Search

Achtergrond: De Two-Minute Step Test (TMST) is een meetinstrument gericht op het beoordelen van uithoudingsvermogen. Verscheidene psychometrische eigenschappen van de TMST-NL (Nederlands vertaalde versie) zijn onderzocht bij intramuraal wonende ouderen. De gevoeligheid voor verandering en de responsiviteit is bij deze patiëntenpopulatie nog niet vastgesteld. Doel: Het vaststellen van de gevoeligheid voor verandering en de responsiviteit (Minimal Clinical Important Difference) van de TMST-NL bij intramuraal wonende ouderen. Design: Prospectief responsiviteitsonderzoek. Methode: De onderzoekspopulatie bestond uit intramuraal wonende ouderen. Deelnemers hebben twee meetmomenten (T0 en T1) ondergaan waartussen ze drie maanden fysiotherapie gericht op uithoudingsvermogen ontvingen. Om de gevoeligheid van verandering te meten werd de distributie methode gebruikt waarbij de correlatie met de 6-minuten wandeltest (6MWT) werd getoetst. Via de anker methode met de Receiver Operating Characteristic (ROC) curve werd de MCID bepaald. Metingen voor het aerobe uithoudingsvermogen werden verricht met de TMST-NL en de 6-minuten wandeltest (6MWT). De Global Rating of Change (GRC) en de Borg Category-Ratio10 (BORG-CR10) werden gebruikt als subjectieve vragenlijsten om verandering van de gezondheidssituatie en vermoeidheid te meten. Resultaten: Intramurale ouderen (N=50) met een gemiddelde (SD) leeftijd van 83,96 jaar (6,96) zijn geïncludeerd. De correlatie tussen de verschilscores van de TMST-NL en de 6MWT over de deelnemerspopulatie die T1 ook hebben afgerond (N= 36) kwam uit op r=0.51 (P

Achtergrond: De Two-Minute Step Test (TMST) is een meetinstrument gericht op het beoordelen van uithoudingsvermogen. Verscheidene psychometrische eigenschappen van de TMST-NL (Nederlands vertaalde versie) zijn onderzocht bij intramuraal wonende ouderen. De gevoeligheid voor verandering en de responsiviteit is bij deze patiëntenpopulatie nog niet vastgesteld. Doel: Het vaststellen van de gevoeligheid voor verandering en de responsiviteit (Minimal Clinical Important Difference) van de TMST-NL bij intramuraal wonende ouderen. Design: Prospectief responsiviteitsonderzoek. Methode: De onderzoekspopulatie bestond uit intramuraal wonende ouderen. Deelnemers hebben twee meetmomenten (T0 en T1) ondergaan waartussen ze drie maanden fysiotherapie gericht op uithoudingsvermogen ontvingen. Om de gevoeligheid van verandering te meten werd de distributie methode gebruikt waarbij de correlatie met de 6-minuten wandeltest (6MWT) werd getoetst. Via de anker methode met de Receiver Operating Characteristic (ROC) curve werd de MCID bepaald. Metingen voor het aerobe uithoudingsvermogen werden verricht met de TMST-NL en de 6-minuten wandeltest (6MWT). De Global Rating of Change (GRC) en de Borg Category-Ratio10 (BORG-CR10) werden gebruikt als subjectieve vragenlijsten om verandering van de gezondheidssituatie en vermoeidheid te meten. Resultaten: Intramurale ouderen (N=50) met een gemiddelde (SD) leeftijd van 83,96 jaar (6,96) zijn geïncludeerd. De correlatie tussen de verschilscores van de TMST-NL en de 6MWT over de deelnemerspopulatie die T1 ook hebben afgerond (N= 36) kwam uit op r=0.51 (P

Na een jaar van laboratoriumexperimenten en veldmetingen is veel duidelijk geworden over de kwaliteit van de fijnstofmetingen in Nederland. De oorzaak van de tot nu toe gebruikte correctiefactor van 1,33 lijkt te verklaren. Door verdamping van een deel van het aerosol, veroorzaakt door de inlaatverwarming en monstername op een relatief warm filter, ontstaan er verschillen ten opzichte van de referentiemethode.Het is mogelijk om tot een betere vergelijking te komen door te compenseren voor het verlies van ammoniumnitraat aerosol en organisch aerosol. Er blijft echter een locatie afhankelijkheid, doordat de stofdeeltjes altijd in evenwicht zijn met in buitenlucht aanwezige relevante gassen en vocht.De factor 1,33 is een gulden middenweg. Voor agrarische gebieden met ammonium en weinig organisch koolstof is de factor te hoog. Voor stedelijke omgevingen met veel verkeer is de factor te laag. Dit verklaart voor een deel de verschillen die gevonden worden tussen de metingen en de modellen.

