Search

Copyright of Osteuropa is the property of Berliner Wissenschaftsverlag GmbH and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Osteuropa is the property of Berliner Wissenschaftsverlag GmbH and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Artykuł otwiera przedstawienie mowy Przeciwko gniewliwym Bazylego Wielkiego w kontekście jego nauczania praktyczno-moralnego. Następnie zostają ukazane przyczyny i objawy gniewu. Poprzez przybliżenie kwestii niebezpiecznego uczucia Kapadocejczyk wyczula swoich słuchaczy na to, by unikać tego zgubnego grzechu, który czyni człowieka szalonym i powoduje jego zezwierzęcenie. Porównuje człowieka ogarniętego złością do niebezpiecznych i jadowitych zwierząt, osób dotkniętych chorobą psychiczną lub opętanych przez demona. Za pomocą sugestywnych metafor kaznodzieja ukazuje destrukcyjną siłę gniewu i jego zgubne konsekwencje. Uznaje jednak pozytywne jego skutki, gdyż to uczucie, odpowiednio ukierunkowane i odmienione, może służyć wielu dobrym aktom. Chrześcijanie mogą posłużyć się tym impulsem w walce ze złem. Środkami zaradczymi przeciwko gniewowi są: spokój, posłuszeństwo Słowu Bożemu, naśladowanie przykładu Chrystusa i postaci biblijnych.

Spojrzenie na chrześcijańskie podejście do przyrody wymaga zanalizowania wzajemnych relacji pomiędzy koncepcjami antropocentryzmu i kosmocentryzmu. Obie te wizje rzeczywistości wydają się być kluczem do całościowego ujęcia relacji człowiek – natura. Chrześcijański antropocentryzm często jest obwiniany o to, że stał się przyczyną obecnego kryzysu ekologicznego. Wyznawcy Chrystusa są oskarżeni o niszczenie harmonii świata i jego zasobów. Jednak chrześcijański antropocentryzm nie był najwyższą i niezależną zasadą. Chrześcijaństwo musiało skonfrontować się z wizją natury i człowieka propagowaną przez filozofię grecką i rzymski realizm. Pisarzom Kościoła nasza cywilizacja zawdzięcza niezwykle cenne rozważania o dobroci i pięknie stworzenia. Według perspektywy patrystycznej człowiek zajmuje najważniejsze miejsce w świecie przyrody, lecz nie jest to pozycja despoty, który ma nieograniczone prawo do eksploatowania zasobów naturalnych. Istota ludzka, należąca do porządku stworzenia, ma specyficzną misję i obowiązki wobec widzialnego świata. Człowiek stanowi jakby pomost pomiędzy stworzeniami a Bogiem, jest jakby kapłanem liturgii kosmicznej. U Ojców Kościoła można było zauważyć odnośniki biblijne, przede wszystkim do Rdz i Rz 8,18-22. W przypadku perykopy pawłowej ma się do czynienia z podwójną tendencją interpretacyjną: antropologiczną i kosmologiczną. Ojcowie Wschodu, nawiązując do podziwu okazywanego siłom natury w cywilizacji greckiej, preferowali interpretację kosmologiczną. Z kolei na łacińskim Zachodzie na plan pierwszy wysuwała się kwestia podporządkowania ziemskiego istnienia wyższym zasadom, jakimi były teocentryzm i chrystocentryzm. W ten sposób cała rzeczywistość widzialna została przez chrześcijaństwo przemyślana i głęboko ubogacona.