Search

Eğitim teknolojileri alanında yapılan ulusal ve uluslararası çalışmalar, STEM, Robotik vekodlamanın giderek daha önemli hale geldiğini göstermektedir. İlgili alanlarda yapılan çalışmalarınerken yaşta derslere entegre edilerek eğitimlerin verilmesine yönelik yeniden yapılandırılan öğretimprogramları birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de yaygınlaşmaya başlamıştır. Bu noktadan hareketleerken yaşta öğrencilerin çeşitli alanlarda karşılaştıkları problemlere teknoloji destekli disiplinler arasıçözümler geliştirebilmeleri beklenmektedir. Bu bağlamda çalışmada ortaokul düzeyinde yapılan robotikuygulamaları sürecine yönelik araştırmacı görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamındafarklı problemler içeren 12 robotik etkinliği hazırlanmış ve 9 katılımcıdan oluşan çalışma grubuna 3farklı robotik set (Lego Creative Duplo, WeDo 2.0 ve EV3) temin edilmiştir. Bu 3 farklı set basittenkarmaşığa doğru bir yapı içeren güncel teknolojik bileşenlerden oluşmaktadır. COVID-19 pandemisinedeni ile bu setler kullanılarak uzaktan eğitim yoluyla robotik uygulamalar 12 ders saati boyuncayürütülmüştür. Çalışma nitel araştırma desenlerinden durum çalışması olarak planlanmıştır. Veritoplama sürecinde uygulama yapan araştırmacı tarafından uygulama sürecine yönelik araştırmacıgünlüğü tutulmuştur. Elde edilen veriler, betimsel analiz ve içerik analizi yolu ile incelenmiştir.Araştırma sonucunda araştırmacı günlüklerinden elde edilen sonuçlara göre robotik uygulama sürecininöğrencileri robotik tasarım, problem çözme becerileri, programlama becerileri ve grup çalışmalarıaçısından geliştirdiği görülmüştür. Bu araştırma sonuçlarının robotik uygulamalara yönelik yapılacakçalışmalara ve uygulama geliştiricilere yol gösterici olması beklenmektedir

Bilgisayar teknolojisinde yaşanan güncel gelişmeler ve eğitim ortamlarına yansımalarıalgoritma, bilgi işlemsel düşünme, robotik ve kodlama konularına önem kazandırmıştır. İlgilikonularda erken yaşta bilgi kazandırılması ve beceri geliştirilmesine yönelik öğretim programlarıbirçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de yaygınlaşmaya başlamıştır. Bu noktadan hareketle erken yaştaöğrencilerin çeşitli alanlarda karşılaştıkları problemlere teknoloji destekli disiplinler arası çözümlergeliştirebilmeleri beklenmektedir. Bu bağlamda çalışmada ortaokul düzeyinde yapılan robotikuygulamaları sürecine yönelik öğrenci ve araştırmacı görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmakapsamında farklı problemler içeren 12 robotik etkinliği hazırlanmış ve 9 katılımcıdan oluşan çalışmagrubuna 3 farklı robotik set (Yaratıcı Duplo, WeDo 2.0 ve EV3) temin edilmiştir. Bu 3 farklı setbasitten karmaşığa doğru bir yapı içeren güncel teknolojik bileşenlerden oluşmaktadır. Covid-19pandemisi nedeni ile bu setler kullanılarak uzaktan eğitim yoluyla robotik uygulamalar 12 ders saatiboyunca yürütülmüştür. Çalışma nitel araştırma desenlerinden durum çalışması olarak planlanmıştır.Veri toplama sürecinde açık uçlu görüş formu, yarı yapılandırılmış görüşme ve araştırmacıgünlüklerinden yararlanılmıştır. Verilerin toplanması sürecinde öncelikle her setin etkinliğinden sonraöğrencilerden açık uçlu görüş formunun doldurulması istenmiştir. Uygulamaların bitiminde her öğrenciile yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Ayrıca süreç boyunca uygulama yapan araştırmacıtarafından uygulama sürecine yönelik günlük tutulmuştur. Elde edilen veriler betimsel analiz ve içerikanalizi yolu ile incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda öğrencilerin robotik uygulamalarına yönelikgörüşlerinin eğitici, öğretici, yenilikçi, yaratıcı, dikkat çekici ve merak uyandırıcı şeklinde olduğuortaya çıkmıştır. Uygulama öncesinde olumsuz tutum içerisinde olan öğrencilerin süreç içerisinde budüşüncelerinin olumlu yönde değiştiği görülmüştür. Araştırmacı günlüklerinden elde edilen sonuçlaragöre robotik uygulama sürecinin öğrencileri robotik tasarım, problem çözme becerileri, programlamabecerileri ve grup çalışmaları açısından geliştirdiği görülmüştür. Bu araştırma sonuçlarının robotikuygulamalara yönelik yapılacak çalışmalara kaynak oluşturması beklenmektedir.

A pathological hallmark of Parkinson's disease (PD) is the fibrillar structures formed by alpha-synuclein aggregates accumulated in the brain. In this study, we focused on an alpha-synuclein PreNAC fibril segment and it’s A53C, A53E, A53G, A53T and A53V mutations. The structural stability and the interactions between sheets of all fibril systems studied in this paper were examined using the Molecular Dynamic (MD) simulation method and thus the possibilities of these fibril segments to be target structures for future drug development efforts was evaluated. According to the findings obtained from our MD simulations, it was determined that the wild type (WT) fibril segment and its A53E, A53T and A53V fibril structures with hereditary mutations preserved significantly their stable conformational structure along the simulations, whereas the A53G mutation had a disruptive effect on the fibril segment., Parkinson hastalığının (PD) başlıca patolojik işaretlerinden biri beyinde kümelenmiş alfa-sinüklein agregalarının oluşturdukları fibril yapılardır. Bu çalışmada PreNAC olarak adlandırılan bir alfa-sinüklein fibril kesiti ve onun 53. aminoasidinin A53C, A53E, A53G, A53T ve A53V mutasyon fibril yapıları üzerine odaklanılmıştır. Ele alınan tüm fibril kesiti sistemlerinin yapısal kararlılıkları ve yaprak tabakları arasındaki etkileşimler Moleküler Dinamik (MD) simülasyon yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Böylece ilgilenilen fibril kesitlerinin gelecekteki muhtemel ilaç geliştirme çalışmaları için hedef yapı olabilme ihtimalleri değerlendirilmiştir. Çalışmada elde edilen bulgulara göre, vahşi tip fibril kesiti ve onun kalıtsal mutasyonlarını içeren A53E, A53T, A53V fibril kesitlerinin simülasyonlar boyunca önemli ölçüde konformasyonel formlarını kararlı bir şekilde koruduğu gözlemlenirken öte yandan A53G mutasyonunun fibril kesitini dağıtıcı bir etki gösterdiği tespit edilmiştir.

