Search

AKSİYOMATİK TASARIM METODU YAKLAŞIMIYLA TORNA TEZGÂHI SEÇİMİEndüstriyel alanda imalatçı olarak anılan kurum ve firmalara, imalat işlemlerini yapabilmeleri için oldukça yaygın kullanılan CNC (Bilgisayarlı Sayısal Kontrol) Torna Tezgâhlarının Aksiyomatik Tasarım (AT) metodolojisi yardımı ile seçimleri gerçekleştirilmiştir. İmalatçı firmalardan CNC Torna Tezgâhları vasıtasıyla üretilmek üzere bir grup stok malzemeler üzerinden parça imalatı istenmektedir. Üretilmek istenen parçalar için stok malzemelerin üzerinden istenmeyen kısımlarının çıkarılması prensibi olarak adlandırılan Talaşlı İmalat yöntemi ve CNC Torna Tezgâhları kullanılmaktadır. Üretimi gerçekleştirmek için kullanılacak olan CNC Torna Tezgâhlarının önce tezgâh seçiminin ve sonrasında parça imalatının gerçekleştirebilmesi için belirlenen imalatçı firmalar aracılığı ile saha çalışması gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen saha çalışmasında imalatçı firmalarla kullanıldıkları CNC Torna Tezgâhları için memnuniyet anketi sunulmuştur. Anket içerisinde tezgâh seçimine ve parça işleme özelliklerine yönelik sorular sorulmaktadır. Verilen cevaplara göre işlenmek istenen parçalar adına ve seçimi gerçekleştirilmek üzere bir grup CNC Torna Tezgâhı için Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden (ÇKKV) biri olan AT metodu kullanılmıştır. Aksiyomatik Tasarım metodolojisinde yer alan Fonksiyonel Gereksinimler (İhtiyaçlar) ve Tasarım Parametreleri kullanılarak CNC Torna Tezgâhı yatırımı yapmak isteyen firmalara tezgâh seçim konusunda seçim kriterleri oluşturulmuş ve bu kriterler sayısal değerler ile desteklemektedir.İnsanoğlu var olduğu süreç boyunca işlerini kolaylaştırmak amacıyla parçalar üretmektedir. Üretimi ve üretmeyi zaman içerisinde ilerlettikçe süreci makineler vasıtasıyla gerçekleştirmeye başlamıştır. CNC Torna Tezgâhları da üretim prosesi boyunca en yaygın kullanılan makinelerdendir. Talaşlı İmalat yöntemleri içerisinde yer alan CNC Torna Tezgâhları işlenmemiş ya da yarı işlenmiş mamul olarak adlandırılan stok parçaların yüzeyinden parça kaldırma işlemidir.Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden biri olan AT metodu ortaya atıldığı ilk dönemlerde üretim proseslerinin iyileştirilmesi ve kaliteyi arttırmak amaçlanmaktadır. Metodun yaygınlaşması ile beraber kullanım alanları da genişlemektedir ve bir ürünün seçimi konusunda da kullanılmaktadır.Bu tez çalışmasında bir grup parçanın imalatını gerçekleştirecek olan CNC Torna Tezgâhının AT yöntemi aracılığı ile seçimi gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen CNC Torna Tezgâhı seçimi sonucunda belirlenen tezgâh KOBİ’lere (Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler) yatırım tavsiyesi olarak sunulmaktadır. Gerçekleştirilmesi beklenen yatırım işlemi firma yetkililerine sunulmuş ve alınacak yatırım kararı firmalara bırakılmıştır. AXIOMATIC DESIGN METHOD APPROACH IN INDUSTRIAL LATHE SELECTIONIn this thesis study; The selection of CNC (Computerized Numerical Control) Lathes, which are widely used for institutions and companies referred to as manufacturers in the industrial field, to perform manufacturing operations, was carried out with the help of Axiomatic Design methodology. Manufacturing companies are asked to manufacture parts from a group of stock materials to be produced by means of CNC Lathes. For the parts to be produced, the Machining method called the principle of removing unwanted parts from the stock materials and CNC Lathes are used. In order for the CNC Lathes to be used to perform the production to be able to perform the machine selection first and then the manufacturing of parts, field work was carried out through the designated manufacturing companies. In the field study carried out, a satisfaction survey was presented for the CNC Lathes used by the manufacturing companies. In the questionnaire, questions are asked about the choice of machine tools and the features of machining parts. According to the answers given, the Axiomatic Design method, which is one of the Multi-Criteria Decision-Making Methods, was used for a group of CNC Lathes on behalf of the parts to be processed and for their selection. By using the Functional Requirements and Design Parameters contained in the Axiomatic Design methodology, selection criteria have been created for companies that want to invest in CNC Lathes for machine selection, and these criteria are supported by numerical values.Human beings produce parts in order to facilitate their work throughout the process of their existence. As the production and production progressed over time, the process started to be realized by means of machines. CNC Lathes are also one of the most widely used machines used throughout the production process. CNC Lathes, which are included in the machining manufacturing methods, are the process of removing parts from the surface of stock parts, which are called unprocessed or semi-finished products.It is aimed to improve the production processes and increase the quality in the first periods when the Axiomatic Design method, which is one of the Multi-Criteria Decision-Making Methods, was introduced. With the spread of the method, the areas of use are also expanding and it is also used in the selection of a product.In this thesis study, the selection of the CNC Lathe Machine that will perform the production of a group of parts was carried out through the Axiomatic Desing method. As a result of the selection of the CNC Lathe, the machine SME It is offered as investment advice to (Small and Medium-Sized Enterprises). The expected investment transaction was presented to the company officials and the investment decision to be made was left to the companies.

