Search

Podstawowym celem artykułu jest naświetlenie okoliczności towarzyszących powstawaniu rzeźb pomnikowych tworzonych przez polskie rzeźbiarki. Międzywojenny okres ich działalności został skonfrontowany z twórczością kobiet należących do kolejnego pokolenia rzeźbiarek uprawiających ten rodzaj sztuki już po II wojnie światowej. Uważna refleksja pozwoli dostrzec działanie mechanizmu, w którym zarówno uwarunkowania kulturowe jak i system administracyjno-urzędowy przyczyniły się do procesu wyznaczania symbolicznych granic działalności rzeźbiarskiej kobiet i odgradzania ich sztuki od sfery publicznej. Przemiany społeczne po 1918 r. umocniły pozycję kobiet pragnących rozwijać własne kariery zawodowe. Na arenę artystyczną wkroczyła wówczas grupa gruntownie wykształconych rzeźbiarek, wśród których znalazły się te, które zaczęły uprawiać swoją twórczość w obrębie sztuki pomnikowej. Dotychczas była to strefa całkowicie zarezerwowana dla mężczyzn i to właśnie tam patriarchalne tradycje zakorzenione były najgłębiej. Wejście do środowiska opartego na dominującej pozycji mężczyzn wymuszało na kobietach konieczność konfrontacji z zastanymi wzorcami oraz schematami myślowymi odnoszącymi się do ich uczestnictwa w kulturze. Ten rodzaj twórczości uprawiały międzywojenne artystki o ugruntowanej już wówczas pozycji: Zofia Trzcińska-Kamińska, Hanna Nałkowska, Janina Reichert czy Ludwika Nitchowa. Doskonale zapowiadające się kariery znakomitej większości z nich zostały przerwane przez wybuch II wojny światowej oraz wszelkie okoliczności związane z tym wydarzeniem. Kolejne pokolenie artystek formowało się w okresie tworzenia nowego systemu władzy, który tylko pozornie promował koncepcję wolności wśród obywatelek i obywateli. Dynamiczny dotąd proces zdobywania przez kobiety kolejnych swobód na polu rzeźby, w nowym ustroju uległ niemal całkowitemu wyhamowaniu. Komunistyczna ideologia pogłębiała hierarchie między płciami, które w ostateczności stały się podstawowym sposobem wyznaczania granic społecznych i izolowania kobiet od sfery publicznej, a więc i pozbawiania ich dostępu do realizacji o charakterze pomnikowym.

Przyjęte metody badań historycznych miały za zadanie odpowiedzieć na pytanie, czy państwa wschodnie sąsiadujące z Austrią, ograniczone swym systemem gospodarczym i politycznym, mogły liczyć na pomoc w zakresie inicjowania reform politycznych. Dysproporcje pomiędzy demokratycznym Zachodem i komunistycznym Wschodem wpływały na Wiedeń niekorzystnie. Przyjęta teza badawcza dotyczy możliwości i skali zaangażowania Austrii na rzecz reform gospodarczych w Polsce. Austriacy uznali, że równomierny rozwój wschodnich sąsiadów służył rozwojowi Drugiej Republiki i konsekwentnie go wzmacniali. Austria wielokrotnie potwierdzała chęć pomocy Polsce, nie tylko humanitarnej, ale także dyplomatycznej i gospodarczej, bez konieczności negatywnej oceny działań władz komunistycznych. Dlatego charakterystyka Austrii w polskich dokumentach dyplomatycznych i oficjalnych komunikatach prasowych z lat 1985–1989 to obraz sojusznika i partnera. Przykładem skrzętnie wykorzystywanym przez polskie władze było oficjalne stanowisko Austrii i jej negatywna ocena sankcji gospodarczych nałożonych na Polskę przez Zachód. Narracja została podzielona na dwa okresy. Pierwszy dotyczy lat 1985–1986 i relacjonuje odradzanie stosunków po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce. Drugi etap dotyczy wspólnych działań w latach prowadzących do przełomu i „jesieni ludów”. Polityka rządu austriackiego wzmocniła funkcjonujący reżim i przedłużyła rozkład polskiego systemu politycznego. W nieoficjalnych rozmowach reformy gospodarcze w Polsce oceniano w Austrii jako powierzchowne i przewidywano załamanie gospodarcze, mogące mieć katastrofalne skutki dla całej Europy. Władze polskie wykorzystywały wpływy i pozycję neutralnej republiki do realizacji własnych celów, zwłaszcza do legitymizacji swoich rządów. Bilans stosunków dwustronnych w końcowym etapie zimnej wojny okazał się dla obu krajów niekorzystny.

