İklim değişikliği her geçen gün önemi artan küresel bir sorundur. Bu sorunun farklı alanlarda sebep olduğu pek çok olumsuz durum mevcuttur. Bu alanlardan belki de en önemlilerinden biri olan iş sağlığı ve güvenliği alanı iklim değişikliğinden direkt ve dolaylı olarak etkilenmekte, ortaya çıkan olumsuz tablonun çalışanlara yansımaları iş kazaları olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışmanın amacı iklim değişikliğinin psikososyal riskler açısından iş kazalarına etkisinin vektör otoregresyon modeli (VAR) yöntemi ile değerlendirilmesidir. İş kazası yapılan işten, işin yürütümünden, güvensiz durum ve güvensiz davranışlardan kaynaklı olduğundan bir olayı kazaya götüren birçok direkt ve dolaylı sebep bulunmaktadır. Risk etmenleri olarak kabul edilen fiziksel, kimyasal, biyolojik, ergonomik ve psikososyal risklerin iş kazalarına sebebiyet verdiği bilinmektedir. Bu risk faktörleri temelde etraflarında meydana gelen değişimlerden etkilenmekte ve bu değişimler nedeniyle içeriklerinde fazladan risk barındırmaktadırlar. İklim değişikliği ile ortaya çıkan ani hava olaylarının veya doğal afetlerin çalışanları etkilediğine ve iş kazalarına sebep olduğuna yönelik literatürde çalışmalar mevcuttur. Fiziksel, kimyasal, biyolojik veya ergonomik riskler yapıları itibariyle daha fark edilebilir olduklarından iş kazalarına etkilerini tespit etmek göreli olarak daha kolaydır. Ancak stres, agresiflik, saldırganlık, uyum zorluğu, konsantrasyon güçlüğü, performans düşüklüğü, sosyal adaptasyon güçlüğü, iletişim kurma zorluğu gibi psikososyal risklerin fark edilmesinin, kök nedenlerine inilmesinin ve bu risklerin iş kazalarına olan etkilerinin incelenmesinin diğer risk gruplarına göre daha zor olduğu düşünülmektedir. Çalışmanın motivasyonunu iklim değişikliği kaynaklı oluşan sorunların psikososyal riskler açısından iş kazalarına etkisi hakkında farkındalık yaratma oluşturmaktadır., {"references":["Adam-Poupart A, Labrèche F, Smargiassi A, vd. (2013). Climate change and occupational health and safety in a temperate climate: potential impacts and research priorities in Quebec. Canada Ind Health, 51(1):68–78.","Akçakaya, A., Sümer, U.M., Demircan, M., Demir, Ö., Atay, H., Eskioğlu, O., Gürkan, H., Yazıcı, B., Kocatürk, A., Şensoy, S., Bölük, E., Arabacı, H., Açar, Y., Ekici, M., Yağan, S. & Çukurçayır, F. (2015). Yeni Senaryolar ile Türkiye İklim Projeksiyonları ve İklim Değişikliği. Ankara: T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Araştırma Dairesi Başkanlığı, Klimatoloji Şube Müdürlüğü, Meteoroloji Genel Müdürlüğü Matbaası, ss. 164, Ankara.","American Conference of Governmental Industrial Hygienists. (2015). Heat stress and heat strain In: TLVs®️ and BEIs®️. Cincinnati, OH, USA: ACGIH.","Anonim. (2021). Fukuşima felaketi: Nükleer santralde 11 yıl önce neler oldu. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-56351140.amp. Erişim Tarihi: 25.11.2022","Atakan, Y. (2018). Reaktör kazasından 7 yıl sonra Fukushima'da durum. Fizik Mühendisleri Odası.","Balbus, J. M., Boxall, A. B., Fenske, R. A., McKone, T. E., & Zeise, L. (2013). Implications of global climate change for the assessment and management of human health risks of chemicals in the natural environment. Environmental Toxicology and Chemistry, 32, 62–78.","Bourque F, Cunsolo Willox A. (2014). Climate change: The next challenge for public mental health?. Int Rev Psychiatry 26:415–422.","Brugger, H., Strapazzon, G., & Zafren, K. (2021). \"Avalanche accidents\" in Mountain emergency medicine. eds. H. Brugger, K. Zafren, L. Festi, P. Paal, and G. Strapazzon (Milan, Italy: EDRA S.p.A.), 223–251.","Burke, M. González, F., Baylis, P., Heft-Neal, S., Baysan, C., Basu,S. and Hsiang, S. (2018). Higher temperatures increase suicide rates in the United States and Mexico, Nature Climate Change, 8, 723–729.","Cankardaş, S. & Sofuoğlu, Z. (2021). İklim Değişikliği ve Birey Üzerindeki Etkilerinin Gözden Geçirilmesi, Nesne, 9 (19), 139-146.","Cankardaş, S. ve Sofuoğlu, Z. (2021). İklim Değişikliği ve Birey Üzerindeki