Search

Reimbursement of drugs is a complex process which requires consideration and balancing of interests of various parties: patients, pharmaceutical manufacturers and payers financing medical services. Poland is an example of a country where no medicine is reimbursed without formal procedures. It is not possible for a drug to be reimbursed in a new medical indication, without an assessment of health technologies. Following the example of other developed countries, Poland in 2005 introduced a health technology assessment system to the drug reimbursement process by establishing an advisory body for the Minister of Health - the Agency for Health Technology Assessment, which tasks include in particular, developing recommendations regarding the financing of health technologies. This article aims at presenting approaches to reimbursement of drugs in the following countries: Poland, United Kingdom, France, the Netherlands, Germany and Canada. Reimbursement process is diverse depending of conditions in particular country. Various approaches are present in terms of: reimbursement of drugs used in hospital and available in pharmacies, generic and innovative drugs, time for which reimbursement decision is issued as well as method of accounting for expenditure for drugs and possible replacement of drugs with cheaper substitutes. In each of the presented countries one can note differences and similarities in terms of: institutions engaged in reimbursement process, significance of assessment and recommendations issued by appropriate institutions, treatment assessment criteria, approach to innovative and generic drugs, instruments used in order to minimize payer’s cost and maximize patients’ access to treatment, actions aiming at unifying financing among particular groups of drugs and general complexity of the whole reimbursement process.

The importance of researching the agricultural economy of Ukraine have got big importance in the perspective of the country’s and Europe food security. The article accepts investments as the basic determinant of the sector’s development. The background of the reflections is the transformation of the agricultural sector after Ukraine regained it’s independence. The research covered territory of Ukraine, recalling empirical data from the years 1991-2018, with particular emphasis of the investments in 2012-2018. The purpose of the article was to identify investment activity in the modern agricultural Ukraine’s economy. The mentioned data allowed us to draw conclusions about the ineffective use of the country’s agriculture potential and agri-food processing as well as the intensification of the state's investment activity in recent years that support the development of this sector’s economy. / Synopsis. Znaczenie badań nad gospodarką rolną Ukrainy ma kluczowe znaczenie w perspektywie bezpieczeństwa żywnościowego kraju i Europy. W artykule przyjęto inwestycje jako podstawową determinantę rozwoju sektora. Tłem rozważań są przemiany sektora rolnego po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę. Zakresem badań objęto terytorium Ukrainy przywołując dane empiryczne z lat 1991-2018 ze szczególnym uwzględnieniem zakresu procesów inwestycyjnych w latach 2012-2018. Celem artykułu było zidentyfikowanie aktywności inwestycyjnej we współczesnej gospodarce rolnej Ukrainy. Przywołane dane pozwalają na wyciągniecie wniosków o nieefektywnym wykorzystaniu potencjału rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego w skali kraju oraz intensyfikacji aktywności inwestycyjnej państwa w ostatnich latach wspierających rozwój tego sektora gospodarki., DOI: 10.22630/PRS.2019.19.3.47

The food industry is an important sector of the Polish and EU economies. It is one of the fastest-growing areas of the food economy. It is a section of the economy in which deep structural changes took place. The aim of this study is to indicate changes which took place in the Polish food industry. They are presented in selected years from 1995 to 2016. Also described are the ownership changes that took place during this period. On the empirical side, data from the Statistical Yearbooks of the Central Statistical Office of Industry were used. On this basis was presented the share of food processing in sold production of industry, as well as employment and entities conducting business activity in the food processing department. / Streszczenie. Przemysł spożywczy zajmuje ważne miejsce w polskiej i unijnej gospodarce. Należy on do najszybciej rozwijających się części gospodarki żywnościowej. Jest działem gospodarki, w którym dokonały się głębokie przekształcenia strukturalne. Celem niniejszego opracowania jest wskazanie przemian, które dokonały się w polskim przemyśle spożywczym. Przedstawione one zostały w wybranych latach z perspektywy czasowej 1995-2016. Odniesiono się również do przemian własnościowych jakie dokonały się w tym okresie. W części empirycznej wykorzystano dane z Roczników Statystycznych Przemysłu Głównego Urzędu Statystycznego. Na ich podstawie wskazano m.in. udział przetwórstwa spożywczego w produkcji sprzedanej przemysłu jak również zwrócono uwagę na zatrudnienie i podmioty prowadzące działalność gospodarczą w dziale przetwórstwa spożywczego., DOI 10.22630/PRS.2019.19.2.30

The circular economy seeks to separate economic growth from resource use and environmental impact. For enterprises, it is a source of both potential benefits and serious challenges. The aim of the article is to identify the challenges that companies implementing the assumptions of this concept must face. The business models and strategies characteristics of a circular economy were also presented. This article is theoretical. Gospodarka o obiegu zamkniętym dąży do oddzielenia wzrostu gospodarczego od zużycia zasobów i wpływu na środowisko. Dla przedsiębiorstw stanowi źródło zarówno potencjalnych korzyści, jak i poważnych wyzwań. Celem artykułu jest wyodrębnienie wyzwań, z którymi muszą zmierzyć się firmy wdrażające założenia tej koncepcji. Przedstawiono także charakterystyczne dla gospodarki obiegu zamkniętego modele biznesowe i strategie. Niniejszy artykuł ma charakter teoretyczny.

The aim of the article is to evaluate provisions concerning a split payment mechanism. At first, the nature and models of this mechanism were discussed. Then, the regulations applicable in this respect in different countries were presented. What is more, provisions implementing the split payment to Polish VAT were analysed. Finally, the advantages and risks connected with the split payment mechanism were pointed out. Celem artykułu jest ocena przepisów dotyczących mechanizmu podzielonej płatności. W pierwszej kolejności omówiono istotę i modele tego mechanizmu. Następnie wskazano na regulacje w tym zakresie obowiązujące w innych państwach. Analizie zostały poddane także przepisy wprowadzające split payment w Polsce. Na koniec zwrócono uwagę na korzyści i zagrożenia związane z mechanizmem podzielonej płatności.

The article presents a theoretical model of the processes of de-internationalisation in retail trade. The starting point for the development of the model is a review of the literature on the subject of de-internationalisation processes in the retail trade sector and the theory of legitimisation. Artykuł przedstawia model teoretyczny procesów dezinternacjonalizacji w handlu detalicznym. Punktem wyjścia opracowania modelu jest przegląd literatury przedmiotu dotyczącej dezinternacjonalizacji w sektorze handlu detalicznego oraz teoria legitymizacji.

