Search

Sağlık hizmetlerinin her bir kademesinde görev yapan yardımcı sağlık çalışanlarının ilk yardım konularında etkin ve yeterli eğitimi almaları aldıkları eğitimi bilinçli ve en doğru şekilde kullanıp uygulamaları zorunludur. Bu eğitimin temel altyapısının, meslek eğitimi sırasında okullarda uygulamalı ve teorik olarak verilmesi gerekmektedir. Bu çalışmamızda; Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulunun yardımcı sağlık personeli yetiştiren programlarında verilen ilk yardım eğitimlerinin, öğrenciler tarafından algılama düzeyleri ve eğitimi alan öğrencilerin gelişmişlik ve uygulama becerileri araştırılmıştır. Çalışmamız iki aşamada gerçekleşmiştir. Birinci aşamada, öğrencilerin ilk yardım eğitimlerini içeren hiçbir dersi almadan bu konudaki durumları tespit edilmiştir. İkinci aşamada ise, öğrencilerin almış oldukları ilk yardım eğitimlerinin, öğrencilerin bilişsel ve duyuşsal davranışlarındaki gelişmelerine katkısı belirlenmiştir. Ayrıca, eğitimin öğrencilerdeki psiko-motor uygulamaya dönüştürülmesi konusundaki değişimleri ölçülmüştür. Elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde, birinci sınıf öğrencilerinde, aldıkları ilk yardım eğitiminin farklı algılandığı görülmüştür. İlk yardım eğitimlerini içeren dersleri alan öğrencilerde öncelikle bu eğitimin bir zorunluluk olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca eğitimi alan öğrencilerin, uygulama konusunda endişe ve güvensizlik yaşadıkları belirlenmiştir.

Bu araştırmada ortaokul öğrencilerine uygulanan atılganlık eğitiminin öğrencilerin sosyal, duygusal öğrenme becerilerine etkisi incelenmiştir. Araştırmaya 25(13K-12E) deney 25(13K-12E) kontrol grubu olmak üzere 50 ortaokul öğrencisi katılmıştır. Eğitimin duyurusu okullarda afişlerle yapılmış ve öğrenciler gönüllü olarak eğitime başvurmuşlardır. Araştırmada deneysel desen kullanılmıştır. Öğrenciler 10 oturumluk Atılganlık Eğitimine katılmışlardır. Katılımcıların sosyal, duygusal öğrenme becerilerini ölçmek için Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri Ölçeği (SDÖBÖ) kullanılmıştır. Uygulama öncesinde deney ve kontrol gruplarının ön test puanlarını analiz etmek amacıyla bağımsız örneklemler için t testi, uygulama sonrasında deney ve kontrol gruplarının ön test-son test puanları farkını analiz etmek için bağımlı örneklemler t testi kullanılmıştır. Sonuç olarak atılganlık eğitimi öğrencilerin sosyal ve duygusal öğrenmelerine, iletişim becerileri ve stres düzeylerine anlamlı şekilde etki ederken, problem çözme ve kendilik algılarına anlamlı şekilde etki etmemiştir., In this research, the effect of Assertiveness Training applied to secondary school students on social and emotional learning skills of students was investigated. 25 (13 female - 12 male) experimental group, 25 (13 female - 12 male) control group, totally 50 secondary school students participated in this research. The announcement of the training was made with the posters in the schools and the students applied for the education voluntarily. Experimental design was used in the research. The students participated in Assertiveness Training consisted of 10 sessions. The Social Emotional Learning Skills Scale (SDQAS) was used to measure participants' social and emotional learning skills. In order to analyze the pretest points of the experimental and control groups, t test was used for independent samples and after the application, to analyze the difference of pretest-posttest scores of the experimental and control groups dependent samples t test was also used. As a result, while assertiveness training significantly influenced students' social and emotional learning, communication skills and stress levels, it had no significant effect on their problem solving and self-perceptions.

Introduction: Professional ethics can be defined as standards that determine, dictate and observe the behaviors that employees should display or avoid while performing their profession. These standards are defined by established ethical and practical principles. Therefore, ethical and practical principles are indispensable elements of professional ethics. Ethical evaluation is another element that may be necessary to ensure standards regarding professional ethics. It is a systematic problem-solving process that leads to appropriate decisions in ethical violations or dilemmas. It can be said that special education is more vulnerable toward ethical violations. For this reason, educators must have knowledge and skills about ethics and ethical evaluations. Despite these necessities, it is seen that studies relating to special education professional ethics in Turkey have begun to emerge recently and these studies are limited in number. Therefore, the aim of this study is to share information on ethics along with theoretical and practical information related to ethical principles and evaluations within the scope of special education.Conclusion and Recommendations: Ethical evaluation framework presented in the study provides an exemplary content that may be useful considering Turkey’s conditions and assess their effectiveness. Along with studies on other elements that make up professional ethics, these would contribute to well-being of both service receivers and providers., Giriş: Meslek etiği; çalışanların mesleklerini icra ederken sergilemeleri ya da kaçınmaları gereken davranışları belirleyen, bildiren ve gözeten standartlar olarak ifade edilebilir. Etik ve uygulama ilkeleri, bu standartları somut biçimde tanımlamakta ve çalışanlara uygun mesleki davranışlara ilişkin kılavuzluk etmektedir. Bu nedenle etik ve uygulama ilkeleri, meslek etiğinin önemli bir parçasıdır. Çalışanlara, uygun mesleki davranışlar için yol gösteren bir diğer unsur ise etik değerlendirmelerdir. Etik değerlendirmeler, etik ihlallerde ya da ikilemlerde uygun kararlar vermeyi sağlayan sistematik problem çözme süreçleri olarak tanımlanmaktadır. Diğer alanlara kıyasla, özel eğitim alanının etik ihlallere ve ikilemlere karşı daha hassas bir konumda olduğu söylenebilir. Bu nedenle, eğitimcilerin etik ve uygulama ilkeleri ile etik değerlendirmeler hakkında bilgi ve becerilere sahip olmaları gerekmektedir. Bu gereksinimlere rağmen, Türkiye’de özel eğitim alanındaki meslek etiğine ilişkin çalışmaların yakın tarihte ortaya çıkmaya başladığı ve henüz sınırlı sayıda olduğu görülmektedir. Bu gereksinimler doğrultusunda, mevcut çalışmada öncelikle; etik ve meslek etiği kavramları ile özel eğitim alanındaki etik ilkelere ilişkin kuramsal bilgilerin sunulması, sonrasında da etik değerlendirmelere ilişkin bir uygulama örneğinin paylaşılması amaçlanmıştır.Sonuç ve Öneriler: Mevcut çalışmada sunulan etik değerlendirme çerçevesi, özel gereksinimli öğrencilerle çalışanlar için faydalı olabilecek bir örnek sunmaktadır. Gelecek çalışmalar için Türkiye şartları gözetilerek geliştirilen çerçevelerin deneysel yöntemlerle değerlendirilmesi önerilmektedir. Bu ve benzeri çalışmalar, hem hizmet alanların hem de hizmet sağlayanların esenliğine katkı sağlayacaktır.

Introduction: Having the purpose of supporting healthy development of children and needs of families at the highest level, early childhood special education (ECSE) is a set of services provided to children, at the age of 0-6/8, with special needs having developmental disabilities or risks, and their families. ECSE is a disciplinary field covering professional literature and studies with its unique field of study, philosophy, values, objectives and reasons for its establishment. This study aims to discuss main characteristics and theoretical grounds of ECSE, its historical progress, the latest legal regulations in the field, current developments about ECSE practices across the world and Turkey, unresolved problems in Turkey, and some suggestions that can improve quality of services.Discussion: Although it is observed that legal regulations in Turkey show parallelism with the other developed countries and the field studies have gradually gained momentum; issues such as lack of ECSE system model specific to Turkey, lack of qualified personnel in the field, inter-specialist and inter-institutional cooperation still remain unsolved. The study is expected to provide contributions especially to children with special needs and their families in Turkey, experts and educators in ECSE services, researchers in the field, and law-makers., Giriş: Erken Çocukluk Özel Eğitimi (EÇÖE); 0-6/8 yaş döneminde gelişimsel yetersizliğe sahip veya gelişimi risk altında olan özel gereksinimli çocuklara ve ailelerine sunulan hizmetler bütünüdür. Kendine özgü çalışma alanı, felsefesi, değerleri, amaçları ve ortaya çıkış nedenleriyle profesyonel alanyazını ve araştırmaları olan bir disiplin alanıdır. Bu çalışmada, EÇÖE’nin temel özelliklerine ve kuramsal temellerine, tarihsel süreç içerisindeki gelişimine, alandaki yasal düzenlemelere, Dünya’da ve Türkiye’de EÇÖE uygulamalarına yönelik güncel gelişmelere, ülkemizdeki çözüm bekleyen sorunlara ve hizmetlerin niteliğini artırabilecek birtakım önerilere yer verilmesi amaçlanmıştır.Tartışma: Ülkemizdeki yasal düzenlemelerin gelişmiş ülkelerle paralellik gösterdiği ve alandaki çalışmaların giderek hız kazandığı gözlense de ülkemize özgü EÇÖE sistem modelinin olmaması, alandaki uzman personel eksikliği, uzmanlar ve kurumlar arası iş birliği, kanıt temelli müdahalelerin uygulamalara yansıması gibi konular halen çözüm beklemektedir. Çalışmanın özellikle ülkemizdeki özel gereksinimli çocuklara ve ailelerine, EÇÖE hizmetleri sunan uzmanlara ve eğitimcilere, bu alanda araştırma yapan araştırmacılara ve yasa geliştiricilere katkılar sunması beklenmektedir.

Introduction: This study aimed to identify the relationship between language development and verbal working memory performances of children with developmental language disorders. The sample of the study consisted of 45 children between the months of 60-93 who received individual language and speech therapy. According to the educational evaluation of governmental institutions and organizations, it was decided that these children should only receive language and speech therapy. Method: The data were obtained by using the Turkish Early Language Development Test (TELD) and the Working Memory Scale (WMS). The relationships between the sub-dimensions of verbal working memory and receptive, expressive, and verbal language development were examined. Findings: According to the results, significant relationships were found between all sub-dimensions of verbal working memory and children's language skills. The relationship between verbal short-term memory and receptive language skills was found to be higher than expressive language skills. The language development and verbal working memory performances of children did not change depending on the duration of therapy. Discussion: It was observed that children who have difficulties in language development regardless of their particular disability show different performances in the sub-dimensions of verbal working memory. It can be argued that a holistic and detailed assessment should be made by including cognitive processes along with language skills., Giriş: Sözel çalışma belleğinin yapısı ve işleyişi göz önünde bulundurulduğunda, gelişimsel dil bozukluğuna sahip çocukların yaşadıkları dil güçlüklerinin sözel çalışma belleği sorunlarının bir yansıması olabileceği düşünülmüştür. Bu araştırma, ilişkisel tarama modelini kullanarak gelişimsel dil bozukluğuna sahip çocukların dil gelişimleri ile sözel çalışma belleği performansları arasındaki ilişkileri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Yöntem: Bireysel dil ve konuşma bozuklukları terapisinden yararlanan, anadili Türkçe, 60-93 ay arasında olan ve kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan eğitsel değerlendirme sonucunda yalnızca dil gelişiminin desteklenmesine karar verilen 45 çocuk araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Veriler Türkçe Erken Dil Gelişim Testi (TEDİL) ve Çalışma Belleği Ölçeği (ÇBÖ) kullanılarak toplanmış, sözel çalışma belleği alt boyutları ile alıcı, ifade edici ve sözel dil gelişimi arasındaki ilişkiler bu çalışma kapsamında incelenmiştir. Bulgular: Sonuçlara göre sözel çalışma belleği alt boyutlarının tamamı ile çocukların dil becerileri arasında anlamlı düzeyde ilişkiler bulunmuştur. Sözel kısa süreli bellek ile alıcı dil becerileri arasındaki ilişki düzeyi ifade edici dil becerilerine nazaran daha yüksektir. Ayrıca çocukların dil gelişimleri ile sözel çalışma belleği performanslarının terapiden yararlanma sürelerine bağlı olarak değişiklik göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Tartışma: Belirli bir engele bağlı olmaksızın dil gelişiminde güçlük yaşayan çocukların, sözel çalışma belleğinin alt boyutlarında farklı performanslar gösterdiği görülmüştür. Bu çocukların değerlendirme sürecine dil becerileriyle birlikte bilişsel süreçlerin de dahil edilerek bütüncül ve ayrıntılı bir değerlendirme yapılması gerektiği ileri sürülebilir.

Giriş: İşitme kaybı olan (İK) çocukların dil gelişimini anlama çabasına son yıllarda bilişsel gelişimi anlama çalışmaları da eklenmiştir. Bu araştırmada temel bilişsel süreçlerden biri olan yürütücü işlevlere odaklanmış araştırmaları derleyerek İK çocuklarda yürütücü işlevlerin diğer bilişsel süreçlerle/becerilerle ilişkisi ve bu çocukların yürütücü işlevler performansı üzerine genel bir bakış açısı ortaya koymak amaçlanmıştır.Yöntem: Sistematik derleme metodolojisi ile belirlenen dâhil etme ve dışlama ölçütleri doğrultusunda 15 araştırma derleme kapsamına alınmıştır.Bulgular: Bulgular (a) yürütücü işlevler ile dil arasında karşılıklılık ilişkisi olduğuna, (b) İK çocukların yürütücü işlevler performansının işiten akranlarına göre daha zayıf olduğuna, (c) yürütücü işlevler performansında koklear implantlı ile işitme cihazlı çocuklar arasında ve anadili işaret dili olanlar ile işiten çocuklar arasında farklılık olmadığına, (d) kaynaştırma ortamındaki koklear implantlı çocukların işitme engelliler okulundakilere göre yürütücü işlevlerde daha başarılı olduklarına ve (e) erken eğitim programlarında bilişsel süreçlerin dil ile dengeli biçimde desteklenmesi gerektiğine işaret etmektedir.Tartışma: İK çocukların yürütücü işlevler performansının işiten akranlarını geriden takip etmesi diğer bilişsel süreçleri inceleyen bazı araştırma bulgularıyla tutarlılık göstermektedir. Yürütücü işlevler ile diğer bilişsel süreçler/beceriler arasında ilişkiye dair bir yargıya varılamadığı, yürütücü işlevler ile dil arasındaki ilişkinin nedensellikten çok karşılıklılık içinde olduğu söylenebilir.Sonuç ve Öneriler: Bulgular daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu göstermekte, yeni araştırmaların da erken eğitim programlarına katkı sağlayacağına inanılmaktadır. Dil gelişimi-bilişsel gelişim dengesinin gözetildiği erken eğitim programlarının İK çocuklar ile işiten akranları arasındaki yürütücü işlevler performans farkının en aza indirilmesinde etkili olabileceği ileri sürülebilir., Introduction: The aim of this study is to provide a general perspective on the relationship between executive functions and other cognitive processes/skills in children with hearing loss (HL), and performance of these children by reviewing studies focusing on executive functions.Method: 15 studies on executive functions in children with HL were reviewed.Findings: The findings indicated that (a) there was an interdependence between executive functions and language, and in terms of executive functions (b) children with HL experienced more difficulties compared to hearing peers, (c) there was no difference between children with cochlear implants and hearing aids, and between native sign language users and hearing children, (d) children with cochlear implants in the inclusion were more successful than those at school for the deaf, and (e) cognitive processes in early education programs should be supported in a balanced manner with language.Discussion: The finding that children with HL lag behind hearing peers is consistent with the findings of studies examining other cognitive processes. No definitive conclusion was reached regarding the relationship between executive functions and other cognitive processes/skills, although interdependence was found between executive functions and language.Conclusion and Implications: Findings indicated that further research were needed on the topic and new research may contribute to early education programs. It can be argued that through early education programs, supporting cognitive as well as language development in a balanced manner may help children with HL close the gap with their hearing peers in executive function.

Introduction: In this study, life satisfaction and family resilience levels of parents of children with autism spectrum disorder (ASD) and intellectual disabilities (ID) were examined. Method: Relational screening model was used in the study. The participants of the study consisted of 309 parents from Izmir and Bursa. The data were obtained using the Family Resilience Assessment Scale and Life Satisfaction Scale. T-test, ANOVA, Tukey HSD Test and Pearson correlation analysis were used in the analysis of the data. Findings: The findings on the variables regarding parents’ life ability showed that mothers, young parents, those with high income levels, those with high educational levels, and parents who had children with ID had higher life satisfaction levels than the groups they were compared with. Significant differences were observed in family resilience levels with respect to the overall scale scores regarding gender, bellicosity, mothers in the commitment to life and self-control subdimensions, young parents in the self-efficacy subdimension, high income parents in the self-efficacy subdimension, high level of education in the bellicosity subdimension, overall scale score in the disability type of their children, children with ID in the bellicosity, self-efficacy and commitment to life subdimensions. There was a positive relationship between life satisfaction and family resilience, and all subdimensions.Discussion: The findings of this study were discussed in line with the literature. According to the results of the research, it was observed that individuals with high life satisfaction also have high family resilience levels. Individuals with a high level of satisfaction with life look at life more positively, experience less stress and overcome the problems they encounter more easily., Giriş: Bu araştırmada otizm spektrum bozukluğu (OSB), zihinsel yetersizliği (ZY) olan çocukların ebeveynlerinin yaşam doyumu ve aile yılmazlık düzeyleri incelenmiştir. Yöntem: Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını İzmir ve Bursa illerinden 309 ebeveyn oluşturmaktadır. Veriler Aile Yılmazlık Ölçeği ve Yaşam Doyumu Ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin analizinde t-testi, ANOVA, Tukey HSD Testi ve Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Ebeveynlerin yaşam doyumları ile ilgili değişkenlerle ilgili bulgular, annelerin, genç ebeveynlerin, geliri yüksek olanların, eğitim düzeyi yüksek olanların, çocukları ZY olan ebeveynlerin yaşam doyum düzeyleri karşılaştırıldıkları gruplara göre daha yüksek olduğunu göstermiştir. Aile yılmazlık düzeyleri, cinsiyette genel ölçek puanında, mücadelecilik, yaşama bağlılık ve kendini kontrol alt boyutlarında annelerin, öz-yetkinlik alt boyutunda genç ebeveynlerin, öz-yetkinlik alt boyutunda gelir düzeyi yüksek olanların, mücadelecilik alt boyutunda eğitim düzeyi yüksek olanların, çocuklarının yetersizlik türü değişkeninde genel ölçek puanında, mücadelecilik, öz-yetkinlik ve yaşama bağlılık alt boyutlarında ZY olan çocukların ebeveynlerinin lehine anlamlı farklılıklar gözlenmiştir. Yaşam doyumu ile aile yılmazlığı ve tüm alt boyutları arasında pozitif ilişki bulunmaktadır.Tartışma: Çalışmanın bulguları alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır. Araştırma sonucuna göre yaşam doyumu yüksek olan bireylerin aile yılmazlık düzeylerinin de yüksek olduğu gözlenmiştir. Yaşam doyum düzeyi yüksek olan bireyler hayata daha olumlu yönleriyle bakmakta, daha az stres yaşamakta ve karşılaştıkları sorunları daha kolay aşabilmektedirler.