Etkilerinin Gözden Geçirilmesi. Nesne, 9(19), 139-146. DOI: 10.7816/nesne-09-19-11.","Center For Global Health & Social Responsibility (2019). Climate Change and human health: An interprofessional response – A University of Minnesota Academic Health Center Collaboration. Retrieved from https://globalhealthcenter.umn.edu/education/climatehealth. Erişim tarihi:16.02.2022","Chang, CH., Bernard, TE., & Logan, J. (2017). Effect of heat stress on risk perceptions and risk taking. Applied Ergonomics, 62, 150-157.","Charlson F, Ali S, Benmarhnia T, Pearl M, Massazza A, Augustinavicius J et al. (2021). Climate change and mental health: A scoping review. Int J Environ Res Public Health, 18 (9):4486. doi:10.3390/ijerph18094486","Clayton, S. W. W, Manning, C., Speiser, M. & Hill, A.N. (2021). Mental Health and Our Changing Climate Impacts, Inequities, Reponses, American Psychological Association, Climate for Health and ecoAmerica, Washington, D.C.","Coşkun Beyan, A. (2019). Küresel İklim Değişikliği ve Mesleksel Sağlık Üzerine Etkisi, Güncel Göğüs Hastalıkları Serisi, 7 (2), 62-66.","Coşkun Beyan, A. (2019). Küresel İklim Değişikliği ve Mesleksel Sağlık Üzerine Etkisi, Güncel Göğüs Hastalıkları Serisi, 7 (2), 62-66.","Demir, E. (2018). Çığ Hareketinin Sayısal Model İle İncelenmesi; Bozdağ Uygulaması. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara.","Deniz, V. (2019). Marmara depreminden 20 yıl sonra: Deprem ve Endüstriyel kazalar. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği.","Dong XS, West GH, Holloway-Beth A, Wang X, Sokas RK. (2019). Heat-related deaths among construction workers in the United States. Am J Ind Med., 62(12):1047–57. https://doi.org/10.1002/ajim.23024.","Dutta P, Rajiva A, Andhare D, Azhar GS, Tiwari A, Shefeld P, vd., (2015). Per ceived heat stress and health efects on construction workers. Indian J Occup Environ Med., 19(3):151–8. https://doi.org/10.4103/0019- 5278.174002.","Garzon-Villalba, X.P., Mbah, A., Wu, Y., Hiles,M. Moore, H., Schwartz, S.W. & Bernard, T.E. (2016). Exertional Heat Illness and Acute Injury Related to Ambient Wet Bulb Globe Temperature, American Journal of Industrial Medicine, 59(12):1169-1176. doi: 10.1002/ajim.22650.","Gavalda, J., Moner, I. & Bacardit, M. (2018). Reanalysis of recent avalanche accidents in val d'aran, central Pyrenees: A communication challenge for different user groups. Proceedings, International Snow Science Workshop, Innsbruck, Austria.","Hanna, E.G., T. Kjellstrom, C. Bennett, and K. (2011). Dear: Climate change and rising heat: Population health implications for working people in Australia. Asia Pac J Public Health 23(2 Suppl.): 14S-26S.","Harney, AG, MacMahon K. (2005). Recommendations for protecting outdoor workers from West Nile virus exposure.","Hsiang SM, Burke M, Miguel E. (2013). Quantifying the influence of climate on human conflict. Science, 341(6151):1212.","IPCC (2021). Working Group I contribution to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change.","IPCC. (2018). Global Warming of 1.5°C: Summary for Policymakers. Geneva: Intergovernmental Panel on Climate Change; (https://www. ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/10/SR15_SPM_version_stand_alone_LR.pdf).","Jackson, LL., & Rosenberg, HR. (2010). Preventing heat-related illness among agricultural workers. J Agromedicine, 15(3):200-15.","Jaggernath, J., Haslam, D. and Naidoo, K.S. (2013). Climate change: Impact of increased ultraviolet radiation and water changes on eye health. Health 5 (05): 921.","Kalkavan, H., Eti, S., & Yüksel, S. (2020). Türkiye'deki Bankacilik Sektörü, Sanayi Gelişimi Ve Ekonomik Büyüme Arasindaki İlişkinin Var Analizi İle İncelenmesi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 12(22), 56-74.","Kandemir, M. (2017). İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Boyutuyla Psikososyal Riskler, İstanbul, Legal Yayınları.","Karthick, S., Kermanshachi, S. and Ramaji, I. (2022a). \"Health and Safety of Construction Field Workforce Active in Extreme Weather Conditions.