Search

Van 2014 tot 2016 heeft het Louis Bolk Instituut onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van een breder assortiment in gewassen voor de teler (op het veld) en voor de consument (op het bord). Aanleiding voor het onderzoek is dat het aantal rassen dat aangepast is aan biologische teeltomstandigheden (rassen die dus zonder gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen kunnen) beperkt is en blijft. Veel veredelingsbedrijven kunnen vanwege de ontwikkelingskosten geen aparte rassen ontwikkelen voor een kleine markt. Meestal worden rassen uit het bestaande (gangbare) assortiment geselecteerd voor biologische vermeerdering. Bovendien zijn biologische telers en handelaren meegegaan in de huidige eisen voor hoge opbrengst en uniforme eindproducten. Het aanbieden van zaadvaste rassen in plaats van bijvoorbeeld hybride rassen is daarmee commercieel niet meteen vanzelfsprekend. Divers en Dichtbij Van 2014 tot 2016 heeft het Louis Bolk Instituut onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van een breder assortiment in gewassen voor de teler (op het veld) en voor de consument (op het bord). Dit onderzoek is samen met Estafette Odin BV en de biologische dynamische telers GAOS in Swifterbant, De Groenen Hof in Esbeek en de Maatschap Dames en Heren Vos in Kraggenburg uitgevoerd. Het doel van dit project Divers en Dichtbij was de diversiteit op het veld en op het bord te vergroten. Daarmee bedoelen we niet alleen meer verschillende rassen, maar vooral andere type rassen of populaties die zelf meer genetische variatie bezitten. Dat kan door te kiezen voor zaadvaste rassen bij groentegewassen en populaties bij granen. Tot nu toe is populatieveredeling alleen toegepast bij granen en nog niet of nauwelijks bij groentegewassen (zie voor definities Box 1 op pagina 7). Dit betekent ook een keuze voor andere manieren van veredelen en selecteren. Aanleiding voor het onderzoek is dat het aantal rassen dat aangepast is aan biologische teeltomstandigheden (rassen die dus zonder gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen kunnen) beperkt is en blijft. Veel veredelingsbedrijven kunnen vanwege de ontwikkelingskosten geen aparte rassen ontwikkelen voor een kleine markt. Meestal worden rassen uit het bestaande (gangbare) assortiment geselecteerd voor biologische vermeerdering. Bovendien zijn biologische telers en handelaren meegegaan in de huidige eisen voor hoge opbrengst en uniforme eindproducten. Het aanbieden van zaadvaste rassen in plaats van bijvoorbeeld hybride rassen is daarmee commercieel niet meteen vanzelfsprekend. En toch heeft ons brede speurwerk in dit project wel degelijk een aantal interessante zaadvaste rassen opgeleverd! Want gelukkig zijn er in Europa en Amerika diverse biologische veredelaars actief in het veredelen van zaadvaste rassen en populaties. De informatie in deze brochure is bedoeld voor telers en andere ketenpartijen om meer te leren over de mogelijkheden van zaadvaste rassen bij groenten en populaties bij tarwe.

