Search

Klotško Małgorzata, Walewska-Zielecka Bożena, Olejniczak Dominik, Skonieczna Joanna. Wiedza i deklarowane postawy rodziców wobec szczepień ochronnych dla dzieci w Warszawie i Tallinie = Knowledge and declared attitude of parents to protective vaccination for children in Warsaw and Tallin. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(12):89-98. ISSN 2391-8306. DOIhttp://dx.doi.org/10.5281/zenodo.35011 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%2812%29%3A89-98 http://pbn.nauka.gov.pl/works/676933 Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011–2014http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja. Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie. Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r. The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014). © The Author (s) 2015; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 25.09.2015. Revised 25.10.2015. Accepted: 08.12.2015. WIEDZA I DEKLAROWANE POSTAWY RODZICÓW WOBEC SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH DLA DZIECI W WARSZAWIE I TALLINIE KNOWLEDGE AND DECLARED ATTITUDE OF PARENTS TO PROTECTIVE VACCINATION FOR CHILDREN IN WARSAW AND TALLIN Małgorzata Klotško1, Bożena Walewska-Zielecka2, Dominik Olejniczak2, Joanna Skonieczna2 1 Absolwentka kierunku Zdrowie Publiczne Wydział Nauki o Zdrowiu Warszawski Uniwersytet Medyczny 2 Warszawski Uniwersytet Medyczny Zakład Zdrowia Publicznego ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Bożena Walewska- Zielecka Warszawski Uniwersytet Medyczny Zakład Zdrowia Publicznego ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa Tel: 22 599 21 80 Fax: 22 599 21 81 Słowa kluczowe: szczepienia ochronne, zachowania zdrowotne, Polska, Estonia. Keywords: vaccination, health behaviors, Poland, Estonia. Streszczenie Wprowadzenie Szczepienia, jako jedno ze szczytowych osiągnięć w medycynie stanowią istotny element realizowania polityki zdrowotnej na szczeblu krajowym I globalnym. Regularne uodparnianie dzieci oraz ludzi dorosłych poprawiło jakość i przedłużyło długość życia. Ponadto szczepienia wyeliminowały ospę prawdziwą oraz przyczyniły się do ograniczenia występowania niektórych chorób takich jak polio, świnki czy tężca. Szczepienia zaliczane są do profilaktyki swoistej pierwszego rzędu, która ma za zadanie wpływać na jeden z trzech elementów łańcucha epidemicznego - na wrażliwą populację. Materiał i metody Materiał stanowiło 231 osób rodziców dzieci objętych obowiązkowymi szczepieniami ochronnymi w Warszawie i Tallinie. Wśród ankietowanych znalazły się 173 oraz 58 mężczyzn.. Badanie było przeprowadzone przy użyciu komputera CAWI (ang. Computer-Assisted Web Interview) oraz metodą papierową PAPI (ang. Paper nad Pencil Interview). Do obliczeń korelacji zastosowano test Chi, zaś za poziom istotności przyjęto wartość 0,05. Wyniki Po zastosowaniu metody top2boxes wynika, że w Estonii 30% wierzy w bezpieczeństwo szczepionek, natomiast 70% nie. W Polsce wynik ten kształtuje się odpowiednio na poziomie 38% i 62%. Po zastosowaniu metody top2boxes wynika, że w Estonii 48% badanych widzi w pormowaniu szczepień interes producentów, natomiast 52% nie zgadza się z tym. Natomiast w Polsce na korzyści koncernów wskazuje 59% i 41 % zaprzecza tej teorii. Po zastosowaniu metody top2boxes okazuje się, że w Estonii 84% badanych popiera dobrowolność szczepień, natomiast 15% jest przeciwnych. Natomiast w Polsce jest 65% zwolenników dobrowolności szczepień i 35 % jej przeciwników. Wnioski Rodzice w Estonii i Polsce są świadomi zalet wypływających ze szczepienia dzieci. Może świadczyć o tym udzielenie przez większość ankietowanych pozytywnych odpowiedzi na pytanie 1,2 i 3. Niestety większość z nich nie posiada wiedzy na temat największego osiągnięcia szczepień jakim jest eradykacja ospy prawdziwej w 1980 roku. Może to świadczyć o braku informacji na ten temat ze strony instytucji zajmujących się ochroną zdrowia jak i samego personelu medycznego, szczególnie lekarzy rodzinnych. Rodzice dzieci w Polsce i Estonii nie są wystarczająco informowani na temat wpływu szczepień na zdrowie dziecka. Świadczy o tym zaznaczenie przez większość respondentów pozytywnych odpowiedzi na pytanie 4, 5, i 6. W celu poprawy tej sytuacji należy edukować społeczeństwo poprzez rzetelne kampanie społeczne. Bardzo dużą role powinien odgrywać tutaj personel medyczny, a szczególnie położne, lekarze rodzinni i pediatrzy. Abstract Introduction. Vaccination as one of the top achievements in medicine is an important part of implementing health policy at the national and global levels. Regular immunization of children and adults improved quality of life and extended its expectancy. In addition, inoculation eliminated smallpox and have contributed to reducing the incidence of certain diseases such as polio, mumps and tetanus. Vaccination is classified as specific first order prevention which affects one of the three components of an epidemic chain - the sensitive population. Material and methods The material consisted of 231 persons (parents of children) covered by the mandatory vaccinations in Warsaw and in Tallinn (Estonia). Among those surveyed were 173 and 58 men. The study was conducted using a computer CAWI (Computer-Assisted Web Interview) approach and paper PAPI (Paper on Pencil Interview) one. For the calculation of correlation a Chi test was used, and a level of significance was set at 0.05. Results After applying the top2boxes method following results appeared. In Tallinn 30% of respondents believe in the safety of vaccines, while 70% do not. In Warsaw, these results are respectively 38% and 62%. When it comes to promoting of vaccination there are 48% of respondents in Estonia who see the interest of vaccine producers in its promoting, while 52% of them disagree with that. Whereas in Poland 59% of them are for the benefit of corporations and 41% deny this theory. Differences are seen in regard of the voluntary vaccination. It appears that in Estonia there are 84% of respondents who support its voluntariness, while 15% are opposed. In Poland it is 65% as proponents of vaccination voluntariness and 35% as opponents of it. Conclusions Parents in Estonia and Poland are aware of the advantages arising from the vaccination of children. It may indicates from positive responses to the initial three questions of the majority of respondents. Unfortunately most of them do not have knowledge about the greatest achievement of vaccination which is the eradication of smallpox in 1980. This may indicate a lack of information from the institutions dealing with the health care and the medical staff, especially family doctors. Parents of children in both countries are not sufficiently informed about the impact of vaccination on the health of the child. Evidence of this is selection of positive answers to following three questions by the majority of respondents. In order to improve this situation should educate the public should be educated by reliable social campaigns. A very big role here should be played by medical personnel, particularly midwives, family doctors and pediatricians.

Weber-Rajek Magdalena, Baumgart Mariusz, Michalski Adam, Radzimińska Agnieszka, Goch Aleksander, Lulińska-Kulik Ewelina, Zukow Walery. Students’ health behaviors – own research = Zachowania zdrowotne studentów – badania własne. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(9):647-662. ISSN 2391-8306. DOI10.5281/zenodo.31757 http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.31757 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%289%29%3A647-662 https://pbn.nauka.gov.pl/works/642067 Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011–2014http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja. Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie. Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r. The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014). © The Author (s) 2015; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 02.08.2015. Revised 05.09.2015. Accepted: 29.09.2015. Students’ health behaviors – own research Zachowania zdrowotne studentów – badania własne Magdalena Weber-Rajek1, Mariusz Baumgart2, Adam Michalski3, Agnieszka Radzimińska1, Aleksander Goch1, Ewelina Lulińska-Kulik3, Walery Zukow4 1. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum w Bydgoszczy Katedra Fizjoterapii, Bydgoszcz, Polska / Nicolaus Copernicus University in Toruń, Collegium Medicum in Bydgoszcz, Department of Physiotherapy, Bydgoszcz, Poland 2. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej, Bydgoszcz, Polska / Nicolaus Copernicus University in Toruń, Collegium Medicum in Bydgoszcz, Department of Anatomy, Bydgoszcz, Poland 3. Bydgoska Szkoła Wyższa, Bydgoszcz, Polska / University of Bydgoszcz, Bydgoszcz, Poland 4. Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, Polska / Kazimierz Wielki University, Bydgoszcz, Poland Summary Introduction Life style is the main health determiner. Early adulthood is the best period for achieving long-term advantages by choosing healthy life style. However, the results of the research concerning health behaviours of the young people done in Poland and in the world are not satisfactory. The aim of the study The aim of the research paper was to evaluate health behaviors among the young people studying on various courses at one of the universities in Bydgoszcz. The aim of the research was also to state whether there is any difference between health behaviors of the students studying on medical courses and non-medical ones and whether there is a difference in health behaviours among women and men. Material and Methods 150 students (82 women and 68 men) from the University of Bydgoszcz studying: Physiotherapy, Dietetics and Logistics were examined. The research was done with use the Inventory of Health Behavior (IoHB) by Juczyński. Statistical analysis was done with the package PQStat package version 1.4.8. Results An average IoHB result for the entire examined group amounts to 6.96 sten which forms the border between results medium and high. The best IoHB questionnaire results were obtained in the category “proper nutrition habits”, the worst in the category “health practices”. Conclusions There is a need for further research concerning health habits among the young people and dissemination of health promotion programs at all educational levels. Key words: health behaviors, students. Streszczenie Wstęp Styl życia jest głównym determinantem zdrowia. Wczesna dorosłość jest najlepszym okresem dla osiągnięcia długotrwałych korzyści z wyboru zdrowego trybu życia. Jednakże wyniki badań dotyczących zachowań zdrowotnych młodzieży prowadzonych w Polsce i na świecie nie są zadawalające. Cel badań Celem pracy była ocena zachowań zdrowotnych młodzieży studiującej w jednej z bydgoskich szkół wyższych na różnych kierunkach studiów. Badania miały także na celu określenie, czy istnieje różnica w zachowaniach zdrowotnych studentów studiujących na kierunkach medycznych i niemedycznych oraz czy istnieje różnica w zachowaniach zdrowotnych między kobietami i mężczyznami. Materiał i Metody Badaniami objęto 150 studentów (82 kobiety i 68 mężczyzn) z Bydgoskiej Szkoły Wyższej studiujących na kierunkach: Fizjoterapia, Dietetyka i Logistyka. Do badań wykorzystano Inwentarz zachowań zdrowotnych (IZZ) Zygfryda Juczyńskiego. Analizę statystyczną przeprowadzono wykorzystując pakiet PQStat wersja 1.4.8. Wyniki Średni wynik kwestionariusza IZZ dla całej badanej grupy wynosi 6,96 sten, co stanowi granicę między wynikami średnimi i wysokimi. Najlepsze wyniki kwestionariusza IZZ uzyskali studenci Dietetyki, najgorsze studenci Logistyki. W całej badanej grupie najlepsze wyniki uzyskano kategorii „prawidłowe nawyki żywieniowe”, najgorsze w kategorii „praktyki zdrowotne”. Wnioski Istnieje potrzeba dalszych badań zachowań zdrowotnych młodzieży i upowszechniania programów promocji zdrowia na wszystkich etapach edukacji. Słowa kluczowe: zachowania zdrowotne, studenci.

