Search

Esta tese doutoral enmárcase no proxecto de I+D+i RTI2018-094074- B-I00 (RESCLIMA-EDU2) e, a súa vez, alíñase coas seguintes subliñas do Programa de Doutoramento en Equidade e Innovación en Educación: 1.6. Equidade, cambio social e desenvolvemento sostible, 2.5. Innovación nas materias curriculares e 2.6. Políticas educativas innovadoras e xustiza social. Esta investigación artéllase en torno a tres obxectivos fundamentais: valorar o tratamento que as políticas de acción fronte ao CC a diversas escalas outorgan á educación; analizar o grao e características da inserción do marco conceptual e dimensións de referencia da Educación para o Cambio Climático (EpCC) no desenvolvemento curricular para a educación secundaria obrigatoria no contexto español; e realizar recomendacións estratéxicas para favorecer concreción curricular da EpCC no sistema escolar. Mediante un enfoque de investigación documental, levouse a cabo unha revisión sistematizada da literatura seguindo o modelo Framework Resiste-CHS. Doutra banda, realizouse unha análise de contido co propósito de valorar o tratamento, a relevancia e a significación da dimensión educativa nos principais documentos chave relativos a políticas de acción fronte á crise climática producidos a escala internacional, europea e española. Finalmente, deseñouse e aplicouse a cinco marcos curriculares (España, Andalucía, Cataluña, Galicia e País Vasco) un instrumento de análise de contido específico sobre o tratamento do CC na Educación Secundaria Obrigatoria, co obxectivo de profundar no papel que desempeña o marco curricular na transposición das ciencias do CC e na incorporación e tratamento das súas dimensións sociais. Os resultados constatan que tanto no campo das políticas ambientais como na súa concreción curricular no ensino secundario obrigatorio, existe unha disonancia entre as formulacións e os enfoques educativos propostos a nivel internacional e a súa integración a nivel nacional. No contexto escolar, postúlase a necesidade dunha estratexia sólida a distintas escalas xeográficas que sitúe a EpCC como un elemento central da acción educativa, considerando a elaboración e posta en marcha de currículos de emerxencia como unha liña prioritaria de actuación. 2023-03-04

espanolEl presente trabajo pretende analizar la situacion de la Educacion Ambiental en el contexto espanol en relacion a lo que recomiendan los expertos y expertas en esta tematica en la literatura de diferentes revistas de caracter cientifico y educativo. Para conformar una base para contextualizar y delimitar esta educacion, se realizo una revision bibliografica sobre la historia de la Educacion Ambiental a nivel mundial, en general, y en el contexto legislativo de nuestro pais, en particular; asi como sobre la importancia de la misma en el siglo XXI. Una vez delimitado el concepto, se reviso una gran lista de bibliografia con el objetivo de crear un marco que integre las recomendaciones pedagogicas que los profesionales ofrecen en relacion a esta tematica; y se analizo el estado de la cuestion en la legislacion que actualmente rige el sistema educativo espanol y gallego. Finalmente, se concluyeron una serie de aspectos que no son mas que recomendaciones para reelaborar los curriculos educativos y adaptarlos introduciendo de manera adecuada la didactica para la Educacion Ambiental. EnglishThe present project tries to analyze the situation of Environmental Education in the Spanish context in relation to what the experts recommend in this subject in the literature of different scientific and educational magazines. To form a basis for contextualizing and delimiting this education, a bibliographic review was carried out on the history of Environmental Education worldwide, in general, and in the legislative context of our country, in particular; as well as its importance in the 21st century. Once the concept was defined, a large list of bibliography was reviewed with the aim of creating a framework that integrates the pedagogical recommendations that professionals offer in relation to this theme; and the state of the matter is analyzed in the legislation that currently governs the Spanish and Galician educational system. Finally, a series of aspects were concluded that are nothing more than recommendations to re-elaborate the educational curricula and adapt them by appropriately introducing the didactic for Environmental Education. galegoO presente traballo pretende analizar a situacion da Educacion Ambiental no contexto espanol en relacion ao que recomendan os expertos e expertas nesta tematica na literatura de diferentes revistas de caracter cientifico e educativo. Para conformar unha base para contextualizar e delimitar esta educacion, realizouse unha revision bibliografica sobre a historia da Educacion Ambiental a nivel mundial, en xeral, e no contexto legislativo do noso pais, en particular; asi como sobre a importancia da mesma no seculo XXI. Unha vez delimitado o concepto, revisouse unha gran lista de bibliografia co obxectivo de crear un marco que integre as recomendaciones pedagogicas que os profesionais ofrecen en relacion a esta tematica; e analizouse o estado da cuestion na lexislacion que actualmente rexe o sistema educativo espanol e galego. Finalmente, concluironse unha serie de aspectos que non son mais que recomendaciones para reelaborar os curriculos educativos e adaptalos introducindo de xeito adecuado a didactica para a Educacion Ambiental. portuguesEste artigo tem como objetivo analisar a situacao da Educacao Ambiental no contexto espanhol em relacao ao que e recomendado por especialistas no assunto na literatura de diferentes revistas cientificas e educacionais. Para fundamentar e delimitar essa formacao, foi realizada uma revisao bibliografica sobre a historia da Educacao Ambiental no mundo, em geral, e no contexto legislativo do nosso pais, em particular; bem como sobre a importância dela no seculo XXI. Uma vez delimitado o conceito, uma grande lista de bibliografia foi revisada com o objetivo de criar um quadro que integre as recomendacoes pedagogicas que os profissionais oferecem em relacao ao tema; e foi analisado o estado da questao na legislacao que atualmente rege os sistemas educacionais espanhol e galego. Por fim, concluiu-se uma serie de aspectos que nada mais sao do que recomendacoes para reelaborar curriculos educacionais e adapta-los, introduzindo adequadamente a didatica para a Educacao Ambiental.

espanolEste articulo recoge y organiza las aportaciones de los tres autores de la mesa redonda que constituyo la sesion de apertura del II Congreso Nacional de Educacion Ambiental de Cataluna, celebrado el 26 de noviembre de 2020 y organizado por la Sociedad Catalana de Educacion Ambiental-SCEA. portuguesEste artigo recolhe e organiza as contribuicoes dos tres autores da mesa redonda que constituiu a sessao de abertura do II Congresso Nacional de Educacao Ambiental da Catalunha, realizado a 26 de novembro de 2020 e organizado pela Sociedade Catala de Educacao Ambiental-SCEA. EnglishThis article collects and organizes the contributions of the three authors in the round table that constituted the opening session of the II National Congress of Environmental Education of Catalonia, held on November 26, 2020 and organized by the Catalan Society of Environmental Education-SCEA. galegoEste artigo recolle e organiza as achegas dos tres autores na mesa redonda que constituiu a sesion de apertura do II Congres Nacional d’Educacio Ambiental de Catalunya, celebrada o 26 de novembro de 2020 e organizado pola Societat Catalana d’Educacio Ambiental-SCEA.

