Search

Jesteśmy nieustannie bombardowani strumieniami informacji. Dotyczy to także nowych faktów z dziedziny nauki – ich liczba narasta lawinowo. Tę broszurę przygotowaliśmy specjalnie dla Ciebie po to, by w przystępnej i zwięzłej formie, niejako „w pigułce”, pokazać Ci szereg ciekawych wyników pracy naszych Koleżanek i Kolegów z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN. Zobaczysz, że nauka, w tym przypadku fizyka, jest nie tylko atrakcyjna, ale łatwo staje się fascynującą przygodą. Co więcej, może ona w sposób jakościowy przemieniać nasze życie, o czym świadczy choćby rozpowszechnienie się internetu, który powstał z potrzeby komunikowania się w środowisku fizyków. Taka ciekawa i nowoczesna nauka nie zna granic geograficznych i międzyludzkich, a z ogromnym powodzeniem uprawiamy ją także w Polsce, w szczególności w Instytucie Fizyki Jądrowej imienia Henryka Niewodniczańskiego, największym instytucie naukowym Polskiej Akademii Nauk. W IFJ PAN szczycimy się tym, że pracując niekiedy w dużych, międzynarodowych zespołach badawczych, równocześnie jesteśmy dobrze znani jako część lokalnej i ogólnopolskiej społeczności. Liczni goście naszych serwisów www bardzo często czytają doniesienia popularyzatorskie, które od roku 2015 systematycznie publikujemy, a które następnie trafiają do internetowego serwisu EurekAlert! prowadzonego przez Amerykańskie Stowarzyszenie Rozwoju Nauki (AAAS). W trosce, by nie umknęła Ci drogi Czytelniku, żadna nowinka dotycząca nowoczesnej fizyki, zapraszamy do lektury doniesień lat 2016–2018.

2012 — Rok Bolesława Prusa. Sprawozdanie.

W tym roku Biblioteka UŁ w ramach Międzynarodowego Tygodnia Otwartej Nauki zaprosiła społeczność UŁ i wszystkich zainteresowanych nauką na prezentacje i szkolenia online adresowane do pracowników, doktorantów i studentów UŁ, ale także do uczniów liceum i nauczycieli. Spotkania w przestrzeni wirtualnej koncentrowały się na różnych formach otwartości nauki – od narzędzi umożliwiających każdemu obywatelowi uczestniczenie w badaniach naukowych, przez otwarte publikowanie i narzędzia analityczne, po inne sposoby dzielenia się nauką ze światem poza murami uniwersytetu. "MammalNet - i ty możesz zostać naukowcem" - MammalNet jest europejskim projektem nauki obywatelskiej, angażującym wszystkich zainteresowanych w działania związane z ochroną dzikiej przyrody w Europie. Projekt oferuje darmowe aplikacje (do pobrania na telefon lub działające online), które pozwalają każdemu (zarówno naukowcom, jak i amatorom) uczestniczyć w gromadzeniu danych na temat ssaków. Projekt jest finansowany przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). "Otwartość nauki, promocja i popularyzacja: zmienne punkty widzenia, realne potrzeby" - Co tak naprawdę daje nam publikowane w formule open access? Na to pytanie odpowie naukowiec i popularyzator nauki – prof. Krzysztof Pabis. Bazując na własnym doświadczeniu, opowie o wykorzystaniu otwartych baz danych do badań zmian klimatycznych w oceanach i wspólnie z uczestnikami spotkania zastanowi się nad znaczeniem otwartości w popularyzacji badań naukowych. Jakie narzędzia możemy wykorzystać, by udostępnić i uatrakcyjnić naukę? Czy trudno jest wydać książkę w formacie open access? Książki, artykuły, YouTube, podcasty, referaty, lekcje, gry planszowe – nauka otwiera się dziś na wiele możliwości. "Możliwości narzędzi analitycznych w kontekście zrównoważonego rozwoju SDGs" - Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 zawierająca Cele została przyjęta przez wszystkie 193 państwa członkowskie ONZ. W państwach członkowskich różne organizacje monitorują tę kwestię, specjalnie powołane agendy rządowe lub krajowe urzędy statystyczne. Ale czy nie zastanawiasz się jak Ty jako naukowiec lub twoja instytucja partycypujecie w globalnych wyzwaniach? Może słyszałeś o jakiś innych możliwościach finansowania badań powiązanych z SDG i chciałbyś sprawdzić czyje publikacje tam się pojawiają? Nasze webinarium to dobre miejsce na postawienie pierwszego kroku w kierunku analizy SDG z perspektywy bibliometrycznej. Podczas spotkania poruszymy następujące tematy się: - Gdzie szukać informacji odnośnie SDG, - SDG, a publikacje, cytowania i wskaźniki, - Wstęp do analizy - czy moje publikacje wpisują się w SDG?, - Jak może mi w tym pomóc SciVal i Scopus. "Otwarte dane badawcze a globalne wyzwania" - W świetle takich wyzwań, jak globalne zmiany klimatyczne czy pandemia, otwarta nauka stała się sprzymierzeńcem w poszukiwaniu globalnych i lokalnych rozwiązań, i jak nigdy dotąd nie była tak potrzebna i oczekiwana. Rzetelność i wiarygodność naukowa, transparentność procesu badawczego oraz równy dostęp do zasobów naukowych motywują europejskich decydentów i agencje finansujące badania do wdrażania polityk zmierzających do globalnej transformacji nauki w otwartą naukę. Proponowana prezentacja będzie poświęcona zagadnieniu otwartych danych badawczych w kontekście wdrażania Polityki Otwartego Dostępu Narodowego Centrum Nauki. W czasie spotkania odpowiem na pytanie w jaki sposób naukowcy i instytucje badawcze mogą uczestniczyć w procesie otwierana danych badawczych w świetle krajowych i europejskich regulacji.

Autor publikacji w swojej pracy podjął temat polskiego etosu narodowego, skupiając się na jego roli w kształtowaniu dwóch kontrastowych formacji kulturowych: szlacheckiej i chłopskiej oraz zasygnalizować istnienie etosu rzemieślniczego i mieszczańskiego.

Poprawa sytuacji na rynku pracy prowadzi do szybkiego wzrostu wynagrodzeń i łatwości zmiany miejsca pracy. W tych warunkach działające na nierynkowych zasadach podmioty publiczne realizujące usługi społeczne stają się mało atrakcyjnym, niekonkurencyjnym miejscem pracy. Podstawową przyczyną takiego stanu rzeczy jest ich niska elastyczność płacowa, wynikająca z tego, iż oferowane tu wynagrodzenia regulowane są przepisami prawa i planami finansowymi bazującymi na przeszłości. The improvement of the situation on the labour market leads to a rapid increase in wages and ease when considering a change of workplace. In such conditions public entities that do not work according to market principles become less attractive, non-competitive workplaces. The basic reason for this state of aff airs is their low wage fl exibility resulting from the fact that wages off ered by those workplaces are regulated by law and fi nancial plans based on the past. This article is an attempt to present the issues faced by the social services sector in a comprehensive manner in the conditions of low unemployment – a Polish reality staring us right between the eyes.

