Мақала әйел мінезі сипаты атауларының лингвомәдениеттанымдық негіздерін іздеу, талдау, зерттеу бағытында жазылып, атаулардың қолданыста болуын және қолданыстан шығу тегін қарастырады. Мақаланың мақсаты – әйел мінезі сипаты атауларының пайда болу, қолданысқа ену, таралу мәселелерін лингвомәдениеттану саласы негізінде саралау, атауларды нақты мысалдармен талдау. Негізгі бағыттары мен идеялары –мақаланың ғылыми-тәжірибелік сипатын және әйел мінезі сипаты атауларының дүниетанымдық, этнологиялық және мәдени аспектілерінің қазақ руханиятындағы орнын анықтау, лингвомәдениеттанымдық негіздерін талдау. Мақаланың ғылыми маңыздылығы – әйел мінезі сипаты атауларының лингвомәдениеттанымдық негіздерін анықтау арқылы тіл білімінің бүгінде көп зерттеліп қарастырылмаған лингвомәдениеттану саласының дамуына әсер етуі болса, практикалық маңыздылығы – қазақ тіліндегі әйел мінезі сипаты атауларының лингвомәдениеттанымдық негіздерінің зерттелуін саралай отырып, атауларды жағдаятқа байланысты, мағыналық реңкін жоймай, ұлттық тіл заңдылықтарына сай дұрыс қолданысқа енуіне үлес қосу. Мақалада мінез атауларының мәдени және тілдік факторлармен үйлесімде пайда болуы негізін анықтау мақсатында ономастикалық, этимологиялық, семантикалық, лингвистикалық және лингвомәдениеттанымдық салыстырмалы талдаулар жүргізілді. Өзге авторлар бұған дейін қарастырған, зерттеген жұмыстар теріске шығарылмай, керісінше сол зерттеу үлгілерін қолдану негізінде атаулардың бірнеше түрі мағынасына, қолданылу сипатына, шығу тарихына сай сараланды. Талдау барысында ұлттың мәдени, географиялық, этнографиялық ерекшеліктерін негізге алады. Авторлар мақаланың негізгі нәтижелері мен талдауы, қорытындысында әйел мінезі сипаты атауларын лингвомәдениеттанымдық негіздері аспектісінде зерттеу әдісін, олардың көркем әдебиет, ғылыми мәтін және күнделікті қолданыстағы ауызекі сөйлеу ерекшелігіндегі көрінісін, мәдени сипатын, ұлттық дүниетанымға тән пайда болу жүйесін, шығу тарихы туралы зерттеуін отандық және шетелдік зерттеушілердің ғылыми талдаулары, тұжырымдары арқылы дәлелдейді. Мақаланың құндылығы және оның тіл білімінің лингвомәдениеттану саласына қосқан үлесі, ондағы зерттеу нәтижелерінің тәжірибелік маңызы тіліміздегі әйел мінезі сипаты атауларының ауызекі тіл мен жазба әдебиеттегі қолданысын анықтап, мысалдармен талдау, қолдану жиілігіне қарай белсенді атауларды анықтауға, атаулардың этнонимдік мәнін ашып, саралауға, әрі теориялық анықтама тудыруды, тіліміздегі әйел мінездерінің атаулық мағынасын ұғынып, саналы түрде қолдануды жүзеге асыру. Мақала қорытындысының практикалық маңызы – атаулардың бүгінде қолданыстан шыққан түрлері мен қолданыстағыларын салыстырып, олардың өз мағынасына сай жұмсалуын қалыптастыруды жүзеге асыру, халықтың тілдік мәдениетін дамыту., Статья написана в направлении поиска, распознавания, анализа, изучения лингвокультурологических основ названий в описании женского характера, рассматривает употребительность и выход из употребления наименований и их происхождение. Цель статьи – дифференциация проблем возникновения, введения в действие, распространения названий в описанииженского характера на основе выявления лингвокультурных особенностей, анализ конкретных примеров названий. Основные направления и идеи – определение научно-практического характера статьи и места мировоззренческих, этнологических и культурных аспектов наименований, названий в описании женского характера в казахской духовности, анализ лингвокультурологических основ. Научная значимость статьи заключается в том, что определение лингвокультурологических основ названий в описании женского характера оказывает влияние на развитие лингвокультурологической сферы, которая сегодня мало изучена. Практическая же значимость состоит в том, чтобы, дифференцируя изучение основ лингвокультурологии названий женского характера в казахском языке, способствовать правильному использованию имен в соответствии с законами национального языка, не теряя смысловых оттенков. В статье проведен сравнительный анализ ономастических, этимологических, семантических, лингвистических и лингвокультурологических исследований с целью определения основ возникновения названий в описании женского характера в сочетании с культурными и языковыми факторами. Исследования других авторов, появившиеся ранее, дифференцируются на основе использования одних и тех же моделей исследований по значению, характеру использования, истории происхождения. В ходе анализа за основу берутся культурные, географические, этнографические особенности нации. В ходе анализа, в основных результатах и заключении статьи авторы