Search

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Bu çalışmada, popüler tarihçilik bağlamında Nevzat Kösoğlu'nun eserlerindeki tarih anlayışı ve tarih eğitimine ilişkin görüşleri incelenmiştir. Nevzat Kösoğlu Milliyetçi/Muhafazakâr bir fikir insanıdır. Toplumda milli bir şuur oluşturmak amacı doğrultusunda; Kültür ve Tarih kavramlarını bir arada ele almıştır. Çalışmada betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Öncelikle, Nevzat Kösoğlu'nun eserlerinde tarih görüşleri tespit edilmiştir. Literatürden hareketle, Kösoğlu'nun tarih düşüncesinin kimlerden etkilendiği tespit edilmiş ve yorumlanmıştır. Çalışmanın amacı bağlamında; eserlerinde yer verdiği popüler anlatıları hangi kaynaklardan aldığı tespit edilerek değerlendirilmiştir. Nevzat Kösoğlu'nun; Kültürün Kanunları, Tarihin Kanunlarıdır iddiası vardır. Bu iddiasına göre Kültürün geçirdiği evreler Tarihin geçirdiği evrelerdir. Bu bağlamda Türk Tarihini; kuruluş, olgunlaşma, durgunluk ve soğuma olarak dört evreden geçtiğini iddia etmektedir. Nevzat Kösoğlu yapmış olduğu bu tasnifinde, İbn Haldun'un Tavırlar Nazariyesinden etkilendiği görülmüştür. Nevzat Kösoğlu'na göre Tarih; ibret alınması/ders çıkartılması gereken bir alandır. Türk tarihini ibret almak ve ders çıkarmak için okumamız gerekmektedir. Türk tarihinin Selçuklu dönemine kadar gelen süreci kuruluş, Osmanlı devletinin kuruluşunu olgunlaşmanın başlangıcı, Fatih Sultan Mehmed dönemini olgunlaşma, ,Kanuni Sultan Süleyman ile Viyana bozgununa kadar gelen süreci durgunluk Viyana bozgununu ve sonrasını Soğuma dönemi olarak kabul etmiştir. Nevzat Kösoğlu kaleme aldığı eserlerde Popüler Tarih anlatılara sıklıkla örnekler vermiştir. Bu anlatılar, Osmanlı kronikleri başta olmak üzere dönemin birincil kaynaklarından alındığı tespit edilmiştir. Ancak eserlerinde yer verdiği popüler tarih anlatıları hangi kaynaktan aldığına dair herhangi bir akademik metodu olmadığı tespit edilmiştir. Anlatılar sayesinde toplumda millî bir bilinç oluşturmanın yanı sıra kendine has bir üslup oluşturmayı amaçladığını söyleyebiliriz. Nevzat Kösoğlu; Tarih eğitiminde Ziya Gökalp'ten etkilendiğini söyleyebiliriz. Bireyler; tarih eğitimi sayesinde; mensup olduğu millete duygusal olarak bağlanmasını ve güvenmesi sağlar. Tarihi millî bir pencereden anlamlı bir bütün olarak görülebilmesi için Miilî bir tarih eğitiminin alınmasını savunmaktadır. Nevzat Kösoğlu; Tarih'i ders çıkarılması gereken bir alan olarak kabul etmektedir. Tarih Eğitimini ise millî bir şuur oluşturulması için en önemli alan olarak kabul etmektedir. Toplumda millî bir şuur oluşturma ve kendine has bir üslup oluşturma amaçları doğrultusunda; popüler tarih anlatılarını bir araç olarak kullandığını söyleyebiliriz. Anahtar Kelimeler: Tarih eğitimi, popüler tarihçilik, millî tarih, Nevzat Kösoğlu In the present study, the history concept of Nevzat Kösoğlu and his viewpoints on history education in terms of popular historiography were examined. Nevzat Kösoğlu is a nationalist/conservative intellectual. He dealt with the culture and history concepts together to create a national consciousness in society. The Descriptive Screening Model was used in the study. Firstly, the opinions of Nevzat Kösoğlu in his works were determined. Based on the literature, it was determined and interpreted by whom the history concept of Kösoğlu was influenced. In the context of the purpose of the study, the sources of the popular narratives in his works were determined and evaluated. Nevzat Kösoğlu had an argument like "the Laws of Culture are the Laws of History". In this respect, the stages of culture are also the stages of history. In this context, he argued that Turkish history had four stages, which were establishment, maturation, stagnation and cooling. It was observed that in this classification, Nevzat Kösoğlu was affected by the Tavırlar Nazariye of Ibn Khaldun. According to Nevzat Kösoğlu, history is an area that needs to be drawn a lesson with/learned. We need to read the Turkish history to learn and to draw a lesson. The period of the Turkish history that lasted until the Seljukian period was accepted as the establishment, the period that lasted until the defeat of Vienna was accepted as the maturation, and the period after the Vienna defeat and afterwards was accepted as the period of cooling. In his works, Nevzat Kösoğlu often gives examples from Popular History narrations. These narrations were determined to be taken from the primary sources of the period, especially from the Ottoman chronicles. However, it was also determined that there were no academic methods about the sources of these popular histories in his works. With the help of the narratives, we may argue that it aims to create a unique style in addition to a national consciousness in society. We may argue that Nevzat Kösoğlu was influenced by Ziya Gökalp about history education. Thanks to history education, it is provided that individuals attach emotionally and trust their nation. He also argued that a national history education was a must to see history as a meaningful whole through a national window. Nevzat Kösoğlu accepted history as an area that needed to be learned, and considered history education as the most important area for the creation of a national consciousness. In line with the targets to create a national consciousness and a unique style in the society, we may argue that he used popular narration as a tool. Keywords: History education, popular historiography, national history, Nevzat Kösoğlu

Rüşdiye mektepleri tarihsel süreç içersinde yapı olarak çeşitli değişimler geçirdiği gibi kurumlardaki eğitim-öğretim durumu ve dersler de değişmiştir. Bu dersler içersinde bulunan tarih dersi de bu değişime tabi olmuştur. Rüşdiye ve benzeri okulların açılması buradaki öğrenciler için basit şekilde ve genel nitelikte tarih kitaplarına ihtiyaç oluşturmuştur. Bu sorunu çözmek için başlangıçta diğer derslerde olduğu gibi tarih ders kitapları da Fransızcadan çeviri yoluyla hazırlanmıştır. Rüşdiyelerin yaygınlaştırılması ders kitabı ihtiyacını artırmış ve ders kitapları devlet tarafından belirlenmeye başlamıştır. Bu durum Türk tarihçilerini kolay anlaşılabilir ve sistemli tarih kitapları hazırlamaya zorlamıştır. O dönemlerde tarih dersinin içeriğini ve işleyişi anlayabilmek için hazırlanan bu kitapları incelemek gerekir. Bu anlamda, 1876/1877 (H. 1293) yılında Sami, Aziz, Şevki Beylerin rüşdiye mekteplerinde okutulmak için yazdıkları tarih ders kitabı, dönemin ideolojisinin anlaşılması ve tarih öğretimi anlayışını göstermesi açısından önemlidir.Bu çalışma giriş, üç bölüm ve sonuç kısımlarından meydana gelmektedir. Çalışmanın giriş kısmında Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan beri var olan klasik eğitim kurumları ve eğitimde ilk yenileşme çalışmalarıyla birlikte ortaya çıkan okullar kısaca ele alınmıştır.Birinci bölümde rüşdiyelerin kuruluşu, tarihi gelişimi ve özellikleri, ikinci bölümde rüşdiyelerde okutulan tarih dersi ve ders kitapları, üçüncü bölümde rüşdiye mekteplerinde okutulan bir tarih ders kitabı Mir'ât-ı Târih-i Osmânî incelenmiştir. Sonuç bölümünde ise rüşdiyeler, rüşdiyelerde tarih dersi ve Mir'ât-ı Târih-i Osmânî ile ilgili genel bir değerlendirme yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Rüşdiye, Tarih, Ders Kitapları, Mir'ât-ı Târih-i Osmânî Rushdiye schools have undergone various changes in structure in the historical process, as well as education and training status and courses in institutions have changed, too. The history course in these courses has been subject to this change. The opening of rushdiye and similar schools has created a need for history books in a simple and general property for the students. In order to solve this problem, as in other courses at the beginning, history textbooks has been prepared through translations from French. The dissemination of rushdiye has increased the need for textbooks and textbooks have been determined by the state. The situation forced the Turkısh historians to prepare understandable and systematic history books. At those times, in order to understand the content and functioning of history course, it's necessary to examine these books. In this sense, in 1876/1877 (H. 1293) Mr. Sami, Aziz, Şevki's history textbooks written to be read in rushdiye schools, it's important to understand the ideology of the period and to show the understanding of teaching history.The study consist of introduction three body parts and a conclusion part. In the introduction of the study dwells on the classical education institutions existing since the establisment of Ottoman Empire and appearing from the first innovation studies in education.The first part centers on the establisment of the rushdiye, historical development and characteristics. The second part that taught history lesson in rushdiye schools and textbooks. The third part deals with Mir'ât-ı Târih-i Osmânî. And in the conclusion part a general evaluation has been carried out about rushdiye schools, history lesson in rushdiye and Mir'ât-ı Târih-i Osmânî.Key Words: Rushdiye, History, Textbooks, Mir'ât-ı Târih-i Osmânî 98

Bu araştırma, birer tarihsel kanıt olarak minyatürlerin, 7. Sınıf Sosyal Bilgiler dersi Tarih konularının öğretiminde kullanılması sürecinde, öğrencilerin sergilemiş oldukları bilgi, beceri, tutum ve değere yönelik öğrenmelerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Karma modele göre tasarlanan bu araştırma aşağıdaki şu sorulara cevap aramaktadır: (1) Minyatürlerin Tarih derslerinde kullanımının öğrencilerin bilişsel öğrenmeleri üzerine etkisi nelerdir? (2) Minyatürlerin Tarih derslerinde kullanımının öğrencilerin düşünme becerileri üzerine etkisi nedir? (3) Minyatürlerin Tarih derslerinde kullanımının öğrencilerin tutum ve değer gelişimine katkısı nedir? Araştırmanın çalışma gurubu Pendik ilçesinde yer alan orta ekonomik düzeyde bir devlet okulunun 7. sınıfına devam eden 30 kişilik bir öğrenci gurubudur. Araştırmada nitel ve nicel veri toplama araçları bir arada kullanılmıştır. Öğrencilerin minyatüre ilişkin bilgi, tutum ve görüşlerini ortaya koyan iki farklı anket formu ile öğrencilerin sergilemiş oldukları düşünsel becerileri betimleyebilmek amacıyla da üç farklı etkinlik çalışması planlanmış ve uygulanmıştır. Ayrıca süreç boyunca, öğrenciler minyatürlerle yapılan bu etkinliklere ilişkin duygu ve düşüncelerini yansıtmaları için süreç boyunca ders günlükleri tutmuşlardır. Araştırmadan elde edilen veriler betimsel ve tematik analiz yöntemleriyle analiz edilmiştir. Anketlerden elde edilen öğrenci görüşlerinin frekansları hesaplanmış, çalışma kağıtlarında ki öğrenci cevapları ise içerik bakımından temalara ayrılarak analiz edilmiştir. Sonuçlar hem nitel hem de nicel olarak betimlenmiş ve sergilenmiştir. Bu araştırma sonucunda elde edilen bulgular ise şu şekildedir: Öğrenciler minyatürler aracılığıyla tarihsel bilgiler edinmiş ve derslerde edindikleri bilgileri ise yine bu süreçte pekiştirmişlerdir. Öğrenciler minyatürleri birer kanıt gibi kullanabilmiş ve bir tarihçi bakış açısıyla minyatüre yönelik çeşitli çıkarımlarda bulanabilmiştir. Bu süreçte öğrenciler başta tarihsel düşünme becerileri olmak üzere çeşitli düşünme becerileri sergilemişlerdir. Ayrıca minyatürlerle yapılan bu etkinlikler sürecince, öğrencilerin derse ve minyatüre olan tutumu olumlu yönde gelişmiş ve öğrencilerin milli değerleri ve kültürel mirasa duyarlılık değerleri pekişmiştir This research aims to describe the knowledge, skills, attitudes and value of the students who study at Social Studies of 7th grade through History lessons supported with miniatures. The research is organized as a mixed research which seeks answers to the following questions: (1) What are the impacts of the using of miniatures in History lessons on students' learning? (2) What are the impacts of the using miniatures in History lessons on students' thinking skills? (3) What is the contribution of the using of miniatures in History lessons to the students' attitude and value development?The research sample consists of a group of 30 students attending 7th grade of a public school which has middle economic level in Pendik which is a district of İstanbul in Turkey. Qualitative and quantitative data collection instruments were used together in the study. Three different classroom activities were planned and implemented in order to describe the intellectual skills of the students. Also, two questionnaires which show the knowledge, attitude and opinions of the students towards miniatures were applied. In addition, throughout the process, students kept diaries to reflect their feelings and thoughts about miniature and this implementation process.The data collected were analysed through descriptive and thematic analysis methods. The frequencies of the students' opinions showed on the questionnaires were calculated and the student answers written on study papers were analysed in terms of their content. The results were described and exhibited both qualitatively and quantitatively.As a result of this research, the findings are as follows: Students got new historical information via miniatures and reinforced their knowledge. Concurrently, they learnt miniature arts and got more information about those. Students were able to use miniatures as evidence and were found in various inferences with the point of view of a historian. In this process, students exhibited various thinking skills, especially historical thinking skills. In addition, the attitudes of the students towards the lesson and the miniatures were improved positively and the students' values about national values and cultural heritage were strengthened. 110