Celem artykułu jest przybliżenie roli Józefa Tejchmy podczas kryzysu grudniowego 1970 r. Praca analizuje działania Tejchmy, próbując określić wagę roli odegranej przez niego oraz jego postawę w dniach kryzysu. Przedstawia jego dążenia do szybkiego zakończenia starć i zminimalizowania rozlewu krwi, a także postawę podczas strajku łódzkich włókniarek w lutym 1971 r.

The work of Andrzej Pilipiuk does not seem to pose significant interest to researchers of Polish literature, as evidenced by the negligible number of scientific texts on the novels written by this author. He seems to depreciate his literary output by calling himself mockingly the Great Hack Author. In the meantime, his books enjoy unflagging interest of readers who appreciate the prose writer’s ingenuity in creating new stories. This article aims to change the way people find this work, showing that the writer has a lot to do offer when it comes to literary research. For this reason, I analyze the space of the bazaar in the series Wampir z... [Vampire of...] in terms of Foucauldian heterotopia. In the article I also take into account the literature describing the real Różycki bazaar, which inspired a prose writer to present the structure of this unusual place. In the course of the analysis will prove that this area (both real and literary) operates according to specific rules, and functioning within its boundaries without knowing them is almost impossible. Thus, it is what Michel Foucault called a heterotopia. An interpretation made in this way will also allow ‘open’ the work of writer Andrzej Pilipiuk to interdisciplinary research methods.

Copyright of Studia Paedagogica Ignatiana is the property of Jesuit University Ignatianum in Krakow and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Recenzja

W 1948 r. do Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji iWidowisk trafiły dwa zbiory felietonów autorstwa Władysława Smólskiego, które otrzymały aż dziesięć recenzji, w tym dziewięć negatywnych. Maszynopisy przekazano do kontroli w kwietniu 1948 r., a kolejne w następnych miesiącach, kiedy kontrola słowa stawała się coraz bardziej restrykcyjna. Celem artykułu jest ukazanie negatywnych recenzji cenzorskich sporządzonych w GUKPPiW, a także przedstawienie sytuacji, w jakiej znalazł się wówczas pisarz, który jeszcze przed wybuchem II wojny światowej dał się poznać jako autor m.in. fars i humoresek.

Celem artykułu jest wskazanie na przemianę autorytetu politycznego Stefana Żółkiewskiego w autorytet naukowy. Za podstawę badań służą materiały archiwalne dotyczące postawy głównego bohatera oraz pracy w Komitecie Centralnym PZPR. Poprzez analizę działalności politycznej Żółkiewskiego (której głównym punktem są wydarzenia z Marca ’68) autor stara się wskazać, że wpływ badacza na uczniów i współpracowników był wynikiem nie tylko utraty pozycji politycznej, lecz także konsekwentnego wyboru aksjologicznego.

Copyright of Historia i Polityka is the property of Nicolaus Copernicus University in Torun and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo is the property of University of Warsaw and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Perspectives on Culture / Perspektywy Kultury is the property of Jesuit University Ignatianum in Krakow and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Scientific Journal of the Institute for Women's Studies / Studiów Kobiece is the property of Humanica Publishing House and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