A pathological hallmark of Parkinson's disease (PD) is the fibrillar structures formed by alpha-synuclein aggregates accumulated in the brain. In this study, we focused on an alpha-synuclein PreNAC fibril segment and it’s A53C, A53E, A53G, A53T and A53V mutations. The structural stability and the interactions between sheets of all fibril systems studied in this paper were examined using the Molecular Dynamic (MD) simulation method and thus the possibilities of these fibril segments to be target structures for future drug development efforts was evaluated. According to the findings obtained from our MD simulations, it was determined that the wild type (WT) fibril segment and its A53E, A53T and A53V fibril structures with hereditary mutations preserved significantly their stable conformational structure along the simulations, whereas the A53G mutation had a disruptive effect on the fibril segment., Parkinson hastalığının (PD) başlıca patolojik işaretlerinden biri beyinde kümelenmiş alfa-sinüklein agregalarının oluşturdukları fibril yapılardır. Bu çalışmada PreNAC olarak adlandırılan bir alfa-sinüklein fibril kesiti ve onun 53. aminoasidinin A53C, A53E, A53G, A53T ve A53V mutasyon fibril yapıları üzerine odaklanılmıştır. Ele alınan tüm fibril kesiti sistemlerinin yapısal kararlılıkları ve yaprak tabakları arasındaki etkileşimler Moleküler Dinamik (MD) simülasyon yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Böylece ilgilenilen fibril kesitlerinin gelecekteki muhtemel ilaç geliştirme çalışmaları için hedef yapı olabilme ihtimalleri değerlendirilmiştir. Çalışmada elde edilen bulgulara göre, vahşi tip fibril kesiti ve onun kalıtsal mutasyonlarını içeren A53E, A53T, A53V fibril kesitlerinin simülasyonlar boyunca önemli ölçüde konformasyonel formlarını kararlı bir şekilde koruduğu gözlemlenirken öte yandan A53G mutasyonunun fibril kesitini dağıtıcı bir etki gösterdiği tespit edilmiştir.

Çalışmamızın konusu ve içeriği; Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Huzur”, “Saatleri Ayarlama Enstitüsü”, “Sahnenin Dışındakiler” ve “Mahur Beste” adlı romanlarında kullanılan “özel adlar”dır. Bu konu çerçevesinde yazarın söz konusu dört tane romanı taranarak incelenmiş ve “özel adlar” tespit edilmiştir. Bu çalışmamızla Ahmet Hamdi Tanpınar ve eserleri ile ilgili bilgilere bir zenginlik katacağını hedefledik. Çalışmamızın yazarın sözü edilen dört romanı ad bilim yönünden incelemenin, yazarın düşüncelerini ve üslubunu daha iyi değerlendirmede yararlı olacağı düşüncesindeyiz. Ayrıca bir edebi eser oluşturmada ve ortaya konulan edebi eserin incelenmesinde adbilimin öneminin daha çok kavranacağı düşüncesindeyiz. Tez çalışmamız, Türkçe’yi çok iyi kullandığı defalarca belirtilen bir edebiyatçımızın dilinden hareketle Türkçede özel adların kullanımının nasıl gerçekleştiğine dair bir veri oluşturabilecektir. Bu bakımdan, çalışmamızda, Türkçede “özel “adlar”ın hem kişisel hem de genel olarak nasıl işletildiğini tespit etmeyi hedefledik. Our studys theme and contex, The proper nuouns are used in Ahmet Hamdi Tanpnar’s novels which are called “Huzur”, “Saatleri Ayarlama Enstitüsü”, “Sahnenin Dışındakiler” and “Mahur Beste”. Whitin the frameworkof this subject, writers four novels was examined by scanning and identified “proper nouns”. We targeted to provide circumstances to informations that are related Ahmet Hamdi Tanpınar and his Works. According to us, we need to investigate writers novels which referred first, in terms of onomasiology will be realized in creating and analyzing lityerary work. Our thesis, by the agency of Ahmet Hamdi Tanpınar that is said to use Turkish effectively by every body, will present information about how to use proper nouns in Turkish. From this perpective, in our study, we endeavoured to determine how profer nouns workeither individiual or generally in Turkish.

Çalışmamızın konusu ve içeriği; Ahmet Hamdi Tanpınar'ın `Huzur`, `Saatleri Ayarlama Enstitüsü`, `Sahnenin Dışındakiler` ve `Mahur Beste` adlı romanlarında kullanılan `özel adlar`dır. Bu konu çerçevesinde yazarın söz konusu dört tane romanı taranarak incelenmiş ve `özel adlar` tespit edilmiştir.Bu çalışmamızla Ahmet Hamdi Tanpınar ve eserleri ile ilgili bilgilere bir zenginlik katacağını hedefledik. Çalışmamızın yazarın sözü edilen dört romanı ad bilim yönünden incelemenin, yazarın düşüncelerini ve üslubunu daha iyi değerlendirmede yararlı olacağı düşüncesindeyiz. Ayrıca bir edebi eser oluşturmada ve ortaya konulan edebi eserin incelenmesinde adbilimin öneminin daha çok kavranacağı düşüncesindeyiz.Tez çalışmamız, Türkçe'yi çok iyi kullandığı defalarca belirtilen bir edebiyatçımızın dilinden hareketle Türkçede özel adların kullanımının nasıl gerçekleştiğine dair bir veri oluşturabilecektir. Bu bakımdan, çalışmamızda, Türkçede `özel `adlar`ın hem kişisel hem de genel olarak nasıl işletildiğini tespit etmeyi hedefledik.Anahtar Kelimeler: Özel Adlar, Adbilim, Adlar, Onomastik Birimler Our studys theme and contex, The proper nuouns are used in Ahmet Hamdi Tanpnar's novels which are called `Huzur`, `Saatleri Ayarlama Enstitüsü`, `Sahnenin Dışındakiler` and `Mahur Beste`.Whitin the frameworkof this subject, writers four novels was examined by scanning and identified `proper nouns`. We targeted to provide circumstances to informations that are related Ahmet Hamdi Tanpınar and his Works. According to us, we need to investigate writers novels which referred first, in terms of onomasiology will be realized in creating and analyzing lityerary work.Our thesis, by the agency of Ahmet Hamdi Tanpınar that is said to use Turkish effectively by every body, will present information about how to use proper nouns in Turkish. From this perpective, in our study, we endeavoured to determine how profer nouns workeither individiual or generally in Turkish.Key Words: Proper Names, Onomastics, Names, Onomastic units 287

