Search

De Atlantische steur (Acipenser sturio) behoort tot een ruim 200 miljoen jaar oude diergroep. Deze kraakbeenvissen overleefden de dinosauriërs. Echter, tussen 1920 en 1990 verdween de steur door toedoen van de mens uit vrijwel alle grote rivieren van West-Europa. Het is een geweldige uitdaging om deze oervis met beenplaten en vier snorharen voor uitsterven te behoeden

In de afgelopen vijftig jaar groeide in grote delen van Europa, inclusief Nederland, zowel de aantallen als de verspreiding van ree, wild zwijn, damhert en edelhert. Verklaringen hiervoor zijn een betere bescherming en beheer, ontsnappingen, spontane (her)kolonisatie van leefgebieden in combinatie met (her) introducties, verbetering van connectiviteit, mildere winters en een verhoogd voedselaanbod. Tot voor kort werd de verspreiding van wild zwijn en edelhert in Nederland gehinderd door rijksbeleid: de soorten mogen alleen op de Veluwe, de Oostvaardersplassen en Nationaal park De Meinweg leven. Inmiddels zijn de provincies verantwoordelijk voor het faunabeleid en de kans is groot is dat wilde hoefdieren in de nabije toekomst verder zullen toenemen.

Het 5400 ha grote Nationale Park De Hoge Veluwe is al bijna 100 jaar omgeven met een grofwildraster. In 2013 is dit raster open gemaakt voor wilde hoefdieren, als uitwerking van het streven naar ontsnippering van de Veluwe door de Provincie Gelderland. Hier beschrijven we een monitoringsprogramma, waarmee we de gevolgen voor wilde hoefdieren en het beheer daarvan willen meten.

Wolven keren terug naar Nederland. De vraag is niet of, maar wanneer ze vanuit Duitsland hier naartoe migreren. In die context is het belangrijk om te weten hoe Nederlanders reageren op het risico van grote wilde dieren. Zien we de aanwezigheid van de wolf als een groot risico, of valt er wel mee te leven? En hoe zit dat voor het eveneens gevaarlijke wilde zwijn. Welke factoren spelen een rol bij risicoperceptie en -acceptatie van groot wild?

In dit rapport is nagegaan of eerdere Alterra-rapporten (2001, 2005 en 2009) nog actueel zijn wat betreft de adviezen voor het beheer van damhertpopulaties in de Manteling van Walcheren en de Kop van Schouwen. Tevens is op verzoek van de provincie Zeeland verkend welke ontwikkelingen te verwachten zijn als niet langer wordt ingegrepen in de aantalsontwikkeling van beide damhertpopulaties. Daarbij wordt ingegaan op natuurlijke aantalsregulatie, ecologische draagkracht, welzijnsaspecten en beheer(s)baarheid van niet-gereguleerde damhertpopulaties. Te verwachten effecten van aantalstoename voor de realisatie van instandhoudingsdoelen van beide Natura 2000- gebieden worden beschreven op basis van ervaringen met damhertpopulaties elders.

Het ministerie van EZ heeft Alterra gevraagd de gevolgen van het verbod op zwanendrift in beeld te brengen. Zwanendrift wordt hier gedefinieerd als het oogsten van jonge knobbelzwanen in het veld voor de handel in siervogels. Het beëindigen van zwanendrift heeft mogelijk gevolgen voor de populatieomvang, dierenwelzijn en wildschade. De populatie binnen het zwanendriftgebied wijkt in ontwikkeling niet af van de rest van Zuid-Holland & Utrecht en de rest van het land. Deze populatie lijkt met 3692 individuen en naar schatting 450–950 broedparen in overeenstemming met de geschatte draagkracht van het gebied: 267–900 paren. Er wordt bij beëindiging geen sterke toename van de populatie verwacht. Behalve aan afschot en legselbeheer is de huidige populatie sterk onderhevig aan natuurlijke regulatie door emigratie en immigratie. Lokale ingrepen hebben een beperkt effect. De knobbelzwaanschade in Zuid-Holland is nu € 2958 tot € 9365 per jaar. Het landelijke schadebedrag in 2015 was € 73.000. De schade in het zwanendriftgebied is niet uitzonderlijk groot. Aannemelijk is dat de wildbeheereenheden de schade onder controle kunnen houden. Ter voorkoming van de vestiging van groepen niet-territoriale vogels en uit het oogpunt van dierenwelzijn is het aan te bevelen daarbij territoriale broedparen met rust te laten, maar wel de eieren op één na onklaar te maken door prikken of dompelen in olie.