The text aims to provide an insight into the everyday automotive life of owners of passenger cars during the last two decades of the Polish People's Republic. The turning point of the 1960s and 1970s in the communist bloc countries marked a shift towards consumption, with a particular emphasis on individual motorization. In Poland, the new ruling team under Edward Gierek announced a significant increase in the production of passenger cars. The licensing agreement for manufacturing the Fiat 126p at the Passenger Car Factory was intended to be a milestone in the development of individual motorization. The people enthusiastically embraced the government's plans, and there was a mass prepayment for the 'maluch' (Fiat 126p). Unfortunately, throughout the two decades discussed, it was impossible to meet the popular demand for this car fully. The altered sales system in 1981 failed due to production shortages, and the waiting period extended to even ten years. As a result, Poles turned massively towards car markets. Acquiring a car and its subsequent maintenance involved specific expenses. Therefore, the possibilities of obtaining and using a car were tied to a certain income level. The sharp increase in the number of cars significantly impacted leisure activities, especially the development of automotive tourism. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Artykuł prezentuje w ujęciu historycznoliterackim powieść szpiegowską okresu PRL. Analiza książek z serii „Labirynt” wskazuje, że funkcja propagandowa dominuje w nich nad rozrywkową, co jest charakterystyczne dla różnych obszarów kultury popularnej w PRL. Serię „Labirynt” wydawało w latach 1957–1991 Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej. Ukazywały się w niej „zwykłe” powieści milicyjne, ale przede wszystkim powieści szpiegowskie. Podobnie jak powieść milicyjna, również powieść szpiegowska w PRL obok funkcji rozrywkowej musiała spełniać funkcję propagandową. Przejawia się to m.in. nawiązaniem do konwencji wczesnych powieści szpiegowskich w literaturze europejskiej z przełomu XIX i XX wieku, czyli przedstawianiem PRL jako kraju, który tylko broni się przed szpiegami, sam natomiast nie wykrada tajemnic innych państw. Równie daleki od rzeczywistości i wyłącznie propagandowy był obraz Polski jako kraju wytwarzającego liczne wynalazki i technologie, na które polują szpiedzy z Zachodu. Propagandowy charakter ma też obraz wroga i skontrastowany z nim wizerunek własnych agentów. Szpiedzy z BND czy CIA nie cofają się przed morderstwami, są bezwzględni także dla swoich współpracowników i ogólnie reprezentują bardzo niski poziom moralny. Często są byłymi nazistami, a zależy im tylko na zarobku. Z kolei funkcjonariusze kontrwywiadu PRL to ludzie ideowi, z oddaniem służący ojczyźnie, przewyższający pod każdym względem swych przeciwników, także na płaszczyźnie życia prywatnego. Każda z tych historii kończy się oczywiście zwycięstwem „naszych” i – podobnie jak powieść milicyjna – nie pozostawia czytelnikowi żadnych wątpliwości co do tego, po czyjej stronie są w tym konflikcie wszystkie racje – zarówno polityczne, jak i moralne.

Lesio to piąta powieść kryminalna Joanny Chmielewskiej, która stanowi w jej pisarstwie pozycję wyjątkową. Podjęta w artykule interpretacja ma ukazać zarówno sposoby przekształcenia modelu powieści kryminalnej, jak i wydobyć jej humorystyczna dominantę. W analizie tekstu stosowano metody badań strukturalnych połączone z elementami socjologii literatury. Powieść odbiega od ukształtowanego wcześniej wzorca zmianą struktury narracyjnej z pierwszoosobowej na trzecio-osobową oraz mocniejszym wyeksponowaniem ludycznego obrazu świata. Autorka akcentowała aspekt humorystyczny, wysuwając go przed kryminalną intrygę i skupiając się na kreacji bohatera oraz na wywołanych jego działaniami komicznych zdarzeniach. Twórczość Chmielewskiej wyodrębniał stosowany przez nią typ komizmu, który odróżniał jej utwory od „klasycznego” kryminału. W Lesiu nastąpiła zmiana konwencji – kryminał „serio” zastąpiła zabawa w kryminał. Autorka konwencjom powieści kryminalnej, nadawała nowe znaczenia i odwołując się do obiegowych motywów gatunku (zbrodnia (nie)doskonała, napad na pociąg), banalizuje je i ośmiesza. Kolejne części artykułu skupiają się na: charakterystyce bohatera; aspektach komediowych; parodii i stylizacjach językowych, których tłem są stosunki społeczno-kulturowe w PRL w latach siedemdziesiątych XX wieku. Istotną przyczyną zwrotu pisarzy i czytelników w stronę „zabawnej sensacji” zdaje się rodzaj oswajania negatywnie kojarzonej przez wielu Polaków niezbyt odległej przeszłości. Kpina z aparatu sprawiedliwości, pokazywanie nieudolnych policjantów, opieszałość organów ścigania łączą się z apologią zwykłego obywatela, który „domowymi sposobami” radzi sobie w tej rzeczywistości. Powieść Chmielewskiej znalazła licznych naśladowców i kontynuatorów po roku 1989 w nurcie groteskowym powieści kryminalnej. Lesio stanowi ważny przykład rozmaitości gatunkowej powieści kryminalnej, zmienności form i funkcji aspektu ludycznego w jej strukturze.