A investigación que aquí se presenta pretende abordar a configuración da dieta e o sistema agroalimentario como elementos de especial relevancia para a Educación Ambiental no actual contexto de crise socioambiental, en tanto que a súa análise e a proposición de alternativas poden constituír ferramentas cunha gran potencialidade na promoción da sustentabilidade. Para tal fin, céntrase o foco de atención nun emerxente movemento social estreitamente vinculado ao campo transdisciplinar da Agroecoloxía: o movemento social agroecolóxico. Preséntase un traballo de investigación que ten o dobre propósito de coñecer a configuración actual deste movemento no territorio galego e de identificar as implicacións socioeducativas que no seo deste podan estar a ter lugar, cunha especial atención ás relativas á Educación Ambiental, campo de referencia para o estudo proposto.

Este trabajo analiza el potencial educativo de la música como recurso didáctico para promover en el aula valores de concienciación ambiental. La integración entre los recursos culturales y ambientales se analiza en esta investigación desde una perspectiva evolutiva, biológica, zoológica, ecológica e interdisciplinar que fundamenta una aproximación a la educación ambiental desde la materia de música. Teniendo en cuenta la estrecha conexión entre medioambiente y cultura en la Comunidad Autónoma de Galicia, este trabajo investiga las prácticas del profesorado de música en enseñanzas obligatorias con respecto a la transmisión de valores de concienciación ambiental. Para ello, se plantea una metodología de carácter mixto que integra técnicas de investigación cuantitativa (cuestionarios) y cualitativa (entrevistas) para obtener una aproximación empírica a la temática investigada. Concretamente, se analizan el conocimiento, la presencia, los usos y la percepción del profesorado sobre el empleo de la música como recurso de concienciación ambiental.

Traballo Fin de Grao en Mestre/Mestra de Educación Primaria. Curso 2017-2018 O traballo que se presenta a continuación ten como obxecto o estudo da paisaxe cultural local nunha aula de 6º de educación primaria para ofrecer diferentes solucións á problemática social que está a xerar un proxecto de mina a ceo aberto na localidade dos estudantes (Touro, A Coruña). Preténdese que o alumnado coñeza en profundidade a súa contorna e aprenda a analizar de xeito crítico e razoado as actuacións que se dan nela, polo que o estudo do patrimonio local e a análise crítica da información xogan un papel fundamental na proposta. O carácter transversal dos contidos permite abordar diferentes materias curriculares sen descoidar a educación en igualdade ou os valores. Na metodoloxía elixida (construtivista) o alumno/a é o propio protagonista do seu proceso de aprendizaxe, o que favorece a significatividade do aprendido. Os resultados das tarefas que se levaron a cabo amosan unha mellora na capacidade de análise e reflexión, sobre todo no relacionado co seu entorno máis inmediato, así como un cambio de actitudes e valores que favorecen a convivencia da comunidade El trabajo que se presenta a continuación tiene como objeto el estudio del paisaje cultural local en una aula de 6º de educación primaria para ofrecer diferentes soluciones a la problemática social que está generando un proyecto de mina a cielo abierto en la localidad de los estudiantes (Touro, A Coruña). Con ello se pretende que el alumnado conozca en profundidad su entorno y aprenda a analizar de forma crítica y razonada las actuaciones que se dan en él, por lo que el estudio del patrimonio local y el análisis crítico de la información juegan un papel fundamental en la propuesta. El carácter transversal de los contenidos permite abordar diferentes materias curriculares, sin descuidar la educación en igualdad o los valores. En la metodología elegida (constructivista) el alumno/a es el propio protagonista del proceso de aprendizaje, lo que favorece la significatividad de lo aprendido. Los resultados de las tareas que se llevaron a cabo demuestran una mejora en la capacidad de análisis y reflexión, sobre todo en lo relacionado con su entorno más inmediato, así como un cambio de actitudes y valores que favorecen la convivencia de la comunidad The following work has as an object the study of the cultural landscape in a 6th grade primary school class in order to offer different solutions to the social problem that an open sky mine is generating in the local village of the students (Touro, A Coruña). It is intended that these get to know deeply their context and learn to analyse critically and reasonably the actions that occur inside it, so the study of local heritage and the critical analysis of information play a very important role within this question. The transversal character of the content allows dealing with different curricular subjects without leaving apart the values. In the chosen methodology (constructivist) the student is the main protagonist of the learning process, which increases the significance of the thing to learn. The results of the performed tasks show improvement in the analytical and reflection skills, especially in what is related to their immediate environment, as well as a change in the attitudes and values which facilitate social coexistence

O artigo explora o papel dos movementos ecofeministas no desenvolvemento da Educación ambiental, os seus antecedentes, a súa definición e ás mulleres españolas que representan este movemento. Nos anos 70, coincidindo na época na que por primeira vez foi acuñado o termo Educación Ambiental, nace o movemento ecofeminista da man da francesa Françoise d’Eaubonne. Indagando na información das voces ecofeministas españolas, preténdese analizar as orixes e consecuencias do ecofeminismo na sociedade e a súa repercusión na historia da EA española. Existen moitas mulleres que de forma activa levaron a cabo unha ardua loita pola protección do ambiente e da natureza e pola manifestación da importancia que tiña o medio natural no ámbito educativo. Un claro exemplo foron as irmáns Blanca e Clotilde Catalán ou Leonor Serrano Pablo e Gloria Giner de los Ríos. Na actualidade destacan as ecofeministas Alicia Puleo e Yayo Herrero. The article explores the role of ecofeminist movement in the development of Environmental Education, its background, its definition and the Spanish women that represent this movement. In the 70s, coinciding with the time when the term Environmental Education was coined, the ecofeminist movement was born at the hands of French Françoise d’Eaubonne. Investigating the information of the Spanish ecofeminist voices, it is intended to analyse the origins and consequences of ecofeminism in society and its impact on the history of Spanish EE. There are many women who actively carried out an arduous struggle for the protection of the environment and nature and for the manifestation of the importance that the natural environment had in the educational context. A clear example were sisters Blanca and Clotilde Catalán or Leonor Serrano Pablo and Gloria Giner de los Ríos. At the present, the ecofeminists Alicia Puleo and Yayo Herrero stand out SI