Niniejsza ekspertyza ma charakter wdrożeniowy i została wykonana przez zespół badawczy pod kierunkiem prof. UŁ, dr. hab. Marcin Wójcika z Uniwersytetu Łódzkiego (dyscyplina badawcza: geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna). Inteligentny rozwój obszarów wiejskich (smart rural development) jest stosunkowo nową koncepcją w polityce społecznej, ekonomicznej i przestrzennej Unii Europejskiej. Po 2020 r. koncepcja ta może stać jedną z wiodących w planowaniu działań, które będą wymagały wsparcia finansowego z funduszy europejskich, w tym programów rozwoju wsi i rolnictwa. Ważne jest zatem aby już w chwili obecnej samorządy terytorialne przygotowały się do opracowania dokumentów (strategii rozwoju inteligentnego gminy) lub uzupełnienia już istniejących zapisów (np. w strategii rozwoju gminy) o priorytety, które będą wynikały ze wzrastającego nacisku na tworzenie i wdrażanie różnych innowacji, zwłaszcza technologicznych w płaszczyznach społecznych, ekonomicznych i środowiskowych. Aktywność aktorów rozwoju lokalnego (samorządów, społeczności wiejskich, instytucji wsparcia) ma na celu szybszą modernizację obszarów wiejskich, nie tylko ekonomiczną, ale taką, która będzie budowała coraz bardziej świadome postawy obywatelskie i wspólnotowe. Istota takiego rozwoju opiera się m.in. na modernizacji różnych usług publicznych i usług samorządu dla społeczności lokalnych (zadania gminy) za pomocą technologii cyfrowych, które mają wspomagać szybszy przepływ informacji do mieszkańców wsi, ograniczyć liczbę wyjazdów poza miejsce zamieszkania w celu skorzystania z usług, a w konsekwencji prowadzić do poczucia wzrostu jakości życia. Publikacja zrealizowana w ramach projektu "Inteligentny rozwój obszarów wiejskich (smart rural development): koncepcja, wymiary, metody. Ekspertyza naukowa", współfinansowana jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej "Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich" Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 – Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Ce texte présente les formes qu’a prises et que revêt la coopération scientifique en géographie entre la France et la Pologne dans les dernières décennies. Celle-ci s’appuie sur l’entretien de relations de longue durée entre des établissements et des personnes. Nous présentons et analysons quelques aspects de cette coopération, au niveau régional et national, ainsi que la liste des thèses de géographie sur la Pologne préparées en France depuis les années 1980. En l’état actuel, nous pouvons dégager cinq thèmes principaux thèmes de recherche occupant aujourd’hui ou à l’avenir les chercheurs des deux pays : 1) L’Europe, l’Union Européenne et toutes les questions essentielles à cette échelle 2) L’urbanisation européenne 3) L’agriculture, la production et la qualité de l’alimentation 3) Les espaces ruraux, le développement local, le tourisme et le patrimoine 3) La gouvernance des risques dans le développement régional., Ten tekst przedstawia jakie formy miała i ma kooperacja naukowa polsko-francuska w dziedzinie geografii w ostatnich dekadach. Opiera się na utrzymanie długofalowych związków między uczelniami i osobami. Przedstawiamy i analizujemy główne aspekty tej kooperacji, na szczeblu regionalnym oraz narodowym, oraz listę prac doktorskich o Polsce które zostałe wykonywane we Francji od lat 1980. Na chwilę obecną możemy wyróżnić pięć głównych tematów, którymi zajmują się wspólnie geografowie polscy i francuscy, a które jednocześnie w przyszłości nadal mogą być istotnymi elementami tej współpracy. Są to: 1) Europa, Unia Europejska i cały szereg zagadnień, które są istotne w tej skali badań 2) Urbanizacja europejska 3) Rolnictwo, produkcja i jakość żywności. 4) Obszary wiejskie, rozwój lokalny, turystyka, dziedzictwo. 5) Zarządzanie ryzykiem (ryzyko w rozwoju regionalnym).

Celem artykułu jest przedstawienie procesu automatyzacji kodowania tekstów pochodzących z mediów społecznościowych. Wdrożenie tego procesu pozwala na ilościowe potraktowanie jakościowych metod analizy treści. W efekcie otrzymujemy możliwość przeprowadzenia analizy na korpusach liczących setki tysięcy tekstów, które są kodowane w oparciu o ich znaczenia. Jest to możliwe dzięki wykorzystaniu algorytmów uczenia maszynowego (ML). Omawianą metodę kodowania prezentujemy na przykładzie projektu oznaczania „mowy nienawiści” w tekstach pochodzących z polskich forów internetowych. Kluczowym problemem jest precyzyjna konceptualizacja i operacjonalizacja tej kategorii. Pozwala to na przygotowanie dokładnej instrukcji kodowej oraz przeprowadzenie treningu zespołu kodującego. Efektem jest podwyższenie współczynnika zgodności kodujących. Oznaczone teksty zostaną wykorzystane jako dane treningowe dla metod automatycznej kategoryzacji opartych o algorytmy uczenia maszynowego. W dalszej części artykułu opisujemy zastosowane metody kodowania automatycznego. Tekst kończy podsumowanie wskazujące na czynniki, które są kluczowe dla procesu badawczego wykorzystującego uczenie maszynowe. The purpose of this article is to present the process of automatic tagging of hate speech in social media. The implementation of this process allows for quantitative treatment of qualitative methods: analysis on the corpora of hundreds thousands of texts based on their meaning. The process is possible through algorithms of machine learning (ML). The example of the hate speech designation project in texts from Polish online forums is presented. The key issue is the precise of conceptualization and operationalization of category “hate speech.” This allows for preparing specific instructions and conducting the training code unit. As a result we get higher rates of inter-coder agreement. Marked texts will be used as training data for automated categorization methods based on ML algorithms. Then we describe the course of machine coding. This article also seeks to establish problems associated with automatic coding of hate speech and propose solutions. In summary, we point the factors that are crucial to the research process that uses machine learning.

