Search

Objective: Misperception of children's weight status by their mothers, either lower or higher than it actually is, can lead to incorrect nutrition practices and health problems. This study aimed to evaluate mothers' perceptions about their children's weight and their own weight and determine the sociodemographic factors that may influence their perception. Material and Methods: The research was a cross-sectional study involving 170 children aged 2-5 and their mothers. For the study, mothers' and children's heights and weights were measured; questionnaires containing verbal (5-point Likert type scale) and visual scales (Toddler Silhouette Scale for children, Contour Drawing Rating Scale for mothers) were administered to mothers to understand their perception of themselves and their children. Results: As the children's weight-for-height percentile increased, the mothers' accuracy rate in verbal and visual assessment of their children's weight decreased, making them more prone to underestimate the child's weight. On verbal scale, mothers of underweight, normal weight, overweight, and obese children had an accuracy rate of 53.19%, 71.72%, 31.25%, and 0%, respectively, in defining the children's weight status. On visual scale, these rates were 72.34%, 54.55%, 12.50% and 0%, respectively. Overweight and obese mothers were less accurate than others at verbal and visual self-assessment of their own weight. Verbal and visual self-assessment accuracy rates were 100% and 75% in underweight mothers, 75.36% and 89.86% in mothers with normal weight, 47.46% and 32.20% in overweight mothers, and 34.21% and 23.68% in obese mothers. No significant relation was found between the mothers' perceptions of their own weight and their children's weights. Conclusion: We observed problems related to their mothers' interpretation of children's weight status. We could not identify any sociodemographic risk factor that could explain the inaccurate perception of the mothers. Since mothers may not be able to perceive problems related to their child's weight and express them as problems, we recommend that paediatricians measure each child's height and weight and evaluate their percentiles. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Specific Learning Disability (SLD) is a type of special needs that can be diagnosed in primary school. However, research shows that there are some symptoms that are reported to be present in the pre-school period in the spatial semantic processes, in the visual and tactile processes, in the auditory processes and in the balance and motor control. It is thought that it is important for okul öncesi teachers to be aware of these symptoms and to inform primary school teachers and parents. To help achieve this, this study aimed to find out what preschool teachers think about SLD. The research was designed using basic qualitative research, one of the qualitative research methods. Snowball sampling, one of the purposive sampling methods, was used to identify the study group. A demographic information form and semi-structured interview questions developed by the researchers were used as data collection tools. Content analysis was used to analyse the data. As a result of the research, it was found that preschool teachers generally focus on reading, writing, speaking and listening skills; it was found that regarding a child with suspected SLD, they mostly meet with the parents and contact the school counselling service and they believe that symptoms of SLD may appear in the preschool period. The findings show similarities with the relevant literature.

Copyright of Inonu University Journal of the Faculty of Education (INUJFE) is the property of Inonu University Journal of the Faculty of Education and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Sınıf, okul öncesi ve özel eğitim öğretmenlerinin etkileşimli okuma öz yeterliklerini incelemek amacıyla yapılan çalışmada, tarama modelinden yararlanılmıştır. Uygun durum örneklemesi yolu ile ölçek geliştirme aşamasına dâhil edilen 325 öğretmen (sınıf, okul öncesi ve özel eğitim öğretmeni) Trabzon’da görev yapmakta iken; araştırma aşamasına dâhil edilen 240 öğretmen (sınıf, okul öncesi ve özel eğitim) Yozgat’ta görev yapmaktadır. Öğretmenlerden elde edilen veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen “Öğretmen Etkileşimli Okuma Öz Yeterlik Ölçeği” ile toplanmıştır. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik hesaplaması yapılmıştır. Veriler ise bağımsız t testi, tek yönlü Anova, Kruskal Wallis testi ile analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda kadın öğretmenlerin erkek öğretmenlerden, okul öncesi öğretmenlerinin sınıf ve özel eğitim öğretmenlerinden, öğretmenlik kariyer basamağı olmayan öğretmenlerin ise uzman öğretmenlerden etkileşimli okuma uygulama öz yeterliği okumaya hazırlık alt boyutunda istatiksel olarak anlamlı düzeyde iyi oldukları tespit edilmiştir. Bu anlamda öğretmenlerin okuma öncesinde, öğrencilerin bilişsel ve okumaya yönelik duyuşsal becerilerini desteklemek için hazırlık çalışmaları yapmaları önem arz etmektedir.

