282 BÖLÜM IV ÖZET, SONUÇ VE ÖNERİLER l.ÖZET Bu araştırma, insana insan olma özelliğinden dolayı tanınmış olan temel haklardan yararlanma konusunda yüksek öğrenimin etkisini belirlemek ve yüksek öğrenimin insan haklarından yararlanma açısından bireylere kazandırdıklarını ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Başlangıçta, konu ile ilgili yurt içindeki kaynaklar taranarak araştırma projelendirilmiştir. Araştırma kapsamına Ankara'da bulunan bir Eğitim Bilimleri Fakültesi, iki Eğitim Fakültesi'nin Eğitim Yönetimi ve Teftişi ile Eğitimde Psikolojik Hizmetler bölümleri, Yurt-Kur ve Şekerbank'da çalışan lise mezunları ile çalışmayan bir grup lise mezunu alınmıştır. Veri toplamak amacıyla`bir ölçme aracı geliştirilmiş, bu amaçla insan hakları dersi alan yüksek öğrenim grubu, insan hakları dersi almayan yüksek öğrenim grubu ve lise mezunları grubuna283 uygulanmıştır. Böylece gruplar arasında insan hakları ve demokrasiye ilişkin bilgi düzeyleri ve davranış farklılıklarının olup olmadığı ortaya çıkartılmıştır. Bu bilgiler elde edilirken fakültelere bizzat gidilerek, lise mezunlarına da elden ölçme aracı verilerek veri toplanmıştır. Gruplara eşit sayılarda verilen ölçme araçlarının hepsi geri alınmıştır. Bilgiler, bilgi düzeylerine, davranışlara göre ölçme aracındaki sorular doğrultusunda her soru için ayrı ayrı istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Elde eldilen bilgiler tablolaştırılmış, açık uçlu sorulara verilen cevaplarda istatistiksel olarak değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır. Açık uçlu sorulara verilen cevaplardan ilginç bulunanlara araştırmanın bulgular ve yorum bölümünün en sonunda yer verilmiştir. h Verile.rde**- - elde edilen sonuçlara göre araştırma sonunda Öneriler kategorik olarak verilmiştir. 2. SONUÇ Demokratik gelişmelere bağlı olarak günümüzde önem kazanan insan hakları uygulamaları, toplumsal gelişmişlik düzeyi ile çok, ya.fcwvaan ilgili bulunmaktadır. Eğitimin bu konudaki fonksiyonuaa yadsınamayacak kadar büyüktür. İnsana insan olmasından dolayı tanınmış olan temel haklardan yararlanmadayüksek öğrenimin etkisini284 belirlemek, yüksek öğrenimin bu konuda bireylere kazandırdıklarını ortaya koymak amacıyla yapılan bu araştırma sonucunda aşağıdaki sonuçlara varılmıştır. 1) ölçme aracının birinci bölümünde yer alan ve insan hakları ile demokrasiye ilişkin bilgi düzeylerini belirleyen sorulara göre, insan hakları dersi alan yüksek öğrenim grubu en yüksek ortalama puana sahiptir. Bu grubu sırasıyla insan hakları dersi almayan yüksek öğrenim grubu ve daha sonra lise mezunları grubu izlemektedir. 2) İnsan hakları dersi alan ve almayan yüksek öğrenimli grupların lise mezunları grubunun ortalama puanları arasında anlamlı bir fark vardır. İnsan hakları dersi alan ve almayan yüksek öğrenim grupları arasında ise böyle bir fark bulunmamaktadır. 3) ölçme aracının ikinci bölümünde yer alan ve insan hakları ile demokrasiye ilişkin davranışsal nitelikleri belirleyen sorulara ilişkin olarak grupların ortalama puanları arasında anlamlı bir fark bulunmamaktadır. 4) Açık uçlu sorulara cevap verme açısından her iki yüksek öğrenim grubu daha üst değere sahipken, lise mezunları grubu bu sorulara cevap vermekten kaçınmaktadırlar.286 2)Bireylerin daha iyi öğrenim görmelerini ve onların girişimci kişilik özelliği geliştirebilmelerini sağlamak için, öğretim süreçlerinde kullanılan yöntemler derslerin amaçlarına uygun olarak belirlenmelidir. Bu eğitim yöntemleri içerisinden öğrencinin sınıfta aktif katılımını sağlayan yöntemler tercih edilmelidir. 3)Her iki öğretim düzeyinde öğrencilerin yönetime katılmaları sağlanarak, kuralların belirlenmesi ve kararların alınmasında onların görüşlerine de yer verilmelidir. 