütülen bu çalışmada; 25 durum buğday genotipinin tane verimi (TV) ile birlikte performans oranı (PERO) başaklanma süresi (BS) bin dane ağırlığı (BTA), hektolitre ağırlığı (HL), protein oranı (PO), mini SDS sedimentasyon testi (mSDS) ve tane rengi (b) gibi kalite özellikleri incelenmiştir. Tane verimi bakımından en yüksek değerler Diyarbakır sulu (695 kg da-1) ve kuru (638 kg da-1) şartlarından alınırken, en düşük verim de (301 kg da-1) dane doldurma döneminde yüksek sıcaklığın hüküm sürdüğü (>35 oC) Mardin-Göllü lokasyonundan alınmıştır. Çevre ve özellikler arası ilişkileri belirlemeye esas biplot analizinde, Göllü lokasyonu PO, mSDS ve b değeri bakımından öne çıkarken, Diyarbakır kuru ve sulu lokasyonları ise TV, BTA, HL, BS ve BB bakımından öne çıkmıştır. Genotip stabiliteleri bakımından G16 ve G7 yüksek verim seviyesine sahip spesifik bölgelere uygun genotipler olarak tanımlanırken G14 ise genel adaptasyon kabiliyeti en uygun genotip olarak belirlenmiştir.

The research was carried out in 2014-2015 in order to determination of seed yield and features of some grasspea genotypes under the ecological conditions of Elazig. In the research; 31 different grasspea genotypes were used as plant material. The research was founded as a randomized complete block design with three replications. In the study; biological yield, seed yield, number of full pods, number of empty pods, pod length, pod width, seed number in the plant, seed weight in the plant, properties affecting the yield were investigated. In both years of the research; statistically significant differences were determined between the genotypes in terms of all other parameters examined except for biological yield.According to the research result; biological yield of genotypes 188.72-271.18 kg/da, seed yield 75.10-117.72 kg/da, number of full pods in the plant 7.16-16.15, number of empty pods 0.06-1, pod length 2.78-3.45 cm, pod width 0.83-1.23 cm, the number of grain in the plant 16.73-45.08 and grain weight in the plant varies between 2.03-4.23 g. According to the results of the research, it was determined that the "Hat-17" grasspea genotype was superior in yield relationship compared to other genotypes. The article of the genotype in question may be recommended in other studies as a breeding material., Araştırma, Elazığ ekolojik koşullarında bazı mürdümük genotiplerinin tohum verimi ve verim üzerinde etkili bazı öğelerin incelenmesi amacıyla, 2014-2015 yıllarında yazlık ekim yapılarak yürütülmüştür. Araştırmada, 31 adet mürdümük genotipi bitki materyali olarak kullanılmıştır. Araştırma tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Araştırmada; biyolojik verim, tane verimi, dolu bakla sayısı, boş bakla sayısı, bakla boyu, bakla genişliği, bitkide tane sayısı, bitkide tane ağırlığı, gibi verime etki eden özellikler incelenmiştir. Araştırmanın yürütüldüğü her iki yılda da; biyolojik verim hariç incelenen diğer tüm parametreler bakımından genotipler arasında istatistiki anlamda önemli farklılıklar belirlenmiştir. Araştırma sonucuna göre; genotiplerin biyolojik verimi 188.72-271.18 kg/da, tane verimi 75.10-117.72 kg/da, dolu bakla sayısı 7.16-16.15 adet, boş bakla sayısı 0.06-1 adet, bakla boyu 2.78-3.45 cm, bakla genişliği 0.83-1.23 cm, bitkide tane sayısı 16.73-45.08 adet ve bitkide tane ağırlığı 2.03-4.23 g arasında değişim gösterdiği saptanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, Elazığ ili iklim ve toprak koşullarında tohum üretimi amacıyla “Hat-17” mürdümük genotipinin diğer genotiplere göre verim açısından daha üstün olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu genotipinin ıslah materyali olarak diğer çalışmalarda da kullanılması önerilebilir.

TEZ11590 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2019. Kaynakça (s. 39-47) var. xvi, 49 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Bu çalışma, Çukurova koşullarında Mint-2, Puna ve Valiente kinoa çeşitlerinde, ekim sıklığının dane verimi ve verim öğelerine etkisini saptamak amacıyla yürütülmüştür. Deneme, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma Uygulama Alanında, 2018 yetiştirme mevsiminde yürütülmüştür. Çalışmada, sıra arası 70 cm’den 40 cm’ye indirildiğinde en yüksek dane verimi %70 artış ile Puno çeşidinde (276 g m-2) sağlanmıştır. Dane verimindeki artış, metrekaredeki tohum sayısı (r= 0.949**) ve biyolojik verimin (r=0.958**) pozitif yönlü önemli katkıları ile sağlamıştır. This study was conducted to evaluate the effects of plant density of row spacing on grain yield and yield traits of Mint-2, Puna and Valiente of kinoa cultivars, The field trial was carried out at the Research Area of Agricultural Faculty in Cukurova University in 2018 growing season. In this study, row distance was reduced from 70 cm to 40 cm, highest grain yield was achieved by the 70% increases with Puno cultivars (276 g m-2). Grain yield increases was positively and significantly supported by the seed number per area (r= 0.949**) and biological yield (r=0.958**).