De fijne stofdeeltjes PM10 (met afmetingen kleiner dan 10 um) worden momenteel op 19 locaties in Nederland met behulp van beta-stofmonitoren gemeten. Uit een vergelijkend onderzoek tussen de beta-stofmonitor en referentiemethode voor PM10 in 1990 blijkt dat de beta-stofmonitor een onderschatting geeft van ongeveer 25%. Daarom worden sindsdien alle gemeten PM10-concentraties vermenigvuldigd met een correctiefactor van 1,33. Dit onderzoek is een vervolg op eerdere studies naar de oorzaak van een correctie factor op de gemeten PM10-concentratie in het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit. Na een eerdere studie in een omgeving waar veel ammoniuma6rosol verwacht was, is er nu onderzoek verricht in een stedelijke omgeving met veel verkeersemissies. De beta-stofmonitor zoals die gebruikt wordt in het LML is vergeleken met een PM10-referentiemethode (Klein Filter Gerit KFG). De vergelijking van de beta-stofmonitor met deze referentie valt in stedelijk gebied anders uit dan in agrarisch gebied. Voor de TEOM die ter vergelijking meegenomen is, is het verschil niet duidelijk. De oorsprong van de correctiefactor (b)lijkt in causaal verband te staan met de samenstelling van het aerosol.

In diverse veldonderzoeken zijn de automatische FAG 62I-N beta-stofmonitoren voor PM10 in het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit LML vergeleken met de referentiemethode voor PM10 volgens de Europese standaard EN12341. Er werd een onderschatting geconstateerd door de beta-stofmeetmethode van circa 25 %. Sindsdien zijn alle meetwaarden vermenigvuldigd met een factor 1,33. Dit onderzoek beoogt, middels laboratoriumonderzoek, antwoord te geven op de vraag waardoor deze onderschatting wordt veroorzaakt. De aandacht is hierbij gericht op de invloed van vocht op de respons van de monitor, en op de invloed van de inlaatverwarming van de monitor op vluchtig aerosol, met name ammoniumnitraat en het minder vluchtige ammoniumsulfaat. Door vocht zal de stofbelading van de beta-stofmonitoren slechts gering toenemen. Zeer hoge vochtigheden kunnen leiden tot een overschatting van ongeveer 3-4 ug/m3 ten opzichte van de referentieapparatuur. Vocht kan dus bepaald geen verklaring vormen voor voornoemde onderschatting van 25%. De inlaatverwarming van de beta-stofmonitoren is duidelijk in staat ammoniumnitraat te verdampen. Bij de maximale instelling van 80 graden Celcius zal ammoniumnitraat zelfs volledig verdampt worden, en dus ook niet meegemeten worden. Bij de standaardinstelling (50 graden Celcius) zal de beta-stofmonitor het ammoniumnitraat slechts gedeeltelijk verdampen. Dientengevolge wordt het ammoniumnitraat slechts gedeeltelijk meegemeten, met als gevolg onderschatting van de werkelijke PM10-concentraties. Bij de (ook veelgebruikte) TEOM (Tapered Element Oscillating Microbalance) meetmethode blijkt ammoniumnitraat in onze laboratoriumexperimenten wel volledig te verdampen. De effectiviteit van de verwarming van de monitoren is duidelijk verschillend en de monitoren (beta-stof vs. TEOM) zijn hierdoor niet vergelijkbaar als er vluchtig aerosol aanwezig is. De inlaatverwarming heeft geen invloed op het minder vluchtige ammoniumsulfaat. De meetmethoden zijn hier dan ook wel vergelijkbaar.

De methode van bodemluchtbemonstering en -analyse is gebruikt om na te gaan of een vastgestelde verhoogde concentratie tetrachlooretheen in de buitenlucht veroorzaakt wordt door uitdamping van deze verbinding uit de bodem van een boorslibdepot en/of een voormalige huisvuilstortplaats. Een bodemsonde wordt in de grond gebracht, waarna via een capillaire buis lucht uit de bodem wordt aangezogen. Deze lucht is met een draagbare gaschromatograaf met fotoionisatiedetector geanalyseerd op tetrachlooretheen. Gezien de lage concentraties tetrachlooretheen die in de bodemlucht zijn gemeten, is het onwaarschijnlijk dat de concentratieverhoging van deze component in de buitenlucht wordt veroorzaakt door uitdamping ervan uit de bodem.