Modernleşme Döneminde Ayaş'ta Eğitim Kurumları ve Faaliyetlerini konu alan bu araştırmada, kazadaki eğitim kurumlarını belirlemek, bu eğitim kurumlarının özelliklerini, öğretmen ve öğrenci profillerini belirlemek, eğitim adına yapılan faaliyetleri tespit etmek amaçlandı. Ayaş kazasındaki eğitim-öğretim ile ilgili bilgiler arşiv belgeleri taranarak ortaya çıkarıldı. Ayaş kazasının 1876-1930 yıllarında o dönemde diğer birçok kazaya oranla eğitim alanında ileri olduğu anlaşıldı. Bunu arşiv belgelerinden taradığımız bilgiler ışığında anlayabiliyoruz. Aynı zamanda çılan birçok eğitim kurumu da halktan alınan bağışlar sayesinde açılmıştır. Bu da Ayaş halkının eğitime verdiği önemi göstermektedir. Ayaş kazasında her kademeden eğitim kurumu açılmaya çalışılmıştır. Sıbyan mektepleri ,medreseler, iptidailer, rüştiyeler bunun bir örneğidir. Dikkat çeken bir diğer özellikte medreselerin sayıca fazlalığıdır. Diğer eğitim kurumlarına bakılarak medreseler sayıca daha fazladır. Ayrıca bu medreseler kurucusu ya da bulunduğu mahallenin adıyla isimlendirilmiştir.Sonuç olarak Ankara iline bağlı küçük bir kaza olan Ayaş'ta eğitime önem verildiği ve bunun adına bir takım çalışmalar olduğu anlaşılmıştır. The aim of this study was to determine the educational institutions in the accident, to determine the characteristics of these educational institutions, teacher and student profiles and to determine the activities carried out on behalf of the training. The information about the education and training in Ayaş accident was scanned by archiving documents. It was understood that the Ayaş accident was advanced in the field of education in 1876-1930 compared to many other accidents at that time. We can understand this in the light of the information we scan from archive documents. At the same time, many educational institutions were opened thanks to donations from the public. This shows the importance of the people of Ayaş to education.Ayaş accident was tried to open educational institutions from all levels. Primary schools, madrasahs, iptidailer, secondary schools are an example of this. Another remarkable feature is the large number of madrassas. The number of madrasas is higher than the other educational institutions. In addition, these madrassas were named after the founder or the neighborhood.As a result, it is understood that education is given importance in Ayaş which is a small accident in the province of Ankara. 112

Bu araştırmada `ortaöğretim tarih ders kitaplarında değer aktarım yaklaşımları nelerdir ?` sorusuna yanıt aranmıştır. Bu bakımdan öncelikli olarak değer kavramı üzerinde literatür çalışması yapılmış ve öyle ki değerin, bireyin amaçları ve ihtiyaçları doğrultusunda olguya yüklediği belirli nitelik ve anlamlar ile belirlenen tavır ve davranışlar olduğu anlaşılmıştır. Nitekim değer, bireyin kendi tercihlerine bağlı olarak sergilediği davranışlarına kaynaklık etmesinin yanında, davranışları yargılamayı sağlayacak anlayışları da beraberinde getirmektedir. Bu bakımdan mikro alanda birey merkezli olmasının yanında makro alanda toplumsal yapıyı şekillendiren unsurların başında gelmektedir. Çağın insan becerileri üzerinde yapmış olduğu değişim ve dönüşüm tartışmasız değerler üzerinde de kendini göstermiş, zamanın tinine uygun olarak toplumun hangi değerlere sahip bireyler yetiştirilmesi konusunda karar vermesi, değerlere ve değer eğitimine özel bir anlam yüklemiştir. Belirli değerlerin kasıtlı uygulamalarla öğretilmesindeki hedefin ise, ahlaki değerlere sahip karakterli bireyler yetiştirmek olduğu görülmüştür. Bu bağlamda hikayeler, biyografiler, kitabeler gibi en uygun araçsal alt yapıya sahip olan tarih dersleri ile değer aktarımı arasında, genel olarak kimlik tanımı ve makbul vatandaş yetiştirme şeklinde tanımlanabilecek bir ilişkinin varlığı söz konusudur. Araştırmaya konu olan değerler ve değer aktarım yaklaşımlarının neler olduğu sorusundan hareketle olgunun nasıl meydana geldiğini ortaya çıkarmak için bulguları betimlemek veya temalar meydana getirmeyi kolaylaştırmak için durum çalışması tercih edilmiştir. Araştırmanın amacı ise ortaöğretim tarih ders kitaplarında değer aktarım yaklaşımlarının neler olduğunu belirlemek ve uygulanan müfredat ile nasıl bir ilişki içerisinde olduğunu ortaya koymaktır. Ayrıca bu araştırmayı önemli kılan husus, öğretim programında yer alan değerler ile ders kitabında yer alan değerlerin örtüşüp örtüşmediğinin yanı sıra öğretim programında belirli olmayan değer aktarım yaklaşımlarının ortaya çıkarılmasıdır. Bu amaçla hedeflenen bilgileri elde etmek için doküman incelemesi veri toplama yöntemi olarak tercih edilerek, 9, 10, 11. sınıf tarih ders kitapları ile 12. sınıf T.C. İnkılap tarihi ve Atatürkçülük ders kitaplarında mevcut değerler ve değer aktarım yaklaşımlarının neler olduğu incelenmiştir.Bu bağlamda ders kitaplarında yer alan değerler, öğretim programında belirtilen kök değerler ve bağlantılı diğer değerler, öncelikli olarak nitel veri analizi yöntemlerinden ilki olan betimsel analiz sürecinden geçirilerek, değerler ve değer aktarım yaklaşımları tespit edilmiştir. Ardından daha derin bir inceleme sürecine girilerek, içerik analizinde değerler ile aktarım yöntemlerinin ifade ettikleri anlam, amaç ve işlevleri hakkında değerlendirmeler yapılmıştır. Sonuç olarak 9, 10, 11. sınıf tarih ders kitapları ile 12. sınıf T.C. İnkılap tarihi ve Atatürkçülük ders kitabında yer alan kök değerlerin ve diğer değerlerin daha çok evrensel ve geleneksel anlayış odaklı karakter eğitiminde yer alan değerlerden meydana geldiği gözlenmiştir. Mevcut değerlerin aktarımda kullanılan yöntemin bir çok değerin doğrudan öğrenciye aktarıldığı, değerleri telkin etmek veya aşılamak yönteminin en sık başvurulan yöntem olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca oku – yorum bölümleri oluşturularak öğrencinin metinleri değerlendirme ve analiz etmeleri istenmesi değer analizi yönteminin de tercih edildiğini göstermektedir. Anahtar Kelimler: Değer, Değerler Eğitimi, Değer Aktarımı, Kök Değer, Tarih, Tarih Eğitimi The main subject of this study is to answers `what are the paradigms of moral value transference in secondary education history books?` question. First of all, literature search about moral value is made and the term moral value explained like this; moral value is behaviours and manners which determined by certain meanings and legibility that lead by person's purposes and neccesities assigns a meaning to fact. Thus moral value is a source of person's self origin behaviours and also source of sensibilities which judges that behaviours. From this perspective, in micro scale moral value is person based but also in macro scale moral value is one of the important things that forms the social structure. Progression of time affected human being abilities and also affected moral values and causes socieity to educate younger generations appropriate to spirite of the age. That assings a special meaning to moral value education. The point of education of the certain moral values with intentional implementation is to train younger generations to be characterfull and high moral value standarts. In this connection there is a reliation which can be explained like identificaiton and to train `persona grata` between moral value transference and history education that have most usefull instrumental foundation like; stories, biographies, inscription etc.In this study, Case study method is used to reveal how the fact (the paradigm of moral value transference) occurs and to describe results and also to ease create themes. The point of the study is find out what are the paradigms of moral value transference in secondary education history books and find out what kind of relation lies between that and curriculum. The important part of this study is the diffrences or similarities between moral values in curriculum and moral values in textbooks. And the other important thing in the study is to find out moral values which did not explained in curriculum. For this purpose, 9,10,11. grade history textbooks and 12.grade T.C.İnkılap tarihi ve Atatürkçülük textbooks are used for, to obtain projected datas, document review and data acquisition about existing moral value and moral value transference.In this context, the moral value in textbooks, the base moral value which describe in curriculum and the related moral values examined with descriptive analysis method and moral values and moral value transferences detected. With the further examination, the meaning, purpose and function of moral values are evaluated.As a result, base moral values in 9,10,11. grade history textbooks and 12. grade T.C.İnkılap tarihi ve Atatürkçülük textbook and other moral values are used for universal and traditional based education system. Most common methods to transference of the moral values are the direct transference,infix of moral values and the instillment. Also consideration of text in `read-comment` part by student is another method.Key Words: moral values, moral values education, moral value transference, base moral value, history, history education. 112

Maarif-i Umumiye Nizamnamesi ile yaygınlaşan ve modern eğitim için ortaöğretim alanında önemli bir adım sayılan idadiler açılmaya başlanır. İdadiler talebeleri yükseköğrenime hazırlayan önemli basamaklardan biridir. İdadiler iki ana başlıkta incelenir genel olarak ilki 5yıllık nehari idadileri, ikicisi ise 7 yıllık leyli idadileridir. Bu bahsedilen mektepler ortaöğretim alanında incelenirken Kırşehir Mekteb-i İdadisi hakkında araştırma yapılması uygun bulunur. Kırşehir İdadisi 5 yıllık nehari idadilerden olup II. Abdülhamit devrinde açılan mekteplerden biridir. 1891 tarihinde açıldığı söylenirken mekteple ilgili pek çok bilgiye de ulaşmak mümkün oldu. Mektepte nasıl eğitim verildiği, muallimler ve müdürlerin mezuniyet durumu, muallim ve müdür maaşları, mektepte yaşanan sorunlara çözümler, verilen dersler ve yapılan imtihanlar, ödül törenleri gibi konular hakkında bilgilere rastlamak mümkündür. Kırşehir İdadisi ile ilgili Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivinden yararlanarak mekteple ilgili bilinmeyen yönleri ortaya koymaya çalıştık. Ancak önce genel anlamda idadiler hakkında ön bilgi sahibi olunması için tezin ilk bölümünde idadilerden bahsederek, uygulanan genel kural ve kaidelere yer verilmiştir. The idâdîs (high school) were first founded in 1891 in Kırşehir. They were established as secondary school with article of Maarif-i Umumiye Nizamnamesi to act as another educational level bitween rushdiyahs and universities. The students are an important institution preparing students for hinger education. Examined under two main headings. The Kırşehir of the scholl is five years. İdadi Abdülhamid is urgent. It is possible to find information about how education is given in the school, graduation status of teachers and principals, salaries of teachers and principals, solutions to problems experienced in the school, courses given and tests done, award ceremonies.We have revealed the unknown aspects of the Kırşehir.Before that, the thesis is given information about the ten. 142

Disiplinlerarası öğretim günümüz eğitim sisteminde her geçen gün önemini daha da arttırmakta ve her alanda ön plana çıkmaktadır. Disiplinlerarası bakış açısıyla tarih öğretimini yorumlayabilmek için öncelikle disiplinlerarası öğretimi ve tarih öğretimini çok iyi anlamak ve bu çerçevede bu ilişkiye ışık tutmak gerekmektedir.Yüzyıllardır insanı ilgilendiren her şey tarihin içinde olmuştur. Tarih araştırmalarının temeli olan insanlık her gün yeniliklere uyanmaktadır. Bu yeniliklerden biri de okullardaki tarih öğretiminde disiplinlerarası yaklaşımın kendini fazlasıyla hissettirmesi olmuştur. Özellikle eğitim ve öğretim programlarında, öğretmenin yetiştirilmesinde ve anlamlı bir öğrenme sağlanmasında önemi gün yüzüne çıkmaktadır.Bu çalışma disiplinlerarası bakış açısıyla tarih öğretimini literatür taramasıyla inceleyerek gözden geçirmekte ve tarihin diğer disiplinlerle ilişkisini incelemektedir.Ayrıca etkili bir program geliştirme modeli olan disiplinlerarası yaklaşımın tarih ile ilişkisini ortaya çıkaran kavramlar anlamlı bir biçimde bir araya getirilerek incelenmiştir. Interdisciplinary teaching has been increasing its importance in our education system every passing day and it is prominent in every field. In order to be able to interpret history teaching with an interdisciplinary perspective, it is necessary to understand interdisciplinary and historical teaching very well and to shed light on this relationship in this framework.For centuries, everything concerning human beings has been in history. Humanity, the foundation of historical research, adapts to innovations every day. One of these innovations is the interdisciplinary approach which has made itself more prominent, in history teaching in schools. Especially in education and training programs, it has emerged with its importance in educating the teacher and providing meaningful learning.This study investigates the history teaching through a literature review and examines the relationship between history and other disciplines with an interdisciplinary perspective.Furthermore, the concepts that reveal the relationship between history and an interdisciplinary approach, which is an effective program development model, have been examined significantly. 145