Üretimde girdi kullanımlarının artması ve üretim süreçlerinin her geçen gün karmaşık bir boyut kazanması, firmaların tedarikçi seçimini de önemli ölçüde etkilemektedir. Talepteki olası dalgalanmalara karşı, tedarikçilerin gerekli reaksiyonu gösterememeleri halinde hem firma karlılığı zafiyete uğrayacak ve hem de güvenilirlik sorunuyla karşı karşıya kalınacaktır. Dolayısıyla doğru tedarikçilerle çalışmak başta firmanın üretim maliyetleri olmak üzere hayatta kalmasında stratejik öneme sahiptir. Günümüzde tedarikçi seçimine yönelik çok sayıda bilimsel tabanlı uygulamaya rastlamak mümkündür. Özellikle son yıllarda önemli gelişmelerin görüldüğü çok kriterli karar verme tekniklerinde, karar aşamasında birçok parametreyi barındıran ve rasyonel seçim yapmaya olanak sağlayan uygulamalar gelişmiştir. Bu sayede karar vericiler, çoğu zaman belirsizlik içeren ve birçok kriterin etkisi altında kalan çeşitli alternatifler arasından doğru olanı belirlemekte zorlanmamaktadırlar. Çalışmada çok kriterli karar verme teknikleri arasında yaygın olarak kullanılan ve birçok kriterin etkisindeki farklı alternatifler arasında en iyi olanı belirlemek amacıyla geliştirilen bir yaklaşım olan ‘Aksiyomatik Tasarım’ tekniği kullanılmış ve bu yöntemle lojistik tedarikçi seçimi yapılmıştır. Yöntem, sağladığı uygulama kolaylığı ve nitel/nicel kriterleri birlikte kullanabilmesi sayesinde önemli bir ayrıcalığa sahiptir. Uygulamada; kurumsal altyapı, ekonomik güç, lojistik konum, tedarik süresi ve ürün birim fiyatı kriterleri kullanılarak hem firmanın beklentileri ve hem de alternatif tedarikçilerin bu beklentileri karşılayabilme potansiyelinin alt ve üst sınırları belirlenmiş ve aksiyomatik tasarım tekniği ile yapılan analiz neticesinde en uygun tedarikçinin belirlenmesi sağlanmıştır. The increasing use of inputs in production and the becoming complexity of production processes affect the selection of suppliers. In case of failure of suppliers to react against possible fluctuations in demand, both the profitability of the firm will decrease and the reliability problem will be faced. Therefore, working with the right suppliers has a strategic importance in the survival of the firms, especially in production costs. Nowadays, it is possible to find many scientific-based applications for supplier selection. Especially in the multi-criteria decision-making techniques, where significant developments have been observed in recent years, applications that contain many parameters and enable rational selection have been developed. In this way, decision-makers often have no difficulty in determining the right choice among the various alternatives that involve uncertainty and are influenced by many criteria. In this study, axiomatic design, which is commonly used among multi-criteria decision-making techniques and which is developed to determine the best one among different alternatives under the influence of many criteria, has been used to select a supplier for lojistic sector by using this method. The method has an important privilege due to its ease of application and its ability to use qualitative/ quantitative criteria together. In application; by using the criteria of corporate infrastructure, economic power, logistic location, supply time and product unit price, both the expectations of the company and the upper and lower limits of the potential of alternative suppliers to meet these expectations were determined and as a result of the analysis performed with axiomatic design technique, the most suitable supplier was determined., 28-29 Kasım 2019 tarihinde yapılan ULUK 2019 3. Ulaştırma ve Lojistik Ulusal Kongresi (Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep)'te sunulan bildiriden üretilmiştir., {"references":["Aladağ, Z. (2016). Yöneylem Araştırması, Umuttepe Yayın No.: 171, Mühendislik Dizisi: 22, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.","Alkan, S. (2009). Analitik Ağ Süreci, Aksiyomatik Tasarım ve Ağırlıklandırılmış Aksiyomatik Tasarım Yaklaşımları ile Tedarikçi Seçimi, Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kocaeli.","Bursal, N., Ercan, Y. (1998). Maliyet Muhasebesi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, No.: 888, Eskişehir.","Ceran, Y. ve Alagöz, A. (2007). \"Lojistik Maliyet Yönetimi: Lojistik Maliyetler ve Lojistik Maliyet Muhasebesi\", Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(2).","Çebi, S., Çelik, M. ve Kahraman C. (2008). \"Gemi Sistemleri İçin Entegre Bakım-Onarım Yönetimi Gereksiniminin Analizi\", Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, 3(4)","Donath, B., Mazel, J., Dubin, C., Patterson, P. (2002). The IOMA Handbook of Logistics and Inventory Management, John Wiley&Sons. Inc., New York, USA.","Duruel, M., Görçün, Ö. (2016). Lojistik, Lisans Yayıncılık, Ankara.","Erdal, M. (2014). Satın alma ve Tedarik Zinciri Yönetimi, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.","Friedman.L.T. (2006). Dünya Düzdür – Yirmi Birinci Yüzyılın Kısa Tarihi, Boyner Yayınları, İstanbul","Gonçalves-Coelho. A.M. ve Mourao. A.J.F. (2007). \"Axiomatic Design as Support for Decision-Making in a Design for Manufacturing Context: A Case Study\", International Journal of Production Economics, Volume 109, Issues 1-2.","Gümüş, Y. (2012). Lojistik Faaliyetler ve Maliyetler, Gazi Kitabevi, Ankara.","Güngör, F. (2017). \"Sızdırmaz Conta Malzemesinin Aksiyomatik Tasarım Metoduyla Seçilmesi\", El-Cezerî Journal of Science and Engineering – ECJSE (El-Cezerî Fen ve Mühendislik Dergisi), Vol. 4, No. 1, (1-10).","Karataş, M., Akman, G. (2009). \"Makine İmalatı Yapan Firmaların Yenilikçi Kültür Yapılarının Aksiyomatik Tasarım İle Değerlendirilmesi\", Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Sayı: 20.","Kulak, O., Kahraman, C. (2005). \"Fuzzy Multi-Attribute Selection Among Transportation Companies Using Axiomatic Design and Analytic Hierarchy Process\", Information Science (An International Journal), 170.","Murphy, Jr. P.R., Knemeyer, A.M. (2016). Contemporary Logistics (Güncel Lojistik), (Çev. Funda Yercan ve Şerife Demiroğlu), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.","Özbek, A. (2017). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Excel ile Problem Çözümü, Seçkin Akademik ve Mesleki Yayınlar, Ankara.","Özden, K. (1989). Yöneylem Araştırması, Hava Harp Okulu Yayınları, İstanbul","Özel, B. ve Özyörük, B. (2007). \"Bulanık Aksiyomatik Tasarım İle Tedarikçi Seçimi\", Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 22(3).","Özgüven, C. (2008). Doğrusal Programlama ve Uzantıları – Model Kurma Örnekleri, Detay Yayıncılık, Ankara.","Öztürk, A. (2009). Yöneylem Araştırması, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.","Batur, G.D. ve Özyörük, B. (2018). \"Aksiyomatik Tasarım İle Tedarikçi Seçimi: Bebek Maması Üretimi İçin Türkiye'de Bir Uygulama\", Bilişim Teknolojileri Dergisi, 11(2).","Stock, J.R. ve Lambert, D.M. (2001). Strategic Logistics Management, McGraw-Hill Higher Education, USA.","Suh, N.P. (2001). Axiomatic Design – Advances and Applications, Oxford University Press, New York.","Suh, N.P. (1998). \"Axiomatic Design Theory for Systems\", Research in Engineering Design, 10","Suh, N.P. (1997). \"Design of Systems\", Annals of The CIRP, 46(1)","Suh, N.P. (1995). \"Designing-in of Quality Through Axiomatic Design\", IEEE Transactions on Reliability, 44(2).","Suh, N.P. (1990a). The Principles of Design, Oxford University Press, New York.","Suh, N.P. (1990b). \"Design of Thinking Design Machine\", Annals of The CIRP, 39(1).","Şengel, S. (2012). Lojistik İşletmelerde Performans Değerlemede Lojistik Raşyoların Önemi ve Bir Araştırma, Detay Yayıncılık, Ankara.","Uludağ, A.S. (2013). \"Lojistik Yönetiminde Lojistik Ağların Kullanımı ve Bir İşletme İçin Lojistik Ağın Geliştirilmesi\", Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.","LODER http://www.loder.org.tr/tr/terimler.html?harf=L&sayfa=3, Erişim Tarihi:","Waters, D. (2003). Global Logistics and Distribution Planning – Strategies for Management, Kogen Page, United Kingdom.","Yaralıoğlu, K. (2004). Uygulamada Karar Destek Yöntemleri, İlkem Ofset, İzmir","Yenersoy, G. (1990). Malzeme Yönetimi Sistemleri, Ma-Pa Yayınları, No. 1, İstanbul.","Yılmaz, E. (2006). \"Aksiyomlarla Tasarım İlkeleri Yardımıyla Kentiçi Toplu Taşıma Sistemlerinin Tasarımı\", Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Sayı 1.","Yozgat, U. (1994). Yönetimde Karar Verme Teknikleri, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul."]}

Bu tez kapsamında aksiyomatik tasarım yöntemi kullanılarak yenilikçi tüfek dipçiği geliştirilmesi ve aksiyomatik tasarım yöntemi adımlarına patent sisteminin entegrasyonu üzerinde çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda tasarımın başlangıcında patent veri tabanlarındaki öğretiler kullanılarak müşteri ihtiyaçlarını karşılayacak alternatif çözümler tespit edilmiştir. Patent veri tabanlarından elde edilen çözümler kullanılarak 3 farklı yapılanma geliştirilmiş ve aksiyomatik tasarım yöntemine göre analiz edilmiştir. Çıkan sonuçlara göre yeni çözüm önerileri geliştirilerek aksiyomatik tasarım yöntemi bağımsızlık aksiyomu kriterini sağlayan 2 adet yenilikçi dipçik modeli geliştirilmiştir. Geliştirilen modellerden bir tanesi yaygın tüfek modellerinde kullanılabilecek şekilde boyutlandırılmış ve ANSYS Workbench programı ile yapısal analizi gerçekleştirilmiştir. Böylelikle tasarım ve mühendislik dallarında farklı bir yaklaşım olan aksiyomatik tasarım yöntemi ile patent sisteminin entegrasyonu sağlanarak, sıfırdan başlanan tasarım süreçlerine yenilikçi bir metodoloji ile destek olunmuştur. In this thesis, the development of innovative rifle butt using axiomatic design method and the integration of the patent system to the axiomatic design system have been studied. For this purpose, alternative solutions to meet customer needs have been identified by using patent databases at the beginning of the design process. Using the solutions obtained from patent databases, 3 different structures were developed and analyzed according to axiomatic design method. According to the results, two innovative rifle butt model which meets axiomatic design principles has been developed by suggesting new solution proposals. The developed model was designed to be used in common rifle models and structural analysis was performed with ANSYS Workbench program. Thus, by integrating the patent system with the axiomatic design method which is a different approach in the branches of design and engineering, the design processes starting from scratch have been supported with an innovative methodology. 141