De fijne stofdeeltjes PM10 (met afmetingen kleiner dan 10 um) worden momenteel op 19 locaties in Nederland met behulp van beta-stofmonitoren gemeten. Uit een vergelijkend onderzoek tussen de beta-stofmonitor en referentiemethode voor PM10 in 1990 blijkt dat de beta-stofmonitor een onderschatting geeft van ongeveer 25%. Daarom worden sindsdien alle gemeten PM10-concentraties vermenigvuldigd met een correctiefactor van 1,33. In dit onderzoek is nagegaan of er nog steeds sprake is van deze onderschatting, en hoe een eventuele onderschatting kan worden verklaard. Daartoe heeft in de periode februari t/m mei 1999 te Biest-Houtakker een vergelijkend onderzoek plaats gevonden van beta-stofmonitor t.o.v. de PM10-referentiemethode (Klein Filter Gerat KFG). Aanvullend is nagegaan of bij de TEOM meetmethodiek de PM10-concentratie onderschat door verwarming (van inlaat en meetkamer) tot 50 graaden Celcius, waardoor (met name semi-vluchtige ammonium) componenten kunnen vervluchtigen. De referentiemethode en de LML beta-stofmonitor komen redelijk goed met elkaar overeen, althans gedurende deze specifieke veldexercitie. Op basis van deze dataset lijkt een vermenigvuldigingsfactor van 1,15 passender. Het veranderen van de instellingen van de monitor, zoals bijvoorbeeld de inlaattemperatuur en het aantal filterwissels heeft geen verklaring voor de factor opgeleverd. De TEOM onderschat de fijnstofconcentratie, doordat er deeltjes vervluchtigen. De verwarming tot 50 graden Celcius is bij de TEOM zodanig dat de 50 graden Celcius daadwerkelijk wordt bereikt, dit in tegenstelling tot de verwarming bij de beta-stofmonitor. Aanvullend onderzoek bij een andere locatie en bij hogere fijnstofconcentraties is van belang om na te gaan of er sprake is van een mogelijke locatie en seizoensgebonden invloed bij het vaststellen van een correctiefactor. Het vaststellen van de reproduceerbaarheid van de dataset is hierbij van enig belang. Het is dan ook aan te bevelen de referentiemethode in meervoud (duplo) in te zetten, teneinde de nauwkeurigheid van de meetgegevens in belangrijke mate te verbeteren.

In het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit (LML) wordt op diverse locaties in Nederland fijnstof (PM10) concentraties gemeten. Om de kwaliteit van deze metingen te waarborgen zijn in 2006 een tweetal grote activiteiten ondernomen. Als eerste zijn de procedures, meetconfiguraties en instellingen in het meetnet grondig doorgelicht. De bevindingen van de doorlichting van het meetnet hebben geleid tot een hervalidatie. Het effect van deze hervalidatie op de metingen is gering, maar heeft wel geleid tot een vermindering van de meetonzekerheid. De tweede activiteit is het uitgevoerde equivalentieonderzoek. In dit onderzoek is de gelijkwaardigheid tussen de automatische PM10-metingen in het LML en de door de EU voorgeschreven referentiemethode aangetoond. Aan de hand van dit onderzoek is voor de PM10-metingen een nieuwe en nauwkeurigere kalibratie bepaald zodat niet langer de interim kalibratiefactor van de EU toegepast hoeft te worden. Het aantonen van de equivalentie tussen de automatische meetmethode en de referentiemeetmethode is volledig gebaseerd op de aanbevelingen die de Clean Air For Europe (CAFE) steering group begin 2006 heeft vastgesteld zodat Nederland geheel conform de Europese voorschriften werkt. In het equivalentieonderzoek zijn kalibratiefuncties voor verschillende apparaattypen voor regionale en stedelijke locaties bepaald. De consequentie voor de jaargemiddelden van regionale stations na 2003, die gebruikt zijn voor de Generieke Concentraties voor Nederland (GCN-kaarten) in 2006, is een daling van minder dan 1 mug/m3. Met de hervalidatie van meetdata en de resultaten van het equivalentieonderzoek zijn onzekerheden in de PM10-metingen verkleind en voldoen de metingen aan de gestelde kwaliteitseisen.

PM10 metingen zijn niet eenvoudig. De automatische meetapparatuur die wordt toegepast om de concentratie PM10 in de buitenlucht te bepalen, geeft een onderschatting ten opzichte van de gravimetrische referentiemethode volgens NEN EN 12341. Dit heeft te maken met de aanwezigheid van vluchtige componenten in fijn stof. Dit rapport bevat een overzicht van de onderzoeken naar de correctiefactoren voor automatische PM10 metingen door DCMR, GGD Amsterdam, Provincie Noord-Brabant, Provincie Limburg en het RIVM in de afgelopen jaren.Om de kwaliteit, en vergelijkbaarheid, van de verschillende factoren te verbeteren is het van belang de verschillende onderzoeken die op dit gebied binnen Nederland worden uitgevoerd verder te harmoniseren.

De glastuinbouwsector is een miljarden business en daardoor van grote economische waarde. Keerzijde is dat de sector veel fossiele energie gebruikt, waarbij grote hoeveelheden CO2 worden uitgestoten. Duurzaamheid komt daardoor steeds nadrukkelijker op de agenda van de tuinbouw te staan. Een belangrijke stap in het verlagen van de CO2 voetafdruk van belichte teeltsystemen kan de toepassing van led zijn in plaats van de huidige standaard SON-T belichting.