TEZ11923 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2019. Kaynakça (s. 67-77) var. xvi, 79 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Bu çalışma, Çukurova koşullarında, yapraktan 5 farklı eksogen (glisinbetain, prolin, salisilik asit, silikon ve sitokinin) uygulamasının iki atdişi mısır çeşidinde dane verimi ve verim öğelerine etkisini saptamak amacıyla yürütülmüştür. Deneme, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Araştırma Uygulama Alanında, 2017 ve 2018 yetiştirme mevsiminde yürütülmüştür. Çalışmada, eksogenlerin dane verimine etkileri yıllara göre farklılık göstermiştir. 2017 yılında prolin uygulamasında, dane verimi ile dane ağırlığı arasında r = 0.941**, silikon ve sitokinin uygulamasında ise dane verimi ile metrekarede dane sayısı arasında sırası ile r = 0.834* ve r = 0.964** düzeyinde önemli ilişkiler saptanmıştır. 2018 yılında, silikon uygulaması; dane verimi ile dane ağırlığı arasında r = 0.848* ile önemli bir ilişki, glisin betain uygulamasında ise dane verimi ile metrekarede dane sayısı arasında r = 0.838* düzeyinde önemli bir ilişki saptanmıştır. This study was conducted to determine the effect of five foliar exogenous applications (glycinebetaine, proline, salicylic acid, silicon and cytokinin) on grain yield and yield components of two maize cultivas under Çukurova region conditions in Çukurova conditions. Field experiment were conducted in 2017 and 2018 growing seasons in the field at the Faculty of Agricultural Experiment Farm, Univercity of Çukurova. The effect of exogenous applications was influenced by year. Significant positive correlations were observed between grain yield and grain weight (r = 0.941**) by proline application and also between grain yield and number of grains m-2 (r = 0.834*) and (r = 0.964**), respectively by silicon and cytokinin applications in 2017. Strong positive correlations were observed between grain yield and grain weight (r = 0.848**) by silicon application and also between grain yield and number of grains m-2 (r = 0.838*) by glycinebetaine application in 2018.

TEZ11163 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2018. Kaynakça (s. 27-29) var. x, 31 s. : tablo ; 29 cm. Çalışma, II. ürün atdişi mısır çeşitlerinde, olgunluk sürecindeki dane nemi ile verim öğeleri arasındaki ilişkileri saptamak amacıyla yürütülmüştür. Deneme, yedi mısır çeşidi ile tesadüf bloklarında dört tekrarlamalı olarak Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma Uygulama alanında, Adana, Türkiye’de 2014 yetiştirme mevsiminde yürütülmüştür. Bu çalışmada, dane nemi ile incelenen özellikler arası ilişkiler incelendiğinde, hasat döneminde dane nemi ile incelenen özellikler arasında sadece dane ağırlığı ile negatif yönlü önemli ilişki (r=-0.832, P

TEZ10709 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2017. Kaynakça (s. 49-55) var. viii, 57 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Çalışma, ekmeklik buğday çeşitlerinde gelişme dönemlerine göre yaprakların toplam klorofil miktarı (SPAD) ile dane verimi ve verim öğeleri arasındaki ilişkileri saptamak amacıyla yağışa bağlı ve tam sulamalı koşullarda yürütülmüştür. Deneme, sulama (yağışa bağlı ve sulama) ana, çeşitler (16 çeşit) alt parsel olacak şekilde dört tekrarlamalı olarak Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma Uygulama Alanında yürütülmüştür. Bu çalışmada, buğdayın başlıca gelişme dönemlerinde ölçülen SPAD değerleri ile dane verimi ve verim öğelerini tahminleyici herhangi bir ilişki bulunmazken, yaprağın klorofil konsentrasyonuna muhtemel etkileri olan yağışa bağlı koşullarda, süt ve hamur olum döneminde ölçülen SPAD değerleri ile bayrak yaprak azot oranı arasında pozitif yönlü önemli ilişkiler saptanmıştır. This study was conducted to evaluate the relationships between leaf SPAD values for growth stage and grain yield with yield traits under the raifed and full irrigated environments. The field experiment was designed as split plot, irrigation as a main plot, cultivars as a subplot with four replication at the Field Crops Research Area of Agricultural Faculty in Cukurova University of Adana, Turkey. In this experiment, SPAD values of main growth stage of wheat leaves were not predicted any relationships with grain yield and yield traits, but, like a narrow leaf and high leaf nitrogen content were significantly associated with SPAD values at the milky and dought stage under the rainfed conditions. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: ZF2012YL16.

