Search

The project Sustainable rose cultivation aimed to achieve a sustainable and energy efficient rose cultivation by a controlled use of assimilation lighting, an optimum use of the cooling and an integrated control strategy for mildew. The production came to 320 stems.m-2 average weight 54 grams. The branch length and bud size varied through the season. There was no saving on electricity. There was a significant saving on heat. The improvement of the energy efficiency was totally determined by the reduction of the heat consumption. The light utilization efficiency was 2:44 g.mol-¹ and increased compared to the previous year. Cooling and forced ventilation had a positive effect on the stem elongation in the autumn. The installation with forced ventilation from above combined with the screen had a favourable effect on the climate, especially in the humidity control under a largely (95-98%) closed screen. The payback period of the investment in airconditioning is within 3 years.

The project Sustainable rose cultivation aimed to achieve a sustainable and energy efficient rose cultivation by a controlled use of assimilation lighting, an optimum use of the cooling and an integrated control strategy for mildew. The production came to 320 stems.m-2 average weight 54 grams. The branch length and bud size varied through the season. There was no saving on electricity. There was a significant saving on heat. The improvement of the energy efficiency was totally determined by the reduction of the heat consumption. The light utilization efficiency was 2:44 g.mol-¹ and increased compared to the previous year. Cooling and forced ventilation had a positive effect on the stem elongation in the autumn. The installation with forced ventilation from above combined with the screen had a favourable effect on the climate, especially in the humidity control under a largely (95-98%) closed screen. The payback period of the investment in airconditioning is within 3 years. In opdracht van Kas als Energiebron heeft Wageningen UR Glastuinbouw samen met Delphy en Lek Habo tussen april 2015 en maart 2016 bij Delphy Improvement Centre onderzoek gedaan naar Duurzame rozenteelt. Het project had als doel het ontwerpen en testen van een duurzame en energiezuinige rozenteelt door gerichte inzet van de belichting, optimaal gebruik van de koeling en een geïntegreerde strategie voor meeldauw bestrijding. De productie kwam op 320 stuks.m-2 van gemiddeld 54 gram. De taklengte en knopgrootte varieerden door het seizoen. Er is niet op elektriciteit bespaard, op warmte is veel bespaard. Hierdoor wordt een teelt op duurzame elektriciteit haalbaar. De verbetering van de energie efficiëntie komt geheel van de verlaging van het warmtegebruik. De lichtbenuttingsefficiëntie was 2.44 gram/mol; dit was hoger dan die in een proef een jaar eerder. De koeling en geforceerde ventilatie hebben een positief effect gehad op de taklengte in het najaar. De installatie met geforceerde ventilatie van boven het scherm heeft een gunstig effect gehad voor het klimaat, vooral op de vochtbeheersing onder een grotendeels (95-98%) gesloten scherm. De terugverdientijd van de investering is minder dan 3 jaar.

Koelen, ontvochtigen, bevochtigen, lucht in beweging brengen, zijn teeltmaatregelen die met de opkomst van (semi-) gesloten kassen volop in de belangstelling staan. Onderzoeker Peter van Weel van Wageningen UR Glastuinbouw kijkt in dit artikel vanuit de plantfysiologie naar effecten van klimaatsturing op het gewas.

Within a greenhouse equipped with diffuse glass, cooling from above the crop, LED interlighting, active ventilation with tubes below the gutters and three screens an experiment was conducted to produce good quality roses in an energy effi cient way. After two years research the roses cv Red Naomi! fulfi lled the desired quality marks. This was achieved with less energy for heating compared to a defi ned virtual reference compartment. Combined with heat harvested during cooling there was no need for additional heating energy. The crop management was a key factor in the way to quality. For control of mildew and Botrytis it was necessary to keep the air humidity below 85 %. This is hard to achieve in an energy saving cropping system.