Amaç: Bu çalışmanın amacı üç farklı kompozit rezin kullanılarak sınıf II kutu kavitelere yapılan restorasyonlarının LED ışık cihazı ile standart mod ve ekstra hızlı modlarda polimerize edildikten sonra mikrosızıntı değerlerini incelemektir. Aynı zamanda kompozit rezin materyallerden hazırlanan örneklerin polimerizasyon dereceleri de Raman spektroskopisi kullanılarak araştırılmıştır.Gereç ve Yöntem: İki aşamalı olarak tasarlanan çalışmanın ilk aşamasında çekilmiş insan yirmi yaş dişlerinin mezial ve distal bölgelerine sınıf II kutu kaviteler açılarak dişler rastgele 6 gruba ayrıldı (n=10). Hazırlanan kaviteler üç farklı kompozit rezin (Tetric EvoCeram, Tetric EvoCeram Bulk Fill, Clearfil Majesty Posterior) kullanılarak restore edildi. Polimerizasyon işlemi için bir LED ışık cihazının (Valo Cordless, Ultradent, ABD) standart mod ve Xtra güçlü modları ile kullanıldı. Dişler oda sıcaklığında karanlık bir ortamda distile suda 24 saat saklandı. Hazırlanan Sınıf II kompozit restorasyonlar, +5°C ve +55°C sıcaklıkta 30 saniye bekleme süresi ile 10000 devir termal döngü uygulandı. Daha sonra, polivinil siloksan ile dişlerin ölçüleri alınarak epoksi rezin kopyalar elde edildi. Elde edilen kopyaların marjinal bütünlüğü taramalı elektron mikroskobu (SEM) ile değerlendirildi. Restore edilen dişler ise 24 saat %1'lik metilen mavisi solüsyonunda bekletildikten sonra x40 büyütmede stereomikroskop ile restorasyonların mikrosızıntısı değerlendirildi.Çalışmanın ikinci aşamasında 8 mm çapında kompozit rezin numuneler teflon kalıplar yardımıyla hazırlandı ve LED ışık cihazının iki farklı modu ile polimerize edildi. Her grup için 5 örnek hazırlandı (n=5). Polimerizasyonu tamamlanan örnekler kalıplardan çıkarıldıktan sonra ışık almayacak kaplar içerisinde oda sıcaklığında distile suda 24 saat bekletildi. Daha sonra numuneler Raman spektroskopisi ile kompozit disklerin üst ve alt tabakalarının ayrı ayrı polimerizasyon dereceleri ölçüldü.Mikrosızıntının değerlendirildiği gruplarda okluzal ve gingival mikrosızıntı değerleri arasındaki ilişki Wilcoxon testi ile, gruplar arası fark olup olmadığı Ki-kare testi ile analiz edildi. Polimerizasyon derecelerinin değerlendirildiği çalışmada ise gruplar arası anlamlı fark olup olmadığı Kruskal Wallis H-Testi ile, farklılığın hangi gruptan kaynaklandığının belirlenmesi Mann Whitney U testi ile analiz edildi (p

Dijital akıcılık, yaşam boyunca karşılaşılacak yeni bilginin kazanılabilmesi amacıyla teknolojide yaşanan dönüşümlere uyum gösterebilmeyi sağlayan dinamik ve değişken bir yeterlilik olarak ifade edilmektedir. Dijital akıcı öğretmen adaylarının dijital akıcı öğrencilerin yetişmesine katkıda bulunabileceği beklenmektedir. Bu araştırmanın amacı öğretmen adaylarının dijital akıcılıklarını incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, kesitsel tarama araştırma yönteminden yararlanılmıştır. Araştırma evrenini, 2017-2018 bahar dönemi itibariyle, üniversitelerin eğitim fakültelerinde öğrenim görmekte olan 41459 öğretmen adayı oluşturmuştur. 17 devlet üniversitesinde öğrenim görmekte olan 2491 öğretmen adayından oluşan araştırma örneklemi, küme örnekleme yöntemi ile basit seçkisiz olarak belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının dijital akıcılıklarını ölçebilmek amacıyla Dijital Akıcılık Ölçeği geliştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre öğretmen adaylarının dijital akıcılıklarının orta düzeyde olduğu sonucu elde edilmiştir. Öğretmen adaylarının dijital akıcılıkları arasında cinsiyet ve kullanılan teknoloji türüne göre anlamlı farklılık bulunmaktadır. Öğretmen adaylarının sınıf düzeyi, yabancı dil bilgisi arttıkça dijital akıcılıklarının yükseldiği görülmüştür. Öğretmen adaylarının dijital akıcılıkları arasında teknoloji odaklı bölümlerde öğrenim gören ve liselerden mezun olan öğrenciler lehine anlamlı bir farklılık bulunduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Deneyime açık, duygusal dengeli, sorumlu ve dışadönük kişilik özelliklerinin öğretmenlerin dijital akıcılık üzerindeki değişimin %13,8'ini açıkladığı görülmüştür. Digital fluency can be defined as a dynamic and variable competence which is expressed as being able to adapt to the transformations experienced in the technology in order to acquire new information to be encountered throughout life. Digitally fluent teachers are expected to contribute to the growth of digitally fluent students. The purpose of this study is to examine the digital fluency of teacher candidates. In order to achieve this purpose, mixed method design was used in the study. The population of the study consists of 41459 teacher candidates who are still studying in the education faculties of universities as of the spring semester of 2017-2018. The research sample consists of 2491 teacher candidates studying at 17 state universities was determined through the combination of hierarchical cluster and random sampling. The Digital Fluency Scale was developed to measure the digital fluency of the teacher candidates. According to the findings of the study, it is obtained that the teacher candidates are at intermediate level of digital fluency. There is a significant difference between the digital fluency of teacher candidates according to gender and the type of technology used. It was seen that the teacher candidates' digital fluency increased as their grade level and foreign language knowledge increased. Among the digital fluency of teacher candidates, it is concluded that there is a significant difference in favor of teacher candidates who study in technology-oriented departments and graduate from high schools. Another result of the study revealed that personality traits of openness to experiences, emotional stability, conscientiousness and extraversion which are the factors of the Ten-Item Personality Inventory explains 13.8% of the change in teachers' level of digital fluency. 128

