Search

İklim değişikliğine bağlı olarak aşırı sıcaklıkların yaşandığı günlerin artışı, toplumlar için bir endişe kaynağıdır. Bu durum insanoğlu ve ekosistem için büyük bir tehlike oluşturmaktadır. Son yıllarda araştırmacılar, iklim değişikliğini kasıtlı olarak manipüle edip, bu etkileri hafifletmeyi amaçlayan tarımsal uygulamaları olan “İklim Mühendisliği Tekniklerini” sıklıkla kullanıyorlar. Bu tarımsal uygulamalardan birisi de toprak işleme uygulamalarıdır. Topraktaki karbon salınımını yavaşlatmak için toprak işlemeyi azaltmak ya da toprağı bastırmak, küresel ısınmanın yavaşlamasına yardımcı olabilir. Aslında bu uygulamaların toprak yüzeyinin fiziksel özelliklerini değiştirerek, bölgesel iklim üzerinde doğrudan bir etkiye de sahip oldukları konusunda pek çok araştırıcı hemfikirdir. Ancak, dünya da olduğu gibi Ülkemizde de bu biyo-jeofizik etkiler hala iyi bilinmemektedir. Ancak, toprak işleme şekline göre Albedo (yansıtabilirlik) etkisinin belirlenmesi ve iklim değişikliğinin azaltılmasında bu etkinin kullanılması iklim mühendislerinin ilgisini çeken konulara arasında yer almaktadır.

Türkiye’nin, ortak birsorun olan iklim değişikliğine karşı önlemler alması ve sanayi ve diğersektörlerde iklim değişikliğiylemücadele politikaları ile uyumlu reformlar yapması gerekmektedir. Budurum, gerek üretim yöntemlerinde gerekse bireysel olarak tüketim kalıpları veyaşam şekillerinde önemli bir yeniden değerlendirme ve dönüşüm sürecinigetirecektir. Bu çalışmada, tarımsal üretimde enerji tüketimi ve çevresel etkiler içinsürdürülebilirlik göstergeleri tanımlanmış ve değerlendirilmiştir.

Bu araştırma Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü deneme alanında yağışa dayalı tarım koşullarında yürütülmüştür. Erzurum yöresinde nadas alanlarının farklı toprak işleme–ekim yöntemleriyle kaldırılması kapsamında, farklı toprak işleme–ekim yöntemlerinin; toprak penetrasyon direnci, işletme ve bitki gelişim parametreleri ile enerji etkinliği yönünden karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışmada buğday–nadas ve buğday–fiğ münavebe yöntemlerinde uygulanan; Geleneksel toprak işleme (TS1, kulaklı pulluk+kültivatör+ kombikrüm+üniversal ekim makinası), Azaltılmış toprak işleme–1 (TS2, kültivatör+kombikrüm+üniversal ekim makinası), Azaltılmış toprak işleme–2 (TS3, dik rotavatör+üniversal ekim makinası) ve Doğrudan ekim (TS4, doğrudan ekim makinası) yöntemlerinden yararlanılmıştır. İşletme parametrelerinden; efektif iş başarısı, yakıt tüketimi, insan ve makina işgücü ihtiyacı, açısından anıza doğrudan ekim yöntemi diğer uygulamalardan daha iyi sonuçlar vermiştir. Buğday verim değerleri incelendiğinde uygulanan münavebeler arasında istatistiksel anlamda fark çıkmadığı, uygulanan toprak işleme yöntemlerinin verim parametrelerine etkisinin önemli olduğu görülmüştür (P< 0.01). Enerji etkinlik değerlerinde münavebeler arasında enerji oranı, enerji verimi, net enerji üretimi değerlerinde buğday–fiğ, özgül enerji değerlerinde ise buğday–nadas münavebesinden en iyi sonuçlar elde edilmiştir. Toprak işleme yöntemleri arasında dört enerji etkinlik parametrelerinde de anıza doğrudan ekim yönteminden diğer yöntemlere göre daha iyi sonuçlar elde edilmiştir. Yapılan bu çalışmayla, bölgemizde yağışa dayalı tarım koşullarında alternatif toprak işleme yöntemlerinin uygulanabilirliği belirlenmiş ve bu yöntemlerle münavebenin azaltılabileceği veya kaldırılabileceği sonucuna varılmıştır. This research was carried out at the experimental fields of the Eastern Anatolia Agricultural Research Institute under rainfed agricultural conditions. Comparison of different soil tillage methods in terms of soil penetration resistance, enterprise and plant development parameters and energy efficiency was aimed within the removing of fallow by different soil tillage–planting methods in Erzurum. Four different tillage systems; traditional soil tillage (TS1,moldboard plough+cultivator+combined harrows+universal sowing machine), reduced soil tillage–1 (TS2, cultivator+combined harrows+universal sowing machine), reduced soil tillage–2 (TS3, vertical rotator machine+sowing machine) and direct drilling (TS4, direct sowing machine) in wheat-fallow and wheat-vetch rotation were used. Stubble direct drilling method produced the best results in terms of effective labor success, fuel consumption, and man and machine labor requirement, seedling emergence, seedling emergence degree, average germination time and however low values were obtained from the traditional method. By considering wheat yield, it was obtained that the difference between the rotations was not statistically different and the effect of soil tillage methods on yield parameters was statistically significant (P < 0.01). The best results were obtained from wheat–vetch application in energy ratio, energy yield, net energy production values between alternations in energy efficiency values and wheat–fallow alternation in specific energy values. Better results were obtained from direct stubble drilling subject in all four energy efficiency parameters than the other methods between soil tillage methods. By this study, the applicability of alternative soil tillage methods under rainfed agricultural conditions was determined and it was concluded that the fallow application might be reduced or removed by these methods. 146