Copyright of Cumhuriyet International Journal of Education is the property of Cumhuriyet University, Faculty of Education and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Bartin University Journal of Faculty of Education is the property of Bartin University Journal of Faculty of Education and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Aggression is a common problem in preschool children. The relationship between aggressive behaviors in early ages and psychopathologies in later years has been shown in previous studies. Therefore, it is imperative to understand both the causes of childhood aggression and identify the sustaining factors. This review discusses aggression in the context of temperament, parental attitudes, and attachment factors. The concept of temperament was explained with the terminology of difficult and easy temperament, emotionality, activity, sociability, and impulsivity factors, especially from the perspectives of Thomas and Chess, Goldsmith and Plomin, and Cloninger, and associated with aggression in the preschool period. In addition, possible causes of aggression in children were assessed with attachment theory. Finally, the relationship between parents, their attitudes towards aggression, socioeconomic determinants in the family, and the possible relationship between aggression in children were discussed. This study examines the determinants of preschool children's aggression to solve aggression problems, focusing on family and temperamental characteristics. A more holistic assessment of aggression with child and parent characteristics is intended. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of Bartin University Journal of Faculty of Education is the property of Bartin University Journal of Faculty of Education and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Journal of Theoretical Educational Science / Kuramsal Eğitimbilim Dergisi is the property of Afyon Kocatepe University, Faculty of Education and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Bilimsel düşünme sürecinde gelişen bilimsel süreç becerileri bir araştırma sürecinin temelini oluşturur. Erken dönemde bilimsel süreç becerileri kavramı tüm dünyadaki araştırmacıların olduğu gibi aynı zamanda Türkiye’deki araştırmacıların da sıklıkla üzerinde çalıştığı bir alan durumuna gelmiştir. Bu nedenle bu çalışmada, Türkiye’de okul öncesi dönemde bilimsel süreç becerileri ile ilgili yayımlanan lisansüstü tezlerin tamamında genel eğilimler belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Doküman incelemesi için ilgili bilimsel alan yazınına Ulusal Tez Merkezi veri tabanlarından ulaşılmıştır. Türkiye’de yayımlanmış ve okul öncesi dönemde bilimsel süreç becerileri temalı bütün tezler çalışmaya dâhil edilmiştir. Araştırmanın sonucunda, bu başlıkları içeren 2010-2022 yılları arasında toplam 45 tezin olduğu tespit edilmiştir. En fazla yayının 2019 yılında yapıldığı tespit edilmiştir. Çalışmalarda en fazla çocuklarla çalışıldığı ve çoğunlukla nicel araştırma yöntemlerinin tercih edildiği sonucuna ulaşılmıştır

Düşünme kavramına ilişkin son yıllarda okullarda, öğrencilerin nasıl düşündüklerini ya da zihin alışkanlıklarının nasıl oluştuğunu konu alan fikirler ve çalışmalar artmıştır. Öğrenme süreci açısından, zihin alışkanlıklarını etkileyen çeşitli değişkenlerin incelenmesi kişisel açıdan iyi bir düşünür olmak konusunda önem arz etmektedir. Bu düşüncelerden hareketle, bu çalışmada, öğrenmenin bileşenleri ve okul öncesi öğretmen adaylarının zihin alışkanlıkları arasındaki ilişkinin farklı değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2021-2022 eğitim-öğretim yılında, Eğitim Fakültesi Okul Öncesi Anabilim Dalı’nda öğrenim gören 182 okul öncesi öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırmada betimsel tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak ise, ‘Kişisel Bilgi Formu, Öz Değerlendirme Rubriği ve Zihin Alışkanlıkları Envanteri’ kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda öğrenmenin bileşenleri ile zihin alışkanlıkları alt boyutları arasında altboyut 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13 boyutları arasında pozitif yönlü düşük kuvvette anlamlı bir ilişki olduğu, 11. ve 16. altboyutlarında ise orta kuvvette pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Ancak 3, 14 ve 15 boyutlarında ise anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir.

Bu çalışmada, erken dönemde çocukların aidiyet düzeylerini ölçmeye yönelik, “Çocuklar İçin Aidiyet Ölçeği”nin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 48-72 ay aralığındaki 88 çocuk oluşturmaktadır. Ölçeğin güvenirlik ve geçerliliğinin sınanması için açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi gerçekleştirilmiştir. Verilerin temel bileşen analizi için uygunluğunun sınanması için Kaiser Mayet Olkin ve Barlett Küresellik testleri uygulanmıştır. Ölçme sonuçlarının güvenirliği için ise ölçeğin cronbach alfa değerlerine bakılmıştır. Araştırmanın sonucunda, Kaiser Mayer Olkin değerinin .711 olduğu, Barlett Küresellik değerinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu (p

Copyright of Journal of Faculty of Educational Sciences is the property of Ankara University, Faculty of Educational Sciences and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Journal of Faculty of Educational Sciences is the property of Ankara University, Faculty of Educational Sciences and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Bartin University Journal of Faculty of Education is the property of Bartin University Journal of Faculty of Education and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Amaç: Bu çalışmanın amacı, okul öncesi çocuğu olan annelerin emzik kullanımı konusundaki bilgi ve tutumlarını değerlendirmektir. Gereç ve Yöntemler: Çocuklarının diş problemleri için çocuk diş hekimliği kliniğine başvuran 143 anneye yarı yapılandırılmış anket uygulandı. Sosyodemografik verilerin yanı sıra emzik kullanımına başlama yaşı ve süresi, nedenleri, temizleme yöntemi, emzik seçimini etkileyen faktörler ve emziğin zararlarına yönelik konuları içeren 31 soruluk anket formunun anneler tarafından doldurulması istendi. Verilerin dağılımında frekans analizi, istatistiksel değerlendirmede ise Ki-Kare testi kullanıldı. Bulgular: Annelerin çoğu (% 51,7) bebeğin doğumunu takip eden ilk ayda emzik kullanımına başladığını, % 39,2’si emzik kullanım sebebinin çocuğun uykuya dalmasını kolaylaştırmak olduğunu belirtti. Emziğin en sık gece uykuya dalarken kullanıldığı (% 60,7) tespit edildi. Annelerin büyük kısmı (% 85,7) emziğin zararlı etkileri olduğunu onaylamakta ve bu annelerin % 50’si emziğin konuşma gecikmesine, % 41,3’ü ise dişlerin ileride konumlanmasına sebep olabileceğini düşünmektedir. Sonuç: Annelerin emzik kullanımının zararları etkileri hakkında bilgi sahibi olduğu, fakat emziklerin türleri ve temizlenmesi konularında yeterli bilgiye sahip olmadıkları tespit edildi. Çocukların diş ve genel sağlığına büyük etkisi olabilen emziğin doğru kullanımı hakkında ebeveynlerin bilgilendirilmesi gerektiği düşünüldü.