Van 2014 tot 2016 heeft het Louis Bolk Instituut onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van een breder assortiment in gewassen voor de teler (op het veld) en voor de consument (op het bord). Aanleiding voor het onderzoek is dat het aantal rassen dat aangepast is aan biologische teeltomstandigheden (rassen die dus zonder gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen kunnen) beperkt is en blijft. Veel veredelingsbedrijven kunnen vanwege de ontwikkelingskosten geen aparte rassen ontwikkelen voor een kleine markt. Meestal worden rassen uit het bestaande (gangbare) assortiment geselecteerd voor biologische vermeerdering. Bovendien zijn biologische telers en handelaren meegegaan in de huidige eisen voor hoge opbrengst en uniforme eindproducten. Het aanbieden van zaadvaste rassen in plaats van bijvoorbeeld hybride rassen is daarmee commercieel niet meteen vanzelfsprekend. Divers en Dichtbij Van 2014 tot 2016 heeft het Louis Bolk Instituut onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van een breder assortiment in gewassen voor de teler (op het veld) en voor de consument (op het bord). Dit onderzoek is samen met Estafette Odin BV en de biologische dynamische telers GAOS in Swifterbant, De Groenen Hof in Esbeek en de Maatschap Dames en Heren Vos in Kraggenburg uitgevoerd. Het doel van dit project Divers en Dichtbij was de diversiteit op het veld en op het bord te vergroten. Daarmee bedoelen we niet alleen meer verschillende rassen, maar vooral andere type rassen of populaties die zelf meer genetische variatie bezitten. Dat kan door te kiezen voor zaadvaste rassen bij groentegewassen en populaties bij granen. Tot nu toe is populatieveredeling alleen toegepast bij granen en nog niet of nauwelijks bij groentegewassen (zie voor definities Box 1 op pagina 7). Dit betekent ook een keuze voor andere manieren van veredelen en selecteren. Aanleiding voor het onderzoek is dat het aantal rassen dat aangepast is aan biologische teeltomstandigheden (rassen die dus zonder gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen kunnen) beperkt is en blijft. Veel veredelingsbedrijven kunnen vanwege de ontwikkelingskosten geen aparte rassen ontwikkelen voor een kleine markt. Meestal worden rassen uit het bestaande (gangbare) assortiment geselecteerd voor biologische vermeerdering. Bovendien zijn biologische telers en handelaren meegegaan in de huidige eisen voor hoge opbrengst en uniforme eindproducten. Het aanbieden van zaadvaste rassen in plaats van bijvoorbeeld hybride rassen is daarmee commercieel niet meteen vanzelfsprekend. En toch heeft ons brede speurwerk in dit project wel degelijk een aantal interessante zaadvaste rassen opgeleverd! Want gelukkig zijn er in Europa en Amerika diverse biologische veredelaars actief in het veredelen van zaadvaste rassen en populaties. De informatie in deze brochure is bedoeld voor telers en andere ketenpartijen om meer te leren over de mogelijkheden van zaadvaste rassen bij groenten en populaties bij tarwe.

T1, T2 en soms ook nog een T3. Veel tarwes worden volgens een vast spuitschema beschermd tegen schimmelziekten. „Vaak is dat zonde van het geld”, zegt graanonderzoeker Ruud Timmer van PPO Lelystad. Moderne rassen met goede resistenties vragen om een andere aanpak. „Stel de T1-bespuiting eens uit, of sla hem over.”

Het lukt nog niet om de tarweopbrengst te verhogen met een andere zaaitechniek; alle proeven met precisiezaaien, gebruik van grover zaaizaad en vroeger zaaien ten spijt. Hoewel op enkele plaatsen in Nederland nog naar de voordelen van precisiezaaien wordt gezocht, lijkt het voordeel ver te zoeken.

De biologische landbouw kent voor sommige gewasssen specifieke knelpunten die via de teelt moeilijk aangepakt kunnen worden, maar die via de veredeling wél behandeld kunnen worden. In de afgelopen vier jaar heeft in het kader van Bioconnect een onderzoeksprogramma gelopen om de ontwikkeling van betere rassen te ondersteunen. Het onderzoek heeft zich vooral gericht op de weerbaarheid tegen trips (kool), zwarte vlekken (peen) en fusarium (tarwe) en op het ontwikkelen van nieuwe veredelingsstrategieën (ui)

Afgelopen seizoen hield een nieuwe, agressieve gele-roestvariant (Puccinia striiformis) flink huis in de tarwe. Veel telers zagen de bui al hangen en kozen voor een extra fungicidebespuiting op T0. Na weer een zachte winter rijst de vraag: wordt zo’n vroege ziektebestrijding een gangbare aanpak?