Tez kapsamında ürün ve süreç geliştirme konusu ile hoshin kanri sistematiğinin birlikte ele alındığı bir metodoloji geliştirilmiştir. Yeni geliştirilen metodolojinin ana amacı hoshine dayalı ürün ve süreç tasarımını gerçekleştirmek ve bütünsel bir bakış açısı sunmaktır. Ürün ve süreç tasarımı konusu bütünsel olarak ele alındığında organizasyonun neredeyse tüm birimlerine etki eden sonuçlarının olduğu görülmektedir. Son 30 yıldır ürün gerçekleştirme sürecinin bütünleşik bir yaklaşım dahilinde ele alınması, birbirinden farklı disiplinlerden gelen çalışanlardan oluşan takımların ortak çalışması ile süreçlerin planlanması gereği iyice anlaşılmıştır. Ürün ömrünün %10-%15'inin tasarım evresinde geçip aynı evrede ürünün ömrü boyunca karşılaşılacak maliyetlerin %75-%85'inin belirlendiği söylenebilir. Bu gerçeklik altında süreç tasarımının da ürün tasarımı aşamasında iken yapılması daha israfları oluşmadan, kaynağında yok edecek bir bakış açısıdır. Bununla birlikte ürün ve süreç geliştirme konusu stratejik bir niteliğe sahip olup organizasyonun stratejileri ile konuşması gerekmektedir. Stratejilerin, taktiksel ve operasyonel seviyelere indirgenmesini; operasyonel seviyede yapılan en ufak bir faaliyetin bile en tepede yer alan stratejilere hizmet etmesini amaçlayan hoshin kanri sistematiği tezin iskeletini oluşturmaktadır.Bir organizasyonun 3-5 senelik uzun vadeli stratejik plan özetinin oluşturulmasından; bu stratejilerden tetiklenen bir ürün geliştirme projesinin başlatılması ve alternatif konsept tasarımların oluşturulması aşamasına kadar olan süreç, tez kapsamında geliştirilen metodolojinin kapsamında ele alınmıştır. Geliştirilen akış, hoshin kanri ile benzer bir felsefeye sahip olan aksiyomlarla tasarım ilkelerine göre düzenlenmiş ve böylece süreç israfının önlenmesi hedeflenmiştir. Müşteri taleplerinden hareketle ürün ve süreç özelliklerinin belirlenmesini sağlayan kalite fonksiyon göçerimi (QFD: Quality function deployment) aracı ile yeniden işleme ve süreç israfının önüne geçmeyi amaçlayan hedef maliyetlendirme konusu da çalışmada kullanılan ve metodoloji tasarımında öne çıkan araçlardandır. Çalışılan konsept tasarım alternatiflerinin maliyet, inovasyon ve müşteri memnuniyeti kriterlerine göre değerlendirilmesi aşamasında ise çok kriterli karar verme tekniklerinden biri olan hedef programlama yönteminden yararlanılmıştır. Metodolojinin tasarımı aşamasında hemen her sektöre hizmet edebilecek nitelikte olmasına özen gösterilmiştir. Uygulama adımında hizmet sektöründen olan perakende tercih edilmiştir. Tasarlanan ürün, imalatta olduğu gibi elle tutulan somut bir nesne de olabilir; perakende sektöründe olduğu gibi müşteriye sunulan bir hizmet şekli de olabilir. Çalışmanın literatür taraması bölümünde öncelikle hoshin kanri konulu yayınlar incelenmiş ve bu yayınlar arasında perakende ve hoshin kanriyi birlikte ele alan bir çalışmaya rastlanmamıştır. İkinci olarak ürün ve süreç tasarım ve yönetimi konulu yayınlar taranmıştır. Bu taramada göze çarpan önemli bir nokta, uygulamaya yer verilen yayınlarda endüstri uygulamalarından daha çok üniversite sanayi işbirliği niteliğindeki çalışmaların öne çıkmasıdır. Hizmet sektöründeki ürünleri ele alan çalışma sayısının oldukça az olduğu söylenebilir. Perakende sektöründe ürün ve süreç geliştirme konusu üçüncü olarak araştırılmıştır. Perakende sektörü kapsamındaki ürünlerin tasarım ve geliştirilmesi konusunun bütünleşik olarak ele alınması literatüre yenilik olarak yansıyacaktır. Hoshin kanri sistematiğine dayalı ürün ve süreç tasarım ve yönetimini amaçlayan bir metodoloji geliştirilmiştir. Bu metodoloji 8 adımdan oluşmaktadır. Bunlardan ilki, organizasyonu saran, stratejik hoshin plan özetinin oluşturulmasıdır. Bu adım organizasyondaki tüm bireylere, tüm faaliyetlere aynı yönde ilerleme, aynı hedefe kilitlenme yeteneğinin verilmesi için önemlidir. Sonraki üç adımda ise stratejik amaçların departmanlara indirgenmesini sağlamak için sırasıyla pazarlama stratejisi, ürün geliştirme stratejisi ve üretim/süreç geliştirme stratejisinin hazırlanması başlıkları detaylandırılmıştır. Strateji ve temel hedeflerin müşterinin sesinden tetiklenmesi gereğine dayalı olarak ilk önce pazarlama stratejisinin oluşturulması planlanmıştır. Buna paralel müşteri ihtiyaç ve beklentilerini karşılama hedefi olan ürünlerin tasarlanması ana hedefi olan ürün geliştirme stratejisi çalışılmıştır. Son olarak bu iki departmanın hedeflerinden beslenecek olan üretim/süreç geliştirme stratejisi yine temin süresini kısaltma odağı ile oluşturulmuştur. Uzun ve kısa vadeli stratejik planların oluşturulması ile birlikte bu stratejilerin hayata geçirilmesini sağlayacak projelerin tetiklenmesi gerekmektedir. Bu bağlamda beşinci adım olarak disiplinler arası işbirliğinin oluşturulması hedefine bağlı olarak proje ekiplerinin kurulumu planlanmıştır. Bu aşamadan itibaren artık ekipler proje bazında yeni geliştirilecek ürünün özelliklerini belirleme ihtiyacına yönelik çalışmaya devam edeceklerdir. Kalite fonksiyon göçerimi, hedef maliyetlendirme, teknik özelliklerin seviyelendirilmesi gibi israfların daha oluşmadan önlenmesine yönelik çalışan araçlar altıncı adımda görevlendirilmiştir. Aynı zamanda bu safhada karar vericilere alternatif konsept tasarımların birçok açıdan değerlendirilmesine olanak tanıyan hedef programlama modeli çıktıları da sunulmuştur. Yedinci adımda, geliştirilecek ürün özelliklerine göre alternatif konsept tasarımların üretilmesi planlanmış olup son adımda ise bu alternatif tasarımların alt parça ve alt süreçlerinin de yer aldığı sipariş giriş noktalarının saptanması planlanmıştır. Bununla birlikte alternatif üretim süreci ve alternatif tedarik zinciri süreçlerinin tasarlanıp en etkin değer akışına sahip olan senaryoya odaklanılması önerilmiştir. En etkin senaryonun seçiminde değer akış maliyetlendirme aracı çalıştırılmıştır. Uygulama gerek literatürde görülen boşluk dolayısıyla gerek pratik hayattan gelen ihtiyaç nedeniyle perakende sektöründe yapılmıştır. Bir gıda perakende firmasında ilerletilen uygulama adımı, metodolojinin hem imalat hem de hizmet sektöründe uygulanabilir ve çalışır olduğunu göstermiştir. Perakende sektöründe müşteriye sunulan alışveriş deneyimlerinden biri olan mağaza içerisinde müşterinin kendi cep telefonu ile yapmasına olanak tanıyan `Kendin okut kendin öde` yenilikçi müşteri deneyimi ele alınmıştır. Bu bağlamda, Türkiye'deki gıda perakende sektörü için genel pazar analizleri yapılmış ve uluslararası platformda kabul görmüş araştırma firmalarının yayınladığı müşteriye ve pazara dair raporlar incelenmiştir. Şirketin vizyon, misyon, stratejik amaçlarından başlayıp; müşterinin sesi ile devam eden, gelecekte yapılabilecek inovasyon başlıklarını dikkate alan ve nihayetinde `Kendin okut kendin öde` yenilikçi alışveriş deneyiminin tasarımı konusunun, geliştirilen metodolojiye göre ele alındığı bir akış söz konusudur. Bu ürün için hedef maliyet, hedef müşteri memnuniyeti ve hedef inovasyon derecesi kıstaslarına göre karar vericilere alternatif tasarım özellikleri hakkında bir çıktı iletilmiştir. Yenilikçi bir ürün fikrinin ortaya çıkmasından, konsept tasarımların yapılması aşamalarında sunulan alternatiflerin üç farklı boyuta göre değerlendirilmesine imkan tanıyan ve bu ürünün teknik özelliklerinin hangi müşteri talebine kaç şiddetle etki ettiğini gösteren bir aracın varlığı rekabet koşullarında ciddi bir maliyet önleme etkisi göstermiştir. Bu yenilikçi hizmet ile birlikte temin süresinin 18,5 günden 15.5 güne çekildiği söylenebilir.Geliştirilen metodolojinin organizasyon stratejilerine hizmet etmesi, müşterinin sesinden tetiklenmesi, disiplinler arası bir işbirliğini körüklemesi, tasarlanan ürünün daha tasarım aşamasında iken ömrü boyunca oluşacak maliyetlere etki etme imkanı vermesi, yeniden işleme ve süreç israflarını ortadan kaldırmaya olan etkisi, hemen her sektörde uygulanabilir olması, aksiyomlarla tasarım ilkelerine göre ayrıştırılmış bir tasarıma sahip olması çalışmanın özgün yanlarındandır. Bu çalışmanın sonuçları başka akademik konulara da temel oluşturabilir. İleride değer akış maliyetlendirme aracının bu metodolojideki kritik rolüne odaklanılacaktır. Within the scope of this thesis project, a new methodology is developed and then applied to a retail company. Product and process design issue and hoshin kanri are the two main tools that creates the skeleton of the developed methodology. This approach has a holistic character that ensures the linkage between the product development process and the organizational strategies. Product and process design results effect the whole organization directly and indirectly. In the last 30 years it is clearly understood that the product realization is a matter that must be operated by an interdisciplinary formed teams and should represent an integrated approach. About 10%-15% of a product life cycle takes place at the design phase and in the same stage the 75%-85% of the total product cost that encountered throughout the product lifecycle. To influence on total product cost from the early design ages of a product is the key which eliminates the waste just in the source. At the same time, the product and process design and development concept has a strategic qualification and must rely on the organizational strategies. Deployment of strategies to both tactical and operational levels and keeping the linkage between these levels live are the targets of hoshin kanri approach. This approach also tries to provide a multidirectional communication network throughout the organization. While the deployment of the strategies is considered, just top-bottom type communication is flashes in general.The developed methodology is in the form of a road map. which begins with the definition of organizational strategies of a company to the phase of a selection of the appropriate concept design of a product triggered by both strategies and voice of the customer. In order to manage new product designs, a team is built which is responsible for the determination of product family attributes.Finally selection of the best concept design alternative is done. Axiomatic design approach is used during the design of the methodology which has a similar point of view with hoshin kanri tool so the elimination of process wastes is maintained. Quality function deployment which helps to identify the technical attributes of a product those are triggered from the customer expectations is also employed at the developed methodology. Another strategic tool called target costing is used in order to prevent the process wastes. This tool also links the successive processes in parallel design instead of serial. So this has an impact on the lead time.Once and for all, a goal programming model is designed to use at the phase of the selection of alternative concept design. This mathematical model has objective which is a combination of three criteriaa as minimum deviation from the targets cost, target customer satisfaction score and target innovation level. A product which will be designed, can be both a tangible object like the output of a manufacturing company and can be a service. This methodology should be used by a range of industries from manufacturing to services. Retail sector is preferred to imply the methodology step by step. Literature review is performed on three stages. First of all hoshin kanri literature is reviewed. Survey shows that hoshin kanri is a tool which is used by lean enterprises in common. When `Hoshin kanri`, `Policy deployment` and `Retail` phrases are searched at literature then neither hoshin kanri &retail nor policy deployment&retail were encountered in the same article. Finally the articles can be grouped by three categories as framework generated ones, review articles and case study based ones.Secondly, product and process design and development literature is searched. A noticeable point is that the articles which have an implementation section are focuses on the collage courses instead of an industry. It can be said that the number of papers that handles with the services are relatively few. Finally, product and process design and development and retail sector issues are search at literature. We can say that an integrated approach which covers both product and process design and development tool and implementing at the retail sector will be reflected as an innovative work to the literature.The methodology is consists of eight stages respectively. At the first stage top management should specify the corporate strategic goals by considering company vision& mission and environmental conditions. This output called `Hoshin Strategic Plan Summary`. This plan briefly shows; the strategic goals of the company, core objectives of the company which are held for reaching the strategic goals, a few of key performance indicators which are linked to the core objectives and finally the relationship between these key performance indicators and the directorates. Then respectively, deployment of hoshin strategic plan summary to departments is done and a product development team is built. This team is encouraged to determination of the key product features of new product which reflects the customer expectations and top management target cost. Presentation of these features and estimated cost ranges data to the decision makers are suggested in this phase. A spot of alternative concept product designs is generated and team recommends the best one to the top management. A loop can happen between the team and top management till they reach a consensus. The methodology ends up with the selection of best concept design. A real life case study is studied in order to evaluate the effectiveness and robustness of new methodology. Retail sector is chosen to fill the gap at literature and it was also a need which is originated from real life. It is shown that the developed methodology can be adapted to both manufacturing and retail industries. Services design also behaves like a product design which is manufactured on the shop floor, gemba. In retail gemba is the stores where the customer and the services are met. Services which are designed in order to meet cumstomer demend and improve efficiency, are directly effects the operations in stores. It is important to think about the whole life cycle of the new service. The customer expecriences which are served for customers in the stores are the product families of retailer. Checkout systems with a cashier and a self checkout systems are the two main services or products of the store.An innovative customer experience called `Scan and go` is studied within the scope of this thesis. A process is driven which begins with the definition of corporate strategic goals, mision&vision statements and deploying them through to bottom levels. Then the flow continues with the making sense of customer voice and innovations of future. Finally the methodology examined at the concept design phase of a new customer experience called, scan and go. It is served to customers who are in the store physically and they can shop by their smart phone with ease. Similar of this service is served by global companies in the world but not in Turkey. So it is difficult to estimate the customer perception in Turkey grocery retail market. Understanding the customer and their mission is the most critical phase of the process.In this context, market analysis are conducted for Turkey grocery retail market. At the same time, global reports about the grocery retail, future of retail which are published by the pioneer research companies, are examined. These reports flashed on the identification of customer expectations stage. Then all these are used to translate them into technical attributes of `scan and go`. A levelling operation is executed under the value engineering terminology and gathered the both customer expectations and leveled technical attributes in the same diagram which is similar to house of quality. Team scored the relationship between these two. Under the targeted conditions as target number of store which are going to serve for `scan and go` experience a total cost for each and every leveled technical attribute is estimated. After this a goal programming model is run with the three objectives as target cost, target customer satisfaction score and target innovation score.A few of alternative scenarios are presented to the decision makers by using the goal programming results. As the last stage one of the best alternative concept design of new experience is selected. Finally, it can be said that the lead time is reduced from 18.5 days to 15.5 days. This methodology shows a cost prevention effect due to an innovative product design which has many uncertainties. Also it allowed to use the corporate creative source by the formation of an effective team concept. Also visualized the influence of any technical attribute of this new service on the customer expectations. The developed methodology is said to be original by its integrated approach feature. It maps the route for design of a product which serves just for corporate strategies and customer expectations This road map is based on an effective team work and tries to eliminate the costs at the early design ages which are encountered at the whole life of the product. Proposed methodology relies on the philosophy of waste elimination rule of lean thinking. Process waste and reworking are the major ones that are seen in the strategic level. Beyond everything this methodology can be used in almost every industry. This study behaves like a pathfinder for future research. It emphasizes the vital role of product design phase in every industry. Shows the importance of hoshin kanri, interdisciplinary team working, target costing and axiomatic design rules and employs them in the same methodology. Future studies will be focus on the critical impact of lean accounting approach in the methodology. 180