Within a greenhouse equipped with diffuse glass, cooling from above the crop, LED interlighting, active ventilation with tubes below the gutters and three screens an experiment was conducted to produce good quality roses in an energy effi cient way. After two years research the roses cv Red Naomi! fulfi lled the desired quality marks. This was achieved with less energy for heating compared to a defi ned virtual reference compartment. Combined with heat harvested during cooling there was no need for additional heating energy. The crop management was a key factor in the way to quality. For control of mildew and Botrytis it was necessary to keep the air humidity below 85 %. This is hard to achieve in an energy saving cropping system. In een kas voorzien van diffuus glas, koeling middels OPAC’s, LED tussenbelichting, actieve ventilatie onder het gewas en drie schermen is in een onderzoek van 2 jaar gewerkt aan het telen van goede rozen op een energiezuinig wijze. Na twee jaar onderzoek met Red Naomi werden rozen geproduceerd die aan de gestelde kwaliteitscriteria voldeden. Daarbij werd minder warmte gebruikt dan een vooraf gedefi nieerde referentie, in combinatie met de warmte die middels de koeling werd geoogst was er geen extra warmte input nodig. De gewasverzorging was daarbij een belangrijke sleutel tot kwaliteit. Voor beheersing van meeldauw en Botrytis is het nodig de luchtvochtigheid beneden de 85 % te houden. Dit is bij een energiezuinig teeltwijze moeilijk te bereiken.

het belangrijk dat melk binnen drie uur gekoeld wordt tot beneden de 4 graden Celcius. Bij gebruik van een melkrobot is een aantal aanpassingen noodzakelijk om snel en doelmatig te kunnen koelen.

De voor- en nadelen van plafondventilatie, geillustreerd met praktijkervaringen

Sinds mei 1995 wordt op De Marke een systeem getest, waarbij de hoofdreinigingsoplossing meerdere keren wordt gebruikt voor reiniging en desinfectie van de melkleiding; voorraadreiniging genoemd. Het blijkt mogelijk de hoofdreinigingsoplossing een maandlang te gebruiken, zonder gevolgen voor melkkwaliteit. Door voorraadreiniging bespaart De M.e per jaar 65 m 3 water en 300 l reinigingsmiddel. De melkkwaliteit blijft uitstekend.

In de praktijk blijkt dat nogal wat telers de bewaring ondersteunen met koelapparatuur. Dit betreft vooral pootaardappelen (verlenging kiemrust), de lange bewaring van tafelaardappelen en fritesaardappelen. Dit resulteert in een hoger energieverbruik, maar wel in een betere kwaliteit bij aflevering. Aanvullend op het bestaande praktijknetwerk is er bij bewaarders behoefte aan meer inzicht in het energieverbruik van aardappelbewaring met een combinatie van ventilatie en koeling. Als doel van het project is geformuleerd: inventarisatie van energieverbruik in aardappelbewaarplaatsen met een combinatie van ventilatie en koeling; analyse van de verschillen en het doen van aanbevelingen ter verbetering van het energieverbruik.

In de praktijk blijkt dat nogal wat telers de bewaring ondersteunen met koelapparatuur. Dit betreft vooral pootaardappelen (verlenging kiemrust), de lange bewaring van tafelaardappelen en fritesaardappelen. Dit resulteert in een hoger energieverbruik, maar wel in een betere kwaliteit bij aflevering. Aanvullend op het bestaande praktijknetwerk is er bij bewaarders behoefte aan meer inzicht in het energieverbruik van aardappelbewaring met een combinatie van ventilatie en koeling. Als doel van het project is geformuleerd: inventarisatie van energieverbruik in aardappelbewaarplaatsen met een combinatie van ventilatie en koeling; analyse van de verschillen en het doen van aanbevelingen ter verbetering van het energieverbruik.

Het Praktijkonderzoek Pluimveehouderij besteedt bij haar onderzoek veel aandacht aan het verbeteren van de vitaliteit en het weerstandsvermogen van het dier via houderijmaatregelen. In het afgelopen voorjaar werd onderzoek gedaan naar de vraag in hoeverre de invloed van temperatuur en voerstrategie (voergift) op het optreden van ascites elkaar versterken, of uitwisselbaar zijn. In dit artikel wordt verslag gedaan van de eerste resultaten die hierbij zijn verkregen.

De belangrijkste factoren die invloed hebben op de afkoeling zijn; tijd, uitvoering van de reiniging en omgevingstemperatuur.