W 1946 r. władze Polski Ludowej zdecydowały się na wyjątkowe dopuszczenie do sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez osoby, które ukończyły utworzone przez Ministra Sprawiedliwości średnie szkoły prawnicze. Absolwenci tych szkół nie legitymowali się dyplomem wyższych studiów prawniczych. Nie odbywali też aplikacji sądowej. Przed podjęciem nauki w takich szkołach byli w większości absolwentami jedynie siedmiu klas szkoły powszechnej. Szkoła Prawnicza w Szczecinie funkcjonowała w latach 1950–1951. Kształcenie w niej było silnie zideologizowane w duchu marksizmu-leninizmu, a uzewnętrznianie bądź deklarowanie wiary religijnej przez słuchaczy spotykało się ze zdecydowaną reakcją kierownictwa szkoły i mogło zakończyć się nawet skreśleniem z listy słuchaczy. Celem niniejszego artykułu jest omówienie „przypadków klerykalizmu” wśród słuchaczy Szkoły Prawniczej w Szczecinie, co autor czyni, odwołując się do akt archiwalnych szkoły zgromadzonych w Archiwum Państwowym w Szczecinie. Co istotne, absolwenci tej szkoły niejednokrotnie obejmowali w krótkim czasie wysokie urzędy w lokalnym wymiarze sprawiedliwości oraz stanowili większość członków „Grupy Agitatorów” komórki PZPR przy Sądzie Wojewódzkim w Szczecinie.

Copyright of Miedzy Oryginalem a Przekladem is the property of Ksiegarnia Akademicka Sp. zo.o and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Tematem artykułu jest działalność polityczna i wybory ideowe Konstantego Łubieńskiego (1910–1977), który swoją aktywność zawodową rozpoczynał w około piłsudczykowskim ruchu „mocarstwowym”. Zawsze wrażliwy społecznie, już przed 1939 r. zastanawiał się nad sposobami poprawy warunków życia robotników i ludności wiejskiej. W czasie II wojny światowej działał w podziemiu, dochodząc do stanowiska dowódcy obwodu Mielec Armii Krajowej. Akcja „Burza”, w której brał udział i aresztowanie przez Sowietów skłoniły go do poszukiwania nowych form działania. Po ucieczce z niewoli udzielał się w Stronnictwie Pracy, a następnie w grupie „Dziś i Jutro”, gdzie zasłynął proklamującym współpracę katolików z komunistami artykułem List otwarty do Pana Juliusza Łady. Dopiero w 1956 r., w dobie „odwilży”, poczuł się rozczarowany postawą Bolesława Piaseckiego, opuścił Stowarzyszenie „PAX” i został jednym z przywódców grupy „secesji”. Był liderem środowiska „bezpartyjnej lewicy demokratycznej”, które z tygodnika „Za i Przeciw” usunął Jan Frankowski. Po tych wydarzeniach Łubieński związał się z ruchem „Znak”, pracując w jego kole poselskim i warszawskim Klubie Inteligencji Katolickiej. Był zwolennikiem odejścia od neopozytywizmu, a jako ideowy socjalista opowiadał się za bliższą współpracą środowiska z władzami. Doprowadziło to do rozłamu w „Znaku”, którego symbolem stało się – afirmujące zmiany w konstytucji w 1976 r. – przemówienie sejmowe Łubieńskiego i wstrzymanie się od głosu nad ich akceptacją przez Stanisława Stommę. Łubieński, rozbijając „Znak” i tworząc Polski Klub Inteligencji Katolickiej, osiągnął sukces u schyłku życia, nie zdążywszy politycznie zdyskontować jego rezultatów.

Formed in October 1957, the Christian Social Association was founded on the basis of a breakaway group in the 'PAX' Association, referred to as 'secession'. In late September and early October 1957, its leader, Jan Frankowski, removed from the editorial board of the group's weekly Za i Przeciw leading 'secession' activists, who styled themselves 'nonaffiliated democratic left'. He established a small Catholic organisation which had a loyalist programme, and which was intended not to cause trouble for the authorities, gaining some political and economic concessions in return. However, Frankowski did not want to come into open conflict with the Church, a stance that irritated the communists, who wanted to strengthen the association in order to use it to fight the Episcopate and other Catholic groups. In the 1960s an opposition to Frankowski emerged within the organisation's leadership, seeking to activate the association. In 1968, the president of the association lost Zenon Kliszka's patronage, which, in the atmosphere of the March political purge, facilitated his dismissal. Zygmunt Filipowicz, an MP, became the new head of the organisation, but he drew his support from several activists who were in conflict with each other. The course of events within the association and the struggle between volatile coalitions resulted in 1972 in a clash between the general secretary, Kazimierz Morawski, and Stanislaw Jan Rostworowski, MP, both seeking to become the organisation's president. Both were Ministry of Internal Affairs agents and their conflict led to chaos throughout the organisation. In the end, with the support of the communists, Morawski became the president, while Rostworowski was marginalised. The Christian Social Association was unable to win political independence or genuinely increase its importance within the country's political system, and Rostworowski's attempts to change this state of affairs had a significant impact on his defeat. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

