Search

The KB WOT Fisheries programme is established to maintain and develop the expertise needed to carry out the statutory obligations of the Netherlands in fisheries monitoring and advice. It is also a flexible program which responds to changes over time in WOT requirements, fisheries management and policy needs. While maintaining the core expertise and flexibility, the KB WOT programme also strives to be innovative and participate in the development of fisheries science. The programme operates within the context of the Common Fisheries Policy (CFP), the EU Marine Strategy Framework Directive (MSFD) and the EU Maritime Policy. The KB WOT fisheries programme is established annually and positioned around a number of themes. In 2015 14 projects were originally awarded. However, one project could not meet all the original objectives and with the remaining budget a 15th project was started on the tool development for fish ageing and maturity staging. These 15 projects were successfully completed. The programme focused on the research into the impact of fisheries on the seafloor, development of tools for electronic monitoring, data storage and dissemination and method development for assessment of marine resources. As always the core element of the KB WOT Fisheries was maintaining and developing key expertise for the WOT programme. A large part of the budget was therefore used for projects that standardise fish ageing, provide quality control of discard, ichthyoplankton and shellfish monitoring and development of fisheries acoustics techniques and expertise. These topics are vital for the quality of fish stock assessments and management. Of the 15 projects funded in 2015, seven were carried out in collaboration with institutes outside the Netherlands. As resources and expertise from these other countries contribute to the KB WOT Fisheries programme, these collaborations provided a large amount of added value to the programme. Another large part of the KB WOT resources is specifically dedicated to international collaboration and exchange of science. This ensures that Wageningen Marine Research researchers remain at the centre of scientific developments and international fisheries research. The programme was also very productive in terms of publications, presentations and developing new methods or tools for fisheries research. Over 15 international presentations were given at meetings, workshops and symposia, and 22 international and national reports written. 8 new methods or models were developed, 3 peer reviewed publications published and 5 scientific publications prepared. Het KB WOT Fisheries programma is ontwikkeld om de expertise te onderhouden en ontwikkelen, die nodig is voor het uitvoeren van de wettelijke taken van Nederland op het gebied van visserij monitoring en advisering. Daarnaast, is het een flexibel programma dat ook inspeelt op veranderingen in WOT behoeften en visserij beleid en beheer. Naast de kernexpertise en flexibiliteit probeert het KB WOT programma ook innovatief te zijn om te kunnen participeren in wetenschappelijke ontwikkelingen. Het programma wordt uitgevoerd binnen de kaders van de Common Fisheries Policy (CFP), de EU Marine Strategy Framework Directive (MSFD) en de EU Maritime Policy. Het KB WOT Visserij programma wordt jaarlijks vastgesteld rond een aantal thema’s. Het programma voor 2015 bevatte origineel 14 projecten. Een daarvan was niet in staat om alle geplande doelstellingen te halen. Met het budget dat daardoor vrij kwam is een 15e project uitgevoerd waarin een tool ontwikkeld is voor de kalibratie van leeftijds- en rijpheidsbepaling van vis. Deze 15 projecten zijn succesvol uitgevoerd. De focus van het programma was gericht op onderzoek naar de invloed van visserij op de zeebodem, ontwikkeling van methoden voor elektronisch monitoren en ontwikkeling van methoden voor het assessment van visbestanden. De kern van het programma was natuurlijk de ontwikkeling en het onderhouden van noodzakelijke kern expertises voor het WOT programma. Een groot deel van het budget is daarom besteed aan projecten voor het standaardiseren van leeftijdsbepaling van vis, kwaliteitscontrole en verbetering van bijvangst, ichthyoplankton en schelpdier monitoring en ontwikkelen van visserij akoestische technieken en kennis. Deze onderwerpen zijn van essentieel belang voor het behouden van de hoge kwaliteit van assessments van visbestanden. Van de 15 projecten in 2015 zijn er zeven uitgevoerd in samenwerking met instituten buiten Nederland. Deze samenwerking zorgt voor extra toegevoegde waarde aan het KB WOT Visserij programma doordat andere landen kennis en middelen bijdragen. En ander groot deel van het KB WOT programma was specifiek gebruikt voor internationale samenwerking en uitwisseling van kennis en wetenschap. Op deze manier blijven Wageningen Marine Research onderzoekers in het centrum van wetenschappelijke ontwikkelingen en internationaal visserij onderzoek. Het KB WOT programma heeft in 2015 ook veel gepubliceerd en geproduceerd. Meer dan 15 internationale presentaties zijn gepresenteerd tijdens bijeenkomsten, vergaderingen, workshops en symposia. In totaal zijn er 22 (inter-)nationale rapporten geschreven en 8 nieuwe methoden of modellen ontwikkelt. Tot slot zijn er 3 peer reviewed wetenschappelijke artikelen gepubliceerd en 5 wetenschappelijke manuscripten opgezet.