Charzyńska-Gula Marianna, Gębka Magdalena, Kachaniuk Hanna, Szymczak Agnieszka, Zięba-Kołodziej Beata. Zdrowie własnej rodziny w świetle opinii włoskich i polskich uczniów = The opinions of Italian and Polish students on their families' health. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(8):54-66. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.59744 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3727 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015). 755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 02.07.2016. Revised 25.07.2016. Accepted: 28.07.2016. Zdrowie własnej rodziny w świetle opinii włoskich i polskich uczniów The opinions of Italian and Polish students on their families' health Marianna Charzyńska-Gula 1, Magdalena Gębka 2, Hanna Kachaniuk 3, Agnieszka Szymczak 2, Beata Zięba-Kołodziej 1 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Stanisława Tarnowskiego w Tarnobrzegu/Professor Stanisław Tarnowski State Higher Vocational School in Tarnobrzeg 2 Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 4 w Lublinie/ Independent Public Teaching Hospital No. 4 in Lublin 3 Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej Uniwersytet Medyczny w Lublinie/Department of Oncology and Community Health Care, Medical University of Lublin Streszczenie Rodzina jest dla dziecka miejscem „tworzenia się zdrowia” w największym stopniu zaspokajającym jego psychospołeczne potrzeby i dającym początek najwcześniejszym przyzwyczajeniom i nawykom wypełniającym później pro- lub anty-zdrowotny styl życia. Celem badań było poznanie opinii na temat zdrowia własnej rodziny wyrażanych przez włoskich i polskich uczniów i ustalenie, na ile wybrane cechy społeczno-demograficzne oraz zachowania zdrowotne członków tych rodzin wiążą się ze stosunkiem uczniów do zadania, jakim jest dbałość o zdrowie przez całe życie. Badano 175 uczniów (90 z Polski i 85 z Włoch (średnia wieku 16,95 lat). Zastosowano sondaż diagnostyczny z autorskim kwestionariuszem ankiety. Badania prowadzono w Polsce i Włoszech w okresie od marca 2014 do marca 2015 roku. Wyniki wskazują na brak związku między wybranymi cechami rodzin a świadomością zdrowotną uczniów. Włoscy rodzice, mimo, że są lepiej wykształceni od polskich częściej palą tytoń, a ich dzieci wyraźnie częściej niż ich rówieśnicy z Polski nie widzą potrzeby dbania o zdrowie przez całe życie. Polscy rodzice mimo słabszego wykształcenia, rzadziej są osobami palącymi tytoń i ich dzieci znacząco częściej, niż włoscy rówieśnicy mają właściwy stosunek do dbałości o zdrowie. Uzyskane dane wskazują na różną w obu społecznościach aktywność szkół w działaniach profilaktycznych, która mogła wypełniać luki rodzinnej edukacji na rzecz zdrowia. Słowa kluczowe: zdrowie rodziny, zachowania zdrowotne, uczeń. Abstract For children family is a source of health; it meets their psychosocial needs and shapes their earliest habits, which later can turn into a healthy or unhealthy lifestyle. The objectives of the study was to identify the opinions of Italian and Polish students on their families' health and to determine the extent to which selected socio-demographic characteristics and health behaviour of the analysed families are related to the students' attitude towards the duty of caring for their health throughout their lives. The surveyed group included 175 students (90 from Poland and 85 from Italy (average age: 16.95 years). The diagnostic survey method was applied, with the use of a self-designed questionnaire. The surveys were carried out in Poland and Italy from March 2014 to March 2015. The results point to the lack of correlation between the selected characteristics of the analysed families and the students' health awareness. Italian parents, despite their higher education in comparison to Polish parents, more often smoke tobacco and are more frequently unable to assess their body weight. Their children substantially more often than their peers from Poland do not consider it necessary to care for their health throughout their lives. Polish parents, in spite of having lower education, less frequently smoke tobacco. Their children significantly more often than their Italian peers have an appropriate attitude to caring for their health. The obtained data show differences observed in both communities in the activity of schools in terms of prophylactic measures, which could fill the gaps in family health education. Key words: family's health, health behaviour, student.

Bojakowska Urszula, Kalinowski Paweł, Kowalska Marta Estera. Ocena wybranych zachowań zdrowotnych przez i po zdiagnozowaniu choroby wśród kobiet z nowotworem piersi w oparciu o Inwentarz Zachowań Zdrowotnych Juczyńskiego – badanie wstępne = Evaluation of selected health behaviors before and after the diagnosis among women with breast cancer based on the Health-Related Behaviour Inventory (HBI) questionnaire developed by Juczyński - preliminary study. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(5):29-37. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.50958 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3507 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015). 755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 05.04.2016. Revised 25.04.2016. Accepted: 04.05.2016. Ocena wybranych zachowań zdrowotnych przez i po zdiagnozowaniu choroby wśród kobiet z nowotworem piersi w oparciu o Inwentarz Zachowań Zdrowotnych Juczyńskiego – badanie wstępne Evaluation of selected health behaviors before and after the diagnosis among women with breast cancer based on the Health-Related Behaviour Inventory (HBI) questionnaire developed by Juczyński - preliminary study Urszula Bojakowska1,2, Paweł Kalinowski1, Marta Estera Kowalska1 1. Samodzielna Pracownia Epidemiologii Uniwersytet Medyczny w Lublinie 2. SKN przy Samodzielnej Pracowni Epidemiologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie Słowa kluczowe: rak piersi, zachowania zdrowotne, profilaktyka Key words: brest cancer, health behaviors, prophylaxis Abstrakt Cel pracy Celem pracy była ocena wybranych zachowań zdrowotnych przed i po leczeniu wśród kobiet z nowotworem piersi. Materiał i metoda W badaniu zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z techniką ankiety. Do realizacji badań posłużył kwestionariusz Inwentarz Zachowań Zdrowotnych (IZZ) Juczyńskiego. Badaniami objęto 70 kobiet z rakiem piersi, w przedziale wieku między35 a77 rokiem życia zamieszkujących województwo lubelskie. Analizy statystyczne przeprowadzono w oparciu o program Statistica 10.0. Wyniki W oparciu o skalę IZZ przed chorobą wyniki niskie uzyskało 80% badanych, przeciętne – 11,4%, zaś wysokie – 8,6%. Po rozpoznaniu choroby wyniki niskie uzyskało 17,1%, przeciętne – 30%, a wysokie 52,9%. Wskaźnik zachowań zdrowotnych dla ogółu badanych wyniósł średnio 66,23 przed chorobą i 90,5 po rozpoznaniu. Po rozpoznaniu choroby we wszystkich kategoriach uzyskano wyższe wyniki niż przed. Wnioski Doświadczenia związane z chorobą mają istotny wpływ na wzrost ogólnego wskaźnika nasilenia zachowań zdrowotnych wśród kobiet z nowotworem piersi. Po rozpoznaniu choroby we wszystkich analizowanych kategoriach zaobserwowano wyższy poziom deklarowanych zachowań zdrowotnych. Abstract Aim The aim of this study was to evaluate selected health behaviors before and after diagnosis of the disease among women with breast cancer. Material and methods In the study the diagnostic survey method was applied in combination with the questionnaire technique. To conduct the research we used Juczyński’s inventory of health behaviours questionnaire. The survey included 77 women with breast cancer, aged from 35 to 77, living in the Lubelskie Voivodeship. The statistical analyses were conducted with the use of the Statistica 10.0 software. Results On the basis of the HBI scale low results obtained 80% of the respondents before the disease, medium - 11.4%, high - 8.6%. After diagnosis, low results obtained 17.1%, medium - 30% and high - 52.9%. The average index of health behaviors for the examination group was 66.23 before the disease and 90.5 after. After diagnosis, in all categories obtained better results than before. Conclusions Experience with the disease have a significant impact on the growth rate of the overall severity of health behavior among women with breast cancer. After diagnosis in all analyzed categories was observed a higher level of declared health behaviors.

Skonieczna Joanna, Smoleńska Elwira, Makaruk Jolanta, Olejniczak Dominik. Wpływ poziomu poczucia koherencji na podejmowanie aktywności prozdrowotnych w grupie studentów warszawskich uczelni wyższych = The impact of the sense of coherence to take pro-health activities in a group of students of Warsaw universities. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(11):188-196. ISSN 2391-8306. DOIhttp://dx.doi.org/10.5281/zenodo.33763 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%2811%29%3A188-196 https://pbn.nauka.gov.pl/works/668907 Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011–2014http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja. Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie. Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r. The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014). © The Author (s) 2015; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 25.09.2015. Revised 25.10.2015. Accepted: 10.11.2015. Wpływ poziomu poczucia koherencji na podejmowanie aktywności prozdrowotnych w grupie studentów warszawskich uczelni wyższych The impact of the sense of coherence to take pro-health activities in a group of students of Warsaw universities Joanna Skonieczna (1), Elwira Smoleńska (2), Jolanta Makaruk (2), Dominik Olejniczak (1) 1. Zakład Zdrowia Publicznego, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Szpital Banacha (Kampus Banacha), blok F, Banacha 1a, 02-097 Warszawa 2. Studenckie Koło Naukowe Zdrowia Publicznego, sekcja Promocji Zdrowia, Warszawski Uniwersytet Medyczny Słowa kluczowe: poczucie koherencji, promocja zdrowia, student, zachowania zdrowotne. Keywords: sense of coherence, health promotion, student health behaviors. Streszczenie Wstęp: Poczucie koherencji ma udowodniony naukowo wpływ na stan zdrowia człowieka. Istotne znaczenie ma wiek, w którym jednostka zaczyna stosować się do zasad zachowań prozdrowotnych. W młodszym wieku łatwiej nabyć prozdrowotne nawyki. Cel: Ocena podejmowania wybranych zachowań prozdrowotnych, pomiar poziomu poczucia koherencji wśród warszawskich studentów i studentek oraz analiza wpływu poziomu poczucia koherencji na podejmowanie zachowań prozdrowotnych. Materiał i metody: Badanie przeprowadzono przy użyciu autorskiego kwestionariusza składającego się z 16 pytań (metryczkowych oraz dotyczących podejmowania zachowań prozdrowotnych) oraz standaryzowanego Kwestionariusza Orientacji Życiowej SOC-29. Badaniem objęto 292 osoby studiujące w m.st. Warszawie, w tym 193 (66%) kobiety. Wyniki: Przeprowadzone badanie wykazało, iż 53% kobiet w ogóle nie wykonuje badań cytologicznych, 34% kobiet nie wykonuje samobadania piersi, a 58% mężczyzn nie wykonuje samobadania jąder. 52% badanych zadeklarowało podejmowanie dodatkowej aktywności fizycznej co najmniej raz w tygodniu. Blisko 98% osób wskazało, iż myje ręce po wyjściu z toalety. Studenci najczęściej określają swój stan zdrowia jako bardzo dobry (37%) lub dobry (35%). Średnie ogólne poczucie koherencji wyniosło 125,48 pkt. Poczucie koherencji jest skorelowane z samooceną stanu zdrowia studentów, regularnym spożywaniem śniadań i podejmowaniem aktywności fizycznej. Wnioski: Poczucie koherencji można modyfikować i wpływać na jego wzrost. Wysokie SOC pozytywnie wpływa na podejmowanie niektórych zachowań prozdrowotnych. Należy podjąć działania mające na celu zwiększanie poczucia koherencji wśród młodych osób oraz badania naukowe w tym zakresie. Abstract Introduction: Sense of coherence has scientifically proven impact on human health. The age at which individual begins take pro-health activities is very important. In an earlier age it easier to acquire health-promoting habits. Aim: Evaluation of pro-health activities chosen by participants and measurement the level of coherence among Warsaw students. Material and Methods: The study was conducted by authorial questionnaire which consisted of 16 questions. Additionally there was used Life Orientation Questionnaire SOC-29. Totally in the study took part 292 students from Warsaw, including 193 (66%) women. Results: The study showed that 53% of women in general do not make Pap tests, 34% of them do not make breast self-examination and 58% of men do not perform testicular self-examination. Around 52% of respondents declared undertaking any physical activity at least once a week. Nearly 98% of participants declared that they wash their hands after using the restroom. Students frequently describe their health as very good (37%) or good (35%). Average total sense of coherence amounted to 125.48 points. Sense of coherence is correlated with self-esteem health of students, regular breakfast eating and physical activity. Conclusions: Sense of coherence can affect the growth of health. High SOC has a possitive impact on some health behaviors. Actions should be taken to increase the sense of coherence among young people therefore scientific research in this area are needed.

Bojakowska Urszula, Kalinowski Paweł. Wpływ wybranych cech społeczno–demograficznych na zachowania zdrowotne w zakresie profilaktyki raka piersi w populacji kobiet pracujących z makroregionu lubelskiego = Influence of socio-demographic changes on health behavior in the field of breast cancer prevention among women work in lubelskie macro-region. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(9):117-126. ISSN 2391-8306. DOI10.5281/zenodo.30101 http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.30101 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%289%29%3A117-126 https://pbn.nauka.gov.pl/works/617060 Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011–2014http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja. Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie. Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r. The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014). © The Author (s) 2015; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 25.07.2015. Revised 24.08.2015. Accepted: 29.08.2015. Wpływ wybranych cech społeczno–demograficznych na zachowania zdrowotne w zakresie profilaktyki raka piersi w populacji kobiet pracujących z makroregionu lubelskiego Influence of socio-demographic changes on health behavior in the field of breast cancer prevention among women work in lubelskie macro-region Urszula Bojakowska1, Paweł Kalinowski1 1Samodzielna Pracownia Epidemiologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie Independent Epidemiology Unit, Medical University of Lublin Adres do korespondencji: Urszula Bojakowska, Samodzielna Pracownia Epidemiologii, ul. Staszica 4/6, 20 – 081 Lublin, tel. (81) 742 37 69, e-mail: urszula.bojakowska@umlub.pl Słowa kluczowe: rak piersi, profilaktyka, zachowania zdrowotne. Key words: breast cancer, prophylaxis, health behaviors. Streszczenie Wprowadzenie i cel pracy Rosnąca liczba zachorowań na raka piersi oraz negatywne następstwa choroby stały się jednym z największych wyzwań w dziedzinie opieki zdrowotnej w skali całego świata. Celem pracy była analiza wpływu wybranych cech społeczno – demograficznych na zachowania zdrowotne w zakresie profilaktyki raka piersi wśród kobiet pracujących w makroregionie lubelskim. Materiał i metody. Narzędziem badawczym była ankieta własnego autorstwa, skonstruowana wyłącznie na potrzeby badania. Obejmowała ona 34 pytania z zakresu wiedzy i zachowań zdrowotnych kobiet. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego. Wyniki. Większość kobiet (70,8%) uważała, że najlepszą metodą wykrywania raka piersi jest badanie mammograficzne. Kobiety mieszkające w dużym mieście znacznie częściej uczęszczały na kontrolne wizyty lekarskie, których celem było zbadanie piersi, niż mieszkanki wsi. Kobiety z wyższym wykształceniem rzadziej deklarowały umiejętność samobadania piersi, a tylko 31,4% wykonywała badanie regularnie. Kobiety z wyższym wykształceniem (40%) rzadziej korzystają z badania USG i badania mammograficznego, a mieszkające w dużym mieście częściej niż pozostałe. Wnioski. Znaczna część badanych kobiet nie korzysta regularnie z kontrolnych wizyt lekarskich, których celem jest badanie piersi. Większość kobiet potrafi wykonać samobadanie piersi, jednak mieszkanki dużych miast przeprowadzają badanie z większą regularnością. Kobiety z badanej grupy wiedzą kiedy i jak często należy wykonywać badanie mammograficzne. Mieszkanki dużych miast częściej korzystają z badań profilaktycznych, a z wyższym wykształceniem rzadziej niż pozostałe. Summary Background and aim Growing number of breast cancer cases and negative succession of the disease have become one of the major challenge in the field of healthcare in the whole world. Aim of the work was to analyze influence of chosen socio-demographic features on knowledge and health behavior in the field of breast cancer among women work in lubelskie macro-region. Material and methods. A tool - a questionaire - was created particularly for that purpose. It contained 34 questions in the field of women's knowledge and health behavior and was conducted with diagnostic survey method. Results. Most women (70.8%) felt that the best method of detecting breast cancer is the mammogram. Women living in big cities, more frequently than those living in the countryside, attended control appiontments to examine breasts. Women with higher education less often declared their ability to breast self-examination, and only 31.4% regularly performs test. Women with higher education (40%) less use of ultrasound and mammography, and living in a big city often than others. Conclusion. A siginificant proportion of respondents do not attend regular control appointments to examine their breasts. Most women can perform breast self-examination, but living in big cities carry out a survey with more regularity. Respondents know when and how often breast check-up should be conducted. Residents of big cities often benefit from preventive examinations, and higher education less often than others.