Copyright of Journal of Advanced Research in Health Sciences (JARHS) / Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi (SABİAD) is the property of Journal of Advanced Research in Health Sciences (JARHS) and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Objective: To compare the effect of feeding human milk as opposed to formula and human milk on refractive error in preschool children aged 3 to 6 years. Material and Methods: One hundred and seventy six eyes of 88 children were evaluated. According to the feeding pattern, the patients who fed only breast-fed were classified as Group I, and the patients who fed with combination of breast-fed and formula were classified as Group II. Results were retrospectively compared between groups. Results: A total of 88 children undergone detailed ophthalmological examinations, of which 40 (45.5 %) were males and 48 (54.5 %) were females. Maternal birth age of 27.3% (n=24) of the children included in the study was over 30 years and birth weight of 96.6% (n=85) was over 2500 grams. The mean ± standard deviation of the spherical, cylindrical and spherical equivalent (SE) values were 1.61±1.46 D; -0.98 ± 0.69 D and 1.12±1.43 D in group I and 1.00±2.57 D; -0.90 ± 0.81 D and 0.55 ± 2.72 D in group II, respectively (p=0.507 for spherical; p=0.299 for cylindrical and p=0.799 for SE). Although myopic refraction was less common in the breastfed group, there was no significant difference in myopic refraction between the groups (p= 0.507). Conclusion: In conclusion, mean refractive error were different according to feeding pattern, but this study did not show significant differences between groups (p<0.050). There is a need to confirm this finding by performing more studies with a larger sample sizes. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of International Anatolian Journal of Social Sciences / Uluslararasi Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi is the property of Uluslararasi Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Creativity and critical thinking are important goals of early childhood curriculum. There are various ways to support these important goals. In the context of this study, our goal is to determine the views of early childhood teachers based on design-based activities. Mixed method was used in the study. The quantitative data examined 88 early childhood teachers' creativity by using Marmara Creative Thinking Tendency Scale. Creativity scores of the teachers differed significantly according to the variables of age, gender and educational level. These scores were grouped as low-medium-high and 12 teachers were selected for semi-structured interviews based on the Creative Thinking Tendency Scale scores. The interview analysis revealed that the teachers did not provide examples directly related design while expressing their ideas on creativity, development areas and critical thinking. When the teachers' examples related to design were examined, teachers mostly included examples from science education. In the last step of the study, the activity plans taken from the three teachers who participated in the interview were examined. When planning design-based activities, teachers included a plan based on the age group of the students and clearly determine the materials to be used. However, teachers did not discuss design parameters and data collection that is critical to support creativity and critical thinking. Design is a relatively new field at early childhood education. Providing teachers with professional development can contribute positively to the implementation of design based activities supporting creativity and critical thinking. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of E-International Journal of Educational Research is the property of E-International Journal of Educational Research and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Journal of Yüzüncü Yıl University, Faculty of Education is the property of Yuzuncu Yil University, Faculty of Education and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences / Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi is the property of Turkiye Klinikleri and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Bu çalışmada, Liang ve arkadaşları (2013) tarafından hizmet içi okul öncesi öğretmenlerinin teknolojik pedagojik alan bilgilerini belirlemeye yönelik geliştirilen ölçeğin Türk örneklemi üzerinde geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. Orijinal ölçek, altı boyut altında 36 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin 26 kişilik bir katılımcı grubu üzerinden Türkçe dilsel eşdeğerlik çalışmasının yapılması ardından orijinal yapı Türkiye’de aktif olarak görev yapan 215 okul öncesi öğretmeninden elde edilen veriler üzerinden test edilmiştir. Türkiye örneklemi üzerinde özgün yapının doğrulanmamasından dolayı aynı örneklem grubu üzerinde yapılan analizler sonucunda iki boyut altında toplanan ve 25 maddeden oluşan yeni bir yapı elde edilmiştir. Elde edilen bu özgün yapı ilk örnekleme benzer 195 okul öncesi öğretmeninden elde edilen ikinci bir veri seti üzerinden yeniden sınanmıştır. Analizler sonucunda bu özgün yapının kabul edilebilir iyi uyum değerlerine sahip olduğu belirlenmiştir. Güvenirlik analizleri sonucunda ölçeğin alt boyutlarının iyi düzeyde bir iç tutarlığa sahip olduğu görülmüştür. Ölçeğin her iki alt boyutunun Cronbach alfa iç tutarlık katsayıları sırasıyla .93 ve .94 olarak hesaplanmıştır. Her bir faktör altında yer alan maddelerin incelenmesi sonucunda birinci faktör “Pedagojik Alan Bilgisi”, ikinci faktör ise “Teknoloji Bilgisi” olarak adlandırılmıştır. Araştırma bulguları uyarlanan ölçeğin hizmet içi okul öncesi öğretmenlerinin teknolojik pedagojik alan bilgisi düzeylerini belirlemek amacıyla kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu ortaya koymaktadır.