The author of the article analyses the media discourse of late socialist Poland through the lens of eroticised images. By doing so, the author puts forward a framework for understanding the media discourse of that period as a form of a constrained sexual revolution. The source base consists of the contents of two men's magazines published between 1987 and 1989 (Pan [Gentleman] and Playboy) as well as the TV show Sexcesses produced in 1985. Such sources allow us to critically analyse the key features of the discussions about sexuality in 1980s media. On the one hand, the article highlights the notable liberalisation of visual discourse that took place in the 1980s and the profound impact it had on Polish society. On the other -- it points to several constraints of this project. While in 1980s Poland heterosexual men were increasingly able to perform and reaffirm their sexual identities, the sexual revolution abetted by the official media did little to question the patriarchal social norms and left no room for emancipation outside this heteronormative framework. Women were portrayed as passive objects of the male gaze, while any suggestions of homoeroticism were dismissed outright. The article contains a critical analysis of such approaches, with the author arguing that the Polish sexual revolution had an inherently heteronormative and gendered character. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of Autobiografia is the property of University of Szczecin Press / Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecinskiego and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

The object of the study is to present the legal construction of sanitary law during the existence of People’s Republic of Poland. To this end, extensive remarks have been made on the distinction of sanitary law from the perspective of the key features of administrative law and an attempt has been made to define sanitary law. It has been established that, despite its numerous distinctive features, sanitary law still belongs to the system of substantive administrative law. Two developmental currents of sanitary law during this period were indicated. The first was the systematic development of regulation, both in terms of detail and substantive layer, as well as the number of regulatory acts. The second manifested itself in the independence of the public law branches covered by the pre-war sanitary law and their exclusion from the competence of the sanitary administration. The process of changes in sanitary law, especially at the material-legal level in the period after the World War II, was called in the pages of this article the disintegration of sanitary law. The thesis has been put forward that, in terms of the system, the sanitary administration in a certain sense “owes” its existence to the period of the People’s Republic of Poland; the structure and levels of sanitary-epidemiological stations shaped during this period still function. The contemporary sanitary law is a peculiar hybrid of legal solutions partly from the inter-war period and partly from the period of the People’s Republic of Poland, however, while the inter-war period was characterised by a considerable - for those times - integration of the system, in the period of the People’s Republic of Poland the political doctrine of the centralised state, by means of adopted decrees and laws, did not consolidate the framework of sanitary law developed before the outbreak of the World War II. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Artykuł koncentruje się na omówieniu serii powieści Alfreda Szklarskiego o Tomku Wilmowskim w kontekście zmieniających się konwencji powieści przygodowych dla młodzieży. W pierwszej części autor skupia się na klasycznych utworach podróżniczych z przełomu wieków oraz polskiej powieści kolonialnej. Następnie analizuje jeden z utworów przygodowych napisanych przez Szklarskiego w okresie okupacji oraz rozpatruje powieść Tomek w tarapatach jako ogniwo pośrednie między twórczością wojenną a cyklem o Wilmowskich. W dalszej kolejności omawia typy utworów przygodowych popularnych w okresie PRL-u. W części ostatniej, wykorzystując kategorie przygody, bohatera i nieprawdopodobieństwa, poddaje refleksji sposób, w jaki na kartach cyklu ujawniają się klasyczne cechy tekstów przygodowych.

Copyright of Studies in Politics & Society / Polityka & Społeczeństwo is the property of University of Rzeszow and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

This article attempts to describe the first Polish subculture that appeared in the Polish People's Republic in 1948-1956. Bikiniarze were characterized on the basis of 300 issues of the "Przekrój" magazine, published during the apogee of this subculture. The choice of this journal is justified by the desire to look at bikiniarze through the prism of a magazine which in communist times served as a "safety valve" and was not the right hand of the Polish authorities, which demanded the creation of a negative image of bikiniarze as presented in party press publications such as: "Sztandar Młodych", "Trybuna Ludu", or "Po Prostu". The characteristics of the subculture focus mainly on the image of a man - a bikiniarz, who is a symbol of this subculture and includes both a specific way of dressing and behaving, as well as lifestyle. The article also touches on the issue of a certain ambiguity of "Przekrój" itself, which is visible in the example of the magazine's attitude towards this subculture. This magazine played a certain game with censorship and resorted to various measures to smuggle non-propaganda content, including those about bikiniarze, who were oppressed by the authorities on its pages. This was done, for instance, by using: satire, fairy tales or poems. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