Aan de in Nederland beschikbare methoden om bewoners van dorpen zelf de leefbaarheid ter plaatse vast te laten stellen is een methode toegevoegd uit het Verenigd Koninkrijk. Kern van de methode is een softwareprogramma dat bewoners in staat stelt zelfstandig een vragenlijst te ontwikkelen door vragen uit een database te kiezen en daar zelfgemaakte vragen aan toe te voegen. Vanuit drie perspectieven kan de wijze waarop bewonersgroepen met de geboden keuzemogelijkheden omgaan worden beoordeeld. De keuze van bewoners vloeit immers voort uit verschillende visies op de leefbaarheid ter plaatse

De glastuinbouwsector is een miljarden business en daardoor van grote economische waarde. Keerzijde is dat de sector veel fossiele energie gebruikt, waarbij grote hoeveelheden CO2 worden uitgestoten. Duurzaamheid komt daardoor steeds nadrukkelijker op de agenda van de tuinbouw te staan. Een belangrijke stap in het verlagen van de CO2 voetafdruk van belichte teeltsystemen kan de toepassing van led zijn in plaats van de huidige standaard SON-T belichting.

PPO onderzocht de afgelopen jaren met behulp van de Hydro N-tester (chlorophylmeter) het verband tussen de kleur (mate van groenheid) van brouwgerst en het eiwitgehalte van de korrel bij de oogst; ook werden de effecten van stikstofbijbemesting en rasverschillen m.b.t. groenheid en eiwitgehalte in kaart gebracht. Met de resultaten is een tabel opgesteld voor het voorspellen van het eiwitgehalte van de belangrijkste zomergerstrassen op basis van de gemeten chlorophylwaarde; bij een te verwachten laag eiwitgehalte kan bijbemesten een advies zijn