espanolLas areas naturales protegidas son uno de los escenarios principales donde se llevan a cabo los procesos de Educacion Ambiental (EA). En Brasil, estos espacios se denominan "Unidades de Conservacion" (UC), contextos en los que se pretende garantizar la participacion efectiva de las poblaciones locales en la gestion, de conformidad con la legislacion brasilena. El objetivo de esta investigacion es contribuir al analisis y evaluacion de las politicas publicas participativas desarrolladas en las UC brasilenas, especialmente las de la region amazonica. Es un estudio exploratorio y descriptivo que se basa en la recopilacion de informacion bibliografica y de gestion sobre politicas publicas en el campo de las CU y un analisis cualitativo y cuantitativo de los datos recopilados a traves de dos encuestas diferentes aplicadas a diferentes muestras de expertos. Como resultado de los analisis realizados, vieron diferentes puntos de vista: el grupo de gerentes presento una vision mas practica de los factores que favorecen la participacion en comparacion con los expertos que presentan puntos de vista mas idealistas sobre los factores evaluados. En este sentido, se recomienda aumentar la planificacion de politicas publicas, promover la capacitacion calificada y continua de los gerentes en procesos participativos, aumentar el numero de personal efectivo de UC, promover procesos participativos para su gestion, ampliar el conocimiento sobre la gama de actores sociales que interactuan y promover procesos de dialogo y mediacion de conflictos. EnglishProtected natural areas are one of the main scenarios where Environmental Education (EE) processes are developed. In Brazil, these spaces are called “Conservation Units” (UCs), contexts in which it is intended to ensure the effective participation of local populations in management, in accordance with Brazilian legislation. The objective of this research is to contribute to the analysis and evaluation of participatory public policies developed in Brazilian CUs, specifically those of the Amazonian region. It is an exploratory and descriptive study and is based on the compilation of bibliographic and managerial information about public policies in the field of UCs and in a qualitative-quantitative analysis of data collected through two different surveys applied to different samples of experts. As a result of the analyzes carried out, different visions have been seen: the group of managers presented a more practical view of the factors that favor participation compared to experts who present more idealistic views about the factors evaluated. In this sense, it is recommended to increase the planning of public policies, promote qualified and continuous training of managers in participatory processes, increase the number of effective personnel of the UCs, promote participatory processes for their management, expand knowledge about the range of social actors that interact and promote processes of dialogue and conflict mediation. galegoAs areas naturais protexidas son un dos principais escenarios onde se desenvolven os procesos de Educacion Ambiental (EA). En Brasil, estes espazos chamanse “Unidades de Conservacion” (UC), contextos nos que se pretende garantir a participacion efectiva das poboacions locais na xestion, de acordo coa lexislacion brasileira. O obxectivo desta investigacion e contribuir a analise e a avaliacion das politicas publicas participativas desenvolvidas nas UC brasileiras, especialmente as da rexion amazonica. Tratase dun estudo exploratorio e descritivo e basease na recollida de informacion bibliografica e de xestion sobre politicas publicas no campo das UC e nunha analise cualitativa e cuantitativa dos datos recollidos a traves de duas enquisas diferentes aplicadas a diferentes mostras de expertos. Como resultado das analises levadas a cabo, viron diferentes visions: o grupo de xestores presentou unha vision mais practica dos factores que favorecen a participacion en comparacion cos expertos que presentan visions mais idealistas sobre os factores avaliados. Neste sentido, recomendase aumentar a planificacion das politicas publicas, promover a capacitacion cualificada e continua dos xestores en procesos participativos, aumentar o numero de persoal efectivo das UC, promover procesos participativos para a sua xestion, ampliar conecementos sobre o gama de actores sociais que interactuan e promoven procesos de dialogo e mediacion de conflitos. portuguesAreas naturais protegidas sao um dos principais cenarios em que ocorrem os processos de Educacao Ambiental (EA). No Brasil, esses espacos sao denominados "Unidades de Conservacao" (UC), contextos nos quais se destina a garantir a participacao efetiva das populacoes locais na gestao, de acordo com a legislacao brasileira. O objetivo desta pesquisa e contribuir para a analise e avaliacao de politicas publicas participativas desenvolvidas nas UCs ​​brasileiras, principalmente na regiao amazonica. Trata-se de um estudo exploratorio e descritivo, baseado na coleta de informacoes bibliograficas e gerenciais sobre politicas publicas no campo das UCs ​​e na analise qualitativa e quantitativa dos dados coletados por meio de duas pesquisas diferentes aplicadas a diferentes amostras de especialistas. Como resultado das analises realizadas, eles viram visoes diferentes: o grupo de gerentes apresentou uma visao mais pratica dos fatores que favorecem a participacao em comparacao com os especialistas que apresentam visoes mais idealistas dos fatores avaliados. Nesse sentido, recomenda-se aumentar o planejamento de politicas publicas, promover o treinamento qualificado e continuo dos gerentes em processos participativos, aumentar o numero de funcionarios efetivos da UC, promover processos participativos para sua gestao, expandir o conhecimento sobre a gama de atores sociais interagindo e promover processos de dialogo e mediacao de conflitos.

Os anos sesenta constitúen o escenario temporal no que a crise ambiental emerxe como incipiente ameaza para o modelo de civilización dominante. Neste contexto, os movementos sociais –nomeadamente o movemento ecoloxista– e a Educación Ambiental teñen xogado un papel determinante, tanto na divulgación da propia crise, como na articulación de alternativas teórico-prácticas para enfrontala individual e colectivamente. O comezo do século XXI arroxa un alude de acontecementos que acaban por facer agromar unha incipiente fornada de novísimos movementos socias. O movemento en transición –cara a un mundo sen petróleo– é un deles, conformando un modelo de actuación competente na xeración de comunidades resilientes; isto é, capaces de reaccionar e adaptarse cos seus propios medios a condicións adversas. Porén, o carácter arquetípico da transición contrasta coa pouca atención que recibe a dimensión educativa na súa proposta e a manifesta nula vinculación co campo da Educación Ambiental. Co obxectivo de valorar o potencial do modelo da transición, desenvolveuse un estudo de caso múltiple no que comparar as iniciativas postas en marcha nas Universidades de Santiago de Compostela, Edimburgo e Minho. Deste xeito, a investigación articulouse ao redor dos elementos que caracterizaran estas experiencias pioneiras como procesos de transición, procesos participativos e procesos educativos. Como resultado da análise, o que fraguou como sospeita deu lugar á evidencia: os procesos de ambientalización universitarios están sometidos a un “teito de cristal” que impide cambios estruturais en clave de sustentabilidade. As tres iniciativas en transición estudadas non foron quen de xerar cambios integrais nas dinámicas das súas respectivas Universidades. A debilidade na formulación do modelo educativo do movemento en transición, non consta como un elemento determinante no fracaso relativo, mais si pode ser un factor a ter en conta. Neste proceso de desexar maiores acertos, a Educación Ambiental debe facer valer a súa traxectoria.

