Search

Küreselleşme ile birlikte dünya ekonomisinin çözümü en zor ekonomik ve sosyal problemi şüphesiz işsizlik ve istihdam sorunudur. Kuruluşundan itibaren Avrupa Birliği (AB) sosyal politikalara yer vermiş, işsizlik ve istihdam sorunu için üye ülkelerle birlikte ortak stratejiler belirlemiştir. Bu stratejilerde yer alan işgücü piyasası politikalarından biri de aktif işgücü piyasası politikalarıdır. Geleneksel olarak kariyer danışmanlığı olarak adlandırılan iş ve meslek danışmanlığı hizmetleri ise, aktif işgücü piyasası politikalarının uygulanmasında kullanılan etkili bir araçtır.İş ve meslek danışmanlığı hizmetleri, aktif işgücü piyasası politikaları kapsamında özellikle AB'ne üye ülkeler, hatta AB'ne aday ülkeler için bile, uygulanması gereken bir işe aracılık ve işe yerleştirme hizmeti olarak görülmüştür. Bundan dolayı bu çalışmada öncelikle iş ve meslek danışmanlığı hizmetleri kavramı tarihsel boyutuyla birlikte ele alınmıştır. AB düzeyinde ve AB'ne aday ülke olan Türkiye'de yasalaşma süreci ve mevcut uygulamalar incelenmiştir. AB Müktesebatına uyum süreci ve iş gücü piyasasındaki mevcut uygulamalar bakımından iş ve meslek danışmanlığı hizmetinin Türkiye açısından önemi vurgulanmış, Türkiye'deki mevcut yasal düzenlemeler incelenmiştir. AB'ne üye bazı ülkelerdeki uygulamalar dikkate alınarak iş ve meslek danışmanlığı hizmetinin Türkiye'de daha fazla gelişmesi adına önerilerde bulunulmuştur. With the globalization, the most difficult economic and social problem of the world economy is the problem of unemployment and employment. Since its inception, the European Union (EU) has included social policies and identified common strategies with the member countries for the unemployment and employment problem. One of the labor market policies included in these strategies is active labor market policies. Job and career counseling services, traditionally called career counseling, are an effective tool for implementing active labor market policies.Business and vocational counseling services have been seen as mediation and job placement services in the context of active labor market policies, especially for EU member states and even for EU candidate countries. Therefore, in this study, firstly, the concept of job and vocational counseling services is discussed together with its historical dimension. EU candidate countries and at EU level that the enactment process in Turkey and existing applications are examined. In terms of job and career counseling services available applications in the labor market integration process and emphasized the importance of Turkey to the EU acquis, the current legal regulations in Turkey were examined. Some of the EU member countries in considering job applications and career counseling services in Turkey on behalf of suggestions were made for further development. 204

Bu çalışma, Mayıs 2016'da yasallaşan özel istihdam büroları aracılığıyla kurulan geçici (kiralık) iş ilişkisinin Türkiye işgücü piyasasında yaratması muhtemel etkilerini tartışmayı amaçlamaktadır. 1980'li yıllardan itibaren dünyada etkinliğini arttıran özel istihdam büroları ve aracılığını yaptığı kiralık işçilik, dünyanın birçok ülkesinde yaygınlık kazanan kurumlar ve uygulamalar olmuştur. Bu bağlamda özel istihdam bürolarının ve kiralık işçiliğin dünyada ulaştığı boyutlar sayısal veriler eşliğinde ortaya konularak, Türkiye açısından oluşabilecek durumun öngörüsü yapılmaya çalışılmıştır. Emsal teşkil eden daimi işçilere göre çalışma koşulları, ücret, sendikal örgütlenme gibi birçok konuda dezavantajlı konumda olan kiralık işçiler, işverenlerin işgücü maliyetlerini düşürme noktasında tercih ettikleri en önemli istihdam biçimlerinden biri haline gelmişlerdir. İstihdamda sayıları gittikçe artan kiralık işçiler, esnek çalışma rejiminin de önemli bir parçası olmuşlardır. Kiralık işçiler bahsedilen özellikleri nedeniyle Türkiye'de de tercih edilmiş ancak bu 2016 yılına kadar yasal anlamda mümkün olmamıştır. Düzenli bir şekilde işgücü piyasasını esnekleştirme yönünde adımlar atan Türkiye, son olarak kiralık işçiliği 2016 yılında yasal hale getirmiştir. Çalışmada kiralık işçiliğin Türkiye işgücü piyasasında yaygınlaşmasıyla birlikte, işsizlik, kayıt dışılık, iş güvencesi, sendikal örgütlenme ve iş sağlığı ve güvenliği gibi alanlarda mevcut sorunların daha da büyüyeceği sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Özel İstihdam Büroları, Kiralık İşçilik, İşgücü Piyasası This study aims to discuss the possible effects of the agency work relationship which is created through the Private Employment Agencies, legalized in May 2016 in the Turkey. Since the 1980s, private employment agencies and agency work, which have increased their activity in the world, have become institutions and practices that have become prevalent in many countries of the world. In this context, dimensions of private employment agencies and agency work reached in the world in the context of statistical data, and an attempt was made to foresee the situation that might arise in terms of Turkey.According to comparable permanent workers, agency workers, which are in a disadvantaged position in terms of several issues such as working conditions, wages, trade union organization, have become one of the most important types of employment that employers are choosing to cut their labor costs. Increasing numbers of laborers in the employment have also become an important part of the flexible working regime. Agency workers were also preferred in Turkey due to their mentioned characteristics, but this was not legally possible until 2016. Turkey, which has taken regular steps to make the labor market more flexible, has finally legalized agency work in 2016. In this study, along with the widespread using of agency work in the labor market in Turkey, problems such as unemployment, informality, job security, trade union organization and occupational health and safety will be raised as a result.Key Words: Private Employment Agencies, Agency Work, Labour Market 155

