Search

De duurzame inzetbaarheid van medewerkers op de Nederlandse universiteiten staat onder druk. Voor SoFoKleS was dit aanleiding om duurzame inzetbaarheid hoog op de agenda te zetten.Uit een eerdere verkenning van SoFoKleS bleek dat er nog veel ruimte was om employability, vitaliteit en SPP te verbeteren. Wat bleek is dat universiteiten weliswaar al veel employabilitymaatregelen hebben genomen (brons), maar dat deze maatregelen vaak nog onvoldoende bekend zijn bij medewerkers (zilver) en onvoldoende worden gebruikt en geborgd binnen de instelling (goud). Aanvullend beleid is nodig om daarvoor te zorgen. Ten aanzien van SPP bleek dat slechts een beperkt aantal universiteiten destijds bezig was met de implementatie ervan. Veel universiteiten wilden er wel mee starten, maar ervoeren obstakels om tot een succesvolle implementatie over te gaan. Vitaliteitsprogramma’s bleken nog in de kinderschoenen te staan en er lagen kansen voor een verdere inbedding in het organisatiebeleid, meer oog voor de rol van de organisatie (in plaats van alleen de rol van het individu), beter maatwerk en samenwerking tussen HRM en wetenschappelijke staf, zodat de vitaliteitsprogramma’s (beter) onderbouwd en geëvalueerd worden.De leernetwerken hadden tot doel deelnemende universiteiten te ondersteunen bij de implementatie van interventies voor de verbetering van employability, SPP en vitaliteit. Per leernetwerk hebben de universiteiten interventies geïmplementeerd of geïntensiveerd. Uitgangspunt hierbij was dat universiteiten dit met een pionierende aanpak doen zonder centraal opgelegde aanpak, in een leernetwerk waarin ruimte was om met andere universiteiten ervaringen met het implementatieproces te delen en hierop te reflecteren.

In een longitudinaal onderzoek met drie jaarlijkse metingen onder 1.245 werknemers is nagegaan hoe verzuimbeleid en verzuimcultuur van invloed zijn op verzuim en arbeidstevredenheid. Ook is nagegaan of er omgekeerde effecten zijn van verzuim en arbeidstevredenheid op verzuimbeleid en verzuimcultuur. In het onderzoek kwam naar voren dat een actief verzuimbeleid leidde tot minder verzuim en tot een hogere arbeidstevredenheid in het jaar daarop. Bovendien verminderde actief verzuimbeleid een permissieve verzuimcultuur, waarin medewerkers zich gemakkelijk ziek melden. Verder bleek dat de verzuimcultuur geen invloed had op het verzuim, maar er was wel een omgekeerd effect: werknemers die verzuimden, ervoeren één jaar later een meer permissieve verzuimcultuur. Tenslotte bleek dat hoge arbeidstevredenheid leidde tot minder verzuim en tot een positiever oordeel over het verzuimbeleid. Deze bevindingen tonen aan dat een actief verzuimbeleid effectief is in het terugdringen van verzuim en het verhogen van de arbeidstevredenheid van werknemers, terwijl het een permissive verzuimcultuur tegengaat.

De Monitor Arbeidsongevallen 2006 bevat gegevens over dodelijke en ernstige arbeidsongevallen en arbeidsongevallen met letsel en verzuim in Nederland. De cijfers betreffen schattingen op basis van gegevens uit verschillende bronnen. In 2006 hebben naar schatting 213.000 arbeidsongevallen plaatsgevonden met letsel en verzuim als gevolg. Dit aantal is inclusief ongevallen met geestelijke schade en andere voorvallen die leiden tot lichamelijk of geestelijk letsel. Zo worden bijvoorbeeld ook gevallen van agressie en geweld als arbeidsongeval beschouwd. Naar schatting zijn 4.100 slachtoffers van een arbeidsongeval na behandeling op de afdeling Spoedeisende Hulp opgenomen in het ziekenhuis. Het aantal arbeidsongevallen in 2006 met dodelijke afloop bedroeg 82. In het rapport worden tevens de trends beschreven en wordt een vergelijking gemaakt met de situatie in Europa. In een apart hoofdstuk wordt inzicht gegeven in arbeidsongevallen die leiden tot een bezoek aan een Spoedeisende Hulp-afdeling van een ziekenhuis; hierbij wordt een beschrijving gegeven van een groep arbeidsongevallen die eerder niet in de Monitor Arbeidsongevallen werd beschreven, maar waar wel veel informatie over beschikbaar is, zoals de toedracht en de ernst van het ongeval (percentage ziekenhuisopnamen na SEH behandeling, kosten).