Kalite Fonksiyonu Yayılımı (KFY), müşteri gereksinimlerine odaklanmayı sağlayacak biçimde yeni ve gelişmiş ürünler tasarlamayı amaçlayan, disiplinler arası takım çalışması gerektiren bir kalite tekniğidir. Aksiyomatik Tasarım (AT) ise; ürünler, sistemler ve süreçler için tasarım alanını bilimsel hale dönüştürmek için geliştirilmiş bir tasarım yöntemidir.Bu çalışmanın amacı AT prensiplerini KFY ye adapte ederek verimliliği arttırmaktır. AT prensipleri sayesinde KFY çalışmasındaki korelasyonlar azaltılacak ve geriye kalan korelasyonların etkisi sonuç üzerinde görülebilecektir.Ayrıca bu çalışmada kalitatif bilgiyi kantitatif parametrelere dönüştürmek için bulanık mantık (BM) ve müşteri isteklerinin önceliklendirilmesi aşamasında Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi (BAHP) algoritması kullanılmıştır.Bu hibrit KFY metodolojisinin uygulaması kalıp imalatı yapan bir firmanın müşteri isteklerinin önceliklerinin belirlenmesinde kullanılmıştır.Anahtar Kelimeler:Kalite Fonksiyonu Göçerimi,Aksiyomatik Tasarım,Bulanık Mantık, Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi Quality Function Deployment (QFD) is a quality technique that requires interdisciplinary team work that aims to design new and developed products so that it provides focusing on the customer needs. Axiomatic Design (AD) is a structured and rational design method created to improve design activities.This study intends to improve the efficiency of QFD by adopting AD principles which will used to decrease the correlation effects and see the existing ones on results. Additionaly we use fuzzy logic to convert qualitative information into quantitative parameters and Fuzzy Analytic Hierarchy Process (FAHP) methodology to define the relative weight of Customer Requirements.This hybrid approach is applied on tool maker company to define the priority of customer needs refined from the correlation effects.Key words: Quality Function Deployment, Axiomatic Design, Fuzzy Logic, Fuzzy Analytic Hierarchy Process 132

Gelişen dünya pazarında her geçen gün firmalar arasındaki rekabet artmaktadır. Rakipleri arasında öne çıkmak isteyen firmalar yeni arayışlar içerisine girmiş ve ARGE faaliyetlerini güçlendirmeye başlamışlardır. Günümüzde tasarımcıların çalışmalarına en çok etki eden faktör müşteri memnuniyetidir. Müşteri isteklerini karşılayan bir firma her zaman rakiplerinden bir adım öne çıkmaktadır. Bu çalışmada, şehirlerarası otobüslerde kullanılacak ve müşteri isteklerini en üst düzeyde karşılayacak olan bir koltuk tasarımı gerçekleştirilmesi amaçlanmıştır. Öncelikle `müşterinin sesi`ni dikkate almak üzere kalite fonksiyonu yayılımı (KFY) çalışması yapılmış ve koltuktan beklenen özellikler belirlenmiştir. Ardından aksiyomatik tasarım (AT) uygulanarak üç koltuk arasından müşteri isteklerini en üst düzeyde sağlayan koltuk bulunmuştur. The competition between companies is increasing day by day at the developing world market. Companies that want to stand out among its competitors embark on new quests and have begun to strengthen its R&D activities. Nowadays, a factor that has the most impact on the work of designers is customer satisfaction. A company that meets customer requests is always one step ahead of its competitors.The purpose of this study is to realize a design for a seat which be used for coach and meet the highest level of customer requests. First, the quality function deployment (QFD) was applied to take account of `voice of the customer` and expected features of the seat were determined. After that, the axiomatic design (AD) is applied and the seat that is providing the highest level of customer requests between three seats was obtained. 114