Vroeger was de enige menselijke activiteit op zee de scheepvaart. Maar de Noordzee krijgt steeds meer windmolenparken, pijpleidingen en olieplatforms, en er wordt bijvoorbeeld gebaggerd en seismisch onderzoek gedaan. Over de effecten van geluiden onder water op het leven in zee is echter nog weinig bekend. In samenwerking met de gas- en olie-industrie proberen onderzoekers van onder meer IMARES daar beter zicht op te krijgen.

Om onderwatergeluid op te kunnen nemen, zijn in de winter van 2011/2012 voor een periode van meer dan drie maanden twee geluidsloggers geplaatst in de Eems. De locaties zijn zo gekozen dat één van de recorders vlakbij de ingang van de Eemshaven hangt, terwijl de andere vlakbij de zandbank Hond & Paap gesitueerd is. Het doel van dit pilotproject is het testen van de bruikbaarheid van de techniek om geluidsuitstoot, van zowel bouwgerelateerde activiteiten bij de Eemshaven als niet aan de bouw gerelateerde activiteiten, te identificeren en deze te koppelen aan de gerapporteerde tijdsinformatie van de bouwactiviteiten. De opnames lieten zien dat het niveau van het achtergrondgeluid in de Eems vooral vanwege de sterke stroming relatief hoog is. Passerende Scheepvaart op de Eems bleek de grootste bijdrage te leveren aan het totale onderwatergeluid ter plaatse van de geluidsloggers, waarbij dit geluid verschillende keren bouwgerelateerde activiteiten maskeerde. Het resultaat laat zien dat verschillende typen geluidsbronnen, naast de scheepvaart op de Eems, met zekerheid konden worden geïdentificeerd.

Vroeger was de enige menselijke activiteit op zee de scheepvaart. Maar de Noordzee krijgt steeds meer windmolenparken, pijpleidingen en olieplatforms, en er wordt bijvoorbeeld gebaggerd en seismisch onderzoek gedaan. Over de effecten van geluiden onder water op het leven in zee is echter nog weinig bekend. In samenwerking met de gas- en olie-industrie proberen onderzoekers van onder meer IMARES daar beter zicht op te krijgen.

Vroeger was de enige menselijke activiteit op zee de scheepvaart. Maar de Noordzee krijgt steeds meer windmolenparken, pijpleidingen en olieplatforms, en er wordt bijvoorbeeld gebaggerd en seismisch onderzoek gedaan. Over de effecten van geluiden onder water op het leven in zee is echter nog weinig bekend. In samenwerking met de gas- en olie-industrie proberen onderzoekers van onder meer IMARES daar beter zicht op te krijgen.

