Search

Foggara's zijn irrigatiesystemen in de Sahara die het grondwater naar de oppervlakte leiden. Foggara's maken niet alleen deel uit van kostbaar erfgoed uit het verleden: een groot aantal kilometerslange foggara's werkt nog tot op de dag van vandaag. Dit artikel beschrijft de kunst van de exploitatie van verborgen wateren.

The purpose of the Ventilation Jet (VJ) system at Dekker Chrysanten is to reduce the temperature of the grow pipe in order to save energy. Dekker Chrysanten encountered problems with circles in the crop in the VJ compartment in many cultivation rounds in 2016 and 2017. Early flowering took place at these circles, which occasionally resulted in poorer quality and shorter stems. Due to these cultivation problems, Dekker Chrysanten did not want to reduce yet the minimum grow pipe in the Ventilation Jet compartment. Due to the efforts of the growers and the monitoring project, potential causes have been identified and solved such as (1) the prevention of dry spots in the soil by: switching off the VJ when there is irrigation, switching on the VJ later in the short day period and by irrigating more (this is done companywide); (2) lowering the relative humidity setpoint in the VJ compartment at night so that a higher night evaporation is achieved; (3) improving the air flow profile of the bottom fan and (4) adjusting the climate computer software, resulting in a much more stable temperature and RH in the VJ compartment. The above learning experiences are now applied which has resulted in a good quality chrysanthemum in the past cultivation period (harvest January 2018). Het doel van het Ventilation Jet (VJ) systeem bij Dekker Chrysanten is om de temperatuur van de groeibuis te kunnen verlagen om zo energie te besparen. Dekker Chrysanten heeft in veel teeltrondes in 2016 en 2017 problemen ondervonden met cirkels in het gewas in de VJ afdeling. In deze cirkels vond vroegbloei plaats wat af en toe resulteerde in mindere kwaliteit en kortere stengels. Door deze teeltproblemen heeft Dekker Chrysanten de minimum groeibuis in de Ventilation Jet afdeling nog niet veel willen verlagen. Door de inzet van de telers en door het monitoren zijn potentiele oorzaken geïdentificeerd en opgelost zoals (1) het voorkomen van droge plekken in de bodem door: de VJ uit te sturen als er beregend wordt, de VJ later in de korte dag in te zetten en door meer te irrigeren (wordt bedrijf breed toegepast); (2) de RV in de VJ afdeling ’s nachts lager in te stellen waardoor een hogere verdamping bewerkstelligd wordt; (3) het uitblaasprofiel van de onderventilator te verbeteren en (4) de klimaatcomputer software aan te passen wat resulteerde in een veel stabielere temperatuur en RV in de VJ afdeling. Bovenstaande leerervaringen worden nu toegepast wat geresulteerd heeft in een goede kwaliteit chrysant in de afgelopen teelt periode (oogst Januari 2018)

Een nieuw instrument voor het bepalen van schade bij landbouwgewassen als gevolg van te veel water, te weinig water of te veel zout: hoe moet dat er uitzien? En kan zo’n instrument bruikbaar zijn voor het doorrekenen van klimaatscenario’s? De Waterwijzer Landbouw moet het antwoord worden op deze vragen.

At the end of the cultivation period a considerable amount of nitrate and phosphate is still present in the water in slabs and in the irrigation system. To reduce the emission of this amount of nitrate and phosphate a strategy was developed to use the plant to use this nitrate and phosphate in the last few weeks of the cultivation period. This however should be done without affecting the production or quality of the lasts fruits to be harvested. The strategy consisted of a gradual decrease over the last five weeks of the cultivation of nitrate, EC and water quantity in the supply. The ammonium to nitrate level was increased to acidify the slabs and release eventual precipitated phosphate. Chloride was used to replace nitrate as anion in the supply to allow to maintain proper levels of cations, notably potassium, in the supply and slab. Aan het einde van een teelt is er nog een aanzienlijke hoeveelheid nitraat en fosfaat aanwezig in het water in de teeltmatten en in de leidingen en voorraadvaten van het irrigatiesysteem. Om de eindeteelt emissie van nitraat en fosfaat vanuit het teeltsysteem te verminderen, is er een strategie ontwikkeld om in de laatste weken van de teelt de plant de voorraden aan nitraat en fosfaat te laten opeten. Dit moet uiteraard gebeuren zonder dat de productie of de kwaliteit van de productie in de laatste weken daaronder leidt. De strategie bestond uit het, in de laatste weken, geleidelijk verlagen van de aanvoer van nitraat, EC en water. De verhouding ammonium/ nitraat werd juist verhoogd om de matten enigszins te verzuren zodat mogelijk neergeslagen fosfaat in oplossing komt. Chloride werd gebruikt om nitraat te vervangen als belangrijkste anion in de aanvoer zodat het niveau van kationen aanbod, met name kalium, zo lang mogelijk hoog kon blijven.