Meer dan vijf decennia lang bliezen toonaangevend Nederlandse wetenschappers hun partij mee in het internationale graanziektenonderzoek. Akkerbouwers en veredelaars plukken daar nog steeds de vruchten van. Vanwege de huidige kaalslag in het graanziektenonderzoek dreigen ze echter een achterstand op te lopen, die moelijk is in te halen. In deze derde van drie afleveringen belicht de auteur de geschiedenis, verworvenheden en bedreiging van het nationale graanziektenonderzoek

Geschiedenis, verworvenheden en bedreiging van het nationale graanziekteonderzoek (roest in tarwe) in Nederland. Rubrieken in dit artikel: 1) Resistentieonderzoek; 2) Certificering en inputreductie; 3) Ziekteninventarisatie. Gegevens in bijgaande tabel: Incidentie van diverse graanziekten in Nederland (periode 1981-1983, 1994-2001)

In de overheidsvisie op de biobased economy ‘de keten sluiten’ uit 2007 is de waardepiramide geïntroduceerd als een model voor de verdere ontwikkeling van technologie. In de afgelopen jaren is de piramide steeds meer wijdverbreid geraakt en gebruikt als aanzet voor debat. Hierbij is de waardepiramide en de daaraan gekoppelde cascadering in de discussies over biobased economy ook betrokken op duurzaamheid en de sociaal ethische aspecten van inzet van biomassa. De vraag die centraal staat in dit onderzoek is om een benadering te geven van het volume en de waarde per eenheid van de grondstoffen en producten die zich in de verschillende trappen van de piramide bevinden, en daarbij tevens grondstoffen en producten uit biomassa, waar relevant, te vergelijken met grondstoffen en producten uit fossiele bronnen. In dit onderzoek is teruggegaan naar de kern van de waardepiramide en wordt de waardepiramide kwantitatief onderbouwd vanuit een economisch perspectief.

In de overheidsvisie op de biobased economy ‘de keten sluiten’ uit 2007 is de waardepiramide geïntroduceerd als een model voor de verdere ontwikkeling van technologie. In de afgelopen jaren is de piramide steeds meer wijdverbreid geraakt en gebruikt als aanzet voor debat. Hierbij is de waardepiramide en de daaraan gekoppelde cascadering in de discussies over biobased economy ook betrokken op duurzaamheid en de sociaal ethische aspecten van inzet van biomassa. De vraag die centraal staat in dit onderzoek is om een benadering te geven van het volume en de waarde per eenheid van de grondstoffen en producten die zich in de verschillende trappen van de piramide bevinden, en daarbij tevens grondstoffen en producten uit biomassa, waar relevant, te vergelijken met grondstoffen en producten uit fossiele bronnen. In dit onderzoek is teruggegaan naar de kern van de waardepiramide en wordt de waardepiramide kwantitatief onderbouwd vanuit een economisch perspectief.

Meerjarige granen, waaronder Thinopyrum intermedium, wortelen dieper en intensiever en houden daardoor bodem, voedingsstoffen en water goed vast. Voor Nederlandse omstandigheden zou de teelt van dergelijke gewassen dan ook kunnen zorgen voor minder water en/of winderosie, minder milieubelasting (minder uitspoeling) en zuiniger gebruik van inputs.

Meerjarige granen, waaronder Thinopyrum intermedium, wortelen dieper en intensiever en houden daardoor bodem, voedingsstoffen en water goed vast. Voor Nederlandse omstandigheden zou de teelt van dergelijke gewassen dan ook kunnen zorgen voor minder water en/of winderosie, minder milieubelasting (minder uitspoeling) en zuiniger gebruik van inputs.

Onkruidbestrijding in wintertarwe door met lagere doseringen te spuiten. In proeven van PPO-AGV op drie proeflocaties (Valthermond, Kollumerwaard, Nagele) zijn de effecten onderzocht van lagere doseringen van verschillende gangbare en experimentele herbiciden op het aanwezige onkruidbestand; daarbij is specifiek gekeken naar de bestrijding van veelknopige onkruiden. De effectiviteit van een lagere dosering wordt in belangrijke mate bepaald door grootte en soort van de onkruiden en de mate van afharding. Daarnaast is ook de standdichtheid van het gewas belangrijk

Onderzoek van PP wijst uit dat het bewerken van tarwe alvorens de kuikens te voeren geen betere resultaten oplevert.