De Monitor Arbeidsongevallen 2006 bevat gegevens over dodelijke en ernstige arbeidsongevallen en arbeidsongevallen met letsel en verzuim in Nederland. De cijfers betreffen schattingen op basis van gegevens uit verschillende bronnen. In 2006 hebben naar schatting 213.000 arbeidsongevallen plaatsgevonden met letsel en verzuim als gevolg. Dit aantal is inclusief ongevallen met geestelijke schade en andere voorvallen die leiden tot lichamelijk of geestelijk letsel. Zo worden bijvoorbeeld ook gevallen van agressie en geweld als arbeidsongeval beschouwd. Naar schatting zijn 4.100 slachtoffers van een arbeidsongeval na behandeling op de afdeling Spoedeisende Hulp opgenomen in het ziekenhuis. Het aantal arbeidsongevallen in 2006 met dodelijke afloop bedroeg 82. In het rapport worden tevens de trends beschreven en wordt een vergelijking gemaakt met de situatie in Europa. In een apart hoofdstuk wordt inzicht gegeven in arbeidsongevallen die leiden tot een bezoek aan een Spoedeisende Hulp-afdeling van een ziekenhuis; hierbij wordt een beschrijving gegeven van een groep arbeidsongevallen die eerder niet in de Monitor Arbeidsongevallen werd beschreven, maar waar wel veel informatie over beschikbaar is, zoals de toedracht en de ernst van het ongeval (percentage ziekenhuisopnamen na SEH behandeling, kosten).

Het doel van dit onderzoek is het krijgen van inzicht in belemmerende en bevorderende factoren ten aanzien van gezondheidsherstel en terugkeer naar werk van werklozen. Het betreft een longitudinaal vragenlijstonderzoek van twee metingen met een jaar ertussen onder 870 werklozen uit de WW- en ZW-bestanden van oktober 2005. Uit dit onderzoek blijkt dat ziek zijn op de eerste meting de belangrijkste voorspeller vormt voor (nog steeds) ziek zijn een jaar later. Voor werkhervatting blijkt de belangrijkste belemmerende factor een hogere leeftijd te zijn. Van de werkloze 55-plussers in onze dwarsdoorsnede van de WW- en ZW-bestanden is slechts 3,6% na een jaar weer aan het werk. Herstel van zieke werklozen kan bevorderd worden door vroegtijdig contact met de zieke werkloze, meer aandacht voor de gezondheidsproblemen, stimuleren van zelfvertrouwen en een positieve mening over werk, en het leveren van meer "maatwerk" door UWV, CWI en re-integratiebedrijven. Om werkhervatting te bevorderen is het van belang ervoor te zorgen dat het aannemen van oudere werklozen wordt gestimuleerd en dat vraag en aanbod op de arbeidsmarkt goed op elkaar worden afgestemd. De lage kans op werk van ouderen staat op gespannen voet met het streven van het kabinet tot verhoging van de arbeidsparticipatie.