Tot voor kort was hergebruik van gietwater in de teelt van potorchideeën niet aan de orde. Bedrijfshygiëne en de vrees voor teruglopende waterkwaliteit hield verduurzaming van de teelt op dit punt lang tegen. Strengere emissienormen dwingen ook deze gewasgroep om te investeren in waterontsmetting en hergebruik. Dankzij kennisopbouw door een praktijknetwerk en concreet onderzoek koerst de sector naar verduurzaming. Het ‘laaghangende fruit’ is eenvoudig te plukken, maar er moet nog veel gebeuren om aan de normen voor 2015 en 2016 te kunnen voldoen.

Een nieuw instrument voor het bepalen van schade bij landbouwgewassen als gevolg van te veel water, te weinig water of te veel zout: hoe moet dat er uitzien? En kan zo’n instrument bruikbaar zijn voor het doorrekenen van klimaatscenario’s? De Waterwijzer Landbouw moet het antwoord worden op deze vragen.

2027 komt snel dichterbij. In dat jaar is het (nagenoeg) emissieloos telen verplicht voor alle glastuinbouwbedrijven. Technisch gezien moet dat mogelijk zijn, meent onderzoeker Ellen Beerling. Nu al zijn diverse technieken voorhanden die deze doelstelling voor veel teelten mogelijk maken. Een langdurige praktijkdemonstratie moet aantonen dat emissieloos telen zeer goed mogelijk is.

Een nieuw instrument voor het bepalen van schade bij landbouwgewassen als gevolg van te veel water, te weinig water of te veel zout: hoe moet dat er uitzien? En kan zo’n instrument bruikbaar zijn voor het doorrekenen van klimaatscenario’s? De Waterwijzer Landbouw moet het antwoord worden op deze vragen.

Tot voor kort was hergebruik van gietwater in de teelt van potorchideeën niet aan de orde. Bedrijfshygiëne en de vrees voor teruglopende waterkwaliteit hield verduurzaming van de teelt op dit punt lang tegen. Strengere emissienormen dwingen ook deze gewasgroep om te investeren in waterontsmetting en hergebruik. Dankzij kennisopbouw door een praktijknetwerk en concreet onderzoek koerst de sector naar verduurzaming. Het ‘laaghangende fruit’ is eenvoudig te plukken, maar er moet nog veel gebeuren om aan de normen voor 2015 en 2016 te kunnen voldoen.

2027 komt snel dichterbij. In dat jaar is het (nagenoeg) emissieloos telen verplicht voor alle glastuinbouwbedrijven. Technisch gezien moet dat mogelijk zijn, meent onderzoeker Ellen Beerling. Nu al zijn diverse technieken voorhanden die deze doelstelling voor veel teelten mogelijk maken. Een langdurige praktijkdemonstratie moet aantonen dat emissieloos telen zeer goed mogelijk is.

To make growers to be in control of the emission, a decision support system is developed for irrigation in soil grown crops. In 2013-2014 the implementation was continued and several greenhouse crops were monitored. As was found earlier, the organic greenhouse growers are able to control irrigation in a way that emission is reduced to a minimum. The results obtained at (conventional) flower growers show sometimes high emission of nitrogen. This is due at one hand to high irrigation surpluses but also to high fertilisation of nitrogen. Better tuning of the water- and nitrogen supply to the crop demand is necessary. For these stapes growers need better soil-moisture sensors.

Onderzoekers van Wageningen UR Glastuinbouw hebben in het kader van een Partners voor Water-project laten zien dat Turkse telers met behulp van de AquaTag veel efficiënter kunnen irrigeren. Sturen op vochtsensoren is niet nieuw, maar beschikbare sensoren zijn relatief duur en meten alleen lokaal, terwijl het vochtgehalte sterk kan variëren binnen een kraanvak. Met de AquaTag is nu een goedkope en slimme oplossing voor handen.