Epistemic curiosity is the desire to seek and acquire new information that motivates knowledge and exploratory behavior. While epistemic curiosity can stimulate positive feelings of interest related to novelty-seeking behavior and the intrinsic joy of discoveries (I-Type), it can also diminish unpleasant and uncertain experiences, which are associated with the feeling of being deprived of information (D-Type). Given the growing interest in epistemic curiosity and its implications in education, specific assessment tools are needed to measure early indicators of Type-I and Type-D epistemic curiosity, particularly in local contexts. In this study, the reliability and validity of the Turkish version of the I-Type/D-Type Epistemic Curiosity Scale for Young Children were investigated. The 10-item I-Type/D-Type Epistemic Curiosity Scale for Young Children was developed by Piotrowski and colleagues (2014) to assess children’s epistemic curiosity based on parents’ observations. The participants of the study were 636 children (F = 302; M = 334). The ages of the children ranged from 48 to 83 months (M = 68.34; SD = 7.96). Data were obtained from the mothers. The scale’s factor structure was tested with Confirmatory Factor Analysis. The results showed that the Turkish version of the scale also has a similar two-factor (I-Type/Y-Type) structure to the original scale. Furthermore, for construct validity, zero-order correlations reported a significant positive relationship between self-regulation and I-Type and D-type epistemic curiosity, as hypothesized. Additionally, a partial correlation between curiosity type and self-regulation highlighted the divergence of two I-Type and D-Type epistemic curiosity. These findings indicated that the 10-item, two-factor I-Type/D-Type Epistemic Curiosity Scale for Young Children is reliable and valid for assessing young children’s curiosity through mothers’ ratings. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of International Journal of Educational Studies in Mathematics (IJESIM) is the property of International Journal of Educational Studies in Mathematics (IJESIM) and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches / İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi is the property of Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Bu çalışmanın amacı, okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş çocukların sosyal becerileri ile ebeveynlerinin çocuk sevme düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Konya il merkezindeki okul öncesi eğitim kurumuna devam 5 ile 6 yaş arasındaki toplam 224 çocuk ile onların ebeveynleri oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak, “Aile Bilgi Formu”, “Barnett Çocuk Sevme Ölçeği” ve ‘OSBED (Okul Öncesi Sosyal Beceri Değerlendirme Ölçeği) kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS paket programı kullanılarak Pearson korelasyon katsayıları hesaplanmış ve doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre okul öncesi 5-6 yaş çocukların sosyal becerileri ile ebeveynlerin çocuk sevme düzeyleri arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Regresyon analizi sonuçlarına göre ebeveynlerin çocuk sevme düzeyleri çocukların sosyal becerilerini pozitif yönde ve anlamlı bir şekilde yordamaktadır.

Araştırmada okul öncesi dönemde çocuğu satranç eğitimi alan ebeveynlerin satranç eğitimine ilişkin görüşlerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu çocuğu okul öncesi eğitimine devam eden toplam 118 ebeveyn oluşturmaktadır. Çalışma grubunun oluşturulmasında amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme tekniği tercih edilmiştir. Araştırmanın verilerinin toplanması için açık uçlu anket sorularından yararlanılmıştır. Katılımcılarla yapılan görüşmelerin yüz yüze olması planlanmış, ancak pandemi nedeniyle veriler üç araştırmacı tarafından çevrimiçi ortamda oluşturulan formların her bir katılımcıya ulaştırılması yoluyla toplanmıştır. Araştırmada katılımcılardan elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma sonuçları incelendiğinde ebeveynlerin okul öncesi dönemde satranç eğitimi alan çocuklarının alternatif düşünme becerilerine, dikkat/odaklanma süresine, planlama/strateji becerisine, matematiksel düşünme becerisine, neden-sonuç ilişkisi kurmasına katkı sağlayarak akademik becerilerini arttırdığını söyledikleri görülmektedir.

Copyright of E-International Journal of Educational Research is the property of E-International Journal of Educational Research and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Journal of Theoretical Educational Science / Kuramsal Eğitimbilim Dergisi is the property of Afyon Kocatepe University, Faculty of Education and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Eğitim, kişinin sahip olması gereken milli, manevi ve kültürel değerler başta olmak üzere yetenek, beceri, tutum, estetik, duyarlılık gibi davranışlar kazandırılmasını içeren bir süreçtir. Bireyin öğrenmesinde formal ve informal eğitim etkili olmaktadır. İnformal eğitim unsurlarından birisi de medyadır. Yazılı ve görsel medya bireylerin öğrenmesinde etkili bir informal eğitim faktörüdür. Her eğitim kademesinde etkili olan medya, gelişim özelliklerine uygun olduğu takdirde okul öncesi dönemde bulunan bireylerin kazanımlarına önemli katkılar sunacağı söylenebilir.