Bu tezde Türk ve Sırp resmi tarih ders kitapları, ortak tarih ve Türk-Sırp ilişkileri açısından kıyaslanmıştır. İki devletin okullarında öğrencilere okutulan tarih kitaplarının ortak tarih, ikili ilişkiler ve öbür taraf hakkındaki anlatımı incelenirken, kitapların yansıttığı tarih versiyonlarını belirlemek ve bu iki tarih versiyonunun aynı mı, farklı mı, farklı ise ne kadar farklı olduğunu belirlemek tezin ana konusudur.Sadece güncel resmi tarih ders kitaplarını analiz eden bu tezde Türk ve Sırp öğrencilere okutulan tarih kitaplarının dayandığı tarih anlatımlarının tamamen farklı olduğu ispat edilmişti. Türk kitapları Türklerin Balkanlara kurtarıcı olarak geldiklerini, Balkan uluslarının Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliği altına isteyerek girdiklerini ve Osmanlı İmparatorluğu'nda barış, refah ve Türk komşularla dostluk içinde yaşadıklarını anlatırlar. Yine bu anlatıma göre, Sırplar istedikleri için değil, Rusya'nın kışkırtması nedeniyle Osmanlı İmparatorluğu'ndan ayrılmak istediler. Sırp kitapları ise Türklerin Balkanlara `vahşi işgalciler` olarak geldiklerini, Sırbistan'ı zorla fethettiklerini ve Sırpları `karanlıkta ikinci sınıf teba` olarak tuttuğunu ileri sürerler. Fakat, kurtuluştan sonra anlatım değişir ve Sırp kitapları, Yugoslavya iç savaşına kadar olan dönemde Sırbistan'ın ve sonra Yugoslavya'nın Osmanlı İmparatorluğu ve sonrasında Türkiye Cumhuriyeti ile ilişkilerini olumlu bir çerçevede ele alırlar. 1990'larda ortaya çıkan savaş ve bugünkü Balkan politikası hususunda iki ülkenin kitapları yine anlaşmazlıklara ve farklı bakış açılarına dönerler.Söz konusu farklı tarih versiyonları iki devletin öğrencilerine sistematik olarak benimsetilirler ve bu iki devletin kamuoyları arasında anlaşmazlıklara neden olur. Bu sebeple söz konusu farklılıklar önemlidir ve hem Türk-Sırp ilişkilerini hem de genel Balkanlar politikasını anlamak isteyen birinin bu çalışmanın bulgularını göz önünde tutması faydalı olacaktır. This work compares Turkish and Serbian official history textbooks over the topic of Turkish-Serbian relations and two countries' common history. Through the analysis of two countries' official school history textbooks, in particular their narrative of relations between two countries, the `other` country and their common history, the aim of this research is to identify the historical narrative and projected `version of history` each set of books is trying to reflect and determine whether the two versions of history are same or not, and if different, how different they are.In this work, which encompasses only contemporary school textbooks currently in use in two respective countries' schools, it is proven that two versions of history offered by the two sets of textbooks are very different. We can find the biggest differences in two sets of books' naratives about arrival Ottomans to the Balkans, conquering of Serbia, life of Serbs in Ottoman Empire, reasons for Serbian fight for liberation, reasons and flow of Balkan wars and ultimately, reasons and nature of Yugoslav civil war in l990's and role of modern day Turkey in Balkans in late XX and early XXI century.Two different versions of history discussed above are systematically thought to the students of two countries, creating as a consequence misunderstanding and luck of trust between two publics. Therefore, the aforementioned differences are of significant importance and it would be useful for one trying to understand Turkish-Serbian relations, as well as Balkan politics in general, to consider findings of this work. 165

Öğretmenler eğitim araştırmalarını takip ederek bunları meslek hayatlarına yansıtmalı ve karşılaştıkları problemleri bilimsel metotları takip ederek çözebilmelidirler. Böylece hem eğitim bilimlerinin sağladığı katkı ile daha iyi bir eğitim öğretim sağlanacak, hem de daha iyi bireylerin yetişmesine olanak sağlanacaktır. Bu çalışmanın amacı, tarih öğretmenlerinin eğitim araştırmalarını takip etme ve sonuçlarını uygulamaya yansıtma düzeylerini ortaya çıkarmaktır. Bu bağlamda çalışmada, tarih öğretmenlerinin eğitim araştırmalarını hangi yöntemler ile takip ettikleri ve eğitim araştırmalarından elde ettikleri sonuçları derslerine ne şekilde yansıttıklarını ortaya koymayı hedeflemektedir.Çalışma karma bir araştırma olup, çalışmada hem nicel ve hem de nitel bir yaklaşım takip edilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket ve yarı yapılandırılmış mülakat kullanılmıştır. Çalışmanın evrenini Trabzon ilindeki liselerde görev yapan 100 tarih öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışmada evrenin hepsine ulaşılmak istendiğinden araştırma örneklem gerektirmemektedir. Elde edilen veriler betimsel analiz ve içerik analizi yaklaşımlarıyla değerlendirilmiştirAraştırma kapsamında kullanılan veri setinin analizi sırasında frekans ve yüzde betimsel istatistik göstergeleri olarak kullanılmıştır. Araştırma sürecinin tamamlanmasıyla, tarih öğretmenlerinin; eğitim araştırmalarını takip etme düzeylerinin yeterli olmadığı, eğitim araştırmalarının uygulamaya yansıtma düzeylerinin yeterli olmadığı ve eğitim araştırmalarına yönelik yeterlilik düzeylerinin yüksek olmadığı sonuçlarına ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Eğitim Araştırmaları, Tarih Öğretmeni, Eylem Araştırması, Araştırmacı Öğretmen Teachers should follow educational research and reflect them in their professional life and solve the problems they encounter by following scientific methods. Thus, with the contribution provided by the educational sciences, a better education and training will be provided and better individuals will be trained. The aim of this study is to reveal the level of history teachers' following educational researches and reflecting the results into practice. In this context,this study will try to show in which ways history teachers follow educational researches and how they reflect the results collected from educational studies into their lessons.It is a mixed study in the study and both quantitative and qualitative approaches were followed in the study. Survey and semi-structured interview will be used as data collection tool in the research. The universe of the research is the history teachers working in the high school in Trabzon. Research does not need to sample as the universe is all about reaching work. It will be evaluated with the obtained descriptive analysis and content analysis approaches.Keywords: Educational Research, History Teacher, Action Research, Teacher As Researcher 121

Bu araştırmanın amacı Türk eğitiminin en köklü okulları arasında yer alan Kuleli Askerî Lisesinin, gerek Osmanlı, gerekse Cumhuriyet dönemlerinde çağına göre modern eğitimiyle öğrenci yetiştirmek amacıyla kurulan `Mektebi Fûnun-u İdadiye`lerin ilki olma özelliğiyle Türk eğitim tarihindeki yerini ve önemini araştırmaktır. Türkiye'de eğitim alanında ilk Avrupai okulların açılması askerî sahada olmuştur. Her ne kadar daha önce medrese ve Enderun gibi okullar mevcut iseler de bu okullar ilk zamanlarda gayet muntazam çalışsalar da zamanla çağın gerisinde kalmış ve ihtiyaçlara cevap veremez duruma gelmiştir.Teknolojinin ve dolayısıyla harp silah araç ve gereçlerin gelişmesi; askerî yenilgiler; savaşlarda uygulanan farklı ve değişik taktikler, askerliğin ilmi yönünü ortaya çıkarmıştır. Bu da komutanların, yani subayların teorik bilgilerle donatılmasını zorunlu kılmıştır. Bu nedenle de subaylara, askerlikle ilgili teorik bilgilerin verildiği askerî okullar açılmıştır. Yeni açılan okullardan ilki de Kuleli Askerî Lisesi olmuştur. Bu araştırmada, Kuleli Askerî Lisesinin açılışından itibaren ilk yüzyılında okulda uygulan eğitim programları, dersler, derslerde okutulan kitaplar, derslerde kullanılan malzemeler vb. unsurlarla Türk eğitimine sağladığı katkıları ile önemi ayrıntılarıyla tespit edilmiştir. Kuleli Askerî Lisesi, kurumsal olarak birçok yeniliğin ilk başlatıldığı yer olduğu gibi uygulanan eğitim programları sayesinde yetiştirdiği ve mezun ettiği öğrencilerle de Türk eğitim tarihine önemli etkileri olmuştur. Bu sebeple, Kuleli Askerî Lisesinde uygulanan ve günümüzde çok fazla bilinmeyen eğitim programları incelenmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Eğitim, Eğitim Kurumları, Program, Kuleli Askerî Lisesi. The purpose of this study is to search the importance and place of Kuleli Military High School, which has been one of the most rooted schools in Turkish schooling history with its being the first 'High School of Physical Sciences' which were founded to raise cadets, compared to its own time, either in Ottoman or Republic Era, with modern education. Military schools were the first to be opened in Turkey in European style. Even though there were madrasa and the special school of Palace, and worked orderly and neatly, these schools neither met the needs nor could catch up with the time. Technological, and so weaponry advancements, military defeats, different and varied tactics used in battles showed up the scientific side of arms. That obliged the equipment of commanders', so officers' with theoretical knowledge. Therefore military schools were opened where theoretical knowledge about soldiery was given. Kuleli Military High School is the first one of those schools. In this study, the contribution of Kuleli Military High School to Turkish Education is determined by making use of applied educational programs, lessons, books used in lessons since it was founded. Kuleli Military High school isn't just the place where innovation happens, it is also important in the history of Turkish Educational System by its graduates and educational programs in Turkish history. For this reason, this study examines educational programs used in Kuleli which are not yet popular in Turkish educational system.Keywords: Education, Education Institutions, Program, Kuleli Military High School. 149

Bu araştırmanın temel amacı, Sâtı Bey'in Arap ülkelerindeki eğitim faaliyetlerinin ve görüşlerinin incelenmesi ve eğitim alanında yaptığı reformları ve etkilerini ortaya koymaktır. Tez, beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, Sâtı Bey'in hayatı ve Osmanlı dönemindeki faaliyetleri, İkinci bölümde, Sâtı Bey'in Türkiye'den ayrıldıktan sonra, Arap Ülkelerinde yürüttüğü eğitim faaliyetleri, Üçüncü bölümde ise, Sâtı Bey'in eğitim ile ilgili görüşleri, Dördüncü ve Beşinci bölümler sonuç ve önerilerden oluşmaktadır. Araştırmanın sonucunda ortaya çıkan tespitler şunlardır: Sâtı Bey'in entelektüel eğitiminin oluşumuna etkide bulunan faktörler, Osmanlı Devletinde ve Arap Ülkelerinde bulunduğu dönemlerde eğitim ve kültür hayatının geliştirilmesi için gösterdiği çabalar, Sâtı Bey'in, okul, ev ve topluma bakış açısının özgün boyutları ve Sâtı Bey'in, bulunduğu yerlerdeki eğitim, kültür ve entelektüel hayatı üzerinde ne kadar etkili olduğu ele alınarak ortaya konulmaktadır. This main purpose of this research is to examine Mr. Sâtı's activities and opinions in Arab countries. The aim of this research is to determine the effects of his reforms and his education. Our thesis consist of five chapters. In the first part his life and activities during the Period of Ottoman is taken into account . In the second part its training activities in Arab countries is dealt with. In third chapter, his educational views and suggestion is presented. As a result of these research findings will be reached the formation of his intellectual training at the time he found the process in the Ottoman Empire and Arab countries, where there are educational and cultural efforts, his school, home and society are distinctive features of the angle of view and his idea of education that how effective are discussed. 90