Optimale bewaaradviezen voor de belangrijkste appel- en perenrassen in het seizoen 2003/04

Op het Proefstation voor de Varkenshouderij (PV) in Rosmalen is door IMAG-DLO en het PV in opdracht van de Novem een onderzoek uitgevoerd in drie kraamafdelingen waar het klimaat op drie manieren werd geregeld. Zowel toepassing van een warmtepomp voorverwarmen en voor koelen als toepassing van grondbuizen is vergeleken met een referentiestal met indirecte luchtinlaat via een winddrukkap en een balansklep.

Hogedrukverneveling wordt in de praktijk vaak ingezet om te koelen, terwijl het daar niet voor is bedoeld. Daardoor vallen de ervaringen tegen en kiezen telers steeds vaker voor dekberegening. De technieken hebben echter verschillend effect op het klimaat.

Varkens nemen graag een modderbad om hun lichaam te koelen, maar in de gangbare varkenshouderij is zoiets moeilijk inpasbaar. In welke mate zoelen belangrijk is voor varkens werd uitgezocht door Wageningen UR Livestock Research. Volgens Deense adviseurs is het belangrijk om varkens een koelmogelijkheid te bieden om hiermee hokbevuiling tegen te gaan. De Denen adviseren hun varkenshouders daarom een sprinklerinstallatie te installeren in de stal. In Nederland wordt dit nog nauwelijks toegepast.

Vanuit tuinbouwkundig perspectief gaat het vooral om de vraag of het kasklimaat wat met deze warmtewisselaar kan worden gerealiseerd, voldoet aan de eisen voor wat betreft het klimaat, zowel tijdens koelen als tijdens het verwarmen. Het gaat daarbij vooral om de horizontale homogeniteit op gewashoogte.

In de winter en het voorjaar 2010 is door PPO Fruit onderzoek uitgevoerd naar de gekoelde bewaring van vruchtbomen. Een deel van het onderzoek betrof een inventarisatie van de bewaaromstandigheden, in het bijzoner de heersende ethyleenconcentraties in de cellen.

Warmtewisselaars in de tuinbouw staan bloot aan chemische belasting doordat er af en toe met chemicaliën gespoten wordt in verband met de bestrijding van ziekten en plagen. Daarnaast wordt er op veel bedrijven gebruik gemaakt van de verdamping van zwavel voor de beheersing van schimmelaantastingen. Deze chemische belasting zal een invloed hebben op de technische levensduur van warmtewisselaars die in de kas geplaatst worden voor het koelen, ontvochtigen of verwarmen van de kaslucht. Om toch een indicatie te hebben van de levensduur die van deze warmtewisselaar verwacht mag worden is een inventarisatie gedaan onder tuinbouwbedrijven die al een aantal jaren gebruik maken van kaskoeling en die daarbij koelers gebruiken van soortgelijke materialen als de OPAC106.

In de winter en het voorjaar 2010 is door PPO Fruit onderzoek uitgevoerd naar de gekoelde bewaring van vruchtbomen. Een deel van het onderzoek betrof een inventarisatie van de bewaaromstandigheden, in het bijzoner de heersende ethyleenconcentraties in de cellen.

Vanuit tuinbouwkundig perspectief gaat het vooral om de vraag of het kasklimaat wat met deze warmtewisselaar kan worden gerealiseerd, voldoet aan de eisen voor wat betreft het klimaat, zowel tijdens koelen als tijdens het verwarmen. Het gaat daarbij vooral om de horizontale homogeniteit op gewashoogte.

Warmtewisselaars in de tuinbouw staan bloot aan chemische belasting doordat er af en toe met chemicaliën gespoten wordt in verband met de bestrijding van ziekten en plagen. Daarnaast wordt er op veel bedrijven gebruik gemaakt van de verdamping van zwavel voor de beheersing van schimmelaantastingen. Deze chemische belasting zal een invloed hebben op de technische levensduur van warmtewisselaars die in de kas geplaatst worden voor het koelen, ontvochtigen of verwarmen van de kaslucht. Om toch een indicatie te hebben van de levensduur die van deze warmtewisselaar verwacht mag worden is een inventarisatie gedaan onder tuinbouwbedrijven die al een aantal jaren gebruik maken van kaskoeling en die daarbij koelers gebruiken van soortgelijke materialen als de OPAC106.

In dit artikel worden diverse mogelijkheden van brongerichte besparingen bij vooral de reiniging van de melkleidinginstallatie belicht.