The aim of the study is to broaden the definition of the added-value concept in agriculture and in rural areas. To start, reference was made to the location of this concept in relation to the economics of agriculture and then to the various processes that occur or should occur in rural areas creating or conditioning the expected positive effects, which were called the Value-added. Then, the creation of added value in the agricultural supply chain was analyzed with an old and new approach to its creation. The case analysis was conducted for the "Owoc Łącki" company, which assessed the ways of creating added value and the form of integration of fruit producers. The effect of the analysis is the multiplicity and diversity of defining and describing conditions for the creation of added value. The presented examples, practices and approaches in increasing the added value can be an inspiration for advisors, especially farmers looking for new business models, thus increasing their income. / Synopsis. Celem opracowania jest próba poszerzenia sposobu definiowania pojęcia wartości dodanej w rolnictwie i na obszarach wiejskich, głównie w oparciu o literaturę przedmiotu. W pierwszej kolejności odniesiono się do usytuowania tego pojęcia w kontekście ekonomii rolnictwa, a następnie różnych procesów, które zachodzą lub zachodzić powinny na obszarach wiejskich, kreując lub warunkując oczekiwane, pozytywne efekty, które nazwano wartością dodaną. Następnie przeanalizowano tworzenie wartości dodanej w rolniczym łańcuchu dostaw, mając na uwadze stare i nowe podejście do jej tworzenia. Analizę przypadku przeprowadzono dla spółki „Owoc Łącki” i poddano ocenie sposoby tworzenia wartości dodanej i formę integracji producentów owoców. Efektem analizy jest przedstawienie wielości i różnorodności definiowania oraz opisu uwarunkowań tworzenia wartości dodanej. Zaprezentowane przykłady, praktyki i podejścia w podnoszeniu wartości dodanej stanowić mogą inspirację dla doradców, a zwłaszcza rolników poszukujących nowych modeli biznesowych, by zwiększyć w ten sposób swoje dochody., DOI: 10.22630/PRS.2018.18.2.39

Idea of circular economy is a natural direction of the development of environmentally oriented management. It is assessed that 95% of plastic packaging materials, valued at 100 bill. USD is lost shortly after first use. Closing of a productionuse loop can be cost effective and can bring reduction of environmental burden. Circular economy in plastics has also far reaching consequences: stimulation of structural changes in industry, new value chains, changes in technologies and investment as well as changes in international trade. In the paper some forecasts and assessments of circular economy consequences for producers and users in plastics are presented and discussed on the example of main types of plastics. Idea gospodarki obiegu zamkniętego jest jednym z nowych kierunków zmian w dziedzinie zarządzania zorientowanego na poszanowanie środowiska. Szacuje się, że obecnie 95% opakowań z tworzyw sztucznych, wartych około 100 mld USD, jest traconych po pierwszym użyciu. Zamknięcie obiegu tworzyw i wzrost poziomu recyklingu sprzyjać będzie redukcji obciążeń środowiskowych i racjonalizacji kosztów. Gospodarka zamknięta w obszarze tworzyw sztucznych ma jednak dalej idące konsekwencje, dotyczące zmian strukturalnych wśród producentów, przekształceń w łańcuchach tworzenia wartości, procesów substytucji, kierunków inwestycji w zakresie surowców petrochemicznych i struktury handlu zagranicznego. W artykule przedstawiono prognozy i oszacowania najbardziej istotnych skutków – zarówno kosztów, jak i korzyści – implementacji zasad gospodarki obiegu zamkniętego dla podstawowych tworzyw sztucznych oraz dla ich producentów i użytkowników.

The food industry is one of the main elements of the food economy. It is the biggest consumer of raw agricultural materials, and at the same time a primary input into the wholesale trade and retail market. The significance of the food industry is also growing, due to the fact that processing plants often integrate the entities that participate in food manufacturing processes, from the proverbial “field to table.” The high quality of Polish agriculture and the increasing demand for highly-processes foods is adding to the growth of the industry. In recent years, large retail chains have gained an advantage in trade relations (mainly with foreign capital). They often impose conditions for the sale of food suppliers (food companies and agricultural producers). / Synopsis. Przemysł spożywczy jest jednym z głównych ogniw (członów) gospodarki żywnościowej. Jest on największym odbiorcą nieprzetworzonych surowców rolnych, a zarazem głównym dostawcą żywności do sfery handlu (hurtowego i detalicznego). Znaczenie przemysłu spożywczego wzrasta też z tego powodu, że firmy przetwórcze często integrują podmioty biorące udział w procesie produkcji żywności od przysłowiowego pola do stołu. Sprzyja temu wzrost towarowości polskiego rolnictwa oraz rosnący popyt na żywność wysoko przetworzoną. W ostatnich latach przewagę w relacjach handlowych zyskały duże sieci handlowe (głównie z kapitałem zagranicznym), które często narzucają warunki sprzedaży dostawcom żywności (firmom spożywczym, producentom rolnym)., DOI: 10.22630/PRS.2018.18.4.94

France and Germany are examples of countries where agriculture is an important part of the economy, there is a large number of farms and the cooperative movement is very popular. In the European Union there are over 22 thousand agricultural cooperatives. The article presents statistical data and legal regulations concerning agricultural cooperatives in France and Germany, in particular, the French Code Rural and the German Genossenschaftsgesetz. In conclusion the author states that the Polish legislature, creating a new model of cooperative law, should unquestionably draw on the experience and some legal solutions implemented in Germany and France, and in particular introduce a broad definition of agricultural cooperatives, a simplified procedure of their formation and functioning, financial instruments, including tax, and rules on merging cooperatives with other cooperative entities or companies. / Synopsis. Francja i Niemcy są przykładami państw, w których rolnictwo jest istotnym działem gospodarki, występuje duża liczba gospodarstw rolnych, a ruch spółdzielczy jest bardzo popularny. W Unii Europejskiej funkcjonuje ponad 22 tys. spółdzielni rolniczych. W ramach rozważań zaprezentowano dane statystyczne i regulacje prawne dotyczące spółdzielni rolniczych we Francji i Niemczech, w szczególności francuski Code Rural oraz niemiecką ustawa Genossenschaftsgesetz. W podsumowaniu autorka stwierdziła, że polski prawodawca, tworząc nowy prawny model spółdzielczości, powinien bezsprzecznie skorzystać z doświadczeń i niektórych rozwiązań prawnych występujących w Niemczech i Francji, m.in. w zakresie wprowadzenia szerokiej definicji spółdzielni rolniczych, uproszczeń w zakresie zakładania i funkcjonowania tych podmiotów, instrumentów finansowych, w tym podatkowych, łączenia spółdzielni z innymi podmiotami spółdzielczymi czy spółkami kapitałowymi., DOI: 10.22630/PRS.2018.18.4.133