The article deals with the causes and manifestations of the process of disappearing remembrance of war cemeteries from the area of combats on the Rawka and the Bzura rivers during the Great War. The disappearance of the war cemeteries from the landscape and from the social consciousness we describe on the example of one of the communes included in the framework of the project Archaeological revival of the memory of the Great War (acronymically described as ARM). We discuss the attempts to determine the number of resting places of the fallen soldiers as well as the ways to achieve better understanding of cause-and-effect relations, which brought about the current condition of these places. Resulting from war operations of the First World War led from December 1914 to July 1915, tens of thousands of soldiers of Russian and German troops lost their lives in this region. The remains of the fallen in battle, those never buried, and those deposited in war cemeteries and war graves – were left behind on the battlefield. It is worth mentioning that the remains of the fallen, previously unburied soldiers, will be buried in ossuaries, whose foundation we (as archaeologists) postulate in the context of two war cemeteries. One of the recommended places (Joachimow- Mogily War Cemetery) is situated in the area of discussed here Bolimow commune and the other is in the area of the Nowa Sucha commune (Borzymowka War Cemetery).Referring to the disproportion between the number of places currently regarded as war cemeteries (in the formal and conservatory sense) and the potential number of actual resting places of soldiers killed in the battles of the Rawka and the Bzura in 1914–1915 (in the ontological and humic sense), we confronted what is real with what is formal. This prompted us to ask the following questions: why were the war cemeteries from the First World War left out from the study area; how does this obliteration manifest itself and what contributed to the fact that these cemeteries were deprived of the status of protected places – despite the applicable legal provisions? Helpful in recognition of the undertaken problems was the confrontation of data that made up various forms of prolonging the memory of the Great War such as: ‘archives’ memory’, people’s memory, ‘memory of earth’. These include: • results of the archaeological research identification of selected sites related to military operations through analysis of archival and contemporary aerial photographs and the Digital Terrain Model (DTM – generated from the Airborne Lasser Scanning data, as part of the ARM project, as well as surface surveys and survey excavations of selected objects etc.); • archival data (Files of the City of Łowicz, Chronicle of Łowicz history from the first 9 months of the Great War 1914–1915, W. Tarczynski, Files of Bolimow Commune, regimental books, wartime memoirs etc.), • information obtained by using ethnographic methods (interviews with inhabitants of the region where the battle took place); • anthropological data (anthropological analyses of the remains of soldiers taken during archaeological research from outside war cemeteries).The outcome of correlation of these data is the presentation of the current state of resting places of soldiers killed between 1914 and 1915 in the area of Bolimow commune and a reflection on the links between the past and the present.Based on the critical analysis of the information available, we argue that archaeology can play the role of a common ground for the actions undertaken in relation to the difficult heritage of the not-so-distant past that we encounter in the case of material remnants of the Rawka and the Bzura rivers after the First World War.In our opinion, this example shows that the work of an archaeologist may constitute a unique and valuable field for socially engaged transdisciplinary research. It can also become the basis for reflecting on how far the war, cultural reevaluations and direct and indirect consequences of military actions affect the current state and constant transformation of the entangled anthropogenic and non-anthropogenic entities of the complex landscapes of the former battlefield as well as the landscape of remembrance of the Great War.

Celem niniejszego artykułu jest omówienie szczególnej formy krytyki obywatelskiej polskiego systemu demokratycznego jakim jest Ruch Kontroli Wyborów. Jest to organizacja, która w 2015 roku koordynowała ogólnopolską akcję mającą na celu obserwację przebiegu wyborów parlamentarnych w celu zapobieżenia wyborczym oszustwom. W artykule odwołano się do koncepcji krytycznych obywateli zaproponowanej przez Pippę Norris i jej współpracowników The aim of this article is to present a particular form of civil critique of Polish democratic system with a focus on its institutional dimension. The case study selected for the paper is the Movement for the Electoral Control (Ruch Kontroli Wyborów), an organization which in 2015 coordinated a national action whose goal was to observe parliamentary elections in order to prevent a wide scale electoral fraud which had allegedly taken place during 2014 local elections. The article refers to a theoretical framework of critical citizens by Pippa Norris.

Artykuł prezentuje sylwetki dyrektorów jednej instytucji kultury – zatrudnionego w latach 80. organizatora placówki i jego następcy – wyłaniające się z ustrukturyzowanych wywiadów. Ich wypowiedzi szkicują obraz przemian, jakie dotknęły tego typu placówki w wyniku transformacji ustrojowej i gospodarczej, związanych między innymi z reformą samorządową i decentralizacją polityki kulturalnej po 1989 roku. Pierwsza część artykułu zawiera opis założeń i metodologii projektu, z którego pochodzą omawiane wywiady oraz opis materiału empirycznego. Porównawcze zestawienie wypowiedzi obu dyrektorów poprzedzają krótkie metryki. Prezentacja mikronarracji podzielona jest na 4 obszary tematyczne: analizę przebiegu karier zawodowych obu narratorów (droga do instytucji), wizję instytucji rekonstruującą sposób ujmowania przez badanych roli ośrodków kultury i przypisanych im zadań, funkcjonowanie instytucji i potencjalne przeszkody w jej działalności oraz obraz odbiorców kulturalnej oferty. Całość zamyka analiza zestawiająca najbardziej interesujące wątki, które pojawiły się w wypowiedziach obu dyrektorów, pomagające odpowiedzieć na pytania związane z charakterem transformacji instytucji kultury. Jednym z ważniejszych jest to, w jaki sposób obecny kształt tego typu ośrodków jest wypadkową istniejących już struktur zderzonych z nowymi wymaganiami stawianymi przed zinstytucjonalizowaną kulturą, a związanymi z takimi obszarami, jak funkcjonowanie społeczeństwa obywatelskiego czy nastawienie na rozwój przemysłów kreatywnych. The article presents the silhouettes of directors of one cultural institution—its organizer and his successor. Their statements reflect the changes that have affected this type of facilities and resulted from political and economic transformation. These changes were related to the reform of local government and decentralization of cultural policy after 1989. The first part of the article contains a description of the assumptions and methodology of the project from which the interviews at hand derive, as well as a description of empirical material. A comparative summary of both directors’ statements is preceded by their short metrics. The presentation of micro-narratives is divided into four thematic areas: the careers of both narrators, the vision of the institution (the role of cultural centers and their assigned tasks in respondents’ opinions), the principles of operation and potential obstacles to institutional activities, anticipated recipients of the cultural offer. Overall, the analysis of the most interesting topics that appeared in the statements of the two directors, which may be helpful to answer questions related to the nature of the transformation of cultural institutions, closes the whole study. One of the most important points is how the current shape of the centers of this type results from the clash of existing structures with new requirements posed to institutionalized culture, and the functioning of civil society, as well as the development of creative industries, related to the areas at hand.