[Resumo] A revista ambientalMENTE sustentable é unha publicación semestral de carácter científico que xurde na preparación do I Congreso Internacional de Educación Ambiental dos Países Lusófonos e Galiza, celebrado en setembro de 2007 en Santiago de Compostela (Galiza-España), promovido polo CEIDA e financiado pola Universidade da Coruña co apoio da Xunta de Galicia. O obxectivo é dar voz as persoas investigadoras, mostrar experiencias educativas, presentar marcos teóricos e boas prácticas fronte á crise socio-ambiental desde as comunidades da lusofonía e Galicia, hermanadas pola mesma lingua. Na primeira etapa, o CEIDA e a Universidade da Coruña (a través da Área de Extensión Universitaria e o Servizo de Publicacións) asume a responsabilidade editorial de imprimir 2 números por ano. No ano 2012 habilítase www.ambientalmente.es co fin de facilitar o acceso libre on-line e no 2015 aloxase no portal de Publicacións da UDC (http://www.udc.gal/publicacions/revistas/#revista_ams). A segunda etapa comeza coa celebración do II Congresso Internacional de Educação Ambiental dos Países Lusófonos en Cuiabá (Mato Grosso-Brasil) e amplíase o consello editorialcoa incorporación do Grupo de Investigación “Política Educativa, Historia e Sociedade” da Universidade da Coruña (Galiza-España) e o Grupo de Pesquisa “Educação Ambiental, Comunicação e Arte” da Universidade Federal do Mato Grosso (Brasil). Nesta comunicación presentamos un estudo bibliométrico dos anos 2007 ao 2014 para mostrar o impacto a través das contribucións por países, temáticas, fontes etc. A finalidade é mostrar o camiño andado e relanzar este proxecto participado. [Abstract] AmbientalMENTE sustentable is a biannual publication of a scientific nature that arises during the preparation of the I International Congress on Environmental Education Lusophone and Galiza Countries, held in September 2007 in Santiago de Compostela (Galiza-Spain), promoted by the CEIDA and funded by the University of Coruña sponsored by the Xunta de Galicia. The aim is to give voice to researchers, show educational experiences, present theoretical frameworks and the best practices fronte the socio-environmental crisis from the Lusophone communities and Galiza, united by the same language. In the first stage, the CEIDA and the University of Coruña (through the Department of University Extension and Publications Service) assume editorial responsibility for print 2 issues each year. In 2012, www.ambientalmente.es enabled in order to facilitate free access on-line, in 2015 and staying at Portal Publications UDC (http://www.udc.gal/publicacions/revistas/#revista_ams). The second stage begins with the celebration of II International Congresso Environmental Education Lusophone countries in Cuiabá (Mato Grosso, Brazil) and the editorial board expands with the addition of Research Group “Education Policy, History and Society” of the University Coruña (Galiza-Spain) and the Research Group “Environmental Education, Communication and Art” of the Federal University of Mato Grosso (Brazil). In this paper we present a bibliometric study of the years 2007 to 2014, to show its impact through contributions by countries, themes, fonts, etc. the purpose is to show the road traveled and relaunching this participated project.

[Resumo] Históricamente, o contexto amazónico, con as súas memorias de resistencia e contestación política, foi e continua sendo espazo de construción de posibilidades para o enfrentamento dos diversos problemas ambientais impostos a esta rexión. Os imaxinarios sociais de súa poboación reflicten as relacións que emerxen en función da biodiversidade e da multiculturalidade que a integra. Da mesma forma, resignifica a cultura local e as prácticas cotiás das mulleres e dos homes que na Amazonia habitan. Neste sentido, intensifícase o noso interese en (re)coñecer as representacións sociais da Educación Ambiental que orientan as prácticas pedagóxicas escolares e comunitarias dos docentes, con formación en Pedagoxia, que actuan nas etapas iniciais do Ensino Fundamental na rede pública municipal de Castanhal-Pará, Brasil. O aporte teórico e metodolóxico da investigación foi orientado polas contribuicións da Teoria das Representacións Sociais. Recorremos ao cuestionario, complementado polo grupo de discusión e pola observación participante para recoller as informacións da investigación, na cual participaron 121 docentes. Nos resultados máis significativos evidenciamos as principais vias de acesso ao discurso ambiental e as concepcións de Educación Ambiental que orientan as prácticas cotiás dos protagonistas da investigación [Abstract] Historically, the Amazon region, with its resistance memories and political contestation, was and remains building space of possibilities to face the many environmental problems imposed on this region. The social imaginary of the population reflect the relationships that emerge as a function of biodiversity and multiculturalism that integrates. Similarly, reframes the local culture and everyday practices of women and men who live in the Amazon. In this sense, intensifies our interest in (re)know the social representations of Environmental Education that guide teaching practices and community of teachers with training in pedagogy, which act in the early stages of Elementary Education at Public Castanhal-Pará, Brazil. The theoretical and methodological approach of the research was guided by the contributions of the Theory of Social Representations. We used the questionnaire, complement the discussion group and by participant observation to collect survey informatio , which was attended by 121 teachers. In the most significant results evidenced the main access roads to the environmental discourse and conceptions of environmental education that guide the daily practices of research protagonists

[Resumo] O obxectivo deste artigo é realizar unha valoración fundamentada de como está incidindo na Educación Ambiental (EA) a fonda crise social e económica que está a padecer a sociedade galega. Para iso aplicouse unha enquisa a unha mostra de 101 profesionais que traballaron ou traballan neste campo na comunidade autónoma de Galicia (España). Os datos resultantes permiten comparar a súa situación ocupacional no albor da crise, ano 2007, coa que tiñan a principios de 2013, no momento de aplicar a enquisa que sostén empíricamente o estudo. A perspectiva teórica de análise as´ntase na noción de campo social proposta por Pierre Boudieu, considerando a EA como un transcampo social con propiedades híbridas dos campos ambiental e educativo. [Abstract] The purpose of this article is to realize a based valuation of how there is affecting in the Environmental Education (EE) the deep social and economic crisis that is suffering the Galician community. For it a questionnaire was applied to a sample of 101 professionals who worked or they are employed at this field at the autonomous community of Galicia (Spain). The resultant information allows to compare his occupational situation in the beginning of the crisis, year 2007, with the one that they had at the beginning of 2013, in the moment to realize the survey that bases empirically the study. The theoretical perspective of analysis departs from the notion of social field proposed by Pierre Boudieu, considering the EE like a social field with hybrid properties of the environmental field and the educational field.

[Resumo] A profesionalización é un dos temas que máis debates e reflexións despertou na última década no territorio español. O Libro Blanco da Educación Ambiental en España recomenda impulsar o recoñecemento profesional das e dos educadores ambientais. Desde os Seminarios Permanentes do CENEAM fixéronse distintas revisións e propostas, sempre desde a perspectiva temática do seminario. No de Equipamentos de Educación Ambiental acordouse realizar un estudo de ámbito estatal, no que se recollera o parecer tanto dos pro fesionais que estaban a traballar nos equipamentos, como dos responsables das distintas administracións. Neste artigo preséntanse os obxectivos, a metodoloxía e as conclusións de dito estudo. [Abstract] Professionalism is one of the topics that sparked debate and reflection on the past decade in the Spanish territory. The White Paper on Environmental Education in Spain recommended boost and professional recognition of environmental educators. From the Permanent Seminars CENEAM various revisions and proposals were drawn up, always from the perspective of the seminar topic. The Environmental Education facilities was agreed to conduct a study of state level, in which the views of both professionals who were working on the centre, as the heads of the various administrations pick. The objectives, methodology and conclusions estudy presented in this article

