Search

Amaç: Bu çalışmada, baraj ve deniz suyunda yetişen gökkuşağı alabalıkların yetişme ortamı (pH, sıcaklık, tuz, oksijen miktarı ve saturasyon) farklılığının serumdaki bazı mineral (kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg), ve çinko (Zn), demir (Fe) ve biyokimyasal parametre (kolesterol, üre, albümin (Alb), total protein (TP), albümin/globumin (Alb/Glo), kreatinin (Kre), ürik asit (UA), ALT (Aspartat transamilaz), AST (Alanin aminotransferaz), Trigliserid (TG) düzeylerine etkisinin belirlenerek karşılaştırılması amaçlanmıştır.Materyal ve Metot: Çalışma materyalini; Samsun'da baraj suyunda ve Karadeniz suyunda beslenme amacıyla yetişen 800-1000 g yaklaşık ağırlığında 20 adet gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) oluşturdu. Çalışma materyalleri olan kanlar Aralık ayında aynı gün her iki gruptan alındı ve suyun pH, sıcaklık, oksijen miktarı ve saturasyon düzeyi YSI oksijen metre cihazı ile tuzluluk oranı refraktometre ile belirlendi. Alınan kan örneklerinden çıkarılan serumda TK, Üre, Kre, UA, TP, TG, ALT, AST, Ca, Mg, ve Zn, Fe düzeyleri spektrofotometrik yöntemle otoanalizör cihazında belirlendi. Bulgular: Deniz suyunun tuzluluk, oksijen ve saturasyon düzeyinin baraj suyunda daha fazla olduğu pH ve sıcaklığın birbirine yakın olduğu görüldü. Barajda yetişen gökkuşağı alabalıklarının kan serumlarında TP, Alb, Alb/Glo, TK, TG, ÜA ve Ca düzeylerinin deniz gökkuşağı alabalıklarına göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu belirlendi (P

Barajlar, su ihtiyacını karşılamakla birlikte enerji üretiminde de önemli bir rol oynamaktadır. Ancak barajların kurulacağı yerin seçimi oldukça önemlidir. Bazı durumlarda arkeolojik sit alanlarının bulunduğu yerlere barajların yapıldığına dair Türkiye'de ve Dünyada örnekler bulunmaktadır. 1970'li yıllarda Keban Baraj gölü inşasının ardından yüzlerce arkeolojik yerleşme sular altında kalmıştır. Günümüzde ise, Yortanlı Barajı'nın suları altında kalmış olan Allianoi ve Ilısu Barajı'nın suları altında kalacak olan Hasankeyf önemli kültür varlıkları arasında yer almaktadır.Bu çalışmada, koruma önlemlerinin alınma şekli, baraj yapımından sonra oluşabilecek değişiklikler, baraj suyunun bırakılması durumunda suların kalıntılarda yaratacağı tahribatın ölçüsü, eserlerin suyun basıncına olan direncinin ne derecede olabileceği ve kalıntıların üzerinin kapatılmasında kullanılacak olan malzemenin seçilmesi gibi sorulara yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Kültür Mirası, Baraj gölleri, Koruma. Dams plays an important role in the production of energy and water. However, the choice of where to build dams is very important. In some cases, dams are built in archeological sites and there are examples in the world and türkiye. In the 1970s for the construction of Keban dam reservoir and then remained flooded hundreds of archaeological sites. Recently Allianoi remained under the waters of the Yortanlı dam. Nowadays, Hasankeyf will remain under the waters of the Ilisu dam.This thesis study will be answers to questions such as, protection measures taken, the changes that may occur after the construction of the dam, After the canalize of the dam water, artefact can be damage of the dam water, the water pressure resistance of the artefact and selecting the material that will be used when closing a artefact remains.Key Words: Cultural Heritage, Dam Lakes, Protection 342

Çokal Baraj Projesi, Gelibolu yarımadasının tamamına sulama ve içme suyu temin etmek amacıyla yapılan büyük bir devlet yatırımıdır. Sağlayacağı faydanın yarı sıra uygulamadan olumsuz yönde etkilenen ve etkilenecek topluluklar bulunmaktadır. Bu etkilerin başında genel olarak baraj gölü çevresinde yaşayan halkın ev ve toprak kayıpları gelmektedir. Çokal Barajı kapsamında ise yalnızca toprakların kamulaştırılması söz konusu olup, hiçbir köylü yeniden yerleşime maruz kalmamıştır. Ancak tek geçim kaynağını kaybetme riskiyle karşılaşan köylünün hayatını idame ettirme endişesi ortaya çıkmaktadır. Bu duruma yönelik endişelerinin, mutluluk ve iyi olma hallerine de etkisi olabileceği öngörülmüştür. Türkiye genelinde yapılan bu tarz yatırımların sonucunda yerel halk üzerinde pek çok olumsuz etki oluştuğundan, bu çalışmada da benzer sonuçların çıkması beklenmekteydi ancak birincil ihtiyaçlara ulaşım ve yatırımın köy halkı üzerinde oluşturacağı olumlu etkinin bu durumu tamamen değiştirebileceği Çokal Çalışmasıyla ortaya konmuştur. Yapılan araştırmayla uzun yıllardır su sorunu yaşayan Çokal Köy halkının, suya kavuşması ve toprak kaybı arasındaki bu ikilemin mutluluk ve iyi olma hallerine etkisi incelenmiştir. Mutluluk ve iyi olma hali ile ilgili durum değişiklikleri incelenirken hangi değişkenlerin bu durum üzerine etkide bulunduğu da incelenmiştir. Sonuç olarak Çokal