In dit onderzoek is gekeken of het verhogen van het vacuüm en het toepassen van luchtinlaten (injecties) een optimalisatie van de uitspoeling geeft.

Hierbij wordt de melk, voordat deze in de melkkoeltank gaat, gekoeld tot beneden 4 °C. Deze manier van koelen is in Nederland actueel geworden vanwege zijn kwaliteitsperspectieven voor rauwe melk.

For reducing energy use for cooling, alternative methods (that do not rely on electricity) are needed. Renewable cooling is based on naturally available resources such as evaporative cooling, free cooling, phase change materials, ground subcooling, solar cooling, wind cooling, night radiation & storage. The project was aimed to create innovative combinations of these renewable cooling technologies and sophisticated control systems, to design renewable climate systems for various applications, amongst which a cold store for agro produce and air conditioning for utilities.

Zowel vanuit het oogpunt van een betere beheersbaarheid van het kasklimaat, als vanuit de toenemende behoefte aan laag temperatuur verwarmingssystemen zijn er de afgelopen jaren belangrijke ontwikkelingen in warmtewisselaars voor de tuinbouw in gang gezet. Er zijn systemen die boven in de kas worden geplaatst en systemen die onderin zijn gesitueerd. Er zijn installaties met en luchtverdelingsslurven, maar ook systemen met een vrije uitblaas. Door de veelheid aan toepassingsgebieden zijn warmtewisselaars moeilijk onderling vergelijkbaar. In dit rapport zijn de warmte overdrachtprestaties van een nieuw type compacte warmtewisselaar bestudeerd, de OPAC106 warmtewisselaar met dwarsstroom ventilator.

For reducing energy use for cooling, alternative methods (that do not rely on electricity) are needed. Renewable cooling is based on naturally available resources such as evaporative cooling, free cooling, phase change materials, ground subcooling, solar cooling, wind cooling, night radiation & storage. The project was aimed to create innovative combinations of these renewable cooling technologies and sophisticated control systems, to design renewable climate systems for various applications, amongst which a cold store for agro produce and air conditioning for utilities. Dit onderzoeksproject is gericht op de vraag welke alternatieve koelmethoden (die geen of substantieel minder gebruik maken van fossiele energie) wereldwijd beschikbaar zijn en betekenis deze kunnen hebben in de Nederlandse situaties (uitgaande van de specifieke klimaatcondities en belangrijkste toepassingvelden). De duurzame koelmethoden zoals hier beoogd zijn bekend onder de benaming Renewable Cooling: Renewable Cooling technieken maken gebruik van 'natuurlijke processen'; daarbij wordt gebruik gemaakt van o.a. verdampingskoeling, bodemkoeling, zon, wind en koudebuffering. Dit rapport geeft een beeld van de onderzoeksaanpak en vat de belangrijkste resultaten samen.

Bij gerbera is aantasting door Botrytis cinerea het belangrijkste kwaliteitsprobleem in de afzetketen. In het kader van het Parapluplan Gerbera heeft Wageningen UR Food & Biobased Research onderzoek gedaan naar maatregelen in de keten om Botrytis-aantasting te beperken. Door gerbera’s in de afzetketen te koelen vermindert de Botrytis-aantasting, zelfs als door het koelen condensvorming optreedt. Gerbera’s verpakken in netten, in dozen met openingen, remt Botrytis eveneens. Chemische bestrijding na de oogst met Aquanox heeft in de praktijk een klein effect.

De veruit belangrijkste energiepost bij de teelt van lelies is het elektraverbruik voor koeling en circulatie tijdens de bewaring van november t/m april. Lelieplantgoed wordt bewaard in palletkisten bij een temperatuur van 2-4 oC in de eerste weken na het rooien tot gemiddeld -0.5 oC in de laatste maanden. Enige ventilatie is nodig voor het afvoeren van CO2 , water en warmte die in de ademhaling geproduceerd worden. Tot enkele jaren geleden werd geadviseerd om één keer per dag de celdeur korte tijd open te zetten om op deze manier te ventileren. Tegenwoordig is in veel leliecellen een PVC-pijpje in de buurt van de verdamper aangebracht om wat verse lucht aan te zuigen. De ventilatiebehoefte van lelies is dus kennelijk erg laag vergeleken met die van tulpenbollen, maar niet exact bekend. Doel van de circulatie is het creëren van een over alle kisten gelijkmatig en gunstig bewaarklimaat tussen de bollen in termen van temperatuur, RV, en CO 2 -gehalte. Voor de circulatie worden in de praktijk normen gehanteerd variërend van 50 tot 300 m3 lucht/uur per m3 leliebollen. Groot nadeel van de circulatie is dat de warmteproductie van de systeemventilatoren ook teruggekoeld moet worden. Doel van dit onderzoek is om voor circulatie en ventilatie tot normen te komen waarmee maximaal op energie wordt bespaard zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit van het lelieplantgoed. Voor de verminderde circulatie is hierbij ook een vergelijking gemaakt tussen de aan/uit regeling en de frequentieregeling.