4)Yükseköğretimde, her konuda bilimsel nitelikli araştırma yapabilmeleri için öğrenciler yönlendirilmelidir. 5)Yükseköğretim öğrencilerin dünyadaki insan hakları uygulamaları ve bunun eğitimsel boyutuna ilişkin konularda aydınlanmalarını sağlamak amacıyla, bu konudaki kaynaklar araştırılarak fakülte kütüphanelerine gönderilmelidir. 6)Yapılan bu araştırma sadece eğitim fakülteleri ve lise mezunları arasında idi. Yüksek öğretimdeki diğer bilim dallarında eğitim veren fakültelere yönelik olarak hem karşılaştırmalı hem de program değerlendirme çalışmalarını içeren araştırmalar yapılmalıdır. Bu araştırmalarda öğretim üyeleri ile fakülte yöneticilerinin görüşlerine de yer verilmelidir.287 7) Ortaöğretim düzeyinde demokrasi ve insan haklarına ilişkin konularda verilen bilgilerin niteliğini belirleyen yeni araştırmalar yapılmalı ve bu araştırmalarda öğretmenlerin, okul yöneticilerinin de görüşleri alınmalıdır. 8) Ailelerin ve toplumun insan haklarından yararlanmaları ile demokrasiye ilişkin konularda aydınlatılmalarını sağlamak amacıyla, üniversitelerde panel ve toplantılar (halka açık) düzenlenmeli, kitle iletişim araçlarından da bu konuda destek alınmalıdır. 9) Demokrasi ve insan haklarının aile içindeki eğitimsel boyutuna yönelik araştırmalar yapılmalıdır. 10) Bireylere, insan haklarından yararlanmada önemli bir eğitici nitelik taşıyan dernek ve örgüt kurmalarında destek verilmelidir. 1. SUMMARY This research has been conducted in order to find out what effects the higher education has on the human beings in terms of getting benefit f rom their fundamental rights, which were recognized to them because of the fact that they are human beings, and what advantages the higher education provides tö the individuals in terms of getting benefit from human rights. in the beginning, the research was projected. by surveying the country resources related to this subject. A Faculty of Educational Sciences, the Department of Educational Management and Inspection, and the Department of Psychological Sercives in Education of two Faculties of Educaiton which are located in Ankara, and a groüp of High-school graduates employed at Yurt-Kur (Hostel Fbundation)/ and Şekerbank, plus a group of unemyployed High-school graduates were included to this research. After a measureî&ent technicrue (a questionâire) was developed in order to collect data, this particular questionaire was first applied to a group with higher education that had taken courses about human rights, then to a group with297 higher education but that had taken no such courses before* and t o a group öf High-school graduates. By this, it was found out whether there were any differences betveen these groups in terms of their knovledge level about human rihgts and Democracy, and their behaviour. in order to obtain these data the faculties were visited personally, and the measurement technigue (the questionaire) was applied straightly to the High-school graduates. The questionaires, which were distributed to each group equally, were ali taken back afterwards. The information öbtained was evaluated statistically according to the knowledge levels, behavioürs, and ' f ör each guestion in the guestionaire separately. The öbtained data has been tabulated and interpreted. From those answers which were given to the open-ended guestions the ones which were found interesting were included to the, last section of the Findings and Interpretation part of this research paper. The suggestions which are according to the resu.lts öbtained from the data were giv-en in a categorical way ât the end of this research paper. 297