Het ministerie van EZ heeft Alterra gevraagd de gevolgen van het verbod op zwanendrift in beeld te brengen. Zwanendrift wordt hier gedefinieerd als het oogsten van jonge knobbelzwanen in het veld voor de handel in siervogels. Het beëindigen van zwanendrift heeft mogelijk gevolgen voor de populatieomvang, dierenwelzijn en wildschade. De populatie binnen het zwanendriftgebied wijkt in ontwikkeling niet af van de rest van Zuid-Holland & Utrecht en de rest van het land. Deze populatie lijkt met 3692 individuen en naar schatting 450–950 broedparen in overeenstemming met de geschatte draagkracht van het gebied: 267–900 paren. Er wordt bij beëindiging geen sterke toename van de populatie verwacht. Behalve aan afschot en legselbeheer is de huidige populatie sterk onderhevig aan natuurlijke regulatie door emigratie en immigratie. Lokale ingrepen hebben een beperkt effect. De knobbelzwaanschade in Zuid-Holland is nu € 2958 tot € 9365 per jaar. Het landelijke schadebedrag in 2015 was € 73.000. De schade in het zwanendriftgebied is niet uitzonderlijk groot. Aannemelijk is dat de wildbeheereenheden de schade onder controle kunnen houden. Ter voorkoming van de vestiging van groepen niet-territoriale vogels en uit het oogpunt van dierenwelzijn is het aan te bevelen daarbij territoriale broedparen met rust te laten, maar wel de eieren op één na onklaar te maken door prikken of dompelen in olie.

Sinds 1993 is er op de Veluwe sprake van een stijgende lijn in het aantal aanrijdingen met Reeën en Wilde zwijnen. In middels bedraagt het aantal aanrijdingen met hoefdieren meer dan 1000 per jaar. Het onderzoek naar de samenhang tussen de aanrijdingen per soort en bepaalde karakteristieken van het verkeer, de biotische en abiotische omgeving en de invloed van jacht leidt tot enkele aanbevelingen.

In het boerenland zijn ganzen een alledaagse verschijning geworden, niet alleen in de winter, maar ook in de zomerperiode zijn er grote aantallen. Vanuit het natuurbeleid wordt de toename toegejuicht, maar er zijn ook negatieve aspecten : de schade aan landbouwgewassen. Meer recent zijn er berichten dat de royale aanwezigheid van ganzen ook schade aan bepaalde vormen van natuur veroorzaakt. Daarmee is het tweeslachtige beeld van de ganzen in onze maatschappij gekenschetst : ze zijn welkom, maar met mate. Een overzicht van het aantal ontwikkelingen, de belangrijkste beleidsmaatregelen en de nieuwste bevindingen uit recent onderzoek.

Nu de opvang van de sterk toegenomen aantallen ganzen de overheid steeds meer geld gaat kosten en er steeds vaker aan beperking van de aantallen ganzen wordt gedacht, is goede demografische informatie van steeds groter belang. Hoe oud worden ganzen, hoeveel jongen krijgen ze, wat is de jaarlijkse overleving en hoeveel ganzen worden op de gehele trekroute jaarlijks geschoten

Maatregelen voor wildbeheer leiden geregeld tot maatschappelijk debat. Kennis over de publieke perceptie is daarmee relevant voor beheerders en beleidsmakers. In dit artikel worden de resultaten gepresenteerd van een onderzoek naar de acceptatie van maatregelen voor wildbeheer en de samenhang tusssen deze acceptatie en dieperliggende denkbeelden over wild en wildbeheer.

Eens in de zoveel jaren, zoals afgelopen winter, zijn er veel berichten over overlast veroorzakende wilde zwijnen op de Veluwe. Welke factoren hebben geleid tot de enorme toename van de Sus scrofa? Op basis van kennis van de relatie tussen het wilde zwijn en mast worden een aantal mogelijke beheerscenario’s gepresenteerd en ook een blik op de toekomst.