The text presents the approaches of seven women who while working or cooperating with prison officers conduct theatre activities in prisons or probation centres. Among them there are ‘uniformed women’ – the functionary and the nun; ‘institutionalized ones’ – those professionally involved with the theatre – the actress, the playwright and the director and the community workers who after completing drama studies devoted themselves to community arts projects. ‘My heroines’ following in Antygona’s footsteps introduce into prisons, which are the structures of oppression, the element of revolt without a riot. Their ‘disobedience’ (after Jacques Derrida) manifests itself in as different ways as their attitudes. Tekst prezentuje postawy siedmiu kobiet pracujących (współpracujących) ze służbą więzienną i realizujących w polskich zakładach karnych i aresztach śledczych działania teatralne. Wśród liderek polskich teatrów więziennych są: „kobiety zuniformizowane” (funkcjonariuszka i siostra zakonna), kobiety zinstytucjonalizowane (teatralnie) – zawodowo związane z teatrem (aktorka, dramaturżka i reżyserka) i społecznice, które choć posiadają wykształcenie teatralne, życie zawodowe związały z realizacją projektów artystyczno-społecznych. „Moje bohaterki”, podążając śladem Antygony, wnoszą do więzień – pewnych siebie „struktur przemocy” – element buntu bez buntu. Ich różnie manifestowana „nie-pokora” (za Jacques’em Derridą), stanowi esencję różnie realizowanych postaw. Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.

Artykuł opisuje słownictwo religijne i sposób jego przedstawienia w Wielkim słowniku języka polskiego PAN. Autorka charakteryzuje główne kręgi pojęciowe, w których skupiona jest leksyka religijna, analizuje zastosowane w opisie kwalifikatory chronologiczne, stylistyczne i pragmatyczne. Zwraca uwagę na jednostki leksykalne nowe, nienotowane we wcześniejszych słownikach. The article describes the religious vocabulary and the way it is presented in the Great Dictionary of the Polish Language of the Polish Academy of Sciences. The author characterizes the main conceptual circles in which the religious vocabulary is focused, and analyzes the chronological, stylistic and pragmatic qualifiers used in the de scription. She draws attention to new lexical units, not listed in previous dictionaries.

Stanowisko w dyskusji dotyczącej możliwości uprawiania polityki poza konfliktem.

Artykuł wprowadza nieznaną na polskim gruncie kategorię "gay gothic" czy "queer gothic" i wskazuje jej antycypacje w badaniach Marii Janion. Zasadniczym przedmiotem rozprawy jest interpretacja powieści w odcinkach "Skandal w Wesołych Bagniskach" Michała Choromańskiego, wydana książkowo kilkadziesiąt lat po premierze prasowej. Jedna z hipotez sugeruje, że powieść ta mogła zainspirować Witolda Gombrowicza do napisania "Opętanych". Powieść Choromańskiego czytana jest jako pastisz powieści gotyckich i zarazem nagromadzenie ówczesnych kulturowych tropów homoseksualności (aluzje do dzieł Iwaszkiewicza, Witkacego, Czechowicza, Sobańskiego). The article introduces the category of "gaygothic " or “queer gothic”hitherto unknown in Poland and indicates its anticipations in Maria Janion’s work. The textfocuses on interpreting the episodic novel “Skandal w Wesołych Bagniskach [Scandal in Merry Swamps] by Michał Choromański, published in book form several decades after its original release in newspapers. One hypothesis suggests that this novel could inspire Witold Gombrowicz to write "The Possessed". Choromański’s novel is read as a pastiche of Gothic novels and at the same time contemporary accumulation of cultural tropes of homosexuality (allusions to works by Iwaszkiewicz, Witkiewicz, Czechowicz or Sobański). Publikacja dofinansowana przez katedry literaturoznawcze Instytutu Filologii Polskiej UŁ

Stanowisko w dyskusji dotyczącej możliwości uprawiania polityki poza konfliktem.

Celem artykułu jest analiza metodologicznych aspektów prowadzenia badań w obcym kulturowo środowisku, w sytuacji różnic językowych i różnych identyfikacji narodowych badacza i rozmówcy. Analiza problemu podjęta została na przykładzie badań terenowych zrealizowanych przez polską badaczkę na Ukrainie. Staram się odpowiedzieć na pytanie, czy odmienna narodowość ma w takiej sytuacji wpływ na interakcję z rozmówcami oraz otrzymywany materiał, czy jest ona obciążeniem czy zaletą, a także w jaki sposób można ten wpływ kontrolować. Interesuje mnie kwestia kontaktu z rozmówcami i interakcji podczas samego wywiadu oraz różnego rodzaju przypadki modyfikowania narracji przez rozmówcę ze względu na odmienną identyfikację narodową badacza. Prezentację poszczególnych problemów pojawiających się w toku realizacji badań i analizy materiału ilustruję fragmentami nagranych w ramach badań wywiadów. The aim of the article is to analyze methodological aspects of implementing research project in a culturally different environment where language and national identity difference between interviewee and interviewer is present. The analysis is based on the fieldwork done by the Polish researcher in Ukraine. I try to answer whether different nationality influences in such situation the interaction with the interviewees and the results of the research, whether it is a burden or an advantage, and how this possible influence can be controlled. I am interested in issues of contact with the interviewees and interaction during the interview as such, as well as various kinds of the narrative’s modification made by the interviewee because of the different nationality of the researcher. I illustrate the following problems with citations of the interviews conducted within the frame of the project.

Anotacja lingwistycznawNKJPwspierana była szeregiem narzedzi nawszystkich poziomach korpusu. W tym rozdziale prezentujemy trzy podstawowe narzedzia wykorzystywane do anotacji jednostek nazewniczych: - SProUT - uzywany do wstepnej anotacji automatycznej podkorpusu milionowego w oparciu o zasoby leksykalne i gramatyki; - TrEd - słuzacy jako srodowisko do recznej poprawy anotacji wykonanej SProUT-em; - prototyp narzedzia statystycznego słuzacego do automatycznej anotacji pełnego korpusu. Rysunek 13.1 przedstawia przepływ danych podczas anotacji podkorpusu milionowego. "Czyste" teksty pochodzace z podkorpusu były najpierw przetwarzane przez system SProUT w celu automatycznej identyfikacji i klasyfikacji jednostek nazewniczych zgodnie z załozeniami anotacji. Nastepnie wyniki SProUT-a były konwertowane na format narzedzia TrEd zwany PML. TrEd słuzył jako edytor drzew anotacyjnych - dzieki niemu dla kazdego fragmentu tekstu dwaj niezalezni anotatorzy mogli przegladac, poprawiac i uzupełniac wyniki anotacji wstepnej, a tak zwani superanotatorzy - rozstrzygac niezgodnosci decyzji anotatorów. Po ukonczeniu superanotacji plik wynikowy był konwertowany z formatu PML na ostateczny format zgodny ze standardem TEI P5. Na rys. 13.2 pokazany jest przepływ danych w anotacji pełnego korpusu NKJP. Narzedzie statystyczne oparte na metodzie CRF (Conditional Random Fields; pol. warunkowe pola losowe; Wallach 2004, Sutton i McCallum 2007) tworzyło statystyczny model jezyka w oparciu o korpus milionowy, a dokładniej o jego poziom tekstowy, segmentacyjny, morfoskładniowy i poziom jednostek nazewniczych. Model ten był nastepnie stosowany do automatycznej anotacji pełnego korpusu.