Om onderwatergeluid op te kunnen nemen, zijn in de winter van 2011/2012 voor een periode van meer dan drie maanden twee geluidsloggers geplaatst in de Eems. De locaties zijn zo gekozen dat één van de recorders vlakbij de ingang van de Eemshaven hangt, terwijl de andere vlakbij de zandbank Hond & Paap gesitueerd is. Het doel van dit pilotproject is het testen van de bruikbaarheid van de techniek om geluidsuitstoot, van zowel bouwgerelateerde activiteiten bij de Eemshaven als niet aan de bouw gerelateerde activiteiten, te identificeren en deze te koppelen aan de gerapporteerde tijdsinformatie van de bouwactiviteiten. De opnames lieten zien dat het niveau van het achtergrondgeluid in de Eems vooral vanwege de sterke stroming relatief hoog is. Passerende Scheepvaart op de Eems bleek de grootste bijdrage te leveren aan het totale onderwatergeluid ter plaatse van de geluidsloggers, waarbij dit geluid verschillende keren bouwgerelateerde activiteiten maskeerde. Het resultaat laat zien dat verschillende typen geluidsbronnen, naast de scheepvaart op de Eems, met zekerheid konden worden geïdentificeerd.

Binnen het project 'een pluim voor vismigratie’ zijn twee technieken toegepast om het gedrag van vis rond lozingspunten te onderzoeken: telemetrisch en akoestisch. Bij het telemetrisch onderzoek worden (lokaal) gevangen vissen van kleine zenders voorzien en teruggeplaatst in het water. Elke zender zend met regelmaat een uniek signaal uit dat door strategisch onder water opgestelde ontvangers kan worden opgevangen. Wanneer een signaal door meerdere ontvangers wordt opgevangen kan door middel van een kruispeiling de positie van de vis worden bepaald. Het voordeel van deze methode is dat individuele vissen voor een langere periode over een groot gebied kunnen worden gevolgd. Nadelen zijn: dat de te volgen vis vooraf een (beperkte) operatie moet ondergaan; dat het aantal individuele vissen dat kan worden gevolgd beperkt is; en dat te kleine vis niet met een zender kan worden uitgerust. Bovendien zijn de materiaalkosten (m.n. de zenders) van dit type onderzoek erg hoog en is de uitwerking van de data specialistisch en tijdrovend. Voor de akoestische methode wordt gebruikgemaakt van een akoestische camera, waarmee ook in troebel water en ’s nachts onder water opnames gemaakt kunnen worden. De kwaliteit van de beelden is dusdanig dat soorten doorgaans kunnen worden onderscheiden en ook een schatting van de lengte van de vis mogelijk is. Op deze wijze kan een goede indruk worden verkregen van het gedrag van de lokale visgemeenschap, zonder dat de vis daadwerkelijk ‘gehanteerd’ hoeft te worden. Ook kleine vis(soorten) zijn met deze techniek zichtbaar. Na aanschaf van de camera zijn de kosten van het onderzoek beperkt. Het gezichtsveld van de akoestische camera is echter beperkt waardoor het niet mogelijk is individuele vissen gedurende een langere periode te volgen. Dit rapport presenteert de resultaten van het akoestisch onderzoek van visgedrag bij een aantal lozingspluimen (bij drie rioolzuiveringsinstallaties en een poldergemaal) met een akoestische camera (de DIDSON) opgenomen zijn. Het doel van de DIDSON metingen was te onderzoeken of vissen in of nabij een lozingspluim afwijkend/vermijdend gedrag vertonen. In de bijlagen van dit rapport zijn de waarnemingen in tabelvorm opgenomen. Tevens zijn ter illustratie enkele opvallende beelden weergegeven, zoals deze met de DIDSON zijn gemaakt.