Pietraszek Agata, Brzozowska Joanna, Charzyńska-Gula Marianna, Łuczyk Marta, Stanisławek Andrzej, Łuczyk Robert. Zapotrzebowanie na edukację z zakresu profilaktyki nowotworu jądra w grupie młodych mężczyzn - badania wstępne = The need for education on testicular cancer prevention among young men - a preliminary report. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(7):521-532. ISSN 2391-8306. DOI 10.5281/zenodo.21758 http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.21758 https://pbn.nauka.gov.pl/works/597083 POL-index https:/pbn.nauka.gov.pl/polindex/browse/article/article-4e7ded6e-f8c7-4d74-9378-5568a10e8349 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%287%29%3A521-532 Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011–2014 http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja. Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie. Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r. The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014). © The Author (s) 2015; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 20.06.2015. Revised 15.07.2015. Accepted: 25.07.2015. Zapotrzebowanie na edukację z zakresu profilaktyki nowotworu jądra w grupie młodych mężczyzn - badania wstępne The need for education on testicular cancer prevention among young men - a preliminary report Agata Pietraszek1, Joanna Brzozowska2, Marianna Charzyńska-Gula3, Marta Łuczyk1, Andrzej Stanisławek1, Robert Łuczyk4 1. Zakład Onkologii, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Polska 2. Zakład Etyki i Filozofii Człowieka, Wydział Nauk o Zdrowiu, Katedra Nauk Humanistycznych, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Polska 3. Wydział Nauk Społecznych i Humanistycznych, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Stanisława Tarnowskiego w Tarnobrzegu, Polska 4. Katedra Interny z Zakładem Pielęgniarstwa Internistycznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Polska 1. Department of Oncology, Chair of Oncology and Environmental Health, Faculty of Health Science, Medical University of Lublin, Poland 2. Department of Ethic and Human Philosophy, Chair of Humanities, Faculty of Health Science, Medical University of Lublin, Poland 3. Faculty of Social Sciences and Humanities, Higher Vocational School Memorial of Prof. Stanislaw Tarnowski in Tarnobrzeg, Poland 4. Chair of internal Medicine and Department of Internal Medicine in Nursing, Faculty of Health Science, Medical University of Lublin, Poland Słowa kluczowe: nowotwory jąder, samobadanie, zachowania zdrowotne, zdrowie mężczyzny. Key words: Testicular Neoplasms, Self-Examination, Health-Behavior, Men’s Health. Adres do korespondencji: Agata Pietraszek, Katedra Onkologii I Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, ul. S. Staszica 4 (Collegium Maximum), Lublin 20-081, agata.pietraszek.umlub@gmail.com Streszczenie Wstęp. Rak jądra jest najczęściej występującym nowotworem wśród mężczyzn w wieku od 15 do 35 lat. Badania sugerują wysoki potencjał wykorzystania samobadania jąder w profilaktyce raka jąder. Niemniej jednak, wiele doniesień wskazuje na niską wiedzę oraz słabe rozpowszechnienie samobadania wśród młodych mężczyzn wielu narodowości. Cel pracy. Ocena zapotrzebowania na informacje dotyczące samobadania i chorób nowotworowych jąder w wybranej grupie młodych mężczyzn oraz znaczenia pracowników ochrony zdrowia, jako źródła tych informacji. Materiał i metody. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego z techniką ankiety. Narzędziem badawczym zastosowanym w pracy był autorski kwestionariusz ankiety. W badaniu wzięło udział 198 młodych mężczyzn w wieku od 17 do 29 lat Wyniki. Nawet 73,2% ankietowanych nigdy nie słyszało o samobadaniu jąder. Ponad 79,8% mężczyzn deklarowała, iż nie wykonuje samobadania. Głównym powodem nie wykonywania samobadania przez respondentów był brak wiedzy odnośnie techniki badania. Nawet 50,5% ankietowanych chciałoby wziąć udział w edukacji onkologicznej na temat samobadania jąder. Preferowaną formą edukacji onkologicznej wśród badanych mężczyzn była głownie łatwo dostępne ulotki i broszury (49,5%). Respondenci deklarowali, iż do praktykowania samobadania jąder mogłaby ich zmotywować głównie partnerka (49,2%). Wnioski. Rozpowszechnienie samobadania jąder wśród badanych mężczyzn jest bardzo niskie. Konieczne jest pilne opracowanie i wdrożenie sprawdzonych programów edukacyjnych skierowanych na profilaktykę nowotworów jąder. Summary Background. Testicular cancer is the most common type of neoplasm among men aged 15-35. The research suggests a high potential of testicular self-examination in testicular cancer prevention. However, numerous studies demonstrate a poor level of knowledge on and a low popularity of testicular self-examination among young men of various nationalities. Objectives. The assessment of the respondents' demand for information on self-examination and testicular cancer in the selected group of young men and of the role of medical professionals as an information source. Material and methods. The research was conducted with the use of the diagnostic survey method and the questionnaire technique. A questionnaire prepared by the authors constituted the research instrument for the study. The survey included 198 young men aged 17-29. Results. As many as 73.2% of the respondents had never heard of testicular self-examination. Over 79.8% of the men declared that they had not performed the self-examination. The major reason why the respondents did not practice the self-examination was the lack of knowledge on the technique. As many as 50,5% of the surveyed would like to participate in oncological education on testicular self-examination. The preferred forms of oncological education for the surveyed men were easily accessible leaflets and brochures (49.5%). The respondents claimed that they could be motivated to practice testicular self-examination by their partner (49.2%). Conclusions. Testicular self-examination was found to be rarely practiced by the surveyed men. Thus, there is an urgent need to develop and implement reliable educational programmes focussing on testicular cancer prevention.

Kozłowska Ewelina, Kowalczyk Anna, Marzec Agnieszka. Zachowania zdrowotne młodzieży licealnej w doświadczaniu choroby = Health behaviors of secondary-school youth in experiencing disease. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(5):243-252. ISSN 2391-8306. DOI 10.5281/zenodo.17649 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%285%29%3A243-252 https://pbn.nauka.gov.pl/works/560180 http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.17649 Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011 – 2014 http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja. Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie. Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r. The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014). © The Author (s) 2015; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 15.02.2015. Revised 27.04.2015. Accepted: 08.05.2015. Zachowania zdrowotne młodzieży licealnej w doświadczaniu choroby Health behaviors of secondary-school youth in experiencing disease Ewelina Kozłowska1(a,b,c,d,e), Anna Kowalczyk2(d,e), Agnieszka Marzec3(a,f) 1Samodzielna Pracownia Epidemiologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie 2Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze Zdrowia Publicznego, Uniwersytet Medyczny w Lublinie 3Zakład Dietetyki Klinicznej, Uniwersytet Medyczny w Lubinie (a) koncepcja badań (b) zebranie materiału do badań (c) analiza statystyczna (d) opracowanie tekstu (e) opracowanie piśmiennictwa (f) merytoryczny nadzór nad ostateczną wersją artykułu Publikacja finansowana ze środków własnych autorów. Adres do korespondencji/ Adress for correspondence Mgr Ewelina Kozłowska Samodzielna Pracownia Epidemiologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie ul. Chodźki 1, 20-093 Lublin tel. 517760214 e-mail: ewelina.kozlowska@umlub.pl Streszczenie Wprowadzenie i cel pracy: Sposób reagowania od chwili dostrzeżenia przez chorego pierwszych oznak nieprawidłowości w funkcjonowaniu swojego organizmu może istotnie wpływać na przebieg choroby i niejednokrotnie przesądzać o możliwości skutecznego powrotu do zdrowia. Celem przeprowadzonej analizy było poznanie zachowań zdrowotnych młodzieży licealnej w obliczu obserwowanych symptomów choroby. Materiał i metoda: Przeprowadzono badanie ankietowe wśród 174 uczniów II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Konopnickiej w Zamościu. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem autorskiego kwestionariusza ankiety. Zgromadzony materiał badawczy poddano analizie statystycznej nieparametrycznym testem statystycznym χ2 Pearsona. Dla wnioskowania statystycznego przyjęto poziom istotności 0,05 Wyniki: Blisko połowa badanych (47%) zgłasza zauważone objawy po paru dniach, tygodniu lub dopiero w ostateczności, gdy stają się zbyt uciążliwe. Ankietowani zwlekają z powiadomieniem o nich z nadzieją, że same ustąpią (61%), ze względu na brak czasu rodziców i lekceważenie przez nich płynących sygnałów (19%) oraz w celu uniknięcia wizyt u lekarza (16%). Aż 72% uczniów ukrywa przed rodzicami, opiekunami lub lekarzem zauważone oznaki choroby. Wnioski: Licealiści doświadczając dolegliwości zdrowotnych związanych z rozwijającym się procesem chorobowym wykazują liczne zachowania o charakterze bionegatywnym. Istnieje potrzeba wdrożenia w szkołach działań ukierunkowanych na wzrost udziału zajęć z zakresu edukacji zdrowotnej. Kształtowanie wśród młodzieży właściwych postaw zdrowotnych, nabywanie wiedzy i umiejętności z zakresu profilaktyki chorób to najistotniejsze elementy nowoczesnej medycyny szkolnej. Słowa kluczowe: zachowania zdrowotne, objawy chorobowe, prewencja wtórna, młodzież licealna. Abstract Introduction and work aim: Reaction from the moment of noticing by the sick person of first irregularity symptoms in body function can significantly affect the course of disease and often forejudge about possible successful recovery. An aim of conducted analysis was to study the health behaviors of secondary-school youth in face of observed disease symptoms. Material and Method: Diagnostic survey was conducted amongst 174 students of the secondary school from Zamość. The diagnostic survey was an applied method with a use of author's questionnaire form. Obtained material was subjected to statistical analysis with nonparametric Pearson’s test χ2. For statistical inference the significance level of < 0.05 was adopted. Results: Nearly half of respondents (47%) reported observed symptoms after a few days, week or only as a last resort, when they become too troublesome. Respondents drag off with notifying about them in a hope that they alone will go away (61%), due to lack of parent’s time and disregard of signals (19%), as well as in order to avoid visits at the doctor (16%). As much as 72% of students hide disease symptoms before their parents, careers or the doctor. Conclusions: Secondary-school students experiencing medical problems associated with developing pathological process show numerous of behaviors about bio-negative character. There is a need to implement in schools activities aimed to increase the participation in health education classes. Development of appropriate health attitudes among young people, acquisition of knowledge and skills from prevention scope is the most important elements of modern medicine school. Keywords: health behaviors, symptoms, secondary prevention, secondary-school youth.