Küreselleşmenin bir sonucu olarak rekabet piyasasında, güçlü bir ekonomiden söz edebilmek için üretime yönelik kalkınma hamlesinin olması gerekmektedir. Üretim faktörlerinin en temeli işgücüdür. İşgücü ise istihdam ve işsizliğin hem sebebi hem de sonucudur.İstihdam ve işsizlik, tüm dünyada ve Türkiye'de bazen ekonomik krizlerin doğal bir süreci bazense yanlış istihdam politikalarının sonucu olabilmektedir. Bu nedenle sürdürülebilir istihdamın sağlanması, istihdamın arttırılması ve işsizliği olumsuz sonuçlarının giderilmesi için kapsamlı, tutarlı stratejiler geliştirilmeli, istihdamın tüm aktörlerini eş uyumlu hale getirecek politikalar üretilmeli ve uygulanmalıdır. Böylece, istihdam politikaları ile işsizlik sorununun çözülmesi, yoksulluğun önlenmesi ve gelirin eşit ve adil dağılımının sağlanması amaçlanmaktadır. Ekonomik ve sosyal olumsuz bir durum olan işsizlik, sadece ülkelerin değil her hanenin bir sorunudur. Bu çalışmada; istihdam politikalarında AB temel kriterleri gözetilerek AB ve Türkiye işgücü piyasası ve uygulamaları karşılaştırılmıştır. Ayrıca, istihdama yönelik Türkiye'de uygulanan mesleki eğitimler, sosyal yardımlar, istihdam teşviklerinin önemi ile İŞKUR'un, temel görev ve hizmet alanı içerisine giren istihdam politikaları ve uygulamaları incelenmiş, bu uygulamaların Gaziantep ili özelinde işsizlik sorununun çözümündeki etkisi değerlendirilmiştir. A production – oriented initiative is needed to create a solid economy in the competitive market circumstances of globalization. Most fundamental factor of production is labor force. It is both the cause and effect of employment and unemployment.Employment and unemployment are, sometimes the natural process of economic crises and might also be the result of incorrect employment policies. For this reason comprehensive, consistent strategies need to be developed, and policies that will ensure compatible functioning of all actors of employment need to be produced and employment in order to ensure sustainable employment, increase employment and to eliminate the negative consequences of unemployment. Therefore employment policies will allow for solving unemployment problem, preventing poverty and ensuring equal and fair distribution of income. Unemployment, which is an economic and societal issue, is a cause of concern not only for countries but also for each household.This study compares labor market and practises of EU and Turkey on the basis of fundamental criteria of EU about employment policies. The study also investigates employment-oriented vocational trainings, social assistance mechanisms, employment incentives and their relevance in Turkey as well as employment policies and practices falling into the scope of functions of Turkish Employment Agency and the impacts of such practises on solving the unemployment problem in the province of Gaziantep. 206