Het rassenonderzoek wintertarwe levert vier nieuwe rassen op: Delmare, Julius, Marconi en Profilus. Een overzicht en tips voor hogere opbrengsten in 2010

Bij Praktijkonderzoek Pluimveehouderij Het Spelderholt (PP) is onderzocht of een voer met 50 maos betere broedresultaten oplevert dan een voer met 50 tarwe. Bij de overschakeling op 53 weken leeftijd op voer van een andere samenstelling en structuur vonden we bij de groep met 50 maos in het voer een daling van het percentage gezonde kuikens dat uit de bevruchte eieren is uitgekomen.

Sarah Blossom Ware promoveerde op 30 oktober 2006 aan Wageningen Universiteit op het proefschrift 'Aspects of sexual reproduction in Mycosphaerella species on wheat and barley: genetic studies on specificity, mapping, and fungicide resistance'. Een overzicht van het proefschrift en zijn conclusies

Afgelopen seizoen hield een nieuwe, agressieve gele-roestvariant (Puccinia striiformis) flink huis in de tarwe. Veel telers zagen de bui al hangen en kozen voor een extra fungicidebespuiting op T0. Na weer een zachte winter rijst de vraag: wordt zo’n vroege ziektebestrijding een gangbare aanpak?

In februari van 1996 is een nieuw koppel leghennen in de batterijstal van PP geplaatst. Er worden weer diverse onderwerpen onderzocht: vroegrijpheid, tarwe bijvoeren, laag-eiwitvoer, snavelkappen en mestdroging.

Eén van de vragen bij het bijvoeren van tarwe aan vleeskuikens is welke invloed het tarweras heeft. Het Praktijkonderzoek Pluimveehouderij (PP) heeft twee veel gebruikte tarwerassen, Ritmo en Vivant, vergeleken.

leder jaar wordt in het Verenigd Koninkrijk een congres georganiseerd waar allerlei aspecten van de kalkoenhouderij aan bod komen. In april 1995 werd het congres gehouden in Renfrew, Schotland. P. Ferket

Het gebruik van tarwe en vooral van hele tarwe als pluimveevoer staat sterk in de belangstelling. Dit houdt verband met de gunstige prijs van de tarwe in verhouding tot de voerprijs, de positieve resultaten en de ruil tarwe-voor-mest

Uitgebreide beschrijving van het proefschrift van Luteharm Zwiers getiteld: ABC transporter of the wheat patgogen Mycosphaerella graminicola en van Ionnis Stergiopoulos getiteld: The role of the ATP-Binding casette (ABC) transporters in pathogenesis and multidrug resistance of the wheat pathogen Mycospaerella graminicola

In de periode 2006 -2012 is er door het Praktijkonderzoek Plant & Omgeving in Lelystad (PPO-AGV) in opdracht van de Stichting prof.dr. J.M. van Bemmelenhoeve onderzoek uitgevoerd naar de optimale ziektebestrijdingsstrategie bij wintertarwe. Daarnaast werd in enkele jaren ook aandacht besteed aan andere actuele zaken bij tarwe zoals een optimale N-bemesting, voor- en nadelen van precisiezaaien en de toepassing van verschillende groeiregulatoren. Aanvankelijk werden de proeven in Lelystad uitgevoerd en werd er in het seizoen een toelichting gegeven aan belangstellende telers die vanuit Noord Holland naar Lelystad kwamen. Om meer telers in de gelegenheid te stellen de proeven te zien en er uitleg bij te krijgen zijn vanaf 2008 de proeven naar Noord Holland verhuisd. Dit rapport geeft de belangrijkste resultaten weer van de tarweproeven en rassendemo’s die in de onderzoeksperiode zijn uitgevoerd.