Zowel vanuit het oogpunt van een betere beheersbaarheid van het kasklimaat, als vanuit de toenemende behoefte aan laag temperatuur verwarmingssystemen zijn er de afgelopen jaren belangrijke ontwikkelingen in warmtewisselaars voor de tuinbouw in gang gezet. Er zijn systemen die boven in de kas worden geplaatst en systemen die onderin zijn gesitueerd. Er zijn installaties met en luchtverdelingsslurven, maar ook systemen met een vrije uitblaas. Door de veelheid aan toepassingsgebieden zijn warmtewisselaars moeilijk onderling vergelijkbaar. In dit rapport zijn de warmte overdrachtprestaties van een nieuw type compacte warmtewisselaar bestudeerd, de OPAC106 warmtewisselaar met dwarsstroom ventilator.

De veruit belangrijkste energiepost bij de teelt van lelies is het elektraverbruik voor koeling en circulatie tijdens de bewaring van november t/m april. Lelieplantgoed wordt bewaard in palletkisten bij een temperatuur van 2-4 oC in de eerste weken na het rooien tot gemiddeld -0.5 oC in de laatste maanden. Enige ventilatie is nodig voor het afvoeren van CO2 , water en warmte die in de ademhaling geproduceerd worden. Tot enkele jaren geleden werd geadviseerd om één keer per dag de celdeur korte tijd open te zetten om op deze manier te ventileren. Tegenwoordig is in veel leliecellen een PVC-pijpje in de buurt van de verdamper aangebracht om wat verse lucht aan te zuigen. De ventilatiebehoefte van lelies is dus kennelijk erg laag vergeleken met die van tulpenbollen, maar niet exact bekend. Doel van de circulatie is het creëren van een over alle kisten gelijkmatig en gunstig bewaarklimaat tussen de bollen in termen van temperatuur, RV, en CO 2 -gehalte. Voor de circulatie worden in de praktijk normen gehanteerd variërend van 50 tot 300 m3 lucht/uur per m3 leliebollen. Groot nadeel van de circulatie is dat de warmteproductie van de systeemventilatoren ook teruggekoeld moet worden. Doel van dit onderzoek is om voor circulatie en ventilatie tot normen te komen waarmee maximaal op energie wordt bespaard zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit van het lelieplantgoed. Voor de verminderde circulatie is hierbij ook een vergelijking gemaakt tussen de aan/uit regeling en de frequentieregeling.

Rubrieken binnen dit artikel: invloed op bewaarresultaat; het ras; fysiologisch stadium; zorgvuldige handling; drogen en wondhelen; afkoelen; beheersing CO2 concentratie; beheersing spruiting; temperatuurbeleid tijdens bewaring

Het klimrekscherm is een systeem waarbij een met water besproeid foliescherm overdag zorgt voor kaskoeling en het scherm bovendien het licht in de kas meer diffuus maakt.

