Search

Samen spelen met je kind is leuk. Je hebt plezier, je geniet samen; er is contact. Al vanaf het eerste begin heb je contact met je kind. Door aanraken, kijken, ‘praten’ en geluiden maken, ontstaat ongemerkt een ‘vraag-en-antwoordspel’, een subtiele wisselwerking: je kind maakt een geluidje, jij reageert erop door het geluid na te doen. Je kind voelt zich daardoor bevestigd: het is leuk wat ik doe, ze zien mij, ze begrijpen mij. Je kind reageert ook op jou; het kijkt naar je, luistert, lacht, maakt bewegingen waardoor ook jij je bevestigd voelt. Zo groeit de hechting, de emotionele band tussen je kind en jou; de basis voor de verdere ontwikkeling. Als je kind een visuele beperking heeft, kan de wisselwerking tussen jou en je kind, het speelse contact, zeker in het begin wat minder vanzelfsprekend verlopen. Dit boek geeft allerlei handreikingen waarmee je kunt aansluiten bij het spel van je kind en het nog leuker kunt maken.

Het gebruik van technologie in de zorg kan bijdragen aan participatie, levensgemak, autonomie, positief zelfconcept en welzijn van mensen met een verstandelijke beperking. In dit artikel wordt vanuit verschillende wetenschappelijke studies een overzicht gegeven over de inzet van technologie in de zorg en aandachtspunten hierbij. Technologie kan worden gebruikt in het dagelijks leven voor het bevorderen van fysiek welzijn en voor het ondersteunen van adaptieve, cognitieve en sociale vaardigheden. Ook bij meer complexe orthopedagogische vraagstukken zoals interventies voor moeilijk verstaanbaar gedrag kan technologie ondersteunend zijn. Daarnaast kunnen computer-leerspellen (serious games) en apps worden ingezet voor het overdragen van kennis aan ouders en begeleiders. Uit toegepast onderzoek blijken er belangrijke aandachtspunten te zijn voor het gebruik van technologie in de zorg, zoals het omgaan met privacygevoelige data, het ontwikkelen van applicaties samen met de doelgroep en bieden van ondersteuning in het gebruik van technologie.

Inleiding: De Wet zorg en dwang geeft met ingang van 2020 zorgorganisaties voor mensen met een verstandelijke beperking een impuls om methodische innovaties te implementeren die afbouw van onvrijwillige zorg stimuleren. Het Multi-Disciplinair Expertise Team (MDET) is een methode om onvrijwillige zorg versneld af te bouwen. De vraag voor dit onderzoek was welke belemmerende en bevorderende factoren voor implementatie naar voren kwamen bij de implementatie van MDET bij ’s Heeren Loo, zodat hiervan kan worden geleerd voor op- en uitschalen van deze methode. Methode: Deductieve kwalitatieve inhoudsanalyse van geschreven materiaal van MDET consultatietrajecten bij 19 woningen aan de hand van het determinanten-overzicht voor implementatie van innovaties in de gezondheidszorg van Fleuren et al. (2004).Resultaten: Binnen de context van zorgorganisatie, zorgprofessionals, cliënten, en de methode zelf kwamen 9 bevorderende of belemmerende determinanten naar voren: verwacht (on)gemak cliënt, personeelsverloop, personeelscapaciteit, collegiale ondersteuning, verenigbaarheid doelen, duidelijke richtlijnen/procedures, relatieve voordelen, risico’s cliënt en financiële middelen. Middels inductieve analyse kwamen 5 nieuwe determinanten en randvoorwaarden naar voren ten opzichte van het overzicht van de genoemde determinanten uit Fleuren et al. (2004): organisatie nachtdienst, motivatie/weerstand, risico’s andere cliënten, gebouw, en bereidheid ouders/vertegenwoordigers. Discussie: Hoewel het overzicht van Fleuren et al. (2004) ontwikkeld is voor de reguliere gezondheidszorg bleek deze ook bruikbaar voor het identificeren van determinanten bij implementatieprocessen in de langdurige zorg. Tevens bleken nog een aantal aanvullende belemmerende en bevorderende factoren een rol te spelen. Bekendheid geven aan deze determinanten kan bijdragen aan het succes van implementatie in de langdurige zorg.

