Search

Liturgia stanowi przestrzeń szczególnego spotkania teologii i prawa. Nawet, jeśli niektórym wydaje się, że powinna być ona ograniczona tylko do wymiaru czysto mistycznego, bo widzi się w niej specjalny rodzaj modlitwy, to w rzeczywistości jej kształt jest dokładnie określony przez normy prawa kościelnego. Krytyczna ocena Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r. musiała uwzględnić obiektywne stwierdzenie, że nie każdy przepis w nim określony i zawarty oddał w sposób precyzyjny sensus Ecclesiae twórców i uczestników Soboru Watykańskiego II. Tak było chociażby w przypadku kan. 838 KPK/83. Zawarte w nim normy odnoszące się do adaptacji i akomodacji oraz określające zasady współpracy pomiędzy Stolicą Apostolską a lokalnymi konferencjami biskupów wymagały uzgodnienia z przepisami przyjętymi już w ramach obrad Soboru Watykańskiego II. Dlatego na mocy listu apostolskiego motu proprio Magnum principium papież dokonał stosownych zmian, które uczyniły współpracę Stolicy Apostolskiej i konferencji biskupów jeszcze sprawniejszą i bardziej owocną w służbie wiernym. Ponadto dzięki tej nowelizacji modlitwa liturgiczna ma być bardziej przystosowana do zrozumienia ludzi.

Instytucja ubezwłasnowolnienia, posiadająca ogromne znaczenie z punktu widzenia prawnego, społecznego i rodzinnego, wzbudza liczne kontrowersje. Niektórzy autorzy zastanawiają się, czy powinna mieć obecnie rację bytu, z racji ograniczenia zdolności do czynności prawnych osoby, której dotyczy. Z drugiej zaś strony – z perspektywy osób podejmujących się opieki nad seniorami – wydaje się być niezwykle pomocna. Chociaż pojawiają się nowe propozycje, które mogły zastąpić ubezwłasnowolnienie, pozostają one póki co na poziomie postulatów. Dlatego niniejsze opracowanie stanowi po pierwsze prezentację, a obok tego ocenę instytucji ubezwłasnowolnienia w polskim systemie prawnym. Aby mogła ona spełnić swoje przedmiotowe zadanie, a jednocześnie wykluczyć wszelkie nadużycia w jej stosowaniu, konieczne jest zachowanie stosownych przepisów prawa, które zapewnią podmiotowe traktowanie osoby i ochronę jej interesów.

Urząd wikariusza parafialnego, który przeszedł długą ewolucję w Kościele, nie mo­że być postrzegany jako wykonywanie doraźnych zadań zleconych przez proboszcza. Posługa wikariusza parafialnego nie jest też określana, jak w Kodeksie z 1917 roku, za pomocą pięciu różnych kategorii: wikariusz aktualny, zarządca, zastępca, pomocnik, współpracownik. Obecne prawo – inspirowane Soborem Watykańskim II – uznaje nato­miast wikariusza za autentycznego współpracownika proboszcza i uczestnika jego tro­ski, który jest ustanowiony do tej posługi przez biskupa diecezjalnego, aby – na zasa­dzie braterskiego współdziałania – sprawował pod władzą proboszcza dzieło nie tylko o charakterze duszpasterskim, ale i pasterskim (por. kan. 545 § 1 KPK/83). Obowiązki i uprawnienia wikariusza parafialnego, oprócz tych kodeksowych przyznających mu w określonych sytuacjach nawet uprawnienia do zastępowania proboszcza, zostały bar­dziej szczegółowo określone przez prawo partykularne. Dla lepszego zrozumienia za­leżności pomiędzy współpracą i autonomią wikariusza parafialnego w posługiwaniu duszpasterskim należy posłużyć się postanowieniami synodów diecezjalnych, które uwzględniając specyfikę konkretnych parafii i diecezji, określiły właściwe miejsce wi­ka­riusza parafialnego. Sprawuje on swoje posługiwanie z mandatu biskupa diecezjal­nego, ale pod władzą proboszcza, z którym winien uzgadniać wszystkie plany i zamie­rzenia. Jako współbrat proboszcza w trosce o parafię, otrzymał on stosowną autonomię, która nie tylko pozwoli uczynić jego posługę bardziej owocną, ale i przygotowuje go do podjęcia w przyszłości samodzielnych zadań pasterskich.

The search for the answer of the following question is still actual: How to teach pupils religion in order to bring them to the proper participation in liturgy? To fulfil this assignment means to feed the catechised with the word and grace of God. Both the liturgy and catechesis are in their own ways a space for preaching the word of God and experiencing the grace of God. There are close correlations between liturgy and catechesis. Liturgy needs catechesis and catechesis needs liturgy. The Eucharist should be presented in catechesis in an encouraging way to bring the young people to the Holy Mass. Carrying out this assignment should be based on the wisdom of the Church: “Regulation of the sacred liturgy depends solely on the authority of the Church […] Therefore no other person, even if he be a priest, may add, remove, or change anything in the liturgy on his own authority” (Sacrosanctum Concilium, 22, 1–3). Those recommendations are also applicable in preparing the catechised to the sacraments in particular: First Communion, confirmation and confession. However, if the assignment of bringing the catechised to a mature participation in the liturgy is to be fully achieved the catechists should be taken in care as well. They transfer the teaching of Christ and should have proper traits. “For the noblest human and Christian attributes guarantee more fruitful catechesis than any elaborated methods” (Dyrektorium ogólne o katechizacji, 71).