Baraj Projesi, Çokal Köyü için faydalarıyla zararları birbirini eşitlediğinden köy halkının hem projeye tavrı hem de mutlulukla ilgili söylemleri daha olumlu kalmıştır. Bu çalışma aynı zamanda Türkiye genelinde ?Sosyal Etki Değerlendirme? sürecinin etkin bir şekilde uygulanması halinde büyük yatırımlara olan tavrın daha olumlu hale getirilebileceğini vurgulamaktadır. Çokal Dam Project is a big government investment which aims to provide both drinking and irrigation water to the whole Gallipoli Peninsula. Along side with its benefits, there are some communities which are impacted negatively by the Project. Generally, house and land losses are the primary negative impacts on the communities living nearby the dam lake. With the Çokal Project, there is not an impact on houses; therefore no villagers will be resettled; only land expropriation is in question. Although villagers are facing with the risk to lose the only means of livelihood they have, this causes concern about moving on their lives. Therefore an impact on their happiness and well beings are foreseen due to the concern consists by the situation. Many such like projects have been implemented in Turkey and there have been enormous negative impacts on local communities. By Çokal Research same impacts were expected to emerge but it is seen that positive impacts like meeting with primary needs has shown that these kinds of negative impacts can be shifted. With the research, impacts of the dilemma between land loss and reaching continuous water supply on happiness and well being on Çokal villagers are examined. While examining the impacts of the Project on happiness and well being, also the variables which affect these statuses are also examined. As a result, it can be said that Çokal Project?s positive and negative impacts cancel each other out, attitudes and statements of happiness of the Çokal villagers to the Project have been much more positive than expected. This research also emphasizes that the attitude towards big investments can be transformed to a positive way if ?Social Impact Assessment? processes are applied affectively. 190

Barajlar, değişik fiziksel faktörlerin etkisi altında değişik malzemelerden ve farklı amaçlarla inşa edilen büyük boyutlu mühendislik yapılarıdır. Bu yapıların sulama ve taşkın kontrolü gibi önemli amaçları vardır.Ülkemiz genelinde tarım uygulamalarının yapıldığı bölgelerde sulama amacıyla baraj yapımına ihtiyaç duyulmaktadır. Baraj yapımında öncelikle yapılacak yerin doğru seçimi gerekmektedir. Baraj yapılacak bölgede baraj güvenliği için yeterli zemin etüdü yapılarak, barajın cinsine doğru karar verilmelidir. Ekonomik açıdan seçilen baraj cinsinin inşaat maliyeti göz önüne alınarak, barajın tamamlanması ile bölge halkına sağlaması düşünülen ekonomik katkısı düşünülmelidir. Fizibilite çalışmaları sonucuna göre baraj inşasına başlanmalıdır. Bu amaçla baraj inşasının yapılacağı yerde gerekli olan sondaj kuyuları açılarak yer altı suyu durumu incelenip, zemin dayanım ve dinamik analiz testleri yapılmalıdır. Elde edilen sonuçlara göre baraj güvenliği konusunda karara varılır.Bu çalışmada, Türkiye'deki barajların önemi ve barajların genel durumu hakkında bilgi verilerek, ülkemizde son yıllarda gündemde olan Hamzadere Barajı detaylı olarak incelenmektedir. Hamzadere Barajı yeri Edirne İli, Aşağı İpsala Bölgesi' nde kalmaktadır. Trakya bölgesinde olup, inşaatı henüz tamamlanmış Hamzadere Barajı' nın geoteknik yapısı, inşasının yapıldığı arazide açılan sondaj kuyularından alınan zemin numuneleri üzerinde yapılan deneyler esasında değerlendirilmiştir. Baraj geoteknik yapısının geçirimsiz yumuşak kil zemin üzerine oturduğu anlaşılmıştır. Ayrıca deney verileri üzerinde istatistik analiz yapılarak veriler arasındaki ilişkiler değerlendirilmiştir. Barajın tamamlanması sonucu, bölgeye sağlayacağı sosyoekonomik katkılar ve geoteknik yapısı ile ilgili sonuçlar da yine bu çalışmada yer almaktadır.Anahtar Kelimeler: Baraj, Geoteknik Yapı, İstatistik Analiz, Hamzadere Barajı Dams are large-scale engineering structures built for various purposes with different materials under the influence of variable physical factors. These structures have important goals, such as irrigation and flood control.Dams are needed to be constructed for irrigation purposes in areas where agricultural is carried out throughout the country. Adequate soil investigation shall be carried out at the proposed location in order to determine the most suitable type for dam construction and ensure safety. In an economical point of view, the evaluation shall be based on the factor of construction costs and economical contribution on local people projected after completion. The construction shall be commenced based on such feasibility studies. Subsequently, boreholes