[Resumo] Co fin de pescudar si os alumnos alcanzaron os obxectivos establecidos nunha actividade de educación ambiental, temos que recorrer á avaliación, unha tarefa complicada pero necesaria. En ocasións, en contornas de aprendizaxe non formal, a avaliación non se leva a cabo ou se realiza moi someramente. Entre as principais causas identificadas atópanse a falta de formación dos educadores sobre temas de avaliación ou á falta de tempo, xa que os alumnos que visitan os centros de educación ambiental non o fan de xeito continuado, senón de xeito ocasional, polo que o seguimiento do seu progreso con vértese nunha ardua tare fa. Ao contrario, existen varios métodos exitosos aplicables a actividades baseadas na indagación en contornas de educación non formal. A través do Proxecto Europeo INQUIRE, cuxo obxectivo foi estender o Ensino das Ciencias Baseada na Indagación a través de Europa, puxéronse en práctica algúns destes métodos de avaliación: mapas conceptuais, mapas mentais, debuxos conceptuais, cuestionarios, observación e preguntas directas. [Abstract] In order to determine whether students met the objectives set out in a lesson plan we have to make use of the evaluation, a complex but essential task. Occasionally, in “Learning Outside the Classroom” (LOtC) environments, assessment is not carried out or performed very briefly. The main causes identified were lack of training on assessment from educators and the lack of time, since students visiting environmental education centres do it only sporadically, so tracking their progress becomes an arduous task. On the contrary, there are several applicable methods to successfully assess inquiry-based activities in LOtC environments. Through the European INQUIRE Project, whose aim has been to extend Inquiry-Based Science Education across Europe, we have implemented some of these assessment methods: such as concept maps, mind maps, concept cartoons, questionnaires, observation and direct questions

Traballo Fin de Grao en Educación Social. Curso 2012-2013 [GL] Xa dende os anos 70, desenvolvéronse nas cidades occidentais proxectos de Hortas Urbanas vinculadas ao campo de actuación da Educación Ambiental. Nun momento de crise (económica, social, ambiental...) como o actual, é de suma importancia revisar todas aquelas ferramentas a disposición da Educación Ambiental potencialmente capaces de promover as transformacións sociais, económicas e políticas necesarias para configurar sociedades máis responsables, socialmente xustas e ambientalmente sustentables, que garanticen o futuro de todas as formas de vida do planeta. Neste traballo de investigación de campo estúdase o caso das Hortas Municipais de Belvís (Santiago de Compostela). Preténdese realizar unha primeira aproximación dende a investigación socio-educativa a esta experiencia, por unha banda desentrañar a súa relación co campo da Educación Ambiental, así como as súas potencialidades a desenvolver, pola outra. [ES] Ya desde los años 70, se desarrollaron en las ciudades occidentales proyectos de Huertos Urbanos vinculados al campo de la Educación Ambiental. En un momento de crisis (económica, social, ambiental...) como la actual, es de suma importancia revisar todas aquellas herramientas a disposición de la Educacion ambiental potencialmente capaces de promover las transformaciones sociales, económicas y políticas necesarias para configurar sociedades más responsables, socialmente justas y ambientalmente sostenibles, que garanticen el futuro de todas las formas de vida del planeta. En este trabajo de investigación de campo se estudia el caso de los Huertos Municipales de Belvís (Santiago de Compostela). Se pretende realizar una primera aproximación desde la investigación socio-educativa a esta experiencia, por una parte, y desentrañar su relación con el campo de la Educación Ambiental, así como sus potencialidades a desarrollar, por la otra. [EN] From de early 70s Urban Gardens have been developed in the occidental cities linked to the Environmental Education. With the global crises (economic, social, environmental, etc.) that affects us nowadays it´s very important to look over all the tools that the Environmental Education has capable of promoting the social, economic an political transformations needed to configure more responsible societies. Fair societies and environmentally sustainable, which would grant the future of all the organisms on Earth. In this research work are studied the urban gardens of Belvís (Santiago de Compostela). On the one hand it tries to make an approximation from the socio-educative investigation, on the other, it tries to show its relationship with the Environmental Education, as well as its developing potentialities.

[Resumo] O artigoexplora o vínculo entre educación ambiental e cambio educativo desde a perspectiva da comunidade discursiva da política cultural. Esta línea discursiva constrúese a partir de accións promovidas polos novos movementos sociais, como o movemento ecoloxista e o movemento de movementos: o antiglobalización. A aparición destes supón un cambio cultural que se define como a volta del individuo á política ou a configuración da “política da vida”, porque as súas iniciativas supoñen a transformación do suxeito e as súas relacións socioculturais cara á politización da vida cotiá e do espazo privado. Esta viraxe pode ser vista como unha oportunidade para construir novas formas de facer política desde a non-política. Desde esta perspectiva se presentan unha serie de experiencias que ensaian novos espazos de emancipación no terreo ambiental e cultural máis xeral, nos que as intervencións desde a educación ambiental poden ofrecernos leccións a aplicar para o cambio educativo. A educación ambiental ten o reto de contribuir ao cambio educativo transformando os estilos de vida, pero que, do mesmo xeito que os movementos, debe vincular a revolución persoal co cambio das condicións políticas, sociais, culturais e económicas. [Abstract] This article explores the link between environmental education and educational change taking in consideration the discourse community of cultural politics. Actions promoted by new social movements such as ecology and anti globalization configure this discourse community. New social movements have provoked a shift of the subject and their socio-cultural relations producing the politicization of the daily life and private space: the appearance of the life politics. This turn can be seen as an opportunity for building new ways of doing non-political policy. It is presented a set of experiences that illustrate new scenarios of emancipation in the environment and cultural spheres, where environment education initiatives are able to offer lessons applicable to educational change. Environmental education has the challenge to facilitate educational change transforming life styles but as with social movements, it must link the personal revolution with the transformation of politics, social, cultural and economic conditions.

[Resumo] A xestión integrada da auga (XIA) é o medio mediante o cal actualmente se trata a problemática relacionada co recurso hídrico, como un proceso holístico para unha solución global do seu uso, cantidade, distribución e decisións ao respecto. Por iso, a introdución dos seus conceptos desde unha idade temperá é vital como parte da toma de conciencia e a súa proxección a longo prazo. Neste sentido, presentamos os resultados do ensino da XIA no nivel medio básico apoiándose nos Sistemas de Información Xeográfica (SIX) como principal ferramenta didáctica, dentro dunha Escola Secundaria do Estado de México, tratando desde a súa implementación, desenvolvemento, resultados e propostas para os profesores que traballen coa área, como son: Xeografía, Ecoloxía, Educación Ambiental, desenvolvemento sustentable ou demografía [Abstract] The subject of water has led the worldwide population to awaken to de issue of liquid ́s scarcity throughout the world, and how day by day it worsens, leading this problem to be seriously investigated. The integrated management of water has been the way for her issue, insufficiency and distribution within the holistic process in a global solution as any decision referent to water. For this reason, this research give us the results of the introduction to the basic concepts of the integrated management of Water in to Junior High School ́s educative programs, as an important tool of knowledge supported in the Geographic Information Systems (GIS), as a part of the pedagogical instrument to learning for students and teachers who work with knowledge in Geographic, Ecology, Education and Sustentability.

