Search

Artykuł zawiera analizę czternastu tekstów ks. Stefana Wyszyńskiego, pomysłodawcy, założyciela i pierwszego redaktora naczelnego tygodnika „Ład Boży”, opublikowanych w autorskiej serii „Ład w myślach”. Wyszyński, dostrzegając poważne zagrożenie płynące z komunistycznej indoktrynacji wszelkich obszarów życia społeczno-gospodarczego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, podjął odważną walkę o katolicką „duszę” Narodu polskiego – w szczególny sposób zabiegając o właściwe interpretowanie obowiązków i praw człowieka i rodziny.

W artykule zaproponowano interpretację opowiadania Olgi Tokarczuk Wizyta, wktórym pisarka sportretowała epokę człowieka w kostiumie futurystycznej społeczności klonów. Ukazany przez noblistkę w krzywym zwierciadle antropocen jawi się jako mieszanina opartych na języku, obrazie i ciele dyskursów, zderzonych z egocentrycznym, introwertycznym profilem osobowościowym bohaterek utworu. W kontekście myśli posthumanistycznej (R. Braidotti, D. Haraway, T. Morton) ta złożoność staje się, paradoksalnie, warunkiem przetrwania ludzkości.

Nowela Ludwika Konińskiego Wyprawa do ziemi Moryja. Nowela (1935) jest lekturą niełatwą w odbiorze. To tekst katolickiego myśliciela: wielowarstwowy, złożony, semantycznie niejasny. Światopogląd Konińskiego skupia się wokół relacji Boga i człowieka. Nie da się tego utworu odczytać bez odwołań do Biblii, ale sposób, w jaki materiał biblijny został w tej noweli wykorzystany, potwierdza, że mamy do czynienia z tekstem o charakterze teologicznym, pisanym z perspektywy dwudziestowiecznego myśliciela religijnego, powołującego się m.in. na myśl Sørena Kierkegaarda i Mariana Zdziechowskiego. Utwór podejmuje zagadnienie ofiary Izaaka. Autor nie powtarza dosłownie tej historii, ale przede wszystkim interesują go motywacje Abrahama. Podąża on na górę Moria nie pod wpływem wezwania Boga, tylko głosu rozumu. W ten sposób otrzymujemy ciekawą interpretację wydarzeń biblijnych, a szerzej rzecz postrzegając – eksplikację pewnego sposobu myślenia o kwestiach religijnych. Nowelę Konińskiego można zatem nazwać studium pewnej logiki rozumienia spraw religijnych. Historia biblijna posłużyła pisarzowi do podjęcia rozważań w duchu personalistycznym na temat dramatu kondycji ludzkiej, konfliktu wiary i rozumu, kompromitacji tego, co ludzkie, i szukania godności w Bogu. Pod względem strukturalnym nowela Konińskiego realizuje zasady strategii modernistycznej narracji apokryficznej.

Dwunasta księga „Etymologii” jest, jak wiemy, poświęcona opisom zwierząt (podzielonych na osiem grup). Isidor z Sewilli, opierając się na wcześniejszych relacjach, czerpał z tych źródeł najważniejsze elementy charakteryzujące poszczególne stworzenia. Dwunasta księga zbiera i niejako kumuluje starożytne i wczesnochrześcijańskie poglądy na temat naturalnych kształtów ciała, sposobów zachowania i reakcji zwierząt. Podczas prezentacji niektórych z nich biskup Sewilli wyraźnie wyakcentował te ich cechy – przedstawione w dostępnych mu źródłach – które w jego interpretacji były bądź wspólne dla ludzi i zwierząt, bądź też były podobne do cech ludzkich. Izydor pokazał w ten sposób wiele cech ze sfery psycho-mentalnej i moralnej u takich zwierząt jak: bos, canis, delfinus, elephantus, equus, formica, iricius, leo, serpens i simia. W mniejszym zaś stopniu wskazywał na podobieństwo cech somatycznych u ludzi i ptaków (coturnix, pica, psittacus) oraz na analogie w życiu „społecznym” ludzi, owadów i ptaków (apis, ciconia). Wydaje się, że zwracanie uwagi na cechy wspólne zwierząt, owadów i ludzi było ważnym elementem w Izydorowym postrzeganiu świata zwierząt. Jest to również jedna ze szczególnych cech jego szeroko rozumianej antropologii.