Introduction: The aim of this study is to make an up-to-date and detailed analysis by synthesizing different types of primary studies that examine the effect of instructional interventions for students with mathematical learning difficulties on academic achievement.Method: Different types of studies that examine the effects of instructional interventions for students with mathematics learning difficulties on academic achievement were analyzed using meta-analysis method. The effect size values of the studies, the test of heterogeneity, publication bias and information about the moderator analysis were calculated using the CMA (Comprehensive Meta Analysis) statistical program.Findings: The study revealed that intervention programs prepared for students with mathematical learning difficulties had a wide effect on the academic achievement levels of students (Hedge g = 0.764, %95 CI = 0.494-1.033).Discussion: The overall effect size (0.764) obtained from the studies shows that instructional interventions have a positive effect on the mathematics performance of students with learning difficulties. It is seen that different instructional interventions have been developed in order to support these students. The instructional interventions support students in the process of learning mathematics, and continue to raise awareness on the learning difficulties. As a result, it can be stated that more instructional intervention studies are needed., Giriş: Matematik öğrenme güçlüğü yaşayan öğrenciler bilişsel anlamda hiç öğrenememekten ziyade yavaş ve farklı öğrenen öğrencilerden oluşmaktadır. Öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilerin bireysel farklılıkları nedeniyle bu öğrencileri desteklemek amacıyla öğretimsel müdahaleler geliştirilmiştir. Bu çalışmanın amacı, matematik öğrenme güçlüğü yaşayan öğrenciler için oluşturulan öğretimsel müdahalelerin öğrencilerin akademik başarılarına etkisini inceleyen farklı türden birincil çalışmaları sentezleyerek, güncel ve ayrıntılı bir analiz çalışması yapmaktır.Yöntem: Matematik öğrenme güçlüğü yaşayan öğrenciler için oluşturulan öğretimsel müdahalelerin öğrencilerin akademik başarılarına etkisinin incelendiği farklı türden birincil çalışmalar meta analiz yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmalara ait etki büyüklük değerleri, heterojenlik testi, yayın yanlılığı ve ara değişken analizlerine ilişkin bilgiler, CMA (Comprehensive Meta Analysis) istatistik programı kullanılarak hesaplanmıştır.Bulgular: Yapılan meta analiz çalışmasıyla matematik öğrenme güçlüğü yaşayan öğrenciler için hazırlanan müdahale programlarının öğrencilerin akademik başarı seviyelerinde geniş bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir (Hedge g = 0.764, %95 CI = 0.494 - 1.033). Ayrıca yapılan ara değişken analizlerinde etki büyüklük değerlerinin çalışma değişkenlerinden müdahale türü ve tanılama ölçütlerine göre anlamlı düzeyde farklılaştığı; öğrenme alanına, uygulama süresi ve öğretim düzeyine göre ise bir anlamlılık ifade etmediği belirlenmiştir.Tartışma: Araştırmaya dâhil edilen çalışmalardan elde edilen genel etki büyüklüğü (0.764), öğretimsel müdahalelerin matematik öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilerin matematik performansı üzerinde genel anlamda olumlu bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Matematik öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilerin desteklenmesi amacıyla farklı öğretimsel müdahalelerin geliştirildiği görülmektedir. Geliştirilen öğretimsel müdahaleler, öğrencilere matematik öğretim sürecinde destek olmakla beraber matematik öğrenme güçlüğü üzerine farkındalık oluşturmaya devam etmektedir. Sonuç olarak, daha fazla öğretimsel müdahale çalışmasına ihtiyaç olduğu ifade edilebilir.

Bu araştırmada, okul öncesi dönemde sözel olmayan OSB çocuk annelerinin çocuklarının nesne/eylem katılımını veya iletişim eylemlerini hangi sıklıkta ve nasıl yanıtladıkları gözleme dayalı boylamsal olarak incelenmiştir. Araştırmaya ölçüt örnekleme ile seçilen okul öncesi dönemde sözel olmayan 31 anne-çocuk çifti katılmıştır. Verilerin betimsel istatistikler ile analiz edildiği araştırma sonucunda, her iki ölçüm zamanında da çocukların kendiliğinden başlattığı nesne/eylem katılımının amaçlı iletişim eylemlerinden oldukça yüksek olduğu belirlenmiştir. Anneler, her iki ölçüm zamanında da çocuklarının ilgisini izleyen sözel yanıtlayıcılık türlerinden en çok yorumlamayı sonra da sırasıyla davranışsal istek ve dilsel istek bildirmeyi kullanmışlardır. Ayrıca sözel olmayan yanıtlamaları yorumlama dışında çocuklarının ilgisini izleyen diğer sözel yanıtlardan daha çok tercih etmişlerdir. Diğer taraftan dikkati yeniden yönlendiren ifadeleri, davranışı yeniden yönlendiren ifadelere oranla daha fazla kullandıkları ancak çocuklarının ilgisini çoğunlukla sözel olarak yanıtlamadıkları belirlenmiştir. Son olarak annelerin çocuklarının iletişim eylemlerini çoğunlukla yanıtlamadıkları ancak yanıtladıkları amaçlı iletişim eylemlerinde ise en çok dilbilimsel haritalamayı, sonra da sırasıyla tekrar ve genişletmeyi kullandıkları tespit edilmiştir.

Giriş: Okul psikolojik danışmanları özel eğitim hizmetlerinde kritik bir role sahiptir ancak okul psikolojik danışmanı adaylarının öz-yeterlik algıları ve yeterlilikleri yeterince araştırılmamıştır.Yöntem: Okul psikolojik danışmanı adaylarının özel eğitimde öz-yeterlik algılarının ve yeterlilik düzeylerinin incelenmesinin amaçlandığı bu araştırmada yakınsak paralel karma desen (NİC+NİT) kullanılmıştır. Katılımcıların özel eğitim öz-yeterlik algılarını ölçmek için nicel (“Rehber Öğretmen Özel Eğitim Öz-Yeterlik Ölçeği”); özel eğitim yeterlilik düzeylerini ölçmek için nitel yöntem (“Vaka Sunumu ve Vaka ile İlgili Sorular Formu”) kullanılmıştır. Katılımcılar Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık programı 3. ve 4. sınıf öğrencileridir (n = 233).Bulgular: Bulgulara göre katılımcıların özel eğitim öz-yeterlik algıları orta düzeydedir. Katılımcıların kimlik cinsiyeti ve sınıf düzeyine göre özel eğitim öz-yeterlikleri arasında anlamlı fark bulunmamıştır. Kaynaştırma dersi alanların özel eğitim öz-yeterlik puanları kaynaştırma dersi almayanlara göre yüksektir. Katılımcılar tanı-değerlendirme için kurumlara başvuru, öğrenci için yapılacak eğitsel, kişisel/sosyal rehberlik, aileye ve öğretmenlere müşavirlik konularında bilgi sahibidir. Öte yandan katılımcılar yanıtlarında mesleki rehberlik ve hak savunuculuğu konularına daha az yer vermiştir.Tartışma: Orta düzeydeki özel eğitim öz-yeterlik algısı bulgusu önceki araştırmalarla örtüşmektedir ve bu bulgu özel eğitimle ilgili sınırlı eğitim alınmasıyla ilgili olabilir. Okul psikolojik danışmanı adaylarının özel eğitimde mesleki rehberlik hizmetleri konusunda bilgilerini arttırmaları gerektiği gözlenmiştir. Aynı zamanda, okul psikolojik danışmanlığının önemli bir parçası olan hak savunuculuğuna dayalı ifadeler katılımcıların yanıtlarında fazla vurgulanmamıştır ve bu sebeple hak savunuculuğuna dayalı bilgi seviyesi arttırılmalıdır.

Sönümleme kaplamalarının metal levhalara uygulanması, çeşitli endüstrilerde istenmeyen titreşim ve gürültü seviyelerini bastırmak için yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Daha az maliyetle yüksek kaliteli bir ürün tasarlarken sayısal simülasyonlar hayati bir rol oynadığından, bu tür yapıları modellemenin doğru ve pratik bir yolu gereklidir. Rayleigh sönümleme katsayıları aracılığıyla bu gibi viskoelastik kaplama katmanlarının sönümleme parametrelerinin tanımlanmasına yardımcı olan bir metodoloji geliştirilmesi amaçlanmıştır. Makine öğrenim araçları ile kalınlıklara dayalı Rayleigh sönümleme katsayılarını veren bir tahmin formülü elde edilmiştir. Bu amaçla, çelik plakalar üzerinde farklı kaplama kalınlıklarında çeşitli testler yapılmıştır. Paralel olarak, sadece testlerden alınan referans değerlerle karşılaştırma yapmak için değil, aynı zamanda veri seti oluşturmak ve öğrenme algoritmalarını beslemek için çok sayıda simülasyon gerçekleştirilmiştir. Test sonuçları ile Simülasyon ve Oberst yöntemi ile elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır. Oberst yönteminin sınırlama problemleri olduğu görülmüştür. Bu yüzden makine öğrenmesi algoritmalarının sonuçları test sonuçlarıyla karşılaştırıldığında önemli ölçüde iyi performans sergilediği tespit edilmiştir.Belirlenen malzeme özellikleri ile vibro-akustik analiz modelleri oluşturulmuş ve bu oluşturulan sayısal modeller testler ile doğrulamıştır. Ardından hem test sonuçları hem de sayısal modellerden ulaşılan sonuçlar incelenmiştir. Serbest sönümleme katmanı uygulamasının titreşim ve gürültü kontrolündeki etkileri üzerinde bir araştırma yapılmıştır. Titreşimin sönümlenmesi, gürültünün azaltılması ve sesin yayılması üzerinde en etkili parametrelerin kaplama kalınlığı, çalışılan frekans aralığı ve plakanın mod şeklinin olduğu tespit edilmiştir. The application of damping coatings to metal sheets is a commonly used method to suppress undesirable vibration and noise levels in various industries. As numerical simulations play a vital role in designing a high-quality product with fewer cost, an accurate and practical way of modelling such type of structures is necessary.It is aimed to develop a methodology that helps to define the damping parameters of such viscoelastic coating layers through Rayleigh damping coefficients. An estimation formula that gives Rayleigh damping coefficients based on thicknesses was obtained with machine learning tools. For this purpose, several tests were performed with different coating thicknesses on steel plates. In parallel, a great number of simulations were performed not only to compare with the reference values from the tests, but also to create a data set and feed the learning algorithms. Test results were compared with simulation and Oberst method results. It has been observed that Oberst method has limitation problems. Therefore, it has been determined that the results of machine learning algorithms perform significantly better results when compared to the test results.Vibro-acoustic analysis models have been created with the determined material properties and these generated numerical models have been validated with tests. Then, both the test results and the numerical model results obtained from have been examined. The effects of free layer damping applications have been researched on vibration and noise control. The most effective parameters on vibration damping, noise reduction and sound radiation have been determined as the coating thickness, the frequency range, and the mode shape of the plate. 112

Bu çalışmada, çok yongalı ve değişken kesitli bir elektronik devre kartını simüle eden, bloklar üzerinden olan akış ve ısı transferi Ansys-Fluent programı yardımıyla hesaplamalı olarak analiz edilmiştir. Elektronik elemanların ısıl açıdan kontrolünün ana hedefi, eleman sıcaklığının belirlenen sınırlar içerisinde tutabilmektir. Çalışma sıcaklığının limitleri aşması, performansın azalmasına ve mantıksal hataların oluşmasına neden olur. Arzu edilmeyen bu çalışma ortamının oluşmasını önlemek için elektronik elemanların uygun şekilde tasarlanması gerekmektedir. Zorlanmış taşınım esaslı ve akışkan olarak havanın kullanıldığı soğutma yöntemi incelenmiştir. Düz ve farkı kesitlerdeki (dikdörtgen, yamuk, üçken ve yarım daire) yongaların yüzeyleri üzerinden akışta, hız ve ısı transferi karakteristikleri u1 = 0,03 m/s (Re 50) ve u2 = 0,12 m/s (Re 200) akış hızına, 30 °C, 40 °C ve 60 °C sıcaklık değerlerine bağlı olarak incelenmiştir. Analizler sonucunda elde edilen Stanton sayıları farklı kesitlerdeki geometrik modellerin karşılaştırılmasında kullanılmıştır. Geometrik modellerde; Stanton sayısındaki değişimlere paralel olarak ısı transferi üçgen şeklindeki yonga modelinde en fazla olduğu tespit edilmiştir. Bu sayede elektronik sistemlerin tasarımında üçgen şeklindeki yongalar kullanıldığında diğer geometrik modellere kıyasla yüksek çalışma sıcaklıklarında oluşabilecek hata ve performans azalmalarının önüne geçileceği görülmüştür. In this study, the flow and heat transfer over the blocks simulating a multi-chip and variable cross-section electronic circuit board is analyzed computationally using the Ansys-Fluent program. The main objective of the thermal control of electronic elements is to keep the temperature of the element within the specified limits. Operating temperatures exceeding limits will result in decreased performance and logical errors. In order to prevent this undesired working environment from forming, electronic elements should be designed appropriately. The method of cooling based on forced transport and using fluid as a air was investigated. The speed and heat transfer characteristics in flat and different sections (rectangular, trapezoidal, triangular and semicircular) have been investigated depending on the flow rate of u1 = 0,03 m/s (Re 50) and u2 = 0,12 m/s (Re 200) and 30 °C, 40 °C and 60 °C temperature values. Stanton numbers obtained from the analyzes are used to compare geometric models in different sections. In geometric models; In parallel with the changes in the number of stantons, heat transfer was found to be the highest in the triangular chip model. In this way, when using triangular chips in the design of electronic systems, it is observed that errors and performance decreases that may occur at high operating temperatures compared to other geometric models are prevented.

Common rail piezo enjektörler günümüzün dizel motor uygulamalarında kullanılan ileri teknoloji bir yakıt püskürtme sistemidir ve her geçen gün azalan emisyon regülasyonlarını yakalamak için sürekli geliştirilmektedir. Özellikle püskürtme basıncı, yakıtın yanma odasına doğru zamanda, doğru kalitede ve doğru pozisyonda getirilmesi gibi bazı parametreler gittikçe önem kazanmaktadır. Bu noktada yeni motorlarda kullanılmak üzere Bosch içerisinde yeni bir enjektör tasarımı ortaya çıkmaktadır. Yeni tasarımın en kritik noktalarından birisi ise motorun çalışması ile beraber meme oturma yüzeyi bölgesinde hem iğnede hem de gövdede meydana gelen değişimlerdir. Püskürtülen yakıt miktarlarının dolayısıyla yayılan emisyonların motorun ömrü boyunca tutarlı olmasını sağlamak için oturma yüzeyinde oluşan bu değişimleri olabildiğince azaltmak gerekmektedir.Bu tez çalışmasında yanmalı motor testleri ile beraber meme oturma bölgesinde meydana gelen değişimlerin zamanla ilerlemesi ve çözüm olarak geliştirilen şartlandırma işlemi deneysel olarak incelenmektedir. Deney çalışması toplam 2 adet 400 saatlik yanmalı motor testinden oluşmaktadır. 0, 20, 200 ve 400 saatte iğne ve gövde oturma bölgesi yüzey profilleri alınarak meme analizleri ve enjektör fonksiyon ölçümleri yapılmıştır. Test sonuçları değerlendirildiğinde şartlandırmasız memelerde gövde oturma yüzeyi değişimi nedeni ile püskürtme miktarı 20 saatten itibaren artmaktayken, şartlandırmalı memelerde gövde oturma yüzeyinde bir değişim olamamasına rağmen iğnedeki aşınma nedeni ile püskürtme miktarı 20 saatten itibaren azalmaktadır.Püskürtme miktarının artması ile beraber birbirine yakın iki püskürtme birleşebilmekte ve bu püskürtme düzeni için risk oluşturmaktadır. Bu nedenle şartlandırma işleminin daha avantajlı olduğu görülmüştür ve şartlandırma işlemine sahip alternatif ile devam edilmesine karar verilmiştir. Common rail piezo injectors are an advanced fuel injection system used in today's diesel engine applications and are constantly being developed to meet decreasing emission regulations. Particularly, some parameters such as injection pressure, bringing the fuel into the combustion chamber at the right time, in the right quality and in the right position are becoming increasingly important.At this point, a new injector design emerges in Bosch for use in new engines. One of the most critical points of the new design is the changes that occur in both nozzle needle and body seat area with the operation of the engine. In order to ensure that the amounts of fuel injected and thus the emissions emitted are consistent throughout the life of the engine, it is necessary to reduce these changes as much as possible. In this thesis, the progression of the changes that occur in nozzle seat area and the optimized process developed as a solution are investigated experimentally using the engine tests with combustion. The experiment consists of two engine tests with 400 hours duration. At 0, 20, 200 and 400 hours, the nozzle analyzes by taking the surface profiles of the needle and body seat area and injector function measurements were performed. According to the test results, the injection quantity of un- optimized nozzles increases starting from 20 hours due to the change of nozzle body seat surface, while the injection quantity of optimized nozzles decreases starting from 20 hours due to wear on the needle although there is no change in the nozzle body seat surface.With the increase in the injection quantity, two injections close to each other can be combined and this creates a risk for the injection pattern. Therefore, it has been found that optimization is more advantageous and it was decided to continue with the alternative having optimized process. 98

Otomotiv endüstrisinde araç ve yolcu güvenliği son derece kritik bir öneme sahiptir. Otomotiv üreticisi firmalar, estetik, konfor, yüksek motor performansı, düşük yakıt tüketimi ve yüksek menzil gibi otomobilden beklenen özellikleri karşılarken, özellikle araç, yolcu ve yaya güvenliğinden ödün vermeden bu kriterleri sağlamaktadırlar. Otomotiv sektöründe kullanılan güvenlik ekipmanlarından bir tanesi de emniyet kemeri sistemleridir. Pasif güvenlik sistemi olarak kullanılan emniyet kemeri sistemleri, zaman içerisinde standart ve zorunlu bir ürün haline gelmiştir. Emniyet kemeri kullanımının artmasıyla araç içerisindeki yolcuların güvenlik seviyeleri arttırılmış, kazalardan sonra görülen ölüm oranlarında ciddi azalma olduğu saptanmıştır. Emniyet kemeri sistemlerinin olumlu sonuçlarının yanında bazı olumsuzluklara da yol açtığı belirlenmiştir. Mevcut emniyet kemeri sistemlerinin kaza esnasında açığa çıkan enerjiyi tam olarak absorbe edemediği görülmüştür. Bunun neticesinde, emniyet kemeri kullanan sürücü ya da yolcuların özellikle göğüs bölgelerinde ciddi yaralanmalar, kaburga kemiği kırıkları, deri üzerinde morarmalar olduğu ve hatta bu durumların sonucunda emniyet kemeri kullanımının ölümlere bile sebebiyet verdiği gözlemlenmiştir. Bu tez çalışması kapsamında, emniyet kemeri sistemlerinin mevcut faydalarından ödün vermeden, kaza esnasında açığa çıkan enerjiyi absorbe edebilecek, alüminyum köpük takviyeli yeni bir enerji sönümleme sistemi için gereken çalışmalar yapılmıştır. Enerji sönümleme sistemi için gereken tasarım çalışmaları CATIA yazılımı kullanılarak yapılmıştır. Gereken sonlu elemanlar analizleri ise ABAQUS yazılımı kullanılarak çözülmüştür. Bu çalışma sonucunda ortaya çıkan yeni sönümleme sisteminin otomotiv sektöründeki her segment araca entegre edilmesi ve kaza esnasında açığa çıkan kuvvetlerin sönümlenerek emniyet kemerinin olumsuz etkilerinin minimize edilmesi hedeflenmektedir. The vehicle and passenger safety are major importance for automotive industry. Automotive manufacturers supply these requirements such as aesthetics, comfort, high engine performance, low fuel consumption and high range, besides manufacturers must supplying these criterias without compromising vehicle, passenger and pedestrian safety. One of the standart safety components in the automobile industry is the seat belt system. Seat belt systems which use as passive safety system become a standard and compulsory product in time. The security level of passengers in the vehicle were increased considerably by using seat belts. Also, number of casualties were decreased after the traffic accident by using them. The seat belt systems may cause some negative effects on human body. For example, the present seat belt systems do not absorb the energy up to desired during the accident. In addition to this, it is revealed that the present seat belt systems have inferior energy absorbing performance resulting in undamped forces which causes different wounding on the occupant body during the accident, commonly as chest injuries, rib fractures, skin injuries and fatalities. In this thesis study, necessary studies have been made for a new energy damping system with aluminum foam reinforcement that can absorb the energy released during the accident without sacrificing the existing benefits of the seat belt systems. The CAD model of energy absorbing system was generated by using CATIA Software. The finite element analyses for aluminum foam were solved by ABAQUS software. As a result of this study, the energy absorbing system will be accommodated in each segment of automobilies so that the main target will be executed for minimizing negative effects of seat belt during the crash. AVROTAS A.Ş. ALUPAM A.Ş.