TEZ13085 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2017. Kaynakça (s. 73-76) var. XIX, 77 s. :_tablo ; c29 cm. Bu çalışma, ekmeklik buğday çeşitlerinin sıcak koşullara, bayrak yaprak, başak ve başak sapı, dane büyümesi ve verim öğeleri bakımından uyumunu saptamak amacıyla yürütülmüştür. Onbeş buğday genotipi, normal (serin koşullar) ve geç ekim (sıcak koşullar) olmak üzere iki farklı ekim zamanında ekilerek, büyüme dönemindeki sıcaklıkların, dane verimi ve verim öğelerine etkisini saptamak amacıyla, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma Alanında denemeye alınmıştır. Sonuç olarak, yüksek sıcaklık dane veriminde %30’un üzerinde düşüşe neden olmuştur. Yüksek sıcaklığın dane verimine olumsuz etkisi, biyolojik verim, başakta fertil başakçık sayısı ve başakta/alanda dane sayısının azalması sonucu ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada, serin koşullarda yüksek verim verebilen çeşitler, benzer şekilde, sıcak koşullarda da yüksek verime, dane ağırlığı ile dane sayısının denkleştirici etkisi ile ulaşmışlardır. The current study was conducted to evaluate the adaptability of wheat cultivars under hot environment by measuring of flag leaf, ear and peduncle traits, grain growth and yield traits. Fifteen wheat genotypes were grown at two different sowing date i.e. normal sowing date (cool environment) and late sowing date (hot environment) at the Agricultural Research Area of Agricultural Faculty in Cukurova University of Adana, Turkey, depicted variability in temperature during growing season which resulted considerable change in grain yield and yield attributes. The results revealed that grain yield was drastically reduced under hot environment as reflected in overall the reduction of biomass, fertile spikelet number per spike and kernel number per ear/,number per area. High temperature was caused reduction in grain yield over the 30%. Under investigation, high yielding cultivars achieved high grain yield in the both of cool and hot environment by the compensation of the grain weight and grains per area. Bu Çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje no: FYL-2017-8038.

OZET: Bu arastirma, bes ekmeklik bugday cesidi arasinda yapilan yarim diallel melez dollerinde bazi verim komponentlerinin kalitiminda rol oynayan genetik parametreler ile F 2 ve F 3 populasyon farkliliklarinin belirlenmesi amaciyla yurutulmustur. Arastirmada materyal olarak 5 adet ekmeklik bugday cesidi (Flamura-85, Krasunia, Bezostaja-1, Pehlivan ve Sana) kullanilmistir. F 2 ve F 3 tohumlari 2008-2009 ve 2009-2010 yetistirme yillarinda Tesaduf Bloklari deneme desenine gore 3 tekrarlamali olarak, Namik Kemal Universitesi Ziraat Fakultesi Tarla Bitkileri Bolumu deneme alanlarinda ekilmislerdir. Calismada basak boyu, basakcik sayisi, basakta tane sayisi, basakta tane agirligi, basak hasat indeksi, basak yogunlugu ve parsel verimi ozellikleri incelenmistir. Arastirma sonuclarina gore incelenen ozelliklerin kalitiminda hem eklemeli hem de eklemeli olmayan gen etkilerinin birlikte rol oynadigi gorulmustur. Butun ozellikler icin ustun dominantligin bulundugu gozlenmistir. Butun ozelliklerde dar anlamda kalitim derecesi dusuk bulundugundan seleksiyonun ileri generasyonlara birakilmasinin faydali olacagi sonucuna varilmistir. Hem ortalama gozlem degerleri hem de kombinasyon yetenegi birlikte degerlendirildiginde Krasunia ve Sana cesitlerinin verim ve verim komponentlerini arttirmak icin uygun ebeveynler oldugu saptanmistir. Ortalama gozlem degerlerine ve ozel kombinasyon yetenegi etkilerine gore incelenen ozellikler icin Krasunia x Pehlivan, Flamura-85 x Krasunia, Krasunia x Sana ve Pehlivan x Sana melezlerinin umit var oldugu gorulmustur. Anahtar Kelimeler: Diallel melez analizi, kombinasyon yetenegi, basak ozellikleri, verim, ekmeklik bugday Analysis of Population Differences and Inheritance of Some Spike Characteristics in Bread Wheat ABSTRACT: This research was conducted to determine the genetic parameters played a role inheritance and differences of F 2 and F 3 population for some yield component in half diallel cross of wheat. Five wheat varieties (Flamura-85, Krasunia, Bezostaja-1, Pehlivan, and Sana) used as a material in research. F 2 seeds obtained from F 1 plants belonging from the half diallel crossing and F 3 seeds obtained from F 2 plants was sown randomized complete block design with three replication in Namik Kemal University Agricultural Faculty research area in 2008-2009 and 2009-2010 growing seasons. Spike length, spikelet number per spike, grain number per spike, grain weight per spike, spike harvest index, spike intensity and grain yield per parcel were investigated in this study. According to results, it was found that both additive and non additive gene effects play a role inheritance of traits examined. Over dominance was found for all traits. Since the narrow sense heritability was found small for each of these traits, be selected further generations would be useful. When the mean observation and combining ability values are evaluated together, Krasunia and Sana is suitable genotypes for increased to yield and yield components. According to mean observation and combining ability values, Krasunia x Pehlivan, Flamura-85 x Krasunia, Krasunia x Sana ve Pehlivan x Sana are promising crosses for all traits examined. Key Words: Diallel cross analyze, combining ability, spike features, yield, bread wheat