доказывают метод исследования названий в описании женского характера в аспекте основ лингвокультурологии, показывают особенности их отражения в художественной литературе, научном тексте и в разговорной речи в повседневном употреблении, дают их культурную характеристику, раскрывают систему происхождения, характерную для национального мировоззрения, исследуют историю происхождения посредством научного анализа выводов отечественных и зарубежных исследователей. Ценность статьи в ее вкладе в область лингвокультурологии, практическая значимость результатов исследования – в выявлении названий женского характера в языке и анализе примеров их использования в разговорной и письменной литературе, в определении активных имен в зависимости от частоты их использования, в раскрытии и дифференциации этнонимического значения имен, создании теоретических определений имен, осмыслении и осознанном использовании названий женских характеров в казахском языке, тем самым в развитии национального языка. Практическая значимость статьи состоит в сопоставлении существующих и ныне не существующих названийи формировании культуры их использования в соответствии со значением, развитии языковой культуры населения., This article is written in the direction of search, recognition, analysis, study of linguoculturological bases of the name in the description of female character. It considers the presence and disuse of names and their origin. The purpose of this article is to differentiate the problems of the emergence, implementation and distribution of the names in the description of female character on linguoculturological bases, and analysis of the name on specific examples. The main directions and ideas are the definition of the scientific and practical nature of the article and place of the worldview, ethnological and cultural aspects of the name in the description of female character in Kazakh spirituality, and analysis of linguoculturological bases. The scientific significance of the article lies in the fact that, by defining the linguoculturological bases of the name in the description of female character, linguistics has an impact on the development of linguocultural sphere, which is little studied today, and the practical significance consists in differentiating the study of the basics of linguoculturology of female names in the Kazakh language, to promote the correct use of names in accordance with the laws of the national language, without eliminating the semantic connotation. This article provides a comparative analysis of onomastic, etymological, semantic, linguistic and linguoculturological studies in order to determine the basis for the emergence of the names and words in the description of female character in combination with cultural and linguistic factors. The works that were previously considered and studied by other authors were not refuted, but based on the use of the same research models, they were differentiated by the meaning, nature of use, and history of the origin of several types of names. In the course of the analysis, the cultural, geographical, ethnographic features of the nation are taken as a basis. The authors in the main results and analysis of the article, in conclusion, prove the method of researching the name in the description of female character in the aspect of the bases of linguoculturology, their reflection in the features of fiction, scientific text and colloquial speech of everyday use, cultural character, system of origin characteristic of the national worldview, research of history of origin through scientific analysis, conclusions of domestic and foreign researchers. The value of the article and its contribution to the field of linguoculturology of linguistics, the practical significance of the research results – to identify and analyze by examples the use of female character names in the language in spoken and written literature, to identify active names depending on the frequency of their use, to reveal and differentiate the ethnonymic meaning of names, to create theoretical definitions, to comprehend and consciously use the nominal meanings of female characters in our language, thereby to develop the national language, to adequately use the assigned names in their field. The practical significance of the conclusion of this article lies in the comparison of existing and now non-existent types of names and formation of their use in accordance with their meaning, and development of the linguistic culture of the population., Филологические науки, Выпуск 1 (68) 2023