Onderzoekers van Wageningen UR Glastuinbouw hebben in het kader van een Partners voor Water-project laten zien dat Turkse telers met behulp van de AquaTag veel efficiënter kunnen irrigeren. Sturen op vochtsensoren is niet nieuw, maar beschikbare sensoren zijn relatief duur en meten alleen lokaal, terwijl het vochtgehalte sterk kan variëren binnen een kraanvak. Met de AquaTag is nu een goedkope en slimme oplossing voor handen.

To make growers to be in control of the emission, a decision support system is developed for irrigation in soil grown crops. In 2013-2014 the implementation was continued and several greenhouse crops were monitored. As was found earlier, the organic greenhouse growers are able to control irrigation in a way that emission is reduced to a minimum. The results obtained at (conventional) flower growers show sometimes high emission of nitrogen. This is due at one hand to high irrigation surpluses but also to high fertilisation of nitrogen. Better tuning of the water- and nitrogen supply to the crop demand is necessary. For these stapes growers need better soil-moisture sensors.

De variatie in uitspoeling van mineralen is groot tussen verschillende chrysantenbedrijven. Voor een deel ligt dat aan ondernemersbeslissingen. Om goed te kunnen sturen op minimale uitspoeling en maximale productkwaliteit zijn goede tools nodig. Een betere vochtsensor is zeer welkom, geeft teler Jos Ammerlaan aan.

To make growers to be in control of the emission, a decision support system is developed for irrigation in soil grown crops. In 2014 the implementation was continued and several greenhouse crops were monitored. As was found earlier, the organic greenhouse growers are able to control irrigation in a way that emission is reduced to a minimum. The results obtained at (conventional) flower growers show sometimes high emission of nitrogen. This is due at one hand to high irrigation surpluses but also to high fertilisation of nitrogen. Better tuning of the water- and nitrogen supply to the crop demand is necessary. For these steps growers need better soil-moisture sensors. A start was made to develop the ideal, robust and wireless sensor, however due to technical problems this was not finished in 2014.

This book reviews the available information on bacterial disinfection in endodontics, with emphasis on the chemical treatment of root canals based on current understanding of the process of irrigation. It describes recent advances in knowledge of the chemistry associated with irrigants and delivery systems, which is of vital importance given that chemical intervention is now considered one of the most important measures in eliminating planktonic microbes and biofilms from the infected tooth. Recommendations are made regarding concentrations, exposure times and optimal sequences. Possible complications related to the use of the different solutions are highlighted, with guidance on response. In addition, clinical protocols are suggested on the basis of both clinical experience and the results of past and ongoing research. Throughout, a practical, clinically oriented approach is adopted that will assist the practitioner in ensuring successful endodontic treatment.

De variatie in uitspoeling van mineralen is groot tussen verschillende chrysantenbedrijven. Voor een deel ligt dat aan ondernemersbeslissingen. Om goed te kunnen sturen op minimale uitspoeling en maximale productkwaliteit zijn goede tools nodig. Een betere vochtsensor is zeer welkom, geeft teler Jos Ammerlaan aan.

Onderzoekers van Wageningen UR Glastuinbouw hebben in het kader van een Partners voor Water-project laten zien dat Turkse telers met behulp van de AquaTag veel efficiënter kunnen irrigeren. Sturen op vochtsensoren is niet nieuw, maar beschikbare sensoren zijn relatief duur en meten alleen lokaal, terwijl het vochtgehalte sterk kan variëren binnen een kraanvak. Met de AquaTag is nu een goedkope en slimme oplossing voor handen.

Tot voor kort was hergebruik van gietwater in de teelt van potorchideeën niet aan de orde. Bedrijfshygiëne en de vrees voor teruglopende waterkwaliteit hield verduurzaming van de teelt op dit punt lang tegen. Strengere emissienormen dwingen ook deze gewasgroep om te investeren in waterontsmetting en hergebruik. Dankzij kennisopbouw door een praktijknetwerk en concreet onderzoek koerst de sector naar verduurzaming. Het ‘laaghangende fruit’ is eenvoudig te plukken, maar er moet nog veel gebeuren om aan de normen voor 2015 en 2016 te kunnen voldoen.

