Search

İçebakış yöntemi, öznelliğin özünün -yani 'ben'in- farkındalıkla özdeş olduğu gerçeğini açığa çıkarır. Bu 'ben', bireyin değişik fiziksel özellikleri ile bireyin 'kendi'sini teşkil eden zihinsel içerikten ayırt edilmelidir. Çoğu bilinç tartışması 'ben' ile 'kendi'yi birbirine karıştırır. Aslında tecrübemiz -zihin ve beden dualizmi değil de, 'ben' tecrübemizle gözlemlenen 'ben' duygumuz arasındaki dualizm anlamında- esas itibarıyla dualistiktir. Farkındalık ile 'ben' özdeşliği; farkındalığı 'ben' olma tecrübemizle bildiğimiz ve böylece de sonsuz gözlemci teselsülü problemini çözdüğümüz anlamına gelmektedir. Bunun sonucu olarak da, farkındalık ontolojimiz ne olursa olsun, 'ben' için de aynı olmalıdır.

Değişik kültürlerde ve değişik zamanlarda mistik tecrübeye ilişkin kaydedilen kayıtlarda, ortak bir yön kendini belli etmektedir. Mistik tecrübede bilinç, hayati bir rol oynamaktadır. Buna bağlı olarak gerçek mistik tecrübenin mutlak surette niyetle bağlantılı olduğu, bu niyetin de dünyevi anlamda aşina olunan türden bir kazanım duygusundan uzak düşmesi gerektiği gerçeği tebarüz etmektedir. Bu makalenin önerdiği şudur: mistik tecrübeye ilişkin teknikler ve uygulamalar; günümüzün sosyal, çevresel ve teknolojik sorunlarıyla baş etmede istihdam edilebilir