Purpose: This study aimed to determine the diagnoses, sociodemographic and clinical features of patients who applied to the child psychiatry outpatient clinic with speech delay, and to determine the relationship between these features and psychiatric diagnoses. Materials and Methods: The data from 152 patients presented with speech delay were retrospectively analyzed. Demographic and clinical characteristics of the participants including; birth history, comorbidities, caregiver information, bilingualism, screen exposure, family history of speech delay, parental psychopathology and psychiatric diagnoses were examined. Results: Of the 152 participants 78.9% (n=120) were boys and the mean age was 34.6±8.2 months. The rate of being exposed to the screen (more than one hour) was 55.9%, the presence of a family history of speech delay was 36.2%, and the presence of psychopathology was 28.9%. Of the children with speech delay, 36.2% were diagnosed with autism spectrum disorder (ASD), 27.0% with stimulus deficiency (SD), 20.4% with cognitive developmental delay (CDD) and 16.4% with language disorder (LD). Family history of speech delay was found to be higher in the groups diagnosed with ASD and SD. Chronic medical disease was higher in CDD and ASD groups and screen exposure was higher in the SD group compared to the other groups. Conclusion: This study is important in terms of knowing the psychiatric diagnoses and rates of children with speech delay, determining the factors that may affect this condition, and taking preventive measures in the early period.

Bu çalışma 60 ay ve üzeri okul öncesi çocuklarının en sık kullandıkları ilk 1000 kelime ile derlem temelli çeşitli listeleri karşılaştırarak, okul öncesi çocuklarının dil edinim sürecinde kullandıkları kelimelerin bu listelerden ne ölçüde farklılaştığını ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Çocukların kelime hazinesini tespit etmek için sekiz hafta süreyle etkileşimli okuma yöntemiyle kitap okunmuş, çocuklar konuşturularak söyledikleri her söz kayıt altına alınmış ve kelime havuzu oluşturulmuş böylece sıklık listesi elde edilmiştir. Bütüncül çoklu durum deseni kullanılan çalışmada okul öncesi çocuklarının kelime sıklık listesi ile genel bir derlem olan A Frequency Dictionary of Turkish’in, Hedef Kelime Listesi’nin, çocuk kitaplarının, 1. Sınıf Türkçe ders kitabının ve ilkokul öğrencilerinin ilk 1000 kelimesi karşılaştırılmıştır. Araştırmanın sonucunda okul öncesi çocuklarının ilk 1000 kelimesi ile A Frequency Dictionary of Turkish’in ilk 1000 kelimesi ve 1. Sınıf Türkçe Kitabının ilk 1000 kelimesi arasında farklılaşma oranının daha fazla; Hedef Kelime Listesi, çocuk kitapları ve ilkokul öğrencilerinin ilk 1000 kelimesi arasında farklılaşma oranının daha az olduğu tespit edilmiştir.

Bu çalışma okul öncesi öğretmenlerinin soru türlerinin ve bu soruların bilişsel taleplerinin incelenmesini amaçlamaktadır. Durum çalışması olarak tasarlanan araştırma 2019-2020 akademik yılında resmi bir anaokulunda görevli iki okul öncesi öğretmeni ve okul öncesi eğitime devam eden 52 çocukla yürütülmüştür . Çalışmanın veri setini sınıf içi uygulamaların video kayıtları (n = 17, toplamda 302 dakika) oluşturmaktadır. Öğretmenlerin her soru ifadesi bir analiz birimi olarak belirlenmiş ve kodlanmıştır. Öğretmen Soruları Kodlama Kataloğu, soru türevlerini; Olası Bilişsel Talepleri Kodlama Kataloğu ise bilişsel talepleri analiz etmek üzere geliştirilmiştir. Öğretmenlerin soruları sosyokültürel söylem analizinin bir kolu olan sistematik gözlem yöntemi ile analiz edilmiştir. Öğretmenlerin; İletişimsel, İzleme, Değerlendir–Yargıla–Eleştir, Çeldirme, Delillendirme, Gözlemle–Karşılaştır–Tahmin et, Çıkarımda Bulunma ve Diğer şeklinde sekiz türde soruları sergilediği gözlemlenmiştir. Öğretmen sorularının öğrenenlerde yarattığı olası bilişsel taleplerin ise hatırlama, anlama, analiz ve değerlendirme düzeylerinde olduğu ve sıklıkla anlama düzeyinde soruların kullanıldığı görülmüştür. Çalışmanın çıktıları göz önünde bulundurularak, soru çeşitliliğine, tartışma kültürüne ve üretken soru kavramlarına yönelik tartışmalar gerçekleştirilmiştir.