In hoofdstuk 1 en 2 van dit rapport wordt het belang van intrapreneurship voor Nederland, organisaties en individuen kort toegelicht. In hoofdstuk 3 komt de onderzoeksmethode en het –proces aan bod. In Hoofdstuk 4 wordt het intrapreneurial klimaat (beïnvloedende factoren van intrapreneurship) behandeld. In hoofdstuk 5 is verslag gedaan van een empirisch onderzoek verricht onder ongeveer 600 werknemers werkzaam bij Nederlandse bedrijven met meer dan 50 werknemers. De schalen van de IBM zijn getest op betrouwbaarheid en (externe) validiteit. Daarnaast is er een factoranalyse verricht op de drie dimensies van intrapreneurial werkgedrag (innovatief, proactief en risico nemend werkgedrag). Tevens zijn de relaties tussen de twee intrapreneurshipmaten (intrapreneurial werkgedrag en intrapreneur vs. niet intrapreneur) en hun relatie met de factoren van het intrapreneurial klimaat en enkele individuele uitkomsten onderzocht. In het concluderende hoofdstuk 6 wordt nader ingegaan op de praktische implicaties en de mogelijkheden voor verdere ontwikkeling en vervolgonderzoek. Resultaten en conclusie Er is gebleken dat de IBM een betrouwbaar en valide instrument is dat intrapreneurial werk-gedrag meet, individuele intrapreneurs kan detecteren en beïnvloedbare factoren van intrapreneurship (intrapreneurial klimaat) in kaart brengt. In lijn met eerder onderzoek en theorie bleek intrapreneurship positief te correleren met de tevredenheid met het werk, het gevoel van betrokkenheid bij de organisatie en met de inschatting dat men zelf beter presteert dan collega’s met een vergelijkbare functie. Praktische toepassingen Voor het gebruik van de IBM door organisaties onderscheiden de auteurs vier praktische toepassingsdoelen die los van elkaar maar ook aanvullend en opeenvolgend uitgevoerd kunnen worden. Zo kan men eerst kijken hoe het is gesteld met de algemene mate van intrapreneurial werkgedrag en/of naar het aantal intrapreneurs binnen de organisatie(-afdelingen). Vervolgens zou men kunnen kijken waar nu de knelpunten liggen en waar mogelijkheden liggen voor aanpassingen. Dan zou men een aantal intrapreneurs kunnen lokaliseren en deze vragen naar behoeften en mogelijke interventies. Tot slot kan men interventies en maatregelen ontwikkelen en in de praktijk brengen, toetsen en evalueren met behulp van de IBM. Tevens doen de auteurs een aantal suggesties voor de praktijk om afkappunten van scores intrapreneurship te bepalen. Management samenvatting i 1 Introductie 1 1.1 Achtergrond en hoofddoel 1 1.2 Toepassingsdoelen 2 1.3 Leeswijzer 2 2 Conceptbeschrijving intrapreneurship 5 2.1 Definities intrapreneurship 5 2.2 Verschil intrapreneurship en klassiek ondernemerschap 6 2.3 Intrapreneurship als ondernemen binnen organisaties 6 2.4 Intrapreneurship als ondernemend gedrag binnen organisaties: drie gedragsdimensies 7 2.4.1 Innovatief werkgedrag 7 2.4.2 Proactief werkgedrag 7 2.4.3 Risiconemend werkgedrag 7 2.4.4 Gedragsdimensies intrapreneurship samengevat 8 2.5 Intrapreneurs: GEM 8 2.6 Intrapreneurship: proces, uitkomsten en betrokkenen 9 2.6.1 Proces: van idee naar exploitatie 9 2.6.2 Uitkomsten van intrapreneurship 10 2.6.3 Betrokkenen binnen de organisatie 11 3 Ontwikkeling en opbouw 13 3.1 Procedure 13 3.1.1 Fase 1 : Literatuuronderzoek 13 3.1.2 Fase 2 : Longitudinaal explorerend onderzoek 13 3.1.3 Fase 3 : Ontwikkeling intrapreneurship model 14 3.1.4 Fase 4 : Ontwikkeling vragenlijst: IBM 14 3.1.5 Fase 5 : Empirische toetsing IBM onder werknemers 15 4 Factoren van invloed op intrapreneurship in de IBM : intrapreneurial klimaat 17 4.1 Overzichtstabel factoren intrapreneurial klimaat 17 4.2 Individuele achtergrondkenmerken 18 4.2.1 Sekse 18 4.2.2 Opleidingsniveau 18 4.2.3 Eerdere ervaring als ondernemer 18 4.3 Invloed leidinggevende 18 4.3.1 Ervaren vertrouwen leidinggevende 18 4.3.2 Voorzien van middelen leidinggevende 19 4.4 Taakkenmerken 19 4.4.1 Autonomie 19 4.4.2 Ervaren uitdaging 19 4.5 Inspraak en samenwerking 20 4.5.1 Interne overleggen en kwaliteitskringen 20 4.5.2 Inspraak 20 4.5.3 Externe samenwerking 20 4.6 Organisatorische kenmerken 21 4.6.1 Hiërarchie en communicatie21 4.6.2 Ondernemende cultuur 21 4.6.3 Ondernemende visie 22 5 Testonderzoek en validatie 23 5.1 Introductie 23 5.2 Steekproef en methoden 23 5.3 Factor- en betrouwbaarheidsanalyse 25 5.3.1 Intrapreneurial klimaat 28 5.4 Resultaten 29 5.4.1 Intrapreneurship volgens de GEM 29 5.4.2 Correlatiecoëfficiënten : intrapreneurship en intrapreneurial werkgedrag 32 5.4.3 Correlatiecoëfficiënten : intrapreneurial klimaat 33 5.4.4 Correlatiecoëfficiënten : individuele uitkomsten intrapreneurial werkgedrag 34 5.5 Conclusie 34 6 Conclusies en toepassing 37 6.1 Conclusies 37 6.2 Praktische toepassingen 37 6.2.1 Meting en benchmark 38 6.2.2 Inzichten in beïnvloedende factoren 38 6.2.3 Lokaliseren van intrapreneurs 39 6.2.4 Monitoring van intrapreneurship-maatregelen 39 6.3 Aanwijzingen voor gebruik 39 6.3.1 Doelgroep 40 6.3.2 Introductiefase en afname 40 6.3.3 Vervolgstappen : bewerking, analyse, rapportage en interpretatie 41 6.3.4 Interventies 43 6.3.5 Afkappunten intrapreneurship 44 6.4 Toekomstige ontwikkeling 45 Literatuur 47 Ondertekening 55 Bijlage 1 IBM vragenlijst 57 Bijlage 2 Mogelijke factoren van invloed op intrapreneurship zoals gevonden in de literatuur 67 Bijlage 3 Analysemodel intrapreneurship voor longitudinale Cohortstudie Sociale Innovatie 69 Bijlage 4 Factoren van invloed op intrapreneurship zoals gevonden in de longitudinale Cohortstudie Sociale Innovatie 71 Bijlage 5 Beschrijvende statistieken van alle afzonderlijke stellingen betreffende het intrapreneurial klimaat 73 Bijlage 6 Beschrijvingen intrapreneurial activiteiten 75 Bijlage 7 Voorbeeldbrief onderzoek 77 Bijlage 8 Onderzoeksteam 79

