Search

U periodu 2016-2017. godine postavljeni su poljski ogledi i izvedena ispitivanja uticaja agroekoloških uslova južnog Banata i Pomoravlja na morfološke osobine, prinos herbe i kvalitet etarskog ulja dobijenog detilacijom sveže biomase primorskog smilja. Poljski ogledi su izvedeni na dva lokaliteta Kačarevo (opština Pančevo) i Lešje (opština Paraćin) po metodi randomiranog rasporeda. Smilje je gajeno na dva tipa zemljišta (černozem i gajnjača) i u dve, meteorološki veoma različite godine. Primenom standardne tehnologije proizvodnje (obrada zemljišta, dopunska ishrana biljaka, proizvodnja rasada u plasteniku, priprema površine i rasađivanje tokom maja i mere nege prema potrebi), na oba lokaliteta proučavana su variranja morfoloških i produktivnih osobina, odnosno sadržaja etarskog ulja pod uticajem promenljivih meteoroloških i zemljišnih uslova ova dva lokaliteta. Urađene su laboratorijske analize agrohemijskih i fizičkih osobina zemljišta i analizirani meteorološki činioci (toplotni uslovi i raspored i količine padavina), koji imaju najveći uticaj na rastenje i razviće biljaka italijanskog smilja pre postavljanja ogleda. Procena tolerantnosti na mrazeve i intenzitet bokorenja određeni su fenološkim osmatrnjima u drugoj godini tokom aprila, a merenja pokazatelja morfoloških osobina izvođena su po fazama rastenja biljaka. Pokazatelji produktivnosti biomase (herbe) po biljci i žetveni indeks izračunati su posle ručne berbe i prosušivanja herbe u suvoj i zatamnjenoj prostotriji. Sadržaj etarskog ulja urađen je destilacijom sveže herbe u akreditovanim laboratorijama u Bavaništu i u Institutu za javno zdravlje u Nišu, odnosno u Centru za higijenu i humanu ekologiju. Dobijeni početni rezultati potvrdili su da se italijansko smilje može uspešno gajiti i u kontinentalnim predelima, u ovom slučaju u brdskom podrčju Centralne Srbije, kao i u ravničarskim predelima Vojvodine.

Peĉurke su bogat izvor gotovo svih esencijalnih aminokiselina i vitamina, mineralnih materija, ugljenih hidrata, proteina; imaju nizak sadrņaj masti, ali vrlo visok udeo nezasićenih masnih kiselina. Gljive roda Pleurotus, imaju vrlo visoku nutritivnu vrednost, a spadaju u grupu industrijskih gljiva, lako se gaje te se na njima uspeńno moņe pratiti mogućnost akumulacije i transformacije selena. Gljive imaјu razliĉit kapacitet usvaјanja selena, ńto zavisi od vrste gljive, hranljive podloge na koјoj јe gljiva odgaјana, kao i od oblika i koncentraciјe u kom јe selen dodat u podlogu. Oĉekuje se da će gljiva usvojiti uspeńno selen iz supstrata u vidu organskih i neorganskih jedinjenja u koncentraciji koja moņe da zadovolji dnevne potrebe ĉoveka. Kako gljive sadrņe bioaktivne komponente, dodatno selenom obogaćene peĉurke moguće јe koristiti u sveņem i suńenom stanju ili kao potencijalni dijetetski suplement. Praćen je rast micelijuma razliĉitih industrijskih gljiva na sladnom agaru sa selenom dodatim u obliku neorganskih i organskih jedinjenja. Selenski kvasac i kompleks cink (selenosemikarbazon) su stimulisali rast micelije gljive bukovaĉe, dok je natrijum selenit delovao inhibitorno. Rast micelijuma gljive Ganoderma lucidum stimulisan je selenskim kvascem. Kada je u pitanju gljiva Lentinus edodes, najbolji izvor selena bio je natrijum selenit, a organska jedinjenja selena su delovala inhibitorno. Ispitivana je mogućnost akumulacije i transformacije selena iz selenita (100 mg Se/kg supstrata), selenskog kvasca (100 mg Se/kg supstrata) i kompleksnog jedninjenja (50 mg Se/kg supstrata) u plodonosno telo model gljive Pleurotus ostreatus P70. Kod ostalih ispitivanih sojeva (Pleurotus ostreatus P80, Pleurotus salmoneostramineus i Pleurotus cornucopiae), praćena je mogućnost usvajanja selena samo iz selenskog kvasca kao najpogodnijeg izvora selena. Selen iz selenita efektno je akumuliran u plodonosno telo soja P. ostreatus P70, kao i selen iz organskog kompleksnog jedinjenja... Mushrooms contain almost all essential amino acids and vitamins, minerals, carbohydrates, proteins, they have low content of fats, but they are very rich in unsaturated fatty acids. Fungi of the genus Pleurotus, have high nutritional value, they are member of industrial fungi, easy to grow and the possibility of accumulation and transformation of selenium in fruit body is easy to be monitored. Mushrooms have a different absorption capacity of selenium, which is dependent on the type of substrate for mushroom growing, on the strain of fungi as well as the form and concentration of the selenium which is added to the substrate. It is expected that selenium is going to be accumulated by fungi easy from the substrate in the form of organic or inorganic compounds in a concentration that can satisfy the daily needs of the man. As enriched fungi contain bioactive compounds with selenium, they can be used as a potential pharmaceutical supplement or as fresh or dry fruit body. Mycelium growth of various industrial fungi on malt agar with selenium in the form of inorganic and organic compounds was monitored. Selenium yeast and complex zinc (selenosemicarbazone) stimulated the growth of Oyster mushroom mycelium, and sodium selenite seemed to be toxic. Mycelium growth of the fungus G. lucidum was stimulated by selenized yeast. When it comes to mushroom L. edodes, the best source of selenium was sodium selenite, and organic selenium compounds had inhibitory action. The possibility of transformation and accumulation of selenium from sodium selenite (Se 100 mg/kg of substrate), selenium yeast (100 mg Se/kg of substrate) and complex selenosemicarbazone (50 mg Se / kg substrate) in fruit body of model mushroom P. ostreatus P70 was examined. For other tested strains (P. ostreatus P80, P. salmoneostramineus and P. cornucopiae), only the possibility of accumulation of selenium from selenized yeast as the most appropriate source of selenium was examined. Selenium in the form of sodium selenite and organic complex compound is effectively accumulated in the P. ostreatus P70 fruit body...