Binnen het project 'een pluim voor vismigratie’ zijn twee technieken toegepast om het gedrag van vis rond lozingspunten te onderzoeken: telemetrisch en akoestisch. Bij het telemetrisch onderzoek worden (lokaal) gevangen vissen van kleine zenders voorzien en teruggeplaatst in het water. Elke zender zend met regelmaat een uniek signaal uit dat door strategisch onder water opgestelde ontvangers kan worden opgevangen. Wanneer een signaal door meerdere ontvangers wordt opgevangen kan door middel van een kruispeiling de positie van de vis worden bepaald. Het voordeel van deze methode is dat individuele vissen voor een langere periode over een groot gebied kunnen worden gevolgd. Nadelen zijn: dat de te volgen vis vooraf een (beperkte) operatie moet ondergaan; dat het aantal individuele vissen dat kan worden gevolgd beperkt is; en dat te kleine vis niet met een zender kan worden uitgerust. Bovendien zijn de materiaalkosten (m.n. de zenders) van dit type onderzoek erg hoog en is de uitwerking van de data specialistisch en tijdrovend. Voor de akoestische methode wordt gebruikgemaakt van een akoestische camera, waarmee ook in troebel water en ’s nachts onder water opnames gemaakt kunnen worden. De kwaliteit van de beelden is dusdanig dat soorten doorgaans kunnen worden onderscheiden en ook een schatting van de lengte van de vis mogelijk is. Op deze wijze kan een goede indruk worden verkregen van het gedrag van de lokale visgemeenschap, zonder dat de vis daadwerkelijk ‘gehanteerd’ hoeft te worden. Ook kleine vis(soorten) zijn met deze techniek zichtbaar. Na aanschaf van de camera zijn de kosten van het onderzoek beperkt. Het gezichtsveld van de akoestische camera is echter beperkt waardoor het niet mogelijk is individuele vissen gedurende een langere periode te volgen. Dit rapport presenteert de resultaten van het akoestisch onderzoek van visgedrag bij een aantal lozingspluimen (bij drie rioolzuiveringsinstallaties en een poldergemaal) met een akoestische camera (de DIDSON) opgenomen zijn. Het doel van de DIDSON metingen was te onderzoeken of vissen in of nabij een lozingspluim afwijkend/vermijdend gedrag vertonen. In de bijlagen van dit rapport zijn de waarnemingen in tabelvorm opgenomen. Tevens zijn ter illustratie enkele opvallende beelden weergegeven, zoals deze met de DIDSON zijn gemaakt.

Het gebruik van onderwater acoustics wordt steeds belangrijker in de komende jaren. Steeds vaker wordt het hele ecosysteem in overweging genomen in het proces van het vaststellen van duurzame exploitatieniveaus voor vissoorten. Zo´n ´ecosysteem-benadering´ in het visserijbeheer zal sterk afhankelijk zijn van surveys die het hele ecosysteem onderzoeken, van plankton onder aan de voedselketen tot vis en andere marine predatoren aan de top daarvan. Akoestische methoden kunnen hierin voorzien, want daarmee kunnen in korte tijd grote zeegebieden intensief worden onderzocht. Gebruik van verschillende frequenties helpt om organismen in het echogram te identificeren en moderne kwantitatieve multi-beam echosounders kunnen een groot watervolume scannen. Momenteel loopt Nederland achter bij andere landen voor wat betreft het gebruik van hydro-akoetische apparatuur en technieken. De onderzoeksschepen van Noorwegen, Ierland, Frankrijk en Schotland zijn al uitgerust met 4-6 verschillende akoestische frequenties, waardoor gemakkelijk en betrouwbaard vis kan worden geïdentificeerd. Daarnaast zijn multi-beam echosounders, die per seconde tot 500 akoestische signalen uitzenden in gebruik op o.a. de Noorse ´G.O. Sars´. Dergelijke apparatuur is onmisbaar als het hele ecosysteem moet worden onderzocht. In 2012 zal een mogelijke refit plaatsvinden van de Tridens. Ter onderbouwing van 'nut en noodzaak' om bij deze refit ook dit schip met een dropkeel uit te rusten (een dropkeel is een stalen druppelvormige constructie die tot enkele meters onder het schip kan worden uitgeschoven en die plaats biedt aan meerdere transducers en een multibeam echosounder tegelijkertijd), heeft IMARES naar aanleiding van een helpdeskvraag van de afdeling AKV van het Ministerie van EL&I van 17-20 mei 2011 een technische factfinding missie naar Noorwegen georganiseerd. In dit rapport wordt hiervan verslag gedaan.