In hoofdstuk 1 en 2 van dit rapport wordt het belang van intrapreneurship voor Nederland, organisaties en individuen kort toegelicht. In hoofdstuk 3 komt de onderzoeksmethode en het –proces aan bod. In Hoofdstuk 4 wordt het intrapreneurial klimaat (beïnvloedende factoren van intrapreneurship) behandeld. In hoofdstuk 5 is verslag gedaan van een empirisch onderzoek verricht onder ongeveer 600 werknemers werkzaam bij Nederlandse bedrijven met meer dan 50 werknemers. De schalen van de IBM zijn getest op betrouwbaarheid en (externe) validiteit. Daarnaast is er een factoranalyse verricht op de drie dimensies van intrapreneurial werkgedrag (innovatief, proactief en risico nemend werkgedrag). Tevens zijn de relaties tussen de twee intrapreneurshipmaten (intrapreneurial werkgedrag en intrapreneur vs. niet intrapreneur) en hun relatie met de factoren van het intrapreneurial klimaat en enkele individuele uitkomsten onderzocht. In het concluderende hoofdstuk 6 wordt nader ingegaan op de praktische implicaties en de mogelijkheden voor verdere ontwikkeling en vervolgonderzoek. Resultaten en conclusie Er is gebleken dat de IBM een betrouwbaar en valide instrument is dat intrapreneurial werk-gedrag meet, individuele intrapreneurs kan detecteren en beïnvloedbare factoren van intrapreneurship (intrapreneurial klimaat) in kaart brengt. In lijn met eerder onderzoek en theorie bleek intrapreneurship positief te correleren met de tevredenheid met het werk, het gevoel van betrokkenheid bij de organisatie en met de inschatting dat men zelf beter presteert dan collega’s met een vergelijkbare functie. Praktische toepassingen Voor het gebruik van de IBM door organisaties onderscheiden de auteurs vier praktische toepassingsdoelen die los van elkaar maar ook aanvullend en opeenvolgend uitgevoerd kunnen worden. Zo kan men eerst kijken hoe het is gesteld met de algemene mate van intrapreneurial werkgedrag en/of naar het aantal intrapreneurs binnen de organisatie(-afdelingen). Vervolgens zou men kunnen kijken waar nu de knelpunten liggen en waar mogelijkheden liggen voor aanpassingen. Dan zou men een aantal intrapreneurs kunnen lokaliseren en deze vragen naar behoeften en mogelijke interventies. Tot slot kan men interventies en maatregelen ontwikkelen en in de praktijk brengen, toetsen en evalueren met behulp van de IBM. Tevens doen de auteurs een aantal suggesties voor de praktijk om afkappunten van scores intrapreneurship te bepalen.

The WQ animal based welfare measuring protocol for pigs is time consuming. This report shows that simplification for sows is hardly possible and for growing finishing pigs it can be simplified by reducing the sample size and potentially by using specific measures at the slaughter line instead of on farm measures. Het meten van welzijn bij varkens aan diergerichte waarnemingen volgens het WQ protocol is tijdrovend. Bekorten van het protocol is bij zeugen nauwelijks mogelijk, bij vleesvarkens is het protocol te vereenvoudigen door halveren van de steekproefgrootte en mogelijk door specifieke slachtlijn-observaties te doen in plaats van waarnemingen in de stal.

The WQ animal based welfare measuring protocol for pigs is time consuming. This report shows that simplification for sows is hardly possible and for growing finishing pigs it can be simplified by reducing the sample size and potentially by using specific measures at the slaughter line instead of on farm measures.

Het Welfare Quality-protocol heeft 122 leghenkoppels doorgemeten op welzijn, in Nederland en Zweden. Een evaluatie (deel 1).

Bij de introductie van de eerste substraten kreeg de bemesting veel belangstelling. Daarna bleef de behoefte van de plant aan voedingsstoffen lange tijd onderbelicht. Nu is er sprake van een revival. Verlaging van de emissies is een motor achter de hernieuwde belangstelling. Maar een effectiever gebruik van meststoffen begint ook mee te spelen. Tot nu toe voorzagen de telers het systeem van meststoffen. Nu beginnen ze de voedingsgift op de plant af te stemmen.

Bij de introductie van de eerste substraten kreeg de bemesting veel belangstelling. Daarna bleef de behoefte van de plant aan voedingsstoffen lange tijd onderbelicht. Nu is er sprake van een revival. Verlaging van de emissies is een motor achter de hernieuwde belangstelling. Maar een effectiever gebruik van meststoffen begint ook mee te spelen. Tot nu toe voorzagen de telers het systeem van meststoffen. Nu beginnen ze de voedingsgift op de plant af te stemmen.