Günümüzde, araçlarda ve transport sistemlerinde güvenlik ile ilgili artan talepler doğrultusunda yeni yaklaşımlar ortaya konmaktadır. Bu çalışmaların içinde otonom araçlar ve uygulamaları ön plana çıkmaktadır. Her geçen gün daha fazla önem kazanan ve yaygınlaşan otonom araç uygulamaları geleceğin araçları olarak tanımlanmaktadır. Bu nedenle bu araştırma çalışmasında otonom araçlar ve yapay zeka uygulamaları ile ilgili günümüzde yapılan çalışmalar ve mevcut durum incelemesi yapılmış ve mevcut durum değerlendirmesi yapılarak bundan sonra yapılması gereken çalışmalar konusunda öneriler verilmiştir. Günümüzde bu teknolojiler şu an için her ne kadar sürücüye destek olmak için var olsa da çok yakın zamanda sürücü bu sistemlere destek olacak, hatta sürücü araç içerisinde yola bakmadan seyahat edebilir hale geleceği tahmin edilmektedir. Bu çalışmada otonom araçlar, yapay zeka uygulamaları ve veri madenciliği, otonom araçlarda günümüzde kullanılan sistemler ve örnek bir yapay zeka uygulaması ele alınmıştır. Today, new approaches are introduced in line with the increasing demands on safety in vehicles and transport systems. Autonomous vehicles and their applications come to the forefront within these works. Autonomous vehicle applications, which are gaining more and more importance day by day, are defined as the tools of the future. For this reason, in this research study, the current studies and current situation analysis about autonomous vehicles and artificial intelligence applications were made. Current situation assessment has been made and suggestions have been given about the work to be done next. Today, although these technologies exist to support the driver for now, it is expected that the driver will support these systems very soon and even the driver will be able to travel in the vehicle regardless of the road. In this study, autonomous vehicles, artificial intelligence applications and data mining, systems used today in autonomous vehicles and a sample artificial intelligence application are discussed. 122

Bu çalışmada, 5mm kalınlığında 5083 - H111 alüminyum alaşımı levhalar kullanılmıştır. Bağlantıların mekanik ve mikro yapısal özelliklerini incelemek amacıyla, alüminyum alaşımı levhalar, sürtünme karıştırma kaynağı yöntemi ile üç takım devir ( 600, 1200, 1600) ve üç kaynak hızı ( 50, 100, 200) ile birleştirilmiştir. Kaynak işlemi, hammaddesi plastik kalıp çeliği olan 2738 'den imal edilen takımla yapılmıştır. Birleştirme işlemleri bilgisayar destekli üniversal freze tezgahında (CNC) yapılmıştır. Kaynak parametre optimizasyonunda TAGUCHI yöntemi kullanılmıştır. Kaynak kalitesi, iç yapı incelemesi, mikro sertlik ölçümleri ve çekme deneyleri yapılarak belirlenmiştir. In this study, 5083 - H111 aluminum alloy sheets of 5mm thickness were used. In order to examine the mechanical and microstructural properties of the joints, aluminum alloy plates were combined by friction mixing welding method with three sets of revolutions (600, 1200, 1600) and three welding speeds (50, 100, 200). The welding process was made with a tool made from 2738 whose raw material is plastic mold steel. The joining operations were performed on a Computer Numerical Control (CNC) mechine. TAGUCHI method was used for source parameter optimization. Weld quality was determined by internal structure examination, micro hardness measurements and tensile tests. 83

Borlama işlemi ile elde edilen yüksek sertlik değerleri, aşınma odaklı mühendislik problemleri açısından dikkat çekicidir. Bu çalışmada bor ile kaplanmış ray çeliklerinin metalografik yapısı ve aşınma davranışı incelenmiştir. Ray çeliklerinin borlanması ve borlama ile aşınma dayanımlarının arttırılması literatür için tektir. Bu amaçla 700 °C, 800 °C ve 900 °C'de 4 saat borlama işlemi yapılan ray çeliklerinin aşınma deneyleri 2 farklı yük (30 N ve 50 N) ve hız koşulları (0,1 m/s ve 0,2 m/s) altında yapılmıştır. Ray çeliğinin aşınma davranışının görsel ve elemental analizinde SEM, EDX, XRD ve 3D topoğrafya yöntemleri kullanılmıştır. Deney sonuçlarının istatiksel analizi için varyans metodu (ANOVA) kullanılmış ve kayma hızı, yük ve borlama sıcaklığı parametrelerinin sürtünme katsayısı, yüzey pürüzlülüğü ve hacim kaybı üzerindeki etkisi ilk kez nicel olarak analiz edilmiştir.Deneysel sonuçlara göre borür tabakasının kalınlık ve sertlik değerleri borlama sıcaklığının artmasıyla birlikte artmıştır. Başlangıçta ~300 HV olan ray çeliğinin sertliği 700-800-900 °C'de sırasıyla 1886, 2145 ve 2590 HV değerine ulaşmıştır. En yüksek tabaka kalınlığı ise ~66 µm kalınlık ile 900 °C'de borlanmış numunede elde edilmiştir. Numunelerin mikroyapısal karakterizasyonları incelendiğinde borür tabakasında genel olarak demir borürlerin hakim olduğu gözlenmiştir. 700 °C'de borlanmış numunenin borür tabakasında tek fazlı (Fe2B) bir yapı, 800 °C ve 900 °C'de borlanmış numunelerin tabakalarında ise çift fazlı (FeB + Fe2B) bir yapı elde edilmiştir. Demir borürlerin yanısıra MnB ve CrB fazlarının oluşumu da gözlenmiştir. Borlanmış ray çeliğinin aşınma davranışı analiz edildiğinde borlanmamış numuneye göre aşınma direncinde önemli oranda artış elde edilmiştir. Borlama yöntemiyle birlikte elde edilen yüksek sertlik ve malzeme yüzeyinde oluşan bor oksit (B2O3) tabakası sayesinde sürtünme katsayısının minimizasyonu sağlanmıştır. Borlama prosesinin sürtünme katsayısı, hacim kaybı ve yüzey pürüzlülüğü üzerindeki etkisi sırasıyla % 87,60, % 84,43 ve % 66,78 olarak hesaplanmıştır. Bu sonuçlara göre aşınma davranışı üzerindeki en fazla etkiyi borlama prosesi göstermiştir. Yüzeylerden alınan topoğrafya görüntülerinde borlanmış numunelerin işlem görmemiş numunelere göre daha düzgün bir yüzey formuna sahip olduğu, işlem görmemiş numunelerde ise derin çukurların ve yoğun dalgalanmaların oluştuğu görülmüştür. SEM görüntüleri ise bu durumu desteklemiş ve işlem görmemiş numunelerde yoğun bir şekilde adhezyon ve abrazyon aşınmaları tespit edilmiştir. 700 °C'de borlanan numunede ihmal edilebilir çatlaklar ve pullanma kusuru hariç bir deformasyon oluşmamıştır. 800 °C ve 900 °C borlanan numunelerde ise sadece pullanma kusuru artmış ve baskın bir deformasyon mekanizması gözlenmemiştir. The high hardness values obtained by the boroning process are remarkable in terms of wear-oriented engineering problems. In this study, the metallographic structure and wear behaviors of boron coated rail steels were investigated. Boronizing of rail steels and increasing wear resistance by boronizing is unique for the literature. For this purpose, the wear tests of the rail steels, which were borided at 700 °C, 800 °C and 900 °C for 4 hours, were carried out under 2 different load (30 N and 50 N) and speed (0.1 m/s and 0.2 m/s) conditions. SEM, EDX, XRD and 3D topography methods are used in visual and elemental analysis of wear behavior of rail steel. The variance method (ANOVA) was used for the statistical analysis of the test results and the effect of shear rate, load and boronizing temperature parameters on friction coefficient, surface roughness and volume loss was analyzed for the first time quantitatively.According to the experimental results, the thickness and hardness values of the boride layer increased with increasing boronizing temperature. The hardness of the rail steel, initially ~ 300 HV, reached the value of 1886, 2145 and 2590 HV at 700-800-900 °C, respectively. The highest layer thickness was obtained in the sample boronized at 900 °C with ~ 66 µm thickness. When microstructural characterizations of the samples were examined, it was observed that iron borides were dominant in the boride layer. A single phase (Fe2B) structure was obtained in the bored layer of the sample boronized at 700 °C, and a double phase (FeB + Fe2B) structure in the layers of samples boronized at 800 °C and 900 °C. Besides iron borides, the formation of MnB and CrB phases was also observed. When the wear behavior of the boronized rail steel is analyzed, a considerable increase in wear resistance has been achieved compared to the untreated sample. Thanks to the high hardness obtained with the boronizing method and the boron oxide (B2O3) layer formed on the material surface, the friction coefficient is minimized. The effect of the boronizing process on friction coefficient, volume loss and surface roughness was calculated as 87.60%, 84.43% and 66.78%, respectively. According to these results, the boroning process showed the greatest effect on wear behavior. Topography images taken from the surfaces show that boronized samples have a smoother surface form compared to untreated samples, and deep pits and intense fluctuations occur in untreated samples. No deformation has occurred in the sample boronized at 700 °C, except for negligible cracks and spalling defect. In the samples boronized at 800 °C and 900 °C, only spalling defect increased and no dominant deformation mechanism was observed. 78

Bu tez kapsamında; pratik uygulamalar için geliştirilmiş, mekanik, tribolojik, termal ve korozif açıdan iyi özelliklere sahip, elmas benzeri karbon (DLC) ince filmlerin farklı alaşım oranlarına sahip metallere yapışma kalitesi incelenmiştir. DLC kaplama işlemi, PE-CVD prosesinde, iki farklı 'bias' parametresi kullanılarak yazılan programlar ile X40CrMoV5-1, 16MnCr5, 304 paslanmaz çelik ve K40XF sert metal malzemelerine uygulanmıştır.Farklı alaşım oranlarına sahip metallerin DLC kaplama kalitesi ve 'bias' parametresinin sonuçlara olan etkisi, laboratuvar ortamında yapılan mikroskobik incelemeler ve literatürde yer alan; kaplama kalınlığı, yapışma testi ve mikro sertlik ölçümleri yapılarak analiz edilmiştir. Bu incelemeler sonucunda, farklı alaşım oranlarına sahip metallerin ölçüm sonuçları arasında bir fark görülmemiş olup, farklı alaşım oranlarına sahip metallerin PE-CVD prosesi ile DLC kaplanabildiği gösterilmiştir. Buna paralel 'bias' parametresinin sonuçlara olan etkisi incelendiğinde, 'bias' parametresinin -200V'tan -250V'a çıkarılması, ortamdaki iyonizasyonu arttırmış olup, DLC kaplamanın daha sert ve daha kalın olmasını sağlamıştır. Diamond like carbon (DLC) thin films are known by having good mechanical, tribological, thermal and corrosive properties for practical applications. Because of these encouraging features, we investigated the capability and the quality of DLC thin film coating to metals with different alloying ratios. DLC coating was applied by using PE-CVD process with two different 'bias' parameters on four different materials, which are X40CrMoV5-1, 16MnCr5, 304 stainless steel and K40XF hard metal.The microscope view, coating thickness, adhesion test and micro hardness were investigated, which are commonly mentioned in literature. In order to understand the effects of metals with different alloy ratios and the 'bias' parameter change on DLC coating quality.As a summary of these investigations, no difference was observed between metals with different alloy ratios results. Therefore, we can say that, metals with different alloy ratios could be DLC coated by PE-CVD process. Moreover, when the effect of the 'bias' parameter on the results was examined, the increase of the 'bias' parameter from -200V to -250V, provided increased ionization in the chamber and as a result, it made the DLC coating harder and thicker. 64

Bu çalışmada Zn, Mn ve Mg katkılarının Al-12Si-3Cu esaslı alaşımın yapı, mekanik ve tribolojik özelliklerine etkisi incelendi. Üretilen alaşımlardan bazılarına T6 ısıl işlemi uygulandı ve elde edilen özellikler dökülmüş durumları ile karşılaştırıldı.Alaşımların içyapılarının içerdikleri alaşım elementlerine göre α-Al, Si, θ (CuAl2), α-Al15Mn3Si2, Mg2Si, π (Al8Mg3FeSi6) ve Q (Al5Mg8Cu2Si6) fazlarından oluştuğu görüldü. T6 ısıl işleminden sonra Si fazının parçalanarak nispeten küresel şekle dönüştüğü ve yapı içerisinde homojen bir biçimde dağıldığı gözlendi. Zn oranı arttıkça Al-12Si-3Cu esaslı alaşımın mekanik ve süneklik özelliklerinin arttığı belirlendi. Mn oranın artması durumunda ise bu alaşımın sertliği artarken çekme dayanımı ve sünekliğinin azaldığı görüldü. Alaşımın sertlik ve mukavemet değerlerinin %0,5 Mg oranında en yüksek değerlerine ulaştıktan sonra artan Mg oranı ile azaldığı belirlendi. Ancak Zn, Mn, ve Mg içeren dörtlü alaşımların hemen hemen hepsinin Al-12Si-3Cu esaslı alaşımdan daha yüksek sertliğe sahip oldukları belirlendi. Söz konusu alaşımlarda kırılmanın gevrek fazların parçalanması veya ana matristen ayrılması sonucu oluşan çatlağın bu parçacıkların bulundukları bölgeleri takip ederek ilerlemesi sonucunda oluştuğu gözlendi. Zn, Mn ve %0,5 oranındaki Mg katkılarının baz alaşımın aşınma direncini artırdığı görüldü. Dörtlü Al-12Si-3Cu-2Zn, Al-12Si-3Cu-1Mn, Al-12Si-3Cu-0,5Mg alaşımları ile beşli Al-12Si-3Cu-2Zn-0,5Mn ve altılı Al-12Si-3Cu-2Zn-1Mn-0,5Mg alaşımlarının diğer alaşımlar içerisinde en uygun mekanik ve tribolojik özellikler sergilediği belirlendi. T6 ısıl işleminin bu alaşımların söz konusu özelliklerini önemli ölçüde artırdığı tespit edildi. In this study, the effects of Zn, Mn and Mg on microstructure, mechanical and tribological properties of Al-12Si-3Cu based alloy were investigated. T6 heat treatment was applied some of produced alloys and results were compared to their as-cast states.Microstructure of the alloys were observed to consist of α-Al, Si, θ (CuAl2), α-Al15Mn3Si2, Mg2Si, π (Al8Mg3FeSi6) ve Q (Al5Mg8Cu2Si6) phases depending on addition elements. T6 heat treatment caused to breaking up needle-like silicon particles and transformation them to nearly spherical shape. It was observed that these particles showed a homogenous distribution in matrix after T6 heat treatment. It was determined that mechanical and ductility properties of Al-12Si-3Cu based alloy increased as the Zn addition increased. On the other hand, the hardness of this alloy increased in case of increasing Mn addition but its tensile strength and ductility decreased. Hardness and strength properties of Al-12Si-3Cu based alloy reached to the maximum values at %0,5 Mg addition, above which they decreased with increasing Mg addition. However, it was found that quaternary alloys containing Zn, Mn and Mg exhibited higher hardness than the ternary Al-12Si-3Cu alloy. Tensile fracture of the alloys took place the propagation of cracks formed as result of breaking up brittle phases or their detachment of matrix. It was seen that Zn, Mn and %0,5 Mg additions increased the wear resistance of base alloy. Al-12Si-3Cu-2Zn, Al-12Si-3Cu-1Mn, Al-12Si-3Cu-0,5Mg, Al-12Si-3Cu-2Zn-0,5Mn and Al-12Si-3Cu-2Zn-1Mn-0,5Mg alloys showed a suitable mechanical and tribological properties amongst the others. T6 heat treatment resulted in a significant improve in mechanical and tribological properties of the alloys. 158

Havacılık ve uzay alanında çoğunlukla yüksek mukavemet, bükülebilme yeteneği ve hafiflik ihtiyacı gerekliliği, alüminyum 7075 – T651 alaşım malzemesinin talaşlı üretimde dikkate değer bir konuma sahip olmasına neden olmaktadır. Alüminyum alaşımının işlenebilme kabiliyeti, aynı grup içerisinde bulunan titanyum ve magnezyum alaşımlarına kıyasla daha basittir. Delik delme metodu, bu tip malzemenin şekillendirilmesinde tornalama, frezeleme ve taşlama gibi talaşlı üretim yöntemlerine oranla daha çok uygulanmaktadır. Bu tez çalışması için 30 mm kalınlık, 250 mm genişlik ve 350 mm uzunluk ölçülerine sahip alüminyum 7075-T651 alaşım malzemesi kullanılmıştır. Alaşım malzemesine CNC dik işleme tezgahında kesme parametrelerinden olan devir sayısı ve ilerleme hızının üç farklı değeri kullanılarak delikler açılmıştır. Devir sayısı için değerler; 2000-3000-4000 dev/dak ve ilerleme hızı için değerler; 200-400-500 mm/dak şeklinde belirlenmiştir. Deney için belirlenen bir başka faktör ise matkap uç tipleri olmuştur. Bunlar; TiAlN kaplamalı karbür uç, TiN kaplamalı hss uç ve DLC kaplamalı uçlardır. Her bir matkap uç tipinin üç farklı çapı; Ø10 - Ø12 - Ø14 (mm) ve tek tip uç açısı; 118º vardır. Bu tez çalışmasında alüminyum alaşımına kesme sıvısı kullanarak, belirlenen kesme parametre değerleri ile delme işlemi sonucu oluşan deliklerin yüzey pürüzlülük değerleri, matkap uç aşınmaları ve alüminyum alaşımından kopan talaşlar incelenmiştir.Her çap değerinde en kötü yüzey pürüzlülük değerleri DLC kaplamalı matkap uçların malzemeyi delmesi sonucu meydana gelmiştir. Bütün matkap uç tipleri işlemi genel olarak kaplama aşınmasıyla tamamlamış olup, uç kırılması gözlenmemiştir. Alaşımın delinmesi sonucu çıkan talaşlar; sürekli, süreksiz, dolaşık bant yapılı, sıkışmış ve helisel yapısı bozulmuş talaş olarak sınıflandırılmıştır. Deney sonuçları, Taguchi yönteminin L9 dizilimi kullanılarak değerlendirilip, tahmin edilen yüzey pürüzlülük değeri, deney sonucunda ortaya çıkan değerle oldukça yakın olmuştur. Deneyde oluşan 27 deliğin yüzey pürüzlülük değerleri kullanılarak regresyon analizi uygulanmıştır. Regresyon analizi sonucu matkap uç tipi, yüzey pürüzlülüğü üstünde en büyük etkiyi oluşturduğu kaydedilmiştir.--------------------The need for high strength, bending ability and lightness, mostly in the field of aerospace and aviation, makes the aluminum 7075 – T651 alloy material to have a remarkable position in machining. The machinability of aluminum alloy is simpler compared to titanium and magnesium alloys in the same group. The drilling method is more applied to the shaping of this type of material than the machining methods such as turning, milling and grinding.For this thesis study, aluminum 7075-T651 alloy material with 30 mm thickness, 250 mm width and 350 mm length dimensions were used. The holes were drilled into the alloy material using cutting parameters regarding with three different values of revolutions per minute and rate of feed in the CNC vertical machining machine. The values for revolutions per minute were determined as 2000-3000-4000 rpm and the values for feed rate are determined as 200-400-500 mm/min. Another factor identified for the experiment was the types of drill bits. These are TiALN coated carbide, TiN coated hss and DLC coated drilling bits. Each drill tip type has three different diameters; Ø10 - Ø12 - Ø14 (mm) and uniform tip angle; 118º. In this thesis study, the cutting parameter values determined to aluminum alloy using coolant and the surface roughness values of the holes formed as a result of the drilling process, drill bit wear and chips broken from aluminum alloy were examined.The worst surface roughness values at each diameter value occurred as a result of DLC coated drill bits during drilling into the material. All drill bit types completed the process by coating wear in general and no breakage was observed. Chips produced by drilling the alloy were classified as continuous, discontinuous, winding strip making, stuck and helical-impaired chips. The results of the experiment were evaluated using the L9 array of the Taguchi method and the estimated surface roughness value was very close to the result of the experiment. Regression analysis was performed using the surface roughness values of 27 holes in the experiment. As a result of regression analysis, it was noted that drill bit type had the greatest effect on surface roughness.