Erzurum yöresinde, 2004–2007 yıllarında fiğ, buğday ve ayçiçeği, münavebeleri esas alınarakyürütülen bu çalışmada, ayçiçeği üretiminin geleneksel toprak işleme–ekim sistemine alternatifolabilecek, farklı toprak işleme–ekim sistemlerinin enerji kullanım etkinliği yönünden karşılaştırılmasıamaçlanmıştır. Denemede yer alan toprak işleme–ekim sistemleri; Geleneksel toprak işleme (S1,kulaklı pulluk+diskli tırmık+kombikrüm+ekim makinası), Azaltılmış toprak işleme–1 (S2,kültivatör+kombikrüm+ekim makinası), Azaltılmış toprak işleme–2 (S3, dik rotavatör+ekimmakinası) ve Doğrudan ekim (S4, doğrudan ekim makinası)’ den oluşmuştur.Enerji kullanım etkinliği yönünden toprak işleme–ekim sistemlerinin karşılaştırılmasında; yakıt–yağ,insan iş gücü, makina imalat, gübre ve tohum girdilerinin eşdeğer enerji miktarları ile ayçiçeğiveriminden elde edilen eşdeğer enerji çıktı değerleri belirlenmiştir. Bu değerlerden hareketle enerjiçıktı/girdi oranları, özgül enerji (MJ/kg), enerji üretkenliği (kg/MJ) ve net enerji verimi (MJ)değerleri hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; S2 sisteminde en yüksek verim değeri (3914kg/ha) elde edilmiş, bunu S1, S3 ve S4 sistemleri takip etmiştir. Toplam enerji girdilerinde, sistemlerioluşturan tarım alet/makinaları arasında birim alan (ha) başına yakıt–yağ enerji girdisinde enyüksek değeri pulluk oluşturmuş, bunu dik rotavatör, kültivatör, ekim makinaları (pnömatik vedoğrudan), ve biçerdöver takip etmiştir. Sistemlerin enerji tüketim oranlarına bakıldığında, toprakanaliz sonucuna göre verilen kimyasal gübre, tartışmasız en yüksek enerji girdi oranına sahipolmuştur. Bunu yakıt–yağ, makina imalat, tohum ve insan iş gücü enerji oranları takip etmiştir.Sistemler arasında enerji çıktı/girdi oranları, özgül enerji, enerji üretkenliği ve net enerji üretimiaçısından S2 en iyi sonucu vermiş, bunu sırasıyla S3, S1 ve S4 sistemleri takip etmiştir.