27 Mayıs 1960 Darbesi'nden sonra tarih eğitimine yeni siyasal oluşum çerçevesinde yön verilmiştir. Bu çalışmada, 27 Mayıs 1960 Darbesi'nden sonra verilen tarih eğitimi Atatürk dönemi ve Demokrat Parti dönemi ile bağlantılı olarak incelenmiştir. İncelenen dönemin tarih eğitimi, ders kitapları ve ders kitaplarına ek olarak okutulan kitapçıklar çerçevesinde ele alınmıştır. Sözü edilen dönemde tarih derslerinde kullanılan kitaplarda ve yardımcı materyallerde tarih eğitim açısından sorunlar olduğu tespit edilmiştir. Atatürk'ün eğitim ile ilgili görüşlerine, Atatürk dönemi eğitim politikasına, kültür politikasına ve İsmet İnönü dönemi eğitim ve kültür politikalarına yer verilmiştir. DP dönemi eğitim ve kültür politikaları, Atatürk dönemi ile bağlantılı olarak incelenmiştir. DP'nin, 27 Mayıs 1960 Darbesi'ne neden olan eğitim ve kültür politikalarına yer verilmiştir. DP'nin politikaları Atatürk İlke ve İnkılâplarından hareketle analiz edilmiştir. İncelenen dönemde eğitimin sağlıklı biçimde verilmesi açısından ders kitapları ve yardımcı kaynaklarda kusurlar olduğu tespit edilmiştir. Bu kusurların belirlenmesi, bundan sonra yazılacak ders kitaplarında bunların olmamasına dikkat edilmesi, tarih derslerini daha seçkin hale getirecektir.Anahtar Sözcükler: Eğitim, Tarih Eğitimi, Darbe, Resmi Tarih After the coup of 27th May in 1960, the history education was dominated in the frame of new political formation. In this study, the history education after the coup of 27th May in 1960 was examined. The history education of studied era was discussed in the terms of textbooks. In the following era, it has been identified that there are problems in the books used in history courses and in the supplementary materials in the terms of education.Atatürk's views on education, Atatürk era education policy and culture policy and İsmet İnönü era education and culture policy were discussed. The education and culture policy of DP era were examined. DP's education and culture policies that caused the coup of 27th May in 1960 were analyzed.In the studied era, it was identified that there are defects in the textbooks and in supplementary materials in the terms of giving education properly. Determination of these defects, attention to the lack of them to be written in textbooks, will make history courses more selected.Key Words: Education, History Education Coup, Formal history 104

Bu araştırmanın temel amacı, tarih öğretmenlerinin `tolerans` kavramı hakkındaki görüşlerini belirlemek ve tarih derslerinde tolerans eğitiminin önemini ortaya koymaktır. Bu temel amaç doğrultusunda tarih öğretmenlerinin tolerans kavramı hakkındaki bilgi düzeyleri, tolerans eğitimi hakkındaki görüş ve düşünceleri, tarih derslerinde tolerans eğitimi ile ilgili ne tür etkinlikler yaptıkları ve tolerans eğitimi esnasında karşılaştıkları problemler irdelenmiştir. Araştırma betimsel araştırma modelinde yapılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında, anket ve mülakat veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2013-2014 eğitim öğretim yılında Manisa ili merkezinde ve Akhisar ilçesinde bulunan ortaöğretim kurumları ve bu kurumlarda görev yapan tarih öğretmenleri oluşturmaktadır. Çalışma grubu içerisinden 100 tarih öğretmeni ile anket, 22 tarih öğretmeniyle mülakat gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında kullanılan anket formu ile tarih öğretmenlerinin tolerans ve tolerans eğitimine ilişkin görüş ve uygulamaları hakkında genel bir izlenim oluşturulmuştur. Yapılan mülakatlar araştırmanın amacı doğrultusunda daha ayrıntılı bilgi edinilmesine zemin hazırlamış, bu görüşmeler ile öğretmenlerin tarih derslerinin tolerans eğitimindeki yerine ilişkin görüş ve uygulamaları hakkında derinlemesine bilgi edinilmiştir. Araştırmadan elde edilen verilerin frekans ve yüzdeleri tablolar halinde gösterilerek analizleri yapılmıştır. Araştırma sonucunda tarih öğretmenlerinin çoğunluğunun tolerans kavramı ve tolerans eğitimi ile ilgili teorik bilgilere sahip olduğu ve tolerans eğitimine karşı olumlu bir tutum içinde olduğu görülmüştür. Ayrıca tarih öğretmenleri, tarih derslerinin tolerans eğitimine uygun olduğunu ve tarih derslerinde öğrencilere tolerans ile ilgili bilgileri kazandırmaya çalıştığını da araştırma bulgularından anlaşılmaktadır. The main purpose of this research is to determine the views of history teachers on the concept of `tolerance` and demonstrate the importance of the tolerance education in history lessons. In accordance with this main purpose, the knowledge level of history teachers on the concept of tolerance, their views and thoughts on tolerance education, what kind of activities they do about tolerance education in history lessons and the problems they face during tolerance education have been probed. The research has been carried out in descriptive research model. While collecting the research data, surveys and interviews were used as data collection tools. The study group of the research consists of the high schools and the history teachers who work at the high schools which are located in Manisa city center and town of Akhisar. A survey was carried out with 100 history teachers from the study group and 22 history teachers were interviewed. A general impression was created about the views and implementations of history teachers concerning tolerance and tolerance education. The interviews carried out led up to the researchers' obtaining more detailed information in accordance with the purpose of the research. With these interviews, in-depth information has been obtained about the views and implementations of teachers relating to the place of tolerance education in history lessons. The frequency and percentage of the data obtained from the research were charted and analyzed. At the end of the research, it was seen that most of the history teachers had theoretical information on the concept of tolerance and tolerance education and they had a positive attitude towards tolerance education. In addition, it is understood from the findings of the research that history lessons are appropriate for tolerance education and history teachers try to have the students obtain information about tolerance. 178

Bu çalışmada Amerika'daki tarih eğitimi ve ulusal standartların oluşumu tarihi sıra takip edilerek ortaya konulmuştur. Çalışmanın giriş bölümünde genel olarak tarih eğitiminin önemine değindikten sonra tarih yazımının tarihçesi verilmiştir. Bu tarihçe ?19. Yüzyıl'da Tarih Yazımı?, ?20. Yüzyıl'da Tarih Yazımı? ve ?Amerika Birleşik Devletleri'nde Tarih Yazımının Tarihçesi? başlıkları ile ortaya koyuldu. Amerika'daki tarih yazımının izlediği tarihsel sürecin ayrı bir başlık altında değerlendirilmesinin sebebi öncelikle çalışma konusuna odaklanma çabasıdır. Bunun yanında gelişmiş ülke modeli olarak Amerika'yı ele almış olmanın tarih yazımının değişim çizgisine bir ulus örneği ile farklı bir bakış açısı kazandıracağı düşüncesi de ayrı bir başlık biçiminde ele alınmasının diğer nedenidir.Çalışmanın ikinci bölümünde son dönemde Amerika Birleşik Devletleri'ndeki tarih eğitiminin iyileştirilmesi amacıyla girişilen reform hareketleri ve bu bağlamda gerçekleştirilmeye çalışılan Ulusal Tarih Standartları Projesi'nin oluşum evreleri, bu süreçte karşılaşılan zorluklar, bu çalışmalara katkıda bulunan kişi ve kurumlar, projenin tarih eğitimi üzerindeki yansımaları analiz edilmiştir Bu süreç, araştırma ve tartışmaların iç içe geçtiği bir oluşum sergilediği için öncelikle ?Problemin Tanımı? bölümünde standartların oluşumuna neden gerek duyulduğu üzerinde durulmuştur. Ulusal tarih Standartlar'nın oluşumundaki alt yapı da aynı bölümde ?Problemin Arka Planı? başlığı altında ele alınmıştır. ?Ulusal tarih Standartları Oluşturmanın Mantıksal Temeli? bölümünde de bu standartların oluşum aşamasındaki temel noktalara değinilmiştir. ?Ulusal Tarih Standartları İçin Önermeler? bölümünde ise bu standartların oluşumu sırasında dikkat edilmesi gereken temel noktalar ve izlenmesi gereken yöntemler açıklanmıştır. Bu bölümün sonraki başlıklarında araştırma soruları, ulusal tarih standartları ile ilgili bazı terimlerin açıklamaları üzerinde durulmuştur.Çalışmanın üçüncü bölümünde ?Amerika Birleşik Devletleri'nde Ulusal Tarih Standartlarının oluşumu İle İlgili Araştırmaların İncelenmesi? yer almaktadır. Bu bölümde Ulusal tarih Standartları Projesi'nde yer alan enstitü ve uzmanların görüşleri, tartıştıkları konular ve yapılan araştırmalar ele alınmıştır.Dördüncü bölüm ulusal tarih standartlarının oluşum sürecinde ortaya çıkan kriterlerin değerlendirildiği bölümdür.Beşinci bölümde Amerika'daki tarih ders kitaplarının içeriği, bu içeriğin değişmesi gerektiğini ileri süren eleştirel görüşler yer almaktadır. Bu görüş ve düşüncelerin somut örnekleri olarak düşünülen anket ve istatistiklerin verileri de tablolar halinde bu bölümde verilmiştir.Altıncı bölüm, oydaşma yaratma?ya da, ortak karar oluşturma ve anlaşarak sonuca varma aşamasını anlatmaktadır. Kriterler oluşturulurken ortak bir payda yaratma çabalarının ayrıntılarını vermektedir.Yedinci bölümde Amerika tarihi ve dünya tarihi için ulusal standartların geliştirilmesinde etkili olan nedenler ve bu nedenlerin dayanak noktaları ele alınmıştır. Ulusal standartların ayrıntılı açıklaması yapılmıştır.Sekizinci bölümde Amerikan tarihi ders müfredatının içeriği üzerinde durulmuş, standartların değişmesi ile ders müfredatındaki değişiklikler arasındaki bağıntılara değinilmiştir.?Amerikan tarihi ders kitaplarına genel bakış? başlığından oluşan dokuzuncu bölümde sonuç bölümünde yaptığımız çıkarsamalara yardımcı olacak içerik araştırması yapılmıştır. Bu bağlamda ders kitaplarının içeriğine yönelik eleştirilere de yer verilmiştir. Ders kitapları hakkında yapılan değerlendirmelerin somut verileri tablolar halinde sunulmuştur.Onuncu bölümde ulusal tarih standartları'nın eğitime olan etkisi yapılan anketlerin istatistiki verileriyle ortaya konulmuştur. 1994, 2001 ve 2006'da Amerika'da tarih alanındaki gelişmelerin takip edilmesini sağlamak amacıyla ?National Assesment of Educational Progress? tarafından yapılan anketler ve çıkarılan istatistiklerin tablolar halinde sunumu yer almaktadır.Sonuç bölümünde ise Amerika'daki tarih eğitiminde gerek uygulamada gerekse teorik alanlarda meydana gelen değişimlerin alt yapıları üzerinde kısaca durulduktan sonra Amerika örneğinden yola çıkılarak tarih öğretiminin ulusların yaşamında ne denli olduğu üzerinde durulmuştur.Türkiye'de Tarih eğitimi ile karşılaştırmalar yapılarak çeşitli çıkarımlarda bulunulmuştur. The thesis is about history teaching and the making of national history standards in the United States. After a brief introduction to the problem in Chapter 1, Chapter 2 cites arguments about the importance of history education in general as well as an historical background to problems and issues in writing history. This historical introduction briefly reviews ?history writing in the Nineteenth Century,? ?history writing in the Twentieth Century,? and ?issues in history writing in the United States.? An historical review of history writing in the United States intoduces us to the contentious issues that will be studied in detail in the following chapters of the thesis. The example of the United States is chosen to reflect upon the issues and arguments in developing and making history standards in a highly developed nation-state.Chapter 3 of the thesis gives a detailed account of the reform movement to develop history education in the United States. The stages of developing the history standards, better known as the National History Standards Project, are analyzed in detailed. Academics and history teachers who have contributed to developing these standards, the difficulties encountered during the development process, and the affects of these standards on history teaching are studied in this third chapter.Chapter 4 covers the whole reform process during which the history curriculum in the United States was discussed from every angle of the problem. The formulation of a new vision in developing secondary and high school education in the United States is analyzed in depth in this chapter. The detailed history of the National History Standards Project and academics working on this project are the main subject of this chapter.The whole process at the end of which the concerned parties finally reached a consensus on the parameters of the National History Standards Project is the main body of Chapter 6 of the thesis. Here the viewpoints of various institutions who were concerned with the project are introduced and elaborated with a view to make clear on which issues opposing arguments were focused and how they were resolved.In Chapter 7 the main elements of the National History Standards Project are enumerated and explained in full. This chapter of the thesis is crucial, since these established standards set an example for future studies and reform movements, not only in the United States alone, but in other countries as well.The reshaping of the curriculum for American history courses and principal elements of this new curriculum are discussed in Chapter 8. Here I have tried to show how the new standards that have been developed through years of discussion have changed and reshaped the new curriculum in the United States.Chapter 9 uses extensive research in the United States concerning the the positive and negative criticisms levelled against the new curriculum and the contents of the school textbooks written according to these standards.Building upon the issues discussed in previous chapters of the thesis, Chapter 10 elaborates on the effects of the National History Standards, and of the textbooks written acoording to these standards on learning history among American high school students. Extensive research results are cited with their accompanying statistical data in this chapter of the thesis.Finally, in the Conclusion of the thesis, I have tried to point out the importance of the development and reshaping of history standards, and effects of these standards on the high school students. Long discussions among American academics and the public in creating the new history standards have shown that this is a highly sensitive issue. I have also tried to make comparisons with Turkey, concerning discussions in reshaping history curriculum in Turkey. 272