ÖZETPLASTİK ENJEKSİYON MAKİNESİ SEÇİMİNDE AKSİYOMATİK TASARIM YAKLAŞIMI Bilindiği üzere plastikler günümüzde en sık kullanım alanına sahip malzemelerdir. Kullanım yerleri çok olmasına rağmen, üretim maliyetinin yüksek olması ve plastiklerin mühendislik malzemeleri olması sebebiyle, derin teknik bilgi, kullanılacağı yere göre malzeme ve üretime uygun makine seçimi dikkat edilmesi gereken hususlardandır.Plastiklerin üretiminde kullanılan çeşitli yöntemlerden bir tanesi de plastik enjeksiyon yöntemidir. Plastik enjeksiyon yöntemi ve makineleri seçimi zor, maliyeti yüksek ekipmanlardır. Alınacak makine öncelikle isteği karşılayacak teknik özelliklere sahip olmalıdır. Ancak bu makinelerin seçiminde dikkat edilmesi gereken özellikler vardır. Bu özellikler, kullanılacak malzemeye, üretimi yapılacak parçaya ve kalıp ölçülerine göre değişiklikler gösterir. Bunu belirlemekte oldukça zor bir işlemdir. Bu çalışmada plastik enjeksiyon makinelerinin seçimini kolaylaştıracak ve daha önce makine ekipman seçiminde kullanılan bir yöntem olan “Aksiyomatik Tasarım Yönteminin Bilgi Aksiyomu” kullanılarak plastik enjeksiyon makinesi seçimi yapılmıştır. Aksiyomatik tasarımla makine seçimi için önemli kriterler belirlenmiş, anket yapılmış ve anket sonuçlarına uygulanan pareto analizi ile önem yüzdesi yüksek sorular seçilmiştir. Önem yüzdesi yüksek sorular bizim makine seçiminde kullanacağımız sorular olmuştur. Aksiyomatik Tasarım uygulaması öncesinde plastik sektöründe yer alan 25 katılımcıyla yapılan anket sonuçlarına göre belirlenen teknik özellikleri dikkate alarak piyasa bulunan 14 adet farklı enjeksiyon makinesinin 3 farklı versiyonuyla oluşan 42 adet değişik model arasından beklentileri en iyi karşılayabilecek makinenin seçimi yapılmıştır. Plastik Enjeksiyon Makinesi Seçiminde bir karar destek mekanizması oluşturulmuş ve makine seçiminde dikkate alınacak özellikler ortaya konulmuştur.ABSTRACTAXIOMATIC DESIGN APPROACH IN CHOOSING A PLASTIC INJECTION MACHINE Plastics materials have a wide using area. Although there are many places to use, and plastics engineering materials due to the high cost of production, deep technical knowledge, the place of use must be considered by the selection of materials and machinery suitable for production issues.One of the various methods used in the manufacture of plastics is injection molding method. Plastic injections molding method and equipment selection is difficult and has the high cost of equipment. Primarily to meet the request of the machine should be taken with the specifications. However, there are features that need to be considered in the selection of these machines. These features use the material pieces will be produced, and varies depending on the size of the mold. This is quite difficult to determine.In this study, the plastic injection molding machine and facilitate the election of the method previously used in the selection machine equipment "axiomatic design method information axiom" was selected using the injection molding machine. Important criteria for the selection of axiomatic set design, machine, Pareto analysis is applied to the results of a survey conducted with the importance and the high percentage of survey questions were selected. Importance in the selection of our machine will use a high percentage of questions were asked.Axiomatic Design prior to application in the plastics industry is determined by the results of the 25 participants of the survey in the market, taking into account the technical characteristics of 14 different injection molding machine consists of three different versions of 42 different models to meet the expectations of the machine have been selected from the best.A decision support system was established so that the Plastic Injection Molding Machine Selection of features to be considered in the selection of the machine have been introduced.

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2012, Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2012, Küreselleşmenin etkisi ile birlikte yoğun rekabet ortamı, işletmelerin yönetim anlayışlarının değişmesine neden olarak, üretim faktörlerini daha etkin kullanmak amacıyla stratejiler belirlemeye ve uygulamaya zorlamaktadır. İşletmeler, sürdürülebilirliklerinin sağlanması amacıyla fiyat, kalite, verimlilik, hızlı yanıt, çevre yönetimi, ürün çeşitliliği ve esneklik üzerine stratejiler üretmeye ve bu stratejileri rekabet gücü olarak kullanmaya başlamışlardır. Bunun yanında; teknolojide meydana gelen bu hızlı gelişimin etkisi ile; teknoloji kavramı, insan yaşamının vazgeçilmez bir parçası haline gelmiş ve işletmelerin üretim faaliyetlerinde bu stratejilerin uygulanması için yer edinmiştir. Buna paralel olarak da, üretimde insan faktörünün yerini robot sistemleri almaya başlamıştır. Bütünleşik birçok alt sistemden oluşan robot sistemleri karmaşık yapıya sahiptir. Bu yapıları nedeniyle robot sistemlerinin tasarımı yapılırken, uygun alt sistemlerin tasarımı önemli ve zor bir süreçtir. Robot sistemleri tasarım sürecinin temel aşamalarından biri olan üretim sistemine uygun robot kolu seçimi işlemi, sistemin işlevselliği ve amacına ulaşması bakımından önemli bir konudur. Bu çalışmada, üretim sistemine uygun robot kolu seçimi amacıyla çok ölçütlü karar verme sürecinde kullanılan ve bilimsel bir metod olan Aksiyomlarla Tasarımdan yararlanılarak “endüstriyel robot kolu seçimi metodolojisi” önerilmiştir. Çalışmada literatürden yararlanılarak; birbirinden bağımsız olduğu ve Aksiyomlarla Tasarımın bağımsızlık aksiyomunu gerçekleştirdiği varsayılan endüstriyel robot kolu seçimi ölçütleri saptanmıştır. Belirlenen ölçütler, robot kolundan beklenen özellikler ve kısıtlar dikkate alınarak filtreleme ölçütleri ve sayısal ölçütler olarak gruplandırılıp, iki ana aşamadan oluşan metodoloji yardımıyla seçim işlemi gerçekleştirilmektedir. Birinci aşamada, robot kolu alternatifleri filtreleme ölçütlerinden yararlanılarak süzülmüş; ikinci aşamada ise elemeden geçen her bir robot kolu alternatifine ait bilgi içeriği bilgi aksiyomu prensibinden yararlanılarak hesaplanmıştır. Sayısal ölçütler, kontrol edilebilen ve kontrol edilemeyen ölçütler olarak sınıflandırılmış; tasarım ve sistem aralıkları kavramları bu ölçüt tiplerine göre tekrar tanımlanarak bilgi içeriği hesaplanmasında bu kavramlardan yararlanılmıştır. Optimum robot seçimi “en iyi tasarım minimum bilgi içeriğine sahiptir” prensibine diğer bir deyişle bilgi aksiyomuna dayalı olarak yapılmıştır. Bununla birlikte; bir tür karar destek sistemi, yazılımla bütünleştirilerek geliştirilmiştir. Bu karar destek sistemi, gıda sektöründe faaliyet gösteren bir firmanın paketleme süreci için endüstriyel robot kolu seçimine uygulanmıştır., The intense competitive environment with impact of globalization, which causes changes in business management concepts, enforces firms to identify and apply strategies in an effort to use production factors more efficiently. In order to provide maintainability, firms start to settle strategies based on price, quality, productivity, rapid response, environmental management, product diversity and flexibility and besides, they begin to use these strategies as competitive weapons as well. Moreover, with the effect of rapid development in technology, technology concept has become an indispensable part of the human life and it takes place in production activities of enterprises. Correspondingly, robotic systems start to take a part in production area instead of the humans or with the humans. Robotic systems are preffered because of very different talents. Robotic systems consisting of several integrated sub-systems have complex structure. Due to this structure, the design of appropriate sub-systems is significant and difficult process during designing robotic systems. As one of the main design process of robotic systems, the selection process of suitable robot arm is important issue for the functionality and success of the system. With the development of robot industry, robots with various capabilities have wide range application area and there are many different robot arm alternatives having different qualifications. Large number of robot arm alternatives and differing features complicate the selection process. In the pre-selection process of robot arm, robot supplier uses intuitive methods to choose robot arm for the simulation test. Considering the number of alternatives and conflicting features, decision making process requires to be based on a scientific foundation. In this study; to select appropriate industrial robot arm for a specific production system, industrial robot arm selection methodology based on axiomatic design is proposed, which is utilized as a scientific tool in multi attribute decision making process. Axiomatic Design (AD) principles are employed for the selection of the most suitable industrial robot arm that satisfies the functional requirements of a certain design. AD establishes a scientific basis for design; improve design and decision-making by providing the designer a theoretical foundation based on logical and rational thought processes and tools. There are two axioms of AD. The information axiom states that the design having the least information content is the best one. Besides, the independence axiom requires that independence of functional requirements of a design must be maintained. Criteria for industrial robot selection assumed as realizing independent axiom of axiomatic design are determined by reviewing the literature. The robot selection criteria are classified into two groups as filtering criteria and evaluation criteria by taking into acount the expected properties of robot arm and the constraints. The design parameters which serve as prerequisites or have representational structures are classified as filtering criteria. The design parameters which ensure tradeoffs in determined ranges are classified as evaluation criteria. By using these criteria, two-staged industrial robot arm selection methodology is proposed. In the first stage, robot arm alternatives are eliminated by using filtering criteria and then optimum robot arm selection is made by calculating information content of the evaluation criteria in the second stage. In the study; filtering criteria are defined as the criteria, validity of which must be ensured and chosen as the degrees of freedom, protection class, connection type, nominal payload capacity, wrist reach distance etc. These criteria are used to eliminate the robot arm alternatives which does not satisfy the customer requirements. Because of filtering process, the information content of unnecessary robots are not calculated in the early stage, so the selection process progresses more rapidly. The evaluation criteria are the criteria whose information contents would be calculated in the assessment process. The evaluation criteria are classified as controllable and non-controllable criteria. The concepts of design range and system range are re-defined and the information contents of each of the alternatives are calculated by means of the information axiom principle. Some of the evaluation criteria can get all the desired values between the lower and upper limits, because of the programmable structure of robots. In these limits, the probability value of success to satisfy the functional requirement (FR) is one. Because the target destination can exactly be reached between the lower and upper limits depending on the nature of the work. These criteria are classified as controllable criteria. On the other hand, some of the evaluation criteria are not controllable. Due to the nature of the system, the values of criteria deviate from the target point. These criteria are given in terms of tolerance and classified as non-controllable criteria. In this study, the controllable criteria contain speed of each axis and the non-controllable criteria contain repeatability and investment cost. The optimum robot selection is done according to principle of “the design that has smallest information content is the best design” that is called the information axiom after calculating the information content of each alternatives. The proposed methodology is applied in a pilot study which contains evaluation of three industrial robot arm alternatives before the real life application. While determining the system range and design range for the criteria, the information content of the three robot arms is calculated and optimum robot arm is chosen according to information axiom principles. Besides, a kind of decision support system integrated with software has been developed and as an application, this decision support system has been implemented in packaging process of a food industry to select an industrial robot arm. Seventeen robot arms are evaluated by the decision support system based on the proposed methodology. The decision support system consists of three main components in integrated manner: database, inference mechanism, user interface. After determining the design parameters and qualification realizing independence axiom, the database is designed in Microsoft Excel by utilizing the design qualification and parameters. The database is developed to be easily updated and enlarged. Seventeen robot arm alternatives are loaded to the database with the qualification and system range of each evaluation criteria. The proposed methodology, industrial robot arm selection methodology based on axiomatic design, creates the inference mechanism. The algorithm of methodology is coded in MATLAB. By using the interface, which is designed in Microsoft Excel, the target design specifications and design range of the designer or decision-maker are transferred into MATLAB. With the help of the decision support system’s inference mechanism, the robot arm alternatives in the database are analyzed by considering design specifications and design range. The information contents of robots are presented in MATLAB interface as a report. Most suitable robot arm selection is done according to the information axiom principle. By viewing the MATLAB report, information content of each criteria can be analyzed. In conclusion, in this study by using the decision support system based on the methodology, a large number of alternatives were evaluated rapidly and optimum robot arm was offered to a food industry firm for the packaging application. By interviewing the robot supplier, it was found that the chosen robot arm was consistent with the existing robot arm in the firm. The decision making process for industrial robot selection is based on a systematic and scientific basis with the use of the methodology. The proposed methodology based on axiomatic design provides following acquisitions: It ensures more consistent and effective decision making process compared to the intuitive decision making methods which are used for pre-selection process of robot arm in the current situation. The results of incorrect decision such as cost of time, cost of human resources and loss of the company’s image are thus prevented. According to information axiom principle, if the design range of a criterion can not be satisfied by the alternatives, then it would be rejected. It is the most important advantage that differentiates from the other multi attribute decision making (MADM) techniques. Added new alternatives and criteria does not cause too much increase in the number of iterations compared to other MADM techniques. Because, alternatives are evaluated separately in AD rather than other MADM techniques that evaluate alternatives relatively. With the developed decision support system having high data processing and analyzing capacity, large number of robot arm alternatives can be analyzed rapidly. In the future study; robot selection criteria could be expanded to include special purpose application by decomposing robot components in detail. Uniform distribution is assumed for the system range in the study. Instead of uniform distribution, different distribution types that simulate the real system could be used. Moreover, the validity of distribution types could be observed and analyzed. Thus, this improved decision support system could be integrated and implemented to a software as a selection module., Yüksek Lisans, M.Sc.