In de afgelopen vijftig jaar groeide in grote delen van Europa, inclusief Nederland, zowel de aantallen als de verspreiding van ree, wild zwijn, damhert en edelhert. Verklaringen hiervoor zijn een betere bescherming en beheer, ontsnappingen, spontane (her)kolonisatie van leefgebieden in combinatie met (her) introducties, verbetering van connectiviteit, mildere winters en een verhoogd voedselaanbod. Tot voor kort werd de verspreiding van wild zwijn en edelhert in Nederland gehinderd door rijksbeleid: de soorten mogen alleen op de Veluwe, de Oostvaardersplassen en Nationaal park De Meinweg leven. Inmiddels zijn de provincies verantwoordelijk voor het faunabeleid en de kans is groot is dat wilde hoefdieren in de nabije toekomst verder zullen toenemen.

In de afgelopen vijftig jaar groeide in grote delen van Europa, inclusief Nederland, zowel de aantallen als de verspreiding van ree, wild zwijn, damhert en edelhert. Verklaringen hiervoor zijn een betere bescherming en beheer, ontsnappingen, spontane (her)kolonisatie van leefgebieden in combinatie met (her) introducties, verbetering van connectiviteit, mildere winters en een verhoogd voedselaanbod. Tot voor kort werd de verspreiding van wild zwijn en edelhert in Nederland gehinderd door rijksbeleid: de soorten mogen alleen op de Veluwe, de Oostvaardersplassen en Nationaal park De Meinweg leven. Inmiddels zijn de provincies verantwoordelijk voor het faunabeleid en de kans is groot is dat wilde hoefdieren in de nabije toekomst verder zullen toenemen.

Het Faunafonds vraagt zich af hoe op dit moment de communicatie over Faunabeheer is geregeld, hoe dat in de praktijk uitpakt en of de weerstand in het veld of via de politiek de uitvoering van het Faunabeheerplan belemmert. Hiertoe is literatuuronderzoek gedaan en zijn de secretarissen van de FBE’s in alle provincies telefonisch geïnterviewd. De door het Faunafonds verwachte vertraging in de uitvoering van Faunabeheerplannen door publieke en politieke weerstand wordt door FBE’s niet herkend en onderschreven. Er is wel weerstand, maar deze is volgens de FBE’s hanteerbaar en lijkt de laatste jaren af te nemen. De FBE’s geven bovendien aan dat de vertraging vooral in juridische trajecten zit. Ze zien daar geen rol voor communicatie. De FBE’s geven aan wel behoefte te hebben aan ondersteuning in de communicatie, hoewel die behoefte zeer divers is.

De Atlantische steur (Acipenser sturio) behoort tot een ruim 200 miljoen jaar oude diergroep. Deze kraakbeenvissen overleefden de dinosauriërs. Echter, tussen 1920 en 1990 verdween de steur door toedoen van de mens uit vrijwel alle grote rivieren van West-Europa. Het is een geweldige uitdaging om deze oervis met beenplaten en vier snorharen voor uitsterven te behoeden

Er ontstaat in Nederland bijna onzichtbaar een infrastructuur voor dieeren: dassentunnels, ree-uitstapplaatsen, faunagoten, natuurbruggen, ecoducten. Boomblad geeft een overzicht van ontwikkelingen rond de barri¿rewerking van het wegenstelsel, de gevonden oplossingen en het gedrag van dieren

Sinds tientallen jaren zijn er weer meer bruinvissen waargenomen in de Noordzee rond Nederland. De dieren drongen onlangs ook door in estuaria, zoals de Oosterschelde. Maar is het habitat in de Oosterschelde eigenlijk wel geschikt voor de bruinvis en is er voldoende voedselaanbod en rust? En welke impact heeft de stormvloedkering op deze kleine walvisachtige? Informatie die bijdraagt aan een antwoord op bovenstaande vragen kwam boven water gedurende het onderzoek van Okka Jansen, waarop zij begin 2013 promoveerde.

In de afgelopen tientallen jaren is de wolf begonnen aan een opmars door Europa, waarbij de Nederlandse grens steeds dichter wordt genaderd. De kans bestaat dan ook dat de wolf de komende jaren zal opduiken in Nederland. Deze ontwikkeling roept bij verschillende organisaties en bevolkingsgroepen uiteenlopende reacties op over de effecten op de natuur, de recreatie, de veeteelt, het faunabeheer en de veiligheid van de mens. Een belangrijke vraag is daarom hoe we met de eventuele komst van de wolf moeten omgaan. Alterra schreef in opdracht van het ministerie van Economische Zaken, de provincies en het Faunafonds een ‘factfinding study’.