Održivo korišćenje prirodnih resursa uključuje i održivo upravljanje sa čvrstim biorazgradljivim komunalnim i agroindustrijskim otpadom i doprinosi bezbednosti životne sredine i zdravlju ljudi. Industrijalizacija i porast broja stanovnika stvorili su brojne probleme u upravljanju sa otpadom a nedostatak finansijskih sredstava dodatno je otežao upravljanje sa otpadom. Zbog toga se u Srbiji ovaj otpad tretira kao niskovredan materijal, odnosno nešto što je potrebno odbaciti. Kako bi se postiglo održivo upravljanje komunalnim i poljoprivrednim otpadom, moraju se pronalaziti nove metode, primeniti inovativne tehnologije kako bi otpad postao vredan bioresurs. Jedan od načina smanjenja količina organskog otpada ali i smanjenja zagaĎenja životne sredine uz dobijanje vrednog proizvoda je kompostiranje i u tom kontekstu kompostiranje predstavlja značajnu oblast poljoprivredne biotehnologije. Stoga je osnovni cilj disertacije sagledavanje mogućnosti iskorišćavanja komposta i proizvoda od komposta kao bioresursa u održivoj poljoprivrednoj proizvodnji uz dobijanje kvalitetnih proizvoda, koji mogu naći svoju primenu u savremenoj poljoprivrednoj proizvodnji i doprineti zaštiti i unapreĎenju kvaliteta životne sredine. Kompost nije konačan proizvod recikliranja organskog otpada, već se od njega mogu dobiti i drugi korisni proizvodi u uslovima aeracije ili bez aeracije. Kompostni čaj i kompostni ekstrakt su tečni proizvodi komposta dobijeni mešanjem komposta i vode tokom odreĎenog vremenskog perioda. U radu je korišćen biorazgradljivi komunalni, zeleni i duvanski otpad, koji su predstavljali osnovne komponente za dobijanje komposta. Imajući u vidu početni materijal neophodno je bilo izvršiti hemijsku i mikrobiološku karakterizaciju kompostnih proizvoda i onda sagledati biopotencijal kompostnih proizvoda, koji je utvrĎen ispitivanjem klijavosti različitih biljnih vrsta, odreĎivanjem germinacionog indeksa (GI) kao i odnosom kompostnih produkata prema nekim fitopatogenim gljivama i na taj način sagledavanje mogućnosti za njihovu primenu u poljoprivredi... The sustainable use of natural resources includes a sustainable management of solid biodegradable communal and agro-industrial waste, contributing to the environmental safety and public health. The industrialisation and the population growth have caused numerous problems in waste management, while the lack of financial resources has additionally hindered the management of waste. As a result of this, this type of waste in Serbia is often treated as a low-value material, i.e. something that ought to be thrown away. In order to achieve sustainable management of communal and agricultural waste, it is necessary to find new methods and apply innovative technologies, in order to make the waste a valuable bio-resource. Composting is recognised as one of the methods that can be used to reduce quantities of organic waste, as well as environmental pollution, in addition to obtaining a valuable product, so that taken in this context composting represents an important area of agricultural biotechnology. The principal aim of the dissertation therefore is to review the possibilities for using compost and compost-based products as a bio-resource in sustainable agricultural production, enabling an output of good-quality products that can be integrated in the modern agricultural production and contribute to the protection and advancement of the quality of the environment. Compost is not the final product in the organic waste recycling, as it possesses a potential for further processing into other products that can be efficiently used, either in aeration conditions or in their absence. The compost tea and the compost extract are liquid compost products, created by mixing compost with water over a certain period of time. In the paper, biodegradable communal, green and tobacco waste were selected as the basic components used in the process of obtaining compost. Considering the type of the input material, it was necessary to perform the chemical and microbiological characterisation of the compost products before reviewing their bio-potential, which was established by testing the germination potential of the various plant species and determining the corresponding germination index (GI), as well as the interaction between the compost products and certain phytopathogenic fungi, thus obtaining an insight into the possibilities for their application in agriculture...