Search

Ερευνητική Εργασία που υποβλήθηκε στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πολυτεχνείου Κρήτης το Μάρτιο του 2020 Περίληψη: Η παρούσα ερευνητική εργασία καταπιάνεται με έννοιες όπως η μνήμη, ατομική και συλλογική, και η λήθη, οι οποίες «εγγράφονται» στο χώρο μέσω της δραστηριότητας των υποκειμένων. Μέσα από τις προσεγγίσεις θεωρητικών που έχουν ασχοληθεί με τις παραπάνω έννοιες, αναλύεται το αποτύπωμα των εννοιών αυτών υπό το πρίσμα χωρικών διατάξεων, οι οποίες μένουν σταθερές στη πάροδο του χρόνου. Παράλληλα, μελετούνται η ετερότητα και η εξαίρεση ως στοιχεία κοινωνικής διάκρισης, οι οποίες εντοπίζονται χωρικά και αναλύονται περεταίρω στην έννοια των ετεροτοπιών. Στο δεύτερο κομμάτι της εργασίας, ανιχνεύονται τέτοιοι τόποι συσσώρευσης μνήμης και ομάδων ετερότητας, στους τόπους εξορίας του 20ου αιώνα. Χαρακτηριστικό των τόπων αυτών αποτελεί ο εγκλεισμός, η απομόνωση, η αναμόρφωση, η πρόνοια, καθώς και ο εκτοπισμός. Είναι σαφές λοιπόν, ότι για την επίτευξη όλων των παραπάνω, στους τόπους αυτούς τα όρια που διαχωρίζουν το «διαφορετικό» από το «όλο», οφείλουν να είναι έντονα. Ύστερα από την ανάγνωση των περισσότερων τόπων εξορίας της Ελλάδας, επιλέγεται η ανάλυση τριών παραδειγμάτων. Τα παραδείγματα αυτά είναι το νησί της Μακρονήσου, της Σπιναλόγκα και της Λέρου, που εκτός απ’ την διαφορετική ταυτότητα των εγκλείστων που συγκεντρώνουν (πολιτικοί κρατούμενοι, λεπροί, ψυχασθενείς), διαφοροποιούνται ιστορικά, χωρικά, και αρχιτεκτονικά μεταξύ τους. Στόχος της εργασίας μας είναι να αναδείξουμε ότι ο χώρος, μη αποκομμένος από τα γεγονότα και τις μαρτυρίες όσων τον έζησαν, μπορεί να συμβάλει στην αφήγηση της ιστορίας και στη διαμόρφωση συλλογικής μνήμης. Επίσης, μέσω της ανάλυσης των «υλικών» ορίων που εντοπίζουμε σε κάθε παράδειγμα, εστιάζουμε σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του τοπίου και του αρχιτεκτονικού χώρου, που επιτυγχάνουν τον αυστηρά οριοθετημένο και ελεγχόμενο τρόπο ζωής που επιβάλει η εξορία. Τέλος, με την ανάλυση των «άυλων» ορίων, προσεγγίζονται μέσω των αυτοβιογραφικών μαρτυριών των ατόμων, που έζησαν στους τόπους αυτούς, τα χαρακτηριστικά που συντάσσουν τη συλλογική μνήμη της ομάδας και χαρακτηρίζουν τη βιωματική κατοίκηση του χώρου. Presented on

Διπλωματική Εργασία Περίληψη: Το κέντρο της Αθήνας χτίστηκε τη μεταπολεμική περίοδο του 60’-70’, με σκοπό να ανταποκριθεί σε ένα μεγάλο κύμα εσωτερικής μετανάστευσης, χωρίς γενικό σχέδιο, με κύρια τυπολογία κτιρίου την πολυκατοικία της αντιπαροχής. Η πυκνή δόμηση και η υπερεκμετάλλευση του αστικού χώρου, που χαρακτήρισαν την εποχή, σε συνδυασμό με τον υπερπληθυσμό, οδήγησαν στην εγκατάλειψη του κέντρου για τα προάστια. Δημόσιοι χώροι και κτίρια υπηρεσιών και γραφείων παραμένουν μέχρι σήμερα σε λειτουργική αδράνεια αδυνατώντας να αντιμετωπίσουν τις μεταβαλλόμενες κοινωνικές ανάγκες στέγασης. Η επανάχρηση των υπαρχόντων κτιρίων, η επανοικειοποίηση των παλαιών κελυφών, και η δημιουργία νέων εναλλακτικών χρήσεων στα άδεια ισόγεια καταστήματα, μπορούν να επανοηματοδοτήσουν τους κενούς αυτούς χώρους, ενσωματώνοντας τους στον αστικό ιστό ως οργανικά τμήματα της γειτονιάς και της πόλης. Η παρούσα διπλωματική εργασία λαμβάνει ως κενούς χώρους ή χώρους που βρίσκονται σε εκκρεμότητα νοήματος, το πρώην ΙΚΑ του Μεταξουργείου και το εσωτερικό του ισογείου του διπλανού τετραγώνου, όπου στεγάζεται το ChinaTown (πρώην ορφανοτροφείο Χατζηκώστα). Το ΙΚΑ που εγκαταλείφθηκε το 1998, έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο ως δείγμα μεταπολεμικής αρχιτεκτονικής. Στο διπλανό τετράγωνο, συναντώνται χρήσεις κατοικίας, εμπορίου και γραφείων, ενώ το εσωτερικό του αιθρίου του παραμένει κενό και ανενεργό με κλειστές όψεις και άδειες αποθήκες. Με σκοπό την ενεργοποίηση των χώρων αυτών, προτείνεται η ενοποίηση τους στο επίπεδο του ισογείου με νέες δημόσιες χρήσεις και χρήσεις κλίμακας γειτονιάς. Παράλληλα, προτείνεται η επανάχρηση και η μετατροπή του κελύφους του ΙΚΑ σε κτίριο συλλογικής κατοίκησης ή συν-κατοίκησης, με κοινόχρηστους χώρους, οι οποίοι θα απευθύνονται στο σύνολο των κατοίκων.