Günümüzde enerjinin öneminin giderek artması sebebi ile ısı kayıplarının minimum düzeylerde olması istenilmektedir. Endüstride ve birçok alanda önemli bir parametre olan ısı değiştiricilerinin verimliliğini arttırmak bu açıdan büyük bir öneme sahiptir. Bu çalışmada iki farklı ekonomizerin özelliklerinin, kullanılan su debisinin ve atık gaz hızının ısı geçişine etkisi incelenmiştir. Isıl hesaplar ile `Solidworks Flow Simulation` programı sonuçları karşılaştırılmıştır. Bu tezde amaç, baca gazının ekonomizere giriş çıkış tasarımında değişiklik yapıp, ısıl etkenliğini arttırmaktır. Nowadays, it is demanded that the heat losses are at minimum levels because of the increase of the energy demand. Increasing the efficiency of the heat exchangers, which are an important parameter of the industry and of many areas, is a great proposition in this respect. In this study, the effects of the characteristics of the two different economisers, the water jet used and the waste gas velocity on the heat transfer were investigated. The results of the `Solidworks Flow Simulation` program were compared with the thermal calculations. The aim in this thesis is to change the flue gas design of the inlet and outlet of the economizer and to increase its thermal efficiency. 58

Bu çalışmanın amacı; üç boyutlu (3B) yazdırma teknolojilerini tanıtmak, eğitimle ilişkisini açıklamak ve ülkemizde nasıl kullanıldığını incelemektir. Tıp, mimarlık ve birçok alanda yaygın olarak kullanılan 3B yazdırma teknolojileri eğitim alanında da giderek artan bir ilgiyle karşılanmaktadır. Plastik, oyun hamuru, metal gibi birçok hammaddeyi kullanarak dijital ortamdaki modellerin somut nesneler olarak üretilebilmesini sağlayan 3B yazıcılar bulunmaktadır. Bununla birlikte 3B yazdırma teknolojileri arasında 3B tasarım yazılımları, 3B tarayıcılar ve 3B mürekkep (filament) yer almaktadır. Birçok farklı ürünün bir arada yer aldığı çok geniş bir ekosisteme sahip 3B yazdırma teknolojilerinin odak noktasında 3B yazıcılar yer almaktadır. 3B yazıcılar; zaman ve maliyet tasarrufu, yedeklemeyi kolaylaştırma, güvenlik ve gizlilik, geometrik özgürlük ve çevre dostu olanaklara sahiptir. Bununla birlikte kısıtlı hammadde, yüksek maliyet ve sınırlı sağlamlık sınırlılıkları göz önünde bulundurulmalıdır. Çalışmada, 3B yazıcıların özellikle ülkemizde hangi kurumlar tarafından ne amaçla kullanıldığına yer verilmektedir. Ayrıca, çalışmada 3B yazdırma teknolojilerinin eğitim ortamlarında nasıl kullanılabileceğine yönelik öneriler sunulmuştur, The main objective of this present study is to introduce 3 dimensional (3D) printing technologies, explain its relation with education and investigate how it has been applied in our country. There has been a growing interest in the field of education towards 3 dimensional printing technologies, which are commonly used in so many fields like medicine, architecture. There are 3D printers which allow the models in digital media to be produced as a concrete object though the use of many raw materials such as plastic, modeling clay and metal. Besides, among 3D printing technologies, there are 3D design software, 3D scanners and 3D ink (filaments). 3D printers have appeared to be in the focus of 3D printing technologies, which hold a large ecosystem, hosting so many different products. 3D printers provide the opportunities of saving on time and expenditure, privacy and security, geometric independence and being environmentally friendly. However, the limitation of raw material, high cost and durability should be considered. The study explains in which institutions and for what purposes, especially in our country, the 3D printing technologies are applied. Furthermore, in the study, some recommendations are presented on how to use 3D printing technologies in the field of education.

Bu çalışma, mobil öğrenmeye yönelik tutum ölçeği geliştirmek amacı ile gerçekleştirilmiştir. Ölçeğin geliştirilme sürecinde öncelikle literatür taraması yapılmıştır. Daha sonra mobil öğrenme hakkında 78 öğrenciye 7 adet açık uçlu soru sorulmuştur. Elde edilen veriler ve uzman görüşlerinden yararlanılarak 57 maddelik madde havuzu oluşturulmuştur. Kapsam geçerliliğini sağlamak amacıyla uzman görüşlerine başvurulmuştur. Uzmanların görüş ve önerileri doğrultusunda düzeltmeler yapılmıştır. Tutum maddesi olmayan maddeler ve birbirine benzer maddeler ölçekten çıkarılmıştır. Yapılan düzeltmelerden sonra madde havuzu 52 maddeye düşürülmüştür. Oluşturulan maddeler beşli likert tipinde olup, tamamen katılıyorum (5), katılıyorum (4), kısmen katılıyorum (3), katılmıyorum (2), tamamen katılmıyorum (1) şeklinde derecelendirilmiştir. Pilot uygulama, 2013-2014 güz yarıyılında Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi ve Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nin farklı bölümlerinde öğrenim gören toplam 326 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. KMO değerini .936 olarak bulunmuştur. Faktör analizleri sonucunda 21 ölçek maddesinin 4 faktörde toplandığı ve ölçeğin toplam varyansın % 51.116'sını açıkladığı belirlenmiştir. Ölçeğe madde yükü .40'dan yüksek olan 45 madde dahil edilmiştir. Ölçeğin dört faktör ve 45 maddeden oluşan son halinde yer alan maddelerin yükleri .82 ile .40 arasında yer almaktadır. Ölçeğin son haline ait Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı .950 hesaplanmış ve yüksek derecede güvenir olarak görülmüştür. Ölçekte yer alan tüm maddelerin alt üst grup ortalamalarına dayalı madde analizi sonuçları anlamlı derecede ayırt edici bulunmuştur (p, This present study was conducted with the purpose of developing an attitude scale towards mobile learning. Related literature was reviewed primarily in the process of developing the scale. Then by seven open-ended questions related with mobile learning were asked to 78 students. Taking the advantages of the data collected and the expert opinions, an item pool including 57 items was developed. In order to insure the content validity, the experts' opinions were used. In accordance with the recommendations and the opinions of the experts, the items were re-evaluated. The items which did not include attitude expression or which were alike were removed from the scale item pool. After making the revisions, the item pool included 52 items. These items created as five-point Likert-type and rated as totally agree (5), agree (4), partially agree (3), disagree (2), totally disagree (1). The pilot study was conducted with 326 undergraduate students, who studies in different departments in Dokuz Eylül University, Buca Faculty of Education and Anadolu University, Faculty of Education, in the first term of the 2013-2014 academic year. KMO value found as .936. 21 items of the scale grouped by four factors and explain the %51.116 of the total variance of the scale is determined in the result of factor analysis. 45 items which item load is higher than .40 were included to scale. The last version of the scale consists four factors and 45 items which loadings are between .82 and .40. The Cronbach's alpha internal consistency coefficient which belongs the last version of the scale was computed as .950 and was seen as very highly reliable. The item analysis based on the difference between the upper and lower group results of the all items in the scale found significantly distinguished (p