In 2009 is in proeven het effect van onderdoor en bovendoor koelen èn van het ‘uitgesteld luchten’ bekeken. Bovendoor koelen geeft een meerproductie van 5 kg, onderdoor van 6 kg/m2. De verdamping bij bovendoor koelen ligt 15 - 20% lager dan bij onderdoor koelen, maar nog steeds hoog genoeg voor een goede nutriëntenopname. De temperatuur mag bij het uitgesteld luchten twee graden oplopen zonder effect op de productie. Dat biedt perspectief voor de aanschaf van een systeem met een lagere koelcapaciteit

Bij Het Nieuwe Telen worden technieken gebruikt als intensiever schermen, een aircobreeze, toepassing van vochtverneveling onder hoge druk, mechanisch koelen in de voornacht en de hiermee gewonnen warmte in de ochtend opnieuw benutten. Bij aardbeien blijkt een eenmalige investering in vloerisolatie flink wat energie te besparen op het koelen. Die isolatie is echter niet het hele seizoen gewenst

In een experiment met Paprika is de teelt met veel en weinig luchtbevochtiging vergeleken samen met een volledig geconditioneerde kas met koeling en luchtbevochtiging. De klimaatregeling realiseerde goed de ingestelde waarden voor temperatuur en vocht. In de afdeling met zware bevochtiging is de temperatuur gemiddeld 0.15 oC hoger geweest dan in de afdeling met lichte bevochtiging. In de geconditioneerde afdeling is de temperatuur gemiddeld nog 0.13 oC hoger geweest. Ook de luchtvochtigheid en het CO2-gehalte waren in afdelingen met zware bevochtiging en de geconditioneerde afdeling met koeling hoger, waarbij in de geconditioneerde afdeling de hoogste waarden zijn gerealiseerd. De afdeling met veel verneveling levert een meer productie ten opzichte van de kas met weinig verneveling. De volledig geconditioneerde kas levert niet nog eens een extra productie op, maar zit tussen beide afdelingen in. De productiecijfers aan het eind van de teelt zijn in de afdeling met zware bevochtiging 30.6 kg/m2 en in de lichtbevochtigde afdeling 29.2 kg/m2, in de geconditioneerde afdeling 30 kg/m2. Bevochtiging had in deze proef een licht positief effect. Er werden meer, maar fijnere vruchten geoogst bij de zware bevochtiging. Door de iets hogere temperatuur en de lagere raamopening is bij de zware bevochtiging minder CO2 gedoseerd. De geconditioneerde kas bleef achter in productie ten opzichte van de verwachting. De oorzaak hiervan is een schade aan de plant mogelijk door te hoge CO2-concentratie begin mei in combinatie met veel licht. Gevolg is geweest dat er afbraak van eiwitten, waaronder chlorofyl is opgetreden. Deze afbraak kon niet meer worden hersteld. In wetenschappelijk literatuur wordt dit proces oxidatieve stress genoemd. Er wordt verder onderzoek naar dit verschijnsel bij paprika gedaan. De afdeling met zware luchtbevochtiging of de geconditioneerde kas had geen voordelen of nadelen voor de gewasbescherming, ten opzichte van lichte bevochtiging die het meeste overeenkomt met de huidige praktijksituatie.

In 2009 is in proeven het effect van onderdoor en bovendoor koelen èn van het ‘uitgesteld luchten’ bekeken. Bovendoor koelen geeft een meerproductie van 5 kg, onderdoor van 6 kg/m2. De verdamping bij bovendoor koelen ligt 15 - 20% lager dan bij onderdoor koelen, maar nog steeds hoog genoeg voor een goede nutriëntenopname. De temperatuur mag bij het uitgesteld luchten twee graden oplopen zonder effect op de productie. Dat biedt perspectief voor de aanschaf van een systeem met een lagere koelcapaciteit

Het klimrekscherm is een systeem waarbij een met water besproeid foliescherm overdag zorgt voor kaskoeling en het scherm bovendien het licht in de kas meer diffuus maakt.