Manyetoreolojik (MR) damperler son yirmi yıldır tüm dünyada otomotiv, biyomedikal, inşaat ve savunma sanayi gibi çeşitli alanlarda pratik olarak kullanılmakta ve bu alanlarda yapılan araştırmalar halen güncelliğini korumaktadır. Bu alanların başında ise titreşim altındaki yapıların MR damper ile kontrolü gelmektedir. Bu çalışmada, MR damper kullanılarak betonarme binalardaki sismik titreşimlerinin sönümlenmesi farklı çelik yapı modelleri kullanılarak incelenmiştir. Çalışmada öncelikle MR damper içerisindeki akış ve manyetik alana ilişkin analitik modeller ortaya konulmuş, ardından bir referans MR damper dikkate alınarak farklı HAD yaklaşımları incelenmiş ve literatürdeki HAD yaklaşımlarının MR damperin modellenmesinde yetersiz olduğu gösterilmiştir. Daha sonra, reometre yardımıyla MR sıvının reolojik özellikleri belirenmiş ve bu veriler ışığında yeni bir HAD yaklaşımı ortaya konularak sonuçlar referans MR damper ile doğrulanmıştır. Geliştirilen yaklaşım kullanılarak, yapı modellerine uygun ölçekte bir MR damper tasarlanmış, optimize edilmiş ve üretilmiştir. Ayrıca, geliştirilen HAD yaklaşımı üretilen MR damperin test sonuçları ile bir kez daha doğrulanmıştır. Üretilen MR damper için literatürdeki parametrik dinamik modeller incelenmiş ve bir yapay sinir ağları dinamik modeli geliştirilmiştir. Yapı modellerinin MR damper ile kontrol edilebilmesi için iki tanesi geliştirilen yapay sinir ağları modeli ile çalışan toplam üç adet kontrol algoritması kullanılmıştır. Türkiye yapı stoğunun büyük çoğunluğu 5-8 katlı betonarme binalardan oluşmaktadır. Bu yapıların periyod özellikleri dikkate alınarak, dört farklı çelik yapı modeli tasarlanmıştır. Yapı modelleri bir sarsma tablasına yerleştirilerek El-Centro ve Kocaeli deprem ivmeleri altında MR damper ile yarı-aktif olarak kontrol edilmiştir. Ayrıca ticari bir MR damper kullanılarak deneyler tekrarlanmıştır.Çalışma sonucunda yapı modellerinin kontrolcüsüz duruma göre taban kesme kuvvetleri indekslerinde %50'ye varan bir iyileşme sağlandığı ve üretilen MR damperin ilgili indekslerde ticari bir MR dampere göre %23 daha iyi sonuç verdiği görülmüştür. Magnetorheologic (MR) dampers are widely used around the world in various areas such as civil engineering, biomedical applications, automotive and defense industry, and it remains as an active research area. The control of structures via MR dampers under excitation is a leading topic in this area. In this study, the damping of concrete buildings via MR dampers under seismic excitation was investigated by using different steel building models. The analytical models for the flow and magnetic field inside the MR damper were examined. Different CFD approaches were investigated by considering a reference MR damper, and it was shown that the existing rheological approaches in the literature are not capable of modeling MR dampers. Rheological properties of MR fluid were defined by using a rheometer, and a new CFD approach was developed based on these data. The developed approach was then implemented for the design and optimization of the MR damper that was manufactured consistent to the scale of the building models.Different parametric dynamic models of the manufactured MR damper were investigated, and a non-parametric artificial neural network dynamic model was developed. In order to control the model buildings, three control algorithms were developed as two of them were based on the developed artificial neural network model. The building stock of Turkey consists of 5-8 storey reinforced-concrete structures. Four different steel building models were designed by considering their period parameters. Building models were semi-actively controlled by the MR damper on a shaking table under the earthquake acceleration records of El-Centro and Kocaeli. Experiments were re-conducted by using a commercial MR damper.The study shows that the base shear force indexes can decrease up to 50% regarding the passive-off condition and the manufactured MR damper has 23% better performance compared to a commercial MR damper. 193

Speculative fiction has a close connection with the contextual reality of the society in which it is produced. The use of fictional settings, which are remote in space and time; an emphasis upon the power of imagination; and the representation of imaginary technological and scientific developments may lead speculative fiction to be considered to be detached from reality. However, this approach has undergone a radical change within the context of the Covid-19 pandemic, as adopting a novel attitude has become necessary. Our lives have become similar to the lives of the characters in literary dystopias and science fiction texts. Within this literary tradition that projects fictional alternative world scenarios, there exist numerous speculative texts about pandemics and epidemics. COVID-19 has increased the national and international interest in the sub-genres of speculative fiction such as science fiction, apocalyptic and post-apocalyptic fiction, and dystopia. The aim of this study is therefore to reveal the interconnection between speculative fiction and the real world through brief references to relevant exemplary texts and to discuss the significance of this literary tradition in understanding the present and the future with specific references to its generic features. The ultimate aim of this study will be to prove how speculative works can be guiding and cautionary texts in understanding the possible future scenarios.

İçten yanmalı motorla tahrik edilen taşıtlarda, taşıtın harekete geçirilmesi ve istenilen seyir şartında güç talebinin karşılanması, genellikle fosil yakıtlar ile sağlanmaktadır.20. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan petrol krizi, taşıt üreticilerinin yakıt ekonomisi anlamında teknolojik adımlar atmasını zorunlu hale getirmiştir. Aynı seyir şartını daha düşük tüketim ile sağlamak adına başlayan bu teknolojik rekabet ile beraber taşıtların yakıt tüketim değerlerinin modellenmesi ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Denenecek yeni teknolojik gelişmenin bu modeller üzerinde test edilmesi hem daha ekonomik hem de daha hızlı gelişme kaydetmek adına üreticilere büyük kolaylık sağlamıştır.Bu çalışmada, İstanbul' un metrobüs hattında aktif olarak kullanılmakta olan Mercedes-Benz CapaCity otobüslerin yakıt tüketim değerlerinin modellenmesi amaçlanmıştır. Bu modelleme işlemi Avrupa Komisyonu tarafından geliştirilen VECTO (Taşıt Enerji Tüketim Hesaplama Aracı) programı ile yapılmıştır. Yapılan modellemenin doğrulanabilmesi için, gerçek seyir şartlarında uygulanmış taşıt üstü testler kullanılmıştır. Yakıt ve emisyon ölçüm cihazıyla donatılmış otobüslerin, metrobüs rotası üzerinde gerçekleştirdiği seyir esnasında taşıta ait yakıt tüketimi ve CO2 emisyon değerleri toplanmıştır. Ardından bu veriler, kurulan model sonuçlarıyla karşılaştırılmıştır. In vehicles driven by an internal combustion engine, the set going of the vehicle and the fulfillment of the power demand under the desired driving conditions are generally provided by fossil fuels.The oil crisis that emergent in the end of the 20th century made it compulsory for vehicle manufacturers to take technological steps in terms of fuel economy. With this technological competition which aspiring to provide the same driving condition with more lower consumption, the need to model the fuel consumption values of the vehicles has emerged. The testing of the new technological advances to be tested on these models has provided a great convenience to the producers in order to achieve more economic and faster development.In this study, it is aimed to model fuel consumption values of Mercedes-Benz CapaCity buses which are actively used in Istanbul's metrobus line. This modeling process was made by VECTO (Vehicle Energy Consumption Calculation Tool) developed by the European Commission.In order to validation of the modeling, on-road tests applied under real driving conditions were used. The fuel consumption and CO2 emission values of the vehicles were collected during the trip of the buses, which were equipped with fuel and emission measurement devices, on the metrobus route. Then these data were compared with the model results. 79

Bu tez çalışmanın amacı, salınımlı akışın farklı dalgalı kanal geometrilerinde ısı transferi ve basınç düşümünü Lattice Boltzmann Metodu (LBM) ile incelemektir. Bu bağlamda, iki boyutlu bir kanalda kararlı ve kararsız sıkıştırılamaz akış ve ısı transferinin sayısal analizi Fortran'da programlanan kod ile yapılmıştır. Momentum ve enerji hesaplamaları LBM ile modellenmiştir. Bu çalışmada, tek rahatlama zamanı kuralı ile kare ağ yapısı kullanılmıştır. Bu tez çalışmasında Re=50,100,200,300, Pr=0,7, alt ve üst duvar sabit sıcaklıkta iki farklı keskin kenarlı dalgalı duvar yapısına sahip bir kanalda farklı frekans ve genlikteki salınımlı akışla iki boyutlu Lattice Boltzmann Metoduyla (LBM) ve ticari HAD programı olan Fluent'de çözümler yapılmıştır. Boyutsuz frekans F=400 ve F=200 ve boyutsuz genlik u_A^*=0,5, u_A^*=0,25 olarak her bir LBM ve Fluent çözümünde geometriler (maksimum kanal genişliğinin yarısı) b=7,5 (dar) ve b=10 (geniş) olacak şekilde çözümler yapılmıştır. Kararlı rejim, farklı frekans ve genliklerdeki akışlar ile iki boyutlu farklı iki dalgalı kanalda çözümler yapılmıştır. Bu çözümler Lattice Boltzmann metodunun farklı yöntemleri ile yapılmıştır. Bu yöntemler merdiven, MLS, FH ve ekstrapolasyon olmuştur. Bu yöntemlerle elde edilen sonuçlar hem birbiriyle hem de Fluent'le çözülerek karşılaştırılmıştır. Bu kapsamda akışların sürtünme faktörü ile Nusselt sayıları incelenmiş olup yapılan çözümlerde değerlerin oldukça birbirine yakın çıktığı görülmüştür. Çoğunlukla en yüksek değerler ekstrapolasyon ve merdiven yöntemleriyle elde edilen çözümlerle çıkmış olup en düşük değerler Fluent ile yapılan çözümlerden elde edilmiştir. FH ve MLS yöntemlerinin Fluent'e en yakın çıkan değerler olduğu görülmüştür. b=7,5 dalgalı kanalının b=10 dalgalı kanala göre Nusselt sayısının ve sürtünme faktörünün daha yüksek çıktığı görülmüştür. Bu çözümler sırasında akışın sıkıştırılamaz olduğu ve malzeme özelliklerinin aynı olduğu kabulü yapılmıştır. Dar kanalda ısı transfer miktarının daha fazla olduğu belirlenmiştir. Her durumda Reynolds sayısı arttıkça Nusselt sayının arttığı buna mukabil sürtünme faktörünün azaldığı belirlenmiştir. MLS yöntemiyle en yüksek Nusselt sayısı Re=300'de dar kanalda 8,628, geniş kanalda 8,922 değeri ile F=200 u_A^*=0,5 akışıyla elde edilmiştir. The aim of this thesis is to examine heat transfer and pressure drop in different wavy channel geometries of pulsatile flow with Lattice Boltzmann Method (LBM). In this context, a numerical analysis of steady state and unsteady incompressible flow and heat transfer was performed in a two-dimensional channel. Momentum and energy calculations are modelled with LBM. In this study, the square mesh structure was used with the single relaxation time. In this thesis, solutions were made in Re=50,100,200,300, Pr=0.7, upper and lower wall constant temperature in a channel with two different sharp-edged wavy wall structures using two-dimensional Lattice Boltzmann Method (LBM) and commercial CFD Program Fluent with different frequency and amplitude pulsatile flow. In each LBM and Fluent solution, geometries (half of the maximum channel width) b=7.5 (narrow) and b=10 (wide) were made in each LBM and Fluent solution as nondimensional frequencies F=400 and F=200 and nondimensional amplitudes u_A^*=0.5, u_A^*=0.25. Steady state, and different frequencies and amplitudes flows solutions were made in two-dimensional two different wavy channels. These solutions were made using different methods of lattice Boltzmann method. These methods have been staircase, extrapolation, MLS and FH. The results obtained by these methods were compared both with each other and with Fluent. In this context, the friction factor of the flows and Nusselt numbers were examined and the values were found to be very close to each other in the solutions. Most of the highest values are obtained by extrapolation and staircase solutions and the lowest values are derived from solutions made with Fluent. FH and MLS methods have been shown to be the closest values to Fluent. It was observed that the Nusselt number and friction factor of the b=7.5 wavy channel was higher than the b=10 wavy channel. During these solutions, it was accepted that the flow was incompressible and that the material properties were the same. It was determined that the amount of heat transfer in the narrow channel was higher. In any case, when the Reynolds number increased, the Nusselt number increased, and the friction factor decreased. The highest Nusselt number was obtained by MLS in Re=300 with 8.628 in narrow channel, 8.922 in the wide channel in the flow of F=200 u_A^*=0.5. 149

Sürekli gelişen günümüz endüstri dünyasında, kullanılan sektöre ve insanoğlunun artan ihtiyaçlarına bağlı olarak malzeme dünyasında da hızlı bir gelişme yaşanmaktadır. Özellikle malzemelerden; düşük maliyet, uzun ömür, çevreye ve insana zararsızlık, dayanım, geri kazanım, korozyona direnci, yüksek rijitlik, titreşim sönümleme, ısı ve ses yalıtımı vb. gibi özelliklerin istenmesi ve saf malzemelerin bu ihtiyaçlara yeteri kadar cevap verememesinden ötürü, kompozit malzemeler üzerinde yapılan çalışmalar artmıştır.Kompozit malzemeler, endüstrideki ihtiyaçları tek başına karşılayamayan iki ya da daha fazla farklı özellik ve yapıdaki malzemelerin fiziksel olarak makro ölçekte uygun oran ve koşullarda bir araya getirilmesiyle oluşturulan malzemelerdir. Bir araya getirilen farklı özelliklerde malzemeler, kompozit bir yapı oluşturduktan sonra, tek başına sahip olduklarından daha üstün özellik sunmanın yanısıra, yeni özellikler de kazanırlar. Kompozit malzemeleri oluşturan takviye elemanları ve matrisler ve bunlarla kullanılacak imalat yöntemleri, kompozit malzemelerden istenilen özelliklere göre çeşitlendirilebilir.Vakum destekli polimer matrisli kompozit malzeme imalat yöntemlerinden biri olan Vakum Destekli Reçine Transfer Kalıplama (VARTM) imalat yöntemi, düşük yatırım maliyeti, istenilen parça boyutlarının kolaylıkla üretilebilmesi ve uygulanabilirliğinin yüksek olması gibi avantajlarına karşın, üretim süresinin uzun oluşu, yüksek hurda oranı, reçinenin homojen akışı sağlayamaması ve düşük mekanik özellikli parçaların üretilmesi gibi dezavantajlarından dolayı endüstriyel alanda kullanımı kısıtlanmaktadır. VARTM imalat yönteminde karşılaşılan bu problemlere çözüm amaçlı geliştirilen Kontrollü Hızlı Kanalı Reçine Kalıplama (FASTRAC) imalat yönteminde, uygulanan harici vakum haznesi ile ikinci bir vakum ortamı oluşturulmakta ve böylelikle reçine akışı rahatlatılmaktadır. Bununla birlikte, FASTRAC imalat yöntemi ile reçine elyafı daha hızlı ve homojen bir şekilde doldururken, uygulanan vakum haznesinin reçine enjeksiyonu başladıktan sonra hareket ettirilememesi uygulanabilirliğini azaltmaktadır. FASTRAC imalat yönteminin sağladığı avantajları kaybetmeden, sahip olduğu dezavantajları giderebilmek amacı ile geliştirilen Vakum Destekli Sıkılık Azaltma (VIPR) imalat yönteminde ise harici olarak uygulanan vakum haznesi, üretim anında istenilen bölgelere uygulanabilmektedir. VARTM imalat yönteminin sorunlarına çözüm amaçlı geliştirilen ve FASTRAC ve VIPR imalat yöntemlerinde kullanılan harici vakum haznesinin yarattığı en büyük problem ise, reçine akışını rahatlatmak amacıyla vakum haznesi içerisine uygulanan vakum basıncından dolayı vakum haznesinin elyaf ile temas ettiği bölgelerde yarattığı sıkıştırma basıncıdır. Bu sıkıştırma basıncı sonucunda reçine, vakum haznesi içerisine rahatlıkla girememekte ve reçinenin elyaf dokuma içindeki akışını olumsuz etkilemektedir. Sunulan tezde, VIPR imalat yönteminde kullanılmak üzere sıkıştırma basıncını azaltma amacı ile tasarlanmış harici vakum haznelerinin deneysel uygulamaları incelenmektedir.Geleneksel VIPR imalat yöntemi uygulanan deneylerde, vakum haznesinin elyaf üzerine uyguladığı sıkıştırma basıncı, çift ayaklı vakum haznesi uygulamalı VIPR imalat yönteminde düşürülmüştür. Böylelikle reçinenin hazne giriş ve çıkışlarında karşılaştığı kuvvet azaltılmış ve reçinenin hazne içerisine girişi ve çıkışı kolaylaştırılmıştır. Tez çalışmasında geliştirilen tasarımın sağladığı bu avantaj neticesinde çift ayaklı vakum haznesi uygulamasıyla gerçekleştirilen VIPR imalat yönteminin, geleneksel VIPR yöntemine göre %5, VARTM yöntemine göre %16 daha hızlı reçine dolumu gerçekleştirebildiği belirlenmiştir. Çift ayak destekli vakum haznesinin üretim hızını arttırmanın yanısıra sağladığı bir diğer avantaj ise, bu imalat yöntemi ile üretilen kompozit parçaların ortalama çekme, eğme ve darbe mukavemetlerinin artmış olmasıdır.Tezdeki deneysel çalışmalar sonucunda, tez çalışması kapsamında tasarlanan 3 farklı tasarımdan biri olan `Çift Ayak Destekli Harici Vakum Haznesi` tasarımında reçinenin elyaf dokumayı, hem tezde araştırılan diğer tasarımlara ve hem de literatürdeki mevcut diğer vakum haznelerine göre, daha hızlı ve homojen bir şekilde doldurduğu belirlenmiştir. In the constantly developing world of industry, a rapid development is also experienced in the material world depending on the sector used and the increasing needs of human beings. Especially from the materials; low cost, long life, harmless to the environment and human, strength, recovery, corrosion resistance, high rigidity, vibration damping, heat and sound insulation, etc. Studies on composite materials have increased due to the demand for such properties and the inability of pure materials to adequately respond to these needs.Composite materials are materials created by physically combining materials of two or more different properties and structures, which cannot meet the needs of the industry, on a macro scale at appropriate rates and conditions. The materials with different properties combined, after creating a composite structure, acquire new properties besides offering superior properties than they have alone. The reinforcing elements and matrices forming the composite materials and the manufacturing methods to be used with them can be varied according to the properties desired from the composite materials.The main problems encountered in vacuum supported polymer matrix composite material manufacturing techniques such as Vacuum Induced Resin Transfer Molding, Fast Remotely Actuated Channelling and Vacuum Induced Preform Relaxation, the inability of the resin to fill fiber weaving fast and the non-homogeneous flow of resin, does not allow industrial use of vacuum-supported polymer matrix composite material manufacturing methods.Although there are some advantages of Vacuum Induced Resin Transfer Molding (VARTM) as one of vacuum induced polymer based composite materials manufacturing techniques, due to some disadvantages such as low production rate, high scrap ratio, non-homogeneous flow and low mechanical properties, VARTM manufacturing technique is not used commonly in the industry. To be a solution for these disadvantages, Fast Remotely Actuated Channelling (FASTRAC) was came up. In FASTRAC manufacturing technique, another vacuum enviroment is created inside of an external vacuum chamber to increase flowability and homogeneity. Due to not mobile vacuum chamber used in FASTRAC, FASTRAC manufacturing technique could not be popular in the industry. Therefore, Vacuum Induced Preform Relaxation (VIPR) is used by making vacuum chamber mobile. `Vacuum Induced Preform Relaxation` (VIPR) manufacturing method has been developed to solve some problems such as low flow rate and poor matrix distribution homogeneity encountered in VARTM and FASTRAC methods. Unlike VARTM manufacturing method, an external vacuum chamber is used in VIPR manufacturing method. The vacuum chamber applied to the regions where the matrix slows on the reinforcing element increases the permeability of the reinforcing element regionally and accelerates the flow of the matrix.The working logic of the external vacuum chamber is to increase the permeability of the reinforcing element using the low pressure medium created inside the chamber, thereby speeding up the matrix flow. For this reason, the resin speed in the region where the external vacuum chamber is applied is considerably higher than the resin flow rate in the VARTM method. However, this vacuum pressure applied to the external vacuum chamber increases the force exerted by the chamber vertically on the vacuum bag and therefore on the fiber. This significantly reduces the flow rate of the matrix into the vacuum chamber.By developing of FASTRAC and VIPR manufacturing techniques, some problems of VARTM such as not homogenous flow and low production rate are solved partly. On the other hand, due to external vacuum inside of the external vacuum chambers of FASTRAC and VIPR manufacturing tehniques, frame pressure is occured in where the vacuum chamber touches with glass wool. Due to frame force, resin flow is became very low. In this study, three vacuum chambers are designed and studied to prevent frame force. Firstly, thicker gaskets are used on the frame of the vacuum chamber to decrease frame pressure. However, due to high difference between the pressures of inside and outside of the vacuum chamber, thicker gaskets are got inside and became useless. In the second design, springs are used inside of the vacuum chamber to decrease frame pressure by acting like a damping spring. Eventhough resin flowability is became better in where frame force is applied, resin faces much more pressure due to springs. The last but not least, the other vacuum chamber is designed with 2 legs which can be moved up-and-down during the resin injection. By adjusting the position of the legs, frame pressure can be decreased by not creating any other forces preventing resin flow inside of the vacuum chamber. According to the results of experiments, resin flow is became more homogenous and faster with the last design, the vacuum chamber with 2 legs. In experiments where traditional VIPR manufacturing method has been applied, the compression pressure applied by the vacuum chamber on the fiber has been reduced in the VIPR manufacturing method with double foot vacuum chamber application. Thus, the force faced by the resin at the inlet and outlet of the chamber is reduced and the entry and exit of the resin into the chamber is facilitated. As a result of this advantage provided by the design developed in the thesis study, it has been determined that the VIPR manufacturing method realized with the application of double-legged vacuum chamber can perform resin filling 5% faster than the traditional VIPR method and 16% faster than the VARTM method.In addition to increasing the production speed of the double foot supported vacuum chamber, another advantage is that the composite parts produced with this manufacturing method have increased average tensile, bending and impact strengths.As a result of the experimental studies in the thesis, it was determined that in the `Double Foot Supported External Vacuum Chamber` design, which is one of the 3 different designs designed within the scope of the thesis, the resin fills the fiber weaving faster and homogeneously than other designs researched in the thesis and other available vacuum chambers in the literature. 87