Tellen van wilde hoefdieren wordt steeds belangrijker, onder andere vanwege eventuele beperking van de wildstand. Maar hoe moeten herbivoren geteld worden om een goed beeld te krijgen van de aantallen? Begrippen als precisie (herhaling van tellingen), nauwkeurigheid (geschatte waarneming t.o.v. werkelijkheid) en betrouwbaarheid (systematische fouten)

Een beeld van de verspreiding van boommarters en van reproductieve boommarterpopulaties in Nederland op grond van marterwaarnemingen en (vooral) verkeersslachtoffers. De kansen en bedreigingen voor deze populaties in de verschillende regio's, en de noodzakelijke beheersmaatregelen, met name voor de (reproductieve) populaties in de Fries-Drentse Wouden, op de Utrechtse Heuvelrug en op de Veluwe

Met een eerder ontwikkeld individu-gebaseerd, ruimtelijk expliciet populatie-dynamisch model zijn scenarioberekeningen uitgevoerd waarin verschillende vormen van aantalsregulatie met elkaar worden vergeleken: eieren onklaar maken, afschot ruiperiode, jaar-rond afschot. De met het model voorspelde effecten van reguleringsmaatregelen zijn vooralsnog vooral kwalitatief (relatieve effect van maatregelen) van aard. Om tot eigenstandige kwantitatieve voorspellingen van de absolute aantalsontwikkeling te komen moeten de onderliggende aannames van het model verder getoetst worden. In dit onderzoek werden aannames over het gebruik van bepaalde habitats voor broeden en foerageren nader onderzocht en voorstellen gedaan tot verbetering van deze aannames. Daarnaast werden aannames voor dichtheidsafhankelijke kuikenoverleving en broeddichtheid besproken.

Tellingen van ganzen en zwanen worden in Nederland sinds 1993 verricht door Sovon en sinds 2005 door de KNJV, met als voornaamste doel een schatting te geven van totale aantallen. Hier is onderzocht in hoeverre de Sovon-tellingen en KNJV-tellingen van watervogels tussen 2005 en 2010 verschillen. Ook worden aandachtspunten bij het tellen van 11 soorten schadeveroorzakende watervogels beschreven. Vergelijking van de telprotocollen levert belangrijke verschillen op die een verklaring zouden kunnen vormen voor uiteenlopende telresultaten. Op grond van de geanalyseerde gegevens is het niet mogelijk de werkelijk aanwezige aantallen nauwkeurig te bepalen, omdat daarvoor validatie met behulp van onafhankelijke tellingen noodzakelijk is. Tot slot worden er aanbevelingen gedaan ter verbetering van telprotocollen door Sovon en KNJV.

Groot wild zoals edelherten, reeën en wilde zwijnen dragen bij aan recreatie en natuurbeleving maar veroorzaken soms ook overlast voor landbouw en verkeer. Onderzoek van Alterra voor Natuurmonumenten onder bijna 40.000 deelnemers toont aan dat natuurliefhebbers opvallend genuanceerd denken over het beheer van groot wild in natuurgebieden. Uitbreiding van natuurgebieden om hiermee wilde dieren, zoals edelherten en wilde zwijnen, meer ruimte te geven krijgt veel steun. Aanleg van ecoducten (84%) wordt hierbij geprefereerd boven de aankoop van landbouwgrond (68%). Als dat onvoldoende oplossing biedt is er ook steun voor diverse andere beheermaatregelen. De aanwezigheid en grotere zichtbaarheid van wild vergroot de bezoekersaantallen, zelfs bij de wolf.

Het 5400 ha grote Nationale Park De Hoge Veluwe is al bijna 100 jaar omgeven met een grofwildraster. In 2013 is dit raster open gemaakt voor wilde hoefdieren, als uitwerking van het streven naar ontsnippering van de Veluwe door de Provincie Gelderland. Hier beschrijven we een monitoringsprogramma, waarmee we de gevolgen voor wilde hoefdieren en het beheer daarvan willen meten.