Het gebruik van onderwater acoustics wordt steeds belangrijker in de komende jaren. Steeds vaker wordt het hele ecosysteem in overweging genomen in het proces van het vaststellen van duurzame exploitatieniveaus voor vissoorten. Zo´n ´ecosysteem-benadering´ in het visserijbeheer zal sterk afhankelijk zijn van surveys die het hele ecosysteem onderzoeken, van plankton onder aan de voedselketen tot vis en andere marine predatoren aan de top daarvan. Akoestische methoden kunnen hierin voorzien, want daarmee kunnen in korte tijd grote zeegebieden intensief worden onderzocht. Gebruik van verschillende frequenties helpt om organismen in het echogram te identificeren en moderne kwantitatieve multi-beam echosounders kunnen een groot watervolume scannen. Momenteel loopt Nederland achter bij andere landen voor wat betreft het gebruik van hydro-akoetische apparatuur en technieken. De onderzoeksschepen van Noorwegen, Ierland, Frankrijk en Schotland zijn al uitgerust met 4-6 verschillende akoestische frequenties, waardoor gemakkelijk en betrouwbaard vis kan worden geïdentificeerd. Daarnaast zijn multi-beam echosounders, die per seconde tot 500 akoestische signalen uitzenden in gebruik op o.a. de Noorse ´G.O. Sars´. Dergelijke apparatuur is onmisbaar als het hele ecosysteem moet worden onderzocht. In 2012 zal een mogelijke refit plaatsvinden van de Tridens. Ter onderbouwing van 'nut en noodzaak' om bij deze refit ook dit schip met een dropkeel uit te rusten (een dropkeel is een stalen druppelvormige constructie die tot enkele meters onder het schip kan worden uitgeschoven en die plaats biedt aan meerdere transducers en een multibeam echosounder tegelijkertijd), heeft IMARES naar aanleiding van een helpdeskvraag van de afdeling AKV van het Ministerie van EL&I van 17-20 mei 2011 een technische factfinding missie naar Noorwegen georganiseerd. In dit rapport wordt hiervan verslag gedaan.

World-wide, underwater anthropogenic noise is increasing. To predict potential effects of man-made noise on marine fish, information is needed on the hearing sensitivity of fish for certain types of sounds. However, when a fish detects a sound, this does not mean that it will react to it. In most animals, sound needs to reach a certain sound pressure level before the behaviour of an animal is affected. In this study such threshold levels were attempted to be determined for eight fish species occurring in the North Sea: sea bass (Dicentrarchus labrax), thicklip mullet (Chelon labrosus), pout (Trisopterus luscus), cod (Gadus morhua), eel (Anguilla anguilla), pollack (Pollachius pollachius), horse mackerel (Trachurus trachurus) and Atlantic herring (Clupea harengus). Wereldwijd neemt het antropogeen veroorzaakte onderwatergeluid toe. Om de potentiële effecten van antropogeen geluid op zeevis te kunnen voorspellen is informatie nodig over het gehoor van vis. Echter, als een vis een geluid detecteert, betekent dat niet meteen dat deze er een reactie op zal vertonen. Bij de meeste dieren moet het geluid boven een bepaald niveau komen voordat het gedrag wordt beïnvloed. In deze studie werden dergelijke geluidsniveaudrempels vastgesteld voor acht vissoorten die voorkomen in de Noordzee: zeebaars, diklipharder, steenbolk, kabeljauw, paling, pollak, horsmakreel en haring.

World-wide, underwater anthropogenic noise is increasing. To predict potential effects of man-made noise on marine fish, information is needed on the hearing sensitivity of fish for certain types of sounds. However, when a fish detects a sound, this does not mean that it will react to it. In most animals, sound needs to reach a certain sound pressure level before the behaviour of an animal is affected. In this study such threshold levels were attempted to be determined for eight fish species occurring in the North Sea: sea bass (Dicentrarchus labrax), thicklip mullet (Chelon labrosus), pout (Trisopterus luscus), cod (Gadus morhua), eel (Anguilla anguilla), pollack (Pollachius pollachius), horse mackerel (Trachurus trachurus) and Atlantic herring (Clupea harengus).

A short historical survey is given on the development of underwater acoustics starting with the experiments of Beudant in 1807, till the end of the first world war. Passive devices are not discussed.

A short historical survey is given on the development of underwater acoustics starting with the experiments of Beudant in 1807, till the end of the first world war. Passive devices are not discussed.