Al sinds 1926 kent de VU een hoogleraar pedagogiek & psychologie. Het vakgebied vond aanvankelijk een plek binnen de faculteit Letteren, later binnen Sociale Wetenschappen, vervolgens in een zelfstandige faculteit, en tegenwoordig als onderdeel van de faculteit Gedrag- en Bewegingswetenschappen. Het Peadologisch instituut (PI) had een belangrijke plek binnen de VU-opleiding, maar ook breder in de jeugdzorg. In de jaren zeventig speelde het een voortrekkersrol in de professionalisering van het werkveld. De foto’s van de zogenaamde speelkamer zijn hier de getuigen van.

De rol van executief functioneren.Signalen uit de praktijk wijzen erop dat kinderen met een TOS (taalontwikkelingsstoornis) regelmatig zindelijkheidsproblemen ervaren. Zowel TOS als zindelijkheidsproblemen kunnen voor kind en ouders problematisch zijn, met een lagere kwaliteit van leven en opvoedstress als gevolg. Bovendien kan zindelijkheidsproblematiek negatieve consequenties hebben voor het sociaal functioneren bij deze toch al kwetsbare groep. Er is echter weinig wetenschappelijk onderzoek naar zindelijkheidsproblematiek bij kinderen met een TOS. Uit ons onderzoek blijkt dat kinderen met een TOS inderdaad meer zindelijkheidsproblemen ervaren en pas op latere leeftijd dag- en nachtzindelijkheid bereiken. Dit verschil hangt samen met een verminderde ontwikkeling van de executieve functies van kinderen met een TOS. Met name verminderde inhibitie en werkgeheugen lijken een rol te spelen in de zindelijkheid. Een combinatie van zindelijkheidstraining in executieve functies (EF) zou passend kunnen zijn bij kinderen met een TOS.

Achtergrond: De eerste lockdown van 2020 vanwege de Covid-19 pandemie had ingrijpende gevolgen voor de reguliere zorgverlening aan mensen met verstandelijke beperkingen. Eerder onderzoek naar indirecte gevolgen via incidentmeldingen toonde een scherpe daling en vervolgens een stijging van meldingen van agressie. Meldingen van incidenten met medicatie lagen tijdens de eerste lockdown echter op een lager niveau dan voor de pandemie. Om antwoord te geven op de vraag wat de impact was van de versoepelingen na de eerste lockdown en de gedeeltelijke herinvoering van maatregelen in de vervolgfase van de pandemie zijn de incidentmeldingen gevolgd tot begin 2021. Methoden: De weektotalen van incidentmeldingen bij zorgorganisatie ‘s Heeren Loo werden aan tijdserie analyse onderworpen over de periode van medio 2016 tot februari 2021, rekening houdend met seizoensinvloeden. Resultaten: De versoepeling van de maatregelen per 1 juli 2020 markeerde een overgang van stijging in meldingen van agressie naar daling. De wekelijkse meldingen keerden terug op het niveau van voor de pandemie. Incidenten waarbij bewoners zonder verklaring afwezig waren bleven na de versoepelingen stabiel. Meldingen van incidenten met medicatie begonnen geleidelijk weer te stijgen na de versoepelingen. Conclusie: Uit de incidentmeldingen rijst het beeld van een tijdelijk schokeffect tijdens de eerste lockdown en een normalisatie qua incidenten tijdens de vervolgfase van de pandemie. Deze bevindingen sluiten aan bij ander onderzoek gebaseerd op ervaringsverhalen tijdens de pandemie. Tijdige en toegankelijke communicatie vanuit overheid en zorginstellingen naar mensen met verstandelijke beperking, naasten en professionals alsmede continuïteit van zorgteams verdienen aandacht met het oog op toekomstige crisissituaties.

Zintuiglijke en verstandelijke beperkingen kunnen het ontwikkelen van eenveilige gehechtheidsrelatie in de weg staan. Gericht samen spelen kan bijdragenaan het ontwikkelen van een veilige relatie. Een speelkleed, speciaal ontwikkeldvoor jonge kinderen met een visueelverstandelijke of verstandelijkebeperking, faciliteert verschillende spelmomenten.