ÖZETMAKİNA VE EKİPMAN SEÇİMİNE AKSİYOMATİK TASARIM YAKLAŞIMI Uluslararası piyasada rekabet edebilmenin koşulu, teknolojiyi sadece kullanmakla kalmayıp aynı zamanda onu yönetebilmektir. Gelişen teknolojide yönetilmesi gereken en önemli unsurlardan biri de üretimin vazgeçilmez bir parçası haline gelen CNC tezgahlardır. Doğru yönetim doğru tezgahın seçilmesi ile başlar. Verimli, hassas ve hızlı bir üretim ancak imal edilen ürüne uygun, ihtiyaçları tam olarak karşılayan makinelerin seçilmesi ile sağlanabilir. Çünkü imalattaki en büyük kayıplar makinelerin verimsiz çalıştırılmasından kaynaklanır. İmalatı yapılacak parçanın, talaş kaldırma değerlerini dikkate alarak bu talaşı kaldırabilecek mekanik yapı ve motor gücüne sahip makineler seçilmelidir.Bu tezde, birçok alternatif arasından, çeşitli alt-elemanlardan oluşan optimum tezgah seçimi için Aksiyomatik Tasarımın Bilgi Aksiyomu'ndan yararlanılacaktır. Aksiyomatik Tasarım, karar verme sürecinde hem nicel hem de nitel kriterlerin dikkate alınmasını gerektiren problemlerin çözümünde kullanılabilecek çok ölçütlü karar verme yöntemlerinden birisidir. Çalışmada tezgahlar, işlenecek iş parçasının özellikleri ve kullanıcı tercihleri doğrultusunda belirlenen kısıtlar altında imalatçı firma tarafından belirlenen tezgâh performansı kriterlerine göre değerlendirilecek daha sonra ön eleme sonucu belirlenen tezgahlar bilgi aksiyomuna göre sıralanacaktır.ABSTRACTAXIOMATIC DESİGN APPROACH TO THE MACHINE AND EQUIPMENT SELECTIONThe condition to be able to compete in international market is not only to use the technology but also manage it. In developing technology one of the most important element, that should be managed, is CNC machine tools, which become an indispensable part of production. The right management begin with the choice of the right machine tool. A productive, sensitive and rapid production is obtained only with the choice of machines, which are suitable for produced good, meet the needs completely. Because, in manufacturing the most loss is resulted from unproductive run of machines. Taking into consideration chip removal conditions of work piece that will be manufactured; the suitable machines should be chosen. These machines should have mechanical structure and engine power that can remove these chips. In this thesis, for the optimum choice of machine tool, which consist of various sub-component, will be benefit from the Information Axiom of Axiomatic Design among lots of alternatives. Axiomatic design is one of the multi-criteria decision method, which can be used in solution of problems that are required to be considered both quantitative and qualitative criteria in decision process. In this study, machine tools will be evaluated according to machine tool performance criteria, which are determined by manufacturer company under specific constraints in accordance with the properties of manufactured work piece and preference of user. Later, after preselection determined machine tools are listed in order according to information axiom.