Groot wild zoals edelherten, reeën en wilde zwijnen dragen bij aan recreatie en natuurbeleving maar veroorzaken soms ook overlast voor landbouw en verkeer. Onderzoek van Alterra voor Natuurmonumenten onder bijna 40.000 deelnemers toont aan dat natuurliefhebbers opvallend genuanceerd denken over het beheer van groot wild in natuurgebieden. Uitbreiding van natuurgebieden om hiermee wilde dieren, zoals edelherten en wilde zwijnen, meer ruimte te geven krijgt veel steun. Aanleg van ecoducten (84%) wordt hierbij geprefereerd boven de aankoop van landbouwgrond (68%). Als dat onvoldoende oplossing biedt is er ook steun voor diverse andere beheermaatregelen. De aanwezigheid en grotere zichtbaarheid van wild vergroot de bezoekersaantallen, zelfs bij de wolf.

Tellingen van ganzen en zwanen worden in Nederland sinds 1993 verricht door Sovon en sinds 2005 door de KNJV, met als voornaamste doel een schatting te geven van totale aantallen. Hier is onderzocht in hoeverre de Sovon-tellingen en KNJV-tellingen van watervogels tussen 2005 en 2010 verschillen. Ook worden aandachtspunten bij het tellen van 11 soorten schadeveroorzakende watervogels beschreven. Vergelijking van de telprotocollen levert belangrijke verschillen op die een verklaring zouden kunnen vormen voor uiteenlopende telresultaten. Op grond van de geanalyseerde gegevens is het niet mogelijk de werkelijk aanwezige aantallen nauwkeurig te bepalen, omdat daarvoor validatie met behulp van onafhankelijke tellingen noodzakelijk is. Tot slot worden er aanbevelingen gedaan ter verbetering van telprotocollen door Sovon en KNJV.

Het 5400 ha grote Nationale Park De Hoge Veluwe is al bijna 100 jaar omgeven met een grofwildraster. In 2013 is dit raster open gemaakt voor wilde hoefdieren, als uitwerking van het streven naar ontsnippering van de Veluwe door de Provincie Gelderland. Hier beschrijven we een monitoringsprogramma, waarmee we de gevolgen voor wilde hoefdieren en het beheer daarvan willen meten.

Onderzoek aan de boommarter heeft het afgelopen decennium veel gegevens opgeleverd over verspreiding, nestplaatskeuze, voortplanting, terreingebruik en verzorging van jongen. De vraag is wat er nu verder nog aan kennis nodig is om effectieve maatregelen te kunnen treffen voor het in stand houden van levenskrachtige boommarterpopulaties

Na het uitsterven van de otter (Lutra lutra) in Nederland in 1989 werd in juli 2002 gestart met de herintroductie er van in de Kop van Overijssel (De Wieden). De otters zijn gevolgd. De populatie is flink toegenomen. Een toenemende bron van zorg is het aantal doodgereden otters in en rondom de uitzetgebieden. De otter heeft zich inmiddels door het hele uitzetgebied verspreid, alsmede een aantal aangrenzende gebieden. Ook wordt er bij geplande uitbreidingen rekening gehouden met de ecologische verbindingszones

Nationaal park De Meinweg vormt met circa 1600 ha onderdeel van het 70.000 ha grote Nederlands-Duits natuurpark Maas-Swalm-Nette. In 1986 en 1994 deed het IBN onderzoek naar het voorkomen en de ecologie van het wilde zwijn. Dit artikel geeft op grond van onderzoeksresultaten en beleidsontwikkelingen t.a.v. ecologische verbindingszone een visie op grensoverschrijdend beheer en pleit voor het einde van het concept nulstandgebied.

Discussies over het welzijn van wilde dieren gaan er vaak heftig aan toe. Denk aan de discussies over wintersterfte van grote grazers in de Oostvaardersplassen, de aanpak van de ganzenproblematiek, de orka Morgan en recent nog de bultrug Johannes. Emoties kunnen hierbij hoog oplopen en natuurbeherende organisaties krijgen dan ongezouten kritiek. In dit artikel kijken we naar de ganzendiscussie van de afgelopen jaren zoals die werd gevoerd in de media en op internet. We laten zien welke argumenten, emoties en ethische visies daarin een rol spelen. Dit levert aanknopingspunten op om beter te kunnen voorspellen en begrijpen wanneer maatschappelijke conflicten ontstaan en hoe daar door terreinbeheerders mee kan worden omgegaan.