Milletlerin varlığına ilişkin, özcü ve inşacı olarak tanımlanan iki temel yaklaşım bulunmaktadır. Özcü yaklaşım, doğal, ezelden ebede bir varoluş sürecinden bahsederken, inşacı yaklaşım ?millet?in aslında bir kurgudan ibaret olduğunu ve bu kurgunun ?biz?-?öteki? ikiliğine dayandığını ortaya koyar. Ulus-devletlerin tarih sahnesine çıkışından bu yana, eğitim, ?millet?i kurgulamanın ve bu ikiliği yaratmanın ve beslemenin en etkili aracı olarak kullanılmıştır. Özellikle milli tarih ders kitapları aracılığıyla aktarılan bilgiler, ?biz?i oluşturan bireyler arasında benzerlik ve dayanışma hissini pekiştirirken, ?düşman öteki?ne karşı hoşgörüsüzlüğün ve ötekileştirmenin yaygınlaştırılmasına neden olur. ?Öteki?nin insan haklarını görmezden gelen, eleştirel düşünceye fırsat tanımayan, yabancı düşmanlığını körükleyen çatışma kültürünün yaygınlaştırılmasına ve endoktrinasyona neden olan bilgilerin aktarılması eğitim hakkının ihlal edilmesine neden olmaktadır.Kıbrıs'ın kuzeyinde 1971 yılından itibaren kullanılmakta olan Kıbrıs Tarihi ders kitapları, 2004 ve 2009 yıllarında değiştirilmiştir. Sözü edilen dönemleri, farklı siyasi duruşlardan bağımsız düşünmek mümkün değildir. Bu tezde, farklı dönemlerde yayınlanan ders kitapları, coğrafi, toplumsal ve siyasi faktörler başlıkları altında karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Yapılan analiz çerçevesinde, 2004 yılı öncesinde ve 2009 yılında yayınlanan kitapların, Kıbrıs'taki Türk milliyetçiliği tezinden hareketle, Kıbrıslı Rumları ?düşman öteki? olarak konumlandırdığını söylemek mümkündür. 2004 yılında yayınlanan kitaplar ise, milli kimliğe odaklanan tarih anlayışı yerine sosyal tarih anlatımını önemsemekte, çoğulcu ve demokratik değerlerin toplum içerisinde yaygınlaştırılmasını hedeflemektedir. Sonuç itibarıyla, 2004 yılında yayınlanan kitapların içeriği, uluslararası hukukta yer alan eğitim hakkına ilişkin düzenlemelere aykırılık teşkil etmemektedir. Tezde, bu noktadan hareketle, Kıbrıs'ın kuzeyinde yürürlükte bulunan eğitim hakkına ilişkin düzenlemelerin uluslararası insan hakları standartları temelinde belirlenmesi ve 2009 yılında yayınlanan kitapların bu çerçevede yeniden gözden geçirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. There are two main approaches about the existence of nations: essentialist and constructive. While the essentialist approach refers to a natural, eternal process of existence, constructive approach indicates that ?nation? is a fiction constructed basically on the duality of `us? and `the other?. Education is the basic instrument used for the construction of this fiction. Information transferred particularly by national history books intensifies the sense of similarity and solidarity and at the same time, leads to the dissemination of intolerance against the ?enemy other?. The transfer of information which leads to the ignorance of the human rights of the ?other? and to dissemination of the culture of conflict and indoctrination, provides no space for critical thinking, encourages xenophobia and brings out violation of right to education. Cyprus History textbooks which were being published since 1971, have been changed two times in 2004 and 2009. It is impossible to evaluate these textbooks without taking into consideration the political atmosphere which led to the changing process. In this thesis, these textbooks are analyzed comparatively according to geographical, social and political factors. As a result of this analysis, it can be said that, books which were published before 2004 and in 2009, positioned Greek Cypriots as ?the enemy other? taking the thesis of Turkish nationalism in Cyprus as a basis. On the other hand, the books which were published in 2004 were mainly based on social history and intended the dissemination of pluralistic and democratic values inside the community instead of a national identity-centric mentality. Finally, it must be underlined that the content of the books published in 2004 constitutes no diversion from the regulations related to the right of education in international law. From this point of view, this thesis concludes that, regulations related to the right of education which are in force in Northern Cyprus must be changed in line with the standards of international human rights and books published in 2009 must be reviewed within this framework. 112

Moğolistan'ın yeni Anayasası vatandaşları açısından demokratik bir toplumu yaratıp geliştirme hedefiyle oluşturulmuştur. Böyle bir toplumu oluşturmak için ihtiyaç duyulan beşeri ve bireysel gereksinimleri karşılayabilecek eğitimin, amaç - içerik ve öğretim yöntemini günümüz koşullarına göre yenileme gereksinimi duyulmaktadır. Bu anlayış ve yapının oluşması ancak gençlerin ve tüm nüfusun sosyoekonomik ve siyasi hayata katılımını daha etkin ve verimli bir hale getirmek ile mümkündür.Eğitim; bir yandan toplumun mevcut gelenek ve göreneklerine, diğer yandan da ülkenin hayati koşullarına bağlı olarak gelişen ve toplumu yenileyen ve ülkenin hayat standartlarının yükselmesine etki eden önemli bir husustur.Bu sebeplerden dolayı Moğolistan'da tarih eğitiminin gelişim sürecine değinmek, konunun aydınlanmasına yardımcı olacaktır. Toplumun bir kurumundan bir diğerine geçiş yaparken değişimin ortaya çıkması muhakkaktır. Benzer şekilde, Moğolistan'da tarih eğitiminin gelişimi bazı evreler geçirerek bugünkü halini almıştır.Moğolistan'da tarih eğitiminin en köklü gelişiminin 1900'lü yılların ortasında başlamıştır. Özellikle sosyalizmin 5 yıllık planlama dönemlerinde tüm iktisadi dallar hızlı bir şekilde gelişmiştir. Bu dönemde sosyal bilimler içinden Tarih bilimi tek bir partinin düşüncesi altında kalarak kendisinin temel yönünden saptığı için yalnızca parti görüşlerinin silahı olmuştur. Böylece tarihi gerçekleri ve onun kaynaklarını toplumdan soyutlayıp, onun yerine dönemin şartlarına göre revize edilen bir tarih yazımı ve eğitimi verilmiştir. Bu dönemde bu tür olaylar sadece Moğolistan'da gerçekleşmemiş, diğer sosyalist ülkelerde de yaşanmıştır. Moğolistan'da 1990 sonrasındaki yeni dönemde tarih bilimi vatandaşlarına, tarihi olaylar ve tarihi belgeler ışığında daha bilimsel bir biçimde ulaştırılmaya başlanmıştır.1990'lı yıllarda Moğolistan'ın demokratik bir ülke olma yolunda adımlar atması, ülke için büyük bir şans olmuştur. Bu durum, özellikle Moğolistan'da tarih biliminin bilimsel gelişimi açısından faydalı olmuştur.Ayrıca, Moğol tarihinin önemli bir bölümü olan Cengiz Han ve Haleflerinin tarihi, ders içeriğine ayrıntılı bir şekilde katılması da daha yararlı olmuştur. Böylece, kendi tarihimizi birinci elden, akademik bir biçimde inceleme ve aynı zamanda yabancı tarihçilerin yazmış olduğu eserleri Moğolcaya çevirerek yararlanma, yayınlama, fikir ve düşüncelerinin pratiğe aktarma özgürlüğüne sahip olunması da sağlanmış oldu.Moğolistan'da tarih biliminin, bilimsel ölçülere göre eğitiminin yapılması, araştırma ve inceleme faaliyetlerinin sürdürülmesi günümüz itibariyle sağlanmış bulunmaktadır. The new constitution of Mongolia has the aim of creating and developing a democratic society for the citizens. It is necessary to update the purpose ? contents and instructional methods of education so as to meet the social and individual requirements needed for creating such a society. Such an understanding and structure can only be possible through a more effective and efficient participation to the socio-economic and political life by the youth and all the rest of the population.Education is an important aspect which develops depending on the one hand on existing traditions and customs and on the other on the country?s vital conditions, renews the society and affects the rise of the country?s living standards.Therefore, the mention the development process of the History of Mongolia, will help us to understand the subject. Change occurs surely during transition from one institutions of the society to another. Similarly, the Mongolia?s education has acquired its current condition through certain historical evolutions during its development.The most radical development of Mongolia?s education has started during the midst of 1900s. Especially during the 5-year planning period of the socialist era all the economic branches have developed rapidly. During this period, the science of History among the social sciences has remained under the thought of a single party and thus become the weapon of only the party opinions as it has deviated from its basic direction.Therefore a historiography and a history education revised according to the conditions of the period were adopted, alienating from the society the historical facts and its sources. This is not unique to Mongolia and during the same period similar incidents occurred in other socialist countries as well. In Mongolia, in the new period following 1990, historical events were started to be made accessible to the country?s citizens in a more scientific manner and under the light of historical documents.It is a big chance for us that during 1990s Mongolia made steps towards becoming a democratic country. This particularly served for the scientific development of the science of history in Mongolia. In addition, it is worthwhile that the history of Genghis Khan and his successors, an important part of the History of Mongolia, has been included within the course contents in detail.The opportunity to investigate our own history academically at first hand and also to make use via translations of the works written by foreign historians, to publish such works has ensured the freedom in applying opinions and thoughts. History education within scientific measures and the continuity of research and review activities are currently ensured. 138

Türk tarihinde 20. yüzyıl Osmanlı Devleti'nin yıkılırken Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulduğu olağanüstü bir dönemdir. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersi bu dönem konularını kapsamakta ve ilköğretimden üniversiteye kadar bütün eğitim kademelerinde zorunlu ders olarak okutulmaktadır. 20. yüzyılın günümüzü etkileyen özelliğine rağmen inkılâp tarihi öğretimindeki sıkıntılar tarih öğretimindeki genel sıkıntılardan bağımsız değildir. Bu sıkıntıların başında da tarih derslerinin genellikle siyasî olayları merkeze alması ve düz anlatım metoduyla işlenmesi gelmektedir.Tarihi daha iyi öğretmek için kullanılması gereken araçlardan birisi de tarihî hikâye ve romanlardır. Tarihe yardımcı bilimlerin başında gelen edebiyatın insanların duygu ve düşüncelerine tercüman olması, edebî eserleri tarih eğitiminde yararlanılması gereken araçlardan biri haline getirmektedir. Tarihî hikâye ve romanlar, tarihi zihinlerde canlandırmakta, tarihe farklı bir pencere açarak tarihe ve edebiyata ilgiyi arttırmaktadır. Bu bakımdan tarihî hikâye ve romanların İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük derslerinde de kullanılması öğrencilerin tarihi anlama ve tarihe karşı olumlu tutum geliştirmesine katkı sağlamaktadır.Bu çalışma, İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinin Millî Mücadele döneminde tarihî romanların kulanılmasına yönelik öğrenci görüşlerini tespit etmeye yönelik bir çalışmadır. Çalışma, nitel araştırma tekniklerinin kullanıldığı betimsel bir araştırmadır. Trabzon Fen ve Akçaabat Anadolu Öğretmen liselerinin 11. sınıf öğrencilerinden toplam 100 öğrenci Halide Edip Adıvar'ın ?Ateşten Gömlek? adlı eserini okumuş, ardından da öğrencilerin bu kitap hakkındaki görüşleri ile kitabın İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinin ilgili konularının öğrenilmesine katkısı hakkındaki düşünceleri açık uçlu 11 soru ile 4 seçenek içeren 20 soruluk likert tipi bir anket formuyla toplanmıştır.Çalışma sonucunda, ilgili tarihî romanın öğrencilerin söz konusu dönemde geçen tarihî olayları daha iyi kavramalarına ve zihinlerinde canlandırmalarına yardımcı olduğu ve daha canlı ve kalıcı bir şekilde konuyu öğrendikleri anlaşılmıştır. Ayrıca öğrencilerin kelime dağarcıklarının geliştiği ve tarih derslerine farklı açılardan yaklaşabileceklerini fark ettikleri tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular ışığında tarihî romanların inkılâp tarihi derslerinde kullanılmasının yararlı olacağı sonucuna varılmıştır. 20th century is an extraordinary time period in Turkish history while Ottoman Empire ruling was ending and Turkish Republic being founded. History of Revolution and Kemalism class, a compulsory course in all levels of education from primary schools to undergraduate education, covers the events in that era. Along with the fact that 20th century affected current time significantly; there are some issues in teaching of History of Revolution and Kemalism classes which are not independet from general problems experienced in history education. Among those, giving emphasize to political events and straight-forward teaching issues come first.Historical stories and novels are among tools that should be benefited to improve history teaching. Assisting to history classes by means of putting emotions and thoughts of humans into words makes literary works as essential tools that should be used in history teaching. Historical fictions and novels portray history in students? minds, open a new perspective into history, and make history and literature more attractive. In this regard, use of historical stories and novels in Revolution History and Kemalism classes contributes to the students? understanding in history and development of positive attitude towards history.This study aimed for determining students? opinions on using historical novels in Revolution History and Kemalism classes. The research is a descriptive study which used qualitative research techniques. 100 high school students from Trabzon Science High School and Akçaabat Anatolian Teacher Training High School were included in this study. Students were asked to read `Ateşten Gömlek?, a historical novel written by Halide Edip Adıvar, and then answer a questionnaire prepared to reveal students? opinions on using historical novels in history classes. The questionnaire contained 11 open-ended, and 20 multiple-choice likert- type questions.Results showed that, the novel used in this study (Ateşten Gömlek) improved the history class understanding of students by conceptualizing the events in their mind and learn the subjects in an effective way. In addition, it helped to enrich students? vocabulary, history terminology, and the perception that there are different perspectivies in history and in its interpretation. In the lights of these evident, use of historical novels in history classes was found to be beneficial. 136

Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlköğretim Ana Bilim Dalı, Bu çalışmada, Kosova'da Türkçe ilköğretim okulları kapsamında verilen 1999 Kosova Savaşı öncesi ve 1999 Kosova Savaşı sonrası tarih eğitimi değerlendirilmiştir. Genel tarih eğitimi kapsamında verilen "Ulusal (Türk) Tarih", "Kosova Tarihi", "Dünya ve Avrupa Tarihi", "Arnavut Tarihi" ve "Balkan Tarihi" alanlarına giren konuların incelenmesi yapılmıştır. "Ulusal Tarih", "Kosova Tarihi", "Dünya ve Avrupa Tarihi", "Arnavut Tarihi" ve "Balkan Tarihi" alanlarında eski tarih ders kitapları ile yeni tarih ders kitapları karşılaştırılmıştır. Bu tarih alanları incelenirken: her tarih alanındaki bilgilerin tarih eğitiminin genel ve özel amaçlarıyla uyumluluğu; her tarih alanında kazandırılmak istenen tutumlar ve bunların tarih ders kitaplarına yansıması; tarih alanlarının kimlik kazandırmadaki rolü, eski ve yeni tarih ders kitaplarındaki benzerlik ve farklılıklar ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışma sonucunda, değerlendirmeye alınan alanlardan en fazla "Dünya ve Avrupa Tarihi"nin öne çıktığı, onun ardından "Ulusal Tarih", "Arnavut Tarihi", "Kosova Tarihi" ve "Balkan Tarihi" sıralamasının takip edildiği tespit edilmiştir. Kosova Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığınca hazırlanan tarih ders kitapları evrensel değerleri esas almış ve öğrencilere dünya kimliği kazandırmaya çalışmıştır. Farklı kültürlere saygı ve hoşgörü içerisinde bakabilmeyi sağlamak amaçlanmıştır. "Dünya ve Avrupa Tarihi" alanından sonra "Ulusal Tarih" alanı yer almış, dolayısıyla ulusal kimlik kazandırmak ikinci planda tutulmuştur. Ardından "Arnavut Tarihi"nin öğretilmesi önemli görülmüştür. Genel tarih eğitimi içerisinde "Kosova Tarihi" ve "Balkan Tarihi" alanlarına ise en az verilmiştir. Özellikle "Kosova Tarihi"ne az yer verilmesi, öğrencilere Kosovalı kimliğini kazandırmak için ayrılan alanın yeterli olmadığını ortaya çıkarmıştır. Eski tarih ders kitaplarında Sırp kimliği ya da Yugoslav kimliği kazandırılmak istenirken, yeni tarih ders kitaplarında Dünya ve Avrupa kimliği kazandırmak önemli görülmüştür. Eski tarih ders kitaplarındaki konularda din konusuna sıkça değinilirken, yeni tarih ders kitaplarının konularında siyasi tarih öne çıkmıştır. Eski tarih ders kitaplarında tekkültürlü paradigma izlenirken, yeni tarih ders kitaplarında dünyada değişen tarih eğitimi paradigması izlenmiş ve çokkültürlü paradigma esas alınmıştır., The teaching of history in Kosovo before and after the war of Kosovo in 1999 has been analysed in this study. The research has been done on "National (Turkish) History", "Kosovan History", "Universal and European History", "Albanian History", and "Balkan History" fields regarding the teaching of general history. The old history coursebooks and the new history coursebooks have been compared and contrasted in respect to "National History", "Kosovan History", "Universal and European History", "Albanian History", and "Balkan History". During the study it has been attempted to display the consistency between the information given in each history field and the aims and objectives of general history teaching; the aimed attitudes of each history field and their reflection on history coursebooks, the identity deception role of each history field; and the similarities and differences between the old and new history coursebooks. In conclusion, it has been found that "Universal and European History" field looms large and "National History", "Albanian History", "Kosovan History", and "Balkan History" fields follow it in sequence. The history coursebooks prepared by Education Science, and Technology Ministry aimed to develop universal identity and they focused on universal values. Their goals have been to provide a vision of various cultures that is based on respect and tolerance. Due to the fact that "National History" comes after the "Universal and European History" it can be said that developing a national identity is underestimated. After that the importance is given to teaching "Albanian History". "Kosovan History" and "Balkan History" fields have the smallest section within the general history teaching. It has been revealed that the section for developing Kosovan identity is insufficient because "Kosovan History" has the smallest section in particular. It has been discovered that the old history coursebooks give importance to developing Serbian and Yugoslavian identity whereas, the new history coursebooks give importance to developing Universal and European identity. Religion is the subject frequently mentioned in the old history coursebooks but in the new history coursebooks it is political history that distinguishes itself. The old history coursebooks are based on monoculture paradigm, on the other hand, the new history coursebooks are found to be based on multiculture paradigm, and under the influence of changing history teaching paradigm in the world

Bu araştırma, yaygın tarih eğitimi aracı olarak, duvar takvimlerinin üretiminde hangi aşamaların takip edildiğini, takvimlerin içeriklerinde hangi konulara yer verildiğini ve duvar takvimlerinin kullanım biçimlerini saptamak amacı ile yapılmıştırAraştırmada karma araştırma yöntemi kullanılmış olup, araştırmanın evrenini Saatli Maarif Takvimi, Semerkant Takvimi, Diyanet Takvimi, Fazilet Takvimi ve Türkiye Takvimi oluşturmaktadır. Takvim üreticileri ile mülakatlar yapılıp, takvim üretimine yönelik bilgiler alınmıştır. Duvar takvimlerinde yer alan tarih konularını belirlemek amacıyla her takvimin içerik analizi yapılmıştır. Takvim kullanıcılarına yönelik anket uygulaması için Balikesir ili Edremit ilçesinden 15 ve Çankırı ili Merkez ilçesinden 15 kişi olmak üzere toplamda 30 kişi rastgele seçilmiştir.Araştırma sonucunda duvar takvimlerinin üretiminin aşamalar halinde gerçekleştirildiği ve yayımının yapıldığı, fakat takvimlerde kullanılan ifade, kavram ve tarihlerde bazı yanlışlıklar bulunduğu görülmüştür. 2010, 2011 ve 2012 takvimlerinin içerik analizleri sonucunda takvimlerde yer alan tarih bilgilerinin çoğunlukla birbirinin aynı olduğu fakat her takvimin farklı alanlarda ayrıntılara değindiği bulguları elde edilmiştir. Takvim kullanımına yönelik anket uygulaması sonucunda ise duvar takvimi kullananların, takvimin sunduğu bilgilerden faydalandıkları sonucuna varılmıştır.Bu araştırmayla Duvar takvimlerinin yaygın eğitim aracı olarak önemi vurgulanmış ve bulgular doğrultusunda etkinliklerinin geliştirilmesi için çeşitli önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Yaygın Tarih Eğitimi, Duvar Takvimi This research aims to determine the procedures followed for publishing wall calenders, which are used as a non-formal history education method, of their contents and the ways of usage.Information was gathered from calender publishers interviewed and mixed research method is used. The center of research is formed by Saatli Maarif Calender, Semerkand Calender, Diyanet Calender, Fazilet Calender and Türkiye Calender.The content has been analized to determine historical topics of each wall calender. 30 habitants, 15 from Edremit town of Balıkesir County and 15 from Çankırı County, were randomly selected and asked to fill a questionnaire.As a result of the research, it is understood that the wall calenders are products of a meticulious work, but some expressions, notions and dates are mistaken. Historical information therein are generally similar but the details vary. However, it is concluded that the readers of calenders benefit from the information provided therein.By this research, the importance of wall calenders is stressed as a non-formal educational tool, and various proposals are determined for development of efficiency.Key words: Non-formal History Eeducation, Wall Calendar 123

Bu araştırmada, ortaöğretim 10. sınıf tarih ders kitabının, öğrenci görüşleri doğrultusunda genel bir değerlendirmesini yapmak; MEB tarafından yayımlanan 10. sınıf ders kitabının eksik ve hatalı yönleri belirlenerek daha etkin, işlevsel ve verimli olabilecek ders kitaplarının hazırlanmasına katkıda bulunmak amaçlanmıştır.Araştırmada betimsel yöntem kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak ders kitabını değerlendirmeye yönelik bir öğrenci anketi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma evreni, Ankara ili Yenimahalle İlçesi'ndeki Türk Telekom Mehmet Kaplan Sosyal Bilimler Lisesi, Gazi Çiftliği Lisesi ve Alparslan Lisesi'nde öğrenim gören 10. sınıf öğrencilerinden seçilen 250 kişi ile oluşturulmuştur. Verilerin analizinde Excel ve SPSS programlarından yararlanılmıştır. Anketlerin güvenirliği Cronbach Alpha katsayısı hesaplanarak bulunmuştur. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre MEB tarafından yayımlanan Talim ve Terbiye Kurulu tarafından incelenen ve okunabilirliğine yönelik izin verilen 10. sınıf Tarih ders kitabının önemli eksikliklerinin olduğu ifade edilmektedir. Fiziksel özellikleri öğrencide okuma isteği uyandırmamakta, baskı hatlarına rastlanmakta, sağlam ve kullanışlı bir kitap özelliği taşımamaktadır. Ders kitabında kullanılan görsel ve yazılı materyaller de araştırmaya katılan öğrenciler tarafından gerek nicelik, gerek çeşitlilik ve amaca hizmet etme konusunda yetersiz olarak değerlendirilmektedir. Öğrencilerin tarih 10. sınıf ders kitabının içeriğine yönelik görüşleri de genelde olumsuz bir yapıdadır. Öğrencilerin çoğunluğu ders kitabı içeriğinin beklentilerini karşılamadığı konusunda hemfikirdir. Tarih 10. sınıf ders kitabının Türkçemizin dil, imla ve anlatım özelliklerine de bütünüyle uygun olduğu söylenemez. Ayrıca ders kitabının ölçme ve değerlendirme boyutu da öğrenciler tarafından genelde sorunlu görülmektedir. Öğrencilerin ders kitabını değerlendirmeye yönelik görüşlerinin cinsiyet, öğrenim görülen okul, anne ve baba mesleği, anne ve baba eğitim düzeyine göre farklılaşmaları da incelenmiş bu değişkenlerin çoğunun öğrencilerin bu konudaki görüşlerinde farklılığa neden olduğu görülmüştür. Araştırmamızın içeriğini oluşturan tarih ders kitapları öğrenci açısından bekleneni verememektedir ve çağdaş tarih ders kitapları ölçütlerini tam olarak karşılayacak nitelikte değildir. Ayrıca anlatımda çoklu yaklaşımdan ziyade tek doğrunun hâkim olduğu, öğrencilerin tarihsel eleştiri ve düşünsel yeteneklerinin zayıf bırakıldığı anlaşılmaktadır. Ders kitaplarının önemli bir eğitim ve öğretim aracı olarak kabul edildiği ülkemizde daha nitelikli, daha kaliteli kitaplar yazılması hem öğrencinin derse ilgisini arttıracak hem de eğitimdeki başarıyı olumlu yönde etkileyecektir. Bu bilgiler doğrultusunda tarih öğretmenleri, ders kitabı yazarları, yayınevleri ile MEB ve alanda araştırma yapacaklara önerilerde bulunulmuştur.Anahtar kelimeler: Tarih öğretimi, ders kitabı, öğrenci görüşleri In this research, it is aimed to assess the 10th-grade history coursebook in secondary education generally in parallel with the students? opinions; and to contribute to preparing coursebooks that could be functional and effective by identifying the missing and incorrect parts of the 10th-grade history coursebooks that are published by The Ministry of National Education.Descriptive method has been used in the research.For the assessment of the coursebook, a student survey has been used as the data collection tool. Target population of the study consists of 250 students who are in the 10th grade in Türk Telekom Mehmet Kaplan Social Sciences High School, Gazi Çiftliği High School and Alparslan High School in Yenimahalle, Ankara.Excel and SPSS programs were used in the analysis of data.The reliability of questionnaires was found by calculating Cronbach Alpha coefficent. According to the results of the research, it is stated that there are important missing parts in the history coursebooks published by The Ministry of National Education, and examined by Board of Education and Dicipline and given permission to be taught. The physical appearance of the book doesn?t arouse interest to be read by the students , there are some printing errors, and it isn?t strong and useful.Visual and written materials used in the coursebooks have been disqualified in terms of quantity, variety, and serving the purpose by the students who participated in the research. In general, students? opinions about the content of the 10th- grade history coursebook are negative.Most of the students agree that the content of the coursebook doesn?t meet their expectations. It cannot be said that the 10th-grade history coursebook is suitable to language, spelling and expression of Turkish.Also, the dimension of assessment and evaluation of the coursebook is seen problematic by the students. Some variables like gender, students? schools, parents? jobs and educational levels were examined and it was seen that these variables caused some differences in students? opinions concerning this issue. History coursebooks that constitute the research content don?t satisfy the expectations of the students and they aren?t such as to meet the standards of contemporary history coursebooks.Besides, a single truth dominates the books not the multiple approaches and it is understood that students? historical criticism and intellectual skills are weak.In our country where coursebooks are considered as important educational aids, being written more qualified books will increase the students? interests in lessons and affect the success in education positively. In the view of such information, some advices have been given to history teachers ,coursebook writers, publishers, The Ministry of National Education, and those who will researh in the field.Keywords: Teaching history, course book, student opinions 134