Stratejik yönetim, örgütün uzun-dönem hedeflerine ulaşması için verilecek kararların ve gerçekleştirilecek eylemlerin planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi sürecidir. Stratejik yönetim, örgütün geleceğini şekillendirmede reaktif değil proaktif olmasını, örgütün kendi kaderini kontrol edebilmesi için gerekli eylemleri başlatmasını veya etkilemesini sağlar. İşletmelere, becerilerini geliştirmek için bir çerçeve ve değişimle baş edebilmek için bir kabiliyet kazandıran stratejik yönetim, stratejik bakış açısı ve davranışı ile örgüt çevresini değerlendirme ve geleceği tahmin etme imkânı vermektedir. Stratejik planlama ile amaçlanan örgütün kurumsal etkenliği ve etkililiği sağlamaktır.Bu çalışmada, stratejik yönetim ve stratejik planlama süreci ile ilgili temel kavramlara ve uygulamalardaki sorunlara yer verilmiş ve stratejik planlamada belirlenen bazı sorunları çözmek için Sistematik Stratejik Planlama Modeli geliştirilmiştir. İlk olarak stratejik yönetim unsurları incelenmekte, kavramlar, modeller, teknikler ve uygulanmakta olan stratejik planlama süreci ve yaşanan sorunlar incelenmektedir. İkinci olarak Sistematik Stratejik Planlama Modeli geliştirilirken temel alınan, sistem/ürün tasarımında kullanılan Sistematik Sistem Tasarım Modeli incelenmiştir. Son olarak, Sistematik Stratejik Planlama Modeli açıklanmakta ve örnek bir uygulama ile stratejik planlamada yaşanan sorunların çözümleri ve sistematik bir yaklaşım ile sürecin uygulaması gösterilmektedir.Örnek uygulama sonucunda SSP modelinin stratejik planlamaya sistematik ve bilimsel bir yaklaşım getirerek, vizyon, amaç, hedef, strateji ve eylemler arasındaki ilişki ve etkileşimlerin detaylı bir şekilde incelenmesine fırsat verdiğini, stratejilerin ve eylemlerin uygulamaya sokulmadan önce bağımsızlık aksiyomu kullanılarak kabul edilir olup olmadığının görülebildiğini ve strateji tasarım matrisi aracılığı ile eylem planlarının kolaylıkla çıkartılabildiği gösterilmiştir. SSP modeli ile geliştirilen stratejik planların etkinlik, izlenilebilirlik ve yönetilebilirliğinin de arttığı değerlendirilmiştir.Sonuç bölümünde, SSP modelinin avantajları özetlenmiş ve bu çalışma ile ilgili yapılabilecek değişik araştırma ve iyileştirme çalışmaları tartışılmıştır. Strategic management is the process of planning, implementing and evaluating cross-functional decisions and actions that will enable an enterprise to achieve its long-term objectives. Strategic management allows an enterprise to be more proactive than reactive in shaping its own future; it allows an enterprise to initiate or influence activities and thus to exert control over its own destiny.In this study, after explaining the basic concepts of strategic planning and management and discussing the common problems in this area, a new model, the Systematic Strategic Planning (SSP) model, is developed to help resolve some of the identified problems in strategic planning.In the first part of the thesis, concepts, models, processes currently being used and issues of strategic management are investigated. The Systematic System Design (SSD) model, which was developed to be used in system/product design, is investigated in the second part of the thesis since this model is used as the basis for developing the SSP model. In the third part of the thesis, the SSP model is explained in details and a sample application of the SSP model is presented in order to show how the SSP model can be used in overcoming some of the issues with current practices and models of strategic planning.The sample application showed that the SSP model brings a systematic approach to the strategic planning process and allows detailed analysis of the relations and interactions between the vision, objectives, targets, strategies and the actions; provides a tool with the independence axiom to evaluate the strategies and the actions to decide if they are acceptable; and provides a tool with strategy design matrix to easily develop the action plan. It is believed that the strategic plan, developed with the SSP model will be easier to monitor and manage and will have better effectiveness.In the conclusion section, the advantages of the SSP model are summarized and possible further research that is related to this topic is discussed. 216

Günümüzün rekabet koşullarında işletmeler, sürekli olarak pazar paylarını arttırmaya çalışırken diğer taraftan da ürün maliyetlerini düşürmeyi hedeflemektedirler. Ürün maliyeti üzerinde ham madde ve malzeme maliyetinin önemli katkısı mevcuttur. Bu durumda satın alma bölümü maliyetleri düşürmek ve beklentileri karşılayan ham madde ve malzemenin teminini sağlamak gibi önemli sorunlarla karşı karşıya gelir. Müşterilerin isteklerinin büyük önem taşıdığı mevcut rekabetçi pazar ortamında, işletmeler müşterilerin taleplerini karşılarken tedarikçilerinden destek alabilmektedir. Uygun tedarikçiler ile çalışmak, işletmenin rekabet edebilirliğini önemli ölçüde etkilemektedir. İşletmeler müşterilerin taleplerinin yerine getirilmesinde, tedarikçilerin desteğini alabilmek için tedarikçileriyle daha iyi ve yakın ilişkiler geliştirmelidirler. Genel olarak tedarikçi seçimi problemi karmaşık problemler sınıfında yer almaktadır.Bu çalışmada otomotiv sektöründe iç dekorasyon imalatı yapan bir firmada tedarikçi değerlendirme ve seçim problemi ele alınmıştır. Problemin çözümü için çok ölçütlü karar verme yöntemlerinden Analitik Ağ Süreci (A.A.S.) ve Aksiyomatik Tasarım (A.T.) yöntemleri kullanılmıştır. Öncelikle işletme için en uygun tedarikçinin seçimi A.A.S. yöntemiyle ele alınmıştır. Daha sonra A.T. yönteminin bilgi aksiyomuna dayanarak tedarikçiler arasından minimum bilgiye sahip olan tedarikçi seçilmiştir. Son olarak A.A.S. yaklaşımıyla elde edilen ölçüt ağırlıklarının kullanılmasıyla Ağırlıklandırılmış A.T. yaklaşımı ile yeni çözüm gerçekleştirilmiştir. On the one hand firms try to increase their market share under recent conditions of competition; on the other hand they aim to decrease the cost of production. The cost of raw material and other materials used for production have contributed toward the costs of production. Under the circumstances, purchase departments face significant issues such as how to decrease costs and provide raw material and other materials satisfying customer expectations. Firms can receive support from their supplier to meet customer demand, which is critically important in current competitive market conditions. Working with an appropriate supplier significantly affects the competitiveness of the firm. Firms have to have closer and better relationships with their supplier in order to receive the necessary support from the supplier and meet the customer demand. Generally supplier selection problems are classified as complex problems.In this study, the supplier evaluation and selection problem of a firm manufacturing `a full interior trim part? for the automotive industry is investigated, and a solution is proposed. In order to solve the problem Axiomatic Design (A.D.) and Analytic Network Process (A.N.P.), the Multi Criteria Decision Making methods, has been used. The most appropriate supplier selection for the firm considered on a preferential basis with the A.N.P. After having minimum information supplier among the alternative supplier firms based on minimum information axiom of A.D. has been selected. Finally, a new solution has been realized with weighted A.D. approach that criteria weights has been handled with A.N.P. approach. 112

Bu çalışmada, uluslararası bir firmanın Türkiye şubesi için üst düzey yönetici seçimi, personel seçimi problemi olarak ele alınmış ve problemin çözümü için Analitik Ağ Süreci (AAS, ANP) ve Aksiyomatik Tasarım (AT, Axiomatic Design) yaklaşımı önerilmiştir. Çok ölçütlü karar verme (ÇÖKV) yöntemlerinden biri olan AT, karar verme sürecinde nitel ve nicel kriterlerin dikkate alınması gereken problemlerin çözümünde kullanılan yöntemlerden birisidir. Çalışmada AAS ile seçim yapıldıktan sonra, AT'nin Bilgi aksiyomuna dayanarak karar verici açısından önemli kriterler temelinde tasarlanan personel seçim modeli ile alternatif adaylar arasından minimum bilgi içeriğine sahip olan adayın seçimine yönelik uygulama yapılmıştır. Personel seçim sürecini etkileyen kriterlerin bazıları sayısal verilerle ifade edilemeyen değerlendirmeler için üçgensel bulanık sayılar kullanılmıştır. Kriterlerin kendi aralarında önceliklerinin olduğu durum ve üçgensel bulanık sayılarla bulunan sonuçların değerlendirilmesinde Ağırlıklı Bulanık AT kullanılmış ve her üç yöntemin sonuçları karşılaştırılmıştır. In this study, for an international firm that has an office in Türkiye, top level manager selection is discussed as personnel selection problem and Analytic Network Process (ANP), Axiomatic Design (AD) methods are proposed for the solution of the problem. One of the multi attribute decision methods (MADM), AD, that can be used in decision process and for the solution of the problems which both qualitative and quantitative factors needs to be considered at the decison process. In the study, after having the application of ANP to the selection process, an application of selecting the personnel which has the minimum information content among the alternative candidates by a personnel selection model which is designed based on the important criteria for decision maker has done based on the information axiom of AD. Because of all the factors that affect personnel selection process can not be denoted by numerical values, the evaluation of the candidates has been done by using triangular fuzzy numbers and fuzzy AD has been used for the evaluation. Weighted AD has been used by regarding that factors have precedency with respect to each other and results of three methods have been compared. 118