Innowacyjność jako narzędzie przedsiębiorczości jest jednym z najważniejszych zasobów wpływających na tempo procesów gospodarczych. Skupia się ona w głównej mierze na określaniu pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw, sektorów gospodarki, poszczególnych państw, regionów, gmin oraz integrujących się krajów. Innowacyjność gospodarki określa się najczęściej jako motywację uczestników procesów gospodarczych do ciągłego poszukiwania nowych wyników badań, nowych koncepcji i pomysłów do wytwarzania ulepszonych urządzeń, materiałów oraz usług kierowanych na rynek. Innowacyjność regionu jest funkcją takich cech, jak: motywacja, zdolności przedsiębiorstw do poszukiwania nowych pomysłów, koncepcji i wynalazków oraz ulepszania już powstałych, współpracy między przedsiębiorstwami, lokalnych umiejętności i doświadczeń, współpracy sfery publicznej z przedsiębiorstwami, współpracy nauki z przedsiębiorstwami. Efektywność tych powiązań przenosi się na stopień generowania oraz absorpcji innowacji w regionie. Przedmiotem niniejszego opracowania jest określenie znaczenia innowacyjności w gospodarce regionów. Celem stało się wskazanie roli innowacji w procesie konkurencyjności regionów. Pomiar innowacyjności jest bowiem istotnym narzędziem różnicowania regionów, pozwalającym wskazać na obszary, od których zależy ich poziom rozwoju. Z przeprowadzonej analizy wynika, że w procesie tworzenia nowych technologii, przenikania innowacji i zarządzania transferem, najważniejsza jest współpraca przedsiębiorstw i naukowców, będąca podstawowym poziomem wzajemnych relacji w regionie. Władza samorządowa nie uczestniczy bezpośrednio w tworzeniu technologii, ale odgrywa bardzo ważną rolę w tworzeniu warunków do kształtowania GOW, często też sama kreuje transfer technologii z nauki do biznesu. Innovation as an entrepreneurial tool is one of the most important resources influencing the pace of economic processes, focusing primarily on determining the competitive position of enterprises, sectors of economy, individual states, regions, municipalities and integrating countries. Business innovation is most often referred to as the motivation of business process participants to continually seek new research and new ideas, to produce improved equipment, materials, and services targeted to the marketplace. Innovation of the region is a function of motives, the ability of companies to seek new ideas, concepts and inventions, and to improve existing ones, co-operation between enterprises, local skills and experience, co-operation between the public sphere and enterprises, co-operation between science and business. The efficiency of these relationships is transferred to the degree of generation and absorption of innovation in the region. The subject of the study is to determine the importance of innovation in the economy of regions. The aim of the study is to show the role of innovation in the process of regions’ competitiveness. Measurement of innovation is an important tool for diversifying regions, allowing to indicate the areas on which their level of development depends The analysis shows that in the process of creating new technologies, infiltration of innovations, transfer management, the most important is the cooperation of enterprises and scientists, which is the basic level of mutual relations in the region. Local government does not participate directly in the creation of technology, but it plays a very important role in creating the conditions for shaping the KBE, often it creates the transfer of technology from science to business.

In the last twenty years, the pork meat market in the United States was modified in many aspects including changes in concentration of the pig and pork production as well as on progress in the vertical coordination. The large production and the involvement of large capital does not allow producers to restrict production in a period of falling prices of pigs. As a result, fluctuations in supply, being the most important element of "hog cycle" is characterized by decreasing their amplitude. It is accompanied by changing of the cobwebs model from periodic to convergent fluctuations. However, regardless of small variations in production, pig prices are characterized by the same large amplitude fluctuations and their frequency as in previous decades. This happens due to two reasons. On the one hand, according to economic theory inelastic demand is accompanied by flexibility of prices. On the other hand, the pig prices are influenced by exchange rates of currencies with respect to dollar of the countries trading with the United States. Synopsis. W ostatnich dwudziestu latach rynek wieprzowiny w Stanach Zjednoczonych został poddany głębokim przemianom polegających na koncentracji podmiotów na wszystkich poziomach produkcji trzody i wieprzowiny oraz na postępie w koordynacji pionowej. Duża skala produkcji i zaangażowanie dużego kapitału nie pozwalają producentom na ograniczanie produkcji w okresie spadku cen trzody. W rezultacie wahania podaży, a więc najistotniejszy element w mechanizmie „cyklu świńskiego” charakteryzuje się malejącą amplitudą wahań. Oznacza to zmianę modelu pajęczyny z periodycznego na model wahań zbieżnych. Pomimo relatywnie małych wahań produkcji, ceny trzody cechuje tak samo duża amplituda wahań i częstość ich występowania jak w poprzednich dziesięcioleciach. Dzieje się tak, z dwu powodów. Z jednej strony zgodnie z teorią ekonomii usztywnionemu popytowi towarzyszy giętkość cen. Z drugiej strony na ceny trzody wpływ mają także kursy dolara do walut krajów, z którymi Stany Zjednoczone prowadzą handel zagraniczny., eISSN 2544-0659

The primary aim of the research was to determine the conditions of four innovative organizational cultures within the network of agricultural producer groups (ad hoc, incubator, daredevils, performance). The objectives of auxiliary research included determination of dominant values and patterns of behavior within innovative organizational cultures of agricultural producer groups. For the purpose of achievement of the above mentioned objectives the perspective of functionalist and interpretative paradigm was applied, including the principle of triangulation (methodological and theoretical). The context of innovation culture was formed by quantitative data (indicators of group dynamics, legal form, number of innovations, the state of group relations) as well as qualitative data (opinions of the participants of different cultures on the significance of the terms “innovation” and “innovative measures” constraints / drivers of innovation; identification of stimulating innovation in agricultural producer groups, production profile). The research was conducted by means of a questionnaire conducted among agricultural producer groups in Małopolska in 2016. The analyses confirmed the most frequent occurrence of innovation in two cultures: daredevils and effectiveness. Innovation constraints of mainly external nature and the main initiators of innovation in agricultural producer groups were identified. The cultures studied were focused on priority tasks and recognition of any “action” as opposed to a total lack of commitment. The research also revealed dichotomous behaviour of members of the culture of innovation, reflected in both conservative and modern actions. The results show that the development (alteration) of the existing cultures can follow along revolutionary and evolutionary patterns.

The progressive fragmentation of production results in the creation of global supply chains. Individual countries export domestic value-added products often with increasing share of foreign value-added. Measuring trade with added value helps to define the importance of exports in the economy. The aim of the paper is to present the changes that have occurred in the export of food industry measured with value-added and the indication that the industry is increasingly involved in global supply chains. The analysis used data from 1995-2011 developed by the OECD/WTO in the TiVA database. The study confirmed that the importance of exports of food products is underestimated in the traditional sense of gross exports of Poland. In the analyzed period there was an increase in export of foreign value-added services. This indicates an increasing share of the food industry in global supply chains. / Synopsis. Postępująca fragmentaryzacja produkcji, powoduje powstawanie globalnych łańcuchów dostaw, w których poszczególne kraje eksportują wyprodukowaną w kraju wartość dodaną często przy zwiększającym się udziale zagranicznej wartości dodanej. Mierzenie handlu z pomocą wartości dodanej pozwala precyzyjniej określić znaczenie eksportu w gospodarce. Celem pracy jest przedstawienie zmian, jakie zachodziły w eksporcie produktów przemysłu spożywczego Polski mierzonych wartością dodaną oraz wskazanie, że branża ta jest coraz większym stopniu zaangażowana w globalne łańcuchy dostaw. Do analizy wykorzystane zostały dane z lat 1995-2011 opracowane przez OECD/WTO w bazie TiVA. Badanie potwierdziło, że znaczenie eksportu produktów przemysłu spożywczego jest niedoszacowane w tradycyjnym ujęciu eksportu brutto Polski. W analizowanym okresie nastąpił wzrost zagranicznej wartości dodanej usług. Wskazuje to na zwiększający się udział przemysłu spożywczego w globalnych łańcuchach dostaw., eISSN 2544-0659