De uitstoot van fosfaat door de Nederlandse veehouderij veroorzaakt milieuproblemen zoals overdadige algengroei in oppervlaktewater. De Europese Unie heeft richtlijnen opgesteld om deze problematiek terug te dringen. Om te voldoen aan deze richtlijn zal de uitstoot van fosfaat in Nederland aanzienlijk verlaagd moeten worden. Het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie wil weten of deze verlaging bereikt kan worden via het voerspoor (door verlaging van het fosfaatgehalte van veevoedergrondstoffen). Met deze kennis kunnen ze de juiste beleidsmatregelen opstellen om te voldoen aan de fosfaatrichtlijn met minimale financiële schade voor de veehouderijsector.

Voorjaarstoediening wordt gezien als een mogelijkheid voor betere benutting van de stikstof uit mest. Op kleibouwland was nog slechts beperkt geëxperimenteerd met methoden voor mesttoediening in het voorjaar. Behoefte was er aan goede methoden voor voorjaarsmesttoediening in wintertarwe, waarbij gewas- en bodemschade zoveel mogelijk voorkomen worden en voldaan wordt aan eisen om de ammoniakemissie te beperken. Voor de ondersteuning van het beleid en voor implementatie van emissiearme voorjaarstoediening op kleibouwland in de praktijk was inzicht nodig in de praktische mogelijkheden van emissiearme mesttoediening in wintertarwe op kleibouwland. Hiertoe werden veldproeven uitgevoerd die specifiek tot doel hadden om de effecten van toepassing van verschillende huidige toedieningstechnieken in wintertarwe op bodem en gewas na te gaan.

Onderzoek naar het innovatieve landbouwsysteem dat zichzelf voorziet van (plantaardige) stikstof en daarmee 100% zelfvoorzienend is. In dit rapport worden alle projectactiviteiten in 2012 beschreven en komen de eerste resultaten aan de orde. Aangezien het een meerjarig project is – er wordt verwacht ten minste een volledige rotatie van zes jaar te kunnen onderzoeken – en in dit eerste jaar de meeste gewassen nog niet de voorvrucht hadden die ze in het ontwerp hebben, zijn de resultaten nog bescheiden.

Onderzoek naar het innovatieve landbouwsysteem dat zichzelf voorziet van (plantaardige) stikstof en daarmee 100% zelfvoorzienend is. In dit rapport worden alle projectactiviteiten in 2012 beschreven en komen de eerste resultaten aan de orde. Aangezien het een meerjarig project is – er wordt verwacht ten minste een volledige rotatie van zes jaar te kunnen onderzoeken – en in dit eerste jaar de meeste gewassen nog niet de voorvrucht hadden die ze in het ontwerp hebben, zijn de resultaten nog bescheiden.

In de periode 2006 -2012 is er door het Praktijkonderzoek Plant & Omgeving in Lelystad (PPO-AGV) in opdracht van de Stichting prof.dr. J.M. van Bemmelenhoeve onderzoek uitgevoerd naar de optimale ziektebestrijdingsstrategie bij wintertarwe. Daarnaast werd in enkele jaren ook aandacht besteed aan andere actuele zaken bij tarwe zoals een optimale N-bemesting, voor- en nadelen van precisiezaaien en de toepassing van verschillende groeiregulatoren. Aanvankelijk werden de proeven in Lelystad uitgevoerd en werd er in het seizoen een toelichting gegeven aan belangstellende telers die vanuit Noord Holland naar Lelystad kwamen. Om meer telers in de gelegenheid te stellen de proeven te zien en er uitleg bij te krijgen zijn vanaf 2008 de proeven naar Noord Holland verhuisd. Dit rapport geeft de belangrijkste resultaten weer van de tarweproeven en rassendemo’s die in de onderzoeksperiode zijn uitgevoerd.

De laatste tijd staat het bijvoeren van enkelvoudige graansoorten op het pluimveebedrijf in de belangstelling. Met name tarwe en Corn-Cob-Mix (CCM) hebben de nodige aandacht gekregen.

In Periodiek 94/1 is het tarwe bijvoeren aan vleeskuikens reeds uitgebreid aan de orde geweest. Toen reeds kwam naar voren dat tarwe bijvoeren (financieel) aantrekkelijk is. De derde en de vierde proef bevestigen dit nog eens.