\" Proceedings of ASCE Construction Research Congress (CRC) (pp. 9-12).","Karthick, S., Kermanshachi, S., and Namian, M. (2022b). Physical, Mental, and Emotional Health of Construction Field Labors Working in Extreme Weather Conditions: Challenges and Overcoming Strategies, Proceedings of ASCE Construction Research Congress (CRC), Virginia, US, March 9-12","Kershaw T. (2017). Climate change and its impacts. (Climate Change Resilience in the Urban Environment, EB. Pub.: IOP Publishing Ltd. 1-27p. 10.1088/978-0-7503-1197-7ch1.","for HEMS avalanche rescue missions through a 15-year retrospective analysis in a HEMS in Switzerland: a necessary step for quality improvement. Scand. J. Trauma Resusc. Emerg. Med. 26:54. doi: 10.1186/s13049-018-0520-3 Kottmann, A., Carron, PN., Theiler, L., Albrecht, R., Tissi, M., and Pasquier, M. (2018). Identification of the technical and medical requirements","Laura J. Steinberg vd. (1999). \"Risk Management Practices at Industrial Facilities during the Turkey Earthquake of August 17, Case Study Report\", http://www.iiasa.ac.at/Research/RMS/dpri2001/Papers/Cruz0602.pdf","Laura J. Steinberg vd. (2004). \"When Natural and Technological Disasters Collide: Lessons from the Turkey Earthquake of August 17, 1999\" Natural Hazards Review Vol. 5, Issue 3, pp. 121-130.","Levy, B.S. Roelofs, C. (2019). Impacts of Climate Change on Workers' Health and Safety, Global Public Health, doi.org/10.1093/acrefore/9780190632366.013.39 )","Mair, P., Frimmel, C., Vergeiner, G., Hohlrieder, M., Moroder, L., Hoesl, P., et al. (2013). Emergency medical helicopter operations for avalanche accidents. Resuscitation 84, 492–495","Messeri A, Morabito M, Bonafede M, Bugani M, Levi M, Baldasseroni A, et al. (2019). Heat stress perception among native and migrant workers in Italian industries-case studies from the construction and agricultural sectors. Int J Environ Res Public Health, 16(7):1090. https://doi.org/10.3390/ijerp h16071090","Mishnaevsky, L., Branner, K., Petersen, H., Beauson, J,. McGugan, M., & Sørensen, B. (2017). Materials for wind turbine blades: an overvi- ew. Materials. 10 (11), 1285.","NASA. (2020). Global Version Change | Resources - Climate Change: Vital Signs of the Planet. 3 Temmuz 2020 tarihinde https://climate.nasa.gov/resources/global-warming-vs- 152 climate-change/","National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH): Criteria for a recommended standard: Occupational exposure to heat and hot environments, B. Jacklitsch, W. Williams, K. Musolin, N. Turner, A. Coca, and J.-H. Kim (eds.). Cincinnati, OH: U.S. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, National Institute for Occupational Safety and Health, 2016.","National Institute for Occupational Safety and Health CA vd. (2007). Health Hazard Evaluation Report: HETA 2005-0369-3043, Hurricane Katrina Response, Cincinnati, Ohio: NIOSH.","National Oceanic and Atmospheric Administration. (2016). İklim değişikliği ile küresel ısınma arasındaki fark nedir?, https://www.noaa.gov/explainers/what-s-difference-between-climate-and-weather.","Okur, Y. (2016). Palandöken'de nöbet kulübesine çığ düşmesi sonucu 1 asker yaralandı. https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/palandokende-nobet-kulubesine-cig-dusmesi-sonucu-1-asker-yaralandi/507018. Erişim Tarihi: 28.11.2022.","Olivier, J.G.J. ve Peters, J.A.H.W. (2020). Trends in Global CO2 and Total Greenhouse Gas Emissions: 2020 Report, PBL, The Hague.","Özdemir, İ. (2018). İş Sağlığı ve Güvenliği Kavram ve Kurallarının Gelişimi, İş Sağlığı ve Güvenliği (Edt. Oral, Emin Argun) ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ YAYINI ERZURUM.","Park RJ., Pankratz N., Behrer AP. Temperature, workplace safety, and labor market inequality. 