The annonymous work called The Rule of the Master, in the so-called Thema, contains a commentary to the Lord’s Prayer. The Master, in his interpretion of invocation, touches the Christian doctrine. He analyse adopted sonship, which men is receiving by the Grace of God. This grace is a fruit of salvation given by Christ passover. Every Christian receives this grace in sacrament of baptism. First three request in Lord’s Prayer, although directed to God strictly, also refer to bound between man and Father. These prayers contains double dimension: theo­centric and antropocentric. First, these three request are leading to the God, and from Him, return to man to realize to him the obligations which are connected with the status: the child of God. Four next requests concer the specific needs of man, such as daily food, forgiveness, defense against the devil and temptations. We can not admit, that these four are focusing only on man. We can find in it also a deep theocentric feature. By directing these request to God, says The Master, man expect suport and help.

The aim of this article is presenting the understanding of the concept of „human being”. The author makes „John Paul II’s thought” the source of his reflection. The question: „who is man?” becomes the starting point of the deliberations. Firstly, he presents man as the subject dominating the world of objects. This term denotes man having the ability to learn the truth about the world in a special and specific way and, as a consequence, to learn the truth about himself (self-cognition). It also denotes man who is a separate being, having his own, distinct and unique personality. Secondly, he draws attention to man as a person and the resulting characteristics: his rationality, freedom, morality and consciousness. And thirdly, the author (following John Paul II) calls man a Christian. He claims that it is this „specification” of man as a person that determines his perspective, not only natural, but first of all supernatural. The key to such vision of man is Jesus Christ – the Redeemer, who as an example of man’s image by virtue of God’s nature being realised in Him and at the same time full human nature, fully reveals man to man himself and shows him his highest vocation. Man’s image understood and interpreted in this way leads to the necessity to discern dignity, greatness and full humanity he deserves by virtue of Redemption.

The article aims at the presentation of the exegesis of Gen 2:7 made by some early Christian writers. Their interpretation contains three essential elements. Fathers start with pointing out the matter as a material from which God created man. Although the human body undergoes natural decomposition, it is not be­cause of the material from which it is built, but because of its frailty due to sin. Fathers also pay attention to the soul, which has its source in what Genesis calls the breath of God. However, it did not exist before the creation of the material body, as proclaimed by Origen, but was created along with the body. The soul animates the body putting it in motion. Although man was formed from the dust of the earth by the hands of God, he should be seen as a spiritual being. Whereas the soul is created, the body has been formed and this clearly differentiates the two. Due to the greatness and grandeur of man, he cannot be reduced to animal being, as it has a rational soul that animates his body. Finally, the third thread in connec­tion with the exegesis of the Gen 2:7 indicates the union of the body and the soul at the moment of creation. It occurred at the time when God breathed into man’s nostrils and put in some part of his grace. This does not mean, however, that the nature of God has changed into the soul of man. Not only did the first man receive the breath of God – everyone gets a second breath, the Holy Spirit, which leads to the creation of a new humanity.

In St. Maximus the Confessor’s teaching human nature consists of the soul and the body, in which logos of power that unifies them together is inscribed. Human nature manifests itself in the individual human being. The human being as the body and the soul naturally longs for God. This longing is fulfilled by the movement, which is connected to dynamism of the entire human structure. The dynamism is inscribed in the mind, reason, spirit, will, sense, passionate powers and body. The dynamic aspiration for God does not imply getting rid of any of the human elements, even passionate and bodily, but on the contrary, it demands ap­preciation and proper use of all the natural powers of the human being. Maximus the Confessor treats the human being as a whole. The human is not only mind, reason and spirit, but also will, sense, passionate powers and body. The dynamism of mental and spiritual sphere should be extended in the senses, passionate pow­ers and body, so that the body also becomes the source of virtues, and is deified together with the soul through unity with the Absolute. This unity as the goal of human longing will never be static, but dynamic, because the fulfillment of this longing is the state with eternal movement. So human being will constantly strive for even more perfect unity with God. Through this unity the human being becomes more human. The originality of the Author consists in the fact that using the anthropological views of the earlier tradition and interpreting them mystically and symbolically, he intertwined the entire dynamism of human being with the structure of the Platonic world. The human being through the longing for God and through the proper use of natural powers mystically unites with God not only himself/herself, but also the entire universe, because the structure of the human being is analogous to the structure of the universe.