Bu araştırmada, Samsun koşullarında 19 iki sıralı arpa genotipinin tane verimi, başlıca tarımsal özellikleri ve verim stabilitesi incelenmiştir. Denemeler tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak 2002-2005 yılları arasında 3 yıl süreyle yürütülmüştür. Bu çalışmada, başaklanma süresi, bitki boyu, başak uzunluğu, başakta tane sayısı, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı ve tane verimi belirlenmiştir. Stabilite parametreleri olarak ortalama verim ( x ), regresyon katsayısı (bi), belirtme katsayısı (R2) regresyondan sapma kareler ortalaması (S2d) ve ekovalans degeri (Wi2) kullanılmıştır. Üç yılın ortalamasına göre başaklanma süresi 122.2-131.8 gün, bitki boyu 82.0-96.8 cm, başak uzunluğu 6.24-8.78 cm, başakta tane sayısı 20.3-27.9 adet, bin tane ağırlığı 42.4-48.9 g, hektolitre ağırlığı 59.9-70.1 kg ve tane verimi 314.9-474.7 kg/da arasında değişmiştir. Yılların ortalamasına göre en yüksek tane verimi 1, 3, 6, 9, 11, 12 ve 19 nolu genotiplerden elde edilmiştir. Araştırmada ele alınan tüm stabilite parametrelerine göre 3, 9, 12 ve 19 nolu genotiplerin en stabil hatlar olduğu söylenebilir. This experiment was conducted to evaluate grain yield, main agricultural traits and yield stability of some 19 two-rowed barley genotypes in Samsun conditions. This experiment was carried out three years from 2002 to 2005 with competely randomized block design. In the study, plant height, spike lenght, grain number per head, 1000 grain weight, test weight and grain yield were determined. Mean yield of genotypes ( x ), regression coefficient (bi), determination coefficient (R2), deviation from regression (S2d), and ecovalance (Wi2) were evaluated as stability parameters. According to means of three years, these values were determined; plant height was 82.0-96.8 cm, spike lenght was 6.24-8.78 cm, grain number per head was 20.3-27.9 numbers, thousand kernel weight was 42.4-48.9 g, test weight was 59.9.0-70.1 kg and grain yield was 314.9-474.7 kg/da. According to means of years, the highest grain yields were obtained from the genotypes 1, 3, 6, 9, 11, 12 and 19. The genotypes 3, 9, 12 and 19 had the highest stability according to all stability parameters in this experiment.

Denemede, yerel bir genetik materyal olan Kunduru-1149 makarnalık buğdayının Malatya yöresinden toplanan popülasyonunda, bazı morfolojik ve fenolojik özellikler yönünden varyasyonun belirlenmesine ve kısa boylu bir tipin seçilmesine çalışılmıştır.Çalışmada; bitki boyu, sap uzunluğu, üst boğum arası uzunluğu, başak boyu, başaktaki tane sayısı, başaktaki tane ağırlığı, başaklanma süresi, vejetatif periyot, tane dolum periyodu üzerinde durulmuştur. Morfolojik karakterler yönünden yüksek düzeyde varyasyonlar belirlenmiş, fenolojik dönemlere ait varyasyonlar ise düşük düzeyde olmuştur. Kısa boylu bazı tipler tespit edilmiş olmakla beraber, bunların başak boylarının kısa ve başaktaki tane sayılarının az olması olumsuz bir durum yaratmaktadır. In this trial, it was aimed to select plants having short culm and to determine variations for some morphological and phenological traits in durum wheat cultivar Kunduru-1149 populations collected from Malatya region.Plant height, culm length, peduncle length, head length, grain number and weight per head, days to heading, vegetative period and grain filling period were investigated. It was determined that variations for morphological traits were high and variations for phenological traits were low. Although some plants with short culm were determined, they have had short head and smaller grain numbers per head. 73

Öz: Bu araştırma, 2002/2003 yetiştirme döneminde Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Deneme Alanında, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme deseninde 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Çalışmada, Trakya Bölgesi’nde yaygın olarak yetiştirilen farklı bitki boyu ve olgunlaşma süresine sahip üç ekmeklik buğday çeşidi (Pehlivan, Flamura-85 ve Golia) materyal olarak kullanılmıştır. Araştırmada, denemeye alınan çeşitlerin ana sap ve fertil kardeşlerin bitki tane verimi yanı sıra; bitki boyu, başak uzunluğu, başakta başakçık sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı ve 1000 tane ağırlığı yönünden karşılaştırılması amaçlanmıştır. Ele alınan çeşitlerin; bitki boyu, başak uzunluğu, başakta başakçık sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı ve 1000 tane ağırlığı yönünden ilk sırayı ana sap, ikinci sırayı 1. kardeşler, üçüncü sırayı 2. kardeşler ve dördüncü sırayı 3. kardeşler almıştır. Bitki tane verimi yönünden yapılan sıralamada ise en yüksek verim; ana sap + 3 kardeşli bitkilerden elde edilmiş, bunu ana sap + 2 kardeşl ve ana sap + 1 kardeşli bitkiler izlemiştir. En düşük bitki tane verimi ise yalnızca ana saplı bitkilerden elde edilmiştir. Araştırma sonucunda, Tekirdağ koşullarında istenilen verim düzeyine ulaşmak için birim alanda bulunan bitkilerin ana saplarının yanı sıra 3 fertil kardeşe sahip olmasının gerektiği söylenebilir. Abstract: This research was carried out in experimental field of Field Crops Department of Faculty of Agriculture of Namık Kemal University in randomized split blocks design with three replications in 2002/2003 growing season. Three bread wheat cultivars (Pehlivan, Flamura-85 and Golia) with different plant height and maturing period commonly grown in Trakya region were used as experimental material in this study. The objectives of this study were to compare plant grain yield and some other yield components such as plant height, spike length, the number of spikelet per spike, the number of grain per spike, the grain weight per spike and 1000 grain weight of main stem and fertil tillers in the cultivars used in the study. Based on the results of this study, main stems of all cultivars had the highest plant height, spike length, the number of spikelet per spike, the number of grain per spike, the grain weight per spike and 1000 grain weight. In term of these characters, performance of first tillers, second tillers and third tillers were second, third and fourth in the rank respectively. The highest plant grain yield was obtained from plants with 4 tillers including main stem. Plants with no tiller (only main stem) had the lowest plant grain yield. The results of this study indicate that tiller number in wheat grown in Tekirdağ conditions should be 4 including main stem to maximize grain yield.