Krzyżanowska Ewa, Matej Agnieszka, Łuczyk Robert, Kropornicka Beata, Baczewska Bożena, Olszak Cecylia, Nowicka Elżbieta, Daniluk Jadwiga. Wpływ akceptacji choroby na zachowania zdrowotne pacjentów z marskością wątroby = The impact of the acceptance of the disease on the health behaviors of patients with liver cirrhosis. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(11):225-244. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.166302 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3990 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015). 755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 22.10.2016. Revised 30.10.2016. Accepted: 11.11.2016. Wpływ akceptacji choroby na zachowania zdrowotne pacjentów z marskością wątroby The impact of the acceptance of the disease on the health behaviors of patients with liver cirrhosis Ewa Krzyżanowska1, Agnieszka Matej2, Robert Łuczyk1, Beata Kropornicka1, Bożena Baczewska1, Cecylia Olszak1, Elżbieta Nowicka1, Jadwiga Daniluk1 1 Katedra Interny z Zakładem Pielęgniarstwa Internistycznego Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie 2 Absolwentka Wydziału Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie Streszczenie Cel pracy. Celem pracy było określenie wpływu akceptacji choroby na zachowania zdrowotne pacjentów z marskością wątroby. Materiał i metoda. Badaniami objęto grupę 100 chorych z rozpoznaną marskością wątroby. Badania zostały przeprowadzone od kwietnia do czerwca 2016 r. w Oddziale Wewnętrznym Gastrologicznym w I Wojskowym Szpitalu Klinicznym oraz w Klinice Gastroenterologii Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 4 w Lublinie. W pracy wykorzystano Skalę Akceptacji Choroby (AIS) oraz Inwentarz Zachowań Zdrowotnych Zygfryda Juczyńskiego (IZZ). Wyniki badań. Z badań wynika, że 69% ankietowanych prezentuje średni poziom akceptacji choroby natomiast wysoki cechuje tylko 12% ankietowanych.19% badanych nie akceptuje choroby. Większy poziom akceptacji choroby występował w grupie kobiet niż mężczyzn oraz w grupie badanych mieszkających w mieście. Jednak różnice w ocenie nie były statystycznie istotne. Najwyższe nasilenie zachowań zdrowotnych odnotowano w kategorii zachowań profilaktycznych, najniższe w kategorii prawidłowych nawyków żywieniowych. Różnice w ocenie również nie były statystycznie istotne. Wnioski. Stwierdzono, że kobiety w większym stopniu niż mężczyźni akceptują swoją chorobę. Czas trwania choroby wpływa na jej akceptację, badani z najkrótszym stażem chorowania łatwiej akceptują chorobę niż badani chorujący dłużej niż 2-3 lata. Zachowania zdrowotne badanych nie są zależne od miejsca ich zamieszkania, jednak wyższy wskaźnik zachowań zdrowotnych obserwuje się u badanych mieszkających w mieście. W badanej grupie wykształcenie determinuje prawidłowe zachowania zdrowotne, im wyższe wykształcenie badanych tym większe nasilenie prawidłowych zachowań zdrowotnych. Czas trwania choroby nie ma wpływu na zachowania zdrowotne pacjentów marskością wątroby, jednak najwyższe nasilenie zachowań zdrowotnych prezentują badani chorujący najkrócej a najniższe chorujący dłużej niż dwa lata. Słowa kluczowe: akceptacja choroby, zachowania zdrowotne, marskość wątroby Summary Aim of the study. The aim of the study was to determine the effect of the acceptance of the disease on the health behavior of patients with cirrhosis of the liver. Material and methods. The study involved a group of 100 patients diagnosed with cirrhosis of the liver. The study was conducted from April to June 2016. in the Department of Internal Gastroenterology in the Military Clinical Hospital and the Department of Gastroenterology of the Independent Public Clinical Hospital No. 4 in Lublin. The study used Acceptance of Illness Scale (AIS) and the Behavioral Health Inventory Siegfried Juczyński (IZZ). Findings. Research shows that 69% of respondents presented average level of acceptance of the disease is characterized by high while only 12% ankietowanych.19% of respondents did not accept the disease. A greater level of acceptance of the disease occurred in women than men and in the group of respondents living in the city. However, the differences in rating were not statistically significant. The highest intensity of health behaviors was recorded in the category of prevention, the lowest in the category of normal eating habits. Differences in ratings were also not statistically significant. Conclusions. It was found that women more than men accept their illness. The duration of the disease affects its acceptance, the subjects with the shortest experience of illness easier to accept the disease than subjects who have developed more than 2-3 years. Health behaviors surveyed are not dependent on their place of residence, but a higher rate of health behaviors observed in subjects living in the city. In the group of education determines the proper health behavior, the higher the education the greater the severity of the respondents correct health behaviors. The duration of the disease does not affect the health behavior of patients cirrhosis of the liver, but the highest severity of health behaviors present subjects who have developed the shortest and lowest sick more than two years. Keywords: acceptance of illness, health behaviors, cirrhosis of the liver

Ćwikła Sandra, Olejniczak Dominik. Ocena stopnia uzależnienia społeczeństwa od smartfonów oraz zdrowotnych i psychospołecznych skutków ich używania = Assessment of the degree of dependence of society from smartphones, and health and psychosocial effects of their use. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(9):772-788. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.159312 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3899 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015). 755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 02.09.2016. Revised 24.09.2016. Accepted: 24.09.2016. Ocena stopnia uzależnienia społeczeństwa od smartfonów oraz zdrowotnych i psychospołecznych skutków ich używania Assessment of the degree of dependence of society from smartphones, and health and psychosocial effects of their use Sandra Ćwikła1, Dominik Olejniczak2 1 Absolwentka kierunku Zdrowie Publiczne Wydział Nauki o Zdrowiu Warszawski Uniwersytet Medyczny 2 Warszawski Uniwersytet Medyczny Zakład Zdrowia Publicznego ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa Słowa kluczowe: smartfon, zachowania zdrowotne, uzależnienie, internet Key words: Smartphone, Health Behavior, Addiction, Internet Streszczenie Wprowadzenie: Badania pokazują, że smartfon staje się nieodłącznym elementem życia współczesnego człowieka. Powodem, dla którego ludzie chętnie kupują i użytkują smartfony jest ich wielozadaniowość. Zadaniem aplikacji mobilnej jest niezależne od czasu i miejsca umożliwienie użytkownikom dostępu do informacji, komunikacji oraz rozrywki. Celem głównym badania własnego było określenie stopnia uzależnienia respondentów od smartfonów. Materiał i metoda: Badanie przeprowadzone zostało za pomocą metody sondażu diagnostycznego. Za narzędzie badawcze posłużył autorski kwestionariusz w wersji papierowej oraz elektronicznej. Kwestionariusz został wypełniony anonimowo przez 319 osób. Wyniki: Ponad 2/3 badanych deklaruje, że używa telefonu przez cały dzień bądź kilkanaście razy dziennie. Badanie własne pokazuje, że ponad połowa respondentów używa smartfony do celów służbowych (30%) lub służbowych I prywatnych (41%). Ponad połowa (58%) respondentów nie wyobraża sobie spędzenia tygodnia bez telefonu. Spośród wszystkich respondentów, aż 65% zaliczyłoby samych siebie do osób zależnych od smartfona. Wnioski: Praca biurowa jest często związana z używaniem telefonu komórkowego, co może być również powodem uzależnienia. Smartfony stały się nieodłącznym i niezastąpionym środkiem komunikacji. Powinno być realizowanych więcej kampanii informujących o zagrożeniach i negatywnych skutkach zbyt częstego użytkowania smartfonów. Abstract Introduction: Studies show that smartphone becomes an integral part of modern man. Multi-tasking of smartphones is the reason why people are willing to purchase them and use it. The purpose of mobile application is to enable users access to information, communication and entertainment. The main objective of the study was to determine the degree of dependence from smartphones among respondents. Material and Methods: The survey was conducted using the diagnostic survey method. The original questionnaire was used as a research tool. The questionnaire was completed anonymously by 319 people. Results: More than 2/3 of respondents declare that they use mobile all day or several times a day. The study shows that more than half of the respondents use smartphones for business purposes (30%) or business and private (41%). More than half (58%) of the respondents can not imagine spending a week without a phone. Almost 65% of all respondents qualify themselves to the group of people dependent on the smartphone. Conclusions: Office work is often associated with the use of a mobile phone, which can also cause addiction. Smartphones have become an integral and indispensable means of communication. It should be carried out more campaigns informing about the dangers and negative effects of too frequent use of smartphones.

Gwis Katarzyna, Olejniczak Dominik, Skonieczna Joanna. Motywacja i wpływ uprawiania jogi na stan zdrowia – badanie własne = Motivation and influence practicing yoga on health - own study. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(9):554-565. eISSN 2391-8306. DOI 1http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.154759 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3881 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015). 755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 05.08.2016. Revised 25.08.2016. Accepted: 21.09.2016. Motywacja i wpływ uprawiania jogi na stan zdrowia – badanie własne Motivation and influence practicing yoga on health - own study Katarzyna Gwis1, Dominik Olejniczak2, Joanna Skonieczna2 1 Absolwentka kierunku Zdrowie Publiczne Wydział Nauki o Zdrowiu Warszawski Uniwersytet Medyczny 2 Warszawski Uniwersytet Medyczny Zakład Zdrowia Publicznego ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa Słowa kluczowe: joga, zdrowie, zachowania zdrowotne Key words: yoga, health, health behavior Streszczenie Wprowadzenie i cel pracy: Joga to jedna z form aktywności ruchowej. Joga oddziałuje na ciało i na umysł, dzięki czemu w prosty sposób pomaga zachować zdrowie. Celem badania była ocena wpływu uczestnictwa w zajęciach jogi na zdrowie. Materiał i metoda: Grupę badaną stanowiło 50 osób uczęszczających na zajęcia jogi. Udział w ankiecie był dobrowolny i poufny. Zastosowano autorski kwestionariusz. Wyniki: W grupie badanych, aż 48 osób (96%) stwierdziło, że ćwiczenia jogi pozytywnie wpływają na kształtowanie nawyków ruchowych. Ponad połowa badanych - 26 osób (52%) stwierdziła, że uczęszczanie na zajęcia jogi sprawiło, że wzrosło ich zainteresowanie zdrowym odżywianiem. Ponad połowa badanych – 26 osób (52%) jako główną korzyść płynącą z ćwiczeń jogi wskazała wzrost sprawności fizycznej. Ponad połowa osób ankietowanych – 28 osób (56%) zaobserwowała, że od kiedy ćwiczy jogę stany chorobowe występują rzadziej. Wnioski: Analizując wyniki przeprowadzonego badania własnego oraz dyskusję można stwierdzić, iż w związku z udokumentowanym pozytywnym wpływem jogi na stan zdrowia warto jest propagować tą formę rekreacji ruchowej we wszystkich grupach wiekowych, poczynając od dzieci, a kończąc na osobach w podeszłym wieku. Abstract Introduction: Yoga is a form of physical activity. Yoga affects the body and the mind, making it an easy way to help maintain good health. The aim of this study was to evaluate the effect of participation in the yoga exercises on health. Material and Methods: The study covered 50 people attending yoga exercises. Participation in the survey was voluntary and confidential. The study was conducted using a questionnaire designed by the author. Results: In the group of respondents, 48 people (96%) said that the yoga exercises positively affect the development of motor habits. More than half of respondents - 26 people (52%) said that attending yoga classes increased their interest in healthy eating. More than half of respondents - 26 people (52%) as a major benefit of yoga showed an increase in physical fitness. More than half of surveyed - 28 people (56%) observed that since they practice yoga illness occur less frequently. Conclusion: analyzing the results of the study and the discussion can be stated that in connection with documented positive effects of yoga on health, it is worth promoting this form of recreation for all age groups, starting with children, and ending of the elderly people.