In een representatieve steekproef onder ruim 23.000 werknemers is nagegaan in welke mate werkkenmerken evenals kenmerken van de persoon en diens thuissituatie voorspellen of werknemers door kunnen werken in hun huidige werk tot hun 65-jarige leeftijd én door willen werken tot hun 65-jarige leeftijd. Uit de analyses die zijn uitgevoerd op de groep werknemers in de leeftijd van 20 tot en met 60 jaar, blijkt dat belangrijkste voorspellers voor door kunnen werken in het huidige werk tot 65-jarige leeftijd zijn: gunstige werkkenmerken (lage werkdruk en fysieke arbeidsbelasting, hoge mate van zelfstandigheid en ontwikkelingsmogelijkheden in het werk) en een goede gezondheid. Voorts blijkt dat vooral werknemers die door kunnen werken in het huidige werk tot de 65-jarige leeftijd alsook alleenstaande werknemers een grotere kans hebben door te willen werken tot 65-jarige leeftijd. Werkkenmerken spelen hierbij slechts een beperkte rol. Het artikel is met name gebaseerd op het rapport "De Nationale enquête arbeidsomstandigheden 2005" (Hoofddorp, 2006), zoals uitgevoerd door TNO Kwaliteit van Leven en het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Zieke werklozen, uitzendkrachten en overige flexwerkers zijn zgn. vangnetters. De rollen die de bedrijfsarts en de werkgever hebben bij de re-integratie van deze groep wordt overgenomen door UWV dat optreedt als de fictieve werkgever. Uit de sociale verzekeringen cijfers van 2004 blijkt dat van 2001 t/m/ 2003 het aantal ziekmeldingen onder de totale groep vangnetters afnam. Maar onder de werklozen binnen deze groep bleek het aantal ziekmeldingen juist toe te nemen. Dit onderzoek wil meer inzicht geven in de kenmerken (profiel) van (zieke) werklozen en de factoren die een belemmerende dan wel bevorderende rol spelen bij hun gezondheidsherstel en de terugkeer naar het werk. Omdat een aanzienlijk deel van de werklozen afkomstig is uit de uitzendbranche, wordt aan deze groep speciaal aandacht besteed. Uit het onderzoek blijkt onder meer dat er grote behoefte bestaat aan transparante communicatie van UWV richting de cliënt over rechten en plichten van alle betrokkenen. Door deze empowerment kunnen cliënten beter gebruik maken van hun inspraakmogelijkheden bij de keuze van een re-integratietraject. Verder wordt geconcludeerd dat oudere werklozen nog niet lijken te profiteren van initiatieven en wetswijzigingen om hun arbeidsparticipatie te bevorderen. Ook de beeldvorming rond het in dienst nemen van ouderen is negatief. De introductie van een probleemeigenaar die verantwoordelijk is voor matching van vraag (functie-eisen) en aanbod (competenties) zou een oplossing kunnen zijn.

In dit artikel staat centraal in hoeverre arbeidsongevallen met lichamelijk en geestelijk letsel samengaan met verzuim van werknemers. Hiervoor zijn analyses uitgevoerd op een groot databestand met gegevens van 10.075 Nederlandse werknemers. Dit bestand is representatief voor alle werknemers in Nederland wat betreft geslacht, leeftijd en bedrijfssector. Uit het onderzoek blijkt dat werknemers die in de afgelopen twaalf maanden een arbeidsongeval hebben meegemaakt dat leidde tot geestelijk letsel, in dat jaar langduriger verzuimden dan werknemers die geen arbeidsongeval hadden meegemaakt of een arbeidsongeval meemaakten dat leidde tot lichamelijk letsel. Verder lijken werknemers met geestelijk letsel door een arbeidsongeval hun verzuim als gevolg van dat ongeval lager in te schatten dan gerechtvaardigd is. Werknemers met lichamelijk letsel door een arbeidsongeval schatten hun verzuim wel goed in.

In de Monitor Arbeidsongevallen, die sinds 2002 jaarlijks wordt gepubliceerd, staan nationale kerncijfers over arbeidsongevallen, trends en een vergelijking met de Europese cijfers. De Monitor is onder meer bedoeld als informatiebron voor de overheid en het bedrijfsleven. De gegevens over arbeidsongevallen op jaarbasis bieden echter weinig mogelijkheden voor een betrouwbare nadere analyse per sector, waardoor de geboden informatie voor gebruik in sectoren te algemeen wordt gevonden. In opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid daarom de onderhavige aparte rapportage opgesteld met sectorprofielen voor arbeidsongevallen op basis van cijfers over meerdere jaren. Daarvoor is gebruik gemaakt van de Enquête Beroepsbevolking (EBB) van het CBS en het Letsel Informatie Systeem (LIS) van Consument en Veiligheid. Uit de cijfers blijkt onder meer dat de meeste ongevallen met lichamelijk letsel en verzuim plaatsvinden in de industrie en delfstofwinning (24%), de bouwnijverheid (14%) en de handel (13%). De kans op een arbeidsongeval met lichamelijk letsel en verzuim per 100.000 werkenden is significant gedaald met gemiddeld 5% per jaar. In de horeca en het onderwijs zijn niet significante stijgende trends zichtbaar. In de industrie, de handel en in de categorie ‘overige sectoren’ is een significant dalende trend te zien in de kans op een arbeidsongeval met lichamelijk letsel en verzuim. Deze rapportage is een bijlage bij de Monitor Arbeidsongevallen 2005.