AISI 316L paslanmaz çelik alaşımı yapısal mühendislik malzemesi ve biyomalzeme olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır. Bu çalışmada, AISI 316L paslanmaz çelik alaşımlarının, mikrodalga ısıtma kullanılarak kutu borlama yöntemi ile borlanması incelenmiş ve borlama sonrası yüzeyin karakterizasyonu gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla, AISI 316L paslanmaz çelik alaşımı numuneler, mikrodalga fırında (2,9 kW / 2,45 GHz), Argon koruyucu gaz altında, 800, 850, 900 ve 950 oC' lerde 2, 4 ve 6 saat borlanmıştır. Borlanmış AISI 316L paslanmaz çelik alaşımının, makroyapısal, mikroyapısal, elementel, mekanik ve tribolojik özellikleri incelenmiştir. Mikrodalga borlama ile 6,21-63,51 µm kalınlıkta borür tabakası elde edilmiştir. Ayrıca, mikrodalga ısıtmanın bor difüzyon kinetiğine etkisi de belirlenmiştir. Mikrodalga ısıtma ile borlanan AISI 316L paslanmaz çelik alaşımında bor aktivasyon enerjisi 244,15 kJ·mol−1 olarak tespit edildi. Mikrodalga etki sonucunda, geleneksel ısıtmaya göre, ön-üstel faktörün 4600 kata kadar arttığı belirlendi. Borlama sonucunda FeB, Fe2B, Cr5B3 ve NiB borürleri ve Fe-Ni-Si difüzyon bariyeri oluşumu tespit edildi. Daimler-Benz Adezyon testleri sonucunda 800, 850 ve 900 °C' de borlanan numuneler yeterli adhezif dayanımı gösterdi. En iyi özgül aşınma dayanımı değerleri 850 °C' de 6 saat borlanan ve 900 °C' de 4 saat borlanan numunelerde görüldü. FeB, Fe2B fazlarının ve difüzyon bölgesinin elastisite modülleri sırası ile 404,45, 367,34 ve 313,11 GPa olarak tespit edildi. Sertlikleri ise sırası ile 18,86, 11,72 ve 5,54 GPa olarak belirlendi. Akma dayanımları ise 6,28, 3,90 ve 1,84 GPa olarak hesaplandı. Kırılma tokluğu testleri sonucunda, FeB ve Fe2B fazının kırılma toklukları sırası ise 1,048 ve 4,882 MPa∙m1/2 olarak ölçüldü. Geleneksel yönteme kıyasla, Mikrodalga ısıtma ile gerçekleştirilen borlamada, borlama süresinden %50 tasarrufu sağlandı ve elde edilen borür tabakası kalınlığında ise %32 artış sağlandı. AISI 316L stainless steel alloy is widely used as structural engineering material and biomaterial. In this study, boriding of AISI 316L stainless steel alloys by powder-pack boriding method using microwave heating was investigated and the characterization of the boronized surface was performed. For this purpose, AISI 316L stainless steel alloy samples were boronized in the microwave furnace (2.9 kW / 2.45 GHz) at 800, 850, 900 and 950 oC for 2, 4 and 6 hours under the Argon shielding gas. The macrostructural, microstructural, elemental, mechanical and tribological properties of the boronized AISI 316L stainless steel alloy were investigated. 6.21-63.51 µm thick boride layers were obtained in microwave borided in AISI 316L. The effect of microwave heating on boron diffusion kinetics has been also determined. Boron activation energy was determined as 244.15 kJ·mol−1 in boronized AISI 316L stainless steel alloy microwave heating. As a result of the microwave effect, the pre-exponential factor increased up to 4600 times compared to traditional heating. As a result of boiling, FeB, Fe2B, Cr5B3 and NiB borides and Fe-Ni-Si diffusion barrier formation were detected. As a result of Daimler-Benz Adhesion tests, samples boiled at 800, 850 and 900 °C showed enough adhesive strength. The best wear performances were seen in samples that were boronized at 850 °C for 6 hours and at 900 °C 4 hours. The elasticity modules of FeB, Fe2B phases and diffusion region were determined as 404.45, 367.34 and 313.11 GPa, respectively. Their hardnesses were determined as 18.86, 11.72 and 5.54 GPa, respectively. Yield strengths were calculated as 6.28, 3.90 and 1.84 GPa, respectively. As a result of the fracture toughness tests, the order of fracture toughness of the FeB and Fe2B phase was measured as 1.048 and 4.882 MPa∙m1/2. Compared to the traditional method, with microwave heating, 50% saving was achieved in boriding time and 32% increase in the thickness of the boride layer obtained. 166

Yüksek performansları, düşük yakıt tüketimleri ve maliyetleri gibi özellikleri nedeniyle dikkat çeken dizel motorlar araştırmaların odak noktası arasında yer almaktadır. Özellikle alternatif yakıt araştırmalarının da yoğunlaştığı çalışmalarda bilgisayar modellerinin kullanımının da yaygınlaştığı görülmektedir. Özellikle motor tasarımı ve optimizasyonunda bilgisayar modellerinin kullanılması, araştırmacıları önemli bir maliyetten kurtarmakta ve araştırmacıların amaçlarına daha hızlı bir şekilde ulaşmalarını sağlamaktadır. Günümüzde AVL-Boost, Ricardo-WAVE, GT-Power gibi pek çok farklı yazılım kullanılmakta olup her biri kendi içerisinde farklı özellikler taşımaktadır. Bu çalışmada tek silindirli bir dizel motoru bilgisayar optimizasyonu yapılarak sanal ortamda modellenmiştir. Bu sayede yapılacak alternatif yakıt çalışmalarında gereksiz vakit ve maliyet kaybının önüne geçilmesi hedeflenmiştir. Aynı zamanda alternatif yakıt katkısı da eklenerek etkilerin deney yapılmadan incelenebilmesi sağlamıştır. Çalışmada kullanıcı dostu ara yüzü farklı parametrelere kolayca kontrol edebilme gibi özelliklerinden dolayı ve yaygın kullanımı nedeniyle AVL-Boost yazılımı seçilmiştir. Çalışmanın ilk aşamasında, daha önceden yapılan çalışmalar ışığında, standart bir dizel motorun model kapsamında optimizasyonu sağlanmış, ikinci aşamasında ise alternatif yakıt olarak metan gazı kullanımının etkileri model çerçevesinde teorik olarak analiz edilmiştir. Alternatif Yakıt olarak rezervlerinin yeterli olması, yakıt özellikleri ve düşük fiyatı nedeniyle dizel motorlarında kullanımı uygun görülen Doğalgazın büyük çoğunluğunu ihtiva eden Metan gazı seçilmiştir. Metan (CH4) gazı motorine %20, %40, %60 ve %80 oranına ilave edilmiş ve etkileri incelenmiştir. Test biçimlerine göre iki farklı değerlendirme metodu uygulanmıştır. Birinci metotta her yakıt katkısı için silindir içerisine aynı miktarda yakıt girdisi sağlanarak elde edilen değişim, diğerinde ise yakıt miktarı değişimi ile sabit güç ve sabit tork değerlerinde elde edilen değişim incelenmiştir. Sabit yakıt miktarı ile maksimum basınç, güç, tork artarken ÖYT düştüğü, CO emisyonlarında ise azalma, NOx emisyonlarında da artma gözlemlenmiştir. Yakıt miktarının her yakıt miktarı değişimi ele alınan kısım için ise maksimum basınç düşük devirlerde farklılık gösterse de yüksek devirlerde motorin kullanımına göre aynı kalmış, güç ve tork ise sabit olarak hesaplanmış ve NOx ve CO emisyonlarında belirgin bir azalma tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçların, benzer parametreler ile yapılan deneysel çalışmalar ile örtüştüğü gözlemlenmiştir. Diesel engines, which stand out due to their high performance, low fuel consumption, and cost, are among the focus of research. It is seen that the use of computer models has become widespread, especially in studies where alternative fuel research is also concentrated. The use of computer models, especially in engine design and optimization, saves researchers a significant cost and enables researchers to reach their goals faster. Today, much different software such as AVL-Boost, Ricardo-WAVE, GT-Power are used and each has different features in itself. In this study, a single-cylinder diesel engine is modeled in a virtual environment by computer optimization. In this way, it is aimed to prevent unnecessary time and cost loss in alternative fuel studies. At the same time, by adding alternative fuel additives, it has been made possible to examine the effects without testing. In the study, AVL-Boost software was chosen due to its features such as its user-friendly interface to control different parameters easily and its widespread use. In the first stage of the study, in the light of previous studies, a standard diesel engine was optimized within the scope of the model, and in the second stage, the effects of using methane gas as an alternative fuel were analyzed theoretically within the framework of the model. Methane gas, which contains the majority of natural gas, was chosen as an alternative fuel due to its sufficient reserves, fuel properties, and low price. Methane (CH4) gas was added 20%, 40%, 60%, and 80% to the diesel, and its effects were examined. Two different evaluation methods were applied according to the test styles. In the first method, the change obtained by providing the same amount of fuel input into the cylinder for each fuel additive, and in the other, the change obtained in constant power and constant torque values ??with the change of fuel amount was examined. As the maximum pressure, power, and torque increased with the amount of fixed fuel, IAT decreased, CO emissions decreased, and NOx emissions increased. For each part of the fuel amount change in the amount of fuel, although the maximum pressure differs at low revs, it remained the same at high revs compared to the use of diesel, and the power and torque were calculated as constant and a significant reduction in NOx and CO emissions was detected. It has been observed that the results obtained coincide with experimental studies conducted with similar parameters.

Metal kesme işlemlerinde kullanılan kesme sıvılarının tribolojik performansı ve sürdürülebilirlik niteliği uzun ve kısa vadede elde edilecek işleme verimini doğrudan etkilemektedir. Yağlama ve soğutma kabiliyeti yüksek sıvıların kullanılması ile kesme kuvvetleri, yüzey pürüzlülüğü, takım aşınması ve kesme sıcaklığı azaltılarak takım ucu ve iş parçasında meydana gelen mekanik hasarların önüne geçilebilir. Ayrıca bu sıvıların toksik madde içermemeleri, geri dönüşebilir olmaları ve minimum miktarda kullanılmaları sürdürülebilir bir üretim sağlamak açısından oldukça önemlidir. Bu doğrultuda bu çalışmada nano partikül katkılı bitkisel kesme sıvılarının tribolojik performansı incelenmektedir. Bitkisel esaslı yağlayıcı olarak kanola yağı, nano partikül katkısı olarak nano gümüş seçilmiştir. Çalışma kapsamında AA7075-T6 malzemesi kuru işleme, bor yağı, bitkisel yağlayıcı ve nano gümüş katkılı bitkisel yağlayıcı şartları altında frezeleme deneylerine tabi tutulmuştur. Deneyler öncesinde sıvıların fiziksel özellikleri incelenmiştir. İşleme parametreleri olarak farklı ilerleme ve talaş derinliği belirlenmiş, kesme hızı sabit kabul edilmiştir. Deneyler sonucunda yüzey pürüzlülüğü, kesme kuvvetleri, kesme sıcaklığı, talaş morfolojileri ve takım aşınması incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre Fx kesme kuvvetinin oluşumunda ilerleme oranı, talaş derinliği ve yağlama parametrelerinin etki oranları sırasıyla %3,91, %8,06 ve %79,0 şeklindedir. Fy kuvvetinin oluşumunda ise ilerleme oranı, talaş derinliği ve yağlama parametrelerinin etki oranları sırasıyla %0,26, %4,42 ve %87,3 şeklindedir. Kesme sıvılarından bor yağı ve kanola yağı kesme kuvvetlerini azaltmada birbirine yakın sonuçlar vermiştir. Nano partikül katkısı ise kesme kuvvetlerinin bir miktar artmasına sebep olmuştur. Yüzey pürüzlülüğünün oluşumunda etkili parametreler sırasıyla yağlama, ilerleme oranı ve talaş derinliği şeklinde, etki oranları ise sırasıyla %91,60, %0,21% ve %0,01 şeklindedir. Kesme sıcaklığının oluşumunda ise etkili parametreler sırasıyla yağlama, ilerleme oranı ve talaş derinliği şeklinde, etki oranları ise sırasıyla %79,56, %1,79 ve %0,48 şeklindedir. Nano gümüş katkısı yüzey pürüzlülüğü, talaş morfolojisi, takım aşınması ve kesme sıcaklığı açısından diğer sıvılara oranla yüksek performans sağlamıştır. Deneysel parametrelerin optimum seviyelerini belirlemek amacıyla S/N ve Yanıt Yüzey analizine göre optimizasyon gerçekleştirilmiştir. İlerleme oranı ve kesme derinliği açısından düşük işleme şartları optimum olarak belirlenmiştir. nAg katkısı ile elde edilen kesme sıvısı, kesme kuvvetleri dışında diğer çıkış parametrelerinde optimum yağlama koşulu olarak belirlenmiştir. Tribological performance and sustainability of cutting fluids used in metal cutting processes directly affect the processing efficiency to be obtained in the long and short term. By using cutting fluids with high lubrication and cooling capabilities, cutting forces, surface roughness, tool wear and cutting temperature can be reduced, and mechanical damage to the tool tip and workpiece can be prevented. It is also important that these fluids do not contain toxic substances, they are recyclable and used in minimum amounts in order to ensure sustainable production. Accordingly, in this study, the tribological performance of nano particle-added vegetable cutting fluids was examined. Canola oil was chosen as a vegetable-based lubricant, and nano silver was chosen as a nanoparticle additive. Within the scope of the study, milling experiments of AA7075-T6 material were carried out under the conditions of dry machining, boron oil, vegetable based lubricant and nano-silver added vegetable based lubricant. Physical properties of liquids were examined before experiments. Different feed and depth of cut were determined as machining parameters, cutting speed was accepted as constant. As a result of the experiments, surface roughness, cutting forces, cutting temperature, chip morphologies and tool wear were examined. According to the results obtained, the effect rate of feed rate, depth of cut and lubrication parameters in the formation of the Fx cutting force were 3.91%, 8.06% and 79.0%, respectively. The effect rate of feed rate, depth of cut and lubrication parameters in the formation of the Fy cutting force were 0.26%, 4.42% and 87.3%, respectively. Boron oil and canola oil gave close results in reducing cutting forces. On the other hand, nano particle additive caused some increase in cutting forces. The effective parameters in the formation of surface roughness were lubrication, feed rate and depth of cut, respectively, and the effect rates were 91.60%, 0.21% and 0.01%, respectively. The effective parameters in the formation of the cutting temperature were lubrication, feed rate and depth of cut, respectively, and the effect rates were 79.56%, 1.79% and 0.48%, respectively. Nano silver additive provided high performance compared to other liquids in terms of surface roughness, chip morphology, tool wear and cutting temperature. In order to determine the optimum levels of experimental parameters, optimization was performed according to S/N and Response Surface analysis. Low machining conditions were optimally determined in terms of feed rate and depth of cut. The cutting fluid obtained by nAg additive was determined as the optimum lubrication condition in the other output parameters except the cutting forces. 85

Dünyada enerji gereksinimi her geçen gün artmaktadır ve kullanılan enerjinin % 85'i Makine Mühendisliği Bölümü maliyetinin fazla olması ve elde edilme zorluğu gibi nedenlerinden dolayı fosil kökenli yakıta alternatif yakıt arayışı önem kazanmıştır. Alternatif yakıt olarak önem kazanan yakıtlardan bir tanesi de biyodizeldir.Bu çalışmada kullanılan tall yağı, kâğıt üretim esnasında atık yağ olarak ortaya çıkmaktadır. Bu atık yağ distilasyon yöntemi ile reçine ve yağ asitleri olarak birbirinden ayrıştırılmıştır. Elde edilen yağ asitlerinden tall yağı biyodizeli üretilip fiziksel ve kimyasal özellikleri belirtilmiştir. Üretilen tall yağı biyodizeli % 10 ve % 20 oranında dizel yakıtı ile karışım oluşturularak TALL-10 ve TALL-20 deney yakıtları elde edilmiştir.Deney yakıtları tek silindirli, dört zamanlı, doğal emişli ve doğrudan enjeksiyonlu dizel motorda denenmiştir. Yapılan deneylerde motor performans ve emisyon değerleri belirlenmiştir. Dizel yakıta göre biyodizel-dizel karışımlarının tork ve güç değerlerinde azalmalar meydana gelirken özgül yakıt tüketimleri artmıştır. Dizel yakıta biyodizel ilavesi ile birlikte genellikle NOx,O2, CO2 emisyonlarında artmalar meydana gelirken, CO emisyonlarında azalmalar meydana gelmiştir. HC emisyonlarında ise düşük devirlerde biyodizel-dizel yakıt karışımları dizele göre azalırken, yüksek devirlerde artmalar meydana gelmiştir. Egzoz gazı sıcaklığı yüksek motor devir sayılarında artma meydana gelmiştir.Deney yakıtları fiziksel ve kimyasal özelliklerinin dizel yakıtı değerlerine yakın olması ile birlikte motor performans ve emisyon sonuçlarına göre dizel yakıtına alternatif olarak tarım amaçlı su motorlarında kullanılabileceği sonucuna varılmıştır. The demand for energy in the world is increasing day by day and 85 % of the comsumed energy is obtained from fossil origin energy sources. The search for alternative fuel to fossil fuel has been gained importance due to the reasons such as fossil fuels' damage to the environment, their high cost and the difficulty in obtaining them. One of the fuels that gains importance as an alternative fuel is biodiesel.The tall oil used in this study emerges as waste oil during paper production. This waste oil is separated from each other as resin and fatty acids by distillation method. Methyl ester is produced from the fatty acids obtained and their physical and chemical properties are indicated. TALL-10 and TALL-20 test fuels were obtained by blending the produced tall oil biodiesel with 10 % and 20 % diesel fuel.Test fuels were tested in a single cylinder, four stroke, naturally aspirated and direct injection diesel engine. In the experiments, engine performance and emission values were determined. While decreases in torque and power values of biodiesel-diesel mixtures compared to diesel fuel, specific fuel consumption increased. Biodiesel addition to diesel fuel generally resulted in increases in NOx, O2, CO2 emissions while decreases in CO emissions. In the case of HC emissions, while biodiesel-diesel fuel mixtures decreased at low revs compared to diesel, there were increases at high revs. Exhaust gas temperature increases at high engine speed.It is concluded that the physical and chemical properties of the test fuels are close to the diesel fuel values and can be used as an alternative to diesel fuel in agricultural water engines according to the engine performance and emission results. 66

İtfaiye istasyonlarında yangın söndürme, su çekme vb. gibi işlemlerde kullanılan yangına müdahale hortumlarının kurutulması için mevcut durumda doğal kurutma kullanılmaktadır. Kullanımlarından sonra itfaiye istasyonlarında temizliği ve bakımı yapılan yangına müdahale hortumlarının, uzun ömürlü olabilmesi için kurutularak depolanması gerekmektedir. Burada amaç, hortumların yıpranmasının geciktirilmesi ve içlerindeki suyun kurutularak, hortumların ağırlığını azaltmak ve bu sayede olay esnasında en hızlı kullanımın sağlanması için belirlenmiş tekniklerden olan serme toplama yöntemlerine göre hortumların depolanabilmesidir. Mevcut durumda kurutma işlemi için kullanılan doğal kurutma özellikle hava şartlarından çabuk etkilendiği ve yavaş olduğu için alternatif yöntemlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışma ile doğal kurutmaya alternatif kurutma yöntemleri incelenmiştir. Bu sayede enerjiden ve zamandan tasarruf ederek verimsiz çalışma saatlerinde de azalmaya gidilmesi hedeflenmiştir. Mikrodalga kurutucu ve bantlı tip tünel kurutucu kullanılarak 30, 60 ve 90 dakika boyunca su emmesi sağlanan yangına müdahale hortumlarına kurutuma işlemi uygulanmıştır. Mikrodalga kurutucuda 120 W, 350 W ve 460 W güç değerlerinde, bantlı tip tünel kurutucuda ise 50 ?C, 60 ?C ve 70 ?C sıcaklık değerlerinde deneyler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre nem analizi, enerji tüketim analizi, termal ölçümler, mukavemet analizi, SEM görüntüleri değerlendirmesi, kuruma hızı hesaplaması, difüzyon katsayısı ve aktivasyon enerjisi hesaplamaları yapılmıştır. Ayrıca deney sonuçlarından elde edilen veriler ile Approximation of Diffusion, Verma et al., Two Term Exponantial, Henderson & Pabis, Newton, Wang & Singh, Midilli et al., Copace, ve Logarithmic modeller kullanılarak matematiksel modellemeleri de yapılmıştır. Modelleme sonuçlarına göre bu çalışma için en uygun modelin Logaritmik olduğu anlaşılmıştır. En az enerji tüketimi ve en kısa sürede kurutma 460 W güç değerinde mikrodalga kurutucu ile yapılan deneyde görülmüştür. Deneylere ait tüm sonuçlar değerlendirildiğinde iki tip kurutmanın da mekanizmaları farklı olduğu için farklı kuruma süreleri ile farklı enerji tüketimleri gözlendiği ancak genel sonuç olarak mikrodalga kurutmanın bantlı tip kurutmaya göre daha verimli gerçekleştiği anlaşılmıştır. Natural drying is currently being used in order to dry for the fire hoses which are used for fire extinguishing, water drawing, etc. in fire stations. The fire intervention hoses, which are cleaned and maintained at the fire stations after using, needs to be stored by drying for a long life. The aim is to store the hoses according to the laying methods, which are among the techniques determined to delay the wear of the hoses and to dry the water inside them, to reduce the weight of the hoses and thus ensure the fastest use during the event. In the current situation, alternative methods are needed due to the fact that the natural drying is slow and effected easily from the weather conditions. With this study, alternative drying methods to natural drying were investigated. In this way, it is aimed to decrease energy and inefficient working hours by saving energy and time. Drying was applied to fire intervention hoses, which provided water absorption for 30, 60 and 90 minutes using a microwave dryer and band tunnel type dryer. Experiments were carried out at 120 W, 350 W and 460 W power values in microwave dryers and at 50 ?C, 60 ?C and 70 ?C temperature in band type tunnel dryers. According to the results moisture analysis, energy consumption analysis, thermal measurements, strength analysis, SEM images are evaluated, additively drying rate calculation, diffusion coefficient and activation energy were also calculated. In addition, Approximation of Diffusion, Verma et al., Two Term Exponantial, Henderson and Pabis, Newton, Wang & Singh, Midilli et al., Copace, and Logarithmic models were used to the modeling results, it was understood that the most suitable model for this study is Logarithmic. The least energy consumption and the shortest drying time was observed in an experiment with a 460 W power of microwave dryer. When all the results of the experiments are evaluated, it is understood that different drying times and different energy consumption are observed since the mechanisms of two types of drying are different, but in general, microwave drying is faster than band type drying.