To make growers to be in control of the emission, a decision support system is developed for irrigation in soil grown crops. In 2014 the implementation was continued and several greenhouse crops were monitored. As was found earlier, the organic greenhouse growers are able to control irrigation in a way that emission is reduced to a minimum. The results obtained at (conventional) flower growers show sometimes high emission of nitrogen. This is due at one hand to high irrigation surpluses but also to high fertilisation of nitrogen. Better tuning of the water- and nitrogen supply to the crop demand is necessary. For these steps growers need better soil-moisture sensors. A start was made to develop the ideal, robust and wireless sensor, however due to technical problems this was not finished in 2014. Het traject van begeleiding van de implementatie van tools voor emissiemanagement kreeg een vervolg in 2014. Opnieuw werden bedrijven gemonitord. De emissie bij bio-bedrijven was opnieuw gering, bij bedrijven metsnijbloemen is in een aantal gevallen een hoge emissie geregistreerd. Naast een flink beregeningsoverschot is er ook sprake van een bemestingsoverschot met stikstof. Een betere afstemming van de gift van zowel water als van stikstof op de gewasbehoefte is nodig. Voor deze stappen zijn betere vochtsensoren nodig maar ook aanpassing van de bemestingsstrategie. De ontwikkeling van een ideale vochtsensor is in gang gezet, maar kon door problemen van technische aard nog niet worden voltooid in 2014.

De best verkochte potplant (phalaenopsis) is een epifyt, een plant die in de natuur op bomen groeit. Dat geldt ook voor veel andere orchideeën, bromelia’s en sommige varens. Op hun natuurlijke standplaats kampen ze met onregelmatige beschikbaarheid van water en meststoffen en sterk wisselende lichtomstandigheden. Hun specifieke herkomst zorgt voor allerlei speciale teelteisen.

Grondtelers moeten in het algemeen nog een flinke slag maken om uitspoeling van mineralen te voorkomen, verplicht op grond van Europese regelgeving. Maar dat geldt niet voor de biologische telers. Zij hebben de watergift tot kunst verheven en ook bemesting op maat is een voortdurend punt van aandacht. Resultaat: nauwelijks uitspoeling.

Een tandje bijzetten om het nog beter te doen. Dat is de inzet van nieuwe proeven die het water- en meststoffenverbruik en de spui naar beneden moeten brengen. Dat klinkt een beetje als een verplicht nummer, tot blijkt dat de kwaliteit van het eindproduct omhoog kan. Misschien zelfs met behoud van productie. Overdrain als verzekering is een achterhaald idee.

Bodem gebonden ziekten en plagen veroorzaken schade in de teelt van chrysant onder glas. Op dit moment gebruiken telers grondstomen en chemische middelen. Grondstomen is duur, werkt kort en doodt antagonisten in de bodem. Chemische middelen zijn beperkt toegelaten, terwijl de bestaande toelatingen onder druk staan. Binnen dit onderzoek werd gezocht naar alternatieven voor chemische gewasbescherming tegen Pythium ultimum.

De best verkochte potplant (phalaenopsis) is een epifyt, een plant die in de natuur op bomen groeit. Dat geldt ook voor veel andere orchideeën, bromelia’s en sommige varens. Op hun natuurlijke standplaats kampen ze met onregelmatige beschikbaarheid van water en meststoffen en sterk wisselende lichtomstandigheden. Hun specifieke herkomst zorgt voor allerlei speciale teelteisen.

Een tandje bijzetten om het nog beter te doen. Dat is de inzet van nieuwe proeven die het water- en meststoffenverbruik en de spui naar beneden moeten brengen. Dat klinkt een beetje als een verplicht nummer, tot blijkt dat de kwaliteit van het eindproduct omhoog kan. Misschien zelfs met behoud van productie. Overdrain als verzekering is een achterhaald idee.

Bodem gebonden ziekten en plagen veroorzaken schade in de teelt van chrysant onder glas. Op dit moment gebruiken telers grondstomen en chemische middelen. Grondstomen is duur, werkt kort en doodt antagonisten in de bodem. Chemische middelen zijn beperkt toegelaten, terwijl de bestaande toelatingen onder druk staan. Binnen dit onderzoek werd gezocht naar alternatieven voor chemische gewasbescherming tegen Pythium ultimum.