need to be drilled in order to observe the ground water table condition and carry out strength and dynamic analysis tests on the soil samples encountered. The decision on the dam safety shall be made on the obtained results, accordingly.This study presents general information on the status and importance of dams in Turkey and provides detailed research on Hamzadere Dam, a current project that has been active in Turkey in recent years. Hamzadere Dam is located in lower Ipsala region in the city of Edirne at the Thracian zone of Turkey. The dam being recently completed, the subsurface investigations are in progress for the purpose of determining the geotechnical properties of the dam based on the tests carried out on soil samples recovered from boreholes executed around the dam location. Further to field investigations, it is encountered that the dam sits on impermeable soft clay stratum. In addition, statistical analyses are carried out on the results obtained from the field and laboratory tests and data relationships are evaluated. This study also incorporates conclusions related to socioeconomic benefits and geotechnical aspects with respect to completion of Hamzadere Dam.Keywords: Dam, Geotechnical Construction, Statistical Analysis, Hamzadere Dam 148

Bu proje ile, Sakarya Nehri üzerinde bulunan Gökçekaya Baraj Gölü sedimanının kalite değerleri incelenerek kirlilik profili belirlenmiştir. Seçilen alan daha önce yapılmış olan çalışmalardan farklılık gösteren bir özelliğe sahiptir. Bu baraj gölü, Sakarya Nehri üzerindeki iki baraj gölü arasında yer almaktadır. Gölü besleyen ana akarsu Sarıyar Baraj Gölü'nden gelmektedir. Bu çalışmayla, diğer baraj göllerinden farklı bir giriş suyu özelliğine sahip olan Gökçekaya Baraj Gölü sedimanında doğal sistemlerdeki değişiminin nütrientler yönünden incelemesi yapılmıştır.Araştırma kapsamında 1 yıllık olarak planlanan arazi çalışmalarında mevsimlik olarak numuneler alınmıştır. Gökçekaya Baraj Gölü'nde ön fizibilite çalışmasıyla belirlenen 5 istasyondan numuneler alınmıştır.Bu içeriği ile proje, ülkemizde çeşitli göller için yapılmış birçok çalışmanın tek bir göl içinde ele alınarak bir arada yapılmasını sağlayacaktır.Uzun vadede bu çalışma, ülkemizde yapılan monitoring (izleme) çalışmalarında uygun bir sistematiğin geliştirilmesini ve Avrupa Birliği'ne girme sürecinde olduğumuz şu günlerde halen yapılandıramadığımız alıcı ortam standartlarının belirlenmesinde indikatör olabilecek parametrelerin tespitini sağlayacaktır.Bu proje ile Gökçekaya Baraj Gölü'nün su kalite değişiminin tam olarak yorumlanabilmesi ve mevcut durumun net olarak ortaya konulabilmesi için eksik kalan sediman kalitesinin belirlenmesi sağlanmıştır.Böylece Gökçekaya Baraj Gölü mevcut kalitesi tam anlamıyla incelenmiş ve metodolojisi bakımından ülkemizdeki benzer çalışmalara referans olacaktır. The quality values of the sediment of Gökçekaya Dam Lake established over Sakarya river was reviewed and its pollution profile was tried to be detected by this project. The study area has a characteristic distinguishing from the studies carried out previously. This dam lake takes place between two dam lakes over Sakarya river; the main stream feeding the lake comes from Sarıyar dam lake. By this study, the change in the natural systems in sediment of Gökçekaya dam lake which has a different entry water feature from other dam lakes were reviewed from the aspect of nutrients .Within the scope of the research, samples were taken on seasonal basis during the field studies planned for a period of 1 year. Samples were taken from 5 stations determined upon the preliminary feasibility study on Gökçekaya dam lake.With this content, the project will enable that many studies carried out for several lakes in our country are handled within one lake and carried out collectively.In the long term, this study will ensure development of an applicable systematic for the monitoring studies carried out in our country and detection of the parameters that may be indicators for establishing the recipient environment standards which we haven?t been bale to organize yet in these days we are in the course of participating in the European Union.This project, it was ensured to determine the lacking sediment quality in order to enable that the water quality change of Gökçekaya dam lake is completely interpreted and that the current condition is clearly revealed.Thus, the current quality of Gökçekaya dam lake have been thoroughly review and it will be a reference for similar studies in our country in terms of its methodology. 139

