Search

Hakimiyet arzusu/temayülü beşerî bir özelliktir. İnsanoğlu, yeryüzüne geldiği andan itibaren, hâkimiyetini tesis etmek için diğer insanlara boyun eğdirme çabası içerisinde olmuştur. İslam coğrafyası, medeniyetin ve semavî dinlerin beşiği olması hasebiyle bu çekişmelere daha fazla maruz kalmıştır. İslam'ın zuhûrundan sonra, bu bölgelerde hâkimiyet kuran Fars, Roma ve Bizans gibi imparatorluklara karşı mücadelede Müslümanların önemli bir rolü olmuştur. Güçlü oldukları asırlarda Müslümanların hâkimiyeti Avrupa ve Çin'e kadar uzanmıştır. Müslüman nüfuz, bu bölgelerdeki etkisini zamanla kaybetmiş, bugün Ortadoğu olarak isimlendirilen bölgede ise hâkimiyetini koruyabilmiştir. İslam âlemi, özellikle İslam imparatorluğunun zayıflamasından, Osmanlı saltanatının devrilmesinden, hilafetlerinin ortadan kaldırılmasından ve bu bölgede çağdaş medeniyetin damarları mesabesinde olan petrol, doğalgaz ve diğer zenginlik kaynaklarının keşfedilmesinden sonra, dünyayı hükümranlığı altına almak isteyen Batılı ulusal devletlerin ilgi odağı haline gelmiştir. Bu merhalede İslamî hareketler olarak isimlendirilen bir takım oluşumlar ortaya çıkmış ve Ortadoğu'daki müslüman devletlerin siyasî gidişatında, uluslararası ilişkilerin seyrinde etkili olmuştur. Bu hareketlerin ortaya çıkmasında birçok faktör etkili olmuştur. Bu hareketlerin tarihi köklerinin ve zemininin varlığına ilaveten kaybedilen hilafeti geri getirmek, sömürgeci Batıya karşı koymak; ulusal devletlerin, ideolojik ve siyasi çekişmelerin ortaya çıkması, savaşlar başta olmak üzere birçok beşeri gelişmeden kaynaklanan göçler bu faktörlerden bazılarıdır. İslam toplumunda geçmişte meydana gelen bazı tarihî olaylar, var olan siyasî ve dinî yapı ve bu yapıdan kaynaklanan mevcut durum, dinî anlayış düzeyinde mezhepsel bölünmüşlük, kabilevi denilebilecek toplumsal yapı ve bütün bunlardan kaynaklanan fikrî çekişmelerden kaynaklanan hususlar ve yaşanan iç çatışmalar da bu hareketlerin ortaya çıkışını etkileyen diğer bazı önemli faktörlerdir. Ulusal ve uluslararası siyasi ve ekonomik denklemde yer almak ve bu denklemin şekillenmesinde etkili olma amacından hareketle ortaya çıkan bu oluşumların stratejilerinin temeli İslam âlemine hâkim olma ana hedefi üzerinde bina edilmiştir. Söz konusu hedef doğrultusunda gerçekleştirdikleri mücadeleyle, kurulu dünya düzenine karşı koymuşlardır. Amerika Birleşik Devletlerinin, yöntem ve kaynakları farklı bu İslamî hareketlerle ilişkisini soğuk savaş dönemiyle açıklamak mümkündür. Amerika onları bazen Sovyetler Birliğine bazen de diğer ülkelere karşı savaşmak için kullanmıştır. Özellikle Komünist blokun çöküp kapitalist blokun tek başına kalmasından ve Amerika'nın önderliğinde yenidünya düzeninin ortaya çıkmasından sonra, aralarında var olan dostluk düşmanlığa dönüşmüştür. el-Kâide'nin ortaya çıkmasının sebebi, Amerika'nın dünya ekonomisi üzerinde tek süper güç olma çabası karşısında, Rusya ve Çin'in önderliğinde bir muhalefet ve direniş cephesinin ortaya çıkmasından sonra, bu mücadelenin radikal İslamî hareketlerle savaş şekline dönüşmesidir. Ortadoğudaki bölgesel güçler arasında vekâlet savaşına dönüşmesi için iki cephe arasında bu hareketleri ulusal ve bölgesel hedefler noktasında birleştirdikten sonra Arap, Türk ve İran üçgenindeki ilişkiler, sünnîlik ve şiîlik adı altında nüfuz ve menfaat üzerine kurulmuştur. Bundan dolayı söz konusu üçgende selefîlik, ılımlı islamcılık ve şiîlikten beslenen ve onlara dayanan bazı hareketler ortaya çıkmıştır. Bu durumdan faydalanarak ortaya çıkan DAIŞ, bu mücadelede devletleri ve bölgeyi dengelemede önemli bir unsur olmuştur. Daha sonra DAIŞ, `İslâmî Devlet`e dönüşmüş ve hilafet ilan etmiştir. Sonuç olarak da dış güçlerin bölgeye müdahalesi için bir araç ve bir bahane olmuştur.Anahtar KelimelerYenidünya Düzeni, İslamî Hareketler, Amerika, Ortadoğu, Daiş, el-Kaide,Selefî. The phenomenon of universalism is an important characteristic of human being. From the beginning of the world, human beings have been in conflict with each other in order to dominate others and force them to obey. Islamic world has experienced this conflict more because of its geographical location in which early civilization and divine religions emerged. After the emergence of Islam, Muslims have played an important role to fight against Persian, Roman and Byzantium empires, which used to dominate geographical territory of Islamic world. Muslims have expanded their hegemony to Europe in the West, and China in the East. After the decline of Islamic power in these regions, now so-called Islamic world covers Middle Eastern part of Asia. After the decline of Ottoman Empire, demolishing of caliphate and emergence of petroleum and underground resources, this territory has been the center of interest of Western world which