Increasing globalization, technological development, and market fluctuations are just some of the trends that influence the formation of specific competence requirements for managers. Cooperatives are important players in the world, particularly in agriculture, and especially in the processing of milk. It is therefore worth considering what competencies should be developed by managers employed in this industry, in order to provide them with stable and long-term opportunities. The aim of this article is to develop a set of desired competencies for executives in dairy cooperatives. The research included analysis of domestic and foreign literature and of research experts. Among the managerial competencies needed for dairy cooperatives were: personal competencies designated by personal qualities, social competencies related to inter-personal relationships and managerial competencies in the methods used by managers. Dairy cooperative managers should also have a number of typical managerial competencies such as motivation, analytical and strategic thinking, business orientation, customer orientation and leadership. / Synopsis. Postępująca globalizacja, rozwój technologii, wahania koniunktury rynkowej to tylko niektóre trendy mające wpływ na tworzenie specyficznych wymagań kompetencyjnych wobec menedżerów. Spółdzielnie są ważnymi podmiotami na całym świecie, szczególnie w rolnictwie, a zwłaszcza w przetwórstwie mleka. Warto zatem zastanowić się, jakimi kompetencjami powinna wyróżniać się zatrudniona w nich kadra kierownicza, aby zapewniać im stabilny i długotrwały rozwój. Celem opracowania jest zaprezentowanie zestawu pożądanych kompetencji dla kadry kierowniczej w spółdzielniach mleczarskich. Do realizacji przyjętego celu oraz weryfikacji postawionych tez zastosowano analizę literatury krajowej i zagranicznej oraz badania eksperckie. Wśród kompetencji menedżerskich w spółdzielniach mleczarskich wyodrębniono: kompetencje osobiste wyznaczone cechami osobowymi, kompetencje społeczne związane ze stosunkiem do drugiego człowieka i kompetencje menedżerskie polegające na sposobie realizacji roli kierowników. Menedżerowie spółdzielni mleczarskich powinni posiadać szereg typowych kompetencji menedżerskich, takich jak: motywowanie, myślenie analityczne i strategiczne, orientacja w biznesie i orientacja na klienta oraz przywództwo., eISSN 2544-0659

The food industry is an important economic sector in Poland and Spain, two EU countries with the most similar production and land-use potential. The aim of the article was to compare the directions and pace of development of this industry against the EU. Spain, after its accession to the Community, has developed economically and infrastructurally. In recent years, however, the effects of the global economic crisis have been strongly affected Spain economy. It also affected the food industry, which is relatively less susceptible to fluctuations in economic conditions. For Poland this is an instructive experience, because after its accession to the EU it develops in a similar way. The analysis of activity results of the Polish food industry is evidence of its rapid growth and its ability to compete with Spain in the future mainly in the dairy and feed industry. / Synopsis. Przemysł spożywczy jest ważnym sektorem gospodarki Polski i Hiszpanii, dwóch krajów UE o najbardziej zbliżonych potencjałach produkcyjnych ziemi i pracy. Celem artykułu było porównanie kierunków i tempa rozwoju tego przemysłu na tle UE. Hiszpania po przystąpieniu do Wspólnoty bardzo się rozwinęła gospodarczo i infrastrukturalnie. Jednak w ostatnich latach mocno odczuła skutki globalnego kryzysu gospodarczego. Wpłynął on również na przemysł spożywczy, który jest relatywnie mało podatny na wahania koniunktury. Dla Polski jest to pouczające doświadczenie, gdyż po akcesji do UE rozwija się w podobny sposób. Analiza wyników działalności polskiego przemysłu spożywczego świadczy o szybkim jego wzroście i możliwościach konkurowania z Hiszpanią w przyszłości głównie w branży mleczarskiej i paszowej., eISSN 2544-0659

The aim of the paper was to estimate intervention activities undertaken by the European institutions on the dairy market between 2008 and 2016. It was hypothesised that after 2008 growing incoherence of the intervention policy can be observed. The measures applied on the dairy market seem to be successful in short term, but they trigger the market perturbations in long term. For example, measures for reduction of milk production are being promoted at the same time a wide range of subsidy payments are being given, which actually boosts milk production. It could be concluded that present trends are fostering re-nationalisation of the Common Agricultural Policy. In previous years agricultural incomes were supported by European Union funds. Nowadays, more relaxed conditions for state aid have given rise to an increase in the use of national funding. / Synopsis. Celem pracy była ocena działań interwencyjnych podejmowanych na unijnym rynku mleka w latach 2008-2016. Przyjęto hipotezę, że po 2008 r. można zaobserwować coraz większą niespójność polityki interwencyjnej w zakresie stosowanego instrumentarium, które wydaje się dość skuteczne w perspektywie krótkoterminowej, natomiast wywołuje znaczące perturbacje na rynku w dłuższej perspektywie. Z jednej strony wprowadzane są instrumenty zachęcające do ograniczenia produkcji mleka, z drugiej natomiast zwiększa się zakres płatności bezpośrednich związanych z produkcją, które przyczyniają się do wzrostu produkcji mleka. Stwierdzono, że zmiany zachodzące w stosowanym instrumentarium sprzyjają renacjonalizacji wspólnotowej polityki rolnej. Tak jak w poprzednich latach bazowano na instrumentach zwiększających dochody rolników w oparciu o środki unijne, obecnie widoczny jest trend wprowadzania instrumentów, które pozwalają na poluzowanie zasad pomocy państwa, umożliwiając wykorzystanie środków krajowych., eISSN 2544-0659

The aim of the study was to show the importance of logistics and logistics activities in groups and organizations of fruit producers on the example of Grójec and Rawa districts (Mazovia province). An attempt was made to determine the share of costs related to logistics in total costs and their recording by the studied units and organizations. The study showed that the activities related to logistics are essential for the studied groups. All the studied units have sections or employees who are engaged in activities related to logistics. It is worth noting that in the future all test units are clearly planning to broaden the scope of logistics activities.

The aim of this paper is to outline the issues of competitive advantages in small and medium enterprises (SMEs). These issues are significant because of fact that majority of theoretical and empirical researches are referred to large companies. Therefore, for obvious reasons, frameworks and proposals of solutions presented by scientists are not always fitted into SMEs. The paper especially emphasizes specific character of competitive advantages in small and medium enterprises. There are also sketched profile of SMEs and theoretical basics of discussed issues. Niniejszy artykuł ma na celu zarysowanie problematyki przewag konkurencyjnych małych i średnich przedsiębiorstw. Zagadnienia te są o tyle istotne, iż większość opracowań teoretycznych i empirycznych z zakresu zarządzania strategicznego odnosi się do przedsiębiorstw dużych. Z oczywistych zatem względów przedstawiane w nauce modele i propozycje rozwiązań nie zawsze nadają się do zastosowania w przedsiębiorstwach z grupy MSP. W artykule szczególnie wyeksponowano specyfikę tytułowej kategorii strategicznej. Przedstawiono także w niezbędnym zakresie charakterystykę sektora MSP oraz podstawy teoretyczne omawianych zagadnień.