Solitary hepatomegaly is a clinical setting mainly presented by enlarged liver and with no or mild findings of hepatocellular insufficiency and portal hypertension. In this paper, we presented a patient who admitted to our clinic with the complaints of abdominal pain and right upper quadrant fullness, and was consequently diagnosed as metastatic liver melanoma., Soliter hepatomegali fizik muayenede hepatosellüler yetmezlik ve portal hipertansiyon bulgularının olmadığı yada silik olduğu, hepatomegalinin ön planda olduğu durumları kapsamaktadır. Kliniğimize sağ üst kadranda dolgunluk ve karında ağrı yakınmaları ile başvuran ve tetkikleri sonucunda karaciğerde metastatik melanom saptanan bir olgu sunulmuştur.

Gaucher's disease, although rare is the most commonly seen lysosomal storage disorder, with autosomal recessive inheritance. It is due to deficiency of lysosomal beta-glucocerebrosidase so that the substrate betaglucocereb- roside accumulates in the reticulo-endothelial system. To date, three types have been defined. Gaucher's disease must be remembered in the setting of hepatosplenomegaly of unknown etiology and/or bone pain. During the course this disease, it was reported that hepatocellular dysfunction or portal hypertension might develop. In this report, a patient with Gaucher's disease associated with liver and bone involvement is presented., Gaucher hastalığı; otozomal resessif kalıtımla geçen, nadir görülen ancak en sık lizozomal lipid depo hastalığıdır. Lizozomal "betaglukoserebrozidaz" enzim eksikliğinden kaynaklanır ve substratı olan beta-glukoserebrozidin vücuttaki tüm retikülo-endoteliyal sistemde birikmesi ile karakterizedir. Nörolojik bulguların varlığı ve hastalığın seyrine göre 3 klinik alt grup tanımlanmıştır. Gaucher hastalığı; tanısı açıklanamayan hepatosplenomegali, ve/veya kemik ağrısı olan her hastada düşünülmelidir. Gaucher hücreleridir. Bu hastalık esnasında nadiren hepatoselüler disfonksiyon veya portal hipertansiyon gelişebileceği bildirilmiştir. Bu yazıda; nadir bir lipid depo hastalığı olan, kemik ve akciğer tutulumunun eşlik ettiği ve seyrinde portal hipertansiyonun da geliştiği bir Gaucher vakası sunulmuştur.

The aim of this study was to identify hepatitis D virus genotypes in our chronic hepatitis D patients. Twenty-five patients with hepatitis D virus infection were enrolled in this study. HDV-RNA was extracted from the serum by Boom methods. Hepatitis D virus genotype was determined by reverse transcriptase-polymerase chain reaction (RT-PCR) and restriction fragment length polymorphism (RFLP) methods. Genotype I was found in 22 patients, and could not be determined in the remaining 3 patients. In conclusion, genotype I is the dominant hepatitis D virus genotype in our country., Bu çalışmanın amacı; hepatitis D virusu ile infekte kronik hepatitli hastalarda genotip tayini yapmaktır. Çalışma kapsamına 25 hasta alınmıştır. HDV-RNA Boom metodu, hepatitis D virusu genotip tayini ise RT-PCR ve RFLP metodu ile çalışılmıştır. 22 hastada genotip I saptanmıştır. 3 hastada genotip tayini yapılamamıştır. Sonuç olarak; ülkemizdeki hepatitis D virusu, genotip I'dir.