wants to take control of the region. Thus, as a reaction to this, so-called Islamic movements have appeared in the Islamic world. There are many reasons for the emergence of these movements such as migration, to bring the caliphate back, to resist Western imperialism, and national, ideological and political conflicts in the Islamic states, and so on. Furthermore, historical, internal, political, tribal, racial, religious, sectarian, and operational conflicts have also led to the emergence of these movements. However, some of these movements have been used as an excuse by the Western to control the Islamic world. Islamic movements have also aimed to lead the Islamic world. They have reacted to the world powers. The relations between the United States and Islamic movements could be explained in the light of cold war. The US has used some of these movements as oppose to the Soviet Union and other powers. However, after the demise of communist block, the capitalist block has remained the only world power under the leading of US, and thus the good relationship between some Islamic movements and the US has turned to hostility. While, the US supported such groups as al-Qaeda against Russia in order to be the supreme power of the world, later the subsistence of Islamic movements have been turned to the phrase of 'fight with Radical Islamic movements' by the world powers such as US, Russia, China. Thus, these movements have been useful tools for the regional and international powers. This power relation has lead to such conflicts between Shia and Sunni which has three dimensions, Arab, Turk and Iran. For this reason, in this triangle environment, different Salafi, Wasati and Shia based movements have appeared. Taking advantage of these conflicts, ISIS has been an important tool regional and international powers to control Muslim territories. Later, ISIS has turned into Islamic State (IS) and declared the caliphate. As a result, ISIS has become a proof and an excuse for the external powers to control over the region.KeywordsNew world order, İslamic Movements, United States, ISIS, al-Qaeda, Salafi 190

Bu çalışma, kanunlaştırma yoluyla İslam şeriatını uygulamanın mümkün olup olmadığı sorusunu cevaplamaya çalışmaktadır. Çalışma giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, çeşitli hukuk sistemleri karşılaştırmalı olarak ele alınmaktadır. Ayrıca bu bölümde İslam şeriatının tatbiki meselesinin siyasi ve fikri çekişmelerden nasıl etkilendiği yer almaktadır. Çalışmanın ikinci bölümü, İslam şeriatının kanunlaştırma meselesinin nazari boyutunu içermektedir. Bu bölümde, kanunlaştırmanın tarihi seyri, İslam şeriatının kanunlaştırmaya ilişkin kapsamının sınırlandırılması ve farklı hukuk sistemlerinin ihtilatından kaynaklanan nazari problemler incelenmektedir. Çalışmanın üçüncü bölümü, Libya'da İslam şeriatının kanunlaştırma yoluyla uygulanmasına ayrılmıştır ve Libya kanunlarından örneklerle konu açıklanmıştır. Bunlar; medeni kanun ve ceza kanunudur. Bunları tarihi, kanuni ve tahlili yöntemler izlemektedir. Çalışmanın ulaştığı en bariz sonuç, aralarında bir uyum olmaksızın modern hukuk ile İslam şeriatının birbirine ilhak edilmesinin uygulamada düzensizliğe sebep olacak olmasıdır ki bu da, Libya tecrübesi ile ilgili olarak bu konuda vurgulamak istediğim şeydir. Anahtar Kelimeler: İslam şeriatı, kanunlaştırma, yenilik, Libya Medeni Kanunu, Libya Ceza Kanunu., This study tries to answer the question of whether it is possible to apply Islamic Sharia through codification. The study consists of introduction and three chapters. In the first chapter, various legal systems are discussed comparatively. In addition, in this chapter, there is how the issue of the practice of Islamic Sharia is affected by political and intellectual conflicts. The second chapter of the study includes the theoretical dimension of the issues of the codification of Islamic Sharia. In this chapter, historical process of codification, limitation of the scope of Islamic Sharia on codification and theoretical problems arising from the combinations of different legal systems are examined. The third part of the study is devoted to the implementation of Islamic Sharia in Libya through codification and the subject is explained with examples from the laws of Libya. These are civil and criminal law. These are followed by historical, legal and analytical methods. The most obvious result of the study is that the mixing of modern law and Islamic Sharia without accordance will cause irregularity in practice, which is what I want to emphasize about the Libyan experience. Keywords: Islamic Sharia, codification, reform, Libyan Civil Code, Libyan Penal Code., Tez (Doktora) - Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, 2019., Kaynakça var.