The study is devoted to preliminary analysis of the Polish petroleum industry and the wholesale level of the fuel market in the context of strategic interactions’ research. In the paper, the structure of the Polish petroleum industry (refining sector) and the wholesale level of the market were analyzed, in order to extract every factors influencing the shape of theoretical strategic interaction model. As a result, the key characteristics of the industry, the wholesale market, the players and price creation mechanism have been isolated. Basing on that findings, the Author has pointed to essential elements of the theoretical model of strategic interactions (game model), which can be constructed as a possible model of players’ behavior.

The aim of the article is to present the concept of entrepreneurship and innovation as factors determining the competitiveness of agritourism enterprises. The paper quoted information from the literature review. Innovation has an important infl uence on the development of the tourism sector. Innovation in the fi eld of tourism has become, in recent years, the subject of increasing interest, of both researchers and practitioners in the tourism economy. This is due to a constant search of new trends in tourism, both by companies specializing in tourism and society. The introduction of innovation in tourism, however, is a complex and multi-faceted process, because it is not only the modifi cation of the product, but also new types of tourism activities, or adaptation to the conditions for sustainable development. It may be noticed that currently discoveries in the fi eld of innovation in tourism are made. Very rarely this is because innovation is the result of systematic, often very expensive research, which requires a combination of the entire team representing the tourism industry professionals. The main aim of innovation in tourism businesses is striving to achieve a competitive advantage in the market. Mutual co-operation determines improvement of the competitiveness of tourism. It is said that the co-operation enables the development of individual entities. It establishes the result of access to specialized producing factors.

The objective was to analyse certain aspects of poverty and the operation of the safety system before the limiting social exclusion and poverty. In the paper an attempt to answer the question: Is social policy between the new Member States and the countries of the “old Union” (EU15) the phenomenon of convergence or divergence? Research material were data from Eurostat and European Commission reports. The results of the comparative analysis of macroeconomic indicators of countries belonging to the European Union have not given a clear reply to the question. In turn, poverty rate analysis has shown that the most vulnerable population is living in sparsely populated rural areas. Also the problem of system solutions used in order to reduce poverty and, in particular, the level and dynamics of changes in the minimum wages was discussed. Besides, size and fi nancial structure were analysed for the implementation of operations in the framework of social policy. On the basis of the obtained research results, it was found that in the new Member States, the fi nancial assistance granted in the framework of social protection is about half lower than in the EU15 countries. There is still a large variation between EU countries in terms of economic development and the level of social services that directly impact the living conditions of the inhabitants.

Niniejszy artykuł przedstawia najważniejsze wnioski z badań statutowych pracowników IRWiR PAN realizowanych w latach 2014–2015. Prowadzone analizy dotyczą kluczowych procesów gospodarczych i społecznych zachodzących na obszarach wiejskich w ostatnich dekadach. Artykuł obejmuje wybrane wnioski na temat: struktury obszarowej sektora gospodarstw indywidualnych, p rzemiany struktur demograficznych, wiejskiego rynku pracy, rozwoju przestrzennego obszarów wiejskich, przeobrażeń społecznych oraz rozwoju instytucjonalnego i organizacyjnego na wsi. Ważnym obszarem badawczym po- dejmowanym w IRWiR PAN jest także ocena ws pólnej polityki rolnej oraz porównanie jej z politykami innych krajów w tym Farm Bill w USA. ----- This article presents the main conclusions from the research conducted by scientists employed in IRWiR PAN in 2014–2015. The analyses conducted address key economic and social processes taking place in rural areas in recent decades. The article contains selected findings on: territorial structure of the individual farms’ sector, changes in demographic structures, the rural labour mark et, spatial development of rural areas, social changes and institutional and organizational development of the countryside. An important area of research undertaken in IRWiR PAN relates to the evaluation of the Common Agricultural Policy and its comparison with policies implemented in other countries, including Farm Bill in the United States.

The aim of the study was to evaluate the fi nancial security of food industry enterprises in Poland in 2009–2013, with particular emphasis on the processing industry of milk and cheese production, including those operating in the form of dairy cooperatives. The analysis was conducted using unpublished data of GUS, as well as individual fi nancial data on dairy cooperatives. The study indicates that the manufacturing sector of food and beverage production, as well as milk processing and cheese making, according to the established measures of fi nancial security, can be considered safe. This assessment, however, is varied and results from the specifi c industries, especially in relation to capital management.

The aim of the article was technical and economic assessment of organizational improvements and use of resources of the examined business entities within the frames of their economic activity. The measurement of economic effi ciency was done with the use of commonly accepted profi tability indices (ROE, profi t margin and RONA). The technical assessment was based on the DEA method, taking into account the model: CRS, VRS and the scale of production. The variables applied in the model w ere operating incomes, as well as expenditures, i.e. UR area, labour input, value of fi xed assets and expenditure connected with energy and materials consumption. The research results proved that there were not signifi cant diff erences between the examined groups (Z and N) as far as calculated indices were concerned.

The article presents the legal regulations of the European Union in the fi eld of cross-compliance requirements. The requirements were thought to change agricultural production in less intensive direction with respecting of the environment. The regulations encouraged the development of organic production methods. Cross compliance in the new fi nancial perspective means greater relation between the amount of direct payments earned by farmers and non-investment payments received from the Rural Development Programme. Studies show that new regulations adopted for the period 2015–2020 aimed at development of sustainable farming systems so that farmers can respond to many challenges awaiting them, not just those connected with climate change and increasing pressure associated with the use of natural resources.

The material presented discusses the issues of inter-sectoral analysis of public companies in the agri-food industry listed on US stock exchanges, in order to demonstrate the size of the industry in light of the current negotiations on Transatlantic Trade and Investment Partnership between the EU- USA (T-TIP). At the beginning the issue of choice of companies from the agri-food industry was discussed. In the following section inter-sectoral analysis was conducted. A comparison of market capitalization was performed and subsequently selected financial positions were analyzed. A comparison of revenues, net income, assets, liabilities and intangible assets was conducted, followed by the analysis of scale and growth of the values in the years 2011 – 2014. / Synopsis. Przedstawiony materiał omawia zagadnienia z zakresu analizy międzysektorowej spółek publicznych przemysłu rolno-spożywczego notowanych na giełdach amerykańskich, w celu ukazania wielkości przemysłu w świetle negocjacji o wolnym handlu pomiędzy UE-USA (T-TIP). Na początku omówiono zagadnienie wyboru spółek rolno-spożywczych, dokonano selekcji odpowiednich podmiotów. Następnie dokonano analizy zróżnicowania sektorów. Przeprowadzono analizę wielkości spółek branży rolno-spożywczej dla rynku amerykańskiego i dokonano porównania ich kapitalizacji rynkowej. W kolejnym etapie przeprowadzono analizę wybranych wielkości finansowych. Porównano przychody, zysk netto, aktywa, zobowiązania i aktywa niematerialne. Porównano skalę i wzrost analizowanych wielkości w latach 2011 - 2014.

