Search

The literature science works with many disciplines cooperatively and improves its structure. No longer is it possible to regard literature only as a field for story books, novels or leisure activities. Day by day literature proves that it is indeed a science. World-wide popular books are not only adapted either as movies or TV series, but also analysed as literary and digital versions by the academic world. The reason why literature is a part of our lives is that it enriches its structure with the support of other disciplines; such as psychology, philosophy, sociology, religion and mythology, which proves the fact that they are of importance for literature and that they are an essential part of our lives. Hence, literature helps a person not only to face himself, but also to be a bridge between his past and his future. It transfers the conscious. Derived from the stated idea, in this master’s thesis it is aimed to state out this transfer of conscious in the three plays of the twentieth century. The main objective of this master’s thesis is to demonstrate the motive “magna mater” in other words “the great mother” within the scope of the main figures of the plays of the following playwrights: Friedrich Dürrenmatt’s “The Visit of the Old Lady”, Tennessee Williams’ “Suddenly Last Summer” and Güngör Dilmen’s “I, Anatolia”. The idea of the analysis has been inspired by the archetypal theory of the Swiss Psychologist Carl Gustav Jung. The archetype “the Great Mother” has been analysed upon the perspective of mythology and philosophy within the context of the motives and the symbols belonging to the main figures of the plays. The main objective of this master’s thesis is not only the comparison of the main figures of these plays, which have been written by the authors from three different geographies, but also the proof of the fact that the main figure comprises of the features of the archetype “the Great Mother”. Edebiyat bilimi birçok disiplin ile ortak çalışarak kendi yapısını zenginleştirir ve geliştirir. Artık günümüzde edebiyatı sadece hikâye kitapları, romanlar okuyarak boş zamanlarımızı doldurduğumuz bir etkinlik olarak göremeyiz. Edebiyat, her geçen gün bir bilim olduğunu ortaya koyuyor. Dünyaca severek okunan çoğu kitabın sinema ya da televizyon dizisi uyarlamaları yapılıyor, akademik çevrelerde hem yazınsal hem de dijital versiyonlarının incelemeleri yapılıyor. Edebiyatın bu kadar etkin bir şekilde hayatımızın içinde olmasının sebebi, hiç kuşkusuz diğer disiplinlerden de besleniyor olmasıdır. Psikoloji, felsefe, sosyoloji, din ve mitoloji gibi her biri ayrı bir inceleme alanına sahip bu alanların, edebiyatın günümüzdeki şeklini almasında çok önemli bir yere sahip oldukları gerçeğini kanıtlar niteliktedir. İnsanın kendisiyle en iyi şekilde yüzleşmesini sağlar edebiyat. Geçmişiyle geleceği arasında köprü kurmasına vesile olur. Bilinç aktarımı sağlar. Bu düşünceden yola çıkarak bu yüksek lisans tezinde 20. yüzyılın seçkin eserleri arasından seçilmiş olan tiyatro eserlerindeki bu bilinç aktarımının nasıl gerçekleştirildiğinin gözler önüne serilmesi amaçlanmaktadır. Friedrich Dürrenmatt’ın „Yaşlı Kadının Ziyareti“, Tennessee Williams’ın „Geçen Yaz Birdenbire“ ve Güngör Dilmen’in „Ben, Anadolu“ eserlerindeki ana karakterlerin „Ana Tanrıça (die Große Mutter)“ motifinin incelenmesi bu yüksek lisans tezinin ana konusunu oluşturmaktadır. Bahsi geçen motifin incelenmesi fikri İsviçreli Psikiyatr Carl Gustav Jung’un öne sürdüğü Arketip Teorisi’nden edinilmiştir. „Ana Tanrıça (die Große Mutter) arketipi, seçilen eserlerin ana karakterlerinin ortaya koyduğu motifler ve semboller, mitolojik ve felsefe açılardan incelenmektedir. Üç farklı coğrafyanın yazarları tarafından oluşturulan bu eserlerin ana karakterlerinin birbirleriyle karşılaştırılması, ana tanrıça arketipin özelliklerinin taşıdıklarının kanıtlanması bu yüksek lisans tez çalışmasının amacıdır.