Discussies over het welzijn van wilde dieren gaan er vaak heftig aan toe. Denk aan de discussies over wintersterfte van grote grazers in de Oostvaardersplassen, de aanpak van de ganzenproblematiek, de orka Morgan en recent nog de bultrug Johannes. Emoties kunnen hierbij hoog oplopen en natuurbeherende organisaties krijgen dan ongezouten kritiek. In dit artikel kijken we naar de ganzendiscussie van de afgelopen jaren zoals die werd gevoerd in de media en op internet. We laten zien welke argumenten, emoties en ethische visies daarin een rol spelen. Dit levert aanknopingspunten op om beter te kunnen voorspellen en begrijpen wanneer maatschappelijke conflicten ontstaan en hoe daar door terreinbeheerders mee kan worden omgegaan.

Tellen van wilde hoefdieren wordt steeds belangrijker, onder andere vanwege eventuele beperking van de wildstand. Maar hoe moeten herbivoren geteld worden om een goed beeld te krijgen van de aantallen? Begrippen als precisie (herhaling van tellingen), nauwkeurigheid (geschatte waarneming t.o.v. werkelijkheid) en betrouwbaarheid (systematische fouten)

Wolven keren terug naar Nederland. De vraag is niet of, maar wanneer ze vanuit Duitsland hier naartoe migreren. In die context is het belangrijk om te weten hoe Nederlanders reageren op het risico van grote wilde dieren. Zien we de aanwezigheid van de wolf als een groot risico, of valt er wel mee te leven? En hoe zit dat voor het eveneens gevaarlijke wilde zwijn. Welke factoren spelen een rol bij risicoperceptie en -acceptatie van groot wild?

Tellen van wilde hoefdieren wordt steeds belangrijker, onder andere vanwege eventuele beperking van de wildstand. Maar hoe moeten herbivoren geteld worden om een goed beeld te krijgen van de aantallen? Begrippen als precisie (herhaling van tellingen), nauwkeurigheid (geschatte waarneming t.o.v. werkelijkheid) en betrouwbaarheid (systematische fouten)

Groot wild groeit uit de toegewezen gebieden, maar draagvlak voor verbindingszones ontbreekt. Wildecoloog Geert Groot Bruinderink: ‘maar we moeten er wel iets mee"

Sinds tientallen jaren zijn er weer meer bruinvissen waargenomen in de Noordzee rond Nederland. De dieren drongen onlangs ook door in estuaria, zoals de Oosterschelde. Maar is het habitat in de Oosterschelde eigenlijk wel geschikt voor de bruinvis en is er voldoende voedselaanbod en rust? En welke impact heeft de stormvloedkering op deze kleine walvisachtige? Informatie die bijdraagt aan een antwoord op bovenstaande vragen kwam boven water gedurende het onderzoek van Okka Jansen, waarop zij begin 2013 promoveerde.

Recent verschenen twee rapporten over de mogelijke komst van de wolf in Nederland (Alterra rapport 2339; Intomart GfK rapport 28393) die aan de Tweede kamer zijn aangeboden. Doel van deze workshop is om bij de totstandkoming van beleid rekening te houden met de wensen vanuit de samenleving. Naar verwachting is dit conform de lijn die de nieuwe staatssecretaris (Sharon Dijksma) zal volgen waarbij een proactieve opstelling van de overheid zal leiden tot nieuw beleid

Groot wild groeit uit de toegewezen gebieden, maar draagvlak voor verbindingszones ontbreekt. Wildecoloog Geert Groot Bruinderink: ‘maar we moeten er wel iets mee"

Eind 19e eeuw werd in Nederland de laatste wolf (Canis lupus) geschoten en in de 20ste eeuw was de wolf in bijna geheel Europa uitgeroeid. Vanaf het einde van de 20ste eeuw is de wolf echter bezig aan een opmars vanuit de resterende brongebieden in onder andere Spanje, Italië, Griekenland, de Balkan en verder noordelijk en oostelijk in Europa. Dit succes hangt samen met het vermogen van de wolf zich aan te passen aan uiteenlopende habitats, prooidiersoorten en de aanwezigheid van de mens. Dieren uit de Duits-West Poolse populatie naderen nu Nederland. Om hierop voorbereid te zijn trekken het ministerie van Economische Zaken, de provincies (IPO) en het Faunafonds samen op. Onderdeel van dit proactieve beleid is dit voorstel voor een wolvenplan voor Nederland, versie 2.0.