Het Praktijkonderzoek Pluimveehouderij heeft gedurende 2 ronden het effect van het tarwe bijvoeren aan vleeskuikens onderzocht. Uit dit onderzoek bleek dat het voor de vleeskuikenhouder (financieel) aantrekkelijk is tarwe bij te voeren.

In drie afleveringen belicht de auteur de geschiedenis, verworvenheden en bedreiging van het nationale graanziekteonderzoek. In deze aflevering ligt het accent op de geschiedenis

T1, T2 en soms ook nog een T3. Veel tarwes worden volgens een vast spuitschema beschermd tegen schimmelziekten. „Vaak is dat zonde van het geld”, zegt graanonderzoeker Ruud Timmer van PPO Lelystad. Moderne rassen met goede resistenties vragen om een andere aanpak. „Stel de T1-bespuiting eens uit, of sla hem over.”

In dit rapport wordt het effect van UVC-behandelingen op slakken onderzocht, toegepast in proefveldverband bij het gewas wintertarwe en uitgevoerd in het najaar van 2010.

In dit rapport wordt het effect van UVC-behandelingen op slakken onderzocht, toegepast in proefveldverband bij het gewas wintertarwe en uitgevoerd in het najaar van 2010.

De wetenschappelijke basis onder variabel doseren van gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen op basis van variatie in biomassa is verder verbreed en versterkt. Vooral de toepassingen bij ziektebestrijding en groeiregulatie zijn verder onderbouwd. Zij gaven ca. 25 % reductie in middelverbruik. Van loofdoding was al aangetoond dat dit goed werkte. Besparingen in middelverbruik van tientallen procenten zijn dus mogelijk met behoud van een goede opbrengst.

De wetenschappelijke basis onder variabel doseren van gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen op basis van variatie in biomassa is verder verbreed en versterkt. Vooral de toepassingen bij ziektebestrijding en groeiregulatie zijn verder onderbouwd. Zij gaven ca. 25 % reductie in middelverbruik. Van loofdoding was al aangetoond dat dit goed werkte. Besparingen in middelverbruik van tientallen procenten zijn dus mogelijk met behoud van een goede opbrengst.

Het lukt nog niet om de tarweopbrengst te verhogen met een andere zaaitechniek; alle proeven met precisiezaaien, gebruik van grover zaaizaad en vroeger zaaien ten spijt. Hoewel op enkele plaatsen in Nederland nog naar de voordelen van precisiezaaien wordt gezocht, lijkt het voordeel ver te zoeken.

Het in 2009 gestarte onderzoek met MC (Mineralenconcentraat) is in 2010 op vergelijkbare wijze voortgezet. In de verschillende proeven met zetmeelaardappelen op dalgrond, zomergerst op zandgrond en wintertarwe op zware klei was gedurende het groeiseizoen een duidelijke stikstofwerking zichtbaar. In de proeven was de stikstofwerking van MC praktisch 100 % en waren de resultaten van de verschillende beoordelingen en de opbrengst en kwaliteit vergelijkbaar met de vergelijkbare stikstofhoeveelheden op basis van KAS. Oppervlakkige toediening, uitgevoerd bij de proeven in zomergerst en wintertarwe, had een negatieve invloed op de stikstofwerking. Op basis van de verschillende proeven van 2009 en 2010 zal de werkingscoëfficiënt op uniforme worden berekend. Het veldonderzoek wordt in 2011 op vergelijkbare wijze voortgezet

Het in 2009 gestarte onderzoek met MC (Mineralenconcentraat) is in 2010 op vergelijkbare wijze voortgezet. In de verschillende proeven met zetmeelaardappelen op dalgrond, zomergerst op zandgrond en wintertarwe op zware klei was gedurende het groeiseizoen een duidelijke stikstofwerking zichtbaar. In de proeven was de stikstofwerking van MC praktisch 100 % en waren de resultaten van de verschillende beoordelingen en de opbrengst en kwaliteit vergelijkbaar met de vergelijkbare stikstofhoeveelheden op basis van KAS. Oppervlakkige toediening, uitgevoerd bij de proeven in zomergerst en wintertarwe, had een negatieve invloed op de stikstofwerking. Op basis van de verschillende proeven van 2009 en 2010 zal de werkingscoëfficiënt op uniforme worden berekend. Het veldonderzoek wordt in 2011 op vergelijkbare wijze voortgezet

Noortje Bas vertelt over haar werkzaamheden bij het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN), de nationale genenbank. Zij is verantwoordelijk voor een aantal collecties, waaronder granen en kool.