Araştırma kapsamında, Gökçekaya Baraj Gölü'nde ağ kafeslerde gökkuşağı alabalığı yetiştiriciliği yapan farklı kapasiteli iki işletmede, ağ kafeslerde sürdürülebilir yetiştiricilik için geliştirilen ve -Ağ Kafeslerde Yetiştiriciliğe İlişkin Karar Destek Sistemi- kısaca CADS_TOOL olarak adlandırılan bilgisayar programı kullanılmıştır.Bilgisayar programında ağ kafes işletmelerine ilişkin alan sınıflandırması ile alan seçimi modülü, kriter ve alt kriterler doğrultusunda değerlendirilmiştir. Bir diğer modül olan ağ kafeslerde taşıma yoğunluğu (kg/m3), düşük (29 ton/yıl) ve yüksek (950 ton/yıl) kapasiteli işletme için sırasıyla 31,54 kg/m3 ve 17,72 kg/m3 olarak saptanmıştır. Baraj gölünün taşıma kapasitesi ise, düşük ve yüksek kapasiteli ağ kafes işletmesi verilerine göre sırasıyla 1508 ton/yıl ve 2056 ton/yıl olarak tahmin edilmiştir. Ekonomik değerlendirme modülünde, taşıma yoğunluğu ve bazı ekonomik parametrelere göre birim ürün maliyeti ve sermayenin geri dönüş oranı hesaplanmıştır.Gökçekaya Baraj Gölü örneğinde kullanımı önerilen programın, hızlı ve kolay uygulanabilir olması nedeniyle, Türkiye'de farklı ekosistemlerde dağılım gösteren ağ kafes işletmelerinin yönetimi ve yetiştiriciliğin çevresel etkilerinin izlenmesi konusunda anahtar rol oynayacağı düşünülmektedir. In the scope of the research - a decision support system for the sustainable cage aquaculture developing programme ? shortly CADS_TOOL is used at two cage farms with different capacities in Gökçekaya Dam Lake.In the computer software, cage farm?s site classification and site selection modules are evaluated by set of criteria and sub-criteria. Holding density which is the other computer software module is determined in cage farms for low (29 ton year-1) and high (950 ton year-1) capacity 31.54 kg m-3 and 17.72 kg m-3, respectively. Carrying capacity of the dam lake is estimated in cage farm?s inputs with low and high capacity 1508 ton year-1 and 2056 ton year-1, respectively. In the economical appraisal module; a break-even point-price and return on investment are calculated using cage-holding density and some economic parameters.Being a fast and easily applicable, the programme proposed to be used as a case study of the Gökcekaya Dam Lake, is thought to play a key role in the subject of the management of different cage farms in distinct ecological areas and monitoring of the environmental impacts of fish farming. 70

Bu çalışma ile Güzelhisar Barajı sızma kayıpları incelenmiştir. Bu amaçla 1990 - 2002 su yıllarına ait aylık yağış ve buharlaşma değerleri yanında hazneye aylık giren ve çıkan akım hacimleri kullanılmıştır.Sızma kayıpları su dengesi denkleminden yararlanılarak aylık olarak hesaplanmıştır. Hesaplamalar sonunda hazne yanal yüzey alanı arttıkça sızma kayıplarının da arttığı belirlenmiştir. Sızma kayıplarının hangi kotlar arasında daha fazla ya da daha az olduğunu belirlemek amacı ile 106 m3/ay şeklinde hesaplanan sızma kayıpları, birim yanal alan sızma kaybı (m3/m2/ay) şeklinde ifade edilmiş ve bu değerler ile kot h(m) arasındaki ilişki araştırılmıştır.Araştırma sonunda, araştırma yıllarında 82,80 m ? 105,14 m arasında değişen su kotu, 82,80 m ? 96,24 m kotları arasında kaldığında sızma kayıplarının en yüksek değerlere ulaştığı görülmüştür. Bu kayıpların, 96,31 m ile 105,14 m arasında kalan yaklaşık 9 m'lik bölgedeki sızma kayıplarından farklı olup olmadığını saptamak için bu bölge 3 m'lik üç ayrı bölgeye ayrılmıştır. Bu üç bölge sızma kayıpları ile sızma kayıplarının yüksek olduğu 82,80 m ? 96,24 m kotları arasındaki bölge sızma kayıpları istatistiksel olarak karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma sonucunda maksimum sızmanın birinci bölgede meydana geldiği ve istatistiksel olarak ikinci ve üçüncü bölge ile arasında fark bulunmadığı, dördüncü bölge ile %99 güven düzeyinde farklı olduğu sonucuna varılmıştır. Leakage losses from Güzelhisar Dam were investigated in this study. İn this scope, monthly precipitation and evaporization values as well as monthly stream flow values into and out from the rezervoir in the 1990-2002 water year were used.Leakage losses were calculated monthly by the use of the water equilibrium equation. It was determined that the leakage losses increase by the increasing side surface area of the reservoir. İn order to determine the water levels between which the occurrence of relatively more or less leakage losses take place, the leakage losses calculated in 106 m3/month units, were expressed as the unit side surface area leakage loss (m3/m2/month) and the relationship between these values and the water level h(m) was investigated.As a result of this investigation, in the related years, when the water level which changes in the range 88,80 m ? 105,14 m is found between 82,80 m ? 96,24 m the leakage losses reach the maximum values. İn order to find out whether these losses are different than the leakage losses in the 9 m high region between the 96,31 m ? 105,14 m, this region was divided into three 3 m High subregions. These three regions are high leakage losses and lakeage losses 82,80 m ? 96,24 m elevations of the region between the leakage occured as a result of companing statistically. The maximum leakage occured as a result of comparing the first region and the absence of statistical difference between the second and third region, the fourth region are found to be different with the %99 confidence level. 59