Investment in human capital is a key determinant of socio-economic development in the twenty-fi rst century. These investments in rural areas require well-planned interventions in the fi eld of education. The necessary funds for this purpose will be available under the multiannual fi nancial framework EU 2014–2020. Interventions in this area in Poland are planned mainly under the Operational Programme Knowledge Education Development POWER) and the Regional Operational Programmes (RPO). It should therefore be valuable to preliminarily assess the opportunities and threats connected with the development of human capital in rural areas in Poland in the fi eld of education in 2014–2020. The aim of this article is, thus, an attempt to make such an assessment, taking into account the following aspects: scope of the EU support; procedures for obtaining fi nancial support; available funds and financial instruments. The article verifi es the following hypothesis: based on program POWER establishments and RPO 2014–2020 in the section on education potential chances of the HRD in rural areas mainly result from wide range scope of this suport; while the main threats stem from a very limited scale of prioritization in the procedure of obtaining fi nancial support and the use of non-repayable fi nancial instruments (grants). The article draws upon the analysis of regulations of the European Commission and national legislative sources, as well as literature on development of human capital in rural areas and the absorption of EU funds for social projects.

The reference point of the study was the prospect of introduction the income tax in agriculture. The aim of the article was evaluation of the changes in the tax system and the factors affecting these opinions. The consequences of the formal tasks associated with the introduction of income tax were evaluated. There was also an attempt to answer the question: what advantages and disadvantages will bring together change of the tax system in agriculture and what kind of solutions will be expected by Polish farmers from the Ministry of Finance.

The aim of the study is to investigate the dynamic relationship between agro-food exports and production of agricultural sectors of EU countries in the period of 1994-2011. In the sake of accessing the degree of the interdependency between researched factors the time series techniques were employed. The first stage of the analysis was the assessment of the modeling process formal condition – the examination of variables stationarity. Because the stationarity hypothesis was rejected, the variables were differentiated to achieve stationarity. Subsequently, considered relationship was quantified by the mean of dynamic panel model. The model parameters suggest considerable impact of agro-food exports as immediate factor stimulating agricultural production among EU countries.

The aim of the article was to identify certain relationships between international trade and food security with special emphasis on regional trade agreements. The study was conducted on the basis of domestic and foreign sources of literature. Unresolved problem of food insecurity indicate not only identification of the source of this state , but also ways to improve the food situation in the world. One of the factors that improve directly and indirectly food security level is international trade. Limited capability for performing trade liberalization at the global level means that the way of improving access to food is regionalism. However, taking full advantage of regional trade agreements to solve the problem of food insecurity must be accompanied by elimination or reduction the non-tariff barriers, that still exist.

The aim of the article was getting to know the factors, determining socio-economic activity of small and mediumsized businesses on border areas in Warmińsko-Mazurskie voivodeship. The study was conducted by telephone interviewing in 2015 amongst randomly selected group of 76 entrepreneurs. The gathered empirical data allowed to determine the areas which need taking action from local authorities to work for socio-economic development of border areas and improve the functionality conditions of the already existing companies. In entrepreneurs’ opinion, an important element in small and medium-sized businesses development is advertisement of the area and introduction of investment incentives. The study shows that endogenous possibilities of entrepreneurship development are limited. The most frequently raised issues were connected with the functioning of companies in their remote location, and also progressing depopulation of the area and low purchasing power of the local community.

The aim of the article was to evaluate the level of liquidity for horticultural farms in the context of changes in the international markets. The analysis involved 2013 and was carried out on the basis of FADN data. It is a continuation of earlier studies. There were calculated liquidity ratios, the structure of assets and capital. Volume of reserves, production, income and debt were also characterized. Impact of market changes on the condition of enterprises was confirmed. It has been shown that there is still too much fragmentation of production in Poland achieved at relatively low production effects. / Synopsis. Celem artykułu była ocena zmian w poziomie płynności finansowej gospodarstw ogrodniczych w kontekście zmian zachodzących na rynkach międzynarodowych. Analiza dotyczyła roku 2013 i była przeprowadzona na podstawie danych FADN. Jest kontynuacją wcześniej przeprowadzonych badań. Obliczono wskaźniki płynności finansowej, struktury majątku i kapitału. Scharakteryzowano wielkość zasobów, produkcji, dochodu i zadłużenia. Potwierdzono wpływ zmian zachodzących na rynku na kondycję przedsiębiorstw. Wykazano ciągle zbyt duże rozdrobnienie produkcji w Polsce przy osiąganych stosunkowo niskich efektach produkcyjnych.

Considering the complexity of problems connected with modern management of organizations, , the authors attempted to prove that the environment of the organization does significantly determine its development, functioning and financial security. The study was conducted with the use of scenario analysis , as well as trend extrapolation. The applied methods enabled investigation of macro – environmental factors of the organization in terms of their strategic effect on its functioning. The examined scenario analyses of the environmental status definitely proved that in the majority of analyses the key role is played by the international, economic and political and competitive areas.

The aim of the paper was to isolate, from countries where there is the biggest problem of malnutrition, groups which are similar according to the food situation. The research was based on the data of the Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). The analysis covered 115 countries, where according to the FAO there is the highest level of malnutrition. The method of comparative analysis was used in the research and the process of grouping of countries according to the determinants of food situation was conducted with the use of cluster analysis. The research applied to the period 2012-2014. The typology of the countries let us to identify the most important factors determining the food situation in each cluster. There are historical events, national wealth or poverty which was accumulated over the time, natural conditions, as well as cultural and political conditions. Examples of relatively rich countries, where the malnutrition problem also appears, indicate the importance of income inequality.

The aim of the paper was to determine the impact of changes in the common organization of sugar market on the geographical scope using the method Elzinga-Hogarty. The research was conducted before the introduction of the reform in 2006 and now after its implementation. We used secondary data on sugar production, consumption, imports and exports on country and European Union (EU)level gathered for by the International Sugar Organization. Defined geographical scope of the sugar market can be described as almost global - both in 2006 and in 2013. The reform conducted in the EU (the EU market change from a net exporter to a net importer) did not affect substantially on the sugar market’s geographical delineation. It changed moderately the structure of the countries that formed the market and increased share of such market in the global turnover of sugar. / Synopsis. Celem artykułu było określenie oddziaływania zmian we wspólnej organizacji rynku cukru na jego zasięg geograficzny przy wykorzystaniu metody Elzinga-Hogarty. Badania przeprowadzono przed wprowadzeniem reformy, tj. w 2006 r. oraz obecnie, tj. po jej wdrożeniu. W artykule wykorzystano dane wtórne dotyczące produkcji, konsumpcji, importu i eksportu cukru na poziomie państw oraz Unii Europejskiej (UE) gromadzone przez International Sugar Organization. Zdefiniowany zasięg geograficzny rynku cukru można określić jako niemal globalny – zarówno w 2006, jak i w 2013 r. Zatem reforma przeprowadzona w UE (powodująca zmianę UE z eksportera netto w importera netto) nie wpłynęła zasadniczo na charakter rynku cukru. Pewnym zmianom uległa struktura krajów tworzących ten rynek, a także wzrósł jego udział w światowych obrotach.