In proeven op vier locaties met verschillende tarwerassen onderzocht PPO de werking van de chlorophylmeter, waarmee de groenheid van een tarwegewas wordt vastgesteld en vervolgens daarmee de stikstofbemesting wordt afgestemd op de behoefte. Met het systeem blijkt het goed mogelijk de optimale tweede en derde stikstofgift te bepalen (resp. aan het begin van de strekkingsfase en bij het in aar komen)

Het doel van dit project is komen tot een inventarisatie van randvoorwaarden en knelpunten voor een robuuste en betrouwbare lysimeter ter bepaling van de uitspoeling van water en nutriënten. Aansluitend ligt er de wens vanuit de teler om de lysimeter te gebruiken als sturingselement voor water- en nutriëntengiften. In een eventueel vervolgproject kunnen potentieel bruikbare ontwerpen onder praktijkomstandigheden worden getoetst In deze studie is gebruik gemaakt van een simulatiemodel

Het doel van dit project is komen tot een inventarisatie van randvoorwaarden en knelpunten voor een robuuste en betrouwbare lysimeter ter bepaling van de uitspoeling van water en nutriënten. Aansluitend ligt er de wens vanuit de teler om de lysimeter te gebruiken als sturingselement voor water- en nutriëntengiften. In een eventueel vervolgproject kunnen potentieel bruikbare ontwerpen onder praktijkomstandigheden worden getoetst In deze studie is gebruik gemaakt van een simulatiemodel

Quality of relationship-building in low-threshold addiction and mental health care The goal of this article is to report about a quest to find a measure for evaluation of the quality of relationship-building in health care. First the importance of quality of relationship building in low threshold care is discussed. We search concepts and questionnaires that have value in this context. From this overview a questionnaire is chosen that covers aspects of the quality of relationshipbuilding best. This instrument was adapted to the care context and we collected data among 80 visitors of low-threshold institutions in four different cities. We evaluate to what extent the instrument meets our requests and explore further possibilities for application. Evaluatie van relatievorming in de laagdrempelige verslavingszorg Dit artikel vraagt aandacht voor de relationele kwaliteiten van professionals in de laagdrempelige verslavingszorg. Allereerst wordt beargumenteerd dat de kwaliteit van de relatie een belangrijk onderdeel is van de laagdrempelige verslavingszorg. Vervolgens wordt een literatuuroverzicht gepresenteerd waarmee een aantal aspecten van de kwaliteit van de relatie wordt blootgelegd. Omdat kwaliteit van de relatie van belang blijkt binnen patientgerichte zorg, worden verschillende instrumenten die patientgerichtheid meten vergeleken. De auteurs selecteerden op basis van deze vergelijking de vragenlijst die de meeste aspecten van de kwaliteit van de relatie meet, en bewerkten deze. Daarna is dit instrument getoetst in een onderzoek onder 80 bezoekers van laagdrempelige verslavingscentra in vier verschillende steden. De auteurs concluderen dat de bewerkte vragenlijst onderscheidend vermogen bezit voor verschillende werkers en instellingen. De lijst is behulpzaam bij het meten van de kwaliteit van de relatie tussen client en hulpverlener.

Het doel van het hier beschreven project is het meetbaar maken van de maatschappelijke prestaties van de verbrede landbouw. In dit rapport wordt een instrument beschreven dat door een ondernemer van de verbrede landbouw te gebruiken is om de maatschappelijke prestaties van zijn bedrijf te meten: de MAatschappelijke Effect Rapportage, kortweg MAER.

Het doel van het hier beschreven project is het meetbaar maken van de maatschappelijke prestaties van de verbrede landbouw. In dit rapport wordt een instrument beschreven dat door een ondernemer van de verbrede landbouw te gebruiken is om de maatschappelijke prestaties van zijn bedrijf te meten: de MAatschappelijke Effect Rapportage, kortweg MAER.

De weeggoot is sinds 2007 uitvoerig in onderzoek, bij PPO en bij verschillende kwekers, de ervaringen met het optimaliseren van de watergift zijn positief.

Automatic FAG 62I-N beta-dust monitors have been used in the National Air Quality Monitoring Network to measure PM10 (particles smaller than 10 um aerodynamic diameter) in the Netherlands. In comparing the 5-method with the European reference method (EN12341) for PM10, this automatic beta-method was found to underestimate the PM10 levels observed using the reference method by about 25%. Laboratory research was then carried out to explore the causes. These laboratory experiments focussed on the influence of moisture on the response of the monitor, and on the influence of the inlet heating on both the volatile ammonium nitrate aerosol and the less volatile ammonium sulphate aerosol. Humidity will only slightly increase the concentrations measured by the beta-dust monitor. At very high humidities (RH over 80%), positive offsetting (overestimation) of the dust concentration of up to about 3-4 ug/m3 was observed when compared to the reference method. Thus humidity can not explain the aforementioned difference of 25% at commonly encountered PM10 levels. The inlet heating of the beta-dust monitor definitively does evaporate volatile ammonium nitrate aerosol. At the maximum set temperature (80 degrees Celcius) of the inlet heating element of the FAG 62I-N beta-dust monitor, ammonium nitrate will be completely evaporated, and so no ammonium nitrate is measured. At the standard setting of 50 degrees Celcius the ammonium nitrate will partly evaporate, i.e. only part of the ammonium nitrate is measured. In contrast, the TEOM (Tapered Element Oscillation Microbalance) evaporates all the ammonium nitrate. The heating efficiencies of the monitors are clearly different. For this reason they can not be compared when volatile aerosol is present. The less volatile ammonium sulphate aerosol does not experience any influence of inlet heating, so the methods of measurement are comparable in this case.