[Resumo] A finalidade deste artigo é “deconstruír” a traxectoria da educación ambiental (EA) para intentar ir alén da visión histórica lineal, descontextualizada, sen suxeitos e sen conflitos, que predomina na literatura deste campo. As versións institucionalizadas adoitan partir da Conferencia de Estocolmo (1972) e rematar coa última celebración consagrada polo sistema das Nacións Unidas, fito que lle corresponde, hoxe por hoxe, ao IV Congreso Internacional sobre Educación Ambiental Tbilisi + 30, celebrado en Ahmedabad (India), no ano 2007. Neste itinerario ocupa un lugar central, equivalente a un mito fundacional, a conferencia celebrada en Tbilisi no ano 1977 e as recomendacións que nela se propuxeron. Con esta aproximación histórico-crítica preténdese achegar algunha luz –ou, cando menos, unha luz distinta– á tarefa de desentrañar e comprender a suposta –ou real– crise que se está a vivir no campo da EA e o papel que xoga nesta conxuntura o mito de Tbilisi. Como recurso metodolóxico adóptase unha aproximación analítica a medio camiño entre a arqueoloxía do discurso foucaultiana e a socioanálise de Bourdieu. [Abstract] The purpose of this paper is to “deconstruct” the trajectory of Environmental Education (EE) in order to try to go beyond the lineal historical view, decontextualized, without subjects and without conflicts, that predominates in the literature on this field. The institutional versions usually begin with the Stockholm Conference (1972) and finish with the last celebration established by the United Nations system, a milestone that is nowadays held by the 4th International Conference on Environmental Education Tbilisi + 30, held in Ahmedabad (India) in the year 2007. In this itinerary, a central position, equivalent to a founding myth, is held by the conference that took place in Tbilisi in 1977 and the recommendations that came out of it. The goal of this historical and critical approach is to shed some light -or at least a different light- on the task of unraveling and understanding the alleged -or real- crisis that is being felt in the field of EE and the role the myth of Tbilisi plays in this situation. As a methodological resource, the analytical approach taken is halfway between Foucault’s archaeology of the discourse and Bourdieu’s social analysis.

[Resumo] A Estratexia Calenciana ante o Cambio Climático (EVCC) é o instrumento de acción pública da Generalitat Valenciana para definir e coordinar as accións de mitigación e adaptación a este fenómeno. A EVCC avanza un conxunto de 125 disposicións estruturadas en 8 áreas de actuación, entres as cales establece un conxunto de medidas de información, comunicación, formación e cooperación cidadá, instrumentos clave para lle transmitir á sociedade a complexidade, relevancia e urxencia deste problema e concienciala da necesidade de que individuos e grupos adopten comportamentos e estilos de vida que reduzan significativamente as emisións de gases de efecto invernadoiro. Non cabe dúbida de que para enfocar esta tarefa con rigor e eficacia é preciso caracterizar, antes de máis, a cultura común –a representación social– que sobre o cambio climático está a conformarse na sociedade valenciana. Son, con efecto, os coñecementos, as percepcións, as teorías implícitas, as valoracións e os hábitos socialmente interiorizados os elementos sobre os que haberá que traballar para lograr os cambios desexados na xestión dos vectores humanos que interveñen no desaxuste do clima. Neste sentido, a Consellería de Medio Ambiente, Auga e Urbanismo da Generalitat Valenciana, en colaboración co Departamento de Socioloxía e Antropoloxía Social da Universidade de Valencia, realizou unha investigación sobre a percepción social do cambio climático na sociedade valenciana. É o seu obxectivo: aproximarse ao grao de coñecemento, ás concepcións, representacións sociais, actitudes, valoracións e hábitos socialmente interiorizados a respecto deste problema. Este artigo constitúe unha síntese parcial desta investigación. [Abstract] Valencia strategy in view of climate change (VECC) is the Generalitat Valenciana instrument to coordinate adaptation to this phenomenon and define other mitigation actions. VECC comprises of a group of 125 arrangements structured within 8 different fields to set up information measurements, communication, training and public cooperation. These are essential instruments to inform society of the complexity, importance and urgency on adequate behaviour and life styles to bring down greenhouse gases emissions. It is necessary to typify the social representation of global warming within Valencia society and give this task an efficient and precise approach. Knowledge, perceptions, implicit theories, evaluations and social habits are the elements to work on in order to achieve management changes on human factors which take part in the climate imbalance. Environment, Water and Urbanism Ministry of the Generalitat Valenciana, in partnership with the Department of Sociology and Social Anthropology in Valencia University, carried out research on the social perception of climate change within Valencia society. The purpose and summary of the study is gathered on this article.

[Resumo] O cambio climático é o principal problema socioambiental que enfronta a nosa civilización, pola súa magnitude, velocidade e efectos, atopámonos cun dos principais retos como sociedade ao tratarse dun problema de orixe antrópico. A Educación Ambiental ten ante si o enorme desafío de contribuir na búsqueda de solucións, para o que é necesario facer unha revisión das prioridades de acción, dos programas que se executan e dos ámbitos de actuación en novos escenarios. Nesta liña, o CEIDA, como centro galego de referencia, está a activar medidas educativas e divulgativas en varios planos: as que teñen que ver coa capacitación, encamiñadas ao coñecemento do cambio climático, as súas causas e as súas consecuencias, tanto a escala global, como a nivel local; as que teñen que ver coa sensibilización e concienciación, buscando dotar aos colectivos e aos individuos dos recursos necesarios para adoptar actitudes máis responsábeis centradas no aforro e eficiencia enerxética na nosa vida cotiá; e por último, as que teñen que ver coa acción, proporcionando espacios para a participación e o compromiso, individual e colectivo. [Abstract] Climate change is the main socio-environmental problem that faces our civilization. Its magnitude, rate and effect make a challenge for society due to its anthropological origin. Environmental education has the greatest achievement of finding solutions thus revising priority actions, setting up programs and subject areas of new scenarios. Following this line, Ceida, as a Galician centre of reference, is committed to lead education and dissemination measures in different spheres: training to take awareness of climate change, its causes and its global and local consequences; sensitising citizens and providing them with the resources required to take more responsible actions to energy saving and efficiency within normal life; and finally, with actions to make space for individual and collective compromise and participation.

[Resumo] Dentro do programa do V Seminario sobre Educación, Comunicación e Participación fronte ao Cambio Climático, celebrado no CENEAM en abril de 2009, fixen unha breve presentación denominada «Cotas domésticas de carbono» que, como era de agardar, suscitou un vivo debate. Neste artigo, á parte de esbozar os trazos xerais da idea, trato de contextualizala e achegar algunha reflexión persoal tanto sobre os aspectos que me parecen interesantes como respecto daqueles máis discutibles. Confío en que isto resulte útil para alimentar a discusión e abordar unha valoración máis axustada da iniciativa. [Abstract] On the V Seminar about Education, Communication and Participation against Climate change celebrated at CENEAM in April 2009, there was a brief communication titled “Carbon domestic bound” that, as expected, started an intense debate. This article, apart from addressing the issues, provides personal conclusions about various aspects which were presented.