The paper presents an assessment of the position of Polish foreign trade in fish and sea food and their derivatives on the markets of particular EU countries in the view of the total Polish trade in agri-food products. The assessment concerns the competitiveness of the Polish fish industry versus other branches and also the changes over the period of 2003-2014. / Synopsis. Artykuł przedstawia pozycję handlu zagranicznego rybami, owocami morza oraz ich przetworami w poszczególnych krajach Unii Europejskiej na tle handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi ogółem. Ocenie poddano konkurencyjność handlu sektora rybnego względem innych branż oraz przedstawiono zmiany jakie zaszły w tym zakresie w latach 2003-2014.

The paper presents state at social participation of inhabitants of Darłowo and Września in the process of municipal wastes management. The aim of the paper was an evaluation of the people’s knowledge connected with municipal waste segregation, as well as further fate of the separated municipal wastes. The assessment was based on the populations surveys. People are divided into 3 groups according to age. Each group consisted of 100 inhabitants of Darłowo, as well as Września. On the basis of obtained results it may be stated, that the residents showed quite satisfactory knowledge related to the necessity of wastes segregation. Moreover, the respondents can correctly distinguish essential types of municipal wastes as: paper, glass, plastics and metals. Despite this, the further fate of selected municipal wastes for most of was the surveyed was not well – known. In this context the respondents very often indicated on a landfi ll as a one of the most popular methods of municipal wastes utilisation. The obtained data of the surveys indicated that, the knowledge of inhabitants of Darłowo was higher than that of Września. In general men presented broader range of information related to municipal waste management. The oldest persons, 60+, showed a complete knowledge of municipal waste management.

The publication is aimed at drawing attention to the problems and risks associated with the introduction of new legislation on the functioning of the internal audit in public fi nance sector units in Poland. Through an analysis of the regulations and developments in the fi eld of the above, the author points to the need for clarifi cation or amendment of the existing legal acts. It shows the essence of the problems and threats that impact the quality, accuracy and compliance with the IIA standards for the functioning of the internal audit in Poland. The publication uses a methodology based on an analysis of regulations and studies to assess the functioning of the internal audit in terms of the public fi nance sector. The problems and risks presented in this publication are currently occurring in the public sector. The solutions remain in the interest of internal auditors employed in the public fi nance sector, external contractors providing services within the scope of the audit and managers of the units in which the audit is functioning or will continue to function.

In the literature and sectoral policy strategies, a generation change among farm managers is often linked with the expectations of positive developments in agriculture and rural areas. The farm succession is usually perceived as favourable for economic situation of farming families. As a consequence of this process diff erent methods of management are often implemented. The new farmer’s experiences, ideas and skills that could contribute to the development of production and improvement of its profi tability are also brought. The aim of this paper is to describe the changes that have occurred in the farms after succession. In total, among this group an increased number of actions aimed at the development of the agricultural businesses were not observed. However, analyses showed that among successors diff erent attitudes towards acquired production assets were observed. The empirical material used in the study were the results of the IAFE-NRI panel surveys conducted on a sample of more than 2,5 thousand of the same farms in 2000, 2005 and 2011.

The article presents the results of research concerning natural persons conducting economic activity registered in the REGON system that characterize the development of entrepreneurship in rural areas in Poland in the post-accession period. The main objective of this study was to identify the development tendencies and territorial diff erentiation in the range of the analysed form of economic activity. The research was conducted using computer local data banks (BDL) published by Central Statistical Offi ce of Poland, and also the techniques of GIS (Geographic Information Systems) to depict parts of the results in the form of thematic maps. The analysis of registered natural persons in relation to the population (per 100 inhabitants) was carried out at the two levels: local (in all municipalities in the country) for 2003–2012, as well as regional level (for 16 voivodeships) for 2003–2014. The research pointed to an increase of the importance of economic entrepreneurship in development of rural areas, and at the same time it showed a large territorial diff erentiation in this respect.

The aim of the study is to assess changes in the size and structure of foreign trade of meat products and their impact on the domestic markets of the various types of livestock in the period before and after the integration with the EU. Analyzed were the years 1996-2014 – 9 years before the integration and 10 years after Poland formally entered the EU structures. Polish entry into the structures of the EU resulted in much deeper changes than expected. They concern the scale and structure of international trade but above all the structure and direction of changes in domestic production. Producers and processors of poultry worked out an advantageous position in the domestic market as well as more broadly in the EU. The market for beef is the most export-oriented and unfortunately its situation depends on the conditions of export. The biggest problem appeared in the pork market. From approx. 2008, this market was relatively stable in association with a relatively unfavorable economic situation for Polish livestock producers. From a net exporter of pork, Poland became a big importer. /Synopsis. Celem opracowania jest ocena zmian wielkości i struktury handlu zagranicznego produktami mięsnymi i ich wpływu na krajowe rynki poszczególnych rodzajów żywca w okresie poprzedzającym i po integracji z UE. Analizowano lata 1996-2014 - 9 lat poprzedzających integrację i 10 lat po formalnym wejściu Polski w struktury UE. Wejście Polski w struktury UE spowodowało znacznie głębsze zmiany niż się spodziewano. Dotyczą one skali i struktury handlu międzynarodowego ale przede wszystkim struktury i kierunków zmian w produkcji krajowej. Korzystną pozycję na rynku krajowym a także szerzej na rynku unijnym wypracowali producenci i przetwórcy drobiu. Rynek wołowiny jest w największym stopniu zorientowany proeksportowo i niestety koniunktura na nim jest uzależniona od warunków eksportu. Największy problem zarysował się na rynku wieprzowiny. Od ok. 2008 r. ukształtowała się na tym rynku względnie stabilna sytuacja, związana z niezbyt korzystną koniunkturą dla polskich producentów żywca. Z eksportera netto wieprzowiny Polska stała się jej dużym importerem.

Sustainable development rests on three pillars/dimensions: natural, social and economic. Economic analysis so far has not been sufficiently taken into account in forest management, which is why, among others reasons, economic experts need to produce business plans for forest management. Introducing an economic aspect to the practice of medium-term planning for State Forests by incorporating economic expertise to the management plan and its consequent analysis in the long term should contribute to the enhanced economic efficiency of individual forest districts and in the wider perspective to the whole economic organization of State Forests. Economic expertise for the forest district can be an effective tool to improve the efficiency of the district and planning at various levels of the organization and management of the State Forests. The data contained therein will allow for tracking the dynamics of economic phenomena in the individual units of State Forests. Indirectly, such analysis – carried out on the basis of the tasks included in the plan of forest management – will also lead to an optimized structure of forest functions. / Synopsis. Trwały i zrównoważony rozwój zasadza się na trzech filarach: przyrodniczym, społecznym i ekonomicznym. Analizy ekonomiczne dotychczas nie były dostatecznie uwzględniane w gospodarce leśnej, stąd też m.in. wynika potrzeba sporządzania specjalistycznych ekspertyz – biznesplanów do planu urządzenia lasu. Wprowadzenie do praktyki średniookresowego planowania w Lasach Państwowych w postaci ekspertyzy ekonomicznej i jej konsekwentna analiza w dłuższym okresie powinna przyczynić się podniesienia efektywności ekonomicznej poszczególnych nadleśnictw, a w szerszej perspektywie całej organizacji gospodarczej Lasy Państwowe. Ekspertyza ekonomiczna nadleśnictwa może stanowić skuteczne narzędzie poprawy sprawności funkcjonowania nadleśnictw oraz planowania na różnych szczeblach organizacji i zarządzania w Lasach Państwowych. Dane tam zawarte pozwolą na śledzenie dynamiki zjawisk ekonomicznych w poszczególnych jednostkach Lasów Państwowych. Pośrednio analizy takie – przeprowadzane na podstawie zadań zawartych w planie urządzenia lasu – będą również prowadzić do optymalizacji struktury funkcji lasu.