Przedmiotem artykułu jest filozoficzny namysł nad klasyczną koncepcją wychowania w świetle rozróżnienia dynamizmu w człowieku i dynamizmu człowieka. W aspekcie podmiotowym zasadniczą racją wychowania jest konieczność doskonalenia ludzkiego działania z uwagi na obecność w człowieku różnorodnych dynamizmów, które nie są z sobą w dostateczny sposób zintegrowane. Ich kształtowanie i integracja dokonuje się zawsze według określonej koncepcji człowieka oraz odpowiadającej jej naczelnej zasadzie tej integracji. Klasyczna koncepcja wychowania zakłada zaś, że człowiek jako podmiot wychowania jest bytem osobowym, którego duchowo-cielesna natura jest spotencjalizowana. Właściwa aktualizacja tej natury dokonuje się za sprawą nabycia cnót moralnych, którego podstawą jest prymat dynamizmu człowieka (rozumu i woli) względem dynamizmu w człowieku (sfera witalno-cielesno-popędowa).

Origen was one of the greatest biblical scholars of the early Church, having written commentaries on most of the books of the Bible. He recognized great au­thority of the scripture. In anthropology he gave attention to the text of saint Paul: “May the God who gives us peace make you holy in every way and keep your whole being – spirit, soul, and body – free from every fault at the coming of our Lord Jesus Christ” (1Thess 5:23). According to this text Origen recognized in hu­man being three elements. He tried to unite trichotomy with a concept of division of human being into two parts: interior and exterior man. Spirit in this concept is soul’s teacher and a special form of participation in the divine being. In a sense spirit is ontological image of God in man and for man it is impossible to lose it. Soul is the center of man in which he makes decisions. Soul was originally cre­ated in close proximity to God, with the intention that it should explore the divine mysteries in a state of endless contemplation. The body unites man with the whole created world and gives him material aspect. Origen’s anthropology is very com­plicated but more dynamic then static division on body and soul. If the soul is go­ing to spirit, it become more spiritual, otherwise if the soul is close to the body, it become more materialistic. In this view without any doubt the human soul is posed between spirit and body and is able to acquiesce the desires of spirit but is able to let itself to be led by carnal desires, too. According to Origen man is body, because is creature, which dies, but through the body is able to communicate with mate­rial world. Man is soul because lives and is able to choose. Man is spirit because is open to God and is able to recognize and love God. Trichotomic anthropology shows that ontological and moral aspects of human being permeate each other and it demonstrates the interior drama and struggle, which always exists in man.

Doświadczenie pracy jest czymś charakterystycznym tylko dla człowieka. Jest tym czynnikiem, który wyróżnia go od reszty stworzenia. Z tym powszechnie ludzkim bytowaniem, jakim jest praca, wiąże się między innymi wielki problem jej humanizacji. Jest to dziś kwestia o ogromnym ciężarze gatunkowym nie tylko w dziedzinie praktycznej, ale także teoretycznej, domagająca się również analiz naukowych szczególnie w dziedzinie etycznej. W humanizacji pracy chodzi przede wszystkim o to, aby zarówno sama praca, jak i jej wykonywanie było na miarę wielkości człowieka, który zawsze pozostaje i musi pozostać jej podmiotem. W niniejszym artykule na humanistyczny wymiar pracy w perspektywie nauczania Kościoła katolickiego spojrzymy w trzech aspektach: 1. Praca jest podstawową powinnością moralną człowieka. Wynika ona ze świadomie podjętego przez człowieka powołania. 2. Jeśli praca ma być dla człowieka jego fundamentalnym powołaniem, to musi spełniać określone wymagania – musi być pracą godną człowieka. W tym wyraża się jej humanizm. 3. Humanizm pracy wyznacza kilka zasadniczych elementów: podmiotowość człowieka w całym procesie pracy, odpowiednie warunki jej wykonywania, jej celowość oraz katalog należnych osobie praw w dziedzinie pracy.

The theme of this paper is the exegesis of Gen 2:1-3 in selected writings of the Church Fathers and early Christian writers. The Early Church authors pon­dered over the passage in question, seeking to find the meaning of God’s resting on the seventh day from all his work of creation of the world and man. In their statements, early Christian writers clearly stated that the Biblical text should be read spiritually while treated as a metaphor. For God does not need rest, but man. It is for man that the Creator made the Sabbath day, and made it holy, and since the Resurrection of Christ, Sunday has been a holy day designated for rest and celebration. Concurrently, it was the announcement of the eighth day, or eternity, in which a man, free from all the trouble and bodily decay, will forever rest in God and live a true union with Him.