In de afgelopen tientallen jaren is de wolf begonnen aan een opmars door Europa, waarbij de Nederlandse grens steeds dichter wordt genaderd. De kans bestaat dan ook dat de wolf de komende jaren zal opduiken in Nederland. Deze ontwikkeling roept bij verschillende organisaties en bevolkingsgroepen uiteenlopende reacties op over de effecten op de natuur, de recreatie, de veeteelt, het faunabeheer en de veiligheid van de mens. Een belangrijke vraag is daarom hoe we met de eventuele komst van de wolf moeten omgaan. Alterra schreef in opdracht van het ministerie van Economische Zaken, de provincies en het Faunafonds een ‘factfinding study’.

Recent verschenen twee rapporten over de mogelijke komst van de wolf in Nederland (Alterra rapport 2339; Intomart GfK rapport 28393) die aan de Tweede kamer zijn aangeboden. Doel van deze workshop is om bij de totstandkoming van beleid rekening te houden met de wensen vanuit de samenleving. Naar verwachting is dit conform de lijn die de nieuwe staatssecretaris (Sharon Dijksma) zal volgen waarbij een proactieve opstelling van de overheid zal leiden tot nieuw beleid

Met een eerder ontwikkeld individu-gebaseerd, ruimtelijk expliciet populatie-dynamisch model (Kleijn et al., 2011) zijn enkele scenarioberekeningen uitgevoerd waarin verschillende vormen van aantalsregulatie met elkaar worden vergeleken: eieren onklaar maken, afschot ruiperiode, jaar-rond afschot). Enkele parameters van het model zijn geactualiseerd aan de hand van terugmeldingsgegevens uit geese.org (vooral overlevingskans en geboortedispersie). Een gevoeligheidsanalyse is uitgevoerd om te bepalen welke factoren de omvang van de populatie het sterkst beïnvloeden. In de vorm van verschillende scenario’s is berekend wat de te onttrekken aantallen zijn om de komen van de huidige omvang van de populatie naar de gewenste omvang, waarbij verschillende realisatietermijnen zijn vergeleken. Er is ook berekend wat er nodig is om een eenmaal bereikte gewenste omvang (gesteld op 100.000 exemplaren) te behouden. Aan de hand van bestaande, voor dit doel bijeengebrachte populatie-dynamische gegevens, zijn modelparameters opgesteld voor de Brandgans, zodat ook voor deze soort aan een populatie-dynamisch model kan worden gewerkt

In de afgelopen tientallen jaren is de wolf begonnen aan een opmars door Europa, waarbij de Nederlandse grens steeds dichter wordt genaderd. De kans bestaat dan ook dat de wolf de komende jaren zal opduiken in Nederland. Deze ontwikkeling roept bij verschillende organisaties en bevolkingsgroepen uiteenlopende reacties op over de effecten op de natuur, de recreatie, de veeteelt, het faunabeheer en de veiligheid van de mens. Een belangrijke vraag is daarom hoe we met de eventuele komst van de wolf moeten omgaan. Alterra schreef in opdracht van het ministerie van Economische Zaken, de provincies en het Faunafonds een ‘factfinding study’.

Eind 19e eeuw werd in Nederland de laatste wolf (Canis lupus) geschoten en in de 20ste eeuw was de wolf in bijna geheel Europa uitgeroeid. Vanaf het einde van de 20ste eeuw is de wolf echter bezig aan een opmars vanuit de resterende brongebieden in onder andere Spanje, Italië, Griekenland, de Balkan en verder noordelijk en oostelijk in Europa. Dit succes hangt samen met het vermogen van de wolf zich aan te passen aan uiteenlopende habitats, prooidiersoorten en de aanwezigheid van de mens. Dieren uit de Duits-West Poolse populatie naderen nu Nederland. Om hierop voorbereid te zijn trekken het ministerie van Economische Zaken, de provincies (IPO) en het Faunafonds samen op. Onderdeel van dit proactieve beleid is dit voorstel voor een wolvenplan voor Nederland, versie 2.0.

Sinds tientallen jaren zijn er weer meer bruinvissen waargenomen in de Noordzee rond Nederland. De dieren drongen onlangs ook door in estuaria, zoals de Oosterschelde. Maar is het habitat in de Oosterschelde eigenlijk wel geschikt voor de bruinvis en is er voldoende voedselaanbod en rust? En welke impact heeft de stormvloedkering op deze kleine walvisachtige? Informatie die bijdraagt aan een antwoord op bovenstaande vragen kwam boven water gedurende het onderzoek van Okka Jansen, waarop zij begin 2013 promoveerde.