Sierpińska Lidia, Zielińska Katarzyna. Zachowania zdrowotne chorych z marskością wątroby = Health behaviours of patients with cirrhosis of the liver. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(8):316-332. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.6084/m9.figshare.3749115 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3762 https://pbn.nauka.gov.pl/sedno-webapp/works/743709 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015). 755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 01.08.2016. Revised 08.08.2016. Accepted: 19.08.2016. Zachowania zdrowotne chorych z marskością wątroby Health behaviours of patients with cirrhosis of the liver Lidia Sierpińska1, Katarzyna Zielińska2 11 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SP ZOZ w Lublinie 1 Military Clinical Hospital with Polyclinic, Independent Public Health Care Unit, Lublin 2Studenckie Koło Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim Students’ Scientific Circle, College of Business and Entrepreneurship, Ostrowiec Świętokrzyski Adres do korespondencji: Dr n. med. Lidia Sierpińska 1 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SP ZOZ, Al. Racławickie 23, 20-904 Lublin, Poland tel. 261183297; fax. 261183277 e-mail: sierpinska1@wp.pl Streszczenie Wprowadzenie. W ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowań na marskość wątroby. Zdaniem specjalistów postępujący proces zwłóknienia komórek wątroby zależy, między innymi, od antyzdrowotnych zachowań. Cel. Rozpoznanie poziomu zachowań zdrowotnych u pacjentów z marskością wątroby. Materiał i metoda. Badaniami objęto 102 dorosłych chorych - 64 mężczyzn i 38 kobiet w wieku 23 – 68 lat, hospitalizowanych w oddziale wewnętrznym, chirurgicznym; leczonych ambulatoryjnie oraz przebywających w zakładzie leczniczo-opiekuńczym. Badania przeprowadzono od stycznia do kwietnia 2016 roku. Metodą badawczą był sondaż diagnostyczny, zaś narzędziem – autorski kwestionariusz ankiety oraz standardowy Inwentarz Zachowań Zdrowotnych (IZZ) wg Juczyńskiego. Wyniki. W badanej grupie u 39,2% chorych wskaźnik zachowań zdrowotnych (IZZ) był przeciętny (5-6 sten), u 31,4% był wysoki (7–10 sten), u 29,5% respondentów był niski (1-4 sten). Dominującym zachowaniem zdrowotnym w badanej grupie było pozytywne nastawienie psychiczne (głównie u kobiet – p

Charzyńska-Gula Marianna, Gębka Magdalena, Kachaniuk Hanna, Szymczak Agnieszka, Zięba-Kołodziej Beata. Zdrowie własnej rodziny w świetle opinii włoskich i polskich uczniów = The opinions of Italian and Polish students on their families' health. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(8):54-66. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.59744 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3727 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015). 755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 02.07.2016. Revised 25.07.2016. Accepted: 28.07.2016. Zdrowie własnej rodziny w świetle opinii włoskich i polskich uczniów The opinions of Italian and Polish students on their families' health Marianna Charzyńska-Gula 1, Magdalena Gębka 2, Hanna Kachaniuk 3, Agnieszka Szymczak 2, Beata Zięba-Kołodziej 1 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Stanisława Tarnowskiego w Tarnobrzegu/Professor Stanisław Tarnowski State Higher Vocational School in Tarnobrzeg 2 Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 4 w Lublinie/ Independent Public Teaching Hospital No. 4 in Lublin 3 Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej Uniwersytet Medyczny w Lublinie/Department of Oncology and Community Health Care, Medical University of Lublin Streszczenie Rodzina jest dla dziecka miejscem „tworzenia się zdrowia” w największym stopniu zaspokajającym jego psychospołeczne potrzeby i dającym początek najwcześniejszym przyzwyczajeniom i nawykom wypełniającym później pro- lub anty-zdrowotny styl życia. Celem badań było poznanie opinii na temat zdrowia własnej rodziny wyrażanych przez włoskich i polskich uczniów i ustalenie, na ile wybrane cechy społeczno-demograficzne oraz zachowania zdrowotne członków tych rodzin wiążą się ze stosunkiem uczniów do zadania, jakim jest dbałość o zdrowie przez całe życie. Badano 175 uczniów (90 z Polski i 85 z Włoch (średnia wieku 16,95 lat). Zastosowano sondaż diagnostyczny z autorskim kwestionariuszem ankiety. Badania prowadzono w Polsce i Włoszech w okresie od marca 2014 do marca 2015 roku. Wyniki wskazują na brak związku między wybranymi cechami rodzin a świadomością zdrowotną uczniów. Włoscy rodzice, mimo, że są lepiej wykształceni od polskich częściej palą tytoń, a ich dzieci wyraźnie częściej niż ich rówieśnicy z Polski nie widzą potrzeby dbania o zdrowie przez całe życie. Polscy rodzice mimo słabszego wykształcenia, rzadziej są osobami palącymi tytoń i ich dzieci znacząco częściej, niż włoscy rówieśnicy mają właściwy stosunek do dbałości o zdrowie. Uzyskane dane wskazują na różną w obu społecznościach aktywność szkół w działaniach profilaktycznych, która mogła wypełniać luki rodzinnej edukacji na rzecz zdrowia. Słowa kluczowe: zdrowie rodziny, zachowania zdrowotne, uczeń. Abstract For children family is a source of health; it meets their psychosocial needs and shapes their earliest habits, which later can turn into a healthy or unhealthy lifestyle. The objectives of the study was to identify the opinions of Italian and Polish students on their families' health and to determine the extent to which selected socio-demographic characteristics and health behaviour of the analysed families are related to the students' attitude towards the duty of caring for their health throughout their lives. The surveyed group included 175 students (90 from Poland and 85 from Italy (average age: 16.95 years). The diagnostic survey method was applied, with the use of a self-designed questionnaire. The surveys were carried out in Poland and Italy from March 2014 to March 2015. The results point to the lack of correlation between the selected characteristics of the analysed families and the students' health awareness. Italian parents, despite their higher education in comparison to Polish parents, more often smoke tobacco and are more frequently unable to assess their body weight. Their children substantially more often than their peers from Poland do not consider it necessary to care for their health throughout their lives. Polish parents, in spite of having lower education, less frequently smoke tobacco. Their children significantly more often than their Italian peers have an appropriate attitude to caring for their health. The obtained data show differences observed in both communities in the activity of schools in terms of prophylactic measures, which could fill the gaps in family health education. Key words: family's health, health behaviour, student.

Weber-Rajek Magdalena, Radzimińska Agnieszka, Kalisz Zdzisława, Hoffmann Magdalena, Juraszek Karolina, Goch Aleksander, Zukow Walery. Zachowania zdrowotne studentów Dietetyki = Health behaviors of students of Dietetics. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(6):469-477. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.56236 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3619 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015). 755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 05.05.2016. Revised 25.05.2016. Accepted: 16.06.2016. Zachowania zdrowotne studentów Dietetyki Health behaviors of students of Dietetics Magdalena Weber-Rajek1, Agnieszka Radzimińska1, Zdzisława Kalisz2, Magdalena Hoffmann3, Karolina Juraszek4, Aleksander Goch5, Walery Zukow6 1. Katedra Fizjoterapii, Zakład Podstaw Fizjoterapii, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 2. Bydgoska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy 3. Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku, Klinika Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii 4. Centrum Onkologii im. prof. F. Łukaszczyka w Bydgoszczy, Zakład Rehabilitacji 5. Katedra Fizjoterapii, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 6. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Słowa kluczowe: zachowania zdrowotne, studenci. Key words: health behaviors, students. Streszczenie Bardzo ważną rolę w procesie ochrony zdrowia jest styl życia człowieka – jego nawyki oraz wzorce postępowania. Celem badań była ocena zachowań zdrowotnych studentów kierunku Dietetyka. Grupę badawczą (Grupa I) stanowiło 80 studentów kierunku Dietetyka. Grupę porównawczą (Grupa II) stanowiło 70 studentów kierunków „niemedycznych” (kierunki inżynierskie). W grupie studentów Dietetyki uzyskano wysoki poziom zachowań zdrowotnych. Najwyższy poziom zachowań zdrowotnych uzyskano w kategorii „prawidłowe nawyki żywieniowe”. Studenci kierunku Dietetyka uzyskali wyższe wyniki zachowań zdrowotnych od studentów kierunków inżynierskich. Wprowadzanie programów promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej powinno objąć wszystkie kierunki studiów, tym bardziej, że wczesna dorosłość jest najlepszym okresem dla osiągnięcia długotrwałych korzyści z wyboru zdrowego trybu życia. Summary Very important role in the protection of health is a lifestyle - habits and patterns of conduct. The aim of the study was to assess health behaviors of Dietetics students. The research group (Group I) conducted of 80 students of Dietetics. The control group (Group II) conducted of 70 students of non-medical (in engineering). In the group of Dietetic student achieved a high level of health behaviors. The highest level of health behaviors was achieved in the category of "nutrition habits." Students of Dietetics scored higher health behavior of engineering students. Entering programs of health promotion and health education should be extended to all fields of study, especially that early adulthood is the best time to achieve long-term benefits of a healthy lifestyle choice.

Gujska Dominika, Gutek Anastazja, Gajewska Natalia, Gawron Żaneta, Rząca Marcin, Szadowska-Szlachetka Zdzisława. Zachowania zdrowotne studentów pielęgniarstwa w zakresie profilaktyki chorób nowotworowych = The health behaviours of nursing students related to the prevention of neoplastic diseases. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(6):107-120. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.54714 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3546 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015). 755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 05.05.2016. Revised 25.05.2016. Accepted: 25.05.2016. Zachowania zdrowotne studentów pielęgniarstwa w zakresie profilaktyki chorób nowotworowych The health behaviours of nursing students related to the prevention of neoplastic diseases 1Dominika Gujska, 1Anastazja Gutek, 1,2Natalia Gajewska, 1,3Żaneta Gawron, 4Marcin Rząca, 4Zdzisława Szadowska-Szlachetka 1Dominika Gujska, 1Anastazja Gutek, 1,2Natalia Gajewska, 1,3Zaneta Gawron, 4Marcin Rzaca, 4Zdzislawa Szadowska-Szlachetka 1Studenckie Koło Naukowe, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie Students scientific association, Chair of Oncology and Enviromental Health, Medical University of Lublin 2Oddział Hematologii, Onkologii i Transplantologii Dziecięcej, Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Lublinie University Children's Hospital in Lublin, Department: of Hematology , Oncology and Transplantation Children 3Oddział Otolaryngologii Dziecięcej, Foniatrii i Audiologii, Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Lublinie, University Children's Hospital in Lublin. Department of Pediatric Otolaryngology , Audiology and Phoniatrics 4Zakład Onkologii, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie Department of Oncology, Chair of Oncology and Enviromental Health, Medical University of Lublin Słowa kluczowe: studenci pielęgniarstwa, świadomość zdrowotna, zachowania zdrowotne, choroba nowotworowa, profilaktyka nowotworów. Key words: nursing students, health awareness, health behaviours, neoplastic disease, prevention of neoplastic diseases. Streszczenie Wstęp: Choroby nowotworowe stają się coraz bardziej powszechnym problemem na świecie. Dlatego ważne jest, żeby młodzi ludzie byli świadomi tego zagrożenia i wiedzieli jak postępować aby nie zachorować oraz znali metody wczesnego wykrywania nowotworów. Cel pracy: Poznanie wiedzy i zachowań zdrowotnych studentów pielęgniarstwa w zakresie profilaktyki nowotworów. Materiał i metody: Badania przeprowadzono wśród 105 studentów pielęgniarstwa Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Wśród respondentów było 7 mężczyzn i 98 kobiet. Narzędzie badawcze stanowił autorski kwestionariusz ankiety za pomocą którego zbadano poziom wiedzy i kwestionariusz standaryzowany Inwentarz Zachowań Zdrowotnych wg Juczyńskiego. Wyniki badań poddano analizie statystycznej przy pomocy programu StatSoft Statistica 10.0 PL. Wyniki: Ogólny poziom wiedzy studentów na temat chorób nowotworowych był na wysokim poziomie. Najwięcej prawidłowych odpowiedzi studenci wskazywali w pytaniach dotyczących wiedzy na temat czynników ryzyka i objawów chorób nowotworowych, natomiast ich wiedza na temat profilaktyki była na poziomie przeciętnym. Studenci przejawiają zachowania prozdrowotne we wszystkich grupach zachowań wyodrębnionych przez Juczyńskiego w jego kwestionariuszu, najrzadziej w zakresie praktyk zdrowotnych. Wnioski: • Studenci posiadają wysoki poziom wiedzy dotyczący czynników ryzyka oraz objawów nowotworów, natomiast wymagają uzupełnienia treści związanych z profilaktyką wtórną nowotworów. • Studenci przejawiają zachowania prozdrowotne. • Wysoki poziom wiedzy dotyczący profilaktyki nowotworów nie zawsze towarzyszy praktykom zdrowotnym studentów. Abstract Introduction: Neoplastic diseases are becoming a more and more common issue worldwide. Therefore, it is crucial for young people to be aware of the risks and know how to prevent neoplastic diseases and detect them at an early stage. Aim: The objective of the study was to gather information on the knowledge and health behaviours of nursing students related to the prevention of neoplastic diseases. Material and methods: The survey was carried out among 105 students of nursing from the Medical University of Lublin. The survey group consisted of 7 men and 98 women. The questionnaire prepared by the authors and the standardised Health Behaviour Inventory by Juczyński were used as research tools for identifying the level of the students' knowledge. The statistical analysis of the survey results was carried out with the use of the StatSoft Statistica 10.0 PL software. Results: The general level of the students' knowledge on neoplastic diseases was high. The highest number of correct answers was provided for questions on the risk factors and symptoms of neoplastic diseases, while their knowledge on prophylactics was at a medium level. The students reported pro-health behaviours in all groups of behaviours identified in Juczyński's questionnaire, with the least favourable results referring to health practices. Conclusions: • The students demonstrated a high level of awareness of the risk factors and symptoms of neoplastic diseases, while their knowledge on secondary prevention of neoplasms needs to be supplemented. • The students showed pro-health behaviours. • A high level of knowledge on neoplastic diseases prevention does not always correspond to the students' health practices.