ÖZET ERZURUM KOŞULLARINDA FİĞ TARIMINDA DEĞİŞİK TOPRAK İŞLEME - EKİM SİSTEMLERİNİN İŞLETME DEĞERLERİ VE ENERJİ GEREKSİNİMLERİ YÖNÜNDEN KARŞILAŞTIRILMASI. Zinnur GÖZÜBÛYÜK Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makinalan Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi 2000, 60 sayfa Danışman : Doç. Dr. Gazanfer ERGÜNEŞ Jüri : Doç. Dr. Gazanfer ERGÜNEŞ : Doç.Dr. Ali KASAP :Y.Doç.Dr. Sabit ERŞAHİN Bu çalışmada ülkemizde çok yaygm olan geleneksel toprak işleme sistemiyle bunun yerini alabilecek alternatif sistemleri toprak parçalanma, hacim ağırlığı, porozite, tarla filiz çıkışları, işletme değerleri ve enerji gereksinimleri yönünden incelenmiştir. Deneme tam şansa bağlı tesadüf blokları deneme desenine göre 15 x 40 m parsel boyutlarında üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. İncelenen sistemler şunlardır ; Sı - Geleneksel toprak işleme ( pulluk + diskaro + kombikürüm+ ekim makinası) 52 - Azaltılmış toprak işleme (kültüvatör + kombikürüm + ekim makinası) 53 - Azaltılmış toprak işleme (dik rotovatör + ekim makinası) 54 - Doğrudan ekim Denemeye 08/09/1999 tarihinde başlanılmış, 14/09/1999 tarihinde parsellere dekara 13 kg Macar Fiği Populasyon çeşidi ekilerek tamamlanmıştır. Toprağın parçalanma ve tohum yatağı hazırlama açısından üçüncü sistem, tarla filiz çıkışlarında, enerji açısından dördüncü sistem, iş basanlarında birinci sistem, olumlu sonuç vermiştir. Enerji gereksinimlerinde ise dördüncü sistem ve bunu ikinci, üçüncü ve birinci sistem takip etmiştir. Yapılan bu çalışmada sonuç olarak günümüzde kullanılan geleneksel toprak işlemenin yoğun bir tarla trafiğine ve yüksek enerji tüketimine neden olduğu, bunun yanında yörenin sahip olduğu şartlarda gözönünde bulundurularak azaltılmış toprak işleme sistemleriyle doğrudan ekim sisteminden birinin kullanılmasıyla enerji girdilerinin azaltılacağı görülmüştür. Anahtar Kelimeler ; Geleneksel toprak işleme, azaltılmış toprak işleme, doğrudan ekim, toprak fiziksel özellikleri, işletme değerleri, enerji gereksinimleri ABSTRACT COMPARISION OF SEVERAL TILLAGE AND DRILLING SYSTEMS IN WETCH AGRICULTURE IN ERZURUM CONDITIONS IN TERMS OF MANAGEMENT PARAMETERS AND ENERGY REQUIREMENTS Zinnur GÖZÜBÛYÜK Gaziosmanpaşa University Graduate School Agricultural Machinery Department 9MSc Thesis 2000, 60 p. Supervisor : Assoc. Prof. Dr. Gazanfer ERGÜNEŞ Jury : Assoc. Prof. Dr. Gazanfer ERGÜNEŞ : Assoc. Prof. Dr. Ali KASAP : Assist Prof. Dr. Sabit ERŞAHİN In this study, the conventional soil tillage system, reduced cultivation system and no - till system were investigated in terms of soil disturbance, bulk density, porosity, field emergency management parameters and energy requirements. The experiments were conducted according to randomized blok with three replications. The plots were in sizes of 15x40 m. The systems investigated are as follows: Si - Conv. soil tillage system (moulboard plow + disc harrow + combined rotary harrow + seed drill) 52 - Reduced soil tillage (cultivator + combined rotary harrow + seed drill) 53 - Reduced soil tillage (Rotary power harrows + seed drill) S4-No-till drill The experiments were started on 08. 09 1999 and the variety vicia panmonica of 13 kg/da was sowed on 14. 09. 2000. The third system had a good result with respect to soil disturbance and seedbed preparation as the fourth system had a satisfied result with respect to field efficiency. The fourth system had a good result with respect to energy requirements, followed by second, third and first systems, respectively. As a result, the conventional soil tillage system has caused a dense field traffic and a high energy requirement. In addition to this, considered the regional conditions, one of the reduced cultivation systems and no - till system can be chosen and therefore energy requirements can be reduced. Key Words : Conventional soil tillage system, reduced soil tillage, no - till drill, soil physical properties, field emergency management parameters, energy requirements. 60