Background and Aims: The reported frequency of extraintestinal manifestations in inflammatory bowel disease varies from 6% to 47%. We evaluated extraintestinal manifestations of inflammatory bowel disease patients who were followed up in our clinic.Materials and Methods: The epidemiological findings, disease duration, extraintestinal manifestations, and complications were evaluated between April 1998 and April 2008, retrospectively. Results:Four hundred and ninety-four patients (254 males; mean age, 38,63±13,32 years; range, 16-78) were evaluated: 283 (57,3%) with ulcerative colitis, 194 (39,3%) with Crohn's disease and 17 (3.4%) with indeterminate colitis. The mean disease duration was 70,66±75,93 months (1-1008 months), and the mean follow-up was 36,40±45,09 months (1-288 months). The extraintestinal manifestation rate was 19.2% (95/494) in the whole group, and included arthritis in 32 (6,5%), hepatobiliary in 13 (2,6%), skin in 13 (2,6%), multiple extraintestinal manifestations in 16 (3,2%), renal calculus in 12 (2,4%), thromboembolic events in 5 (1%), and eye involvement in 4 (0,8%). Complications were observed in a total of 78 patients (15,8%). Complication rates were as follows: 29 (5,9%) abscess, 15 (3%) perforation, 5 (1%) malignancy, 1 (0,2%) toxic megacolon, and 15 (2,6%) others. The complication rate was higher in Crohn's disease than ulcerative colitis (29,3% vs 3,6%). There was a positive correlation between extraintestinal manifestations and the complication rate in ulcerative colitis (p=0,007, r=0,173), and a positive correlation was observed between colonic involvement and extraintestinal manifestations in Crohn's disease (p=0,04, r=0,144). Conclusions: The most common extraintestinal manifestation was arthritis, and the most frequently seen complications were abscess and perforation. The complication rate was higher in Crohn's disease than ulcerative colitis. Extraintestinal manifestations may enhance the complication rate in UC. In Crohn's disease, the extraintestinal manifestations rate is higher in colonic involvement than in ileocolonic and ileal involvement. Colonic involvement in Crohn's disease is a predictive factor for extraintestinal manifestations, Giriş ve Amaç: İnflamatuvar barsak hastalığında ekstraintestinal bulguların sıklığı %6-47 olarak bildirilmiştir. Kliniğimizde takip edilen inflamatuvar barsak hastalarında görülen ekstraintestinal bulguları değerlendirdik. Gereç ve Yöntem:Nisan 1998 ve Ocak 2008 arasında takip edilen hastalar ekstraintestinal bulgular, epidemiyolojik veriler, hastalık süreleri, komplikasyonları açısından retrospektif olarak değerlendirildi. Bulgular:494 hasta (254 erkek, yaş ortalaması 38,63±13,32 yıl, yaş dağılımı 16-78) değerlendirmeye alındı. Bu hastalardan 283'ü (%57,3) ülseratif kolit, 194'ü (%39,3) Crohn hastalığı ve 17'si (%3.4) indetermine kolit idi. Hastalık yaşı ortalama 70,66±75,93 (1-1008) ay idi. Ortalama takip süresi 36,40±45,09 ay (1-288 ay) idi. Tüm inflamatuvar barsak hastalarında ekstraintestinal bulguların sıklığı %19,2 (95/494) olup dağılımı: seronegatif artrit 32 (%6,5), hepatik tutulum 13 (%2,6), deri tutulumu 13 (%2,6), kombine 16 (%3,2), renal kalkül 12 (%2,4), tromboemboli 5 (%1), göz tutulumu 4 (%0,8) idi. 78 hastada (%15,8) komplikasyon görüldü: [29 abse (%5,9), 15 perforasyon (%3), 5 malignite (%1), 1 toksik megakolon (%0,2) ve 15 diğer komplikasyonlar (%2,6)]. Crohn hastalığında komplikasyon oranı ülseratif kolitten fazla idi (%29,3'e %3,6). Ülseratif kolitli hastalarda ekstraintestinal bulgular ile komplikasyon sıklığı arasında (p=0,007, R=0,173), Crohn hastalarında kolonik tutulum ile ekstraintestinal bulgular arasında (p=0,04, R=0,144) pozitif korelasyon tesbit edildi. Sonuç: İnflamatuvar barsak hastalarında en sık ekstraintestinal bulgu seronegatif artrittir. En sık komplikasyon ise abse ve perforasyondur. Ekstraintestinal bulguların varlığı ülseratif kolit seyrinde komplikasyon riskini arttırır. Crohn hastalığında kolonik tutulum, ekstraintestinal bulguların varlığını gösteren prediktif bir faktördür.

Ectopic pancreas is not a common condition in the stomach might be mixed with other submucosal lesions. Endosonography can be utilized in the differential diagnosis besides histopathology. We here in report a 28 year old female patient with dyspeptic symptoms who was diagnosed to have ectopic pancreas of the stomach by endosonography., Midede ektopik pankreas çok sık görülen bir durum olmayıp diğer submukozal lezyonlarla karışmaktadır. Ayırıcı tanıda histopatoloji yanında endosonografiden yararlanılabilir. Dispeptik yakınmalarla müracaat eden, gastroskopisinde submukozal lezyon saptanarak, endosonografi ile tanısı konulan, 28 yaşında kadın, ektopik pankreas olgusu sunulmuştur.

Background and aims: Serum ceruloplasmin level is an acute phase reactant. It may be difficult to determine its value in the diagnosis of Wilson's disease, especially in the hepatic form and serum ceruloplasmin levels may be decreased by chelation therapy. The aim of this study was to determine its diagnostic value and to evaluate whether there is a change in serum ceruloplasmin level with chelation therapy. Materials and methods: Serum ceruloplasmin levels of 34 patients with Wilson's disease (15 hepatic, six neurologic, four hepatoneurologic and nine asymptomatic) were measured by radial immunodiffusion at the time of diagnosis and at least six months after the beginning of therapy. The mean age at diagnosis was 20±1.65 years (range 7-46 years) and the mean duration of follow-up was 45.2±43.8 months (range, 6-75 months). Results:In the whole group, a low serum ceruloplasmin level (< 20 mg/dl) was found in 76.5 % (26) of patients and the mean serum ceruloplasmin levels were 13.1±6.8 mg /dl (range, 3.2-26.9 mg/dl) at baseline. However, low serum ceruloplasmin level was found in 94% (32, p=0.421) of patients and mean serum ceruloplasmin levels were decreased to 9.4±4.4mg /dl (range; 3-23.9, p< 0.003) during therapy. The serum ceruloplasmin level was decreased in seven pts (three hepatic, two hepatoneurologic and too asymptomatic) and only one low serum ceruloplasmin level increased during therapy. Conclusions: Although determination of the serum ceruloplasmin level is suggested to be the most useful screening test for Wilson's disease, a normal serum ceruloplasmin level does not exclude the disease. Serum ceruloplasmin levels in such patients may be decreased during chelation therapy. Even if the serum ceruloplasmin level is normal at the time of diagnosis other laboratory parameters suggestive of impaired copper metabolism should be evaluated in patients with a suspected diagnosis Wilson's disease., Giriş ve amaç: Serum seruloplazmini, akut faz reaktanlarından biridir. Bu durum, özellikle hepatik formdaki Wilson hastalığı tanısında, serum seruloplazmin düzeyinin kullanımını zorlaştırır. Aynı zamanda şelatör tedavi sırasında serum düzeylerinde azalma da görülebilir. Gereç ve yöntem: Bu çalışmada 34 Wilson hastasında (15 hepatik, 6 nöropsikiyatrik, 4 hepatonörolojik ve 9 asemptomatik) başlangıç seruloplazmin seviyesinin tanıda değeri ve tedavi seyrindeki değişiklikleri değerlendirilmiştir. Serulopazmin seviyesi radyal immunodiffüzyon tekniği ile, başlangıçta ve şelatör tedavinin en az 6. ayından sonra ölçülmüştür. Hastaların ortalama yaşı 20±9.6 yıl (7-46 yıl) ve ortalama takip süresi 36±25 ay (6-75 ay) idi. Bulgular: Tüm grupta, tedavi öncesi düşük serum seruloplazmin seviyesi (< 20 mg/dl) %76.5 (26 hasta) ve ortalama serum seruloplasmin düzeyi 13.1±6.8 mg /dl (3.2-26.9 mg/dl) idi. Tedavi seyrinde, düşük serum seruloplasmin düzeyi hastaların % 94'ünde (32 hasta, p=0.421) ve ortalama serum seruloplazmin düzeyi 9.4±4.4mg /dl (3-23.9, p< 0.003) idi, anlamlı azalmıştı. Serum seruloplazmin düzeyi 7 hastada (3 hepatik, 2 hepatonörolojik, 2 asemptomatik) anlamlı azalırken sadece 1 hastada (hepatik form) anlamlı olarak arttı. Sonuç: Bu sonuçlarla, düşük serum seruloplazmin düzeyi Wilson hastalığı tanısı ve aile taramasında en iyi testlerden biri olmasına rağmen, normal serum seruloplazmin düzeyi tanıyı ekarte ettirmez. Bu hastaların çoğunda şelatör tedavi seyrinde seruloplazmin düzeyleri anlamlı olarak azalmaktadır. Tanı aşamasında, serum seruloplazmin düzeyi normal ise, şüpheli vakalarda bozulmuş bakır metabolizmasının göstergesi diğer bir test ile yapılmalıdır.