Weber-Rajek Magdalena, Bethke Anna, Radzimińska Agnieszka, Lulińska‑Kuklik Ewelina, Zukow Walery. Zachowania zdrowotne i urazy sportowe = Health behaviors and sport injures. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(5):119-130. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.51331 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3514 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015). 755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 10.04.2016. Revised 29.04.2016. Accepted: 11.05.2016. Zachowania zdrowotne i urazy sportowe Health behaviors and sport injures Magdalena Weber-Rajek1, Anna Bethke2, Agnieszka Radzimińska1, Ewelina Lulińska‑Kuklik3, Walery Zukow4 • 1. Katedra Fizjoterapii, Zakład Podstaw Fizjoterapii, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu • 2. Bydgoska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy • 3. Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku • 4. Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Słowa kluczowe: zachowania zdrowotne, uraz sportowy. Keywords: health behaviors, sport injury. Streszczenie Jednym z najważniejszych elementów zdrowego trybu życia jest sprawność fizyczna. Dlatego też grupą osób, która, jak mogłoby się wydawać, najbardziej opiera swoje życie na zachowaniach zdrowotnych są sportowcy. Badaniami objęto 100 osób (68 mężczyzn i 32 kobiety) w wieku od 18 do 30 lat (średnia wieku 21,41) różne dyscypliny sportowe: siatkówkę (n=32); koszykówkę (n=34); piłkę nożną (n=34). W badaniach wykorzystano Inwentarz Zachowań Zdrowotnych Zygfryda Juczyńskiego oraz ankietę autorską. W całej badanej grupie wykazano średni poziom zachowań zdrowotnych. Ze wszystkich kategorii zachowań zdrowotnych najwyższy wynik uzyskano w kategorii „pozytywne nastawienie psychiczne”, najniższy w kategorii „prawidłowe nawyki żywieniowe”. Wyniki kobiet były wyższe od wyników mężczyzn. W badanej grupie nie wykazano istotnej statystycznie różnicy w zachowaniach zdrowotnych, u których w przeciągi 12 miesięcy wystąpiły urazy, w stosunku do osób bez urazów. Summary One of the most important elements of health behaviors is physical fitness. Therefore, a group of people, which, as you might think, most based his life on health behaviors are athletes. The study involved 100 people (68 men and 32 women) aged 18 to 30 years (mean age 21.41) different sports: volleyball (n = 32); basketball (n = 34); football (n = 34). The study used Inventory Behavioral Health by Juczynski and author's questionnaire. In the whole group was shown the average level of health behavior. Of all the categories of health behavior achieved the highest score in the category of “positive psychological attitude”, the lowest in the category of “proper nutrition habits”. The results for women were higher than men results. In the study group showed no statistically significant difference in health behaviors, in which the drafts were injuries 12 months, compared to those without injury.

Bojakowska Urszula, Kalinowski Paweł, Kowalska Marta Estera. Ocena wybranych zachowań zdrowotnych przez i po zdiagnozowaniu choroby wśród kobiet z nowotworem piersi w oparciu o Inwentarz Zachowań Zdrowotnych Juczyńskiego – badanie wstępne = Evaluation of selected health behaviors before and after the diagnosis among women with breast cancer based on the Health-Related Behaviour Inventory (HBI) questionnaire developed by Juczyński - preliminary study. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(5):29-37. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.50958 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3507 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015). 755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 05.04.2016. Revised 25.04.2016. Accepted: 04.05.2016. Ocena wybranych zachowań zdrowotnych przez i po zdiagnozowaniu choroby wśród kobiet z nowotworem piersi w oparciu o Inwentarz Zachowań Zdrowotnych Juczyńskiego – badanie wstępne Evaluation of selected health behaviors before and after the diagnosis among women with breast cancer based on the Health-Related Behaviour Inventory (HBI) questionnaire developed by Juczyński - preliminary study Urszula Bojakowska1,2, Paweł Kalinowski1, Marta Estera Kowalska1 1. Samodzielna Pracownia Epidemiologii Uniwersytet Medyczny w Lublinie 2. SKN przy Samodzielnej Pracowni Epidemiologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie Słowa kluczowe: rak piersi, zachowania zdrowotne, profilaktyka Key words: brest cancer, health behaviors, prophylaxis Abstrakt Cel pracy Celem pracy była ocena wybranych zachowań zdrowotnych przed i po leczeniu wśród kobiet z nowotworem piersi. Materiał i metoda W badaniu zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z techniką ankiety. Do realizacji badań posłużył kwestionariusz Inwentarz Zachowań Zdrowotnych (IZZ) Juczyńskiego. Badaniami objęto 70 kobiet z rakiem piersi, w przedziale wieku między35 a77 rokiem życia zamieszkujących województwo lubelskie. Analizy statystyczne przeprowadzono w oparciu o program Statistica 10.0. Wyniki W oparciu o skalę IZZ przed chorobą wyniki niskie uzyskało 80% badanych, przeciętne – 11,4%, zaś wysokie – 8,6%. Po rozpoznaniu choroby wyniki niskie uzyskało 17,1%, przeciętne – 30%, a wysokie 52,9%. Wskaźnik zachowań zdrowotnych dla ogółu badanych wyniósł średnio 66,23 przed chorobą i 90,5 po rozpoznaniu. Po rozpoznaniu choroby we wszystkich kategoriach uzyskano wyższe wyniki niż przed. Wnioski Doświadczenia związane z chorobą mają istotny wpływ na wzrost ogólnego wskaźnika nasilenia zachowań zdrowotnych wśród kobiet z nowotworem piersi. Po rozpoznaniu choroby we wszystkich analizowanych kategoriach zaobserwowano wyższy poziom deklarowanych zachowań zdrowotnych. Abstract Aim The aim of this study was to evaluate selected health behaviors before and after diagnosis of the disease among women with breast cancer. Material and methods In the study the diagnostic survey method was applied in combination with the questionnaire technique. To conduct the research we used Juczyński’s inventory of health behaviours questionnaire. The survey included 77 women with breast cancer, aged from 35 to 77, living in the Lubelskie Voivodeship. The statistical analyses were conducted with the use of the Statistica 10.0 software. Results On the basis of the HBI scale low results obtained 80% of the respondents before the disease, medium - 11.4%, high - 8.6%. After diagnosis, low results obtained 17.1%, medium - 30% and high - 52.9%. The average index of health behaviors for the examination group was 66.23 before the disease and 90.5 after. After diagnosis, in all categories obtained better results than before. Conclusions Experience with the disease have a significant impact on the growth rate of the overall severity of health behavior among women with breast cancer. After diagnosis in all analyzed categories was observed a higher level of declared health behaviors.

Weber-Rajek Magdalena, Lubomska Marta, Radzimińska Agnieszka, Lulińska–Kuklik Ewelina, Goch Aleksander, Zukow Walery. Zachowania zdrowotne kobiet w okresie menopauzalnym = The health behavior of women during menopausal period. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(2):151-162. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.46353 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3395 https://pbn.nauka.gov.pl/works/715551 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015). 755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 01.01.2016. Revised 12.01.2016. Accepted: 31.01.2016. Zachowania zdrowotne kobiet w okresie menopauzalnym The health behavior of women during menopausal period Magdalena Weber-Rajek1, Marta Lubomska2, Agnieszka Radzimińska1, Ewelina Lulińska–Kuklik2, Aleksander Goch1, Walery Zukow3 • 1. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum w Bydgoszczy Katedra Fizjoterapii, Bydgoszcz, Polska / Nicolaus Copernicus University in Toruń, Collegium Medicum in Bydgoszcz, Department of Physiotherapy, Bydgoszcz, Poland • 2. Bydgoska Szkoła Wyższa, Bydgoszcz, Polska / University of Bydgoszcz, Bydgoszcz, Poland • 3. Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, Polska / Kazimierz Wielki University, Bydgoszcz, Poland Streszczenie Wstęp Menopauza to naturalny etap życia każdej kobiety. Zmiany hormonalne zachodzące w organizmie w tym okresie powodują często wiele dolegliwości. Jedną z metod łagodzenia objawów menopauzy jest stosowanie hormonalnej terapii zastępczej, jak również przestrzeganie zachowań sprzyjających zdrowiu. Hormonalna terapia zastępcza łagodzi objawy menopauzy, ale także niesie za sobą pewne zagrożenia, które można minimalizować poprzez zachowania prozdrowotne. Cel badań Celem badań była ocena zachowań zdrowotnych kobiet w okresie około menopauzalnym. Materiał i Metody W niniejszej pracy przebadano 50 kobiet w przedziale wiekowym 45-63 lata (średnia wieku 52,8 lat), które podzielono na 3 grupy w zależności od występowania objawów menopauzalnych i stosowania hormonalnej terapii zastępczej. Wyniki W badanej grupie kobiet w okresie menopauzalnym wykazano przeciętny poziom zachowań zdrowotnych. W całej badanej grupie najwyższe wyniki uzyskano w kategorii „zachowania profilaktyczne”, najniższe w kategoriach „prawidłowe nawyki żywieniowe” i „praktyki zdrowotne”. Porównując wyniki między grupami nie wykazano różnic istotnych statystycznie. Summary Introduction Menopause is a natural stage of life of every woman. The hormonal changes that occur the body often cause a lot of discomfort. One method of alleviating the symptoms of menopause is hormone replacement therapy, as well as the observance of behavior conducive to health. Hormone replacement therapy eases the symptoms of menopause, but also entails certain risks, which can be minimized by health behaviors. The aim of the study The aim of this reaserch was to present health behaviours of women in perimenopausal age. Material and Methods In this reaserch, 50 women in the age range 45-63 years old (average age 52,8) were examined and divided into 3 groups according to their menopausal symptoms and the use of hormonal replacement therapy. Results In the group of postmenopausal women showed an average level of health behavior. In the whole group achieved the highest scores in the category " prophylaxis behavior ", the lowest in terms of " proper nutrition habits " and "health practices". Comparing the results between the two groups showed no statistically significant differences. Słowa kluczowe: zachowania zdrowotne, kobieta. Keywords: health behaviors, female.

Skonieczna Joanna, Smoleńska Elwira, Makaruk Jolanta, Olejniczak Dominik. Wpływ poziomu poczucia koherencji na podejmowanie aktywności prozdrowotnych w grupie studentów warszawskich uczelni wyższych = The impact of the sense of coherence to take pro-health activities in a group of students of Warsaw universities. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(11):188-196. ISSN 2391-8306. DOIhttp://dx.doi.org/10.5281/zenodo.33763 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%2811%29%3A188-196 https://pbn.nauka.gov.pl/works/668907 Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011–2014http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja. Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie. Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r. The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014). © The Author (s) 2015; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 25.09.2015. Revised 25.10.2015. Accepted: 10.11.2015. Wpływ poziomu poczucia koherencji na podejmowanie aktywności prozdrowotnych w grupie studentów warszawskich uczelni wyższych The impact of the sense of coherence to take pro-health activities in a group of students of Warsaw universities Joanna Skonieczna (1), Elwira Smoleńska (2), Jolanta Makaruk (2), Dominik Olejniczak (1) 1. Zakład Zdrowia Publicznego, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Szpital Banacha (Kampus Banacha), blok F, Banacha 1a, 02-097 Warszawa 2. Studenckie Koło Naukowe Zdrowia Publicznego, sekcja Promocji Zdrowia, Warszawski Uniwersytet Medyczny Słowa kluczowe: poczucie koherencji, promocja zdrowia, student, zachowania zdrowotne. Keywords: sense of coherence, health promotion, student health behaviors. Streszczenie Wstęp: Poczucie koherencji ma udowodniony naukowo wpływ na stan zdrowia człowieka. Istotne znaczenie ma wiek, w którym jednostka zaczyna stosować się do zasad zachowań prozdrowotnych. W młodszym wieku łatwiej nabyć prozdrowotne nawyki. Cel: Ocena podejmowania wybranych zachowań prozdrowotnych, pomiar poziomu poczucia koherencji wśród warszawskich studentów i studentek oraz analiza wpływu poziomu poczucia koherencji na podejmowanie zachowań prozdrowotnych. Materiał i metody: Badanie przeprowadzono przy użyciu autorskiego kwestionariusza składającego się z 16 pytań (metryczkowych oraz dotyczących podejmowania zachowań prozdrowotnych) oraz standaryzowanego Kwestionariusza Orientacji Życiowej SOC-29. Badaniem objęto 292 osoby studiujące w m.st. Warszawie, w tym 193 (66%) kobiety. Wyniki: Przeprowadzone badanie wykazało, iż 53% kobiet w ogóle nie wykonuje badań cytologicznych, 34% kobiet nie wykonuje samobadania piersi, a 58% mężczyzn nie wykonuje samobadania jąder. 52% badanych zadeklarowało podejmowanie dodatkowej aktywności fizycznej co najmniej raz w tygodniu. Blisko 98% osób wskazało, iż myje ręce po wyjściu z toalety. Studenci najczęściej określają swój stan zdrowia jako bardzo dobry (37%) lub dobry (35%). Średnie ogólne poczucie koherencji wyniosło 125,48 pkt. Poczucie koherencji jest skorelowane z samooceną stanu zdrowia studentów, regularnym spożywaniem śniadań i podejmowaniem aktywności fizycznej. Wnioski: Poczucie koherencji można modyfikować i wpływać na jego wzrost. Wysokie SOC pozytywnie wpływa na podejmowanie niektórych zachowań prozdrowotnych. Należy podjąć działania mające na celu zwiększanie poczucia koherencji wśród młodych osób oraz badania naukowe w tym zakresie. Abstract Introduction: Sense of coherence has scientifically proven impact on human health. The age at which individual begins take pro-health activities is very important. In an earlier age it easier to acquire health-promoting habits. Aim: Evaluation of pro-health activities chosen by participants and measurement the level of coherence among Warsaw students. Material and Methods: The study was conducted by authorial questionnaire which consisted of 16 questions. Additionally there was used Life Orientation Questionnaire SOC-29. Totally in the study took part 292 students from Warsaw, including 193 (66%) women. Results: The study showed that 53% of women in general do not make Pap tests, 34% of them do not make breast self-examination and 58% of men do not perform testicular self-examination. Around 52% of respondents declared undertaking any physical activity at least once a week. Nearly 98% of participants declared that they wash their hands after using the restroom. Students frequently describe their health as very good (37%) or good (35%). Average total sense of coherence amounted to 125.48 points. Sense of coherence is correlated with self-esteem health of students, regular breakfast eating and physical activity. Conclusions: Sense of coherence can affect the growth of health. High SOC has a possitive impact on some health behaviors. Actions should be taken to increase the sense of coherence among young people therefore scientific research in this area are needed.