ÖZET Bu araştırmanın amacı; Trakya ve Marmara Bölgesin'de ticari anlamda ayçiçeği ekimi yapılan yörelerde 25 hibrid ayçiçeğinin verim ve verim komponentleri incelenerek bölgedeki çeşitlerin adaptasyon durumlarının belirlenmek, bölge üreticisine ve bundan sonraki yapılacak benzer çalışmalara ışık tutmaktır. Araştırma 5 lokasyonda 2 yıl süre ile (1997 ve 1998) 3 tekrarlamah olarak tesadüf bloklar deneme desenine göre yürütülmüştür. Denemeye alınan çeşitlerde, çiçeklenme gün sayısı ve Fizyolojik olgunluk gün sayısı karekterlerinde genotip x çevre interaksiyonu önemsiz bulunurken, bitki boyu, tabla çapı, kabuk / dane oranı, 1000 tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, yağ oranı ve tane verimi gibi özellikleri ise önemli bulunmuştur. Denemede tane verimleri 174-207 kg/da arasında değişirken, ortalama tane verimi 189 kg/da olmuştur. 47022 genotipi dekara 207 kg ile en yüksek verim değerine sahip olmakla birlikte 3330, P 6480 (st), ve 47724 genotipleri 47022 genotipi ile aynı istatistik grupta yer almışlardır. Yapılan stabilite testi sonucunda; 277, Süper 25, 3320 ve Turkuaz genotipleri bölge için en stabil genotipler olmuştur. 47022 ve 281 genotipleri ortam şartlarının daha iyi olduğu koşullarda yüksek verim sağlayabilmişlerdir. SUMMARY The purpose of this study is to examine yield and yield components of 25 hybrid sunflowers varieties in Trakya and Marmara Region and determine their adaptation ability, through wich to illumunate the regional farmers and the future studies to be conducted. The study was conducted according to the experimental random block desing at 5 locations during 2 years. While the genotype x environmental interaction was found unsignificant for number of flowering days number of fizyological maturity days. Plant heigth, head diameter, husk/kernel percentage, thousand kernel weight, test weight, oil percentage and seed yield characters were found to be important. While the experimental seed yield varied between 1740-2070 kg/ha the avarage seed yield was 1890 kg/ha. Altgough the genotype 15 had the highest seed yield, genotypes 3330, P 6480 (st), 47024 and 47021 were placed in the same statistical group with genotype no 47022. According to the stability analyses, genotype number of 277, Super 25, 3320 and Turkuaz were found the heighest stability ability for the area. Genotypes numbers 281 and 47022 had highest yield at the better soil, climate and cultivation factors were provided. 67

Kahramanmaraş yöresi için ümitvar görülen bazı ekmeklik buğday hatlarında bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülen bu çalışmada Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesinden temin edilen 11 ekmeklik buğday hattı kullanılmıştır. Araştırmada hatların bin dane ağırlığı, kül oranı, 2.2 mm elek üstü oranı, yaş gluten oranı, camsılık oranı, unsuluk oranı, yabancı madde oranı ve tane verimi üzerinde durulmuştur. Çalışmada bin dane ağırlığı, 2.2 mm elek üstündeki dane oranı, yaş gluten oranı, camsı dane oranı, unlu dane oranı, tane verimi ve yabancı madde oranı bakımından hatlar arasındaki farklar önemli bulunmuştur. Bin tane ağırlığı bakımından Bow `s'VCrow `s` hattı, 2.2 mm elek üstündeki dane oranı bakımından (477/2)//Fkn/Gb/ hattı, yaş gluten oranı bakımından Van `s` //Bb/Ka/ hattı, camsı dane oranı bakımından Van `s`// Bb/Ka/ hattı, unlu dane oranı bakımından Bow//Buc/Bul hattı, tane verimi bakımından ChiP's` hattı en yüksek değerleri sahip olurken, kül oranı bakımından Bow`s`/Crow `s` hattı, yabancı madde oranı bakımından Bow//Buc/Bul hattı en düşük değerlere sahip olmuşlardır.Anahtar kelimeler: Bin tane ağırlığı, kül, 2.2mm elek üstü, yaş gluten, camsı dane, unlu dane, yabancı madde oranlan ve tane verimi. This study was conducted to determine some quality characteristics in wheat for bread making (Triticum aestivum L.) lines that are promising for Kahramanmaraş region. In this study, 11 different wheat bread making lines that are optained from Agriculture Faculty of Çukurova University are used. 1000 gain weight, ash content, 2.2 mm on sieve ratio, wet gluten content, vitreous kernel rate, nonvitreous kernel rate, alien component rate and grain yield are taken into acount in this study. It was found that 1000 grain wight, 2.2 mm on sieve ratio, wet gluten content, vitreous kernel rate, nonvitreous kernel rate, grain yield, and alien component rate difference among lines are important. While Bow `s`/ Crow `s` line in terms of 1000 grain weight, (477/2)//Fkn/Gb/ line terms of 2.2 mm on sieve ratio, Van `s'7/Bb/Ka line in terms of vitreous kernel rate, Bow//Buc/Bul line in terms of nonvitreous kernel rate and Chil `s` line in terms of grain yield have the highest values, Bow `s` / Crow `s` line in terms of ash content, Bow//Buc/Bul line terms of alien component rate have the lowest values. Keywords: 1000 grain weight, ash content, 2.2mm on sieve, wet gluten content, vitreous and nonvitreous kernel, alien componen rates, grain yield. 35