Bu araştırmanın amacı, beslenme eğitiminin çocukların beslenme kararlarını ve akıl yürütme örüntülerini nasıl etkilediğini keşfetmektir. Bu durum çalışması, 2020-2021 eğitim öğretim yılı Elazığ ilinde bir anaokulunda öğrenim gören 60-72 aylık sekiz çocuğun katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında örnek menü seçenekleri, haftalık etkinlikler ve video kayıtlar aracılığıyla veriler toplanmıştır. Çocuklar, haftada iki gün olacak şekilde toplamda altı haftalık beslenme eğitimine dâhil edilmişlerdir. Eğitimin b1şında ve sonunda çocuklara sağlıklı, sağlıklı gibi görünen ve sağlıksız olacak şekilde beslenme uzmanı tarafından hazırlanmış olan kahvaltı, öğlen ve akşam yemeği menüleri sunulmuştur. Çocukların üç alternatifli menülerden birini seçmeleri istenmiştir. Eğitim öncesi ve sonrasında çocukların kararları -1, 0, 1 şeklinde puanlandırılırken akıl yürütme örüntülerini analitik rubrik aracılığıyla değerlendirilmiştir. Sonuçlar, beslenme eğitiminin çocukların menü seçimlerini olumlu etkilediğini ve onların daha mantıksal akıl yürütmeler yapmalarını sağladığını göstermiştir. Bu sonuçlar, literatür temelli olarak derinlemesine tartışılmış ve pedagojik önerilerde bulunulmuştur.

The present study aims to examine the effect of inquiry-based problem-solving activities on 60-72 months old children’s problem-solving skills. In the study, the pretest-posttest control group experimental design which is among the quantitative research designs was used. The study group consists of a total of 26 pre-school children as 13 in the experimental and 13 in the control group. The inquiry-based problem-solving activities prepared by the researchers were applied to the experimental group as a total of 30 sessions for 10 weeks and three times a week. Demographic information form and Problem-Solving Skills Scale were used as data collection tools. As a result of the study, it was determined that the problem-solving skill scores of the children in the experimental group were statistically higher than the students in the control group. In other words, inquiry-based problem-solving activities positively affected the problem-solving skills of children.

Araştırmada, 12-72 aylık iki dilli çocukların dil gelişiminin değerlendirilmesi amacıyla "İki Dilli Çocuklar için Türkçe Değerlendirme Aracı"nın geliştirilmesi ve geçerlik-güvenirlik çalışmasının yapılması amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklem grubu amaçlı örnekleme yöntemiyle Türkiye’de iki dilli çocukların yoğun olduğu Ağrı, Hakkâri, Kars, Erzurum, Adıyaman, Ankara, Diyarbakır, Gaziantep, Mersin, İstanbul ve Van illerinde yaşayan 12-72 aylık iki dilli 772 çocuktan oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak, araştırmacılar tarafından geliştirilen “İki Dilli Çocuklar için Türkçe Değerlendirme Aracı” ve “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Araştırmanın sonucuna göre “İki Dilli Çocuklar için Türkçe Değerlendirme Aracı”nın geçerli ve güvenilir olduğu söylenebilir. Bu doğrultuda geliştirilen değerlendirme aracının Türkiye’de yaşayan 12-72 aylık iki dilli çocukların Türkçe dil gelişim düzeylerini belirleyerek bu çocuklara yönelik uygun eğitim programlarının hazırlanmasına ve çocukların dil gelişimindeki farklılıkları ve dil edinim sürecini anlamaya yardımcı olacağı düşünülmektedir.

5–8 Yaş Çocuklar için Görsel Uzamsal Akıl Yürütme Becerileri Testi’nin geçerlik ve güvenirliliğin incelendiği bu araştırmada, genel tarama modeli kullanılmıştır. 2018–2019 eğitim öğretim yılında Gaziantep’te Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı bağımsız anaokulu ve ilkokullara devam eden, 5–8 yaş aralığında, 459 çocuk, araştırmanın çalışma grubudur. Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, bireysel kayıt formu ve 5–8 Yaş Çocuklar İçin Görsel Uzamsal Akıl Yürütme Becerileri Testi kullanılmıştır. Veri toplama sürecinde testin uygulaması, birebir uygulama ile yapılmıştır. Geçerlik çalışmaları kapsamında kapsam ve yapı geçerliği sınanmıştır. Kapsam geçerliği için, alan yazından faydalanılmıştır. Bilişsel Gelişim Kuramı, Beyin Temelli Öğrenme Kuramı ve çoklu zekâ kuramları ışığında kuramsal alt yapı oluşturulmuş, erken çocukluk eğitimi yaklaşımları, erken çocukluk dönemi görsel uzamsal akıl yürütme becerileri gelişimsel yapı taşları, teste benzer değerlendirme araçları incelenmiştir. Kuramsal bilgiler ışığında testin içsel ve dışsal beceriler olarak iki boyutta, içsel durağan, içsel dinamik, dışsal durağan ve dışsal dinamik beceriler olarak dört alt boyutta yapılandırılması düşünülmüştür. Bu bağlamda 7 uzmandan görüş alınmış, her bir madde için madde indeksi hesaplanmış, 0.80 ölçütünü sağlayan maddeler aday testte yerini almıştır. Yapı geçerliği için, var olan test yapısının uygunluğunun sınanması için doğrulayıcı faktör analizi testin tamamı, iki boyutu ve dört alt boyutu için uygulanmıştır. DFA sonucunda p değerleri ve uyum indeksleri dikkate alınarak teste son hali verilmiştir. Testin güvenirliğin belirlenmesinde güvenirlik katsayısı hesaplanmış ve KR-20 değeri 0,81 olarak bulunmuştur. Sonuçta, 5–8 Yaş Çocuklar İçin Görsel Uzamsal Akıl Yürütme Becerileri Testi geçerli ve güvenilir bulunmuştur.