For St. Augustine the act of faith, that exists in the mind of a believer, is an intentional phenomenon with a content related to the unseen, and eventually, to God. Since human mind cannot see the object of faith, it can be unveiled only through visible signs. Their role is played in biblical Revelation by wordly goods and mundane matters, which are used by God to show Himself. In an inner expe­rience this role is played by the triad of memory, contemplation and love, thanks to which a person can remember about God, know Him, and love Him. However, God does not evince himself fully neither in external signs nor in the rational soul, created in His own image and likeness. Therefore, faith brings out the quest for God, in which the main power that kindles a desire to see God is love. Thus, faith is a desire for an encounter, that begins thanks to the grace of God. And God, who is guided by love, calls human to the close relationship with himself. Accordingly, faith consists in human’s belief in the love of God, given without any credit.

The main purpose of the article is to look at the doctrine of Gregory the Great and explore his teaching on the means, through which a Christian can advance spiritually, i.e. achieve a spiritual unity with God. According to the teaching of Gregory the Great, a hu- man being in his/her nature constantly pursues God. To realize human natural longing, the human needs the assistance of God’s grace. The human should consent to the cooperation with God’s grace. First of all, one should discover and wake up in one’s self the longing for God, which is the force d’être of every spiritual development. This longing for God is a state of the introductory unity with God. To improve and solidify this longing human’s should purify it from the earthly devotion, then spiritually improve one’s self in the reading of the Holy Scripture, model one’s self after the life of just people, pray, make use of sacramental grace, observe the commandments of God, and do good deeds.

II merito principale dei Padri della Chiesa consiste nell’aver elaborato i concetti fondamentali e i principi fondanti della dottrina di fede. In modo particolare, tale contributo va valorizzato nella cristologia perche rimane significatvo e valido anche per le ricerche odierne in questo ambito teologico. La cristologia si fonda sui tre principi. 1. Cristo e Salvatore di tutto l'uomo. La sua incamazione garantisce la salvezza di tutto l'essere umano (corpo, anima, intelletto, volonta, sentimento), poiche Egli e vero uomo. La cristologia patristica segue il principio: „II Verbo di di Dio si fece uomo, perchć l'uomo diventasse dio”. 2. Cristo e Salvatore di tutti gli uomini. L’universalita della salvezza e garantita dall'assunzione dal Verbo della natura umana comune a tutte le persone. Egli si e unito in qualche modo ad ogni uomo. 3. La salvezza di Cristo ha anche una dimensione cosmica in quanto Lui e la pienezza della verita di cui i germi si trovano in ogni creatura (Giustino Martire) e in Lui vengono ricapitolate tutte le cose (Ireneo di Lyone). Questi tre principi si fondano sull'ontologia del mistero di Gesu Cristo, ma, al tempo stesso, mantengono un forte e realistico carattere soteriologico. Anzi, il loro fondamento ontologico e garante della validita e dell’universalita della soteriologia. In ąuesto senso, la cristologia dei Padri non conosce l'antinomia tra ontologia e soteriologia di cui si e tanto parlato nella riflessione cristologica del XX secolo. La cristologia patristica rimane attuale e istruttiva nella sua struttura fondante, indicando come presentare organicamente il mistero di Gesu Cristo, vero Dio e vero uomo.

Pojęcie godności człowieka jest terminem interdyscyplinarnym – teologicznym, fi lozofi cznym, etycznym, antropologicznym, a od połowy poprzedniego stulecia – także prawnym. Zapisy o godności człowieka znajdują się w dokumentach międzynarodowych czy przepisach prawodawstwa krajowego. Jednak początkowo idea godności człowieka nie znalazła odzwierciedlenia w obowiązujących aktach normatywnych, co związane było między innymi z „dominującą rolą pozytywizmu prawniczego”. Dopiero doświadczenia II wojny światowej doprowadziły do powrotu koncepcji prawa naturalnego i spowodowały, że kategorię godności stopniowo umieszczano w zapisach konstytucji poszczególnych państw czy w dokumentach międzynarodowych. Można uznać, że godność osoby ludzkiej – obok pokoju, demokracji, państwa prawa, dobra wspólnego czy sprawiedliwości społecznej – stała się wartością konstytucyjną...