Noortje Bas vertelt over haar werkzaamheden bij het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN), de nationale genenbank. Zij is verantwoordelijk voor een aantal collecties, waaronder granen en kool.

Door het ministerie van LNV en het Productschap Akkerbouw is aan PPO de opdracht verleend om onderzoek uit te voeren en op basis daarvan te beoordelen in hoeverre er aanleiding bestaat om bij zomertarwe het stikstofadvies in de "Adviesbasis voor de bemesting van akkerbouw- en vollegrondsgroentegewassen" aan te passen. De economisch optimale stikstofgift is afhankelijk van de kosten voor stikstof en de telersprijs voor tarwe. Zowel de prijs voor stikstof als voor tarwe varieerde de laatste twee jaar sterk. Kunstmest is echter in verhouding duurder geworden dan tarwe, waardoor de optimale economische stikstofgift lager ligt dan twee jaar geleden toen het onderzoek van start ging. Ondanks deze verandering in prijsverhouding was de economisch optimale stikstofgift in de proeven hoger dan het huidige advies. Conclusie is daarom dat het bestaande advies geactualiseerd dient te worden. Voorgesteld wordt om voor alle grondsoorten het stikstofbemestingsadvies met 20 kg N/ha te verhogen.

Bestrijding van Fusarium is een complexe aangelegenheid. Het voorkomen van aantasting door Fusarium (en de vorming van het mycotoxine DON) moet een samenspel zijn van maatregelen. Te denken valt aan: ruime vruchtwisseling, een kerende grondbewerking, teelt van resistente rassen en een fungicide bespuiting tijdens de bloei. Fungiciden zijn beperkt werkzaam tegen deze schimmels; ook als ze op het juiste tijdstip worden gespoten. Echter, een bespuiting met fungicide is niet altijd nodig/zinvol, daar de belangrijkste factor voor aantasting het weer is. Is de periode vóór en tijdens de bloei niet gunstig dan zal de aantasting door Fusarium niet groot zijn. Het voorspellen van deze omstandigheden is lastig. Hierbij kunnen beslissingsondersteunde systemen zeer behulpzaam zijn. In dit project is op basis van (internationale) literatuur en proefgegevens een opzet gemaakt voor een beslissingondersteunend systeem voor Fusarium in wintertarwe en getest in veldproeven en in praktijkpercelen.

Bestrijding van Fusarium is een complexe aangelegenheid. Het voorkomen van aantasting door Fusarium (en de vorming van het mycotoxine DON) moet een samenspel zijn van maatregelen. Te denken valt aan: ruime vruchtwisseling, een kerende grondbewerking, teelt van resistente rassen en een fungicide bespuiting tijdens de bloei. Fungiciden zijn beperkt werkzaam tegen deze schimmels; ook als ze op het juiste tijdstip worden gespoten. Echter, een bespuiting met fungicide is niet altijd nodig/zinvol, daar de belangrijkste factor voor aantasting het weer is. Is de periode vóór en tijdens de bloei niet gunstig dan zal de aantasting door Fusarium niet groot zijn. Het voorspellen van deze omstandigheden is lastig. Hierbij kunnen beslissingsondersteunde systemen zeer behulpzaam zijn. In dit project is op basis van (internationale) literatuur en proefgegevens een opzet gemaakt voor een beslissingondersteunend systeem voor Fusarium in wintertarwe en getest in veldproeven en in praktijkpercelen.