2021; paper_heat and worker injuries.pdf","Park, R.J., Pankratz, N. & Behrer, A.P. (2021). Temperature, Workplace Safety, and Labor Market Inequality. paper_heat and worker injuries.pdf, Erişim Tarihi: 01.07.2022.","Reuter, B., Mitterer, C., & Bellaire, S. (2020). \"Warnsignal Klima: Die Lawinengefahr im Klimawandel\" in Warnsignal Klima: Hochgebirge im Wandel. Wissenschaftliche Fakten. eds. J. L. Lozán, S. W. Breckle, H. Escher-Vetter, H. Grassl, D. Kasang, F. Paul, and U. Schickhoff (Hamburg: Wissenschaftliche Auswertungen), 316–323.","Roelofs, C., and Wegman, D. (2014). Workers: the Climate Canaries. Am J Publ Health 104(10):1799-1801","Schulte PA, Chun H. (2009). Climate change and occupational safety and health: establishing a preliminary framework. Journal of occupational and environmental hygiene, 6(9):542-54.","Schulte PA, Chun H. (2009). Climate change and occupational safety and health: establishing a preliminary framework. Journal of occupational and environmental hygiene, 6(9), 542-54.","Schulte, P.A., Bhattacharya, A., Butler, C.R., Chun, H.K., Jacklitsch, B., Jacobs, T., Kiefer, M., Lincoln, J., Pendergrass, S., Shire, J., Watson, J., Wagner, G.R. (2016). Advancing the framework for considering the effects of climate change on worker safety and health. J. Occup. Environ. Hyg. 13(11), 847-865.","Schurer, A. P., Hegerl, G. C. & Obrochta, S. P. (2015). Determining the likelihood of pauses and surges in global warming. Geophysical Research Letters, 42(14), 5974-5982. doi: 10.1002/2015GL064458","Tarım ve Orman Bakanlığı. (2021). İklim Değişikliği ve Tarım Değerlendirme Raporu, Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, Ankara.","Tawatsupa, B., Yiengprugsawan, V., Kjellstrom, T., Bereckki-Gisolf, J., Seubsman, S.A., & Sleigh, A. (2013). Association Between Heat Stress and Occupational Injury Among Thai Workers: Findings of the Thai Cohort Study, Industrial Health, 51, 34-46. The Global Risks Report. (2022), https://www3.weforum.org/docs/WEF_The_Global_Risks_Report_2022.pdf, Erişim Tarihi: 15.07.2022","Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği. (2020). Afetler ve önlenebilir iş kazaları sonucu ölümler kader değildir. https://www.mmo.org.tr/merkez/basin-aciklamasi/afetler-ve-onlenebilir-kazalari-sonucu-olumler-kader-degildir. Erişim Tarihi: 28.11.2022","U.S. Environmental Protection Agency, (2016). Climate change indicators in the United States, Fourth edition. EPA 430-R-16-004. Erişim Tarihi: 14.01.2018. https://www.epa.gov/sites/production/files/2016- 08/documents/climate_indicators_2016.pdf.","Ueno S, Sakakibara Y, Hisanaga N, Oka T, Yamaguchi-Sekino S. (2018). Heat strain and hydration of Japanese construction workers during work in summer. Ann Work Expo Health, 62(5):571–82. https://doi.org/10.1093/ annweh/wxy012","United Nations (UN). (1992). United Nations framework convention on climate change (UNFCCC Report No. GE.05-62220 (E) 200705). United Nations Framework Convention on Climate Change web sayfasından erişildi: https://unfccc.int/resource/docs/convkp/conveng.pdf","URL-1: 2020 Van çığ faciası. https://tr.wikipedia.org/wiki/2020_Van_%C3%A7%C4%B1%C4%9F_facias%C4%B1. Erişim Tarihi: 29.11.2022","Uysal Şahin, Ö. (2021). Yaşam Kalitesi ve Küresel İklim Değişikliği. Journal of Awareness, 6 (3), 147-154.","Watts, N., Adger, W.N., Agnolucci, P., Blackstock, J., Byass, P., Cai, W., ... ve Cox, P. M. (2015). Health and climate change: policy responses to protect public health. The Lancet, 386(10006), 1861-1914. doi: 10.1016/S0140-6736(15)60854-6.","WHO. (2021a). Climate change and health, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/climate-change-and-health.","WHO. (2021b). Checklists to Assess Vulnerabilities in Health Care Facilities in the Context of Climate Change. Geneva, (https://www.who.int/publications/i/item/checklists-vulnerabilities-health-care-facilities-climate-change).","Xiang, J.; Bi, P.; Pisaniello, D.; Hansen, A. (2014). Health Impacts of Workplace Heat Exposure: An Epidemiological Review. Ind. Health, 52, 91–101. [Google Scholar] [CrossRef] [PubMed]","Yu, Z., Liu, W., Chen, L., Eti, S., Dinçer, H., & Yüksel, S. (2019). The effects of electricity production on industrial development and sustainable economic growth: A VAR analysis for BRICS countries. Sustainability, 11(21), 5895."]}