Search

Rechters en officieren van justitie zeggen in meerderheid in ernstige gewelds- en zedenzaken gepleegd door jeugdigen (16-23 jaar) uit de voeten te kunnen met de mogelijkheden die het huidige jeugdsanctierecht biedt. Toch zijn hun ervaringen en opvattingen divers. Een kleine meerderheid van zowel rechters als officieren (57%) zegt behoefte te hebben aan meer zeggenschap over en flexibiliteit in de locatie van de tenuitvoerlegging van de sanctie, vooral bij specifieke typen verdachten. Dit concluderen onderzoekers van de universiteiten van Leiden, Utrecht, Amsterdam en de VU in een onderzoek verricht in opdracht van het WODC. De resultaten laten een divers beeld zien van de ervaringen en opvattingen van rechters en officieren van justitie ten aanzien van het jeugdsanctiestelsel bij de sanctionering van 16- tot 23-jarigen die zich schuldig maken aan een ernstig gewelds- of zedenmisdrijf. Voor 16- en 17-jarigen geeft een meerderheid van de respondenten aan uit de voeten te kunnen met het huidige jeugdsanctiestelsel (72%) en geen behoefte te hebben aan een verhoging van de maximale jeugddetentieduur bij ernstige gewelds- en zedenmisdrijven (61%). Voor 18- tot 23-jarigen geeft 63% van de respondenten aan uit de voeten te kunnen met het huidige jeugdsanctiestelsel. Toch heeft 61% van de respondenten wel behoefte aan verhoging van de maximale jeugddetentieduur voor deze doelgroep (de jongvolwassenen) bij de sanctionering van ernstige gewelds- en zedenmisdrijven. Opvallend is dat de behoefte aan verhoging van de maximale jeugddetentieduur voor beide leeftijdsgroepen beduidend minder wordt gevoeld door participerende rechters dan door officieren van justitie. De magistraten die aangeven geen behoefte te hebben aan verhoging van de maximale jeugddetentieduur, vinden dit onnodig of zelfs principieel onwenselijk, omdat het niet zou stroken met het pedagogische karakter van het jeugdstrafrecht. Zij vinden dat het jeugdsanctiekader, mede door de langdurige, vrijheidsbenemende PIJ-maatregel (Plaatsing in Inrichting voor Jeugdigen) die in combinatie met de maximale jeugddetentie kan worden opgelegd, reeds een toereikend instrumentarium biedt. In de uitzonderlijke, incidentele gevallen kan bovendien het volwassenensanctierecht worden toegepast ten aanzien van 16- en 17-jarigen, hetgeen voor jongvolwassenen uiteraard ook mogelijk is. De magistraten die aangeven wél behoefte te hebben aan verhoging van de maximumduur van de jeugddetentie ervaren twee jaar jeugddetentie soms als ‘knellend’ in ernstige gewelds- en zedenzaken, vooral in zaken waarin geen PIJ-maatregel wordt geadviseerd door de deskundigen. Een aantal respondenten geeft aan dat de huidige maximale jeugddetentie wat hun betreft niet past bij het forse geweld dat zij in de praktijk, ook bij jeugdigen, soms zien. Volgens de respondenten vormen de strakke juridische kaders (de zogenoemde ‘titels’ voor de tenuitvoerlegging) minder een probleem indien tijdens de tenuitvoerlegging van de sanctie voldoende voorzieningen beschikbaar zijn voor verschillende leeftijdsgroepen. De bevraagde rechters hoeven niet per se zeggenschap hierover, maar ze willen wel voorkomen dat een minderjarige ver buiten de regio gedetineerd wordt, hetgeen de resocialisatie en re-integratie belemmert.