[Resumo] A adopción de fórmulas orientadas a reducir o consumo de enerxía ou as emisións de gases de efecto invernadoiro (GEI) abre novas oportunidades para os comportamentos emisores ou engade novos atractivos aos xa posibles. Estes efectos secundarios recortan os aforros potenciais que poderían obterse con estas iniciativas. O presente artigo describe brevemente algúns destes efectos rebote e analiza as súas causas e protagonistas, así como os principais tipos de resposta no comportamento que os xeran. A seguir pásase a identificar algúns retos que os efectos rebote formulan nos campos da comunicación e a educación ambiental. En último termo, os efectos rebote evidencian a necesidade de recuperar unha perspectiva humana do reto da mitigación, e revelan, así mesmo, que sen unha cultura da autolimitación os esforzos para paliarmos o cambio climático dificilmente serán eficaces. [Abstract] It is necessary to have new formulas for reducing energy consumption and greenhouse gases emission creating new opportunities for emission behaviour: side effects cut potential savings obtained through these initiatives. This article briefly describes some of these boomerang effects and analyses causes and actions along with the main types of behaviour response. Furthermore, it identifies challenges of the boomerang effect within communication and environmental education.Boomerang effects make evident the need in recovering a human perception in the mitigation challenge, as well as revealing the difficulty in efficient palliative efforts in climate change if lacking a self limitation culture.

[Resumo] Vinte anos despois da aprobación do Plano Especial de Ordenación e Protección da Serra de Collserola, continúan vixentes os obxectivos establecidos referentes ao mantemento da estabilidade dos sistemas naturais, a preservación da diversidade biolóxica e paisaxística, a conservación do patrimonio cultural e a posibilidade de ofrecer novas oportunidades para o ocio e a aprendizaxe. Neste contexto, concebir a educación ambiental como parte integrante da planificación e da xestión do Parque, resultou ser unha estratexia fundamental para establecer canles de complicidade cos usuarios na preservación dun espazo protexido enclavado na zona cunha maior densidade de poboación de toda a conca mediterránea. [Abstract] 20 years after the approval of the Special Programme of Planning and Protection of the Serra de Collserola, the objectives established with reference to the maintenance of the natural systems stability, the biodiversity and landscape preservation, the culture heritage conservation and the possibility of leisure and learning opportunities still prevails. In this context, environmental education becomes an integral part of management planning within the Park, an strategy to establish user group complicity in terms of preservation of a protected area set in the most populated region of the Mediterranean basin.

[Resumo] Preséntase un proxecto de Parque Forestal. O deseño e concepción do proxecto baséase no aproveitamento dunhas circunstancias favorables especiais: a existencia dunha finca de propiedade pública, xestionada pola administración forestal, situada a escasa distancia do centro de referencia para a educación ambiental en Galicia, o CEIDA, e dotada de infraestruturas e equipamentos susceptibles de uso social e educativo. Resáltase o potencial do sitio para converterse nun parque periurbano nun contexto favorable en canto á dimensión dos posibles beneficiarios e aos recursos de dinamización dispoñibles. Explórase o potencial ambiental do enclave, capaz de permitir a réplica de realidades forestais moi diversas e posuidor, ao tempo, de valores de alta calidade conservativa. En definitiva, preséntase un proxecto que ten como base crear un parque forestal periurbano con vocación de uso social, que compaxina con ese uso o carácter de equipamento ambiental de referencia para promover unha nova cultura do bosque na sociedade galega, e que pretende complementar eses dous usos coa contribución á conservación da diversidade biolóxica, ser un referente de investigación ambiental e forestal, e abrir a Galicia ao mundo a través da cooperación internacional. [Abstract] The forestry park concept is presented as a design project based on the favourable circumstances which exists on public property land and managed by forestry administration. The land in question is closely situated to the reference centre of environmental education in Galicia, CEIDA, which can provide the infrastructure and equipment necessary for social and educational use. This area has the potential to attract public interest as a periphery park and broaden the educative resources available locally. Furthermore this land has environmental potential providing both forestry replications and high quality conservational values. In summary, this project promotes the periphery forest garden as an important instrument for social and educational use, providing the environmental equipment needed to encourage the new forest culture within galician society. The oportunity value of the site is explored as a reference to biodiversity conservation and environmental forest research it is designed too, as a tool to introduce Galicia to the world prometing international cooperation

[Resumo] No curso escolar 2004-05 púxose en marcha un programa para implementación de procesos de Axenda 21 Escolares (A21E) en Galicia, promovido pola Consellería de Medio Ambiente da Xunta de Galicia. Catro anos despois, uns 40 centros educativos galegos de ensino infantil, primario e secundario participan no programa “A Axenda 21 Escolar de Galicia” (en adiante A21EG), promovido actualmente pola Consellería de Medio Ambiente e Desenvolvemento Sostible (en adiante CMADS) e a Consellería de Educación e Ordenación Universitaria (CEOU). Existen moitos programas similares en localidades distribuídas por todo o mundo; no estado español son referencia os proxectos de Barcelona (promovido polo seu concello) e Euskadi (governo vasco). [Abstract] During the 2004-05academic year, a programme was initiated to put into practice the processes of the 21 School Agenda in Galicia, promoted by the Environmental Council of the Regional Government (Xunta) of Galicia. Four years later, some 40 Galician infant, primaryand secondary schoolstake part in the “21 School Agenda in Galicia” (henceforth 21SAG), which is currently promoted by the Council for the Environment and Sustainable Development (henceforth CESD) and the Council for Education and University Organisation (CEUO). There exist many similar programmes in places throughout the world. Within the Spanish state the projects i Barcelona (promoted by the City Council) and in Euskadi (by the Basque government) are of particular note.

[Resumo] O CEIDA (Centro de Extensión Universitaria e Divulgación Ambiental de Galicia), é o centro de referencia da Educación Ambiental para a sociedade galega, leva traballando dende o 2001 na divulgación e posta en valor do patrimonio natural galego e ten como unha das súas principais liñas de actuación a conservación do medio mariño e litoral. O programa de educación e sensibilización ambiental “O mar e a costa recursos valiosos para todos”, destinado a centros de ensino e colectivos sociais de toda Galicia, ten como obxectivo principal fomentar na sociedade actitudes positivas e comportamentos favorabeis cara a protección e conservación do medio mariño e litoral, a través do coñecemento dos valores naturais e culturais da costa e da análise das problemáticas ambientais que a ameaza. [Abstract] The CEIDA (Centre of University Extension and Environmental Divulgation of Galicia) is the point of reference for Environmental Education in Galician society, and has been working since 2001 in spreading and giving value to the Galician natural heritage, and has, as one of its main lines of action the conservation of the marine and coastal environment. The programme of environmental education and sensitizing entitled “The sea and the coast: valuable resources for all”, aimed at centres of education and social collectives throughout Galicia, has as its main objective the fostering of positive attitudes and favourable behaviour within society towards the conservation of the marine and coastal environment, by means of the knowledg of the natural and cultural values of the coast and the analysis of the environmental problems which threaten it.

[Resumo] Nos espazos protexidos a comunicación dáse a tres niveis: interna ou cos traballadores da área, ex situ ou cos poboadores da área e, por último, in situ cos visitantes que acoden no seu tempo de lecer. Para xestionar unha área é necesario contar cun plano; a comunicación coas distintas ferramentas (as reunións informativas periódicas, programas de educación ambiental, as campañas nos medios de comunicación, a interpretación do patrimonio…) xoga un papel fundamental no manexo do territorio. [Abstract] In protected areas, communication takes place on three levels: internal, with those who work in the area; ex situ, with those who live in the area; and, finally, in situ, with the visitors that come in their free time. To manage an area, it is necessary to develop a plan; communication through the different tools available (regular information sessions, environmental education programmes, advertising campaigns in the media, heritage interpretation, etc.) plays a vital role in the management of the territory.