Czytanie głównego dzieła Tönniesa w języku polskim może czytelnika doprowadzić do konkluzji, że, według autora, to stowarzyszeniowość jest główną cechą nowoczesnego społeczeństwa. Bliższa lektura ujawnia, że to nie stowarzyszenie, ale społeczeństwo jest głównym przedmiotem analiz, i to szczególny jego rodzaj, czyli społeczeństwo cywilne opisane przez autora jako społeczeństwo ekonomiczne. To nie stowarzyszeniowość, ale ekonomiczna działalność jest dla Tönniesa podstawową właściwością nowoczesnego społeczeństwa. While reading a Polish translation of Community and Society of Ferdinand Tönnies one may conclude that it is associationism that constitutes the main attribute of modern society. It is so because translator decided to write about association instead of society in a place of a word Gesellschaft. However, closer lecture makes one come to the conclusion that in his book Tönnies referred not only to the society but to a special kind of society – a civil society, that was also described as an economic society. According to Tönnies it is not associationism but economic activity that is a main attribute of the modern society.

Znaczenie problematyki, jaką podejmuje Andrzej Boczkowski, trudne jest do przecenienia. (…) Autor bardzo umiejętnie rekonstruuje (…) wszystkie dylematy, wątpliwości i pęknięcia w ideologii procesu bolońskiego i edukacyjnych aspektach strategii lizbońskiej. Nie brakuje tu analitycznych rozróżnień, wnikliwych spostrzeżeń, błyskotliwych zestawień, które demaskują mało uświadamiane płycizny założeń ideologicznych, będących w równej mierze założeniami komercjalizacji systemu. (…) Nacisk na współgranie z wymogami rynku pracy ukazany został w sposób wieloczynnikowy, pogłębiony i krytyczny, szczególnie w odniesieniu do sytuacji, gdy wymogi rynkowe nie pokrywają się z wymogami ról społecznych i nie mogą być do nich redukowane, w szczególności – utożsamiane z autoteliczną wartością edukacji. (…) Przedstawione (…) analizy ukazują złożone relacje elementów całego systemu edukacyjnego i ewaluacyjnego w procesie monitorowania i podnoszenia jakości kształcenia. Znajdujemy tam pogłębione studium relacji wszystkich elementów systemu i choćby z tego względu publikacja tego typu jest współcześnie, w warunkach kolejnych reform systemu szkolnictwa wyższego, niezwykle potrzebna. Z recenzji prof. dr. hab. Leszka Korporowicza Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.

16 maja od godz. 9:00 Uniwersytet Łódzki i American Corner Łódź zaprosili członków społeczności akademickiej zainteresowanych promocją swoich osiągnięć naukowych. Seminarium z udziałem najbardziej znanych ekspertów od popularyzacji nauki w Polsce — Natalii Osicy oraz Aleksandry i Piotra Stanisławskich, a także młodych naukowców z UŁ, odbyło się w strefie coworkingowej Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego. Prowadzenie: Honorata Ogieniewska. Paweł Jarosiewicz: "Ekohydrologia to jeden z sześciu obszarów priorytetowych Międzyrządowego Programu Hydrologicznego UNESCO. Od ponad 20 lat zmienia sposób myślenia o zasobach wodnych, co w świetle ocieplającego się klimatu, ma kluczowe znaczenie dla naszej przyszłości. Zgodnie z misją UNESCO, nauka powinna być ściśle powiązana z edukacją oraz oddziaływać na społeczeństwo. Jak to zrobić? Jak wytłumaczyć światu skomplikowane procesy, tak aby każdy mógł je zrozumieć? Podczas wystąpienia zaprezentowane zostaną narzędzia, które można wykorzystywać w swojej pracy, zarówno lokalnie jak i globalnie, tak aby wyniki naszych badań zmieniały świat na lepsze." Dominika Kaczorowska-Spychalska: "Popularyzacja wiedzy wynikającej z realizowanych badań to obecnie kluczowy element kreowania marki własnej naukowca i uczelni, którą reprezentuje. To także sposób na zainicjowanie i zintensyfikowanie współpracy z biznesem i jednostkami administracji publicznej. Sprzyja to coraz silniejszemu powiązaniu prowadzonych badań z rzeczywistymi potrzebami rynku, stanowiąc jednocześnie inspirację dla każdej ze stron. Co jest ważne w kontaktach z mediami? Jakich błędów nie warto popełniać? Jak przełożyć swoją aktywność w mediach na dalszy rozwój naukowo-badawczy? Spróbujmy poszukać odpowiedzi!" Jakub Zasina: "Coraz większe znaczenie w upowszechnianiu dorobku naukowego mają narzędzia internetowe. Korzystanie z nich wydaje się szczególnie istotne z perspektywy osób znajdujących się na początku naukowych karier. Prezentacja skupi się zatem na poszukiwaniu odpowiedzi na następujące pytania: Z których narzędzi internetowych można korzystać w celu upowszechniania dorobku naukowego? Jakie funkcje oferują one swoim użytkownikom? Jak skutecznie zaprząc te narzędzia do warsztatu pracy naukowej?" Paulina Milewska: "Sprawdź istotne informacje o sobie i innych naukowcach w bazie Scopus. Dowiedz się więcej o dorobku naukowym współpracowników, poszukaj potencjalnych współautorek czy osób do nowego projektu badawczego albo sprawdź topowych naukowców z Twojej dziedziny. Spójrz na dorobek naukowy z perspektywy Twojej uczelni i porównaj z innymi instytucjami naukowymi z kraju lub zagranicy." Aleksandra i Piotr Stanisławscy: „️Niełatwa sztuka popularyzacji osiągnieć naukowych poprzez media społecznościowe" "Wystąpienia naukowców w telewizji – materiały audiowizualne" - popularyzacja nauki w social mediach – praktyczne wskazówki i przykłady. Natalia Osica: „️Widoczność, tożsamość, unikatowość w pracy naukowca".

Tekst ten prezentuje wybrane wnioski z badań nad capoeirą w Polsce. Koncepcja badawcza opierała się na założeniu, że badania mają charakter eksploracyjny. Świadomość, że stykam się ze środowiskiem „niszowym”, nowym i jeszcze nie okrzepłym w krajobrazie polskiej popkultury, miała istotny wpływ na wybór metody badawczej. Wybór eksploracyjnego typu studiów jest szczególnie uzasadniony, gdy badanie dotyczy środowisk mało znanych, nowych czy też radykalnie odmiennych, podkreśla się wtedy zwłaszcza potrzebę i poznawczą atrakcyjność badań tego typu środowisk. Kierując się podobnymi względami, w tekście starałam się przyjmować punkt widzenia badanych, pozostając w zgodzie z założeniami paradygmatu interpretatywnego, dla którego istotnym elementem badań jest wyjaśnianie zjawisk i dążenie do lepszego ich zrozumienia.