Rechters en officieren van justitie zeggen in meerderheid in ernstige gewelds- en zedenzaken gepleegd door jeugdigen (16-23 jaar) uit de voeten te kunnen met de mogelijkheden die het huidige jeugdsanctierecht biedt. Toch zijn hun ervaringen en opvattingen divers. Een kleine meerderheid van zowel rechters als officieren (57%) zegt behoefte te hebben aan meer zeggenschap over en flexibiliteit in de locatie van de tenuitvoerlegging van de sanctie, vooral bij specifieke typen verdachten. Dit concluderen onderzoekers van de universiteiten van Leiden, Utrecht, Amsterdam en de VU in een onderzoek verricht in opdracht van het WODC.De resultaten laten een divers beeld zien van de ervaringen en opvattingen van rechters en officieren van justitie ten aanzien van het jeugdsanctiestelsel bij de sanctionering van 16- tot 23-jarigen die zich schuldig maken aan een ernstig gewelds- of zedenmisdrijf. Voor 16- en 17-jarigen geeft een meerderheid van de respondenten aan uit de voeten te kunnen met het huidige jeugdsanctiestelsel (72%) en geen behoefte te hebben aan een verhoging van de maximale jeugddetentieduur bij ernstige gewelds- en zedenmisdrijven (61%). Voor 18- tot 23-jarigen geeft 63% van de respondenten aan uit de voeten te kunnen met het huidige jeugdsanctiestelsel. Toch heeft 61% van de respondenten wel behoefte aan verhoging van de maximale jeugddetentieduur voor deze doelgroep (de jongvolwassenen) bij de sanctionering van ernstige gewelds- en zedenmisdrijven. Opvallend is dat de behoefte aan verhoging van de maximale jeugddetentieduur voor beide leeftijdsgroepen beduidend minder wordt gevoeld door participerende rechters dan door officieren van justitie. De magistraten die aangeven geen behoefte te hebben aan verhoging van de maximale jeugddetentieduur, vinden dit onnodig of zelfs principieel onwenselijk, omdat het niet zou stroken met het pedagogische karakter van het jeugdstrafrecht. Zij vinden dat het jeugdsanctiekader, mede door de langdurige, vrijheidsbenemende PIJ-maatregel (Plaatsing in Inrichting voor Jeugdigen) die in combinatie met de maximale jeugddetentie kan worden opgelegd, reeds een toereikend instrumentarium biedt. In de uitzonderlijke, incidentele gevallen kan bovendien het volwassenensanctierecht worden toegepast ten aanzien van 16- en 17-jarigen, hetgeen voor jongvolwassenen uiteraard ook mogelijk is. De magistraten die aangeven wél behoefte te hebben aan verhoging van de maximumduur van de jeugddetentie ervaren twee jaar jeugddetentie soms als ‘knellend’ in ernstige gewelds- en zedenzaken, vooral in zaken waarin geen PIJ-maatregel wordt geadviseerd door de deskundigen. Een aantal respondenten geeft aan dat de huidige maximale jeugddetentie wat hun betreft niet past bij het forse geweld dat zij in de praktijk, ook bij jeugdigen, soms zien.Volgens de respondenten vormen de strakke juridische kaders (de zogenoemde ‘titels’ voor de tenuitvoerlegging) minder een probleem indien tijdens de tenuitvoerlegging van de sanctie voldoende voorzieningen beschikbaar zijn voor verschillende leeftijdsgroepen. De bevraagde rechters hoeven niet per se zeggenschap hierover, maar ze willen wel voorkomen dat een minderjarige ver buiten de regio gedetineerd wordt, hetgeen de resocialisatie en re-integratie belemmert.

In dit hoofdstuk worden de voor het Nederlandse jeugdstrafrecht meest relevante internationale kinderrechtenstandaarden uiteengezet. Daarbij zal het IVRK en de interpretatie daarvan door het VN-Comité inzake de Rechten van het Kind in General Comment No. 24 als vertrekpunt worden genomen. Waar relevant zullen ook andere internationale of Europese kinderrechtenstandaarden worden aangehaald. Tot slot zal kort worden gereflecteerd op de vraag hoe de huidige Nederlandse jeugdstrafrechtspleging zich verhoudt tot het internationale kinderrechtenkader.

In dit hoofdstuk worden de voor het Nederlandse jeugdstrafrecht meest relevante internationale kinderrechtenstandaarden uiteengezet. Daarbij zal het IVRK en de interpretatie daarvan door het VN-Comité inzake de Rechten van het Kind in General Comment No. 24 als vertrekpunt worden genomen. Waar relevant zullen ook andere internationale of Europese kinderrechtenstandaarden worden aangehaald. Tot slot zal kort worden gereflecteerd op de vraag hoe de huidige Nederlandse jeugdstrafrechtspleging zich verhoudt tot het internationale kinderrechtenkader.

This preliminary study had to address a number of key questions: What is the expected effect on the individual concerned and on society as a whole of introducing into the legislation the option of imposing a substitute community service order on an offender who fails to pay a fine issued under criminal law? What positive and negative consequences can be expected, and what are the grounds for these expectations? These questions have been studied by consulting relevant literature and documents, including parliamentary documents, analysing Central Judicial Collection Agency (CJIB) data and conducting 23 interviews with key individuals and experts within criminal law for youth and adult offenders.

Recentelijk experimenteerden rechters in Nederland en daarbuiten met een toelichting op juridische beslissingen in ‘kindvriendelijke’ taal. Deze ontwikkeling sluit aan bij de toegenomen aandacht voor par- ticipatie van kinderen in juridische procedures. Wat betekent het om juridische procedures en besluit- vorming kindvriendelijk te laten zijn? Welke implicaties heeft dit voor specifieke besluitvorming in de jeugdhulp en jeugdbescherming en in asielprocedu- res? Deze vragen komen in deze bijdrage aan de orde.