Door het ministerie van LNV en het Productschap Akkerbouw is aan PPO de opdracht verleend om onderzoek uit te voeren en op basis daarvan te beoordelen in hoeverre er aanleiding bestaat om bij zomertarwe het stikstofadvies in de "Adviesbasis voor de bemesting van akkerbouw- en vollegrondsgroentegewassen" aan te passen. De economisch optimale stikstofgift is afhankelijk van de kosten voor stikstof en de telersprijs voor tarwe. Zowel de prijs voor stikstof als voor tarwe varieerde de laatste twee jaar sterk. Kunstmest is echter in verhouding duurder geworden dan tarwe, waardoor de optimale economische stikstofgift lager ligt dan twee jaar geleden toen het onderzoek van start ging. Ondanks deze verandering in prijsverhouding was de economisch optimale stikstofgift in de proeven hoger dan het huidige advies. Conclusie is daarom dat het bestaande advies geactualiseerd dient te worden. Voorgesteld wordt om voor alle grondsoorten het stikstofbemestingsadvies met 20 kg N/ha te verhogen.

Uit de tussenevaluatie van de Nota Duurzame Gewasbescherming van 2006 blijkt dat de milieubelasting vanuit de landbouw flink gedaald is en dat geïntegreerde gewasbescherming steeds meer wordt toegepast. Toch worden de normen voor waterkwaliteit nog vaak overschreden en wordt het tussendoel voor de drinkwaternorm niet gehaald. In een vooruitblik stelt het evaluatierapport dat de behaalde milieuwinst niet genoeg is om in 2010 uit te komen bij de gewenste milieukwaliteit. Gesteld wordt dat hiervoor extra maatregelen nodig zijn. Vooruitlopend op de eindevaluatie is behoefte aan inzicht in het milieueffect van maatregelen van geïntegreerde gewasbescherming, de kosten ervan en de eventuele teeltrisico’s. Vanuit onderzoek en praktijk zijn maatregelen ontworpen die beogen de milieubelasting te verlagen. In het project ‘Telen met Toekomst’ zijn deze maatregelen door onderzoekers, voorlichting en ondernemers verder ontwikkeld en door de ondernemers toegepast. In de in dit rapport beschreven pilotstudie zijn berekeningen uitgevoerd over 4 modelbedrijven uit de akkerbouw, vollegrondsgroenten- en bloembollensector. De milieueffectiviteit van de maatregelen is getoetst aan de hand van de reductie in Milieu Indicator Punten (MIP) voor de milieubelasting van oppervlaktewater door drift bij gewasbescherming (conform de toetsingsparameter in de Tussenevaluatie) en de kosten en risico’s van effectieve maatregelen zijn in beeld gebracht. Voor de MIP-berekeningen is het Milieutechnisch en Economisch Bedrijfsmodel voor de Open Teelten (MEBOT) aangepast. Uit deze pilotstudie blijkt bij de modelbedrijven voor vollegrondsgroenten en bloembollen dat driftbeperkende maatregelen die verder gaan dan nu is voorgeschreven de MIP-waarde sterk kunnen verlagen en de grootste milieuwinst opleveren in vergelijking met geïntegreerde maatregelen per gewas. Deze verder door te voeren driftbeperkende maatregelen bestaan uit vergroting van de huidige teeltvrije zone en het gebruik van nieuwe spuittechnieken die de drift nog verder beperken. Omdat de kosten voor spuitdoppen die de drift nog verdere reduceren relatief gering zijn, is de kosteneffectiviteit (MIP/euro) van deze maatregel groot. Sommige middelen moeten nu al met 75% of 90% reducerende doppen worden gespoten. Er zou een behoorlijke verbetering van de kwaliteit van oppervlaktewater kunnen optreden als meer middelen in een strook van 14 meter bij een sloot met deze driftreducerende doppen moeten worden gespoten. Verder blijkt uit deze studie dat er enkele stoffen zijn met zeer hoge MIP-waarden. De grootste milieuwinst (naast driftbeperkende maatregelen) kan worden behaald door juist voor het bestrijdingsdoel van deze milieubelastende stoffen alternatieven te vinden.