In een experiment met Paprika is de teelt met veel en weinig luchtbevochtiging vergeleken samen met een volledig geconditioneerde kas met koeling en luchtbevochtiging. De klimaatregeling realiseerde goed de ingestelde waarden voor temperatuur en vocht. In de afdeling met zware bevochtiging is de temperatuur gemiddeld 0.15 oC hoger geweest dan in de afdeling met lichte bevochtiging. In de geconditioneerde afdeling is de temperatuur gemiddeld nog 0.13 oC hoger geweest. Ook de luchtvochtigheid en het CO2-gehalte waren in afdelingen met zware bevochtiging en de geconditioneerde afdeling met koeling hoger, waarbij in de geconditioneerde afdeling de hoogste waarden zijn gerealiseerd. De afdeling met veel verneveling levert een meer productie ten opzichte van de kas met weinig verneveling. De volledig geconditioneerde kas levert niet nog eens een extra productie op, maar zit tussen beide afdelingen in. De productiecijfers aan het eind van de teelt zijn in de afdeling met zware bevochtiging 30.6 kg/m2 en in de lichtbevochtigde afdeling 29.2 kg/m2, in de geconditioneerde afdeling 30 kg/m2. Bevochtiging had in deze proef een licht positief effect. Er werden meer, maar fijnere vruchten geoogst bij de zware bevochtiging. Door de iets hogere temperatuur en de lagere raamopening is bij de zware bevochtiging minder CO2 gedoseerd. De geconditioneerde kas bleef achter in productie ten opzichte van de verwachting. De oorzaak hiervan is een schade aan de plant mogelijk door te hoge CO2-concentratie begin mei in combinatie met veel licht. Gevolg is geweest dat er afbraak van eiwitten, waaronder chlorofyl is opgetreden. Deze afbraak kon niet meer worden hersteld. In wetenschappelijk literatuur wordt dit proces oxidatieve stress genoemd. Er wordt verder onderzoek naar dit verschijnsel bij paprika gedaan. De afdeling met zware luchtbevochtiging of de geconditioneerde kas had geen voordelen of nadelen voor de gewasbescherming, ten opzichte van lichte bevochtiging die het meeste overeenkomt met de huidige praktijksituatie.

Praktijkcentrum Sterksel heeft in de periode van 2006-2008 onderzoek verricht naar vloerkoeling bij lacterende zeugen, het zogenaamde cool-sow systeem. Het onderzoek is uitgevoerd in 2 kraamafdelingen gedurende 10 ronden met in totaal 229 zeugen en 672 gespeende biggen. Alle kraamhokken waren voorzien van het cool-sow systeem

Praktijkcentrum Sterksel heeft in de periode van 2006-2008 onderzoek verricht naar vloerkoeling bij lacterende zeugen, het zogenaamde cool-sow systeem. Het onderzoek is uitgevoerd in 2 kraamafdelingen gedurende 10 ronden met in totaal 229 zeugen en 672 gespeende biggen. Alle kraamhokken waren voorzien van het cool-sow systeem

Bij Het Nieuwe Telen worden technieken gebruikt als intensiever schermen, een aircobreeze, toepassing van vochtverneveling onder hoge druk, mechanisch koelen in de voornacht en de hiermee gewonnen warmte in de ochtend opnieuw benutten. Bij aardbeien blijkt een eenmalige investering in vloerisolatie flink wat energie te besparen op het koelen. Die isolatie is echter niet het hele seizoen gewenst

Uit onderzoek kan worden afgeleid dat de invloed van de hoogte van de bewaarpemperatuur tot medio eind november minder groot is op het kiemgedrag dan mogelijk werd aangenomen

In 2008 ligt in Bleiswijk een grote proef in een gesloten, drie semi-gesloten en een open kasafdeling met tomaten. In de gesloten afdeling is de CO2-concentratie het hoogst en is er een grote verticale temperatuur gradiënt. In week 30 ligt de productie in de gesloten kas 5 kg hoger dan in de open afdeling. Daarna loopt de productiesnelheid terug door een combinatie van factoren. Uit de proeven blijkt dat aan het einde van de dag ventileren in plaats van koelen, geen effect op het gewas heeft. Dat is dus een goede manier om efficiënt de temperatuur te beheersen

In de zomer is schermen of krijten een manier om oververhitting van het gewas te voorkomen. Dit houdt echter ook het nuttige PAR-licht tegen, zeker op donkere dagen. WUR Glastuinbouw onderzoekt een schermsoort die PAR-licht doorlaat en warmte tegenhoudt

Eindrapportage van de resultaten van onderzoek. Daarnaast wordt ingegaan op het perspectief van Energieproducerende kassen in het algemeen

Koelen, ontvochtigen, bevochtigen, lucht in beweging brengen, zijn teeltmaatregelen die met de opkomst van (semi-) gesloten kassen volop in de belangstelling staan. Onderzoeker Peter van Weel van Wageningen UR Glastuinbouw kijkt in dit artikel vanuit de plantfysiologie naar effecten van klimaatsturing op het gewas.