[Resumo] No presente manuscrito investígase a dimensión social da conservación de especies a través do estudo do fenómeno da catividade da tartaruga moura (Testudo graeca) no sueste ibérico. Para iso utilizaron técnicas cuantitativas e cualitativas de investigación social, en concreto, enquisas a poboación autóctona e a novos residentes do turismo internacional e entrevistas en profundidade a colectivos que manteñen tartarugas cativas e a aqueles implicados na conservación e xestión da especie. Estas técnicas permitiron cuantificar a situación actual e as tendencias a coleccionar e posuír tartarugas en catividade, permitiron determinar as motivacións destas prácticas e as diferentes representacións sociais que se manteñen cara á especie, así como coñecer os posicionamentos existentes cara á conservación da especie. A partir destes resultados danse recomendacións de xestión e intervención social para a conservación da tartaruga moura no sueste ibérico e a xestión da poboación cativa de tartaruga moura. [Abstract] In this document the social dimension of the captivity in the Southeast of the Iberian Peninsula of the Greek or Spur-thighed tortoise (Testudo graeca) is a subject of research. In order to do this, quantitative and qualitative techniques of social research have been used, specifically through questionnaires amongst the local population and new residents who reside there as a result of international tourism, and intensive interviews with the groups of people who hold tortoises in captivity and with those who are involved in the protection and control of the species. Such techniques have allowed us to quantify the current situation and the trends for the catching and keeping this species in captivity, as well as to determine the motivation behind such practices and the various social representations held towards the species, as well as the existing points of view held towards the protection of the species. From these results recommendations are given with regards to the management and social intervention in order to protect the Greek or Spur-thighed tortoise in the Southeast of the Iberian Peninsula and the control of the poplation in captivity of the Greek or Spur-thighed tortoise.

[Resumo] O proceso de empobrecemento da biodiversidade da Terra é, xuntamente co Cámbio Climático, a maior ameaza ambiental que enfrenta a humanidade na actualidade, e vai condicionar gravemente as suas expectivas de benestar futuro. Neste artigo sinálase por qué a biodiversidade é importante, por que se degrada, as potenciais consecuencias desa degradación, así como as dificultades que plantexa tanto sensibilizar á opinión pública sobre a gravidade do problema como comprometela a poñer freo a este proceso e cambiar a tendencia. Apóntanse algunhas posibilidades e liñas de traballo para que a educación ambiental, en canto instrumento social, poida constribuir neste ámbito. Xurdida para facer fronte á crise ambiental, a educación ambiental atopouse desde os seus inicios con desafíos que sobardan as súas posibilidades reais como ferramenta para o cámbio. Porén, conta con instrumentos, recursos e experiencia para facer aportacións relevantes no camiño de tentar cambiar as tendencias ecocidas. [Abstract] The process of impoverishment of the biodiversity of the Earth is, along with that of Climate Change, the greatest environmental threat which faces humanity at the present time, and which is going to seriously condition our expectations for future well-being. This article aims to point out why biodiversity is important, why it is degraded, the potential outcome of such degradation, as well as the difficulties involved both in informing public opinion about the serious nature of the problem and about involving the public in the checking of this process and in a change of such a tendency. Some possibilities and lines of work will be suggested for environmental education which, as a social instrument, could make acontribution in this field. As something which has arisen from the need to face up to this environmental crisis, environmental education has faced, sinced its origins, a series of challenges which which outreach its real possibilities as an instrument for change.As such, it relies upon instruments, resources and experience in order to make relevant contributions as a means of trying to change the tendencies undergone.

[Resumo] Existen numerosas especies de morcegos que aparecen nas listas de especies ameazas ou extintas; non sempre os protocolos para determinar o estatus son operativos. A investigación e establecemento de indicadores, así como a xestión das especies son instrumentos chave para a conservación das mesmas. Máis a investigación e a xestión precisan da educación e da comunicación ambiental para facer reais os Plans de conservación, por ser o instrumento idóneo para traballar coa poboación, imprescindible aliado. [Abstract] There are numerous species of bats which appear in the lists of threatened or extinct species, and the protocols to determine their status are not always in operation. Research and the establishment of markers, as well as the management of species are key instruments for the protection of these creatures. Moreover, however, research and management require environmental education and communication in order to bring about the fulfilment Protection Plans as the ideal instrument with which to work with the population, which is a necessary ally.

[Resumo] A Universidade de Santiago de Compostela, a través do Plan de Desenvolvemento Sostible, asume o compromiso de incorporar medidas cara unha actividade docente e investigadora que se desenvolva baixo criterios de sostibilidade, e fomentar entre os membros da comunidade universitaria o sentido da responsabilidade e mellora do medio ambiente. Por elo, se promove a realización dun estudo da pegada ecolóxica do ano 2005 asociada a dous centros docentes da USC: a Escola Universitaria de Formación do Profesorado do Campus de Lugo, e a Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais do Campus de Santiago. A metodoloxía de traballo basouse nos estudos de Rees e Wackernagel (1996) e noutros desenvoltos en España. Preténdese estimar a superficie de bosque galego necesaria para asimilar as emisións de CO2 que se poden asociar a consumo eléctrico, consumo de gasóleo, consumo de papel, consumo de auga, mobilidade, e construción do edificio. Os resultados revelan que a Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais necesitaría un total de 463,58 ha/ano de bosque galego para poder asimilar as emisións de CO2 asociadas á súa actividade académica (unhas 344 veces a súa propia superficie); e a Escola Universitaria de Formación do Profesorado de Lugo necesitaría 115,57 ha/ano (unhas 192 veces a súa propia superficie); analizándose finalmente opcións e posibilidades de mellora nos ámbitos estudados. [Abstract] The University of Santiago de Compostela, through a Sustainable Development Plan, assumes the commitment to incorporate measures towards an educational and researching activity that is developed under sustainability criteria. And to promote among the members of the university community the sense of responsibility and environment improvement. This is the reason why the completion of a study about the ecological footprint of the year 2005 associated to two teaching institutions of the USC (the University School of Primary Education in the Campus of Lugo and the Faculty of Economics and Business Administration in the Campus of Santiago) is promoted. The work methodology is based on the studies of Rees and Wackernagel (1996) and on other studies developed in Spain. Its aim consists in estimating the surface of Galician forest necessary to assimilate the CO2 emissions that can be associated to electrical consumption, gas-oil consumption, paper consumption, water consumption, mobility, and building construction. The results reveal that the Faculty of Economics and Business Administration would need a total of 463.58 ha/year of Galician forest to be able to assimilate the CO2 emissions associated to its academic activity (344 times its own surface); and the University School of Primary Education of Lugo would need a total of 115.57 ha/year (192 times its own surface). Finally, the study analyzes the improvement options in the studied areas.