The main purpose of the article is to present legal basis and guarantees of the farmers’ trade unions’ functioning in Poland. The presented research was based on a thorough examination of national legal acts, which constitute both legal background and foundation of farmer’s unions’ activities and internal structure. The author tries to introduce both the individual legal and system guarantees which are dedicated to farmers’ organization and which exact acts shall be considered as the direct legal basis of the guarantees. Having regard to the fact that even the Polish Constitution introduces transparent and direct legal frameworks for functioning of farmers’ trade unions, the author intends to prove that individual farmers’ unions’ operations should be considered as a fundamental and basic feature of the national agricultural system. The presented work should be also considered as thorough examination of legal provisions presented in the Act on individual farmers’ trade unions of 7th April 1989 (Ustawa…, 2015b), which is direct legal basis for functioning guarantees of the agricultural unions. The author shows how the Act is governing such fundamental issues as creation, registration, liquidation or legal operational guarantees of each individual farmers’ trade unions operating under the Act.

The article concerns the spatial diversity of rural areas. The aim of the article is to evaluate whether the process of convergence of real wages in rural areas in Poland can be observed. The author focuses on two concepts of convergence: absolute (unconditional) beta convergence and sigma convergence. The analysis regards rural districts at NUTS-4 level for 2002–2014. It was stated that rural areas in Poland became similar (converge) in terms of real wages what can help reducing the diff erences in living standard of inhabitants. An estimated regression function confi rms the existence of absolute beta convergence process. The growth rate of real wages was relatively higher in the districts with lower initial level. Moreover, the research carried out by the author indicates a decreasing dispersion of wages among rural districts. It shows the existence of sigma convergence process.

The main aim of the article is to present multidimensional assessment of the financial condition of food sector production in Poland and Germany by size of enterprises. Comparative study was based on European Central Bank’s database that allows assessment of different economic sectors in five different areas: financial structure, financial liquidity, indebtedness, activity and profitability. The research proved that Polish enterprises (compared to German enterprises) apply more conservative financial strategies, experience better financial liquidity, are betted adapted to debt service, less productively use their assets, obtain higher sale markups and are comparable to German return rates from own capital. / Synopsis. Głównym celem artykułu była wielowymiarowa ocena kondycji finansowej sektora produkcji artykułów spożywczych w Polsce i Niemczech w układzie klas wielkości przedsiębiorstw. Badania porównawcze przeprowadzono na podstawie bazy danych Europejskiego Banku Centralnego, która umożliwia ocenę różnych sektorów gospodarki w pięciu obszarach: struktury finansowej, płynności finansowej, zadłużenia, aktywności oraz rentowności. Badania wykazały, że przedsiębiorstwa w Polsce – w stosunku do przedsiębiorstw w Niemczech - stosują bardziej konserwatywne strategie finansowe, mają lepszą płynność finansową, posiadają większą zdolność do obsługi długu, mniej produktywnie wykorzystują posiadany majątek, uzyskują wyższą marżę na sprzedaży oraz porównywalną z firmami niemieckimi stopę zwrotu z kapitału własnego.

The aim of the study was to analyse the diversity of return on equity in the cooperative banks in Poland in 2010– 2014. The analysis was conducted using data of the Polish Financial Supervision Authority, on the basis of a modifi ed decomposition rate of return on equity. Assessment of the rate of return on equity was made in a size of banks, as determined by the value of assets. In addition, in order to determine the strength and direction of impact the individual components of the model on the formation of return on equity method was applied functional. The study suggests that cooperative banks eff ectively use the equity, because the rate of return on equity was signifi cantly higher than the rate of return on assets. The average return on assets in 2010–2014 was relatively lower in the largest banks and ranged from 0.7–0.9%, and the smallest banks return on assets was approximately 1%. In turn, the return on equity was higher at banks with major assets (over 200 million PLN). In 2013–2014 the rate of return both on assets and equity expressly declined. The main determinants of changes in return on equity were changing the multiplier reduction of profi t from banking activities by operating costs and costs of banking risk and return on assets, as well as measured result on banking activities.

Both the amount and the quality of consumed food have a direct impact on health. There has been a noticeable increase in frequency of fast food consumption. The aim of the paper was to assess the food habits in a selected group of quick service restaurant employees, who have easy access to fast food. The survey was conducted at the end of 2014/beginning 2015 among 270 purposively selected McDonald’s Warsaw restaurant employees. An original survey questionnaire was employed. Statistica software was used to process the data; correlation coeffi cient was calculated taking p < 0.5 as the level of statistical signifi cance. The survey points to many nutritional errors committed by the employees, including too long intervals between meals and frequent fast food consumption. Additionally, it was observed that seniority played a role in food preferences: the longer the employee’s length of service, the more often would they consume McDonald’s-bought products. It was determined that place of employment was a determining factor in food choices. The respondents with longer seniority reported more frequent consumption of products bought during work hours and use of McDonald’s restaurants in general. Although almost half of the respondents were aware of the negative health eff ects of fast food, they did not limit its consumption. It appears essential to introduce health education for the surveyed group.

The need for integration of farmers began with the mechanisms of the market economy, in which manufacturers had to make decisions taking into account the economic situation of the market, including in particular: the laws of supply and demand, high competition and prices of products. The aim of this paper is to characterize the creation and functions of agricultural producer groups. The following issues were examined: determinants of organizational relationships between agricultural producers, their characteristics, and the legal conditions needed to function. As examples, models of agricultural producer groups functioning in selected countries of the European Union were described. / Synopsis. Potrzeba integracji rolników znajduje swoje źródło w mechanizmach gospodarki rynkowej, w której producenci muszą podejmować decyzje gospodarcze uwzględniając sytuację na rynku, w tym przede wszystkim: prawo popytu, podaży, ogromną konkurencję, a także poziomy cen produktów. W artykule poruszono zagadnienia związane z procesem organizowania się producentów rolnych w różne grupy. Kolejno analizowano następujące kwestie: uwarunkowania więzi organizacyjnych producentów rolnych, ewolucję ustawodawstwa oraz specyfikę funkcjonowania wybranych form kooperacji w rolnictwie. Za przykład posłużyły tu modele funkcjonujące w wybranych krajach Unii Europejskiej (UE).