DOKTORA TEZİ EKMEKLİK BUĞDAYDA DANE AĞIRLIĞI VE BUNUNLA İLGİLİ KİMİ ÖZELLİKLERİN KALITIMI ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR FARUK TOKLU ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TARLA BİTKİLERİ ANABİLİM DALİ Danışman : Prof. Dr. Tacettin YAĞBASANLAR Yıl : 2001, Sayfa : 102 Jüri : Prof. Dr. Tacettin YAĞBASANLAR Prof. Dr. İbrahim GENÇ Prof. Dr. Mustafa ÇÖLKESEN Bu çalışma, ekmeklik buğdayda dane ağırlığı ve iriliği ile diğer bazı bitkisel karakterlerin oluşumundaki genetik temelleri araştırmak amacı ile yürütülmüştür. Çalışmada; 84 ÇZT 04 (iri daneli), Panda (orta irilikte) ve Bow`S`/Crow`S` (küçük daneli) ekmeklik buğday genotiplerinin resiproklu olarak melezlenmesinden elde edilen Panda X 84 ÇZT 04, Panda X Bow,,S7Crow`S`, 84 ÇZT 04 X Bow`S7Crow`S`, 84 ÇZT 04 X Panda, Bow`S7Crow`S` X Panda ve Bow`S7Crow`S` X 84 ÇZT 04 melez kombinasyonlarında; P1, P2, Fi, F2, BCı ve BC2 döl kuşaklarına ilişkin ortalama değerler ve varyanslar kullanılarak kalıtım derecesi ve gen etkileri ile diğer bazı genetik parametreler saptanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; üst boğumarası uzunluğu, bitki boyu, başakta başakçık sayısı ve dane iriliği bakımından kalıtım derecesinin yüksek, ayrıca eklemeli ve dominant gen etkilerinin önemli olduğu ve erken döl kuşaklarında yapılacak seleksiyonla bu özelliklerde önemli artışlar sağlanabileceği; bitkide başak sayısı, başak uzunluğu, başakta dane sayısı ve bitki dane verimi özelliklerinin oluşumunda genetik faktörlerin yanında çevre faktörlerinin de önemli olduğu, başaklanma süresi, bayrak yaprağı alanı, başak verimi ve 1000 dane ağırlığı bakımından ise kalıtım derecesinin yüksek ancak epistatik gen etkilerinin de önemli olmasından dolayı seleksiyonun ileri döl kuşaklarında da devam ettirilmesi gerektiği saptanmıştır. Anahtar Kelimeler Ekmeklik buğday, kalıtım derecesi, heterosis, heterobeltiosis, epistatik etki. ABSTRACT PhD THESIS HERITABILITY STUDIES OF GRAIN WEIGHT AND RELATED TRAITS IN BREAD WHEAT FARUK TOKLU DEPARTMENT OF FIELD CROPS INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF ÇUKUROVA Supervisor : Prof. Dr. Tcettin YA?BASANLAR Year : 2001, Pages : 102 Jury : Prof. Dr. Tacettin YA?BASANLAR Prof. Dr. Ibrahim GENÇ Prof. Dr. Mustafa ÇÖLKESEN This study was conducted to determine genetical basis of grain weight and size in bread wheat. In this study heritability, gene effects and some genetic parameters were obtained by using datas of Pi, P2, Fi, F2, BCi and BC2 generations. 84 ÇZT (plump kernels), Panda (medium kernels) and Bow`S7Crow`S` (small kernels) parents were reciprocal crossed and Panda X 84 ÇZT 04, Panda X Bow`S7Crow`S`, 84 ÇZT 04 X Bow`S7Crow`S`, 84 ÇZT 04 X Panda, Bow`S7Crow`S` X Panda and Bow`S7Crow`S` X 84 ÇZT 04 crosses were obtained. The results of this study indicated that; heritability and additive and dominance gene effects are higher so, early generation selection is effect for peduncle leght, plant height, spikelets per spike and grain size. Number of spikes per plant, spike lenght, number of grains per spike and yield of per plant either genetic or environmental effects were high. Higher heritability and epistatic gene effects were obtained for heading date, flag leaf area, grain weight per spike and 1000 grain weight so, selection should made advanced generations for these characters. Key Words: Bread wheat, heritability, heterosis, heterobeltiosis, epistatic effect. II 102

