Search

Podróże kształcą, pozwalają poznać „innego” – zarówno obojętnego „Innego”, jak i przyjaciela czy wroga. Bardzo specyficznym przykładem podróży, które pozwalają poznać „Innego” jako wroga są wyprawy wojenne. Jedna z wojen, toczonych przez Europejczyków na kontynencie afrykańskim w XIX wieku będzie przedmiotem niniejszego opracowania. To wojna hiszpańsko-marokańska z lat 1859–1860, zwana także „wojną afrykańską” lub „wojną tetuańską”. Jest ona bodaj najlepiej opisanym w europejskich źródłach wydarzeniem z dziejów Maroka. Wojna tetuańska znalazła swoje szerokie odzwierciedlenie w kilku relacjach, z których w artykule wezmę pod uwagę trzy, pochodzące z rozmaitych krajów: hiszpańską: Pedro Antonio de Alarcón, Diario de un testigo de la guerra de África, Madrid 1859; brytyjską: Frederic Hardman, The Spanish Campaign in Morocco, Edinburgh and London 1860 i niemiecką: Eduard Schlagintweit, Der spanisch-marokkanische Krieg in den Jahren 1859 und 1860, Leipzig 1863. Wśród autorów mamy wojskowego uczestniczącego w wojnie (Schlagintweit), jak pisarzy, którzy znaleźli się w Maroku jako korespondenci wojenni (Hardman i de Alarcón). Wojna ta była pierwszym konfliktem, który został obszernie udokumentowany zarówno na piśmie, jak i graficznie oraz fotograficznie przez korespondentów, znalazł także swoje odzwierciedlenie w malarstwie.

Artykuł obejmuje transkrypcję i edycję fragmentu chamaiłu Aleksandrowicza (rękopis tatarski z XIX w.) zatytułowanego „Opisanie dni miesięcznych”. Fragment ten stanowi odrębną całość, dotyczącą wierzeń Tatarów polsko-litewskich, związanych z poszczególnymi dniami miesiąca, obejmujących wydarzenia z historii świętej islamu, jakie nastąpiły w poszczególnych dniach, oraz prognostyki z nimi związane. Tekst jest publikowany po raz pierwszy, bezpośrednio z rękopisu znajdującego się w zbiorach biblioteki Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego.

The Arabic literature from the period of the Ottoman Empire’s rule over the Middle East and Maghreb is not well known and poorly investigated, which in consequence leads to a popular suggestiong about cetain cultural gap in the development of the Arabic-Muslin civilization between XVI and XIX century. This paper is an attempt to fill this painful gap. It is devoted to the writings of Sa’id al-Mindasi, one of the greatest Arabic poets of Algeria at the turn of the XVII century. The first and the second parts of the paper give a general description of Algeria and its literature under the Ottoman rule. Part three is devoted to Al-Mindasi himself and his writings in the Arabic literary language and a specific form of the written language from that period, which is positioned between the literary and the dialectical language. This kind of works is known by the name of malhun. In the context of malhun, special emphasis has been put on a vast Al-Mindasi’s poem entitled Al-Aqiqa, which to this day is one of the most popular Maghrebian panegryics in honor of the Prophet Muhammad.

The article deals with the half-legendary Quss Ibn Sa’ida from an ancient North Arab tribe Iyad, who is believed to have been a bishop of the Yemeni city of Najran and a monk (anachorete). The sources from the Quranic and medieval Arab (Muslim) tradition are gathered and analysed to underline the vivid place that Quss had in later historiography and theological works, and his unique position, a Christian, in the history of the Arab-Muslim culture. The case of Quss is not without value as far as the problem of common historical memory is concerned.