Search

CEL NAUKOWY: W artykule dokonano charakterystyki wybranych aspektów doskonalenia kompetencji cyfrowych w polskich klastrach w warunkach transformacji cyfrowej. PROBLEM I METODY BADAWCZE: W procesie badawczym zastosowano tradycyjną metodykę przeglądu literatury naukowej, analizę danych zastanych (desk research) i metodę studium przypadku. W trakcie badań jakościowych metoda studium przypadku pozwoliła na pogłębioną eksplorację wybranego problemu badawczego. PROCES WYWODU: Nie ulega wątpliwości, że doskonalenie kompetencji cyfrowych jest źródłem rozwoju osobistego i zawodowego, w tym zdobywania wiedzy i doświadczenia oraz kształtowania inteligencji cyfrowej. Mając świadomość wartości tej aktywności w klastrach, uznano za zasadne skoncentrowanie się na analizie wybranych dobrych praktyk klastrów w tym obszarze. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Z przeprowadzonych badań i analiz wynika, że klastry zapewniają odpowiednie warunki do rozwoju kompetencji cyfrowych, które są bardzo użyteczne w warunkach transformacji cyfrowej. Ich aktywność innowacyjna i społeczno-gospodarcza sprzyja ciągłemu i sprawnemu kształtowaniu tych kompetencji w wymiarze informatycznym, informacyjno-komunikacyjnym i funkcjonalnym. Jest to bardzo ważne, gdyż może przyczynić się do osiągnięcia przez nie dojrzałości cyfrowej. WNIOSKI, REKOMENDACJE I APLIKACYJNE ZNACZENIE WPŁYWU BADAŃ: Podjęta w artykule aktualna i naukowo interesująca tematyka badawcza wymaga dalszych, bardziej pogłębionych i interdyscyplinarnych badań i analiz. Zasadne jest uwzględnienie szerszych rozważań naukowych dotyczących postrzegania nie tylko metod, form i narzędzi rozwoju kompetencji cyfrowych, ale także przygotowania do transformacji cyfrowej i stopnia wykorzystania potencjału sztucznej inteligencji. Badania z tego obszaru mogą przyczynić się do lepszego poznania współczesnych procesów, zjawisk i trendów w gospodarce opartej na wiedzy oraz przyśpieszyć sprawną transformację cyfrową w warunkach turbulentnego otoczenia.

Przedmiotem artykułu jest analiza przepisów powszechnie obowiązujących szkoły wyższe dotyczących standardów kształcenia. Kształcenie studentów jest jednym z podstawowych zadań statutowych, jakie realizują uczelnie, i prowadzone jest na kierunkach studiów w oparciu o programy studiów. W artykule przedstawiono podejście do standardów kształcenia i zmiany w przepisach dotyczących kształcenia w szkołach wyższych w odniesieniu do standardów kształcenia. Od definicji standardu kształcenia w ustawie z 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i katalogu kierunków studiów określonego rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 12 lipca 2007 r. w sprawie standardów kształcenia dla poszczególnych kierunków oraz poziomów kształcenia po zmiany wprowadzone w 2011 r. nadające uczelniom autonomię programową. Ustawa z 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce utrzymuje autonomię w zakresie tworzenia kierunków studiów i programów studiów dla uczelni z kategorią naukową A+, A i B+. Absolwenci szkół wyższych, niezależnie od kierunku studiów, wchodząc na rynek pracy, powinni być wyposażeni w kompetencje zawodowe, ale również w uniwersalne kompetencje cyfrowe, dotyczące cyberbezpieczeństwa, ochrony danych osobowych oraz wykorzystania nowych technologii w nauce i pracy. Kompetencje z obszaru cyfryzacji są potrzebne osobom z wykształceniem technicznym, ale i humanistom oraz przedstawicielom nauk społecznych. Studenci wszystkich kierunku studiów są grupą, w której rozwój kompetencji cyfrowych powinien być podporządkowany przyszłej specjalizacji i wybranej ścieżce kariery zawodowej. W przepisach powszechnie obowiązujących brak jest wskazania minimalnych wymagań dla kadry dydaktycznej szkół wyższych, w tym z edukacji informatycznej i posługiwania się technologią informacyjno-komunikacyjną. Analizując stan prawny, można postawić pytanie, czy obecne przepisy dotyczące prowadzenia kształcenia przez szkoły wyższe uwzględniają obowiązek rozwijania kompetencji cyfrowych w ramach proponowanych przez uczelnie programów studiów.

Głównym celem opracowania jest wskazanie i opisanie uwarunkowań oraz możliwości budowania cyfrowej przestrzeni przyjaznej dziecku we współczesnym świecie, zdominowanym przez nowe technologie informacyjno-komunikacyjne, w szczególności w odniesieniu do działań podejmowanych na rzecz zrównoważonego rozwoju. Przeglądu tych możliwości dokonano przede wszystkim na podstawie oficjalnych dokumentów, dostępnych raportów i opracowań publikowanych przez działające w tym obszarze instytucje międzynarodowe, państwowe i społeczne. Dzieci i młodzież stanowią mocno niespójną grupę użytkowników przestrzeni wirtualnej. Kluczowym i podstawowym elementem wpływającym na sposób korzystania i podatność na zagrożenia płynące z sieci jest wiek odbiorcy treści cyfrowych i posiadane przez niego kompetencje w tym zakresie. W artykule przybliżono cechy poszczególnych grup wiekowych młodych użytkowników Internetu i związane z tym wyzwania dla prawodawców, rodziców i wychowawców. Omówiono wybrane aspekty dotyczące funkcjonowania dzieci w przestrzeni Internetu i nowych technologii, bazując na Komentarzu ogólnym nr 25 Konwencji o prawach dziecka (2021) w sprawie praw dziecka w środowisku cyfrowym. Wskazano również, jak te prawa mogą być respektowane poprzez realizowanie określonych celów zrównoważonego rozwoju.