Automatic FAG 62I-N beta-dust monitors have been used in the National Air Quality Monitoring Network to measure PM10 (particles smaller than 10 um aerodynamic diameter) in the Netherlands. In comparing the 5-method with the European reference method (EN12341) for PM10, this automatic beta-method was found to underestimate the PM10 levels observed using the reference method by about 25%. Laboratory research was then carried out to explore the causes. These laboratory experiments focussed on the influence of moisture on the response of the monitor, and on the influence of the inlet heating on both the volatile ammonium nitrate aerosol and the less volatile ammonium sulphate aerosol. Humidity will only slightly increase the concentrations measured by the beta-dust monitor. At very high humidities (RH over 80%), positive offsetting (overestimation) of the dust concentration of up to about 3-4 ug/m3 was observed when compared to the reference method. Thus humidity can not explain the aforementioned difference of 25% at commonly encountered PM10 levels. The inlet heating of the beta-dust monitor definitively does evaporate volatile ammonium nitrate aerosol. At the maximum set temperature (80 degrees Celcius) of the inlet heating element of the FAG 62I-N beta-dust monitor, ammonium nitrate will be completely evaporated, and so no ammonium nitrate is measured. At the standard setting of 50 degrees Celcius the ammonium nitrate will partly evaporate, i.e. only part of the ammonium nitrate is measured. In contrast, the TEOM (Tapered Element Oscillation Microbalance) evaporates all the ammonium nitrate. The heating efficiencies of the monitors are clearly different. For this reason they can not be compared when volatile aerosol is present. The less volatile ammonium sulphate aerosol does not experience any influence of inlet heating, so the methods of measurement are comparable in this case.

Fytagoras, een uit TNO afkomstig onderzoeksbedrijf, ontwikkelde een meetmethode waarmee 'online' zuurstof in het wortelmilieu is te meten. Hoewel de resultaten indrukwekkend zijn, bestaat er nog enige discussie over de interpretatie van de gevonden waarden

Aan de in Nederland beschikbare methoden om bewoners van dorpen zelf de leefbaarheid ter plaatse vast te laten stellen is een methode toegevoegd uit het Verenigd Koninkrijk. Kern van de methode is een softwareprogramma dat bewoners in staat stelt zelfstandig een vragenlijst te ontwikkelen door vragen uit een database te kiezen en daar zelfgemaakte vragen aan toe te voegen. Vanuit drie perspectieven kan de wijze waarop bewonersgroepen met de geboden keuzemogelijkheden omgaan worden beoordeeld. De keuze van bewoners vloeit immers voort uit verschillende visies op de leefbaarheid ter plaatse

Het Welfare Quality-protocol heeft 122 leghenkoppels doorgemeten op welzijn, in Nederland en Zweden. Een evaluatie (deel 1).

In proeven op vier locaties met verschillende tarwerassen onderzocht PPO de werking van de chlorophylmeter, waarmee de groenheid van een tarwegewas wordt vastgesteld en vervolgens daarmee de stikstofbemesting wordt afgestemd op de behoefte. Met het systeem blijkt het goed mogelijk de optimale tweede en derde stikstofgift te bepalen (resp. aan het begin van de strekkingsfase en bij het in aar komen)

PPO onderzocht de afgelopen jaren met behulp van de Hydro N-tester (chlorophylmeter) het verband tussen de kleur (mate van groenheid) van brouwgerst en het eiwitgehalte van de korrel bij de oogst; ook werden de effecten van stikstofbijbemesting en rasverschillen m.b.t. groenheid en eiwitgehalte in kaart gebracht. Met de resultaten is een tabel opgesteld voor het voorspellen van het eiwitgehalte van de belangrijkste zomergerstrassen op basis van de gemeten chlorophylwaarde; bij een te verwachten laag eiwitgehalte kan bijbemesten een advies zijn

De weeggoot is sinds 2007 uitvoerig in onderzoek, bij PPO en bij verschillende kwekers, de ervaringen met het optimaliseren van de watergift zijn positief.

Fytagoras, een uit TNO afkomstig onderzoeksbedrijf, ontwikkelde een meetmethode waarmee 'online' zuurstof in het wortelmilieu is te meten. Hoewel de resultaten indrukwekkend zijn, bestaat er nog enige discussie over de interpretatie van de gevonden waarden