Objective: More and more children experience sleep problems, which are believed to be exacerbated by the Coronavirus disease-2019 (COVID-19) pandemic and digital screen exposure. This descriptive and cross-sectional study investigated the relationship between sleep problems and digital screen exposure and temperament in children during the COVID-19 pandemic. Materials and Methods: The sample consisted of 122 parents of children aged 3-6 years. Data were collected using a descriptive characteristics questionnaire, the children's sleep habits questionnaire, and the short temperament scale for children. Results: Most children have been watching more TV (77.9%) and spending more time on computers/tablets/smartphones (89.3%) since the COVID-19 pandemic. There was a relationship between screen time and sleep duration (<0.05), sleep anxiety (<0.05), daytime sleepiness (<0.05), and total sleep score (<0.05). Conclusion: There is also a relationship between sleep problems and digital screen exposure and temperament during the COVID-19 pandemic. Policymakers and educators should take measures to promote children's health and education during the COVID-19 pandemic. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of Turkish Journal of Education is the property of Mehmet Tekerek and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Bu çalışmanın amacı, okul öncesi öğretmenlerinin çocukların gelişimini değerlendirmede kullandıkları araçları ve öğretmenlerin değerlendirme yeterlilik düzeyini belirlemektir. Bu çalışmada nicel ve nitel verilerin toplandığı karma araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutu, Türkiye'nin farklı bölgelerinde çalışan 518 okul öncesi öğretmenini kapsamaktadır. Nicel verilerin toplanmasında öğretmenlere Çocukların Tanınması ve Değerlendirilmesi Bilgi Testi uygulanmıştır. Araştırmanın nitel boyutuna toplam 10 gönüllü öğretmen katılmıştır. Nitel veriler yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla toplanmıştır. Araştırmanın nicel bulguları, öğretmenlerin bilgi düzeylerinin ve değerlendirmelerinin orta düzeyde yoğunlaştığını göstermektedir. Nitel verilerden elde edilen bulgular üç temada toplanmıştır; 1) Neden değerlendiriyorum? 2) Neyi değerlendiriyorum? 3) Nasıl değerlendiriyor ve belgelendiriyorum? Öğretmenler, çocukların gelişimsel alanlarda ne kadar ilerlediklerini tespit etmek amacıyla, gözlem ve portfolyo yöntemlerini kullanarak ilgili kişilerle paylaşmak için değerlendirme yaptıklarını ifade etmişlerdir.

Copyright of Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences / Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi is the property of Afyon Kocatepe University (AKU) Sosyal Bilimler Enstitusu and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Bu çalışma, okul öncesi öğretmenlerinin dil gelişimi ile ilgili kavram geliştirmeye yönelik görüşlerini tespit edip değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Araştırma, bir örnek olay çalışmasıdır, 2019 yılında Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda görev yapmakta olan 6 okul öncesi öğretmeni ile sürdürülmüştür. Veriler, araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığı ile toplanmıştır. Veriler, sürekli karşılaştırmalı analiz metodu aracılığı ile çözümlenmiştir. Araştırma sonunda ulaşılan sonuçlardan bazıları şunlardır: Okul öncesi öğretmenleri sınıfta kavram geliştirme çalışmaları sırasında kavramı somutlaştırmaya, kavramın ulaşılabilirliğine, öğrencinin hazır bulunuşluğuna, kavramla ilgili örnekler vermeye, dil kullanımına, kavramın benzerliklerini ve farklılıklarını vermeye dikkat etmektedir. Okul öncesi öğretmenlerinin sınıfta kavram geliştirme çalışmaları sırasında zorlandığı kavramlar zaman, boyut, duygu ile kavramlar ve renklerdir.

Bu araştırmada çocukların okula hazırbulunuşluk düzeyleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada yöntem olarak nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel deseni kullanılarak tasarlanmıştır. Çalışma grubunu 5 yaşında toplam 174 çocuk oluşturmaktadır. Araştırmada Demografik Bilgi Formu, Bracken Temel Kavram Ölçeği Gözden Geçirilmiş Formunun Okula Hazırbulunuşluk Alt Ölçeği ve Çocuklar için Problem Çözme Becerisi Ölçeği veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Normallik testi sonucunda normal dağılım gösteren veriler Basit Doğrusal Regresyon analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda çocukların okula hazırbulunuşluk düzeylerinin çocukların problem çözme becerilerini açıklama gücünün yüksek olduğu, okula hazırbulunuşluk düzeyi arttıkça problem çözme becerilerinde de artışın olduğu bulunmuştur.