In de Monitor Arbeidsongevallen, die sinds 2002 jaarlijks wordt gepubliceerd, staan nationale kerncijfers over arbeidsongevallen, trends en een vergelijking met de Europese cijfers. De Monitor is onder meer bedoeld als informatiebron voor de overheid en het bedrijfsleven. De gegevens over arbeidsongevallen op jaarbasis bieden echter weinig mogelijkheden voor een betrouwbare nadere analyse per sector, waardoor de geboden informatie voor gebruik in sectoren te algemeen wordt gevonden. In opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid daarom de onderhavige aparte rapportage opgesteld met sectorprofielen voor arbeidsongevallen op basis van cijfers over meerdere jaren. Daarvoor is gebruik gemaakt van de Enquête Beroepsbevolking (EBB) van het CBS en het Letsel Informatie Systeem (LIS) van Consument en Veiligheid. Uit de cijfers blijkt onder meer dat de meeste ongevallen met lichamelijk letsel en verzuim plaatsvinden in de industrie en delfstofwinning (24%), de bouwnijverheid (14%) en de handel (13%). De kans op een arbeidsongeval met lichamelijk letsel en verzuim per 100.000 werkenden is significant gedaald met gemiddeld 5% per jaar. In de horeca en het onderwijs zijn niet significante stijgende trends zichtbaar. In de industrie, de handel en in de categorie ‘overige sectoren’ is een significant dalende trend te zien in de kans op een arbeidsongeval met lichamelijk letsel en verzuim. Deze rapportage is een bijlage bij de Monitor Arbeidsongevallen 2005.

Dit is een cross-sectioneel onderzoek naar kenmerken van de arbeidssituatie van huisartsen in opleiding (aios) en naar de bijdrage van werk-, leer- en privéomstandigheden aan het optreden van emotionele uitputting en overwegingen om te stoppen met de opleiding. Aios in dienst van SBOH hebben een vragenlijst ontvangen waarop zij konden aangeven hoe zij de arbeidssituatie per 1 april 2004 ervoeren. Hierop is een secundaire analyse uitgevoerd. De respons bedroeg 57%. De resultaten laten zien dat aios relatief tevreden zijn over hun arbeidssituatie; Tweedejaars aios zijn echter minder positief over hun leer- en werksituatie dan eerste- en derdejaars.Gevoelens van emotionele uitputting komen in het hele opleidingstraject maar weinig voor, in tegenstelling tot de overweging om met de opleiding te stoppen. Deze zijn voor een belangrijk deel terug te voeren op een gebrek aan afstemming tussen werk en privé en aan ervaren steun van de opleider. Zware taakeisen, weinig ervaren leermogelijkheden en geringe assertiviteit zijn factoren die ook kunnen leiden tot emotionele uitputting. Een hoge mate van assertiviteit draagt bij aan de overweging om te stoppen. Er wordt geconcludeerd dat aios zouden moeten leren hoe zij werkbelasting en belasting in het privéleven op elkaar moeten afstemmen. Daarnaast is het nodig het tweede opleidingsjaar aantrekkelijker te maken.

In opdracht van de Branche BegeleidingsCommissie Provincies (BBCP) heeft TNO de eindevaluatie voor het Arboconvenant Provincies uitgevoerd. De evaluatie bestond uit een kwantitatief deel (vragenlijstonderzoek, respons 51%) en een kwantitatief deel (interviews bij de twaalf provincies). In deze rapportage staan de resultaten van het evaluatieonderzoek beschreven. Achtereenvolgens wordt aandacht besteed aan: de onderzoeksopzet van de kwantitatieve en kwalitatieve evaluatie; resultaten op het gebied van werkdruk en werkstress; resultaten op het gebied van beeldschermwerk en RSI-klachten; en resultaten op het ziekteverzuim. Vervolgens wordt de sector Provincies op de kwantitatieve eindmeting vergeleken met landelijke gegevens en gegevens van de sector Openbaar Bestuur (benchmark met de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2005). Geconcludeerd wordt dat de sector provincies veel baat heeft gehad bij het arboconvenant en de inspanningen van de afzonderlijke provincies. Sectorbreed ervaren medewerkers minder werkdruk met kans op gezondheidsschade, het verzuim is sterk gereduceerd, RSI-klachten worden adequaat opgepakt en er is jaarlijks een enorme kostenbesparing gerealiseerd. Daarnaast heeft de sector de beschikking gekregen over constructieve netwerken van interne experts en diverse producten en instrumenten.