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2011, Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2011, Tüm dünyadaki barajlar, rezervuarlarına boşalan akarsuların taşıdığı sedimentin birikimi sonucu, depolama kapasitelerini her yıl yaklaşık yüzde bir oranında yitirmektedir. Çeşitli araştırmacılar tarafından; oluşan bu kaybın maliyeti, kabaca yılda 6 milyar dolar olarak hesaplanmış ve rezervuarların ortalama hizmet süresinin yaklaşık 22 yıla gerilediği ileri sürülmüştür. Barajların depolama kapasitelerindeki bu kayıp, barajların ekonomik ömürlerini azaltmakta ve taşkın önleme, hidroelektrik enerji üretimi, sulama, içme suyu temini ve rekreasyon gibi işlevlerin üzerinde olumsuz etki yaratmaktadır. Sediment birikimi aynı zamanda, yeraltı suyu seviyesini yükseltmekte ve nehrin taşkın kapasitesini azaltmaktadır. Rezervuarda tutulan sedimentten ötürü, nehir morfolojisi ve ekolojisi de olumsuz yönde etkilenmektedir. Rezervuarlardaki sedimentasyon sorunu; yarı kurak bir iklimin egemen olduğu ve oldukça engebeli bir yapıya sahip olan ülkemizde, son derece önem kazanmaktadır. Araştırmacıların belirttiğine göre; akarsu havzalarından, yılda toplam 450 milyon ton sedimentin rezervuarlara taşındığı tahmin edilmektedir. Barajların ekonomik ömürlerinin kısalması, yeni barajların inşa edilmesini akla getirmektedir. Oysa ki çevresel etkiler, baraj yapımına uygun alanların kısıtlılığı ve inşa maliyetinin çok yüksek olması nedeniyle; yeni bir baraj inşa etmek yerine, mevcut barajın rezervuar kapasitesini korumak, son yıllarda daha çok tercih edilen ve önemi tartışılan bir konu olmuştur. Rezervuarlardaki sedimentasyon sorununu çözmenin bir yolu, sedimentin rezervuara girişini azaltmaktır. Fakat bu çeşit yöntemlerin maliyetleri yüksek olup, sonuçları uzun sürede alınmaktadır. Rezervuara giren/çökelen sedimentin mansaba aktarılmasını sağlayan hidrolik ve mekanik yöntemler de mevcuttur. Bu çeşit yöntemler ise; maliyet, işletme ve uygulanabilirlik açısından sağladıkları faydalar sebebiyle son yıllarda önem kazanmıştır. Yine son yıllarda, bu yöntemlerin geliştirilmesine de ağırlık verilmiştir. Bu tez kapsamında ise; rezervuarların ekonomik ömrünü azaltan sediment birikimi problemi ve barajların ekonomik ömürlerini yeniden kazanabilmeleri için bu sedimentin kontrol edilmesi ve uzaklaştırılması yöntemleri üzerinde detaylı bir şekilde durulmuştur. Bahsedilen yöntemlerin dünya ve ülkemizde işletme halinde bulunan baraj rezervuarlarında uygulanma şekilleri ve sonuçları da incelenmiştir., As a result of accumulation of sediment deposits decreases worldwide reservoir storage by 1% per year. A rough estimate for the loss of storage due to sedimentation and the cost of replacing lost storage is estimated to be $130 billion and their service time falls to 22 years according to various researchers in 1987. This loss of reservoir storage reduces the effective life of dams and diminishes benefits for flood control, hydroelectricity generation, irrigation, water supply, and recreation. At the same time, sediment deposition within the resorvoir extends upstream and up tributaries, raises local ground-water tables, reduces channel flood capacity. In our country which has a semi-drought season and a strict topogrophy, sedimentation is a serious problem. Amount of the sediment deposition in Turkey is around 450 million tons due to researchers. Shorter economic use of dams creates a need for new ones. But improving the storage capacity of existing reservoirs is more important issue rather than building new reservoirs because of high costs of construction and absence of suitable dam site. Reducing sediment enterance to reservoirs solves sedimentation problem. But these techniques are very expensive and have long term results. There are also hydraulic and mechanic techniques with advantages of low-cost, and maintanence. They are preferred for their sustainability and feasability in recent years. Also beyond applications, there are studies on improving those methods. In short, content of this thesis is a comprehensive study about methods and techniques that focus on sedimentation which shortens economic use of reservoirs, and dams. Also it is examined of the discussed methods results respond to the applications in the country and also in all around the world., Yüksek Lisans, M.Sc.