v ÖZET NOHUTTA BAZI KALİTE ÖZELLİKLERİ VE BUNLAR ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN SAPTANMASI ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR AK, Emine Emel Yüksek Lisans Tezi, Tarla Bitkileri Bölümü Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Hasan SEPETOĞLU Mart 2001, 37 sayfa Bu çalışma nohutta bazı kalite özellikleri ve bunlar arasındaki ilişkilerin belirlenmesi amacıyla 21 farklı Kabuli tip nohut hattı ve kontrol olarak ekilen 2 ticari çeşitle Bornova ekolojik koşullarında 1997 Kasım ve Haziran 1998 tarihleri arasında yürütülmüştür. Denemede saptanan değerlere göre en yüksek 100 tane ağırlığı 50,8 gr ile 2, genotipten, en yüksek verim ise 284,4 kg/da ile 17. genotipten elde edilmiştir. Denemede saptanan en yüksek protein oranı %18,9 olup 21. genotipten, en düşük kabuk oranı değeri %4 olarak 14., 15, ve kontrol olarak denemeye dahil edilen İzmir-92 çeşidinden, en fazla hektolitre ağırlığı 80 kg olarak 19. genotipten, en düşük kül oranı değeri %2 olarak 4. genotipten, en yüksek su emme kapasitesi %95,2 ile 11. genotipten ve en düşük pişkenlik ise 58 dk olarak 18. genotipten elde edilmiştir.VI Denemede incelenen özelliklere ait değerler arasındaki korelasyonlardan kül ve hektolitre ağırlığı arasındaki ilişki (r=- 0,48) negatif ve önemli, diğerleri ise önemsiz olarak bulunmuştur. Anahtar sözcükler: Nohut, kalite, 100 tane ağırlığı, verim, protein, kül, hektolitre, su emme kapasitesi, kabuk oranı, pişkenlik. VII ABSTRACT A STUDY ON SOME QUALITY CHARACTERISTICS OF CHICKPEA (Cicer arientum L.) AND RELATIONSHIPS OF THESE AK, Emine Emel Msc in Field Crops Superior: Assoc Prof. Dr. Hasan SEPETO?LU Marc 2001, 37 pages In this study, twenty-one Kabuli chickpea (Cicer arietinum L.) lines and two commercial varieties were tested to determine some quality characteristics and its relationships of these under the Bornova ecological conditions between November in 1997 and June 1998. According to the findings, the highest 100 seed weight were obtained (50,8 g) from the genotype No: 2 and the highest yield were from the genotipe No: 17 as 284,4 kg/da. The highest protein ratio were found from the genotype number of 21 as 18,9% and the lowest seed coat ratio were obtained from the genotype numbers of 14, 15 and a control variety Izmir- 92 as 4%. An hectoliter weight, the one of the quality characteristics of the chickpea, were found (80 kg) from the genotype number of 19.VIII The other findings were as follows; the lowest ash ratio (2%) from the genotype number of 4, the highest water absorption capacity (95,2%) from the genotype number of 11, and the lowest cooking time (58 min.) from the genotype number of 18. Correlation coefficient analysis revealed that ash and hectoliter weight were negatively and significantly related. The other quality characteristics weren't found to be significantly related. Keywords: Chickpea, quality, 100 seed weight, yield protein, ash, hectoliter, water absorbtion capacity, seed coat, cooking time, correlation. 37

Dört farklı su içeriğine sahip 10 çeşit tarımsal ürünün son hızlan belirlenmeye çalışılmıştır. Denemeler sonunda her bir düşme mesafesi ne göre elde edilen zaman değerleriyle, düşme hızı ve bu değerler yardımıyla da son hız belirlenmiştir. Buna göre son hızın., 11,29 - 14,20 m/s, sürükleme katsayısının ise 0,21 - 1,29 arasında değiştiği saptanmıştır. İstatistik analizi sonuçları, son hızın su içeriği ile arasında istatistikî bir ilişki olmadığını, tek dane ağırlığı, izdüşüm alam ve küresellik değiş kenlerin son hız ile arasındaki ilişkinin önemli olduğunu ortaya koy muştur (P

T ikinci ürün olarak yetiştirilen 73 çeltik hat ve geno tipinde verim ve verime etkili karakterler incelenmiş ve bu karakterler arası ilişkiler tahminlenmiştir. Her üç grupta da dane verimi ile en yüksek pozitif korelasyonu kardeş sayısı göstermiştir. Kardeş sayısı ile bitki boyu arasında her üç grupta- da önemli negatif korelasyon gözlenmiştir. Salkımda steril başakçık sayısı ile verim arasındaki korelasyon, ındica grubunda önemli, Japonica grubunda önemsiz olarak gözlenmiştir. Her üç grupta da, çiçeklenme gün sayısı ile salkımda steril başakçık sayısı arasındaki korelasyon pozitif ve önemli bulunmuştur. ABSTRACT In 73 rice lines and genotype, grown in second crop conditions the yield and yield components have been investigated and the relation between these characters estimated. The highest positive correlation has been observed between the grain yield and tiller number in all three groups. An important negative correlation between the tiller number and culm length was determined also in all there groups. The positive correlations between the yield and the number of sterile spikelets per panicle to be in indica group was significant and in japonica group non significant. Also, in all three groups, significant positive correlation between the number of sterile spikelet per panicle and the number of days to flowering has been estimated. 45