Tribolojinin konularından biri olan sürtünme, yüzeyleri belli bir baskı altında temas halinde olan ve göreceli hareketli makina parçalarında aşınmaya neden olur. Makinalardaki hasarın büyük bölümü aşınma kaynaklıdır. Kuru sürtünmenin kaçınılmaz olduğu durumlarda makina elemanının ömrünün uzun olması için aşınma direnci yüksek malzemeler tercih edilir. Bunun yanında aşınmaya bağlı bir hasar meydana gelmeden önce bu durumun öngörülebilmesi ile alınacak önlemler ve yapılacak bakımlar ile parça ömrünün uzatılması söz konusudur. Aşınma hasarlarının öngörülmesi için aşınma deneylerine bağlı modeller üzerinden simülasyon çalışmaları yapılarak öngörü gerçekleştirmek mümkündür. Literatürde özellikle otomotiv ve havacılık sektöründe, metal ve polimer esaslı malzemelerden alüminyum ve epoksi kompozit malzemelerin, son yıllarda yaygın olarak kullanıldığı görülmektedir. Bu malzemelerin ortak özelliği hafiflik, korozyon direnci yüksek ve kompozit olarak kolay üretilebilir olmasıdır. Ancak bu malzemelerin saf olarak kullanılması durumunda aşınma dirençleri düşüktür. Kendinden yağlama özelliğinden dolayı grafen, alüminyum ve polimer kompozitlerde, bu malzemelerin aşınma karakteristiklerini iyileştirmek için yaygın olarak kullanılmaktadır.Pin-on-disk testi, bu çalışma kapsamında hazırlanan alüminyum ve epoksi grafen örneklerinin aşınma davranışını ölçmek ve kuru sürtünmeli aşınma testlerini yapmak için kullanılan standart testlerden biridir. Elde edilen deney sonuçlarından malzeme çiftlerinin aşınma karakteristikleri oluşturulmuştur. Deneyler sırasında ölçülen sürtünme kuvveti ile sürtünme yolu uzunluğu başına ağırlık kaybından hesaplanan aşınma oranı, tek giriş-tek çıkışlı aşınma prosesinin giriş ve çıkış değişkenleri olarak kabul edilmiş ve her bir pin-on-disk testi için sistem tanılama yöntemiyle üç farklı model elde edilmiştir. Elde edilen modellerin simülasyonu deneysel sonuçlarla karşılaştırılmış, simülasyon ve deney sonuçlarının uyumu modelleme sonuçları ile birlikte verilmiştir.Bu çalışma toplam beş bölümden oluşmuştur. İlk bölüm olan giriş bölümünde tez konusu ve literatür özetine yer verilmiştir. İkinci bölümde aşınma testlerinde kullanılacak olan ve son yıllarda literatürde yeni olan grafen katkılı alüminyum ve epoksi matrisli kompozitler hakkında bilgi verilmiş, test numuneleri ve aşınma disklerinin hazırlanması anlatılmıştır. Bölüm 3'te kuru sürtünmeli aşınma testlerinde standart olarak kullanılan pin-on-disk testi hakkında bilgi verilerek testin yapılışı anlatılmıştır. Tanılama çalışması Bölüm 4'te anlatılmış, tanılama sonucu elde edilen modellerin simülasyonu ve deneysel sonuçlarla karşılaştırılması yine aynı bölümde verilmiştir. Bölüm 5 'te çalışmadan elde edilen sonuçlar ve değerlendirme yapılmıştır. Friction, one of the subjects of tribology, causes wear on relatively moving machine parts whose surfaces come into contact under a certain pressure. Most of the damage to the machines is caused by wear. In the case of where dry sliding wear is unavoidable, materials with high wear resistance are preferred to extend the life of the machine element. In addition, it is possible to predict wear loss before wear-related damage occurs and to extend the service life of the parts with the measures to be taken and the maintenance to be performed. For the prediction of wear damage, it is possible to realize the prediction by simulation studies on the models based on the wear tests.In the literature, especially in the automotive and aerospace industry, it is seen that aluminum and epoxy composite materials, which are metal and polymer-based materials, are widely used in recent years. The common feature of these materials is their lightness, high corrosion resistance and easy to produce as composite. However, when these materials are used purely, their wear resistance is low. Due to its self-lubricating properties, graphene is widely used in aluminum and polymer composites to improve the wear characteristics of these materials. Pin-on-disc test is one of the standard tests used to measure the wear behaviour of aluminum and epoxy graphene samples prepared in this study and to perform dry friction wear tests. The wear characteristics of the material pairs were obtained from the experimental results. The friction force measured during the experiments and the wear rate calculated from the weight loss per sliding distance was accepted as the input and output variables of the single input-single output wear process and three different models were obtained with the system identification method for each pin-on-disc test. The simulations of the obtained models were compared with the experimental results and the fit of the simulation and experimental results were given together with the modelling results.This study consists of five chapters. In the first chapter, the introductory part, the thesis topic and the literature summary are introduced. In the second part, information about graphene reinforced aluminium and epoxy matrix composites which will be used in wear tests and which is new in literature in recent years are given and preparation of test samples and wear discs is explained. Chapter 3 provides information on the pin-on-disc test, a standard test used in dry-friction wear tests, and describes how to perform the test. The identification study is described in Chapter 4, and the simulation of the models obtained from the identification and the comparison with the experimental results are given in the same chapter. In Section 5, the results obtained from the study and the evaluation are made. 108

Günümüzde dünyadaki en büyük sorunlardan biri enerjidir. Bu yüzden de enerji tüketimi konusunda alınacak tedbirler hem ülke ekonomisi hem de dünya ekonomisi açısından oldukça önemlidir. Ülkemizde enerji tüketiminin büyük bir bölümü binalardan kaynaklanmaktadır ve bu tüketimin büyük bölümünü HVAC sistemleri oluşturmaktadır. Sistemler üzerinde tasarruf sağlayabilmek için, enerji ve ekserji analizlerinin yapılması ve bunun sonucunda hangi HVAC sisteminin daha verimli olduğuna karar verilmesi gerekmektedir.Bu çalışmada, ilk olarak, enerji ve ekserji analizi genel hatlarıyla ele alınmıştır. Sonrasında, Bolu'da restore edilen bir otelin ısıtma ve soğutma sistemi enerji ve ekserji analizleri yapılmıştır. Bu analizler kullanılan enerjinin ne kadarlık bir bölümünün yararlı işe dönüştürülebileceğini göstermiştir. Isıtma sisteminde yapılan enerji analizlerinde en düşük verimin eşanjörde, en yüksek verimin kazanda; ekserji analizlerinde en düşük verimin kazanda, en yüksek verimin ise fan coilde olduğu tespit edilmiştir. Soğutma sisteminde yapılan enerji analizlerinde ise en yüksek verimin chillerde, en düşük verimin fan coil ve klima santrali hattında; ekserji analizlerinde en düşük verimin chillerde en yüksek verimin klima santrali ve fan coil hattında olduğu tespit edilmiştir.Analizlere göre ekserji analizinin enerji analizinden daha gerçekçi değerler ortaya koyduğu anlaşıldı. Ekserji analizine bağlı olarak, chillerde ve kazanda iyileştirmeler yapılarak enerji verimliliği sağlanabileceği görülmüştür. Nowadays, one of the biggest problems in the world is energy. Therefore, the measures to be taken in terms of energy consumption are very important for both the national economy and the world economy. Most of the energy consumption in our country is caused by buildings and HVAC systems constitute the majority of this consumption. In order to save energy on the systems, energy and exergy analyzes should be performed and as a result, which HVAC system is more efficient should be decided.In this study, initially, energy and exergy analysis is discussed in general terms. Afterwards, energy and exergy analyzes were performed in the heating and cooling systems of a restored hotel in Bolu. Thus, it was emphasized how much of the energy used in the system can be converted into useful work with energy transfers. According to energy analyses for heating systems; it is indicated that heat exchanger has got lowest efficiency, but boiler has got high efficiency. According to exergy analyses for heating systems; fan coil has got the highest efficiency but boiler has got the lowest efficiency. Energy analyses which are performed for cooling systems has got highest efficiency in chiller, but the lowest efficiency on fan coil and air heating unit line. For exergy analyses, it is determined that lowest efficiency is exercised in chiller and the highest efficiency is exercised in air heating unit (AHU) and fan coil line.According to the analyzes, it was revealed that exergy analyses are more realistic than the energy analyses. It was seen that energy efficiency can be achieved making improvements in the boiler and chiller due to exergy analysis. 93

İçten yanmalı motora sahip bir binek otomobilin motoru ile şanzımanı arasındaki mekanik güç aktarımını ihtiyaca göre düzenleyen eleman debriyaj komplesidir. Debriyaj komplesinin alt elemanlarından olan disk komplesinden motor içerisinde yakıt hava karışımının patlaması ile meydana gelen açısal titreşimleri sönümlemesi de beklenmektedir.Bu tez çalışmasında da disk komplesinin açısal titreşimlerini sönümleme kapasitesi önce araç testi ile sonrasında benzetim çalışmaları ile incelenmiştir. Araç testinde algılayıcılar ile motor ve şanzıman taraflarındaki açısal hız değerleri ölçülerek açısal titreşim değerleri hesaplatılmıştır. Benzetim çalışmasında Amesim programında sistemi temsil eden temel elemanlar kullanılarak benzetim modeli kurulmuş ve elde edilen sonuçlar araç test sonuçlarıyla karşılaştırılmıştır. Testlerde kullanılan debriyaj sistemindeki disk komplesinin motordan gelen titreşimleri yeterli oranda sönümlemediği görülmüştür. Çalışmanın ikinci aşamasında debriyaj disk komplesinde açısal titreşimleri sönümlemekle görevli olan temel elemanlardan bası yaylarının ve sürtünme rondelalarının yaylılık katsayısı ve sürtünme yük değerlerinin değişimlerinin sistem cevabına etkisi incelenmiştir. Sistem cevabını iyileştirebilmek için debriyaj disk komplesinin karakteristiğine uygun olacak şekilde beş farklı değer grubu ile benzetim çalışmaları tekrarlanmıştır. Yapılan bu denemelerin sonuçları incelenmiş ve sistem cevabında iyileşmeler elde edilebilen değerlerin tespit edilmesi sağlanmıştır. The product that regulates the mechanical power transmission between the engine and the transmission of a passenger car with an internal combustion engine is the clutch assembly. It is also expected to be damped the angular vibrations caused by the explosion of fuel air mixture in the engine from the disc assembly, which is one of the sub component of the clutch assembly.In this thesis study, the absorbtion capacity of the disc assembly of the angular vibrations was examined first by vehicle testing and then by simulation studies. In the vehicle test, angular vibration values were calculated by measuring the angular velocity values with the sensors at the engine and transmission sides. In the simulation study, the simulation model was established by using the basic elements representing the system in the Amesim software and the results were compared with the vehicle test results. It was observed that the disc assembly in the clutch system used during the tests could not dampen the vibrations enough from engine side. In the second stage of the study, the effect of changes in the spring coefficient and friction load values of the damper springs and friction washers on the clutch disc assembly were investigated. In order to improve the system response, simulation studies were repeated with five different value groups in accordance with the characteristics of the clutch disc assembly. The results of these trials have been examined and the values that can provide improvement in system response have been determined. 67

Çalışmanın amacı; alın çapına, malzeme kalınlığına ve yapıştırıcı çeşidine bağlı olarak silindirik geçmeli malzemelerin birleştirilmesinde yapıştırıcı ile birleştirilmenin etkisini tespit etmektir. Bu amaçla dört farklı alın çapında iki farklı malzeme kalınlığına sahip metal numuneler üretilmiştir. Üretilen numuneler dört farklı özelliğe sahip dört farklı yapıştırıcı ile birleştirilmiştir. Yapıştırıcı ile birleştirilen numunelerin eksenel çekme deneyleri ile bağlantı mukavemetleri belirlenmiştir.Tezin giriş bölümünde yapılan literatür çalışmalarına yer verilmiştir. İkinci bölümünde ise kullanılan materyaller ve özellikleriyle çalışma yöntemi açıklanmıştır. Son bölümde ise araştırma sonucunda elde edilen bulgular yorumlanmıştır.St 60 çeliğinden elde edilen numuneler Devcon Titanyum, Devcon A, Erde GTR ve Akfix E300 adlı dört farklı yapıştırıcı ile yapıştırılmıştır. Elde edilen bağlantılar eksenel çekme deneyine tabi tutulmuştur. Sonlu elemanlar programı kullanılarak elde edilen sayısal sonuçlar deneysel sonuçlar ile kıyaslanmıştır. Elde edilen sonuçlar kıyaslandığında sayısal sonuçlar ile deneysel sonuçların uyumlu olduğu görülmüştür.Sonuç olarak; malzemenin kalınlığı ve yapıştırıcı ile birleşen alın çapı bağlantı mukavemetini arttırmış ve dairesel yapışma bölgesinin artmasıyla bağlantı mukavemeti olumlu yönde etkilenmiştir. Akfix E300 ile birleştirilen bağlantının mukavemetinin daha fazla olduğu, non-lineer özelliğe sahip Erde GTR'nin mukavemetinin ise en düşük olduğu anlaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Yapıştırıcı, alın çapı, silindirik geçmeli bağlantı, bağlantı mukavemeti. The aim of this study is to determine the effect of glue when using it to bind Cylindrical-linked objects, while doing that focusing on the diameter of the surface, the thickness of the material and the type of adhesive. For this purpose, metal samples of two different thicknesses with four different diameters were produced. The samples were combined with four different adhesive, each containing its own properties. The axial tensile tests of the samples bonded with adhesive are connected with the joint strengths.In the introductory part of the thesis, the literature studies on this subject are explained. In the second part, the materials used and their properties and the method of study are explained. In the last section, the findings of the research are interpreted.The samples obtained from St60 steel were bonded with four different adhesives named Devcon Titanium, Devcon A, Erde GTR and Akfix E300. The joints obtained were subjected to axial tensile test. The numerical results obtained using the finite element program were compared with the experimental results. When the results obtained were compared, it is seen that the numerical results are compatible with the experimental results.As a result; the thickness of the material and the frontal diameter associated with the adhesive increased the bond strength and the bond strength was positively affected by the increase of the circular adhesion area. It was also found that the strength of the connection combined with Akfix E300 was higher and the non-linear property of Erde GTR had the lowest strength.Keywords: Adhesive, surface diameter, cylindrical plug connection, bond strength. 87

Günümüzün en önemli mühimmatlarından olan füzelerin en önemli bileşenlerinden biri kanatçık tahrik sistemidir. Bu sistem füze kanatçıklarını döndürerek füzenin yönlenmesini sağlamaktadır. Bu tez kapsamında füze kanatçığının boşluk modları incelenecektir. Bu modları belirlemek için sırasıyla kuvvet kontrollü ve kuvvet kontrollü testin yaklaşık ortalama kök muadili deplasman kontrollü test yapılmıştır. Boşluk modu doğrusal zamanla değişmeyen varsayımına uymayan bir durum olduğu için deplasman kontrollü testte doğrusallaştırılarak doğrusal modal analize uygun hale getirilmiştir. Sistemin matematiksel modeli çıkarılırken doğrusal matematiksel modeller olan ARX ve OE modelleri, zaman ve frekans test verileriyle birlikte incelenmiştir. X ve y eksenlerindeki boşlukların sebep olduğu iki serbestlik derecesi sebebiyle boşluk modunun aktif mod sayısının iki olduğu değerşendirilmiştir. Bu sebeple model parametre sayıları belirlenirken bu değer referans alınmıştır. Bu kapsamda, doğrusal zamanla değişmeyen, ikinci derece diferansiyel yönetici denklemine sahip kütle-viskoz sönüm-yay modeli seçilmiştir. Elde edilen modeller test verileriyle karşılaştırılmış ve test verilerine en yakın sonucu veren model kullanılarak sistemin modal parametreleri belirlenmiştir. Fin actuation system is one of the most important component of missiles, which are the most important ammunition today. In this study freeplay modes of missile fin are investigated. To determine these modes, force controlled and displacement controlled, which is counterpart of force controlled by way of root mean squares, tests are carried out. Since freeplay mode does not correspond to linear time invariant assumption, system is linearized by displacement controlled test for linear modal analysis. To get mathematical model of system, ARX and OE models, which are linear, are examined for both time and frequency domain data. Since freeplay of x and y axes lead degree of freedom to be two, mode number of freeplay is expected to be two, these are referenced for deciding on the number of model parameters. Thus, a mathematical model which has linear time invariant second order differential governing equation is preferred. Then, obtained models are compared with test data and by using the model fitted best to the test data, modal parameters of the system are determined. 114

Alüminyum esaslı seramik takviyeli kompozitler alüminyumun yüksek şekillendirilebilirlik ve tokluk özelliği ile seramiklerin yüksek termal ve mekanik özelliklerini birleştirirler. Al ve Al/SiC kompozitlerin üretiminde, toz metalürjisi (TM) süreçlerinin kullanılması önemli avantajlar sağlamaktadır. Homojen ve kontrol edilebilir matriks mikro yapısının elde edilmesi, metal matriks içerisine takviye elemanının homojen dağılımının sağlanması veya kontrol edilebilir fonksiyonel dağılımımın elde edilebilir olması bu avantajlardan bazılarıdır. Bunun yanında kompozit bileşenlerinin tür ve hacım oranlarının kontrol edilmesiyle ürün özelliklerinin kontrol edilebilir olması da bu yöntemin önemli bir avantajıdır.Bu çalışmada toz metalurjisi sürecinde ekstrüzyon tekniği kullanılarak takviye edilmemiş Al ve SiC seramik parçacık takviyeli AL/SiC kompozitler üretilmiştir. Takviye edilmemiş Al ürünlerin üretiminde 44µm < Alp

Günümüzde kullanılan klasik pervanelere alternatif olarak üretilen kanatsız hava çoğaltıcılar hem verim hem de kullanımında sağladığı avantajlarla önemli bir hale gelmiştir. Bu çalışmada alternatif 2 NACA profili (NACA 0012 ve NACA 1408) ve bir eppler profili (EPPLER 1214) baz alınarak 3 farklı geometri oluşturulmuş ve 7 farklı parametreye göre ANSYS programında Response Surface Optimizasyon modülünde, en iyi debi oranına ulaşmak amacı ile optimize edilmiştir. Bu parametreler; hucüm açısı, genişlik, boy, aralık, iç ve dış çaplar ve kuyruk uzunlukları olarak belirlenmişlerdir. Her bir parametrenin etkileri tespit edilmiş, en yüksek debi oranının NACA 0012 modeli temel alınarak elde edilen geometri olduğu sonucu elde edilmiştir ve sonuçlar literatürden alınan deneysel sonuçlar ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca NACA 0012 profili baz alınarak oluşturulan geometriye karışık akışlı bir fan ilave edilmiştir. İlave edilen bu fan ANSYS BladeGen ve Solidworks programında çizilmiştir.Sistemin ANSYS CFX modülünde akış analizi yapılarak, havanın akışı izlenmiştir.Anahtar kelimeler: Kanatsız pervane, NACA profili, HAD The bladeless air multipliers, which are produces as an alternative to the conventional propellers used today,have become important with both the efficiency and the advantages it provides.In this study 3 varied geometries were created based on alternative 2 NACA profiles (NACA 0012 and NACA 1408) and an EPPLER profile (EPPLER 1214) and optimized for 7 varied parametres.These parametres are; angle of attack, width, lenght, range, internal and external diametres and tail lenght.The effect of each parametres were determined. Aerodynamic performance of the fan were considered via solving the conservation of mass and momentum equations in their unsteady form. Validating 3-D numerical results, experimental results of a round jet showed good agreement with those of the simulation data.In the other section, a mixed flow fan is added to the geometry formed based on NACA 0012 profile. Fan was drawn in Ansys-bladegen and Solidworks program.Flow analysis of the system was performed in Ansys-CFX modüle of the system and the air flow was observed.Keywords: Bladess fan, NACA profile, HAD 80