Dit onderzoek geeft inzicht in de toepassingspraktijk van de voorlopige hechtenis bij jeugdige verdachten. Voor het eerst is door middel van een dossierstudie in kaart gebracht wat de kenmerken zijn van deze populatie jeugdigen en hoe deze kenmerken zich verhouden tot de rechterlijke besluitvorming over de voorlopige hechtenis. Hiermee geeft dit onderzoek nieuwe inzichten in de kenmerken die verband houden met de beslissingen van de rechter-commissaris en raadkamer over de schorsing van de voorlopige hechtenis. Is het bijvoorbeeld zo dat bepaalde jeugdigen minder kans hebben op een schorsing dan andere jeugdigen? Ook laat het onderzoek zien hoe beslissingen over de voorlopige hechtenis van jeugdige verdachten zich verhouden tot de uiteindelijke afdoening van jeugdstrafzaken en in hoeverre van de voorlopige hechtenis een ‘prejudiciërende werking’ uitgaat. De bevindingen van dit onderzoek kunnen worden gebruikt om beter invulling te geven aan de verplichtingen die voortvloeien uit het Nederlandse en internationale recht ten aanzien van jeugdigen in voorlopige hechtenis. Ook wordt een belangrijke basis gelegd voor specifieke beleidskeuzes die zijn gericht op de ontwikkeling van passende alternatieven voor de voorlopige hechtenis van jeugdige verdachten in justitiële jeugdinrichtingen.

Dit onderzoek geeft inzicht in de toepassingspraktijk van de voorlopige hechtenis bij jeugdige verdachten. Voor het eerst is door middel van een dossierstudie in kaart gebracht wat de kenmerken zijn van deze populatie jeugdigen en hoe deze kenmerken zich verhouden tot de rechterlijke besluitvorming over de voorlopige hechtenis. Hiermee geeft dit onderzoek nieuwe inzichten in de kenmerken die verband houden met de beslissingen van de rechter-commissaris en raadkamer over de schorsing van de voorlopige hechtenis. Is het bijvoorbeeld zo dat bepaalde jeugdigen minder kans hebben op een schorsing dan andere jeugdigen? Ook laat het onderzoek zien hoe beslissingen over de voorlopige hechtenis van jeugdige verdachten zich verhouden tot de uiteindelijke afdoening van jeugdstrafzaken en in hoeverre van de voorlopige hechtenis een ‘prejudiciërende werking’ uitgaat. De bevindingen van dit onderzoek kunnen worden gebruikt om beter invulling te geven aan de verplichtingen die voortvloeien uit het Nederlandse en internationale recht ten aanzien van jeugdigen in voorlopige hechtenis. Ook wordt een belangrijke basis gelegd voor specifieke beleidskeuzes die zijn gericht op de ontwikkeling van passende alternatieven voor de voorlopige hechtenis van jeugdige verdachten in justitiële jeugdinrichtingen.

Dit rapport heeft tot doel bijzondere aandacht te vragen van de Nederlandse regering, in het bijzonder de Minister van Buitenlandse Zaken, voor de praktijken van arrestatie, verhoor, detentie en berechting van Palestijnse kinderen door de Israëlische militaire autoriteiten op de Westelijke Jordaanoever. Hiermee beoogt het rapport de Minister ertoe aan te zetten om, in diens betrekkingen met de Israëlische and Palestijnse autoriteiten, en waar mogelijk in Europese Unie-verband, te bevorderen dat arrestatie, verhoor, detentie en ebrechting van Palestijnse kinderen door de Israëlische militaire autoriteiten uitsluitend plaats vindt in overeenstemming met de internationaal erkende rechten van het kind en de daarbij behorende standaarden.

In de december-editie van Strafblad (2013) roepen drie Rotterdamse strafrechters op tot een (interne) discussie die dient te leiden tot herijking van de voorlopige hechtenis praktijk in Nederland. De onderhavige bijdrage sluit hierbij aan door te betogen dat een dergelijke discussie ook voor wat betreft de toepassing van voorlopige hechtenis in de specifieke context van het Nederlandse jeugdstrafrecht wenselijk is. Internationale kinderrechtenstandaarden, rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en het bijzondere karakter van het jeugdstrafrecht nopen tot een ‘jeugdspecifiek’ debat over het gebruik van voorlopige hechtenis ten aanzien van jeugdige verdachten in Nederland.

In de december-editie van Strafblad (2013) roepen drie Rotterdamse strafrechters op tot een (interne) discussie die dient te leiden tot herijking van de voorlopige hechtenis praktijk in Nederland. De onderhavige bijdrage sluit hierbij aan door te betogen dat een dergelijke discussie ook voor wat betreft de toepassing van voorlopige hechtenis in de specifieke context van het Nederlandse jeugdstrafrecht wenselijk is. Internationale kinderrechtenstandaarden, rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en het bijzondere karakter van het jeugdstrafrecht nopen tot een ‘jeugdspecifiek’ debat over het gebruik van voorlopige hechtenis ten aanzien van jeugdige verdachten in Nederland.

Tijdschrift voor de Rechten van het kind, 2 pagina's (2 t/m 3)