Bu çalışmada; Peyzaj Mimarlığı bakışıyla baraj gölleri ve çevresel etkileri incelenmiş, Tahtalı Barajı’nın bu açıdan durumu ortaya konmuş ve rekreasyonel aktivite önerileri getirilmiştir. Bu amaçla; Tahtalı Havzası’nda su dolumu öncesi (1995) ve günümüzdeki alan kullanımları; uydu görüntüleri, hava fotoğrafları ve topografik harita üzerinden karşılaştırılmış sonra, Tahtalı Baraj Havzası’nda uygulanabilecek rekreasyonel aktivite önerileri ilgili mevzuatla ve literatürle karşılaştırılarak irdelenmiştir. Sonuç olarak; Tahtalı Barajı’nın kendisinden kaynaklanan çevresel etkilerinden çok, dışarıdan aldığı çevresel etkilerin daha çok olduğu saptanmıştır. Ancak yine de her iki etki birbirini hızlandırmaktadır. Ayrıca, alan kullanımlarının değiştiği ve çarpık kentleşmenin olduğu gözlenmiştir. Bu amaçla, havza baz alınarak master plan hazırlanmalı ve çevresel etkiler ve alan kullanımları derhal kontrol altına alınmalıdır. Buna ek olarak, ülkemizdeki barajlarda rekreasyonel master planlar hazırlanmalı ve rekreasyonel aktiviteler uygulanmalıdır. Bu sayede hem bazı önemli spor dalları ülkemizde gelişecek hem de; yapım maliyeti çok yüksek olan barajlarımızdan gelir elde edilebilecektir.

Bu çalışmada, Mart 2007 ve Şubat 2008 tarihleri arasında Gaziantep il sınırları içerisindeki Tahtaköprü Baraj Gölü'nün zooplankton yoğunluğu ve süksesyonu araştırılmıştır. Dört farklı istasyondan aylık olarak alınan su örnekleri bir yıl boyunca incelenmiştir.Araştırma sonucunda Baraj Gölü'nde Rotifera'dan 26 tür; Kladosera'dan 10 tür ve Kopepoda'dan 8 tür olmak üzere toplam 44 tür belirlenmiştir. Ortalama 373.066 birey/m3 olarak belirlenen zooplanktonun %54'ünü (201.998 birey/m3) Rotifera, %27'sini (100.807 birey/m3) Kopepoda ve %19'unu da (70.260 birey/m3) Kladosera grubunun oluşturduğu saptanmıştır. Rotifera'nın en yoğun türü %17,03 oranıyla (762.685 birey/m3) Pompholyx sulcata olarak belirlenirken, en az bulunan türü ise %0,03 oranı ile (1.467 birey/m3) Lecane clasterocerca olduğu tespit edilmiştir. Kladosera'da %9,12 oranı ile (408.560 birey/m3) en yoğun olarak görülen tür Leydigia leydigi olurken, en az bulunan tür %0,21 oranı ile (9.747 birey/m3) Moina micrura olduğu bulunmuştur. Kopepoda'da %20,18 oranı ile (903.482 birey/m3) en yoğun görülen Naupli olarak tespit edilirken, en az görülen tür %0,27 oranı ile (12.288 birey/m3) Cryptocyclops bicolar olduğu tespit edilmiştir. Rotifera'nın en çok bulunduğu ay (696.769 birey/m3) Eylül, en az bulunduğu ay (35.240 birey/m3) Haziran; Kladosera'nın en çok bulunduğu ay (230.368 birey/m3) Eylül, en az bulunduğu ay (10.575 birey/m3) Mart; Kopepoda'nın en çok bulunduğu ay (435.066 birey/m3) Temmuz, en az bulunduğu ay (8.644 birey/m3) Aralık olarak saptanmıştır. Zooplankton miktarı Sonbaharda en yoğun, Kış mevsiminde ise en az saptanırken, İlkbahar, Sonbahar ve Kış mevsimlerinde Rotifera grubunun, Yaz mevsiminde ise Kopepoda grubunun baskın duruma geçtiği belirlenmiştir.Bu, araştırma sonucunda tespit edilen türlerin tamamı Tahtaköprü Baraj Gölü için ilk kayıttır.Anahtar Kelimeler: Zooplankton, Rotifera, Kladosera, Kopepoda, Süksesyon In this study, the density and succesion of zooplancton of Tahtaköprü Dam Lake, located in Gaziantep were investigated between March 2007 and February 2008. Water samples were examined montly from four different stations throughout year.At the end of the study, 26 species of Rotifera, 10 species of Cladocera, and 8 of Copepoda species, totaly 44 species were determined in the Dam Lake. Zooplankton, which determined 373.066 individual/ m3 consist of 54 % (201.998 individual/m3) Rotifera, 27% (100.807 birey/m3) Copepoda