Burçlar, endüstride farklı uygulama alanlarında, yaygın olarak kullanılan makine elemanlarıdır. Titreşim takozu, kaynaklı bağlantı elamanı, yataklama elemanı olarak kullanılır. Yaygın imalat yöntemlerinin hemen hepsi ile üretilebilir. Büyük hacimli üretimlerde hız ve maliyet önemlidir. Bu sebeple dövme gibi konvansiyonel yöntemler sıkça tercih edilmektedir.Bu çalışmada, burçların kullanım alanları ve dövme ile ilgili temel bilgilere değinilmiştir. Delikli düz burç için soğuk dövme kalıbı tasarımı yapılmış, Simufact.forming programı ile dövme tasarımı analiz edilerek dövme kuvvetleri belirlenmiştir. Basma gerilmesine maruz kalan kalıp elemanları için analitik hesap yöntemlerine değinilmiştir.Üretimde kullanılan çok istasyonlu yatay preslerin yapısına değinilmiş, üretimde karşılaşılan problemler için çözüm önerileri sunulmuş ve üretimi yapılan burç basma testine tabi tutularak, test sonuçları değerlendirilmiştir. Elde edilen kazanımlar, farklı formlardaki delikli parçaların şekillendirilmesinde meydana gelebilecek problemlerin öngörülmesi için gerekli yöntem bilgisini sağlayacaktır. Bushings are widely used machine elements in different application areas in industry. It can be produced by almost all of the common manufacturing methods. Speed and cost are important in large volume production. For this reason, conventional methods such as forging are often preferred.In this study, the use of bushes and basic information about forging are mentioned. Cold forging die design was made for perforated flat bush, forging forces were determined by analyzing forging design with Simufact.forming program. Analytical calculation methods for mold elements subjected to compressive stress are discussed.The structure of the multi-station horizontal presses used in the production, problems encountered in production and solutions are discussed. In the result section, the produced bushing was subjected to compression test and the test results were evaluated. Design suggestions are given to eliminate forging defects. The gains obtained will provide the necessary method knowledge to predict the problems that may occur in the shaping of hollow parts of different forms. 58

bina yapımına uygun halat donanımının tespiti , tahrik yeteneğine etki eden faktörlerin araştırılması determination of rope hardware suitable for building construction, investigation of factors affecting driving ability 98

Uzun seyahat yolculuklarında, koltukların yolcuları ergonomik ve sağlık açısından olumsuz etkilemesi çok önemli bir ergonomik tasarım problemidir. Kullanıcıların hem konfor açısından hem ergonomik açıdan hem de sağlık açısından uygunluk istemesi, farklı koltuk tasarımlarının geliştirilmesine yol açmaktadır.Tez çalışması kapsamında öncelikle ergonomik risk değerlendirme yöntemleri incelenmiş ve koltukta oturma duruş pozisyonu için kullanılacak yöntem belirlenmiştir. Koltuk üzerinde yapılan çalışmalar incelenmiş ve CATIA yazılımı yardımıyla önce tasarım tamamlanmış daha sonrada CATIA yazılımında RULA analiz yöntemiyle ergonomik değerlendirmeler yapılmıştır. Çalışmalar sonucunda konsept olarak katlanabilir, yatırılabilir koltuk tasarımı ortaya çıkarılmıştır. It is a very important ergonomic design problem that the seats used in long travel trips affect the passengers in terms of ergonomics and health. The demand of users for both comfort, ergonomic and health conformity leads to the development of different seat designs.Within the scope of the thesis, firstly, ergonomic risk assessment methods were examined and the method to be used for sitting posture position was determined.Studies for the seat were examined. With the help of CATIA software, firstly the design was completed and then ergonomic evaluations were made with the RULA analysis method. As a result of the studies, a foldable, tiltable seat design has been revealed as a concept. 155

Taşıt hareketlerine etkiyen dirençler söz konusu olduğunda en ön plandaki konulardan bir tanesi olan aerodinamik direnç katsayısı (Cd), geçmişten günümüze birçok araştırmanın gündemi olmuştur. Aerodinamik direnç katsayısının düşürülme çalışmaları, günümüzde, otomotiv sektöründe gerçekleştirilmekte olan çalışmalar arasında önemli yer tutmaktadır. Bu çalışmada, taşıtlar üzerinde kullanılmakta olan kaplama malzemelerinin (boya, macun, özel uygulamaları vb.) yarattığı yüzey sürtünmesi farklılıklarının aerodinamik direnç katsayısı üzerindeki etkileri, sonlu elemanlar metodu kullanılarak araştırılmıştır. Buna göre, paket program vasıtasıyla tasarımı yapılmış olan bir adet 1/20 ölçekli araca, kaporta aksamları ve ön-arka cam aksamları ayrı olarak tanımlanarabk ve daha önceden belirlenmiş sanayiye uygun pürüzlülük değerleri verilerek 40 km/saat ve 150 km/saat hız değerleri arasında karşılaştığı aerodinamik direnç kuvvetleri (Fcd) ve aerodinamik direnç katsayıları hesaplanmış, sonuçlar, grafikler ve görseller vasıtasıyla ortaya koyulmuştur. Üç farklı boya pürüzlülük değeri (düşük (Ra =0,000000351 m) – orta (Ra=0,000001032 m) – yüksek (Ra = 0,00000148 m)) ve bir adet taşıtlarda yaygın olarak kullanılan floropolimer (teflon) (Ra = 0,00000524 m) kaplama kullanılarak yapılmış olan ölçümlerde artan pürüzlülük göre aerodinamik direnç katsayısı değişimlerinin arttığı gözlemlenmiştir. Buna göre düşük boya pürüzlülük değeri baz alındığında orta derece pürüzlülük değerine göre aerodinamik direnç katsayısında, %0,000612529'lik bir artış, yüksek derece pürüzlülük değerine göre aerodinamik direnç katsayısında, %0,00104783'lik bir artış ve floropolimer pürüzlülük değerine göre aerodinamik direnç katsayısında %0,091195826'lik bir artış meydana gelmiştir. Bununla birlikte çalışmada taşıtın hareketi boyunca karşılaştığı basınç kuvvetlerinin taşıt kaportası ve camı üzerindeki dağılımı da gözlemlenmiştir. Buna göre ön tampon, ön cam ve yan aynalar üzerinde maksimuma yaklaşan basınç kuvvetleri, arka cam bölgesinde akış ayrılması nedeniyle azalmaktadır. Ön tampon ve araç camı üzerinde yapılacak açısal iyileştirmeler benzeri işlemler vasıtasıyla aerodinamik direnç kuvvetinin düşürülebileceği gözlemlenmiştir. Aerodynamic drag coefficient (Cd), which is one of the foreground subjects that have resistance to vehicle movements, has been the agenda of many researches from past to present. The efforts to reduce the aerodynamic resistance coefficient have an important place among the studies carried out in the automotive industry today. In this study, the effects of surface roughness differences created by coating materials (paint, paste, special applications, etc.) used on vehicles on the aerodynamic drag coefficient were investigated using the finite element method. Accordingly, the aerodynamic drag forces (Fcd) and aerodynamic drag coefficients encountered between 40 km/hours – 150 km/hours speeds by identifying the body parts and front-rear window parts separately to a 1/20 scale vehicle designed by means of a package program and by giving the roughness values suitable to the predetermined industry calculated, the results are presented through graphs and visuals. Three different paint roughness values (low (Ra = 0.000000351 m) - medium (Ra = 0.000001032 m) - high (Ra = 0.00000148 m)) and one commonly used fluoropolymer (Teflon) (Ra = In the measurements made using a 0.00000524 m) coating, it has been observed that the changes in the aerodynamic resistance coefficient increase with respect to increasing roughness levels. Accordingly, based on low paint roughness value, an increase in aerodynamic resistance coefficient according to medium roughness value, an increase of 0.000612529%, an increase in aerodynamic resistance coefficient according to high degree roughness value, an increase of 0.00104783% and aerodynamic resistance compared to fluoropolymer roughness value There was an increase in the coefficient of 0.091195826%. In addition, the distribution of pressure forces on the vehicle hood and windscreen was also observed in the study. Accordingly, the pressure forces approaching the maximum on the front bumper, windscreen and side mirrors; In the rear windscreen area, flow is reduced due to separation. It has been observed that the aerodynamic resistance force can be reduced by processes such as angular improvements to be made on the front bumper and vehicle windscreens.

Askeri araç tasarımlarının mayın patlamalarına karşı araç personelini hedeflenen tehdit seviyelerinde koruyabildiğinin bilgisayar simülasyonları ve mayın testleri ile doğrulanması gerekmektedir. Testler sırasında araç koltukları üzerinde konumlandırılan temsili insan maketlerinin yüksek maliyetlerinden dolayı testler sırasında tüm koltuklarda test mankeni kullanmak mümkün olamamakta, bu durum da yeterli test verisi alınamamasına sebep olmaktadır. Bu çalışmada, tam ölçekli temsili insan maketi kullanılamayan koltuklar üzerinde konumlandırılmak üzere, mayın patlaması sonucunda araç personelinin en fazla zarar gören bölgesi olan alt bacak kuvvetlerini, ayrıca personele etki eden dikey yöndeki ivmeyi ölçebilen, basitleştirilmiş ve düşük maliyetli bir temsili insan maketi geliştirilmiştir. Tasarlanan temsili insan maketinde bulunan temsili alt bacağın performansını ölçebilmek için konu ile ilgili daha önce yapılmış çalışmalarda kullanılan test düzenekleri ile aynı koşulları sağlayabilen bir test düzeneği tasarlanmıştır. Tasarlanan test düzeneği yine daha önce yapılmış çalışmalarda kullanılan temsili alt bacaklar kullanılarak doğrulanmış, test koşullarının uygunluğundan emin olunduktan sonra tasarlanan temsili alt bacağın testlerine başlanmıştır. Yapılan test sonuçlarına göre temsili alt bacak tasarımında iyileştirmeler yapılarak insan davranışına benzer davranış sergileyecek hale getirilmiştir. Alt bacak tasarımı tamamlandıktan sonra üst vücut komplesi tasarımı tamamlanmış ve araç koltukları üzerinde konumlandırılabilen bir temsili insan maketi elde edilmiştir. It is necessary to verify that military vehicle designs can protect vehicle personnel against mine explosions at targeted threat levels with computer simulations and mine tests. Due to the high cost of representative human surrogates placed on the seats, it is often not possible to use surrogates on all seats, which results in insufficient test data. In this study, a simplified and low-cost representative human surrogate, which can measure the lower leg forces as well as the vertical acceleration affecting the personnel, was developed to be positioned on the seats where the full scale surrogates cannot be used. In order to measure the performance of the representative lower leg of the designed human surrogate, a test setup that can provide the same conditions as the test setups used in previous studies was designed. The test setup was verified using the representative lower legs used in previous studies. After the suitability of the test conditions was assured, tests of the designed representative lower leg were startedAccording to the test results, improvements were made on the lower leg design to make sure its performance is similar to the human behavior. After finalizing the lower leg design, the upper body was designed and a representative human surrogate, which can be positioned on the vehicle seats, was obtained. 101

Günümüz dünyasında artan insan ihtiyaçları doğrultusunda ileri seviyede hammadde ve enerji ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Gelişen teknoloji ile birlikte üretim çeşitliliği ve artan nüfusla birlikte de tüketim hızı giderek artmıştır. Bu durum atık oluşumlarının da aynı düzeyde artmasına sebep olmuştur. Dünyada ve ülkemizde çeşitli atık geri kazanım politikaları ve çalışmaları sürdürülse de, bu atık oluşumları içerisinde en büyük oluşum yüzdesine sahip organik atıkların geri kazanımı çok kısıtlı kalmıştır.Bu tez çalışmasında organik kökenli atıkların geri kazanılması ve yeni kullanım alanlarının araştırılması üzerine çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmaların gerçekleştirilebilmesi için öncelikle çok geniş bir çeşitliliğe sahip organik atıklardan referans numuneler seçilmiştir. Seçilen referans numunelerin ısıl, mekanik ve elektromanyetik özelliklerine bakılarak hammadde olarak kullanılmaları üzerine değerlendirmeler yapılmıştır. Referans olarak Akdeniz Bölgesi'nde bulunan elma, portakal ve nar atıkları seçilmiştir. Çalışma kapsamında ilk olarak bu atık türevleri sularından ayrıştırılıp kabuk, çekirdek, posa vb. yapılar birbirinden ayrıştırılmıştır. Devam eden süreçte bir kurutma fırınında atıklar kurutularak çürümeleri önlenmiştir. Özel tasarlanmış iki tip kalıp vasıtasıyla kurutulan atıklardan istenilen deneyler için test numuneleri hazırlanmıştır. Son olarak bu numunelerin ısı iletim katsayıları, sünek yâda gevrek oldukları sıcaklık aralıkları ve elektromanyetik yalıtım sağlama açısından kullanılabilirlikleri araştırılmıştır. Sonuç olarak hiçbir maddi karşılığı olmayan bu atıkların elektromanyetik yalıtım sağlama noktasında bir kalkanlayıcı yâda radome (sinyali etkilemeyen) malzeme hammaddesi olmalarının mümkün olabileceği öngörülmüştür. Ayrıca çok yüksek bir mukavemet değerine sahip olmasalar da ısı iletkenlik katsayıları çok yüksek olmayan bu atıkların iyileştirilebilmesi ve yeniden kazanılmasının büyük bir hammadde açığını kapayacağı düşünülmektedir. Çalışma kapsamında elma posasının ısıl iletkenlik katsayısı; 1,033411505 (W/mK), nar çekirdeğinin ısıl iletkenlik katsayısı; 0,379165039(W/mK), nar kabuğunun ısıl iletkenlik katsayısı; 0,70282111(W/mK) ve portakal posasının ısıl iletkenlik katsayısı; 0,248086285 (W/mK) olarak bulunmuştur. Bu sonuçlar literatürdeki ağaç kökenli yapılarda gözlemlenen sonuçlara yakın olmasının yanı sıra portakal posası numunesinin ısıl iletkenliği diğerlerine oranla çok düşük çıkmıştır. Deneyler kapsamında bir adet kurutma fırını, 50 ton kapasiteli bir adet pres tezgahı, özel tasarlanmış iki tip kalıp, iki portlu Agilent N5234A PNA-L Mikrodalga Network Analiz cihazı, OTG 310 Lineer Isı Transferi Deney Seti ve Testform Çentik Darbe Cihazı kullanılmıştır. In today's world, in line with the increasing human needs, the need for advanced raw materials and energy has emerged. With the developing technology and production diversity and increasing population, consumption rate has increased gradually. This has led to an increase in waste generation at the same level. Although various waste recovery policies and studies are carried out in the world and in our country, the recovery of organic wastes having the largest percentage of these wastes has been very limited.In this thesis, studies on recovery of organic wastes and researching new usage areas have been carried out. In order to carry out these studies, firstly, reference samples were selected from a wide range of organic wastes. The thermal, mechanical and electromagnetic properties of the selected reference samples were evaluated and used as raw materials. As a reference, apple, orange and pomegranate wastes in the Mediterranean region were selected. Within the scope of the study, these waste derivatives were first separated from their waters and shells, cores, pulp and so on. The structures are separated from each other. In the ongoing process, the wastes were dried in a drying oven and prevented from rot. Test samples were prepared from the wastes dried by two specially designed molds for the required experiments. Finally, the heat conduction coefficients, ductile or brittle temperature ranges and their usability in terms of providing electromagnetic isolation were investigated. As a result, it is predicted that these wastes, which have no material equivalent, can be a shielding raw material at the point of providing electromagnetic insulation. It has also been found that it can perform the function of not distorting the signals as a raw material of radome material. In addition, it is thought that the recovery and recovery of these wastes whose thermal conductivity coefficients are not very high, even if they do not have a very high strength value, will cover a large raw material deficit. In terms of thermal conductivity, coefficient of apple pulp was 1.033411505 (W / mK), pomegranate seed thermal conductivity coefficient; 0.379165039 (W / mK), thermal conductivity coefficient of pomegranate peel; 0.70282111 (W / mK) and thermal conductivity coefficient of orange pulp; 0.248086285 (W / mK). These results are close to the results observed in wood-based structures in the literature, and the thermal conductivity of the orange pulp sample was marginal compared to the others.In the scope of the experiments, a drying oven, a 50-ton capacity press bench, two specially designed molds, two-port Agilent N5234A PNA-L Microwave Network Analyzer, OTG 310 Linear Heat Transfer Test Set and Testform Notch Impact Device were used. 80

YÖK Tez No: 633757 Bu çalışmada, X, Y, Z koordinat eksenlerinde hareket eden ve cismin boyutlarını karşılaştırarak ölçülerini nokta bulutu olarak kaydeden koordinat ölçme cihazının prototipi yapılmıştır. X, Y, Z eksenlerindeki çalışma mesafeleri 500 mm olarak belirlenmiş ve her eksen limit anahtar ile sınırlandırılmıştır. Kaydedilen nokta bulutlarının modellenmesinin gerçekleştirilebilmesi için Visual Studio 2015 içerisinde Visual Basic programlama dilinde bir arayüz tasarlanmıştır. Bu yazılım ile prob cisme dokunduğunda X, Y, Z ekseni formatında koordinat değeri almaktadır. Bu değerler satır satır arayüzde görülmekte aynı zamanda metin belgesi olarak kaydedilecektir. Yazılım arayüzünden SolidWorks API (Application Programming Interface - Uygulama Programlama Arayüzü) kütüphanesi yardımı ile nokta bulutlarını birleştirilerek koordinatları kaydedilen cismin son modellenmesi gerçekleştirilmektedir. Prototipi yapılan koordinat ölçme cihazının performans testlerinde komparatör ölçümleri sonucu X ekseninde 0,043 mm, Y ekseninde 0,0354 mm, Z ekseninde 0,0385 mm ortalama bulunmuştur. Cihazın hassasiyeti komparatörle ölçümler sonucunda çıkan en büyük 0,043 mm değeri cihazın eksenlerinin hassasiyeti olarak kabul edilmiştir. Prob bağlanarak yapılan ölçümlerde X ekseninde 0,14 mm, Y ekseninde 0,13 mm, Z ekseninde 0,09 mm ortalama hassasiyet sonuçları bulunmuştur. Deney numunesi üzerinde yapılan testlerde en büyük ölçüm farkı 0,09 mm, en küçük ölçüm farkı 0,07 mm olarak tespit edilmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda probun genel hassasiyeti 0,14 mm olarak kabul edilmiştir. In this study, the prototype of a coordinate measuring machine, which moves along the X, Y, Z coordinate axes, compares the dimensions of an object, and records its measurements as a point cloud was made. Working distances on the X, Y, Z axes were determined as 500 mm, and each axis was limited by a limit switch. In Visual Studio 2015, an interface was designed in Visual Basic programming language to model the recorded point clouds. When the probe touches the object, this software gets the coordinate value in X, Y, Z axis format. These values are displayed line by line in the interface and are also saved as a text file. By using the software's interface, the final modelling of the object, whose coordinates are recorded, is obtained by combining its point clouds with the help of SolidWorks API (Application Programming Interface) library. In the performance tests of the prototype coordinate measuring machine, averages were found as 0,043 mm on the X axis, 0,0354 mm on the Y axis and 0,0385 mm on the Z axis as a result of the measurements made with the dial gauge. 0,043 mm largest value obtained from the measurements made with the dial gauge was accepted as the accuracy of the machine's axes. In the measurements made by connecting the probe, average results were found as 0,14 mm on the X axis, 0,13 mm on the Y axis and 0,09 mm on the Z axis. In the tests carried out on the test sample, the largest measurement difference was 0,09 mm, and the smallest measurement difference was 0,07 mm. In line with these results, the overall accuracy of the probe was accepted as 0,14 mm.