Grondtelers moeten in het algemeen nog een flinke slag maken om uitspoeling van mineralen te voorkomen, verplicht op grond van Europese regelgeving. Maar dat geldt niet voor de biologische telers. Zij hebben de watergift tot kunst verheven en ook bemesting op maat is een voortdurend punt van aandacht. Resultaat: nauwelijks uitspoeling.

Bij telers bleek een sterke behoefte voor een eenvoudiger en goedkopere versie van de eerder ontwikkelde lysimeter met automatische drainmeter. Daarom is er een zogenaamde “light” versie van de lysimeter ontwikkeld, met een handmatige meting van de drain. Verder is er een inventarisatie gedaan naar alternatieven voor de eerder gebruikte vochtsensoren. Helaas zijn er (nog) geen sensoren die aan álle randvoorwaarden voldoen voor grondgebonden kasteelten. Met de ontwikkelde tools: lysimeter, drainmeter, sensoren en modellen, kan de watergift en bemesting geoptimaliseerd worden en bijdragen tot emissievermindering bij grondteelten. Bedrijven die de tools actief gebruiken bleken in staat de uitspoeling sterk te kunnen beperken. De interpretatie van vochtsensoren blijft een lastig fenomeen, vanwege de grote verschillen tussen grondsoorten en aspecten van de bedrijfsvoering. Dit vraagt de nodige ervaring die in de loop van meerdere teelten en jaren moet worden opgedaan. De resultaten van de waterbalansen op de bedrijven laten zien dat het goed mogelijk is de berekeningen via het verdampingsmodel en de gegevens van de lysimeter met elkaar in overeenstemming te brengen via een calibratiefactor.

De te verwachten effecten van het Grensmaasproject op het gedrag van de rivier, zodat ook prognoses over de invloed op de bosontwikkeling mogelijk worden

2027 komt snel dichterbij. In dat jaar is het (nagenoeg) emissieloos telen verplicht voor alle glastuinbouwbedrijven. Technisch gezien moet dat mogelijk zijn, meent onderzoeker Ellen Beerling. Nu al zijn diverse technieken voorhanden die deze doelstelling voor veel teelten mogelijk maken. Een langdurige praktijkdemonstratie moet aantonen dat emissieloos telen zeer goed mogelijk is.

De variatie in uitspoeling van mineralen is groot tussen verschillende chrysantenbedrijven. Voor een deel ligt dat aan ondernemersbeslissingen. Om goed te kunnen sturen op minimale uitspoeling en maximale productkwaliteit zijn goede tools nodig. Een betere vochtsensor is zeer welkom, geeft teler Jos Ammerlaan aan.

Zowel de regels als de kosten voor grondwateronttrekkingen variëren binnen Nederland zo sterk dat er navrante verschillen bestaan voor de gebruikers van water. Doordat provincies en waterschappen hun eigen regels en prijzen mogen bepalen, kan het voorkomen dat de ene gebruiker veel meer betaalt voor precies hetzelfde water als zijn buurman of aan geheel andere regels moet voldoen. Harmonisatie van regels en kosten is noodzakelijk voor een eerlijk beleid, waarbij niet de provincie of waterschapsgrenzen leidend moeten zijn, maar het hydrologische systeem waaruit onttrokken wordt.

Dit onderzoek is gefinancierd door het Ministerie van Economische Zaken, in het kader van het BO programma “Biologische Landbouw/thema Duurkas” en “Duurzame bodem”

Langdurig recirculeren is in de teelt van amaryllis niet gebruikelijk, omdat dit op den duur groeiremming kan geven. Het lijkt er op dat de bollen gedurende de teelt een stof aanmaken die zich ophoopt in het systeem. Daarom is dit voorjaar een proef gestart om dit fenomeen te onderzoeken.

Intensief recirculeren spaart water en meststoffen, maar soms is spuien noodzakelijk. Een oplopend natriumcijfer is een belangrijke aanleiding om recirculatie- en spoelwater te lozen. Blijkens onderzoek bevat het uitgangswater vaak veel natrium. Meestal meer dan er via meststoffen het bedrijf binnenkomt. Wim Voogt van Wageningen UR Glastuinbouw is gespecialiseerd in meststoffen en zet de situatie uiteen.