The model of socialist housing policy in Poland, which was shaped in the post-war period, changed as a result of the transformation associated with the political system after 1989. The aim of the publication is to identify and analyse the legal regulations on the organisation and tasks of the state administration in the field of housing management in the years 1944–1989. The characteristics of the housing situation in the Polish People’s Republic and the model of the socialist housing economy, influenced by the patterns coming from the Soviet Union, will be presented. Conclusions will be formulated on the tasks of the state administration in satisfying the housing needs of citizens in the Polish People’s Republic. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of Culture Context / Konteksty Kultury is the property of Jagiellonian University Press and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Rocznik Gdański is the property of University of Gdansk / Uniwersytet Gdanskim and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo is the property of University of Warsaw and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica is the property of Wydawnictwo Uniwersytetu Lodzkiego and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica is the property of Wydawnictwo Uniwersytetu Lodzkiego and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

The article is an attempt to interpret, in the spirit of utopian studies, articles and literary works published in the magazine "Problemy" in the years 1980-1985. It was a period of strong presence of wishful visions of reality in the Polish press, which resulted from the country's situation in the era of the Polish People's Republic. According to the research of such Western researchers as Ruth Levitas, the presence of utopian thinking was indicated in articles appearing in the popular science press. The focus was primarily on several topics of utopian thinking: cybernetic, transhumanistic, ecological, educational. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of Autobiografia is the property of University of Szczecin Press / Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecinskiego and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

The work of Andrzej Pilipiuk does not seem to pose significant interest to researchers of Polish literature, as evidenced by the negligible number of scientific texts on the novels written by this author. He seems to depreciate his literary output by calling himself mockingly the Great Hack Author. In the meantime, his books enjoy unflagging interest of readers who appreciate the prose writer’s ingenuity in creating new stories. This article aims to change the way people fi nd this work, showing that the writer has a lot to do offer when it comes to literary research. For this reason, I analyze the space of the bazaar in the series Wampir z… [Vampire of…] in terms of Foucauldian heterotopia. In the article I also take into account the literature describing the real Różycki bazaar, which inspired a prose writer to present the structure of this unusual place. In the course of the analysis will prove that this area (both real and literary) operates according to specific rules, and functioning within its boundaries without knowing them is almost impossible. Thus, it is what Michel Foucault called a heterotopia. An interpretation made in this way will also allow ‘open’ the work of writer Andrzej Pilipiuk to interdisciplinary research methods. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Niższe Seminarium Duchowne w Binczach powstało w lutym 1958 roku. Przeznaczone było dla dorosłych uczniów bez świadectwa maturalnego, ale pragnących kontynuować naukę na studiach teologicznych. Niższe Seminarium Duchowne w Binczach przez trzy lata swojej działalności podlegało inwigilacji komunistycznej Służby Bezpieczeństwa, ściśle współpracującej z urzędnikami państwowymi. Powołani tajni współpracownicy przekazali informacje o codziennym funkcjonowaniu seminarium oraz życiu prywatnym jego wykładowców, absolwentów i osób z nim związanych. Działania te powstały w wyniku komunistycznej polityki sekularyzacji, mającej na celu walkę z religią katolicką w całym kraju. Niższe Seminarium Duchowne w Binczach postrzegane jest jako ofiara tej polityki komunistycznej, gdyż zostało bezprawnie zamknięte 7 sierpnia 1961 r. Niższe Seminarium Duchowne w Binczach powstało w lutym 1958 roku. Przeznaczone było dla dorosłych uczniów bez świadectwa maturalnego, ale pragnących kontynuować naukę na studiach teologicznych. Niższe Seminarium Duchowne w Binczach przez trzy lata swojej działalności podlegało inwigilacji komunistycznej Służby Bezpieczeństwa, ściśle współpracującej z urzędnikami państwowymi. Powołani tajni współpracownicy przekazali informacje o codziennym funkcjonowaniu seminarium oraz życiu prywatnym jego wykładowców, absolwentów i osób z nim związanych. Działania te powstały w wyniku komunistycznej polityki sekularyzacji, mającej na celu walkę z religią katolicką w całym kraju. Niższe Seminarium Duchowne w Binczach postrzegane jest jako ofiara tej polityki komunistycznej, gdyż zostało bezprawnie zamknięte 7 sierpnia 1961 r.