Bu çalışma, özel istihdam bürolarının işgücü piyasalarındaki etkinliklerinin Türkiye ile Avrupa Birliği ülkeleri açısından karşılaştırmasını amaçlamaktadır. Bu karşılaştırma, özel istihdam bürolarının bu ülkelerdeki istihdama etkilerini de ortaya çıkarmıştır. Çalışmada özel istihdam bürolarıyla ilgili bir alan araştırması yapılarak özel istihdam büroları, özel istihdam bürolarına başvuran adaylar ve özel istihdam bürolarının müşterisi olan firmalar incelenmiştir. This study aims to compare efficiency of private employment agencies in Turkey and European Union countries. This comparison reveals effects of private employment agencies to employment in these countries. A field survey is done in this survey for analyse the private emloyment agencies, job candidates who apply to private employment agencies and clients firms of private employment agencies. 135

1990’lı yıllardan itibaren çalışma hayatında katı ve sınırlayıcı düzenlemelerin yerini, değişen sosyo-ekonomik koşullara uyum sağlayabilecek esnek düzenlemeler almaya başlamıştır. Çalışma hayatındaki esneklik arayışları, iş aracılığı hizmetlerini de etkilemiş; iş aracılığı hizmeti ile ilgili gerek ulusal düzenlemelerde, gerekse uluslararası düzenlemelerde devlet tekeli anlayışından uzaklaşılırken, özel istihdam bürolarının iş piyasasındaki etkinlikleri artmaya başlamıştır. Türkiye’de ise, iş aracılığı hizmetleri yarım yüzyılı aşkın bir süre devlet tekelinde kalmış; ancak 2000 yılından itibaren çıkartılan yasal düzenlemelerle birlikte iş aracılığı hizmetinde, özel istihdam bürolarının da faaliyet gösterdiği, yeni bir döneme girilmiştir. Bu çalışmada da Türkiye’de iş aracılığı hizmetleri kronolojik olarak incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmada Türkiye’de iş aracılığı hizmetleri, çıkartılan yasal düzenlemeler ışığında, kamu tekelinin yaşandığı dönem ve kamu tekelinin kırıldığı dönem olmak üzere iki dönem altında ele alınmış ve özel istihdam bürolarının faaliyetleri üzerinde durulmuştur., The flexible regulations, which could be adaptable to the volatile socio-economic conditions, have been taken the place of the strict and restrictive regulations in the working life since the 1990’s. The searching for flexibility in the working life has also affected the employment services; the private employment agencies have been getting more effective in the working life while leaving the case of the state monopoly both in the national and the international regulations concerning the employment services. There had been a state monopoly in the employment services for more than a half of a century in Turkey, but with the introduction of the new legal regulations since 2000, a new era has begun in which the private employment agencies has also come into effect in the employment services. In this study, the employment services in Turkey are tried to be examined chronologically. The employment services in Turkey are elaborated within two periods considering the legal regulations, as the state monopoly period and the discarded state monopoly period and the private employment agencies are dwelled on.

ÖZET Özel İstihdam Büroları, özel hukukun koruması altında, bir ücret yada komisyon karşılığında işgücü piyasasında iş arayanla eleman arayanlar arasında aracılık hizmeti veren kuruluşlar olarak tanımlanmaktadır. Bugün dünyada gerçekleşen teknolojik değişmeler ve değişen anlayışlar, çalışma hayatında yeni arayışlar ve düzenlemeleri gerekli hale getirmiştir. Bu durum, özellikle istihdam hizmetleri alanında kendini bir ihtiyaç olarak hissettirmekte ve üzerinde her yönüyle durulması gereken bir konu olarak ortaya çıkmaktadır. Çünkü işsizlik ve istihdam, her ülke açısından çözüm bekleyen en önemli sorunlardan birisidir ve ülkeler istihdam yaratabilmek için her yolu ve imkanı değerlendirmeye çalışmaktadırlar. Bu çalışmada Özel İstihdam Bürolarının diğer ülkelerde kuruluşu, faaliyet alanları, denetimi ve işsizliğe çözüm olma anlamındaki yeri incelenerek Türkiye'nin sosyo-ekonomik yapısına uygun yeni bir model geliştirilmeye çalışılmıştır. ABSTRACT Private Employment Offices are defined as foundations that give a mediation service between the employee and employer in the field of business in return to a payment or percentage. Today, technological developments and changing minds that occur all over the world require new seekings and sub-order in business life. This situation makes itself to be felt as a necessity, especally in Employment Services and it is brought up as a subject matter that should be considered in all aspects. Because, unplayment and employing are among the most important problems that are waiting for immediate solutions for any country and these countries have been trying to evaluate each and every way or possibility to create employing. In this piece of work by analysing the establishment of Private Employment Services in other countries, their supervising and their place about being a solution to employment problem a new model that is suitable for Turkey's socio-economical structure has been tried to be formed. II 86