Search

Türkiye’de havacılığın kuruluş çalışmalarına 1911 yılında başlanmasına karşılık Türk askeri ve sivil havacılığı Cumhuriyetin kurulmasından sonra büyük bir atılım ve ilerleme içerisine girdi. Bu ilerlemede Türk Hava Kurumunun kurulması sonrası kurum tarafından gerçekleştirilen faaliyetlerin ve başlatılan “Tayyare İanesi” kampanyasının katkısı büyüktür. Türk Hava Kurumu, gelirlerini artırmanın ve düzenli bir hale getirmeye çalışmasının yanında hemen hemen her alanı havacılık ile birleştirmeye ve Türk havacılığı için bir gelir kaynağına dönüştürmeye çalışmıştır. Türk havacılığına gelir sağlamak için faydalanılmaya çalışılan alanlardan birisi de spor özellikle de futbol oldu. Türk Hava Kurumunun kuruluşundan itibaren Türk futbol takımları arasında yapılan münferit karşılaşmalar ile gelir elde edilmeye gayret edildi. 1935 yılında başlatılan “Tayyare Turnuvası” ile bu girişim yurt geneline yayılmaya çalışıldı. Büyük şehirlerdeki dört, küçük şehirlerdeki en güçlü iki takımın katılması ile düzenlenen turnuvada, Türk halkının futbola duyduğu ilgiden faydalanılarak gelir elde edilmeye çalışıldı. Konunun öznesi durumundaki Türk Hava Kurumu arşivinin tasnif edilmemiş ve araştırmacılara kapalı olması nedeniyle söz konusu turnuvaya ait bilgiler dönemin süreli yayınlarından araştırılarak, Türk futbolunu sayesinde kurulmak istenen etkin ve modern hava gücüne ne kadar bir maddi katkı sağlandığı tespit edilmeye çalışıldı.

“Zafer Artık Süngünün Ucunda değil, Tayyarenin Pervanesindedir.” Nuri Demirağ’ın 25 Ağustos 1945 tarihinde söylediği bu söz; ilk hava stratejisti olan Giulio Douhet’in bir sözünü hatırlamama vesile oldu: “Zafer, savaşın doğasındaki değişimleri görebilenlere gülümser.” Şüphesiz ki 20. yüzyılda savaşın doğasını değiştiren en büyük gelişim havacılık ve uçaklar olmuştur. Türk havacılık tarihi, bu güne kadar akademik çalışmalarda fazlaca yer bulamamış bir alandır. Yapılan çoğu çalışma birbirini tekrar eden, sınırlı sayıda kaynağa dayalı, yeni bulgu, yorum ve analiz içermeyen çalışmalardan öteye gidememiştir. Son zamanlarda konuya ilgi duyan araştırmacı ve yayın sayısında artış gözlense de bu çalışmalarda dil sorunu yüzünden yerli kaynaklardan yararlanmaktan ileriye gidilmemiştir. Tarihin birlikte yaşandığı coğrafya ve ittifaklarda karşılaştırmalı tarih yazımı için dönemin hem dost hem de düşman arşiv belgelerinden ve yayınlarından faydalanmak gerekir. Özellikle Birinci Dünya Savaşı ve sonrası döneme olan ektisi göz önüne alındığında Almanya’da bulunan askeri ve sivil kurum arşivleri Türk tarih yazımı için büyük öneme haizdir. Ne yazık ki başta dil sorunu olmak üzere araştırmacıların desteklenmemesi gibi olumsuzluklar, söz konusu arşivlerde araştırma yapılmasını ve Türk tarihinin bilinmeyenlerinin ortaya çıkartılması önünde hala en büyük engeller olarak durmaktadır.