Awersyjne warunkowanie klasyczne, polegające na skojarzeniu stymulacji dotykowej jednego z rzędów wibrys, jako bodźca warunkowego (CS), z szokiem elektrycznym w ogon, jako bodźcem bezwarunkowym (UCS), wywołuje powiększenie rozmiarów funkcjonalnych reprezentacji stym ulowanych wibrys w korze somatosensorycznej myszy, co wykazano przy zastosowaniu pomiarów aktywności metabolicznej tkanki nerwowej [13]. Efekt ten ma charakter uczenia asocjacyjnego. Dane literaturowe wskazują, źe po zakończeniu treningu, w obszarach stanowiących reprezentacje stymulowanych wibrys dochodzi do wzrostu poziomu markerów GABAergicznego przekaźnictwa synaptycznego. Jak dotąd, brak jednak danych na temat modyfikacji funkcji neuronów korowych i ich połączeń, które mogą być efektem zmian plastycznych. Celem wykonanych badań było określenie, które elementy sieci neuronalnej kory somatosensorycznej ulegają modyfikacjom w efekcie awersyjnego warunkowania klasycznego. Badania prowadzone były metodami rejestracji elektrofizjologicznej ex vivo z pojedynczych neuronów whole-cell patch-clamp w skrawkach kory somatosensorycznej myszy, poddanych wcześniej warunkowaniu awersyjnemu. W pierwszym etapie badań przeprowadzono charakterystykę elektrofizjologiczną glutaminianergicznych neuronów pobudzających i GABAergicznych neuronów hamujących. Następnie rejestrowano postsynaptyczne prądy hamujące i pobudzające, powstające spontanicznie. Uzyskane wyniki wykazały, że warunkowanie awersyjne nie spowodowało zmian podstawowych parametrów elektrofizjologicznych komórek GABAergicznych i glutaminianergicznych. w skrawkach kory pochodzących z mózgów zwierząt poddanych uprzednio procedurze warunkowania klasycznego. Wykazano, że warunkowanie klasyczne nasiliło częstotliwość spontanicznych postsynaptycznych prądów hamujących (sIPSC) rejestrowanych w komórkach glutaminianergicznych w skrawkach kory pochodzących z mózgów zwierząt poddanych procedurze warunkowania klasycznego. W przeciwieństwie do tego, nie stwierdzono istotnych zmian w częstotliwości spontanicznych postsynaptycznych prądów pobudzających (sEPSC) rejestrowanych w komórkach GABA i glutaminianergicznych. Wyniki te potwierdzają hipotezę o nasileniu przekaźnictwa synaptycznego w połączeniach pomiędzy interneuronami GABAergicznymi a neuronami pobudzającymi, powstającym w efekcie treningu. Zaobserwowane nasilenie przekaźnictwa GABAergicznego stanowi, prawdopodobnie, wyraz adaptacyjnej modyfikacji sieci neuronalnej połączeń pomiędzy neuronami baryłki, której sens polega na zapewnieniu niezbędnej równowagi pomiędzy przekaźnictwem pobudzającym a hamującym w zmienionych warunkach, związanych z awersyjnym warunkowaniem klasycznym. Mechanizm zaobserwowanych zmian nie jest znany i wymaga dalszych badań. Zadanie pt. „Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcji czasopism naukowych wydawanych przez Uniwersytet Łódzki” nr 885/P-DUN/2014 dofinansowane zostało ze środków MNiSW w ramach działalności upowszechniającej naukę.

The paper presents a system for automatic content extraction from mammogram reports written in Polish. The system combines general information extraction (IE) techniques with external post-processing. The obtained data is normalized and linked to a simplified ontology. Then, the data is automatically grouped to form more complex structures, representing medical reports, and inserted to a database., W artykule omówiony jest pakiet programów służących do automatycznego wydobycia informacji zawartych w raportach mammograficznych. Do tego celu wykorzystano techniki ekstrakcji informacji wspomagane dalszym, zewnętrznym przetwarzaniem. Uzyskane dane są sprowadzone do ujednoliconej postaci i znormalizowane, zgodnie z uproszczonym opisem dziedziny. Następnie dane są grupowane w logicznie spójne bloki i zapisywane w bazie danych.

Opracowanie rozpoczyna się od przedstawienia wątpliwości interpretacyjnych pojęcia pomocy postpenitencjarnej, wynikających z używania go w ramach różnych tzw. społecznych dyscyplin naukowych, przy czym szczególny zamęt pojęciowy obserwowany jest na gruncie prawnym. W dalszej części scharakteryzowano pomoc postpenitencjarną we współczesnej Polsce, ze szczególnym wyeksponowaniem perspektywy instytucjonalnej. Jedną z takich instytucji jest Ośrodek Readaptacyjny „Mateusz” w Toruniu, będący przykładem aktywności organizacji pozarządowej w obszarze pomocy postpenitencjarnej. W zakończeniu zostało przedstawione narzędzie metodologiczne, wykorzystywane głównie do tzw. badań w działaniu (action research), w postaci laboratorium społecznego. Pomysł przeprowadzenia laboratorium społecznego w ośrodku „Mateusz” można traktować jako jedną z form testowania nowych rozwiązań problemów pomocy postpenitencjarnej w Polsce.

Artykuł jest próbą porównania dwóch zdjęć: słynnego portretu Migrant Mother autorstwa Dorothei Lange i wykonanego (w 1977 roku) przez Zdzisława Pacholskiego portretu przodownicy pracy. Oba obrazy zostały potraktowane w artykule jako pretekst do przedstawienia fotografowania jako swoistej gry, którą fotograf toczy z fotografowanymi i którą odbiorcy fotografii toczą z oglądanymi zdjęciami. Gra ta opiera się zdaniem autora na nieufności. Jej rezultatem – wówczas, gdy udaje się wytropić rozmaite manipulacje i kwestie, które miały pozostać ukryte – jest z jednej strony satysfakcja poznawcza, z drugiej jednak sukcesywne deprecjonowanie fotografii.