Bojakowska Urszula, Kalinowski Paweł. Wpływ wybranych cech społeczno–demograficznych na zachowania zdrowotne w zakresie profilaktyki raka piersi w populacji kobiet pracujących z makroregionu lubelskiego = Influence of socio-demographic changes on health behavior in the field of breast cancer prevention among women work in lubelskie macro-region. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(9):117-126. ISSN 2391-8306. DOI10.5281/zenodo.30101 http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.30101 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%289%29%3A117-126 https://pbn.nauka.gov.pl/works/617060 Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011–2014http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja. Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie. Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r. The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014). © The Author (s) 2015; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 25.07.2015. Revised 24.08.2015. Accepted: 29.08.2015. Wpływ wybranych cech społeczno–demograficznych na zachowania zdrowotne w zakresie profilaktyki raka piersi w populacji kobiet pracujących z makroregionu lubelskiego Influence of socio-demographic changes on health behavior in the field of breast cancer prevention among women work in lubelskie macro-region Urszula Bojakowska1, Paweł Kalinowski1 1Samodzielna Pracownia Epidemiologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie Independent Epidemiology Unit, Medical University of Lublin Adres do korespondencji: Urszula Bojakowska, Samodzielna Pracownia Epidemiologii, ul. Staszica 4/6, 20 – 081 Lublin, tel. (81) 742 37 69, e-mail: urszula.bojakowska@umlub.pl Słowa kluczowe: rak piersi, profilaktyka, zachowania zdrowotne. Key words: breast cancer, prophylaxis, health behaviors. Streszczenie Wprowadzenie i cel pracy Rosnąca liczba zachorowań na raka piersi oraz negatywne następstwa choroby stały się jednym z największych wyzwań w dziedzinie opieki zdrowotnej w skali całego świata. Celem pracy była analiza wpływu wybranych cech społeczno – demograficznych na zachowania zdrowotne w zakresie profilaktyki raka piersi wśród kobiet pracujących w makroregionie lubelskim. Materiał i metody. Narzędziem badawczym była ankieta własnego autorstwa, skonstruowana wyłącznie na potrzeby badania. Obejmowała ona 34 pytania z zakresu wiedzy i zachowań zdrowotnych kobiet. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego. Wyniki. Większość kobiet (70,8%) uważała, że najlepszą metodą wykrywania raka piersi jest badanie mammograficzne. Kobiety mieszkające w dużym mieście znacznie częściej uczęszczały na kontrolne wizyty lekarskie, których celem było zbadanie piersi, niż mieszkanki wsi. Kobiety z wyższym wykształceniem rzadziej deklarowały umiejętność samobadania piersi, a tylko 31,4% wykonywała badanie regularnie. Kobiety z wyższym wykształceniem (40%) rzadziej korzystają z badania USG i badania mammograficznego, a mieszkające w dużym mieście częściej niż pozostałe. Wnioski. Znaczna część badanych kobiet nie korzysta regularnie z kontrolnych wizyt lekarskich, których celem jest badanie piersi. Większość kobiet potrafi wykonać samobadanie piersi, jednak mieszkanki dużych miast przeprowadzają badanie z większą regularnością. Kobiety z badanej grupy wiedzą kiedy i jak często należy wykonywać badanie mammograficzne. Mieszkanki dużych miast częściej korzystają z badań profilaktycznych, a z wyższym wykształceniem rzadziej niż pozostałe. Summary Background and aim Growing number of breast cancer cases and negative succession of the disease have become one of the major challenge in the field of healthcare in the whole world. Aim of the work was to analyze influence of chosen socio-demographic features on knowledge and health behavior in the field of breast cancer among women work in lubelskie macro-region. Material and methods. A tool - a questionaire - was created particularly for that purpose. It contained 34 questions in the field of women's knowledge and health behavior and was conducted with diagnostic survey method. Results. Most women (70.8%) felt that the best method of detecting breast cancer is the mammogram. Women living in big cities, more frequently than those living in the countryside, attended control appiontments to examine breasts. Women with higher education less often declared their ability to breast self-examination, and only 31.4% regularly performs test. Women with higher education (40%) less use of ultrasound and mammography, and living in a big city often than others. Conclusion. A siginificant proportion of respondents do not attend regular control appointments to examine their breasts. Most women can perform breast self-examination, but living in big cities carry out a survey with more regularity. Respondents know when and how often breast check-up should be conducted. Residents of big cities often benefit from preventive examinations, and higher education less often than others.

Baumgart Mariusz, Szpinda Michał, Radzimińska Agnieszka, Goch Aleksander, Zukow Walery. Poczucie własnej skuteczności a zachowania zdrowotne = Self-efficacy and health behawior. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(8):226-235. ISSN 2391-8306. DOI 10.5281/zenodo.28074 http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.28074 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%288%29%3A226-235 https://pbn.nauka.gov.pl/works/607775 Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011–2014 http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja. Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie. Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r. The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014). © The Author (s) 2015; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 05.06.2015. Revised 15.07.2015. Accepted: 12.08.2015. Poczucie własnej skuteczności a zachowania zdrowotne Self-efficacy and health behavior Mariusz Baumgart1, Michał Szpinda1, Agnieszka Radzimińska2, Aleksander Goch2, Walery Zukow3 1. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej, Bydgoszcz, Polska 2. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum w Bydgoszczy, Katedra Fizjoterapii, Bydgoszcz, Polska 3. Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz, Polska, Wydział Kultury Fizycznej, Zdrowia i Turystyki Autor do korespondencji dr. n.med. Mariusz Baumgart e-mail: baumgartmar@gmail.com Streszczenie Wstęp Czynnikiem mającym ogromny wpływ na nasze zdrowie jest styl życia. Elementami składowymi stylu życia są różne kategorie zachowań ludzkich, w tym także zachowania zdrowotne. Czynnikiem determinującym wiele aspektów ludzkiego zachowania jest poczucie własnej skuteczności. Materiał i Metody Badaniami objęto 150 osób (84 kobiety i 66 mężczyzn) w wieku 20 – 37 lat (średnia wieku 27,95, SD=5,02). W badaniach wykorzystano Inwentarz Zachowań Zdrowotnych (IZZ) i Skalę Uogólnionej Własnej Skuteczności (GSES). Wyniki Wykazano istotną statystycznie (p

Olejniczak Dominik, Taraś Katarzyna, Religioni Urszula, Czerw Aleksandra. Ocena nawyków higienicznych u młodzieży w wieku licealnym = The rating of hygiene habits in people of secondary school age. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(8):36-46. ISSN 2391-8306. DOI 10.5281/zenodo.22426 http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.22426 https://pbn.nauka.gov.pl/works/600221 POL-index https://pbn.nauka.gov.pl/polindex/browse/article/article-43cd4092-dbdb-4b02-a7ae-2eac6e953390 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%288%29%3A36-46 Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011–2014 http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja. Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie. Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r. The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014). © The Author (s) 2015; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 20.06.2015. Revised 15.07.2015. Accepted: 25.07.2015. Ocena nawyków higienicznych u młodzieży w wieku licealnym The rating of hygiene habits in people of secondary school age Dominik Olejniczak1, Katarzyna Taraś2, Urszula Religioni1, Aleksandra Czerw1 1Warszawski Uniwersytet Medyczny Katedra i Zakład Zdrowia Publicznego ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa 2Studenckie Koło Naukowe Zdrowia Publicznego Warszawski Uniwersytet Medyczny Katedra i Zakład Zdrowia Publicznego ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa Adres do korespondencji: Dominik Olejniczak Warszawski Uniwersytet Medyczny Katedra i Zakład Zdrowia Publicznego ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa dominikolejniczak@op.pl Tel: 22 599 21 80 Fax: 22 599 21 81 Streszczenie Wprowadzenie Dbanie o higienę jest istotnym elementem w życiu człowieka. Pozwala zachować zdrowie oraz zmniejsza ryzyko występowania niektórych chorób. Już od najmłodszych lat człowiek uczy się podstawowych czynności higienicznych. Z upływem lat dbanie o higienę rąk, twarzy i ciała staje się bardziej istotne. Materiał i metoda W badaniu wzięło udział 417 licealistów, w tym 226 kobiet i 191 mężczyzn. Wszyscy respondenci byli w wieku 17-19 lat, a niemal 80% z nich mieszkała w mieście powyżej 500 tys. mieszkańców. Do badania został wykorzystany autorski kwestionariusz w formie papierowej. Zawierał on 21 pytań dotyczących badanego problemu oraz 3 pytania dotyczące wieku, płci oraz miejsca zamieszkania badanych osób. Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej z wykorzystaniem testu Chi2 Pearsona. Za istotne statystycznie różnice uznano te, dla których prawdopodobieństwo p

Pietraszek Agata, Brzozowska Joanna, Charzyńska-Gula Marianna, Łuczyk Marta, Stanisławek Andrzej, Łuczyk Robert. Zapotrzebowanie na edukację z zakresu profilaktyki nowotworu jądra w grupie młodych mężczyzn - badania wstępne = The need for education on testicular cancer prevention among young men - a preliminary report. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(7):521-532. ISSN 2391-8306. DOI 10.5281/zenodo.21758 http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.21758 https://pbn.nauka.gov.pl/works/597083 POL-index https:/pbn.nauka.gov.pl/polindex/browse/article/article-4e7ded6e-f8c7-4d74-9378-5568a10e8349 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%287%29%3A521-532 Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011–2014 http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja. Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie. Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r. The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014). © The Author (s) 2015; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 20.06.2015. Revised 15.07.2015. Accepted: 25.07.2015. Zapotrzebowanie na edukację z zakresu profilaktyki nowotworu jądra w grupie młodych mężczyzn - badania wstępne The need for education on testicular cancer prevention among young men - a preliminary report Agata Pietraszek1, Joanna Brzozowska2, Marianna Charzyńska-Gula3, Marta Łuczyk1, Andrzej Stanisławek1, Robert Łuczyk4 1. Zakład Onkologii, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Polska 2. Zakład Etyki i Filozofii Człowieka, Wydział Nauk o Zdrowiu, Katedra Nauk Humanistycznych, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Polska 3. Wydział Nauk Społecznych i Humanistycznych, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Stanisława Tarnowskiego w Tarnobrzegu, Polska 4. Katedra Interny z Zakładem Pielęgniarstwa Internistycznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Polska 1. Department of Oncology, Chair of Oncology and Environmental Health, Faculty of Health Science, Medical University of Lublin, Poland 2. Department of Ethic and Human Philosophy, Chair of Humanities, Faculty of Health Science, Medical University of Lublin, Poland 3. Faculty of Social Sciences and Humanities, Higher Vocational School Memorial of Prof. Stanislaw Tarnowski in Tarnobrzeg, Poland 4. Chair of internal Medicine and Department of Internal Medicine in Nursing, Faculty of Health Science, Medical University of Lublin, Poland Słowa kluczowe: nowotwory jąder, samobadanie, zachowania zdrowotne, zdrowie mężczyzny. Key words: Testicular Neoplasms, Self-Examination, Health-Behavior, Men’s Health. Adres do korespondencji: Agata Pietraszek, Katedra Onkologii I Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, ul. S. Staszica 4 (Collegium Maximum), Lublin 20-081, agata.pietraszek.umlub@gmail.com Streszczenie Wstęp. Rak jądra jest najczęściej występującym nowotworem wśród mężczyzn w wieku od 15 do 35 lat. Badania sugerują wysoki potencjał wykorzystania samobadania jąder w profilaktyce raka jąder. Niemniej jednak, wiele doniesień wskazuje na niską wiedzę oraz słabe rozpowszechnienie samobadania wśród młodych mężczyzn wielu narodowości. Cel pracy. Ocena zapotrzebowania na informacje dotyczące samobadania i chorób nowotworowych jąder w wybranej grupie młodych mężczyzn oraz znaczenia pracowników ochrony zdrowia, jako źródła tych informacji. Materiał i metody. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego z techniką ankiety. Narzędziem badawczym zastosowanym w pracy był autorski kwestionariusz ankiety. W badaniu wzięło udział 198 młodych mężczyzn w wieku od 17 do 29 lat Wyniki. Nawet 73,2% ankietowanych nigdy nie słyszało o samobadaniu jąder. Ponad 79,8% mężczyzn deklarowała, iż nie wykonuje samobadania. Głównym powodem nie wykonywania samobadania przez respondentów był brak wiedzy odnośnie techniki badania. Nawet 50,5% ankietowanych chciałoby wziąć udział w edukacji onkologicznej na temat samobadania jąder. Preferowaną formą edukacji onkologicznej wśród badanych mężczyzn była głownie łatwo dostępne ulotki i broszury (49,5%). Respondenci deklarowali, iż do praktykowania samobadania jąder mogłaby ich zmotywować głównie partnerka (49,2%). Wnioski. Rozpowszechnienie samobadania jąder wśród badanych mężczyzn jest bardzo niskie. Konieczne jest pilne opracowanie i wdrożenie sprawdzonych programów edukacyjnych skierowanych na profilaktykę nowotworów jąder. Summary Background. Testicular cancer is the most common type of neoplasm among men aged 15-35. The research suggests a high potential of testicular self-examination in testicular cancer prevention. However, numerous studies demonstrate a poor level of knowledge on and a low popularity of testicular self-examination among young men of various nationalities. Objectives. The assessment of the respondents' demand for information on self-examination and testicular cancer in the selected group of young men and of the role of medical professionals as an information source. Material and methods. The research was conducted with the use of the diagnostic survey method and the questionnaire technique. A questionnaire prepared by the authors constituted the research instrument for the study. The survey included 198 young men aged 17-29. Results. As many as 73.2% of the respondents had never heard of testicular self-examination. Over 79.8% of the men declared that they had not performed the self-examination. The major reason why the respondents did not practice the self-examination was the lack of knowledge on the technique. As many as 50,5% of the surveyed would like to participate in oncological education on testicular self-examination. The preferred forms of oncological education for the surveyed men were easily accessible leaflets and brochures (49.5%). The respondents claimed that they could be motivated to practice testicular self-examination by their partner (49.2%). Conclusions. Testicular self-examination was found to be rarely practiced by the surveyed men. Thus, there is an urgent need to develop and implement reliable educational programmes focussing on testicular cancer prevention.