Bu çalışmanın amacı, Aytül Akal’ın okul öncesi masallar dizisindeki masallarda öne çıkan çatışmalara ilişkin bir inceleme yapmaktır. Çalışma kümesi, Aytül Akal tarafından yazılmış okul öncesi masallar dizisindeki 20 masal kitabından oluşmaktadır. Çalışma verilerinin toplanmasında doküman inceleme tekniği kullanılmış ve elde edilen çalışma verilerinin analizinde içerik analizinden faydalanılmıştır. Çalışma sonuçları, çalışma kümesindeki masallarda yer alan ana karakterlerin bir kısmının insan, hayvan ve bitki şeklinde canlı varlıklardan oluşurken, bir kısmının da cansız varlıklardan oluştuğunu göstermiştir. Çalışma kümesindeki masallarda öne çıkan çatışmaların yaşanma nedenleri değerlendirildiğinde; masallarda en fazla farklı değer algısı, ardından eğlenme isteği ile güç gereksinimi ve sonrasında özgür olma ve kaynak kısıtlılığı nedeniyle çatışmaların yaşandığı ortaya konmuştur. Masallarda öne çıkan çatışmaların çözümlenmesi sürecinde ise davranışın sonucuyla yüzleşme, başka fikirlerle uzlaşma, işbirliği içerisinde olma ve duruma uyum sağlama şeklinde değişen çözüm biçimlerine başvurulduğu saptanmıştır. Çalışmada, Aytül Akal’ın okul öncesi masallar dizisinden incelenmiş olan masalların çatışmaya ilişkin unsurlarının okul öncesi dönem çocuklarına salık verilebilecek bir yapıda olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Araştırmanın amacı, okul öncesi dönem çocuklarının çevre kirliliği algılarının resimleri üzerinden incelenerek ortaya konulmasıdır. Araştırmada, nitel veri toplama yöntemlerinden biri olan sanat temelli araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmaya, bir anaokulunun 5 yaş grubundan 17 çocuk katılmıştır. Veriler, çocuklardan alınan resim ve yarı-yapılandırılmış görüşme yoluyla toplanmıştır. Verilerin analizinde göstergebilimsel yöntem kullanılarak çocukların çevre kirliliği algıları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırmacılar tarafından resimler tek tek incelenerek her bir gösterge belirlenmiş, belirlenen her göstergenin karşılığında ise gösterilenler kodlanmıştır. Araştırmanın sonucunda, çocukların çevre kirliliğine yönelik çizdikleri resimlerde nesne, insan, araç, mekan, sembol, hayvan, besin maddesi, durum göstergelerini kullandıkları görülmektedir. Bu göstergelerin gösterenleri genellikle çöp kutuları, geri dönüşüm kutuları, besin artıkları, şişeler, çocuk, insan, adam ve kadından oluşmaktadır. Mekan olarak dış mekanlar ağırlıktayken; besin maddeleri olarak da paketli yiyecekler, sebze ve meyve gösterenleri kullanılmıştır. Gösterilenler ise çevreyi kirleten, çevreyi temizleyen, çevre dostu, çevreden etkilenen, iş birliği/yardımlaşma/çevreye duyarlılık ve çevre bilinci olmayan konularından oluşmaktadır. Çocukların 1’i su kirliliğine yönelik çizimler yaparken; 15’i karadaki kirlilik üzerine çizimler yapmıştır. Bir çocuk ise resminde hem su hem de kara kirliliğini ele almıştır. Ayrıca, hava kirliliğine yönelik çizimlere rastlanılmamıştır. Çevre kirliliği çoğunlukla plastik, ambalaj paketleri, kâğıtlar, cam atıklar, metal atıklar, çöp kutuları, geri dönüşüm kutuları, besin maddeleri üzerinden göstermişlerdir. Resimlerde genel olarak temizlik mutluluk olarak ifade edilirken; kirlilik üzgünlük olarak belirtilmiştir

Bu çalışmada, okul öncesi dönemde şarkılarla değerler eğitiminin çocukların farkındalık düzeyine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda 2018-2019 eğitim/öğretim yılında Bursa’da yer alan, kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemiyle seçilmiş bir okul öncesi kurumdaki çocuklardan oluşan çalışma grubuyla ön test – son test statik gruplu deneysel bir çalışma yürütülmüştür. Çalışma kapsamında önce değerler ve bu değerlere ilişkin şarkı dağarcığı belirlenmiştir. Değerlerin belirlenmesinde 3 alan uzmanına Okul Öncesi Eğitim Programında yer verilen değerleri içeren bir liste verilmiş ve uzmanlardan bu değerlerin öğretiminde kullanılabilecek şarkı önerileri istenmiştir. En çok önerilen dört değer ve bu değerlerin öğretilmesine uygun şarkılar çalışma kapsamına alınmıştır. Belirlenen değerlerle ilgili çocukların farkındalık düzeylerini tespit etmek amacıyla “Resimli Kartlar Testi” geliştirilmiş ve bu test ile deney ve kontrol gruplarının ön test puanları belirlenmiştir. Daha sonra belirlenen dağarcık ile 8 hafta boyunca deney grubuyla çalışılmış ve uygulama sonrasında iki gruba tekrar aynı test uygulanarak son test puanları belirlenmiştir. Ön test ve son test arasındaki değişime ilişkin olarak Wilcoxon işaretli sıralama testi ve gruplar arasındaki farkların belirlenmesinde Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. Analizler sonucunda grupların arkadaşlık, güven ve yardımseverlik alt boyutları ile toplam puanlarındaki gelişmeleri arasında deney grubu lehine anlamlı fark (p