Search

Tematem artykułu jest obraz Chin i chińskiego komunizmu w polskiej literaturze fantastycznej dwudziestolecia międzywojennego oraz Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Analizy obejmują zarówno powieści katastroficzne poświęcone problematyce „żółtego zagrożenia” (Witkiewicz, Nienasycenie; Barszczewski, Czandu), jak i socrealistyczne powieści fantastycznonaukowe (Lem, Astronauci; Obłok Magellana), w których tematyzacji lub problematyzacji poddane zostały: chiński komunizm, ekspansja cywilizacyjna oraz polityczna i militarna Chin czy wreszcie internacjonalistyczna, multikulturowa utopia komunistyczna z udziałem Chin/Chińczyków. Osią problemową szkicu jest analiza diagnoz społecznych oraz technologicznych i cywilizacyjnych prognoz wpisanych w literaturę fantastycznonaukową, a także próba dekonstrukcji stereotypu chińskiego/azjatyckiego komunisty jako figury politycznego dyskursu wpisanego w spór między kolonialnym resentymentem Europejczyków a modernizacyjnym potencjałem komunizmu w XX wieku.

Artykuł opisuje polsko-chińskie migracje narracji społecznych, takich jak legendy miejskie czy teorie spiskowe, w opozycji do migracji ludzkich podczas pandemii koronawirusa SARS-CoV-2. Tekst zwraca uwagę na dialektykę dyskursów wernakularnych i instytucjonalnych i ich wzajemne uzależnienie od siebie. Zebrane tu narracje to hybrydy zarówno doniesień medialnych, postrzeganych jako fake newsy, teorii spiskowych, będących w opozycji do powszechnych narracji instytucjonalnych, czy legend miejskich, które w zależności od ich źródła, będą uznawane za narracje wernakularne, gdzie słychać „autentyczny głos ludu” lub narracje instytucjonalne, których źródłem są treści rządowe. Cenzura mediów w Chinach to obszar przefiltrowanych informacji z akcentem postawionym na kontrolę i nadzór przepływających tekstów. Jednak transmisja, często niechcianych, narracji przekracza granice terytorialne, rozprzestrzeniając i mutując po całym świecie. Pozorny brak kontroli nad wypływającymi informacjami przyczynił się do zwiększenia użytkowości przekazywanej treści, a „słowo ulicy” stało się powszechnym środkiem manipulacji, gdzie powoli zatraca swoją wartość emancypacyjną.