Baumgart Mariusz, Weber-Rajek Magdalena, Radzimińska Agnieszka, Goch Aleksander, Zukow Walery. Zachowania zdrowotne studentów Fizjoterapii = Health behaviors of students of Physiotherapy. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(6):211-224. ISSN 2391-8306. DOI 10.5281/zenodo.18554 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%286%29%3A211-224 https://pbn.nauka.gov.pl/works/565694 http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.18554 Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011 – 2014 http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja. Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie. Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r. The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014). © The Author (s) 2015; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 21.04.2015. Revised 28.05.2015. Accepted: 10.06.2015. Zachowania zdrowotne studentów Fizjoterapii Health behaviors of students of Physiotherapy Mariusz Baumgart1, Magdalena Weber-Rajek2, Agnieszka Radzimińska2, Aleksander Goch2, Walery Zukow3 1. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej, Bydgoszcz, Polska 2. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum w Bydgoszczy Katedra Fizjoterapii, Bydgoszcz, Polska 3. Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, Polska Autor do korespondencji dr. n.med. Mariusz Baumgart e-mail baumgartmar@gmail.com Streszczenie Styl życia jest głównym determinantem zdrowia. Wczesna dorosłość jest najlepszym okresem dla osiągnięcia długotrwałych korzyści z wyboru zdrowego trybu życia. Jednakże wyniki badań dotyczących zachowań zdrowotnych młodzieży prowadzonych w Polsce i na świecie nie są zadawalające. Celem pracy była ocena zachowań zdrowotnych młodzieży studiującej na kierunku Fizjoterapia. Badania miały także na celu określenie, czy istnieje różnica w zachowaniach zdrowotnych między kobietami i mężczyznami. Średni wynik kwestionariusza IZZ dla całej badanej grupy wynosi 6,76 sten, co stanowi granicę między wynikami średnimi a wysokimi. W całej badanej grupie najlepsze wyniki uzyskano w kategorii „prawidłowe nawyki żywieniowe”, najgorsze w kategorii „praktyki zdrowotne”. Nie wykazano różnic istotnych statystycznie w wynikach zachowań zdrowotnych między kobietami i mężczyznami. Summary Life style is the main health determiner. Early adulthood is the best period for achieving long-term advantages by choosing healthy life style. However, the results of the research concerning health behaviours of the young people done in Poland and in the world are not satisfactory. The aim of the study was to assess health behaviors among young people studying Physiotherapy. The aim of the study was also to determine whether there is a difference in health behaviours among women and men. An average IoHB result for the entire examined group amounts to 6.76 sten which is the upper limit for average results. The best IoHB questionnaire results were obtained in the category “proper nutrition habits”, the worst in the category “health practices”. It has not been demonstrated statistically significant differences between men and women. Słowa kluczowe: zachowania zdrowotne, studenci, fizjoterapia. Keywords: health behaviors, students, physiotherapy.

Kozłowska Ewelina, Kowalczyk Anna, Marzec Agnieszka. Zachowania zdrowotne młodzieży licealnej w doświadczaniu choroby = Health behaviors of secondary-school youth in experiencing disease. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(5):243-252. ISSN 2391-8306. DOI 10.5281/zenodo.17649 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%285%29%3A243-252 https://pbn.nauka.gov.pl/works/560180 http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.17649 Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011 – 2014 http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja. Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie. Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r. The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014). © The Author (s) 2015; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 15.02.2015. Revised 27.04.2015. Accepted: 08.05.2015. Zachowania zdrowotne młodzieży licealnej w doświadczaniu choroby Health behaviors of secondary-school youth in experiencing disease Ewelina Kozłowska1(a,b,c,d,e), Anna Kowalczyk2(d,e), Agnieszka Marzec3(a,f) 1Samodzielna Pracownia Epidemiologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie 2Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze Zdrowia Publicznego, Uniwersytet Medyczny w Lublinie 3Zakład Dietetyki Klinicznej, Uniwersytet Medyczny w Lubinie (a) koncepcja badań (b) zebranie materiału do badań (c) analiza statystyczna (d) opracowanie tekstu (e) opracowanie piśmiennictwa (f) merytoryczny nadzór nad ostateczną wersją artykułu Publikacja finansowana ze środków własnych autorów. Adres do korespondencji/ Adress for correspondence Mgr Ewelina Kozłowska Samodzielna Pracownia Epidemiologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie ul. Chodźki 1, 20-093 Lublin tel. 517760214 e-mail: ewelina.kozlowska@umlub.pl Streszczenie Wprowadzenie i cel pracy: Sposób reagowania od chwili dostrzeżenia przez chorego pierwszych oznak nieprawidłowości w funkcjonowaniu swojego organizmu może istotnie wpływać na przebieg choroby i niejednokrotnie przesądzać o możliwości skutecznego powrotu do zdrowia. Celem przeprowadzonej analizy było poznanie zachowań zdrowotnych młodzieży licealnej w obliczu obserwowanych symptomów choroby. Materiał i metoda: Przeprowadzono badanie ankietowe wśród 174 uczniów II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Konopnickiej w Zamościu. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem autorskiego kwestionariusza ankiety. Zgromadzony materiał badawczy poddano analizie statystycznej nieparametrycznym testem statystycznym χ2 Pearsona. Dla wnioskowania statystycznego przyjęto poziom istotności 0,05 Wyniki: Blisko połowa badanych (47%) zgłasza zauważone objawy po paru dniach, tygodniu lub dopiero w ostateczności, gdy stają się zbyt uciążliwe. Ankietowani zwlekają z powiadomieniem o nich z nadzieją, że same ustąpią (61%), ze względu na brak czasu rodziców i lekceważenie przez nich płynących sygnałów (19%) oraz w celu uniknięcia wizyt u lekarza (16%). Aż 72% uczniów ukrywa przed rodzicami, opiekunami lub lekarzem zauważone oznaki choroby. Wnioski: Licealiści doświadczając dolegliwości zdrowotnych związanych z rozwijającym się procesem chorobowym wykazują liczne zachowania o charakterze bionegatywnym. Istnieje potrzeba wdrożenia w szkołach działań ukierunkowanych na wzrost udziału zajęć z zakresu edukacji zdrowotnej. Kształtowanie wśród młodzieży właściwych postaw zdrowotnych, nabywanie wiedzy i umiejętności z zakresu profilaktyki chorób to najistotniejsze elementy nowoczesnej medycyny szkolnej. Słowa kluczowe: zachowania zdrowotne, objawy chorobowe, prewencja wtórna, młodzież licealna. Abstract Introduction and work aim: Reaction from the moment of noticing by the sick person of first irregularity symptoms in body function can significantly affect the course of disease and often forejudge about possible successful recovery. An aim of conducted analysis was to study the health behaviors of secondary-school youth in face of observed disease symptoms. Material and Method: Diagnostic survey was conducted amongst 174 students of the secondary school from Zamość. The diagnostic survey was an applied method with a use of author's questionnaire form. Obtained material was subjected to statistical analysis with nonparametric Pearson’s test χ2. For statistical inference the significance level of < 0.05 was adopted. Results: Nearly half of respondents (47%) reported observed symptoms after a few days, week or only as a last resort, when they become too troublesome. Respondents drag off with notifying about them in a hope that they alone will go away (61%), due to lack of parent’s time and disregard of signals (19%), as well as in order to avoid visits at the doctor (16%). As much as 72% of students hide disease symptoms before their parents, careers or the doctor. Conclusions: Secondary-school students experiencing medical problems associated with developing pathological process show numerous of behaviors about bio-negative character. There is a need to implement in schools activities aimed to increase the participation in health education classes. Development of appropriate health attitudes among young people, acquisition of knowledge and skills from prevention scope is the most important elements of modern medicine school. Keywords: health behaviors, symptoms, secondary prevention, secondary-school youth.

Łepecka-Klusek C., Pałucka K., Pilewska-Kozak A. B., Pawłowska-Muc A. K. Zachowania zdrowotne starzejących się mężczyzn = The health behaviors of ageing men. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(5):496-509. ISSN 2391-8306. DOI 10.5281/zenodo.18170 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%285%29%3A496-509 https://pbn.nauka.gov.pl/works/562593 http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.18170 Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011 – 2014 http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja. Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie. Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r. The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014). © The Author (s) 2015; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 20.05.2015. Revised 28.05.2015. Accepted: 31.05.2015. Zachowania zdrowotne starzejących się mężczyzn The health behaviors of ageing men Łepecka-Klusek C.1, Pałucka K.2, Pilewska-Kozak A. B.1, Pawłowska-Muc A. K.3 1 Katedra i Klinika Ginekologii i Endokrynologii Ginekologicznej Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie 2 Doktorantka w Katedrze i Klinice Ginekologii i Endokrynologii Ginekologicznej Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie 3 Ośrodek Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych Radomski Szpital Specjalistyczny im. dr Tytusa Chałubińskiego w Radomiu Adres do korespondencji: Dr hab. n. med. Celina Łepecka – Klusek Katedra i Klinika Ginekologii i Endokrynologii Ginekologicznej Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytet Medyczny w Lublinie Al. Racławickie 23 20-049 Lublin, Poland tel./fax. 81-7183286 e-mail: cklusek@onet.pl Streszczenie Wprowadzenie W ostatnich latach obserwuje się nasilenie skutków nieprawidłowego stylu życia wśród mężczyzn. Specjaliści koncentrują się na kreowaniu zmiany niektórych zachowań zdrowotnych. Cel Sprawdzenie, jakie zachowania zdrowotne cechują starzejących się mężczyzn i od czego to zależy. Materiał i metody Badaniami objęto 119 mężczyzn, w wieku 45 – 55 lat, hospitalizowanych w oddziale kardiologii, urologii lub leczących się w poradni przyszpitalnej. Prowadzono je od czerwca 2013 roku do lutego 2014 r. W badaniach wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego, z użyciem kwestionariusza ankiety własnej konstrukcji oraz standaryzowanego Inwentarza Zachowań Zdrowotnych. Wyniki Ogólny wskaźnik zachowań zdrowotnych (IZZ – ZZ) w badanej grupie mieścił się w granicach od 43 punktów (1 sten) do 111 punktów (10 sten), przy czym średnia wynosiła 78,5 + 15,1 punktów, co odpowiada 5 – 6 stenowi. Dominującym zachowaniem zdrowotnym w badanej grupie było pozytywne nastawienie psychiczne. Różnica w nasileniu ogólnego wskaźnika zachowań zdrowotnych zarysowała się w kategorii zachowań profilaktycznych (p = 0.04). Badani z miast do 100 tysięcy mieszkańców cechowali się wyższym wskaźnikiem niż pozostali. Zaobserwowano również istotną statystycznie różnicę w kontekście poziomu wykształcenia (p