The main aim of the article is to present the views of M. F. Rakowski on multidimensional German problem existing in the Polish People’s Republic in the years 1945-1989. The author’s intention is to present the evolution of the views of the long-time editor of the Polityka weekly on the German issue in the years 1957-1977. Based on the formulated research problem and the analysis of available sources, the following hypotheses can be formulated: – in the initial period of the development of the political career of M. F. Rakowski, his attitude to German issues was influenced by personal experiences, – at the turn of the 1950s and 1960s, M. F. Rakowski associated the rapid economic and political reconstruction of West Germany with Germany’s aggressive intentions to gain influence in Central and Eastern Europe and German efforts to revise the Yalta-Potsdam agreements, – after reaching the next levels of power in the party-state leadership of the Polish People’s Republic (PRL), M. F. Rakowski’s perspective of the assessment of Polish-West German relations underwent changes as evidenced by his activities. According to the author, M. F. Rakowski’s position on German issues evolved from reluctance to fascination. The article uses the historical method, analysis of sources and press content. The following methods also turned out to be useful: institutional and legal, comparative, behavioral and decision-making method. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

The article aims at presenting diverse architecture and urban planning projects which serve as examples of power demonstration. It is hardly a new phonomenon, since renditions of the personality cult in architecture dates back to antiquity. However, in this article the point of focus remains Poland, in particular the period of the Polish People’s Republic. What was selected for the analysis was the projects which symbolised the then manner of exercising power over the state. Therefore, the rebuilding of socialist Warsaw is mentioned, along with the Millennium Schools (Polish tysiąclatki), civil construction during the term of Edward Gierek, including the famous “Gierkówka” motorway, and some investments of lesser importance realized by lower ranking politicians. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Olga Załęska analyses the content of Barbara Hoff ’s articles in the “Fashion” column in the weekly “Przekrój” in the years 1954–1969. Załęska conducted her research by taking into account the cultural, social and political context of the Polish People’s Republic, and primarily focusing on its unofficial class structure. Załęska argues that Hoff ’s publications had a significant symbolic meaning as tools of class struggle and of opposition to the ruling political power. Thus, they corresponded with the attitude of he intelligentsia whom this weekly brought closer together (as in the case of Leopold Tyrmand). In the “Fashion” column we can detect elements of the bourgeois habitus, which Hoff propagated among readers representing various social classes. Załęska analyses class aspects of Barbara Hoff 's educational message. Later statements by Hoff and members of the intelligentsia revolving around “Przekrój” ascribe a subversive potential to fashion as a way to resist the socialist system. Załęska explores this thesis, its defense made plausible by the assumption that the “resistance against the ruling power” is understood as a struggle with that power’s aesthetic and cultural aspect. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of Review of Historical Sciences / Przegląd Nauk Historycznych is the property of Wydawnictwo Uniwersytetu Lodzkiego and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

This article aims to expand information on the life and academic career of a historian from Łódź, the co-founder of Polish post-war Byzantine studies – Halina Evert-Kappesowa. Based on student files preserved at the University of Warsaw, as well as employee and promotion records in the Archives of the University of Łódź, the author has established facts such as the date and place of Kappesowa’s birthday, subsequent stages of education and reasons for her delayed promotions. She has also addressed Evert-Kappesowa’s achievements and their reception. This paper provides vital additions to the debate on the contribution of female historians to the development of Polish history. The text consists of two parts; the first is devoted to the biography of the heroine and her research interests. The second concerns the course of her scientific career.

The article presents Józef Korycki, called Janosik Podlaski, described in the accounts of his three friends. The source material was developed with the biographical method and subjected to critical analysis. The accounts revealed the axiological ambiguity of Korycki’s activities, as well as the differences in opinions about his activities. In the eyes of the communist propaganda, Janosik Podlaski was a common criminal. However, in the memory of friends he remained a good man, loyal to his homeland and devoted to the Podlasie community. In addition to presenting the recollections of Korycki, the article offers a clear interpretation of activities of this outstanding man. Artykuł prezentuje postać Józefa Koryckiego, zwanego Janosikiem Podlaskim, opisaną na podstawie relacji trójki jego przyjaciół. Pozyskany w ten sposób materiał został opracowany w oparciu o metodę biograficzną i poddany krytycznej analizie. Relacje uwidoczniły niejednoznaczność aksjologiczną działalności Koryckiego, a także wynikającą z tego rozbieżność ocen prowadzonych przezeń działań. Ukazały zależność dotyczących jego osoby i czynów sądów wartościujących od perspektywy postrzegania. W ujęciu propagandy komunistycznych władz, Janosik Podlaski przedstawiany był, jako pospolity kryminalista. Natomiast w pamięci przyjaciół pozostał dobrym człowiekiem, wiernym ojczyźnie i oddanym podlaskiej społeczności. Artykuł ma na celu, oprócz prezentacji wspomnień o Koryckim, także przybliżenie rozstrzygnięcia dylematu w historycznej ocenie tej nieprzeciętnej postaci.