Bei der vorliegenden Arbeit handelt es sich um eine komparative Analyse des Kinderbuchs Balina‘nın Bebeği in Deutsch Wal-Baby, welches von Yüksel Pazarkaya geschrieben und ins Deutsche selbst übersetzt wurde. Im ersten Teil dieser Arbeit wird ein Einblick in die Geschichte der Übersetzung geliefert und einige für die Selbstübersetzung relevante Übersetzungstheorien gegliedert. Anschließend wurden die Selbstübersetzungstheorien beschrieben. Um das Thema besser zu veranschaulichen, wurden Beispiele über die Erfahrungen einiger wichtiger Autoren, die als Selbstübersetzer tätig sind, beschrieben. Um die Grundlage der Analyse zu bilden, wurden Beispiele aus dem Werk Balina‘nın Bebeği, welches aus dem Türkischen ins Deutsche übersetzt wurde, selektiert. Insgesamt wurden für die Analyse 37 Beispiele ausgewählt. Anschließend wurden die Beispiele auf ihre Übersetzungsmethoden und Verfahren untersucht. Für diese Untersuchung wurden die Übersetzungsmethoden, von L. Venuti verwendet. Hierbei wurde eine Unterteilung der einzelnen Beispiele nach der domestizierenden und der verfremdenden Übersetzungsmethode durchgeführt. Dem Ergebnis dieser Unterteilung zufolge, sind Zweiunddreißig der analysierten Beispiele mit der domestizierenden Übersetzungsmethode und nur Fünf mit der verfremdenden Methode übertragen worden. Bei der Analyse der Übersetzungsverfahren, die Pazarkaya angewandt hat, liegt der Schwerpunkt, auf den Verfahren, die seinen ZT der Zielkultur anpassen, wie z. B. die Adaptation. Somit lässt sich erschließen, dass Pazarkaya bei seiner Selbstübersetzung die Zielkultur in den Vordergrund stellt, hat. Bu araştırmada, Yüksel Pazarkaya’nın Balina‘nın Bebeği adlı eseri ve Almanca çevirisi Wal-Baby esas alınarak, yazarın özçeviri yaparken kullanmış olduğu stratejiler incelenmiştir. Çalışmanın ilk bölümünde çeviri hakkında tarihsel ve teorik bilgilendirmeler yapılmıştır. Ardından özçeviri ile ilgili teorik bilgilendirmeler yapılmış ve bu alanda etkin olan yazarların tecrübelerine değinilmiştir. Araştırmanın analiz kısmının temelini oluşturmak için Yüksel Pazarkaya’nın Balina‘nın Bebeği adlı eseri ve Almanca çevirisinden örnekler alınmıştır. Örnekler incelenirken, kaynak metin ve erek metin kullanılmıştır. Toplamda otuz yedi örnek incelenmiştir. Çeviride kullanılan tüm stratejiler bu çalışmanın inceleme ve analiz bölümünde belirlenmiştir. Örnekler Koller ve Schreiber’in geliştirdiği çeviri strateji modellerinden faydalanılarak incelenmiş ve Venuti’nin Yerelleştirme ve Yabancılaştırma Metodu kapsamında değerlendirilmiştir. İnceleme sonucunda örneklerden otuz iki tanesinin yerelleştirme, beş tanesinin ise yabancılaştırma yöntemi ile erek dile aktarıldığı tespit edilmiştir. Bunun sonucunda Yüksel Pazarkaya’nın kaynak metni hedef kitleye yaklaştıran ve Yerelleştirme metodunu destekleyen stratejiler ile oluşturduğu gözlemlenmiştir. Dolayısıyla Yüksel Pazarkaya erek dil ve kültür normlarını benimseyerek çeviride erek odaklı bir yaklaşım sergilemiştir.