Search

Tez (yüksek lisans) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstriyel Sanatlar Anabilim Dalı, Kayıt no: 481625, Günlük yaşam; bireylerin her an içinde var olduğu, üreterek, tüketerek ve hatta kimi zaman hiçbir şey yapmayarak, onunla hemhal olduğu, bilhassa bu yüzden çoğunlukla gözden kaçırdığı bir alandır. Günlük yaşam; özne ve nesneye bağlı ilişki biçimlerini ve bu doğrultuda günlük eylemleri içinde barındırdığı gibi tasarıma da zemin oluşturmaktadır. Bu alana nesnelerle kurulan ilişkiler, nesnelere yüklenen anlamlar ve onları kullanma biçimleri ile dahil olan tasarım pratiği, günlük yaşam ile devamlı bir etkileşim halindedir. Bu çalışmada, günlük yaşam kavramı ve sosyolojisine genel bir bakış ile bu konuda öne çıkan bazı yaklaşım ve perspektifler sistemli olarak incelenmiş, sosyolojinin referans çerçevesi dahilinde, bu hem açık hem de muğlak görünen konu, yaşamlarımıza eşlik eden nesneler bağlamında tasarım pratiğiyle ilişkilendirilmiştir. Tasarım ve günlük yaşam kuramları arasındaki ilişkinin analiz edilmesi, bu ilişki içerisinde var olan örüntülerin keşfedilmesi hedeflenmiştir. Tasarım ve günlük yaşam kuramları arakesitinde karşılaşılan güç ilişkileri, yeniden üretim gibi kavramlar ışığında günlük yaşam ve tasarım ilişkisine dair potansiyeller araştırılmıştır. Yoğun bir literatür taraması ile günlük yaşam yaklaşımları incelenmiş, bu bilgiler ışığında tasarım ile ilişkisi farklı bağlamlarda sorgulanmıştır. Çalışma vasıtasıyla, disiplinler arası düşüncenin teşvik edilmesi, günlük yaşamın tasarım alanı için önemine dikkat çekilmesi ve burada analiz edilen ilişkiler çerçevesinde, tasarım alanında yapılabilecek çalışmalara temel sağlanması amaçlanmıştır. Çalışma sonunda elde edilen bulgular değerlendirilerek, güncel ve geleceğe yönelik bir bakış ile tartışılmıştır.

Tasarım sürecinin doğası olan çok basamaklı, tekrar eden, yinelemeli karmaşık yapısı ve tasarımcının öznel kararlarının bu sürece dahil oluşu, tasarım sürecini araştırırken kullanılabilecek birçok yöntem önerisi doğurmuştur. Tasarımın bilimle ve sanatla ilişkisi olmasına rağmen, tasarım, problemi ele alışından sunduğu çözüm önerisine kadar, sürece olan yaklaşımıyla bu iki disiplinden ayrılmaktadır. Bu nedenle tasarım sürecinin araştırılması, çok disiplinli bir yaklaşım ile derinleştirilebilmektedir.Tasarım sürecini araştırırken bilişsel nörobilimin tekniklerini kullanmak oldukça yakın bir geçmişe dayanmaktadır. Ancak yapılan araştırmalar incelendiğinde, bu yöntemlerin kullanılması ile tasarım sürecinin geliştirilebileceği görülmektedir. Bu nedenle tezin amacı, bilişsel nörobilim yöntemlerinin tasarım süreci ile ilişkisi ve sürece olan etkisinin araştırılmasıdır.Bu amaç doğrultusunda, tasarım süreci ve yöntem bilimi, bilişsel nörobilimin kapsamı ve araçları ve bilişsel nörobilim araçları kullanılarak yapılan tasarım araştırmaları ele alınmıştır. Araştırmaların içerik analizinin yapılması ile, tasarım yöntem biliminin bilişsel nörobilim araçları ile araştırılması ile geliştirilebileceği ya da yeni yöntem önerilerinin doğabileceği bulgularına ulaşılmıştır. The nature of the design process which involves many phases, loops, iterations and the subjective decisions made by the designer gives rise to a variety of design methods. Even though design has a relationship with science and arts, design is seperated from them with its approach to problems it encounters and the solutions it offers. Therefore, the scope of investigations towards design may be enhanced through a multidisciplinary approach.Using methods that are common in the field of cognitive neuroscience to perform research on the design processes is a relatively new approach. Nevertheless, the research on this area presents that design processes can be developed by using these methods. According to this, the purpose of this research is to investigate the relationship between design processes and cognitive neuroscience and how the methods of the latter affect the design processes.According to this purpose, design process and methodology, the scope and tools of cognitive neuroscience and the design studies using tools of cognitive neuroscience are examined. After analysing contents of the studies, it is seen that design methodology can be developed or new methods can be created by using neuroscientific tools to research design. 137