Portal vein thrombosis, which is seen during coagulopathies, vasculitis or myeloproliferative diseases, causes extrahepatic presinusoidal portal hypertension. Paroxysmal nocturnal hemoglobinuria usually causes thrombosis in hepatic veins, but it also rarely causes portal vein thrombosis. A case of paroxysmal nocturnal hemoglobinuria due to portal vein thrombosis is presented., Portal ven trombozu, koagülopatiler, vaskülit veya miyeloproliferatif hastalıkların seyrinde görülen, ekstrahepatik presinüzoidal portal hipertansiyon nedenidir. Paroksismal nokturnal hemoglobinüri, daha çok hepatik venlerde tromboza neden olmakla birlikte, portal ven trombozunun nadir nedenleri arasındadır. Burada sebebi paroksismal nokturnal hemoglobinüri olan bir portal ven trombozu olgusu sunuldu.

Due to the recent improvements in technologic and pharmacologic fields, invasive and non-invasive diagnostic and/or therapeutic approaches are increasingly used outside the operative rooms. The anesthetists should be incorporated and share the responsibility in order to increase the success rates and patient safety, on performing these procedures. In this study, we aimed to present the used anesthetic techniques and the resultant complications, during October 2002-December 2006 in MR scanning unit for the pediatric cases by our clinic. 1458 pediatric cases were included in the study. We experienced cardiac arrest in three and minor complications such as bradycardia (45), desaturation (98), and prolonged sedation (22) in 168 of these cases. The anesthetists must be more careful when working outside the operating room. In addition, we believe that the anesthetists should be more active in regulating the physical and technical infrastructure, for patients who will receive anesthesia outside the operating room in order to maintain the safety of the patient and the medical personnel. Key words: Anesthesia, Magnetic Resonance Imaging, Pediatric Cases, Günümüzde, teknolojik ve farmakolojik gelişmeler sayesinde, hastalara tanı ve tedavi amacıyla ameliyathane dışı ortamlarda invaziv ve invaziv olmayan girişimler artarak uygulanmaya başlanmıştır. Bu girişimlerde başarı oranının artırılması ve hasta güvenliğinin sağlanması için anestezistlere görev düşmektedir. Bu çalışmada Ekim 2002-Aralık 2006 tarihleri arasında manyetik rezonans görüntüleme ünitesinde kliniğimizce pediyatrik olgulara uygulanan anestezi tekniklerini ve ortaya çıkan komplikasyonları sunmayı amaçladık. Çalışmaya 1458 pediyatrik olgu dahil edildi. Bu olgulardan üçünde kardiyak arrest sonucu eksitus, 168 olguda ise minör komplikasyonlar ile karşılaşıldı bunlar; bradikardi, (45) desatürasyon (98) ve uzamış sedasyon (22) şeklindeydi. Anestezistler ameliyathane dışı ortamlarda görev yaparken komplikasyonlardan kaçınılması için normalden daha dikkatli olmak zorundadır. Ayrıca anestezi verilecek ameliyathane dışı ortamlarda hasta ve personel güvenliğini sağlamak için gereken fiziki ve teknik altyapının düzenlenmesinde anestezistlerin aktif görev almaları gerektiği kanısındayız. Anahtar kelimeler: Anestezi, Manyetik Rezonans Görüntüleme ve Pediyatrik Olgular.

Aim: Ropivacaine has been recently demonstrated useful for spinal anaesthesia in several studies. In this study, we were aimed to investigate the safety and efficacy of two different doses of intrathecal hyperbaric ropivacaine in elderly patients undergoing urological surgery. Materials and Methods: Fifty male patients (ASA I-III, aged ≥ 65 yr) scheduled for urological surgery were studied. Patients were randomly allocated to one of the two doses of spinal ropivacaine: 15 or 18 mg. Sensory changes were assessed by pinprick test and motor blockage was assessed by modified Bromage score. The haemodynamic variables and adverse events were recorded. Results: Although the duration of sensory block in group II was longer than group I (223.7 ± 88.1 min and 192.6 ± 61.2 min), the difference between the groups was not significant. Motor block was significantly longer in the group II than in the group I (141.7 ± 43.3 min vs 114.5 ± 25.9 min) (P, Amaç: Son yıllarda yapılan çalışmalarda spinal anestezide ropivakain kullanımının yararları gösterilmiştir. Bu çalışmada, spinal anestezi altında ürolojik cerrahi girişim geçirecek yaşlı olgularda iki farklı dozda intratekal hiperbarik ropivakainin etkinlik ve güvenilirliğini araştırmayı amaçladık. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya, ürolojik cerrahi geçirecek, ASA I-III grubu, 65 yaş üstü 50 erkek olgu dahil edildi. Olgular, iki farklı intratekal hiperbarik ropivakain dozundan (Grup I, 15 veya Grup II, 18 mg) birini alacak şekilde rasgele iki gruba ayrıldı. Duyu bloğu pinprik testi, motor blok ise modifiye Bromage skoru ile değerlendirildi. Hemodinamik veriler ve yan etkiler kaydedildi. Bulgular: Duyu bloğu süresi grup II'de (223.7 ± 88.1 dk) grup I'e (192.6 ± 61.2 dk) göre daha uzundu, ancak istatistiksel olarak anlamlı değildi. Motor blok süresi grup II'de grup I'e göre anlamlı olarak daha uzundu (141.7 ± 43.3 ve 114.5 ± 25.9 dk) (p