Bu çalışmanın amacı, lise tarih derslerinde öğrencilerin tarihsel metin yazma bilgi ve beceri düzeylerini belirleyerek öğrencilerin tarih metinlerini, tarihsel bir metin yazılırken dikkat edilmesi gereken ilkeler açısından değerlendirmek ve öğrencilerin kullandıkları tarihsel söylem biçimlerini ve özelliklerini incelemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Nitel veriler, araştırma sorusu çerçevesinde ön ve son test uygulamalarında öğrenciler tarafından yazılan tarihsel metinlerden sağlanmıştır.Araştırmanın uygulama aşaması, Ankara merkezde bulunan 3 lisede (Ankara Atatürk Anadolu Lisesi, Ömer Seyfettin Lisesi ve Hurin Yavuzalp Lisesi), okuyan 10. sınıf TM grubu öğrencileri üzerinde yürütülmüştür.Araştırmanın nitel sonuçları, tarih dersinde, öğrencilerin tarihçi gibi yazma becerilerinin geliştirilebileceği ve Tarihsel Metin Değerlendirme Ölçeğine uygun tarihsel metinleri yazmada başarılı oldukları sonucunu ortaya çıkarmıştır. Ayrıca araştırmada örneklem grubu öğrencilerinin tarihsel metinlerini oluştururken, tarihsel söylemin temel özellikleri olan tarihsel zaman kavramı ve nedensellik ilişkisinin farkında oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin tarihsel söylem biçimlerinden anlatı türü ile açıklayıcı anlatım biçimini kullandıkları, metinlerinde tarihsel bir tartışma geliştiremedikleri, metin içerisinde kendi bakış açılarından bir tez ortaya atma ve bu tezlerini destekleyecek kanıtları kullanma konusunda sıkıntı yaşadıkları sonucu elde edilmiştir. The purpose of the present study is to determine the historical essay writing knowledge and skill levels of the students in history courses, assess the students? writings in terms of principles to be heeded while writing a historical essay, and investigate the types and features of students? historical rhetoric. Quantitative research method was used in the study. Quantitative data were obtained from the students? historical essays written during pre-test and post-test applications within the context of the question directed to the students.The application stage of the present study was carried out among 10th graders from the Turkish-Mathematics departments of three high schools in Ankara (Ankara Atatürk Anadolu Lisesi, Ömer Seyfettin Lisesi and Hurin Yavuzalp Lisesi).The qualitative findings of the study revealed that the students can improve their skill of writing like a historian in history courses and they were successful in writing historical essays complying with Historical Essay Evaluation Scale. Moreover, it was found that the experimental group students were aware of the concept of historical time and casual relations while they were writing their essays. The study also revealed that the students used narrative and explanatory writing styles, they did not develop a historical argument in their essays and they had difficulties in developing a thesis from their own viewpoint and providing evidence to support their thesis. 375

Bu araştırma, Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler ve Tarih derslerindeki Sanayi Devrimi ve Bilimsel-Teknolojik Gelişim ile ilgili ünitelerin kazanımlarının, sanayi temalı sergilemelere sahip olan Rahmi M. Koç Müzesi koleksiyonundan yararlanarak daha iyi öğretilebileceğini ortaya koymayı amaçlamıştır.Koleksiyondan seçilen dört objenin, disiplinlerarası yaklaşım çerçevesi içerisinde, drama, tarihsel empati, işbirlikli öğrenme gibi bir takım öğretim tekniklerinin kullanıldığı örnek çalışmalarla incelenmesi sonucu, hedeflenen ünite kazanımlarının gerçekleştirilmesi sağlanmıştır. Müzede yapılan bu çalışmalardan elde edilen video görüntüleri, transkiptleri ve öğrencilere uygulanan etkinlik sayfaları araştırmanın verilerini oluşturmaktadır. Bu veriler, nitel araştırma tekniklerinden doküman analizi ve ikonografik analiz tekniklerine uygun olarak yapılandırılmıştır.Müzede gerçekleştirilen çalışmalar, müzede işlenen ders ortamı ve materyallerinin analizi (kullanılan kaynaklar, mekanın değerlendirilmesi, kullanılan öğretim teknikleri), ders sürecinin analizi ve etkinlik sürecinin analizi başlıkları altında değerlendirilmiştir. Bu bağlamda ders sürecinin ve materyallerin analizinde, betimsel analiz yöntemi, çalışmanın ve kullanılan öğretim tekniklerinin analizinde, içerik analizi yöntemi, etkinlik sürecinin analizinde ise ikonografik analiz yöntemi kullanılmıştır.Araştırma sonucunda; Rahmi M. Koç Müzesi koleksiyonundan seçilen dört objenin (Kadıköy-Moda Tramvayı, Zeytinyağı Fabrikası, Penny-farthing Bisikleti, Teleskop) incelendiği örnek çalışmaların, hedeflenen kazanımların öğrenilmesine ve öğrencilerde tarihsel düşünme ve imgelem becerilerinin gelişmesine katkı sağladığı bulgulanmıştır. This research aims to put forward that the acquisitions of the courses such as Science of Life, Social Studies and the units concerning The Industrial Revolution and scientific-technologic progress can be better taught by benefiting from the industry themed exhibitions of Rahmi M. Koç Museum collection.By examining the four objects choosen from the collection in case studies in which a set of teaching methods varying from drama, historical empathy, collaborative learning are used within the context of interdisciplinary approach, the targeted unit acquisitions are achieved. Task sheets carried out with the students, video images and transcripts acquired from these studies at the museum compose the data of the research. These data are configured in accordance with iconographic analysis methods and document analysis - one of the qualitative analyses.The studies performed at the museum are examined under the classroom environment and analysis of the materials (materials used, assessment of the environment, teaching methods used), the analysis of course process and the analysis of task process headings. Concordantly, in the analysis of the course process and materials, descriptive analysis; in the analysis of the study and the teaching methods used, content analysis; in the analysis of task process, iconographic analysis methods are used.In consequence of the research, case studies - in which four objects choosen out of the Rahmi M. Koç Museum collection (Kadıköy-Moda Tramway, Olive Oil Factory, Penny Farthing Bicycle, Telescope) are examined - have been discovered to contribute to the ascertaining of the targeted acquisitions and to the improvement of the students? historical thinking and imagery capabilities. 399

Azerbaycan'da Sovyet Dönemi ve Bağımsızlık Dönemi Tarih Eğitimi? isimli çalışmada, iki kavramdan - ?idoloji? ve ?devlet? ? yola çıkılarak her iki dönemin eğitim ve tarih eğitimi açısından belirgin özellikleri üzerinde durulmaya çalışılmıştır. Dünyanın bütün ülkelerinde eğitim alanı devletin önem verdiği ve politikalarıyla yönetip, denetlediği bir alandır. Sovyetler Birliği yönetimleri de eğitim üzerinde önemle duruyorlardı. Fakat değişen yönetimlerle birlikte eğitim alanında uygulanan politikalarda demokrasi anlamında yumuşama görüldüğü gibi, sertleşmelere de rastlanılabiliyordu. Çok milletli yapıya sahip Sovyetler Birliği`nde genel olarak toplumu homojenleştirme amaçlı politikalar uygulanıyordu. Doğal olarak bu durum halkların ihtiyaç duyduğu farklılıkları gündeme getiriyordu. Ayrıca Rus milletinin Sovyetler Birliği`ni oluşturan halklar arasında önde giden halk olarak telkini ayrı bir sorunun kaynağı idi. İdeolojinin dışında Sovyetlerin ?devlet?i bir araç olarak gördükleri ve komünizme geçişle devlet düzeninin son bulacağı belirtilmiştir. Ama komünizm dönemi sürekli ?erteleniyordu? ve gerekli koşulların oluşması için devamlı toplumdan biraz daha gayret talep ediliyordu. My thesis entitled ?History Education in the Soviet Era and in the Era of Independence of Azerbaijan? is about state, ideology and education. Firstly, we have to define the meaning of two concepts-ideology and state-while talking about history education both in Soviets and in an independent Azerbaijan. These two concepts were very important in Soviets. The content of these concepts are controversial and polysemous. So the assessment of them is very difficulct. Every state determines its own education policy. Because the factor of education is very important for a state. That is why we can not assume an education without any state`s influence. In democratic countries there are opportunities to different notions of education. But in some states, especially in non democratic states, we can not see these abovementioned opportunities. The Soviet Union was one of the regimes with a single education notion. Although, it is known that the Soviet education conception is based on the Marxist-Leninist ideology, we have to pay the particular attention on the point of Russian nationalism and we must also discuss the fact that the situation had changed in several times in the Soviet totalitarian period. For example in the Stalin`s era Leninist and Stalinist conceps were effective. But in the Khrushchev`s era we can see return to traditional Leninist ideology with some deviations that was the result of the Krushchev`s period. In Soviets ?state? was only the ?step? on the way to communist regime. 171

Tarihin en önemli alanlarından biri olan yerel tarih, kent tarihçiliğinden, sıradan insanların gündelik yaşamına kadar birçok alanı kapsamaktadır. Bireylerin, tarihe olan ilgilerini arttırmak için en uygun yol yerel tarih çalışmalarından geçmektedir. Bu tür çalışmalar, kişinin kendini bizzat tarihin bir parçası olarak hissetmelerini sağlamaktadır. Yerel tarih, kişilerde aidiyet duygusunu geliştirir ve böylece yaşanılan kente sahip çıkılmasına katkıda bulunur. Bu araştırmada, tarih boyunca Anadolu'nun çok kültürlü dokusunu yansıtan yerleşim birimlerinden biri olan Fethiye, yerel tarihçilik açısından ele alınmıştır. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Belgeleri, salnameler, şeriyye sicilleri ve dönemin gazeteleri araştırmada kullanılan temel kaynaklardır. Bilinen en eski dönemlerde kahinleriyle tanınan Fethiye, tarih boyunca Likya, Pers, Makedonya, Roma, Bizans gibi medeniyetlere ev sahipliği yapmış, Türklerin Anadolu'ya gelmesiyle Anadolu'nun güneybatısında kurulmuş olan Menteşe Beyliği'nin sınırları içinde yer almıştır. Osmanlı'nın Anadolu'daki varlığı ile birlikte, Menteşe Sancağı'na bağlı olarak Meğri ismi ile varlığını sürdürmüştür. 19. yy.'da Osmanlı Devletindeki değişimler burada da yaşanmış ve 19. yy. 'm ikinci yarısında, kaymakamlık ve belediye teşkilatlan kurulmuştur. Rum ve Türklerin yan yana yaşadığı bu yerleşim merkezinde, Rumlar ticarette ve özellikle kalaycılık, pabuççuluk gibi zanaat dallarında, Türkler ise daha çok tarım ve hayvancılıkta ön plana çıkmışlardır. Menteşe yöresinin en zengin ormanları ve madenleri burada yer almaktaydı. Madenleri işleme hakkını genellikle gayr-i müslimler kazanmıştır. Ortaklaşa kullanılan yapılarda Müslüman ve gayr-i müslimler arasında bir dayanışma sözkonusuydu. Gündelik yaşamda, alt düzeydeki kişilerle üst düzeydeki kişiler arasında giyim kuşam, yiyecek, ev eşyaları açısından farklılıklar görülmektedir. Rumlar, Avrupa' daki geleneklerini kısmen de olsa burada da devam ettirmişlerdir. Geçmişten bugüne kadar, çok sınırlı mimari yapıların kalması sık sık yaşanan depremlerle ve turizm nedeniyle eski binaların yok edilmesi ile alakalıdır. Tarih eğitiminde, ilk önce bireylere onların ilgisini çekecek yakın çevreleri öğretilmeli, bu sayede tarihin içine daha fazla dahil edilmeleri sağlanmalıdır. Anahtar Kelimeler: Meğri, Yerel, Eğitim, Tarih. The local history, which is the one of the most important areas of history, has been involving a lot of areas from the urban history to the daily life of ordinary people. The most suitable way to increase the individuals intrests to history has been going through the history studies. These kinds of studies have been providing that the individual feels himself as a part of history. Local history improves the emotion of concern and so contributes to be stood as protector for the city in which is lived. In this research, Fethiye, one of the locations which reflects the multicultural structure of Anatolia during the history, has been taken up from the point of view of local history. The Otoman Archive Documents of Prime Ministry, salnameler, seriye sicilleri and the newspapers of that period are the basic resources which are used in research. Fethiye, which is well-known for fortune tellers in the oldest periods that's known has became a proprietor for the civilizations like Lickia, Pers, Macedonia, Roma and Byzantium and taken place in the borders of Menteşe Beyliği where is located in the South west of Anatolian together with that Turks come to Anatolia with the existance in the name of `Meğri` as depended on Menteşe Sancağı. The changes in Otoman Empire in 19th century have also been become here and in the second half of the 19th century the organizations of district and municipality have been established. In this place where Rum and Turkish lived together, Rum were striking at trade; especially handicrafts like tinning and shoemaking and Turks were beter at agriculture and stock-breeding. The richest and largest forests of the Menteşe Sancağı have been taking place general. There were a solidarity between Moslem and Non-Moslem in the structures used collectively. In daily life, some differences woul be seen from point of view of clothes, food and furniture between the people at the low-level and ones at the high-level. Rum have also maintained their traditions in Europe, here. Remaining the architectural structure in very limited numbers until now from the past is related with earthquakes which often happen and collapsing of the old buildings on account of tourism. In history education, first of all the individuals should be taught their near surroundings that they will attract their interest and in this way they should be provided to be involved to history much more. Key Words: Meğri, Local, Education, History. 161