Bu tez çalışmasında, ticari dökme demir fren diskleri üzerine termal sprey yöntemlerle oluşturulan kaplamaların, frenleme ve aşınma davranışını belirlemek için bir dizi laboratuvar testleri yapılmış ve orijinal disk ile karşılaştırılmıştır. Fren diskleri, WC-10Co4Cr tozu, Cr3C2-25NiCr tozu, 20NiCrBSi-WC12Co tozu kullanılarak HVOF yöntemiyle ve Mo-NiCrBSi tozu kullanılarak Plazma püskürtme yöntemiyle kaplanarak dört adet kaplanmış disk oluşturulmuştur. Frenleme testleri, SAE-J2430 frenleme etkinlik prosedürüne göre düzenlenmiş laboratuvar ölçekli disk-balata tipi fren dinamometresinde yapılmıştır. Oluşturulan kaplamaların SEM mikroyapı incelemeleriyle birlikte EDX ve XRD analizleri yapılmıştır. Ayrıca, disk ve balatalarının aşınma süreçlerini belirleyebilmek için testler öncesi ve sonrası kütlesel, boyutsal, yüzeysel ve mikro sertlik ölçümleri yapılarak birlikte değerlendirilmiştir. Sonuçlar doğrultusunda, WC-10Co4Cr kaplanmış fren diski yüksek sürtünme katsayısı ile iyi bir frenleme performansı sergilemiştir. Cr3C2-25NiCr, 20NiCrBSi-WC12Co ve Mo-NiCrBSi kaplanmış fren diskleri ise orijinal referans diske yakın frenleme performansıyla beraber sağladığı daha düşük disk-balata aşınma oranı ile taşıt kaynaklı PM oluşumunun azaltılmasında etkili olabileceğini göstermiştir. Oluşturulan kaplamaların, motorlu taşıtlardaki yeni nesil fren diskleri için iyi bir alternatif olabileceği ve bu doğrultuda yapılacak daha fazla saha testi için uygun adaylar olduğu düşünülmektedir. In this thesis, a series of laboratory tests were conducted to determine the braking and wear behaviour of coatings created by thermal spray methods on commercial cast-iron brake discs and the findings were compared to the findings of the original disc. The brake discs were coated using WC-10Co4Cr powder, Cr3C2-25NiCr powder, 20NiCrBSi-WC12Co powder by HVOF method and Mo-NiCrBSi powder by Plasma Spraying method, and four coated discs were created. Braking tests were conducted on a laboratory-scale disc-pad type brake dynamometer arranged according to the SAE-J2430 braking efficiency procedure. EDX and XRD analyses were performed together with SEM microstructure analyses of the coatings. Besides, mass, dimensional, superficial and micro-hardness measurements were performed before and after the tests to determine the abrasion processes of the disc and pads. The results showed that WC-10Co4Cr coated brake disc provide high braking performance with a high coefficient of friction. Cr3C2-25NiCr, 20NiCrBSi-WC12Co and Mo-NiCrBSi coated brake discs showed braking performance similar to the original reference disc and has shown that it can be effective in reducing the formation of PM caused by vehicles with lower disc-pad wear rate. It is thought that the coatings created could be a good alternative to the next generation brake discs in motor vehicles and there are suitable candidates for further field testing. 111

Talaş kırıcı formlar, talaşlı imalat sürecinde önemli bir role sahiptir. Talaş kırıcı formlar ve talaş kontrolü genel olarak uzun zamandır tornalama gibi talaşlı imalat işlemlerinde kullanılmaktadır. Geleneksel konvansiyonel talaşlı imalat işleminde, talaşları kırmak için talaş kırıcı formlar kullanılır. Talaşlı imalat yöntemlerinde, talaşların kontrolü, verimliliği ve operatör güvenliğini sağlamak için çok önemli bir konudur. Özellikle, bir CNC makinesi veya otomatik üretim sistemi için talaş kontrolü önemlidir, çünkü talaş kontrolündeki herhangi bir hata verimde düşüşe neden olabilir. Bu nedenle, güvenilir bir süreksiz talaş elde etmek için yivli bir talaş kırıcı yaygın olarak kullanılmaktadır. Genel olarak, talaş kırıcılı yeni bir kesici uç geliştirmek için, geniş zaman, araştırma ve bütçe gereklidir, çünkü ürünlerin oluşturulması, sinterlenmesi, öğütülmesi ve kaplanması gibi çeşitli işlemler ve farklı değerlendirme testleri gereklidir. Talaş büyüklüğünü kontrol etmenin yaygın bir yöntemi talaş kırıcı kullanılmasıdır. Yine de, düşük karbonlu çelik veya bitirme formlarında oluşturulan ince talaşlar gibi çok yumuşak malzemelerin talaşları geleneksel talaş kırıcılarla basitçe kırılamaz. Son zamanlarda, kesici takım teknolojisindeki gelişmeler çok sayıda değişken talaş kırıcı konfigürasyonuyla sonuçlanmıştır. Bununla birlikte, çoğu uygulamada birincil etkili rol olan yiv oluk tasarımı, denemek ve metodolojiyi görmek için kullanılıyor. Talaş kontrolü için özel talaş kırıcı formlar geliştirildi ve uygulandı. Chip breaker has significant role in machining process. Chip breaker and chip control in general, have long been known in continual form operations like turning. In general machining process, chip breakers are used to cut chips forms. Control of continuous chips in machining operation is a very significant issue to carry out productivity and operator safety. Also in particular, efficient chip control is essential for a CNC machine or automatic production system because any failure in chip control can cause the lowering in productivity. Therefore, a grooved chip breaker has been widely used for obtaining reliable discontinuous chips. In general, in order to develop a new cutting insert with a chip breaker, extensive time, research, and expense are required because several processes such as forming, sintering, grinding, and coating of products as well as different evaluation tests are necessary. A famous method to control the chip size is utilization of chip breaker. Though, chips of highly of soft materials such as low carbon steel or thin chips created in finishing forms may not be cut simply with conventional chip breakers. Recently improvements in cutting tool technology have resulted in a major number of variable chip breaker configurations. However, in most applications chip-groove design which is primary effective role, is being used try and see methodology. Special tool tips were developed and applied for chip control. 58

Üretim ekipmanları genellikle planlı bir bakım yaklaşımı olmadan kullanılmaktadır. Böyle bir strateji, beklenmeyen arızalar nedeniyle sıklıkla planlanmamış aksama sürelerine neden olur. Zamanlanmış bakım, beklenmeyen ekipman durmalarını önlemek için bileşenleri sık sık değiştirir, ancak makinenin çalışmaması ve bakım maliyeti ile ilişkili süreyi artırır. Endüstri 4.0 ve akıllı sistemlerin ortaya çıkması, aksama süresini azaltabilecek ve imalat ekipmanının kullanılabilirliğini (kullanım oranını) artırabilecek olan kestirimci bakım, ya da Kestirimci Bakım (Predictive Maintenance - PdM) stratejilerine artan ilgi gösterilmesine yol açmaktadır. Kestirimci Bakım (Predictive Maintenance - PdM) son yıllarda yaygın olarak kullanılmakta olan bir uygulamadır, veri analizi ile cihazlarda daha sorun oluşmadan önce, durumu izleyen ve arıza çıkarma ihtimallerini değerlendirip, önlem alan bir bakım metodudur. Arıza olasılığını azaltmak için normal çalışma sırasında ekipmanın performansını ve durumunu izler. Kestirimci bakım ayrıca, bileşenlerin kullanım ömrünü en üst düzeye çıkararak üretimde sürdürülebilir uygulamaları geliştirme potansiyeline sahiptir. Üretim, altyapı, sağlık ve enerji gibi çeşitli endüstrilerde verimliliği artırmak ve işletme maliyetlerinden tasarruf sağlayabilmek için kullanılmaktadır.Bu tez çalışmasında sık kullanılan regresyon metotları yerine yapay sinir ağları kullanılarak sonuçlar gözlemlenmiş ve bunların diğer regresyon modelleri ile performans açısından karşılaştırılması gösterilmeye çalışılmıştır. Production equipment is often used without a planned maintenance approach. Such a strategy often leads to unplanned downtime due to unexpected failures. Scheduled maintenance frequently replaces components to prevent unexpected equipment downtime, but increases the time associated with machine downtime and maintenance cost. The emergence of Industry 4.0 and intelligent systems has led to increased interest in Predictive Maintenance (PdM) strategies that can reduce downtime and increase the availability (utilization) of manufacturing equipment.Predictive Maintenance (PdM) is a widely used application in recent years. It is a maintenance method that monitors the situation and evaluates the possibility of failure before data problems occur. Monitors the performance and condition of the equipment during normal operation to reduce the possibility of failure. Predictive maintenance also has the potential to develop sustainable applications in production by maximizing the lifetime of the components. It is used in various industries such as production, infrastructure, health and energy to increase productivity and save operating costs.In this thesis, using artificial neural networks instead of commonly used regression methods, the results were observed and their comparison with other regression models in terms of performance was tried to be shown. 62

Hafif ateşli silahların genel çalışma prensipleri iğnenin fişeği ateşlemesi sonucu oluşan barut gazının geri tepmesi ve geri tepmeyi absorbe eden yerine getiren yayın ileri itmesi şeklindedir. Bütün hafif ateşli silahların çalışması bu sistem üzerine kurulmuştur.Silahlarda kullanılan yerine getiren yay ve mili (irca yayı ve mili) tabancanın yarı ve tam otomatik olarak çalışmasını temin eder. Barut gazının etkisiyle kapak takımının geriye gelmesinden sonra ileriye gitmesini sağlar. Yayın içerisindeki mil ise yayın sağa sola kaymadan ve burulmadan düzgün bir şekilde durmasını sağlar.Hafif silahlardan yarı otomatik tabancalar başta olmak üzere birçok farklı silahlarda son yıllarda yuvarlak tel yaylara alternatif olarak yassı telden üretilmiş yerine getiren yay kullanımı görülmektedir.Bu çalışmada hafif ateşli silahlar grubunun en yaygın üyesi olan bir yarı otomatik tabanca yerine getiren yayı yuvarlak ve yassı tel yay olarak tasarlanmış olup tasarım değerlerine uygun numune üretimleri yapılmıştır. Bu yaylara baskıya alma, yorulma ve ömür testleri uygulanmış olup her iki yayda meydana gelen değişimler gözlemlenmiştir. Yayların performansları L0 (serbest boy), P1 (üst çalışma aralığı yay kuvveti) ve P2 (alt çalışma aralığı yay kuvveti) değerlerinde meydana gelen kayıplar hesaplanarak değerlendirilmiştir. Test sonuçlarına göre yuvarlak tel yayların L0, P1 ve P2 değerlerinde meydana gelen kayıpların yassı tel yaylara göre daha fazla olduğu sonucuna varılmıştır. Özellikle P1 değerlerinde meydana gelen kayıpların yuvarlak tel yaylarda çok daha fazla olduğu görülmüştür. Ancak ömür testinde yassı tel yaylarda daha erken kırılma meydana gelmiştir.Bu çalışma, silah tasarımcısına yerine getiren yaylar ile ilgili bir öngörü sunar. Çalışma sonucunda elde edilecek bulgular ile ülkemiz savunma sanayisine katkı sağlanması ve bu konuda yapılacak çalışmalara ışık tutulması amaçlanmıştır. The general working principles of small arms are the recoil of the powder gas caused by that the firing pin fires the ammunition and pushing of the recoil spring which absorbs recoil. The operation of all small arms is based on this system.Recoil spring and recoil spring guide used on small arms procures that pistol Works semi-automatically and automatically. Recoil springs enable slide to move forward after it recoils with the power of powder gas. Recoil spring guide enable spring to state properly without shifting and buckling.In recent years, especially on small arms from semi-automatic pistols, it is seen the use of recoil spring made of flat wire instead of round wire spring as alternative on many different arms.In this study, it is desinged the recoil spring of a semiautomatic pistol, which is the most known member of small arms, as a round and flat wire spring and samples were produced according to the design dimensions. These springs were subjected to compression, fatigue and life cycle tests and the changes in both springs were observed. The performances of the springs were evaluated by calculating the losses in L0 (solid height), P1 (load at length 1, preliminary test force) and P2 (load at length 2, allowable load) values. According to the results of the test, it is concluded that the losses in L0, P1 and P2 values of round wire springs are higher than flat wire springs. In particular, the losses in P1 values were observed to be much higher in round wire springs. However, an earlier break on flat wire springs occurred in the life cycle test.This study provides the weapon designer a vision about recoil springs. The purpose of the study is to contribute to the defence industry of our country by results obtained at the of the study and to shed light on the studies to be done on this subject. 94

YÖK Tez No: 635736 Homojen dolgulu sıkıştırma ile ateşlemeli (İng. HCCI) veya kontrollü otomatik ateşleme (KOA), çok yüksek sıkıştırma oranları nedeniyle homojen bir karışımın yanmasının aynı anda tüm yanma odasında gerçekleştiği bir motor konseptidir. İçten yanmalı motor teknolojisi alanında kullanılan ilk modeller, yakıtın oksidasyon kimyasının ayrıntılı bir açıklamasını değil, sadece ilk reaktantları ve nihai ürünleri hesaba katan genel bir reaksiyon dengesini içermekteydi. Bununla birlikte, günümüzde içten yanmalı motorları geliştirmek gittikçe zorlaşmaktadır ve bu nedenle çok hassas modellere ihtiyaç duyulmaktadır. Günümüzde hem akışkanlar mekaniği denklemlerini hem de reaksiyon kimyasını çözmek için en popüler metodoloji, indirgenmiş kinetik mekanizmaların kullanılmasıdır. Kapsamlı bir kinetik mekanizma, yakıtın yanması sırasında olası tüm kimyasal yolları içerecektir. Bu tez kapsamında % 79 tolüen ve% 21 n-heptandan oluşan tolüen referans yakıt (TRF) kullanılarak farklı HCCI yanma çıktıları üzerindeki etkilerini gözlemlemek için farklı kinetik indirgeme mekanizmaları karşılaştırılmıştır. Bu çalışmada, deneysel bir tolüen yanmasını simüle etmek için farklı araştırmacılar tarafından önerilen dört farklı kimyasal indirgeme mekanizması kullanılmıştır (λ = 3.5). Deneysel ve sayısal verileri karşılaştırmak için yanma odasındaki basınç gelişimi, ısı salınım oranı ve emisyonlar izlenmiştir. Sonuçlar, Wang ve ark. ve Chen ve diğ. mekanizmaları için belirtilen başlangıç koşullarındaki deneysel verilerle çok daha iyi uyumluluk göstermektedir (CR: 14.04, Tin: 440 K, Pin: 2.905 bar). Özellikle, Chen ve diğ. mekanizması sıcak yanma bölgesinde kabul edilebilir bir davranış sergilemektedir. Bu nedenle, yakınsama amacıyla bu mekanizma ile emme sıcaklığının etkisi hakkında parametrik bir çalışma da yapılmıştır. Homogeneous Charge Compression Ignition (HCCI) or Controlled Auto Ignition (CAI) is the concept for an engine in which the combustion of a homogeneous mixture takes place simultaneously in the entire combustion chamber due to very high compression rates. Early models used in the field of ICE technology did not include a detailed explanation of the fuel's oxidation chemistry but a general reaction equilibrium which only takes the initial reactants and the final products into the account. However, it is becoming more and more difficult to improve the current ICE's, and accordingly very precise models are needed. Today, most popular methodology to solve both fluid dynamics equations and the reaction chemistry is the utilization of reduced kinetic mechanisms. A comprehensive kinetic mechanism would involve any possible chemical path during the combustion of a fuel, except taking the importance of a reaction in circumstances being modelled into the account. In the scope of this study, different kinetic reduction mechanisms are compared in order to observe their effects on different HCCI combustion outputs using toluene reference fuel (TRF) which is composed by %79 toluene and %21 n-heptane. Mainly four different chemical reduction mechanisms, which were proposed by different researchers, used in this study in order to simulate an experimental toluene combustion (λ=3.5). Pressure development in combustion chamber, heat release rate and emissions are monitored in order to compare experimental and numerical data. Results show that two mechanisms that are proposed from Wang et al. and Chen et al. show far better compatibility with experimental data at specified initial conditions (CR: 14.04, Tin: 440 K, Pin:2.905 bar). Particularly, Chen et al. mechanism demonstrates an acceptable behaviour in hot combustion region. Thus, a parametric study about the effect of intake temperature was also conducted with this mechanism for the sake of convergence.

Sanayileşmenin artmasıyla ticareti yapılan yüklerin çeşitlenip, miktarının arttığı günümüzde, taşımacılık geçmişte hiç olmadığı kadar büyük boyutlara ulaşmıştır. Taşımacılık sektöründe, düşük maliyet, taşınan mal miktarı ve güvenlik en önemli unsurlardır. Bu sebeplerden dolayı dünyadaki yük taşımacılığının büyük bir çoğunluğu deniz yoluyla yapılmaktadır. Deniz taşımacılığı diğer taşımacılık türlerine göre daha çevrecidir. Ancak uluslararası ticaret hacminin ve dolayısıyla gemi sayılarının artışı, gemi kaynaklı emisyon miktarlarını arttırmıştır. Bu açıdan bakıldığında gemi emisyonları konusu irdelenmesi gereken önemli bir konu haline gelmiştir.Uluslararası Denizcilik Örgütü özellikle SOx, NOx, PM ve CO2 emisyonlarında gemilere sınırlandırmalar getirmektedir. Gemi kaynaklı emisyonların uluslararası kurallar ile sınırlandırılması, gemilerin emisyon takibi ve değerlendirilmesi açısından denizcilik sektörünün yeni teknolojilerle tanışmasını ve büyük bir revizyona gitmesini zorunlu hale getirmiştir. Gemi kaynaklı emisyonların özelliklexivliman bölgelerinde yüksek değerlerde olduğu, şehir merkezine yakın noktalarda bulunan limanlar için bu emisyonların liman çevresinde yaşayan insanların sağlığını olumsuz yönde etkilediği bilinmektedir.Marmara bölgesi ve çevresindeki limanlar, İstanbul ve Çanakkale Boğazları, Türkiye için gemi trafiğinin en yoğun olarak yaşandığı bölgelerdir. Bu nedenle bu çalışmada İstanbul Boğazında önemli bir noktada, kent ile iç içe geçmiş durumda bulunan Haydarpaşa Limanı seçilmiştir. 2019 yılı Mart, Nisan ve Mayıs ayları boyunca Haydarpaşa Limanına gelen gemilerin; tipi, inşa yılı, gros tonajı, ana makine güçleri ve devirleri, yardımcı makine güçleri, limana geliş sayıları ve seyir, manevra ve limanda kalış süreleri dikkate alınarak literatürde yer alan emisyon tahmin yöntemleri kullanılarak NOx, CO2, SO2, VOC, CO ve PM emisyonları hesaplanmıştır. Haydarpaşa Liman Bölgesinden gerçek zamanlı olarak alınan günlük ve saatlik SO2, NOx, PM10 ve PM2.5 emisyonlarının ölçüm sonuçları gemi hareketlerine bağlı olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca İstanbul ilinin Üsküdar ve Kadıköy ilçelerinden alınan gerçek zamanlı hava kalitesi ölçüm sonuçları ile Haydarpaşa Limanı SO2, CO, NO, NO2, NOx, PM10 ve PM2.5 emisyonları ölçüm sonuçları karşılaştırılmıştır. Son olarak, Haydarpaşa Limanından alınan hava kalitesi ölçüm sonuçlarının, Ulusal ve Uluslar arası hava kalitesi limit değerleri sınırları dahilinde olup olmadığı değerlendirilmiştir. Nowadays, transportation has reached dimensions that have never been before with the increase of industrialization, the amount of the cargoes is diversified and their quantity increases. Low cost, the number of goods transported and security are the most important factors in the transportation sector. Due to these reasons, the majority of cargo transport in the world is carried out by seaway.Sea transport is more environmentally friendly than other types of transport. However, the increase in international trade volume and therefore the number of ships has increased the amount of ship-induced emissions. In this respect, the issue of ship emissions is important to be examined.The International Maritime Organization (IMO) imposes restrictions on ships, in particular on SOx, NOx, PM and CO2 emissions. Restrictions of ship emissions with the international rules has made it necessary for the maritime industry to meet new technologies and undergo a major revision in terms of monitoring and evaluation of ship emissions. It is well known that emissions from ships are particularly high in port areas and these emissions adversely affect the health of people living around the ports near the city centre.xviPorts in and around Marmara, Bosporus and Dardanelles are the regions where ship traffic is the most intense in Turkey. For this reason, Haydarpaşa Port, which is intertwined with the city at an important point in the Bosporus, was chosen in this study. NOx, CO2, SO2, VOC, CO and PM emissions for March, April, May of 2019 was calculated by using emission estimation methods in literature considering type, year of construction, gross tonnage (GRT), main engine power and revolution, power of auxiliary engines, number of arrivals and cruising, manoeuvring and berthing time of all the ships. The daily and hourly SO2, NOx, PM10 and PM2.5 emissions obtained from Haydarpaşa Port Area in real-time were evaluated based on ship movements. In addition, real-time air quality measurement results from Üsküdar and Kadıköy districts of Istanbul were compared with SO2, CO, NO, NO2, NOx, PM10 and PM2.5 emissions of Haydarpaşa Port. Finally, it was evaluated whether the air quality measurement results obtained from Haydarpaşa Port was within the limits of National and International air quality limit values. 85