Yüksek ürün talebi değişkenliği ve yüksek ürün çeşitliliği olan sistemlerde geleneksel çekme/Kanban sistemlerinin uygulanması mümkün olmamaktadır. Bu noktada belirtilmelidir ki, bu karmaşık talep ortamlarında ürüne tahsisli sistemlerin çekme kontrol üretim sistemlerinin uygulanması üretim içi stokların artmasına neden olmaktadır. Bu tür üretim ortamlarında çekmeyi sağlamak için karma çekme sistemlerinin, örneğin CONWIP (CONWIP: Süreç İçi Sabit Stok) sisteminin, uygulanması uygun olmaktadır. CONWIP sistemleri genel olarak ikiye ayrılır: (1) Ürüne tahsisli olan sistem, (2) Ürüne tahsisli olmayan sistem. Ancak bir karma çekme türü olan CONWIP üretim kontrol sisteminin uygulamaya geçirilebilmesi için belirli adımların bir süreç içerisinde tamamlanması şarttır. Ürüne tahsisli olmayan CONWIP hatları, üyksek ürün talebi ve değişkenliğine sahip ortamlarda çekmeyi sağlamak üzere kullanılır. Bu çalışmada ürüne tahsisli olmayan COWIP sistemleri aksiyomlarla tasarım ilkeleri kullanılarak tasarlanmıştır. Bu tasarım bir yol haritası olarak ele alınmış olup, amacı bir CONWIP sisteminin uygulaması sırasında yapılması gerekenleri sistematik bir şekilde ele almaktır. Diğer taraftan çalışmanın ikinci amacı olarak ise, CONWIP sistemlerinin yönetimi konusu araştırılmıştır. CONWIP hatlarının yönetiminde ortaya çıkan ve çözüm bekleyen sorunları başında siparişlerin uygun şekilde sıralanması yer almaktadır. Ürüne tahsisli olmayan CONWIP sistemlerinin etkin yönetimi için hiyerarşik bir iş yükleme ve sıralama modeli ortaya konmuştur. Önerilen bu model, gerçek bir üretim sisteminde uygulanmış ve sonuçlar irdelenmiştir. Traditional pull/Kanban systems could not be applied in certain systems with high demand variability and product variation. Besides, product dedicated pull production control systems are not the appropriate alternatives this erratic demand conditions due to their redundant work-in-process inventory requirements. Hybrid pull systems, such as CONWIP (Constant Work-in-Process) system, is applied to ensure pull in such systems. Besides, some certain tasks should be completed in order to implement this hybrid production control system,hybrid pull system. CONWIP systems are generally considered into two different types: (1) Product dedicated system, (2) Generic system. Generic CONWIP systems are preferred in erratic demand conditions to ensure pull. In this study, the design of generic CONWIP production control systems is proposed by using axiomatic design principles. The design is constructed as a road map; and its aim is to propose a systematic way for implementing CONWIP system. On the other hand, as the second objective, management of CONWIP Systems is investigated. The chief problem occurs on the management of CONWIP lines is the sequencing of the jobs for CONWIP line. A hierarchical loading and sequencing model is proposed for effective management of generic CONWIP lines. Finally, this model was applied on a real manufacturing system and the benefits are discussed. 137

Gelişen ve değişen dünya düzeninde varlıklarını koruyabilmek için yeniden yapılanma yollarına başvuran işletmeler, bazen çalışanlarını işten çıkarmak durumunda kalmaktadırlar. Bu durumda verimliliğin ve karlılığın sürdürülebilmesi için geride kalan çalışanları etkileyecek ve işten çıkardıkları çalışanlarına destek olacak çeşitli destekleme programları kullanmaktadırlar. Bu destekleme programlarından biri olan Yeni Kariyere Geçiş Danışmanlığı (YKGD), işten çıkarılan çalışanlara iş kaybıyla nasıl baş edebileceklerini öğreten, yeni işe yerleştirilmelerinde destek veren ve geride kalan çalışanları da dikkate alan bir hizmettir. Bu çalışmada, YKGD için gelişime açık bilimsel bir alt yapı oluşturulması amacı ile Aksiyomlarla Tasarım ilkeleri kullanılarak tasarlanan kavramsal bir model sunulmuştur. FATRA Modeli sistematik adımlarla kullanıcıya fayda sağlamak ve işten çıkarılan bireylerin kullanılan bu sistem ile bir an önce istihdamlarını sağlayabilmek için bir yol haritası niteliğindedir. In order to survive the constant changes and developments in the economy, workplaces that resort to alternative structural developments sometimes are obliged to lay off their workers. In these circumstances, organizations must develop programs to meet the need of the outplaced workers and ensure structural development and profit realization. One of these support programs is the Outplacement, a service that takes into account the outplaced workers and their ability to cope with the loss of their jobs and ensures that the outplaced workers receive full support to find a new job while also dealing with the psychology of the remaining workers in the sense that their jobs may be under threats as well. In this study, a conceptual model based on Axiomatic Design principles is presented in order to establish a sound basis open to new developments for Outplacement. By using its systematic steps, the FATRA model is a road map for its users to help shorten the replacement process for the laid off employees.

Tez (Doktora) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2007, Thesis (PhD) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2007, Altı Sigma programını hayata geçirmeye karar veren kuruluşlar, programın başarısı için gerekli bilgiyi elde etmek ve içselleştirmek ihtiyacı duyarlar. Altı Sigma için belirlenen kritik başarı faktörlerinin yanı sıra bilgi yönetimi prensiplerinin göz önünde bulundurulduğu sistematik bir uygulama programın başarısına katkıda bulunacaktır. Bu amaçla, müşterinin sesinden başlayarak süreçlerde yapılacak düzenlemelere kadar tasarım öğeleri arasındaki ilişkilerin incelendiği ve böylece sorunsuz tasarımlar yapılmasına destek veren Aksiyomlarla Tasarım yönteminin kullanılması kararlaştırılmıştır. Aksiyomlarla Tasarım yöntemi kullanılarak, Altı Sigma Altyapısının isterleri, bileşenleri ve bilgi süreçleri arasında ilişkiler matrisler yardımıyla incelenmiş ve tasarım öğeleri Aksiyomlarla Tasarım prensiplerine uygun şekilde düzenlenmiştir. Bu düzenleme ile Yayılım, İyileştirme ve İçselleştirme kriterlerinden oluşan Bilgi Odaklı Altı Sigma (BOAS) metodolojisi ortaya çıkmıştır. BOAS metodolojisi ile Altı Sigma kritik başarı faktörlerinin göz önünde bulundurulması, Altı Sigma altyapısının isterlerinin hayata geçirilmesi için bilgi süreçlerinde yapılması gerekenler tarif edilmekte, tanımlanan ilişkiler sayesinde iyileştirmeye açık alanların olası etkileri görülebilmektedir. Kuruluşların Altı Sigma programlarını değerlendirmelerine imkan veren BOAS metodolojisi, Yayılım, İyileştirme ve İçselleştirme kriterleri ile ilgili yaklaşımların değerlendirilmesine yönelik nasıl soruları ve sonuçların değerlendirilmesine yönelik göstergeleri içermektedir. Yaklaşım ve sonuçlar için elde edilen puanlar, Aksiyomlarla Tasarım yöntemi ile ilişkilerin incelenmesi sırasında kullanılan matrislerden elde edilen ağırlıklarla çarpılarak toplanmakta ve kuruluş için Altı Sigma Entelektüel Sermayesi hesaplanmaktadır. Uygulama kapsamında, beyaz eşya sektöründe faaliyet gösteren bir şirketin Altı Sigma programı 2003 – 2005 yılları için değerlendirilmiş ve yıllar içinde yaklaşımlarda ve göstergelerdeki değişimin Altı Sigma Entelektüel Sermayesi üzerindeki etkisi görülmüştür., Organizations, deciding to commence a Six Sigma program, need to acquire and internalize the essential knowledge. A systematic approach, considering knowledge management principles together with critical success factors for Six Sigma will support the success of the program. For this purpose, it is decided to use Axiomatic Design method, which enables robust designs by exploring the relations among design components. The relations among the requirements from the Six Sigma Infrastructure, the components of the Six Sigma infrastructure and knowledge processes are studied by using Axiomatic Design and design components are arranged in adherence to Axiomatic Design principles. Knowledge Focused Six Sigma (KFSS) methodology, comprising Initiate, Improve and Internalize criteria is formed in line with this arrangement. KFSS methodology describes how knowledge processes are to be run in order to consider the critical success factors of Six Sigma and the requirements from the Six Sigma infrastructure and indicates the potential effects of areas for improvement by using the studied relations. KFSS methodology, also allowing organizations assess their Six Sigma programs, comprises how questions to assess approaches, indicators to assess results for Initiate, Improve and Internalize criteria. The scores for approaches and results are multiplied with the weights calculated by using relation matrices, and corporate Six Sigma Intellectual Capital is calculated. 2003 – 2005 performance of the Six Sigma program within a major domestic appliance company is assessed during implementation and the effect of changes in approaches and indicators on Six Sigma Intellectual Capital is observed., Doktora, PhD

Bu çalışma, özellikle büyük kentlerde giderek karmaşık bir problem haline dönüşen ulaşım sorununun çözümüne bir katkı sağlama kaygısını taşımaktadır. Bu yaklaşımla kentiçi ulaşımında en önemli aktörlerden birisi olan kentiçi otobüs taşımacılığına odaklanılarak, sistemin Aksiyomlarla Tasarım (AD) prensipleri yardımıyla yeniden düzenlenmesine yönelik yeni bir çözüm önerisi ortaya konulmaya çalışılacaktır. Belirlenen çözüm önerisinden hareketle çalışma kapsamında İstanbul ili için belirli bir bölgeye yönelik olarak sistem yeniden tasarımlanacaktır. This study concentrates on the urban public transportation system and analyses in detail the current status of Istanbul, Turkey. In this study, the current condition is analysed and new model suggestions are developed with using axiomatic design approach. We can determine the aim of this study is to propose a new model for urban public transportation systems to increase its efficiency with using AD principles. This study, based on expert interviews, identifies the main factors contributing to design process of urban public transportation systems.

Route choice in urban transportation networks is a complex decision making problem for the road users. This decision has resulted in different ways such as increase in transportation cost and negative effects on driver psychology. Travel time, congestion, safety and environmental effects are the important criteria that should be taken in to account in route choice. Selection of the convenient route under determined criteria using the information axiom will be realized in this study. The Information axiom, the second axiom of Axiomatic Design (AD) principles, proposes the selection of the proper alternative that has minimum information content. Axiomatic approach including crisp information axiom for complete information and fuzzy information axiom for incomplete information is used as a tool for the evaluation of alternative routes in Denizli.