Yarım asrı aşan ömrünü tarih araştırmalarına ayıran, çok sayıda kitap yayınlayan, gazete ve dergilerde tarihin farklı konularında pek çok makaleler yazan Ahmet Refik Altınay'ı tanımak, Türk tarihindeki yerini belirlemek, Osmanlı'nın son dönemi ve Cumhuriyet döneminin ilk yıllarındaki tarih anlayışım tespit etmemize ışık tutacaktır. Yaşadığı dönem itibariyle hem Osmanlı hem de Cumhuriyet dönemi tarihçisi olan Ahmet Refik'in `Tarihi Sevdiren Adam` sıfatım kazanmış olması ona Türk tarihçileri arasında farklı bir yer kazandırmaktadır. Onun bu farklı konumunu tespit etmek amacıyla bu tez çalışmasında, tarih anlayışı, hayatı ve eserleri, öğrencilere yönelik yazdığı ders kitapları ve eserlerinde kullandığı üslup üzerinde durulmuştur. Osmanlıca olan ders kitapları incelenerek anlatım teknikleri ve üslubu tespit edilmeye çalışılmış, Cumhuriyet öncesi ve sonrası dönemde yazdığı ders kitapları karşılaştırılmış ve bazı ders kitapları şekil açısından incelenmiştir. Bunların yanında Osmanlı Devleti'ne son derece bağlı bir tarihçi olan Ahmet Refik'in tarih anlayışı üzerinde durulmuş, kimlerin etkisinde kaldığı ve Cumhuriyet sonrasında tarih anlayışında farklılıklar olup olmadığı irdelenmiştir. Ahmet Refik'in eserlerinin çok sayıda okuyucu kitlesine ulaşması, eserlerde kullanılan üslubun, tarih eğitiminde ne kadar önemli olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Ahmet Refik, çok sayıda eser vermesine ve ömrünü tarih eğitimine adamış olmasına rağmen yaşadığı sürece bu çalışmalarının karşılığım alamamıştır. Ömrünün son yılları sıkıntılar içinde geçmiştir. Çektiği sıkıntılar pek çok tarihçi ve yazar tarafından özellikle ölümünden sonra dile getirilmiştir. Bu durum hayatı bölümünde `Ölümünden Sonra Hakkında Yazılanlar` başlığı ile ayrıca ele alınmıştır. To know Ahmet Refik Altmay and to define his place in Turkish History who made historical researches in his life's fifty years, wrote many books and articles will help us todetermine the history consideration of Ottoman Empire's last times and early period of Turkish Republic. He was a historian of Ottoman and Turkish Republic and known as the man who made people love history.In this study we researchedon his histoical condideration, life, works,books and the way he lectured to his students.His books before and after Turkish Republic were compared and his books were examined physically. The people he had been affected and whether he changed his historical consideration has been examined and determined. Beside these, Ahmet Refik who was an exceedingly faithful historian to Ottoman, was given impotance of in his understanding of history and after Republic, it was researched if there were any differences in his understanding of history or not. Reaching so many reader masses means that the way he explained history is very significant. He wrote many books and devoted his life to history teaching but as he was living he couldn't get the positive response that he really deserved. In his life's last times he suffered so much but his suffering was explained by other writers after his death. The misfortunes in his last times was explained under the title of the writings after his death'. 89

Tarihin birkaç uzun ömürlü devletlerinden biri olan Osmanlı İmparatorluğu iç ve dış etkiler, bunalımlar, siyasal krizler, askeri başarısızlıklar, kültürel arayışlar ve sosyal yapıdan meydana gelen kargaşalar sonucunda varlığını ancak I. Dünya Savaşı 'nın sonuna kadar muhafaza etti. Kısa süreliğine yaşanan işgal sendromunun ardından Anadolu'da Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde başlayan Milli Mücadele hareketi uluslararası arenada hukukî varlığını 1923 yılında Türkiye Cumhuriyetinin ilan edilmesiyle kanıtladı. Böylece, yeni bir devlet ve yeni bir kimlikle hayata devam karan alan Anadolu Türklüğü büyük kayıplarına ve aldığı büyük darbelere rağmen XX. yüzyıl gibi tarihin oldukça bunalımlı bir döneminde Türk siyasal olgusunu yaşatan yegane güç olmuştur. Anadolu'da yaşanan bu büyük siyasal değişim bu coğrafyaya yepyeni bir kimlik kazandırmıştı. Şimdi, Türkiye'nin yeni hedefi her şey bu yeni kimlik doğrultusunda yeni baştan değerlendirmektir. İşte, tarih de, bu yeni kimlik değerleri doğrultusunda ve paralelinde yeni bir anlayışı ve mantığı ölçü alarak yeniden yazmalıydı. Afet İnan'ın ince vurgusuyla ve dikkatini çekmesiyle o zamana kadar sadece iyi bir tarih okuru ve çalışmalarında tarihi tecrübelerden yola çıkarak kararlar almaşım en iyi biçimde başaran ender siyasetçilerden olan Mustafa Kemal Atatürk'ün 1928 yılından hayatının sonuna kadar en yoğun çaba harcadığı problemlerin başında kurulmuş olan yeni devlete yeni bir tarih bakış açısı kazandırmak ve karşıtlarının gözünde tarihi kimliğine yöneltilen iftiraları çürütmek olmuştur. İşte, Türk Tarih Tezi bu amaç doğrultusunda doğmuştur. Ortaokul ve liselerde bu yeni tarih anlayışını genç nesle aşılamak için başlatılan seferberliğin ilk adımları bu dönemde atılmıştır. Bizzat, Atatürk'ün önderliğinde Tarih araştırmaları heyetleri kurulmuş ve çok ciltlik Türk Tarihini yazmak girişimleri başlatılmıştır. `Atatürk'ün Tarihçiliğe Yaklaşımı ve Atatürk Devri Tarih Eğitimi Politikası (1920-1938)` başlığını taşıyan bu tez yapılan bu çalışmaları temel esaslar doğrultusunda değerlendirmektir. Hem tarih anlayışımızın oluşum sürecini, hem de eğitim yapışım bir arada araştırarak Atatürk'ün tarihe yaklaşımlarını ve dönemindeki tarih eğitim politikasını irdelemeye çalıştık. xn ABSTRACT The Ottoman Empire, one of the most long-lived states in the history could only endure and preserve its existence until the end of the World War I sue to the internal and external factors, depressions, political crises, military non-accomplishments, cultural gaps and searches and the confusion and disorder that were observed in the social structure. Pursuant to the syndrome of a military occupation that was suffered for a very short time, the National Struggle and Liberation movement that emerged in Anatolia under the leadership of Mustafa Kemal Atatürk proved its legal existence in the international platform through the declaration of the Republic of Turkey in the year of 1923. Thus, the Anatolian Turkish community that was determined to survive and continue to live in a new state and with a new identity became the sole source of power that revived the political facts of Turks in a very depressing historical period, namely the century XX despite the terrible losses and the great shocks that were suffered in those days. This big political change that was experienced in Anatolia has led to the outcome of a brand-new identity in this geographical location. Today, the new target of Turkey is based on the re-evaluation of everything from the very first beginning in parallel to this perspective of new identity. Therefore, the history has to be rewritten in accordance with the values of this new identity and in proportion with the criteria of the new understanding and the logical attitudes. Mustafa Kemal Atatürk who was a very good reader of history and one of the rare politicians that accomplished to take the best and the most accurate decisions setting off from the historical experiences in his studies was attracted by the sensitive and delicate emphasis of Afet İnan. From that time on, Mustafa Kemal Atatürk endeavoured his best efforts to establish and enrich a new perspective of history for the new state that was founded and to refute and overthrow any allegations and defamations oriented towards the assassination of his historical character by his opponents and since the year of 1928, he mostly struggled with these major problems until the end of his lifetime. To this effect, the Turkish History Thesis was originated. The first steps of the mobilisation that was initiated for the instillation of this new historical understanding to the young generations in the secondary and high schools were taken in this period. The historical research commissions were established under the leadership of Atatürk and the initiatives for writing the Turkish History to be composed of numerous volumes of books were encouraged and initiated. This thesis titled as `Ataturk's Approach on History and the History Teaching and Education Policy applied in Ataturk's Period (1920-1938)` was aimed to evaluate the relevant studies and efforts carried out in the relevant period in accordance with the major principles. We have tried to research the foundation process of our understand of history and the structure of history education; we have also tried to deakwf; approaches of Atatürk about history and the policy of history teaching and^e^^^Wiat was followed in his period. 92

ÖZET Bu araştırmada Ortaöğretim Okulu son sınıf öğrencilerinin Sosyo-Kültürel düzeyi Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinin amaçlarının gerçekleşme düzeyine ilişkin tutumları, dersi okutan öğretmenlerin, branş ve meslek kıdemleri ile amaçların gerçekleşme düzeyine ilişkin tutumları araştırılmıştır. Araştırmada Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinin amaçlarının gerçekleşmesine ilişkin güçlüklerin ve nedenlerinin belirlenmesi sorunların çözümünde yapılması gerekenlerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini Osmaniye İli Merkez, Kadirli,Bahçe, Düziçi, Hasanbeyli, Toprakkale, ilçeleri ortaöğretim okulları son sınıf öğrencileri ile bu öğrencilerin Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersine giren öğretmenleri oluşturmaktadır. Bu ilçeler ve merkezdeki 19 okulda toplam 45 öğretmen, 405 öğrenci araştırmanın örneklerini meydana getirmiştir. Öğretmenlere ve öğrencilere Türkiye Cumhuriyeti inkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinin amaçlarım içeren tutum ölçeği anketi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular şu şekilde özetlenebilir. 1. Öğretmenlerin amaçların gerçekleşme düzeyine ilişkin görüşleri ile öğrencilerin tutumları arasında anlamlı benzerlikler bulunmuştur. 2. Öğrencilerin derse karşı tutumları ile amaçların gerçekleşme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki olduğu öğretmen görüşlerinden ortaya çıkmıştır. 3. Öğrencilerin ailelerinin sosyo - kültürel durumları ile amaçların gerçekleşme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. 4. Öğrencilerin cinsiyetleri ile amaçların gerçekleşme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. 5. Atatürkçülükle ilgili konularda öğrenci ve öğretmenlerin amaçlan gerçekleşme düzeyine ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir benzerlik bulunmuştur. Özellikle`günümüzün sorunlarına Atatürkçü yaklaşımlarla çözümler getirebilecek tutum ve davranış kazandırılması` ile ilgili ifadelere verilen cevaplarda diğer amaçlara göre anlamlı bir düşüş görülmüştür. 6. Öğretmenlerin tutum ölçeğinde amaçlara ilişkin olumlu ifadelere verdikleri kesinlik derecesi yüksek cevaplara karşı, öğrencilerin daha temkinli yaklaştıkları görülmüştür. SUMMARY İn this research the students of eleventh class of Secondary education, studying ways for the lesson `Revolution History of Turkish repeublic end Atatürkün` end their attitudes to words this lesson, the branch experiences of teachers and the effeets of their teaching methods on students success are investigated. İn this investion it's aimed to find aut problems on teaching the lesson, reasons of these problems and what has to be done to solve them. This invetigation includes eleventh class students of secondary education and the teachers of the leson in the centre of Osmaniye and in Kadirli, Bahçe, Düziçi, Hasanbeyli and Toprakkale countries. This investigation includes 405 students of eleventh class and 45 teachers of 1945 high chools in these countries and in the centre of Osmaniye. Test inguiry and iterviewing teachniques are applicated to the teachers and the students. The investigation can be summarised as below: 1. There is a relation between their success and methods, teacniques, materials used by the teachers. 2. There is an important relation between their success and their attitudes towards the lesson. 3. There is no important relation between socio-culturel level of their families and their success. 4. There is no relation between the sex of the students and their success. 5. There is an important relation between the subjects of Atatiirkism and teaching aims of the teachers. The students have some difficulties to find out the answers for mthe problems of today according to Atatürk' s toughts and also the teachers have the same difficultions to teach this idea to the students. 6. İt can be seen in this research the theachers think the students can be tought the teaching aims completely, but aearding to the students all these aims can't be learned easily. IV 170