The regional council of Sieradz voivodship, which was held in Szadek, was usually a quiet gathering, but on 13 December 1622 Szadek was a scene of violent incidents. The starost of Piotrków arrived in Szadek with his suite of 300 men a day before the regional council and they occupied the inns which had customarily served other participants of the council. Fighting began, in which four men lost their lives. The author has made an attempt to reconstruct the tragic events in Szadek on the basis of documents preserved in Riksarkivet in Stockholm (correspondence and other documents), as well as other sources kept in the Chief Archive of Old Documents. Główny sejmik województwa sieradzkiego, który odbywał się w Szadku, uchodził za spokojny i wolny od zakłóceń. Niemniej 13 grudnia 1622 r. Szadek stał się miejscem krwawych wydarzeń. Podobno w przeddzień sejmu przybył do Szadku starosta piotrkowski Olbracht Starołęski w asyście ok. 300 mężczyzn, zajmując ze swoją świtą karczmy, które zwyczajowo służyły za nocleg innym uczestnikom sejmu. Następnego dnia wybuchł konflikt o wspomniane karczmy między częścią szlachty a starostą. Próby udobruchania obu stron podjęli się synowie i siostrzeńcy wojewody sieradzkiego Stanisława Bykowskiego. Strzały nieoczekiwanie oddane przez zwolenników Starołęskiego odebrały życie dwóm członkom rodziny Bykowskich. Rozeźlona szlachta szturmowała kwaterę starosty, zabijając dwóch jego ludzi. Starołęskiego uratowała interwencja posła królewskiego i marszałka sejmiku, przy czym wojewoda sieradzki zachował neutralne stanowisko. Krwawy incydent był konfliktem między zwolennikami króla, spowodowanym bardzo niefortunnym zbiegiem okoliczności.Autor artykułu podjął próbę odtworzenia przebiegu krwawego zajścia w Szadku na podstawie materiałów przechowywanych w sztokholmskim Riksarkivet (korespondencji oraz dokumentów dotyczących podpisanego w 1623 pojednania), a także innych źródeł zgromadzonych w Archiwum Głównym Akt Dawnych.

Właściciele dóbr kórnickich, Działyńscy i Zamoyscy, jako zagorzali polscy patrioci założyli w XIX wieku wspaniałą kolekcję biblioteczną i muzealną, koncentrując się na zbiorach polskich. Do tego należałoby dołożyć angielski anturaż przebudowanego zamku i ogrodu, w których były one eksponowane oraz szczyptę francuskiego stylu bycia w związku z ich częstymi pobytami wśród paryskiej Polonii. Włoskie klimaty były, ogólnie rzecz biorąc, dalekie od tego, na czy m skupiano uwagę w Kórniku. W zbiorach odnajdujemy jednak kilka świadectw tego, iż kultura włoska była uniwersalna i atrakcyjna bez względu na epokę i zainteresowania. Były to przejścia między kulturą włoską, zbudowaną na kulturze łacińskiej, a kulturą europejską, a więc i polską. Zrodziły się w wyniku podążania za trendami, nabywania włoskich przedmiotów i podróżowania na Półwysep Apeniński. W artykule przytoczonych zostanie kilka przykładów na poparcie tezy. Najwcześniejszy motyw włoski dostrzeżemy w XVIIII wieku, kiedy właścicielką Kórnika była Teofila Szołdrska-Potulicka z Działyńskich. Miała ona najprawdopodobniej włoski ogród, który istniał do połowy XIX wieku. Z całą pewnością nie możemy jednak tego stwierdzić, ponieważ źródła sugerują również założenie francuskie. Pozostałe pasaże związane są z XIX wiekiem. W salonach rozbrzmiewała muzyka włoskich kompozytorów oper. Na półkach bibliotecznych pojawiły się liczne stare druki i rękopisy włoskich autorów i wydawców, napisane w języku włoskim. Podróże do Włoch nie były ani częste, ani entuzjastyczne. Głównie stwarzały okazję do politycznej aktywności i spotkań z papieżem, a tylko przy okazji były turystyczną atrakcją. Jan Działyński prowadził na Półwyspie Apenińskim archeologiczne wykopaliska i nabywał przedmioty sztuki starożytnej. Włochy poznajemy oczami rodzin z Kórnika dzięki listom, książkom, kartom pocztowym, obrazom, przedmiotom. The Działyńskis and Zamoyskis from Kórnik were mainly associated with the Polish collection, the rebuilt English-style castle and frequent journeys to France. Italian motifs were unnoticeable at first glance which is shown to us by few, preserved sources. The universality and the attractiveness of the Italian culture made that it reached Kórnik but these were just transitions between the Italian culture built on the Latin culture and European thus Polish. They were the result of following trends, buying Italian items and travelling to the Apennine Peninsula. The paper presents several examples to support this thesis. The earliest proof comes from the 18th century when Kórnik was owned by Teofila Szołdrska-Potulicka née Działyńska. She probably had an Italian garden which existed until the middle of the 19th century, but we are not entirely sure because of the historical source materials that also show us the French one. The discussion continues to this day. Other examples are related to the 19th century. For example, the music of Italian opera composers resounded in salons. The most significant exemplification are numerous old prints and manuscripts of Italian authors and publishers, and in Italian. Travels to Italy were neither frequent nor enthusiastic. They mainly provided an opportunity for political activities and conversations with the Pope. Only by the way they were a tourist attraction. Jan Działyński conducted archaeological excavations there and acquired objects of ancient art. We get to know Italy through their eyes thanks to letters, books, postcards, paintings, objects.

Celem artykułu jest analiza Memorandum w sprawie gwarancji bezpieczeństwa w związku z przystąpieniem Ukrainy do Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej zawartego w 1994 r. między Ukrainą, Rosją, USA i Wielką Brytanią, nazywanego również Memorandum Budapesztańskim. Miało ono zagwarantować bezpieczeństwo Ukrainie w zamian za przekazanie Rosji znajdującej się na jej terytorium broni jądrowej. Po agresji Rosji na Ukrainę w 2014 r. memorandum stało się jednym z najczęściej przywoływanych instrumentów, które swoimi działaniami miała naruszyć Rosja. Celem artykułu jest odpowiedzenie na pytanie, czy memorandum jest wiążącym aktem prawnym czy może tylko porozumieniem o charakterze politycznym, jak również wskazanie na konsekwencje wyniku takiego badania.

Publikacja finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyzszego pod nazwą „Dialog” w latach 2018–2020 na potrzeby projektu Centrum Europejskiego Natolin Elektroniczna platforma transferu wiedzy i zasobow źrodlowych. Wizje roli Polski w Europie Środkowo-Wschodniej w koncepcjach geopolitycznych, gospodarczych i cywilizacyjno-kulturowych w XX w.