The history of the Solidarity trade union is divided into four periods: until December 13, 1981, the time of underground activity (until the beginning of 1989), the breakthrough years (1989–91) and after 1991. The article discusses in detail the sources for the history of the union on in the Lublin Province, the state of research, the history of undertaking scientific work in this area, to move on to presenting the structures of “Solidarity” farmers in the region and the history of their development by the communist political police. Historia związku zawodowego „Solidarność” dzieli się na cztery okresy: do 13 grudnia 1981 r., czas działalności podziemnej (do początku 1989 r.), lata przełomu (1989–1991) oraz po 1991 r. Artykuł szczegółowo omawia źródła do dziejów związku na terenie województwa lubelskiego, stan badań, dzieje podejmowania prac naukowych w tym zakresie, by przejść do przedstawienia struktur „Solidarności” rolników w regionie i historii ich rozpracowania przez komunistyczną policję polityczną.

Celem artykułu jest prezentacja wstępnych wyników badań nad prozą nurtu chłopskiego powstającą w Polsce w latach 60., 70. i 80. XX w. w kontekście dominującego w PRL dyskursu o awansie społecznym wsi. Kategorie dyskursów hegemonicznych i kontrhegemonicznych posłużą autorce do roboczego określenia dwóch skrajnych wersji opowieści o chłopskości: tej konstruowanej przez władze PRL i tej podważającej ją, a niekiedy sutuującej się do niej w kontrze, która wyłania się z prozy nurtu chłopskiego. Przegląd literatury pokazuje, że proza ta była ważną uczestniczką procesów komunikacyjnych dotyczących kształtowania figury chłopskości w polskiej kulturze powojennej i jako taka może stanowić jedno ze źródeł rewizji historii Polski w ramach „zwrotu ludowego”.

As early as August 1980, the GDR authorities were monitoring their communist allies in Poland to see if there were any plans to suppress the ongoing strikes and later to pacify the Independent Self-Governing Trade Union “Solidarność”. Reports on this topic were provided by the Ministry for State Security (Stasi), military intelligence and the embassy in Warsaw, among others. Initially, such information was coming in only sporadically. With time – and especially since September 1981 – more regularly and more in-depth. Specific undertakings were reported: prepared lists of arrests, plans for a military takeover of the mass media and the dissolution of all political parties. Still, these signals were underestimated by the East German analysts. They ignored General Wojciech Jaruzelski’s growing readiness to confront the opposition and preferred to trust these voices in the Polish United Workers’ Party that expressed doubts about the ability of the First Secretary to use force. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

The economic crisis, which had been started since the mid-1970s, was one of the main factors in the outbreak of the Solidarity revolution. The birth of Solidarity did not make the problem disappear. The Solidarity delegates were well aware of this. Although political issues aroused most emotion during the debates, economic themes were constantly present. Most of the delegates for the congress speeches referring to economic reforms were limited to general statements about the necessity of reforms, without specifying how they were to look like. Most of the demands of the delegates were of a leftist and socialist nature. Liberal ideas, such as Stefan Kurowski’s concept, were extremely rare. The analysis of the economic discourse shows very clearly that, as befits a trade union, the Solidarity pushed through the reform ideas which were the least harmful for the poorest part of society, saw the need to introduce aid measures, and often wanted to burden the representatives of the communist nomenclature with the costs of the reforms. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

After martial law was imposed, strikes broke out all over Poland. The cradle of Solidarity in Szczecin—the Adolf Warski Shipyard, was the key centre of resistance in Western Pomerania and one of significance in all of Poland. After 13 December 1981, the Inter- -Enterprise Strike Committee was established there, spearheaded by Mieczysław Ustasiak and Andrzej Milczanowski. The authorities wanted to suppress the protests as quickly as possible. On the night of 14–15 December, army troops and police (MO) units entered the plant; several dozen people were arrested. The members of the strike leadership were subsequently brought before a military court in Bydgoszcz. In a show trial in March 1982, some of them were sentenced to imprisonment (the highest sentence was five years) and loss of civil rights. Although deprived of leadership, the strike at the Shipyard continued in shifts until 18 December, when the authorities, unable to cope with how the situation unfolded, suspended the plant’s operations and began to lay off and vet the workforce. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of Porównania / Comparisons. A Journal on Comparative Literature & Interdisciplinary Studies is the property of Adam Mickiewicz University Poznao, Press of "Poznanskie Studia Polonistyczne" and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Rocznik Gdański is the property of University of Gdansk / Uniwersytet Gdanskim and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)