and 19% (70.260 individual/m3) Cladocera. The highest ratio of Rotifera was Pompholyx sulcata with the value of 17,03 % (762.685 individual/m3), the lowest was Lecane clasterocerca with the value of 0,03 % (1.467 individual/m3). The highest ratio of Cladocera was Leydigia leydigi with the value of 9,12% (408.560 individual/m3), the lowest was Moina micrura with the value of 0,21% (9.747 individual/m3). The highest ratio of Copepoda was Naupli with the value of 20,18% (903.482 individual/m3), the lowest was Cryptocyclops bicolar with the value of 0,27% (12.288 individual/m3). Rotifera density was highest on September (696.769 individual/m3) and lowest on June (35.240 individual/m3). Cladocera density was highest on September (230.368 individual /m3) and lowest on March (10.575 individual/m3). Copepoda density was highest on July (435.066 individual/m3) and lowest on December (8.644 individual/m3). The quantity of zooplankton was maximum in autumn and minimum in winter. Although Rotifera species were dominant in spring, autumn and winter, Copepoda were dominant in summer.All of determined species in this study were first record for Tahtaköprü Dam Lake.Key Words: Zooplankton, Rotifera, Cladocera, Copepoda, Succession 50

Bu çalışma Karacaören I Baraj Gölü Kuş ve Memeli türleri araştırılmıştır. Gözlemler Temmuz 2006 ? Eylül 2007 tarihleri arasında ?Belirli Noktalarda Bekleyerek Sayma (Noktada Sayım) Tekniği uygulanarak yapılmıştır. Hayvanların doğrudan gözlenmesinin yanı sıra çeşitli iz ve belirtilerde değerlendirilmiştir.Çalışma sahasında toplam 54 noktada gözlem yapılmış ve bu noktalar hem 2000 yılına ait Landsant Uydu Görüntüsü üzerine hem de 1/25000'lik topoğrafik harita üzerine işaretlenmiştir.Çalışma sonucunda 14 takıma mensup 35 familyadan; 69'u tür 3' ü cins olmak üzere 72 kuş ve 6 takıma mensup 6 familyadan toplam 7 memeli türü tespit edilmiştir. Kuş türlerinin takımlara dağılımı; Anseriformes 7, Caprimulgiformes 1, Charadiiformes 4, Ciconiiformes 6, Columbiformes 3, Coraciiformes 2, Falconiformes 7, Galliformes 2, Gruiformes 1, Passeriformes 34, Pelecaniformes 1, Piciformes 1, Podicipediformes 2 ve Strigiformes 2 şeklindedir. Memeli türlerin takımlara dağılımı Artiodactyla 1, Carnivora 3, Insectivora 1, Lagomorpha 1 ve Rodentia 1 şeklindedir.Anahtar Kelimeler: Karacaören I Baraj Gölü, Kuşlar, Memeli, Dağılım, Sulak Alan2008, 113 sayfa In this study, birds and mammal species in Karacaören Dam Lake I were investigated. The observations were made by performing Permanent Observation Technique in the Constant Point (Point Calculating) between July 2006 and September 2007. Also tracks and signs belonging to the animals were evaluated to find.The observations were made in total 54 sample plots and these sample plots were marked on the Landsat Satellite Picture and on the 1/25.000 topographic map.In this study?s conclusions, a total of 72 bird species impending 69 genus and 3 species belonging to 14 ordo and 7 mammal species belonging to 6 ordo were observed. The numbers of the bird species for each ordo were followed as; Anseriformes 7, Caprimulgiformes 1, Charadiiformes 4, Ciconiiformes 6, Columbiformes 3, Coraciiformes 2, Falconiformes 7, Galliformes 2, Gruiformes 1, Passeriformes 34, Pelecaniformes 1, Piciformes 1, Podicipediformes 2 and Strigiformes 2. The numbers of the mammals species for each ordo were followed as; Artiodactyla 1, Carnivora 3, Insectivora 1, Lagomorpha 1 and Rodentia.Key words: Karacaören Dam Lake I, Birds, Mammals, Distribution, Wetlands2008, 113 pages 113