Objectives: Autoimmune hepatitis (AIH) which is characterized by hypergammaglobulinemia and a wide range of circulating auto antibodies is a necroinflammatory liver disease of unknown aetiology. Immunogenetic studies have shown the association of autoimmunity with HLA (Human Leukocyte Antigen) alleles. Furthermore, they have shown a decrease in the expression of HLA antigens on lymphocyte surface and a dysregulation of gene expression arranged by HLA. A significant association is found between AIH and HLA-DRB1*03, *04 and *13 alleles in various studies. We performed HLA-DRB1 genotyping in Turkish patients with AIH. Patients and Methods: The study group consisted of 113 patients (55 females, 58 males; mean age 44.8±21.21; range 10-82) with AIH and 300 healthy individuals (198 females, 102 males; mean age 32.4±10.48; range 17-50). After DNA isolation by standard methods, HLA-DRB1 typing was performed by using polymerase chain reaction amplification with sequence-specific primers (PCR-SSP). Results: HLA-DRB1*03 allele had a significantly increased frequency in the patient group. On the other hand, DRB1*13 allele had a significantly decreased frequency compared with the healthy controls. Conclusion: HLA-DRB1*03 might play a role in the pathogenesis of AIH while HLA-DRB1*13 might have a protective role for AIH. Amaç: Otoimmun hepatit (OIH), dolaşımdaki otoantikorlar ve yüksek serum globulin düzeyiyle birlikte seyreden, nedeni bilinmeyen kronik bir nekroinflamatuar karaciğer hastalığıdır. İmmünogenetik çalışmalarda, otoimmunite ile HLA (Human Leukocyte Antigen) antijenleri arasında ilişki bulunmuş olup, lenfositlerin yüzeyinde bulunan HLA antijeninde azalma ve HLA tarafından düzenlenen genlerin ekspresyonunda bozulma saptanmıştır. Yapılan çalışmalarda otoimmun hepatit ile HLA-DRB1*03, *04, *13 antijenleri arasında anlamlı birliktelikler bulunmuştur. Bu çalışmada otoimmun hepatit ile HLA-DRB1 antijenleri arasındaki ilişki araştırılmıştır. Hastalar ve Yöntemler: Çalışmamıza 113 hasta (55 kadın, 58 erkek; ort. yaş 44.8±21.21; dağılım 10-82) ve otoimmun hastalığı olmayan 300 sağlıklı birey (198 kadın, 102 erkek; ort. yaş 32.4±10.48; dağılım 17-50) dahil edilmiştir. Standart yöntemler ile DNA izolasyonu yapıldıktan sonra PCR-SSP yöntemi ile HLA-DRB1 doku tiplendirmesi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar Fisher's exact testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Hasta grubunda DRB1*03 alel sıklığının kontrol grubuna oranla yüksek bulunurken DRB1*13 aleli ise kontrole göre anlamı olarak düşük sıklıkta olduğu görülmüştür. Sonuç: HLA-DRB1*03 alelinin hastalığa yatkınlığı HLA-DRB1*13 alelinin ise hastalığa karşı koruyucu özellikte olduğu düşünülmektedir., Amaç: Otoimmun hepatit (OIH), dolaşımdaki otoantikorlar ve yüksek serum globulin düzeyiyle birlikte seyreden, nedeni bilinmeyen kronik bir nekroinflamatuar karaciğer hastalığıdır. İmmünogenetik çalışmalarda, otoimmunite ile HLA (Human Leukocyte Antigen) antijenleri arasında ilişki bulunmuş olup, lenfositlerin yüzeyinde bulunan HLA antijeninde azalma ve HLA tarafından düzenlenen genlerin ekspresyonunda bozulma saptanmıştır. Yapılan çalışmalarda otoimmun hepatit ile HLA-DRB1*03, *04, *13 antijenleri arasında anlamlı birliktelikler bulunmuştur. Bu çalışmada otoimmun hepatit ile HLA-DRB1 antijenleri arasındaki ilişki araştırılmıştır. Hastalar ve Yöntemler: Çalışmamıza 113 hasta (55 kadın, 58 erkek; ort. yaş 44.8±21.21; dağılım 10-82) ve otoimmun hastalığı olmayan 300 sağlıklı birey (198 kadın, 102 erkek; ort. yaş 32.4±10.48; dağılım 17-50) dahil edilmiştir. Standart yöntemler ile DNA izolasyonu yapıldıktan sonra PCR-SSP yöntemi ile HLA-DRB1 doku tiplendirmesi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar Fisher’s exact testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Hasta grubunda DRB1*03 alel sıklığının kontrol grubuna oranla yüksek bulunurken DRB1*13 aleli ise kontrole göre anlamı olarak düşük sıklıkta olduğu görülmüştür. Sonuç: HLA-DRB1*03 alelinin hastalığa yatkınlığı HLA-DRB1*13 alelinin ise hastalığa karşı koruyucu özellikte olduğu düşünülmektedir.

Bu bildiride Orta İrtifalarda Uçuş ve Uzun Havada Kalış İmkânına Sahip İnsansız Hava Araçları (Medium Altitude Long Endurance Unmanned Aerial Vehicles-MALE UAVs) için geliştirilen çok kriterli güzergâh planlama (multi-criteria path planning) modeli anlatılmaktadır. Önerilen model yardımıyla insansız hava araçlarının uçuş kabiliyetlerini, temel havacılık kurallarını, ortam dinamiklerini dikkate alarak insansız hava araçları için mesafe, süre, yakıt tüketimi açısından optimal güzergâh lar planlanabilmektedir. Ayrıca model, uçuş öncesi (offline) ve uçuş esnasında (online) güzergâh planlamalarının dinamik olarak yapılabilmesine imkân tanımaktadır. Bu çalışmanın diğer güzergâh planlama çalışmalarından farkı, operasyonel ortam faktörlerini de içine alan daha fazla sayıda uçuş kriterinin planlamada dikkate alınmasıdır. Geliştirdiğimiz model sayesinde İHA’larının otonom ve operatör kullanımlı uçuşlarında temel havacılık kurallarına uygun, etkin ve emniyetli güzergâh lar planlanabilmesine olanak sağlanmaktadır