Bij de teelt van lisianthus wordt 5 keer per jaar gestoomd om problemen met Fusarium en Myrothecium te voorkomen. Door stomen uit te bannen kan bij lisianthus 20 - 24 m 3 gas/m 2 /jaar energie bespaard worden. Met financiering van Kas als Energiebron is onderzoek gedaan naar de teelt van lisianthus op substraat. In dit onderzoek zijn lisianthusplanten gekweekt zonder problemen met grondgebonden ziekten, en zonder chemische behandeling in een cassettesysteem van gevouwen geperforeerde aluminium met daarin en anti-worteldoek. Irrigatie was door eb en vloed of druppelirrigatie. Grof en fijn kokos substraat werden voor elke teeltcyclus ververst. Fijn substraat zonder perliet gaf een hoger gemiddeld steelgewicht en aantal bloemen per tak dan substraat met 15% perliet. Eb en vloed irrigatie gaf een hoger gemiddeld steelgewicht en aantal bloemen per tak dan druppelirrigatie. In de zomer en winter kwamen problemen met brandkoppen bij eb en vloed irrigatie het meeste voor. Verwelking bij de oogst was een probleem dat zich alleen voordeed in behandelingen met druppelbevloeiing, en dan met name bij fijn substraat. EC-strategie had geen invloed op de productie en de kwaliteit van de bloemen. De kweek op voedingsoplossing in een drijvend systeem resulteerde in het laagste gemiddelde steelgewicht en minder bloemen per tak. In een aantal bakken van het drijvende systeem verwelkte en stierven planten in verschillende stadia van ontwikkeling als gevolg van Fusarium besmetting.

Dit onderzoek is gefinancierd door het Ministerie van Economische Zaken, in het kader van het BO programma “Biologische Landbouw/thema Duurkas” en “Duurzame bodem”

De waterkwaliteitseisen voor gietwater in de opkweek zijn hoog. De planten vormen immers de basis voor de vervolgteelten. Opkweekbedrijven moeten bovendien aan de emissiedoelstellingen van de kaderrichtlijn water in 2027 voldoen: een nulemissie van nitraat en fosfaat. Daarom is een goede zuiveringstechniek voor zowel micro-organismen als gewasbeschermingsmiddelen nodig.

Intensief recirculeren spaart water en meststoffen, maar soms is spuien noodzakelijk. Een oplopend natriumcijfer is een belangrijke aanleiding om recirculatie- en spoelwater te lozen. Blijkens onderzoek bevat het uitgangswater vaak veel natrium. Meestal meer dan er via meststoffen het bedrijf binnenkomt. Wim Voogt van Wageningen UR Glastuinbouw is gespecialiseerd in meststoffen en zet de situatie uiteen.

Langdurig recirculeren is in de teelt van amaryllis niet gebruikelijk, omdat dit op den duur groeiremming kan geven. Het lijkt er op dat de bollen gedurende de teelt een stof aanmaken die zich ophoopt in het systeem. Daarom is dit voorjaar een proef gestart om dit fenomeen te onderzoeken.

Bij de teelt van lisianthus wordt 5 keer per jaar gestoomd om problemen met Fusarium en Myrothecium te voorkomen. Door stomen uit te bannen kan bij lisianthus 20 - 24 m 3 gas/m 2 /jaar energie bespaard worden. Met financiering van Kas als Energiebron is onderzoek gedaan naar de teelt van lisianthus op substraat. In dit onderzoek zijn lisianthusplanten gekweekt zonder problemen met grondgebonden ziekten, en zonder chemische behandeling in een cassettesysteem van gevouwen geperforeerde aluminium met daarin en anti-worteldoek. Irrigatie was door eb en vloed of druppelirrigatie. Grof en fijn kokos substraat werden voor elke teeltcyclus ververst. Fijn substraat zonder perliet gaf een hoger gemiddeld steelgewicht en aantal bloemen per tak dan substraat met 15% perliet. Eb en vloed irrigatie gaf een hoger gemiddeld steelgewicht en aantal bloemen per tak dan druppelirrigatie. In de zomer en winter kwamen problemen met brandkoppen bij eb en vloed irrigatie het meeste voor. Verwelking bij de oogst was een probleem dat zich alleen voordeed in behandelingen met druppelbevloeiing, en dan met name bij fijn substraat. EC-strategie had geen invloed op de productie en de kwaliteit van de bloemen. De kweek op voedingsoplossing in een drijvend systeem resulteerde in het laagste gemiddelde steelgewicht en minder bloemen per tak. In een aantal bakken van het drijvende systeem verwelkte en stierven planten in verschillende stadia van ontwikkeling als gevolg van Fusarium besmetting.