Uit onderzoek bij Bartiméus blijkt dat bij 60 procent van de onderzochte adolescenten en volwassenen met een visuele-en-verstandelijke beperking met ernstige gedragsproblemen, deze problemen waarschijnlijk kunnen worden verklaard vanuit gehechtheidsproblematiek. Het goede nieuws is dat veilige vertrouwensrelaties kunnen worden opgebouwd. Dit boek heeft als doel om betrokkenen bij de opvoeding van en zorg voor kinderen en volwassenen met een visuele-en-verstandelijke of verstandelijke beperking te ondersteunen in het opbouwen van een veilige relatie. Naast een theoretisch deel, wordt op een praktische manier uitgelegd hoe je een veilige vertrouwensrelatie kunt opbouwen.

Achtergrond: We hebben onderzocht of het aantal meldingen van incidenten zoals vanwege agressie of onverklaarde afwezigheid is veranderd met het ingaan van ingrijpende maatregelen tegen verspreiding van SARS-CoV-2, zoals de “nee tenzij…”regeling voor bezoek, het stilleggen van dagactiviteiten, en de algehele “intelligente lockdown” vanaf half maart tot en met juni. Eerst keken we naar trends in het totaal aantal meldingen, vervolgens apart naar agressie en onverklaarde afwezigheid en als contrast naar fouten met medicatie. Methoden: Zorgorganisatie ‘s Heeren Loo stelde de weektotalen beschikbaar van incidentmeldingen in de afgelopen 4 jaar tot 25 juni. Tijdserie analyses hielden rekening met seizoensinvloeden en trends om na te gaan hoe de COVID-19 periode afweek. Resultaten: Per half maart bleken aantallen gemelde incidenten plots te zijn gedaald. Vervolgens namen vanaf dat verlaagde niveau de wekelijkse aantallen toe. Deze stijging was het duidelijkste bij incidenten bij agressie en minder bij onverklaarde afwezigheid. Incidenten met medicatie bleven stabiel op het relatief lage niveau ten opzichte van de pre-corona periode. Conclusie: Deze cijfers lichten een tipje van de sluier op over wat de pandemie heeft gedaan met cliënten en zorgprofessionals. De toename in incidenten en mogelijke afname van medicatiefouten kan mee worden genomen in de lessen uit de afgelopen periode en de voorbereiding op wat nog komen gaat. Het is belangrijk om ervaringsdeskundige bewoners, naasten, zorgprofessionals en bestuurders te betrekken in de duiding van deze cijfers.

Veel mensen met een visuele beperking ervaren hun werk als vermoeiend. Het doel van dit onderzoek is om de mate van vermoeidheid en daarmee samenhangende factoren te onderzoeken bij werknemers met een visuele beperking, en om de effectiviteit van een tweedaagse groepsinterventie, gericht op energiemanagement, te bepalen. Dit is gedaan middels een vergelijkende studie met een trainingsgroep (n = 31) en controlegroep (n = 36) van werknemers met een visuele beperking. Werknemers met een visuele beperking rapporteren significant hogere niveaus van vermoeidheid dan werknemers zonder visuele beperking in een normatieve populatie; vermoeidheid blijkt vooral gerelateerd aan praktische zaken zoals werkdruk, visuele inspanning en reizen en mobiliteit. Vermoeidheid is negatief gerelateerd aan een positieve houding tegenover gebruik van hulpmiddelen. Vermoeidheid blijkt tevens gerelateerd aan een specifieke vorm van prestatiemotivatie, maar niet aan persoonlijkheid. Voor zowel de interventiegroep als de controlegroep is er een afname van de vermoeidheid die verband houdt met het aantal acties of aanpassingen die werknemers initieerden en aan actie om de visuele inspanning te verminderen. Samenvattend kan geconcludeerd worden dat werkgerelateerde vermoeidheid een serieus probleem is voor werknemers met een visuele beperking, niet gerelateerd aan persoonlijkheid maar vooral aan praktische zaken. Het onderzoek geeft aanknopingspunten voor energiemanagement en duurzame inzetbaarheid van de doelgroep.