Tekst stanowi próbę reinterpretacji Habermasowskiej koncepcji sfery publicznej w dwóch kontekstach: a. w kontekście innych wariantów filozofii praxistowskich (Gramsciego i Bourdieu) oraz współczesnych teorii praktycznych na gruncie badań kulturoznawczych; b. w kontekście współczesnego kryzysu demokracji liberalnych, kariery populizmów polityczno-kulturowych oraz elitarystycznych reakcji na nie. Sięgając – krytycznie – do pracy Andreasa Reckwitza, staram się pokazać, że przeracjonalizowane teorie modernizacji – jak Habermasa – nie dostrzegły ważnego czynnika zmiany społecznej: kulturowego wymiaru nowoczesności, który z narzędzia emancypacji w fazie nowoczesności przemysłowej przekształcił się w źródło populistycznej hegemonii w warunkach neoliberalno-konserwatywnego konsensu tzw. drugiej nowoczesności.

Publikacja finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyzszego pod nazwą „Dialog” w latach 2018–2020 na potrzeby projektu Centrum Europejskiego Natolin Elektroniczna platforma transferu wiedzy i zasobow źrodlowych. Wizje roli Polski w Europie Środkowo-Wschodniej w koncepcjach geopolitycznych, gospodarczych i cywilizacyjno-kulturowych w XX w.

W artykule przedstawiono historię szkoły z Salamanki oraz światopogląd jej przedstawicieli w obszarze idei wolności. Chodzi przede wszystkim nie tyle o wolność woli (jako „władzy” posiadanej przez każdy podmiot), ile o wolność człowieka jako „całości”, znajdowaną w relacji do natury gatunkowej właściwej człowiekowi. Publikacja dofinansowana ze środków przyznanych w ramach dotacji dla Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego na rozwój młodych naukowców i doktorantów.

W artykule przedstawiono poglądy św. Augustyna na wolność. Pierwszym problemem, przed jakim stanął w swoim myśleniu na temat wolności, była dla niego konfrontacja z manichejską tezą, że wolność jest czymś iluzorycznym, bo w gruncie rzeczy zarówno do dobra, jak do zła jesteśmy zdeterminowani. Publikacja dofinansowana ze środków przyznanych w ramach dotacji dla Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego na rozwój młodych naukowców i doktorantów.

W 2006 roku ukazał się artykuł profesorów Markowskiego i Marszała porządkujący podejście do badania fenomenu wielkich miast i ich obszarów funkcjonalnych [Markowski, Marszał, 2006]. Pojawił się on na kanwie żywej w tym okresie dyskusji dotyczącej zjawiska metropolizacji w naszym kraju zapoczątkowanej prawie dwie dekady temu przez luminarzy polskiej nauki. Niniejsze opracowanie stanowi z jednej strony aplikacyjną, tj. opartą na konkretnym studium przypadku, kontynuację rozważań wspomnianych na wstępie autorów na temat metropolizacji w Polsce, z drugiej – wkład do debaty o polskiej metropolii sieciowej w jej policentrycznym wymiarze.

W tekście zostaje poruszony problem kartezjańskiego podziału na „res cogitans” i „res extensa’, który w filozofii feministycznej zostaje potraktowany jako jedna z najważniejszych przyczyn kulturowej opresji wobec kobiet. Tekst, bazując na odniesieniach do filozofii antycznej i estetyki średniowiecznej, skupia się na próbie rekonstrukcji średniowiecznego świata znaczeń, który staje się kluczem dla zrozumienia podstaw kartezjańskiej binarności. W artykule zostaje omówiona koncepcja zaproponowana przez Pierre’a Chaunu, dla którego za ginofobiczną i antycielesną filozofię odpowiedzialna jest w znacznej mierze sytuacja demograficzna panująca w środowisku, w którym powstają antykobiece systemy filozoficzne (odczucie „świata pełnego”). Analizie psychologicznej, zgodnie z sugestią Susan Bordo, zostaje poddana także myśl Kartezjusza, który w zaproponowanej przez badaczkę teorii, tworząc rozdział między umysłem a światem, próbuje sobie poradzić z kulturowym lękiem separacyjnym. Lęk ten wynika z przełomu światopoglądowego, za który jest odpowiedzialna rewolucja naukowa i rozpad dawnego, społeczno-religijnego porządku. Tezy te rzucają światło na filozoficzne przyczyny uprzedmiotowienia kobiety, która w czasach nowożytnych zostaje uznana nie za dawczynię życia, a jedynie maszynę służącą prokreacji. The problem addressed in the article concerns the Cartesian division between „res cogitans” and “res extensa”, which in feminist philosophy is considered to be the one of the most important causes of the cultural oppression against women. By referring to the ancient philosophy and medieval aesthetics, the article reconstructs the medieval world of meaning, which is the key issue to understand the ideas underlying the essentially binary way of think¬ing, as seen in the Cartesian system. First, the article describes the theory by Pierre Chaunu, for whom it is a demographic situation in which anti-feminine philosophical system arises, that is responsible for gynophobic and anti-corporeal thought (so-called a feeling of full world). Next, the philosophy of Descartes is analysed in psychological terms – in accordance with the method suggested by Susan Bordo, who tried to interpret his idea to separate the mind from the world as resulting from his attempt to deal with a cultural separation anxiety. At the same time, this anxiety as such is shown to be an effect of an ideological watershed for which scientific revolution and collapse of past social and religious order is responsible. Thus, finally, the philosophical reasons for the modern objectification of women, considered to be a procreation machine and not a donor of life, are provided and analysed. Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00. Publikacja została sfinansowana z opłat konferencyjnych oraz dofinansowana przez Dziekanów Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ, Wydziału Filozoficzno-Historycznego UŁ, Dziekana Wydziału Zarządzania i Inżynierii Produkcji oraz Dyrektora Instytutu Nauk Społecznych i Zarządzania Technologiami Politechniki Łódzkiej.

Wartości codzienne, podstawowe czy ostateczne, niezwykle ważne w życiu każdego człowieka, mają charakter religijny lub pozareligijny. Autor opracowania skupia się na omówieniu wybranych wartości uznawanych przez maturzystów puławskich. Grupa wiekowa została wybrana nieprzypadkowo. W tym właśnie wieku szczególnie przeżywa się kryzys tożsamości, w tym kryzys tożsamości religijnej czy moralnej. Wybory dokonywane przez młodzież w badanej grupie wiekowej często są swoistą ambiwalencją oraz wskazują na brak stabilizacji w tym trudnym czasie dla młodzieży.

The article is an in-depth analysis of the forms of protests related to the Reformation. In three parts, the author first discusses the three primary models of protests associated with Martin Luther, focused around the metaphorical representations of Luther as a philosopher with a hammer, Luther strengthening his position on the battlefield, and Luther proclaiming the freedom of the Christian. All these metaphorical representations reveal the break of ties with tradition and the present and stress those values associated with Protestantism, such as individualism, freedom of conscience, freedom of speech, autonomy and independence of the subject. Next, the article describes radical forms of protest in the broadly understood Reformation related to the act of burning documents and books and demonising the opponent in satirical exaggerations in figures and pictures.