O godności człowieka napisano wiele traktatów filozoficznych. Jednym z pierwszych autorów, wskazującym na przysługującą ludziom godność wynikającą z rozumnej natury człowieka, był Cyceron. Podobnie inni myśliciele starożytni przypisywali cechę godności wyłącznie tym ludziom, którzy wiedli życie rozumne, przestrzegali zasady złotego środka i z jednakowym spokojem przeżywali życiowe tragedie, co szczęśliwe wydarzenia. Inne źródło ludzkiej godności znajdujemy w tradycji chrześcijańskiej, gdzie atrybut ten przysługuje każdemu człowiekowi jako boskiemu stworzeniu...

Nell'insegnamento di Giovanni Paolo II molto frequenti sono stati i riferimenti all’opera di Ireneo di Lione, per cui questo fatto merita una attenzione particolare, quando vogliamo determinare il ruolo dei Padri della Chiesa nel suo magistero. Durante la visista in Francia, del 1986, questo Papa ha dedicato un discorso particolare a Ireneo, durante l'incontro con i docenti dell’Universita Cattolica di Lione (il 7 ottobre). Parlando del Vescovo di Lione e dell'attualita del suo messaggio, Giovanni Paolo II ha sottolineato particolarmente la sua teologia della Tradizione e la necessita di un confronto creativo della teologia fondata sulla Tradizione con la cultura attuale che e sempre legata al modo di manfestarsi della fede. Tra le questioni fondamentali e generali ha messo in rilievo la questione della comprensione adegata dell'antropologia orientata alla teologia, secondo il noto principio formulato da Ireneo: Gloria Dei vivens homo. Dalla presentazione dell'opera del Vescovo di Lione risulta l’impostazione di fondo che permette di chiamarlo: „II teologo di Dio e dell'uomo”.

Wenn Origenes von der Existenz eines Geistes im Menschen spricht, der ais ein aus drei Elementen zusammengesetztes Wesen verstanden wird, begreift er ihn ais eine Gottes Gabe, ein góttliches Element, frei von Emotionseinflussen, das keiner Beurteilung und Strafe unterliegt. Ein Element, das sich von der Seele lóst, wenn diese das Bose veriibt. Es ist eine Quelle menschlichen Handelns, die ununterbro- chen eine Opposition zu der anderen Quelle menschlicher Aktivitat bildet, namlich zu dem Kórper.

La concepción del hombre como imagen de Dios vertebra el pensamiento teológico y ascetico de Gregorio de Nisa.

A frieze of the synagogue in Korazin displays a half-lying man with a stuff in his hand, reaching for a bunch of grapes - with the eagle in the background. The aim of this article is a description and interpretation of the relief in the broad context of other motifs and narrative scenes on the frieze. Although at present time the relief is preserved in a very damaged State, its interpretation has been conducted on the basis of the State of maintenance recorded on a photography from the beginning of the XX-th century.

La dottrina della divinizzazione del cristiano rappresenta il vertice delle aspirazioni dell’uomo, il segno piu alto della sua nobilta. Questa dottrina dimostra che l'uomo e chiamato a partecipare alla natura stessa di Dio, ad essere figlio di Dio non in senso metaforico, ma reale, e quindi ad essere partecipe di ció che e proprio di Dio, della sua vita e della sua felicita eterna.

Origene (185-253/4) fut le premier parmi les theologiens du debut de la chretiente gui entreprit de faire une synthese de l'enseignement sur la plenitude humaine de Jesus-Christ, sur la structure de sa nature humaine et de ses fonctions. C'etait un evenement dans le milieu alexandrin, attache plutut a la contemplation de la divinite du Christ et au modele de christologie venant d'en haut. En esquissant l'enseignement d'Origene sur la plenitude de la nature humaine de Jesus, unie etroitement avec sa nature divine, l'article fait relever le fondamental modele trichotomique d'anthropologie (esprit - ame - corps) qui, d'apres Origene, se rapporte a chaque homme, pour presenter sur ce fond la conception de la structure de l'humanite du Christ chez Origene.

Augustinus, seit der Reformation, galt vor allem als ein ausgesprochener Theologe.

Jerome ne s’interesse pas a la synthese des verites revelees et ne s’efforce pas de les comoser harmonieusement comme un tout.