In de boomkwekerij is beregening een regelmatig terugkerend verschijnsel om voldoende groei te kunnen realiseren. Hierbij volgt elke kweker zijn gewas door middel van waarnemingen. Water en nutriënten worden ‘op gevoel’ ingezet. Het is in de praktijk echter lastig om de optimale hoeveelheid te geven vanwege een diversiteit aan gewassen en percelen (verschillende bodemtypen). Optimaal betekent niet te veel en niet te weinig. Te veel water veroorzaakt onnodig uitspoeling van meststoffen, met name stikstof maar ook kalium. Te weinig water geeft droogteschade en daarmee opbrengstderving. Om dit laatste te voorkomen wordt in de praktijk in de regel te veel beregend. Hierdoor ontstaan een aantal knelpunten: • Beschikbaarheid van voldoende water van een goede kwaliteit. • Het gebruik van grond- en oppervlaktewater voor de tuinbouw staat onder druk. Door onnodig veel te beregenen kan er verdroging van de omgeving optreden. Met name in droge perioden heeft dat ook gevolgen voor de waterstanden van het oppervlaktewater. • Stikstof, kalium en sommige gewasbeschermingsmiddelen spoelen makkelijk uit, waardoor het in het grondwater en vervolgens in het oppervlaktewater terecht komt. • Stikstof kan niet onbeperkt aangevoerd worden, omdat dit wordt gereguleerd met wettelijke gebruiksnormen. Met name kwekers op (droge) zandgronden ervaren al een knelpunt met de stikstofnormen. • Het beregenen kost geld. Naast arbeid kost het voor de kweker ook diesel. Wanneer optimaal beregend wordt, kan de apparatuur eerder naar een volgend perceel gebracht worden. • Onwetend te veel beregenen kan ook schade aan het gewas opleveren. Door onnodige uitspoeling van meststoffen (stikstof, kalium en eventueel ook fosfaat) kan de gewasgroei achterblijven. Ook kan teveel beregenen ziekten stimuleren. Verder is er een tendens naar een ander klimaat, namelijk meer droge perioden afgewisseld door grote buien.

Lecture notes in DUTCH for course CIE5500, providing a detailed overview of Dutch and European water law concerning surface and groundwater, the North Sea and the Wadden Sea, water services, flood protection, spatial planning, nature protection, water management organizations (e.g. the water boards), financing and legal protection. Nederlandstalig dictaat voor de cursus waterrecht en -organisatie (CIE5500). Dit geeft een gedetailleerd overzicht van het Nederlandse en Europese waterrrecht met betrekking tot oppervlakte- en grondwater, de Noordzee en de Waddenzee, drinkwatervoorziening, riolering en afvalwaterbehandeling, overstromingsrisicobeheer/ wateroverlast en hoogwaterbescherming, ruimtelijke ordening, natuurbescherming, de beheersorganisatie (onder andere de waterschappen), financiering en rechtsbescherming.

Lecture notes in DUTCH for course CIE5500, providing a detailed overview of Dutch and European water law concerning surface and groundwater, the North Sea and the Wadden Sea, water services, flood protection, spatial planning, nature protection, water management organizations (e.g. the water boards), financing and legal protection. Nederlandstalig dictaat voor de cursus waterrecht en -organisatie (CIE5500). Dit geeft een gedetailleerd overzicht van het Nederlandse en Europese waterrrecht met betrekking tot oppervlakte- en grondwater, de Noordzee en de Waddenzee, drinkwatervoorziening, riolering en afvalwaterbehandeling, overstromingsrisicobeheer/ wateroverlast en hoogwaterbescherming, ruimtelijke ordening, natuurbescherming, de beheersorganisatie (onder andere de waterschappen), financiering en rechtsbescherming.

De diversiteit in substraten neemt nog steeds toe. Je kunt vaak niet zeggen dat de ene beter is dan de andere. Als je maar rekening houdt met hun karakteristieke eigenschappen en de water- en meststoffengift aanpast. En rekening houdt met de specifieke eisen van de plant. Die laatste behandelen we in dit artikel.