XXX ÖZET Bu çalışmada, dane ağırlığı ve üşütmenin Türkiye'de yetiş tirilen ekmeklik buğday varyetelerinin (Çukurova-86)Atay-85 ve Bezostaya-l) embriyonal kök, plumula büyüme ve gelişme sine etkileri incelenmiştir; Çimlendirme denemesi, varyeteler içinde belirlenen 0.02 ile 0.06 g arasında değişen dane ağır. de 10 gün süre ile yürütülmüştür. o 0.06 g arasında değişen dane ağırlıklarında karanlıkta 12/9 C Denemede radikula büyüme hızının embriyonal kökün diğer ek senlerinin oluşumuna kadar hızlı ve daha sonra yavaşladığı gözlenmiştir. Dane ağırlığına bağlı olarak embriyonal kök büyüme hızı kri ter alındığında; Çukurova-86 duyarlı, Atay-85 kısmen duyar- lı, Bezostaya-i duyarsız olarak sınıf lanabilir. Dane ağırlığı ile embriyona! kök sayısı arasındaki pozitif bir ilişki olması.dane ağırlığının belirlenmesinde çevre faktörlerinin genetik kontrole egemen olduğunu (Bezos taya-1 ); pozitif bir ilişki olmaması,, kök sayısının genetik kontrol altında olduğunu (Çukurova-86 ve Atay-85) göstermektedir. Çimlendirme denemesinde plumula/kök oranı l'den küçüktür. Bazı buğday varyetelerinde en büyük kök sayısını belirleyen dane ağırlıklarının üzerinde plumula büyüme hızının arttı ğı belirlenmiştir, üşütme muameleleri 2+-1 C`eki karanlık soğuk odada 0 (kont rol) 15, 30 ve 45 gün üşütme sürelerinde yürütülmüştür. Üşütme muamelelerinde kontroldan farklı olarak radikuiada diğer köklere benzer büyüme özelliği saptanmıştır. Üşütme muamelelerinde radikula büyüme hızı Çukurova-86 ve Atay-85 'de belli bir üşütme süresinden sonra azalmıştır. Bezostaya-i de ise değişmemiştir. Büyüme hızının yavaşlamasıXV varyetelerin düşük sıcaklık gereksiniminin tamamlanmış ol masına bağlanabilir, Plumula büyüme hızı üşütme süresinin artışına baglı olarak artmıştır. Buna karşın plumula büyüme hızı ile üşütme muame leleri ve radikula büyüme hızı arasında bir ilişki kurula mamıştır. üşütme ve kontrol muamelelerinin radikula anatomisine olan etkisi incelenmiştir; Merkezi metaksilem eksenlerinin özellikle uzun ekseni, üşütme süresine baglı olarak azalmıştır. Bu azalma Çukurova- 8 6 ve Atay-85'de önemli, Bezostaya-1 !de ise önemsiz derecede ol muştur. Üşütme muamelelerinin kontrollerinde ise önemli bir değişim saptanmamıştır. Muhtemelen merkezi metaksilem eksen, çapının azal ması varyetenin büyüme hızı ve düşük sıcaklık gereksinimi (vernalizasyon) tarafından tayin edilmiş olabilir- Varyete lerde büyüme hızının artması merkezi metaksilem eksen çapı nın önemli derecede artmasına, azalması ise merkezi meta- silem eksen çapının azalmasına neden olmuştur. Çukurova-86 ;da büyüme hızı yüksek eksen büyük, kışlık Bezos taya-1 !de ise büyüme hızı _ yavaş, eksen küçük olarak be lirlenmiştir. V SUMMARY In this study,, the effect of grain weight and chilling on growth and development of seminal 'roots and plurauia was investigated in bread wheat varieties (Çukurova- 8 6, Atay-85 and Bezos t ay a- 1) grown in Turkey. o Germination experiment was carried out in dark,. 12/S C for 10 days with the grain weights ranged from 0.02 to 0.06 g of the varieties and following results are obtained. At the begining the growth rate of radicula was highr but it was decreased when the other axis of the seminal roots were formed. If the growth rate of seminal roots in excepted as a criteria on the basis of grain weight c varieties could be classified as sensitive Çukurova-86, moderately sensitive Atay-85 and insensitive Bezostaya-1. The pozitive relationship was observed between grain weight and the number of the seminal roots, when the genetic control was overcamed by the ecological factors in determining the grain weight (e.g.r in Bezostaya-i} ? In the oposite relation ship the number of seminal roots was controlled genetically (e.g., in Çukur ova- 8 6 and Atay-85). In this germination study plumuia/seminal root range was less than 1. The growth rate.of plumula increases after a certain grain weight which determines the maximum number of seminal roots in some wheat varieties. Chilling treatment was conducted in dark cold room at 2 T i°c for 0 (control) f 15 f 30 z following results were obtained. 27r i°C for 0 (control) f 15 f 30 and 45 days period and the A similar growth rate was determined in the radicula and in the other seminal roots of the plants in the chilling treatments. In this respect, chilling differed from cont rol treatments.The growth rate of radicula was decreased and seminal roots were branched after a certain chilling period in Çukurova- g6 and Atay-85f but these characters were not changed in Bezostaya-1. This effect could be the result of the ending of their chilling requirements of the varieties» The growth rate of plumula was increased with the increasing of the chilling period. There was no relationship between the growth rate of plumula and the chilling treatment nor the growth rate of radicula. Anatomy of radicula was investigated in the chilling treat ments and in their controls : Especially, the maximum diameter of main central metaxylem vessels were decreased with the increased chilling periods. This effect was pronounced significantly in Çukurova-8S and Atay-85 but not in Bezostaya-1. There was no significant difference in diameters of the main central metaxylem in the control treatments of the chilling- The. significant decrease in main central metaxylem vessels in the chilling treatments, was probably determined by the growth rate and vernalization requirements of the varieties. An increase in growth rate caused a significant increase in diameter of main central metaxylem vessels and a decrease caused a significant decrease in diameter of main central metaxylem vessels of the varieties. The growth rate was higher and the diameter of central metaxylem was longer in spring sowing Çukurova-86 than wintei sowing Bezastaya-1 varieties. 73