ÖZET BARAJ GÖLLERİNDE TAŞKIN ÖTELENMESİNİN MATEMATİK MODELLENMESİ Bu çalışmada, baraj göllerinde taşkın akımlarının ötelenmesi konusunda mevcut yöntemler özetlendikten sonra Puls, Newton-Raphson Algoritması ve Runge-Kutta yöntemleri açıklanmıştır. Sözkonusu yöntemler kullanılarak Visual Basic programlama dilinde bir program hazırlanmış ve program literatürde verilen örnekler için çalıştırılarak son derece uyumlu sonuçlar elde edilmiştir. Hazırlanan program Gölhisar-Acıpayam projesi kapsamında yapılmış bulunan Yapraklı Barajına uygulanmış ve planlama raporunda verilen sonuçlara çok yakın değerler elde edilmiştir. Kamil Umut GÖKÇE VI ABSTRACT MATHEMATICAL MODELLING OF FLOOD ROUTING IN DAM RESERVOIRS In this study the present methods for the routing of floods in lake reservoirs are presented and Pulse, Newton-Raphson Algorithm and Runge-Kutta methods are explained. A program in Visual Basic is written by using the mentioned methods and extremely suitable results were obtained by running the program for samples in literature. The written program is applied to the Yapraklı Dam constructed for the Gölhisar-Acıpayam project and very close results to the planning report were obtained. Kamil Umut GÖKÇE 56

IV ÖZET Bu çalışmada Keban Baraj Gölü'ndeki balık populasyonlarının yoğunluk ve biyokütle tahmini yapılması amaçlanmıştır. Keban Baraj Gölü'nde balıkların türlerinin yüzde dağılımını belirlemek için Mayıs 1995-Ağustos 1998 tarihleri arasında fanyalı ağlar ile avcılık yapılmış; bu türlerin oluşturduğu stoğu tahmin etmek için Mart 1998-Kasım 1998 tarihleri arasında hidroakustik teknikler uygulanmıştır. Keban Baraj Gölü'nde ekonomik öneme sahip balık türlerinin tüm stoktaki oram (b/ha), Mayıs 1995-Ağustos 1998. arasında yapılan avcılık çalışmalarına dayanılarak; Acanthobrama marmid için %61,31, Barbus esocinus için %1,45, Barbus raj anonim için %16,08, Capoeta capoeta umbla için %2,45, Cyprinus carpio için %1,32, Capoeta trutta için %9,16 ve Leuciscus cephalus için %1,35 olarak tahmin edilmiştir. Bu türlerin biyokütleleri de, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran ve Kasım aylarında yapılan hidroakustik çalışmalara dayanılarak Acanthobrama marmid için 810,9 kg/ha, Barbus esocinus için 19,2 kg/ha, Barbus rajanorum için 212,7 kg/ha, Capoeta capoeta umbla için 32,4 kg/ha, Cyprinus carpio için 17,5 kg/ha, Capoeta trutta için 121,2 kg/ha ve Leuciscus cephalus için 17,9 kg/ha olarak tahmin edilmiştir. Sonuç olarak, Keban Baraj Gölü'nde ortalama balık yoğunluğu 7902 b/ha, biyokütle ise 1322,7 kg/ha olarak tahmin edilmiştir. ABSTRACT The estimation of abundance and biomass of fish populations in the Keban Dam Lake were aimed in this study. Gill nets were used from May 1995 to August 1998 to estimate species composition; also acoustic techniques were used from March 1998 to November 1998 to estimate fish stock in the Keban Dam Lake. The species composition of fish species having economical importance, estimated by using gill nets from May 1995 to August 1998, were as follows: Acanthobrama marmid 61.31%, Barbus esocinus 1.45%, Barbus rajanorum 16.08%, Capoeta capoeta umbla 2.45%, Cyprinus carpio 1.32%, Capoeta trutta 9.16%, Leuciscus cephalus 1.35%. The biomass estimation of Acanthobrama marmid, Barbus esocinus, Barbus rajanorum, Capoeta capoeta umbla, Cyprinus carpio, Capoeta trutta and Leuciscus cephalus were 810.9 kgha`1, 19.2 kgha`1, 212.7 kgha`1, 32.4 kgha`1, 17.5 kgha`1, 121.2 kgha`1, 17.9 kgha`1, respectively. The biomass estimation were based on acoustical data collected in March, April, May, June and November. As a result, mean fish abundance and biomass were estimated as 7902 fish ha'1 and 1322.7 kgha`1 respectively in the Keban Dam Lake. 69