To evaluate whether regional projects for collaboration between general practitioners (GPs) and occupational physicians (OPs) improved the quality of their social medical guidance (SMG) and the satisfaction of their patients.Evaluation study with before and after measurements with respect to the same GPs and OPs.Structured interviews were conducted with 58 GPs and 83 OPs regarding the SMG of their sick-listed patients. Before the project, the SMG of 1109 sick-listed patients was assessed and after the project, 1 or 1.5 years later, the SMG of 1121 sick-listed patients. These patients were sent a questionnaire by means of which their satisfaction could be assessed.After the projects, the quality ofthe diagnosis by the OPs was improved and they also more often adhered to the official guidelines of the KNMG (Royal Netherlands Medical Association) when contacting the GP about a patient. The GPs more often contacted the OP if they needed more information about a patient after reaching a diagnosis. Nevertheless, in half to three-quarters of the patients for whom contact between GPs and OPs was indicated, this contact did not take place. There was no significant increase in patient satisfaction. Before the projects, patients gave their GP a grade of 8.2 on a 10-point scale and after the projects this was 8.5; the OPs were given a grade of 7.5 both times. Further analysis showed that there was no significant relation between the quality ofthe SMG and the patient's satisfaction with the doctor.Although there was some improvement in the quality of the SMG, there was still insufficient cooperation between GPs and OPs compared to the guidelines. An increase in patient satisfaction was not demonstrated.

Dit artikel beschrijft resultaten van een onderzoek naar werkgebondenheid van huidaandoeningen die kunnen leiden tot arbeidsongeschiktheid. We analyseerden WAO-instroomgegevens en eindewachttijdgegevens uit 1998-2000 van het Lisv en vragenlijstgegevens van 564 werkenden die vanwege een huidaandoening in 1998-2000 een WAO/WAZ-uitkering kregen, of één jaar ziek waren (=WAO-instroom). We onderzochten WAO-instroom bij 46 bedrijfsklassen en het voorkomen van voor de huid belastende werkomstandigheden. Van de deelnemers gaf 44% aan dat het werk de huidaandoening veroorzaakte. Bij 16% was de huidaandoening niet werkgebonden, maar verergerde het werk de aandoening. Comorbiditeit was bij 48% mede reden voor arbeidsongeschiktheid.Van de deelnemers werkte 48%. De impact van de werkomstandigheden op werknemers met een werkgerelateerde huidaandoening is aanzienlijk: driekwart van de werkenden was van functie of beroep veranderd, en bij eenderde van de niet-werkenden was werkaanpassing niet mogelijk. Bij de aanpak van langdurig verzuim vanwege huidaandoeningen moet niet zelden rekening gehouden worden met comorbiditeit.

Tweedejaars haio’s hebben vaker een burn-out en verzuimen frequenter dan andere haio’s. Dat komt omdat er in dat jaar stages worden doorlopen. De mogelijkheden voor zorgverlof en deeltijdwerk vallen voor alle haio’s in de praktijk tegen. Dit blijkt uit het onderzoek ‘Werksituatie van huisartsen in opleiding’ van TNO Arbeid. De SBOH, werkgever van huisartsen in opleiding, had opdracht gegeven voor het onderzoek. Bijna alle basisartsen kiezen in de eerste plaats voor het huisartsenvak omdat zij zich aangetrokken voelen tot het beroep van huisarts. De gunstige arbeidsvoorwaarden voor huisartsen zijn voor 22 procent van de ondervraagden een belangrijke reden; 7 procent noemt de goede arbeidsvoorwaarden tijdens de opleiding. De uitvoering daarvan valt echter tegen. De opleiders en opleidingsinstituten hebben moeite met de CAO voor haio’s, vooral met de 36-urige werkweek, de compensatie van de diensten en de mogelijkheden tot parttime diensten. In de praktijk compenseert 60 procent van de haio’s dan ook niet altijd. Eenderde van de haio’s overweegt wel eens te stoppen, uit teleurstelling over de inhoud of twijfel over geschiktheid of moeizame combinatie van werk en privé.

In dit artikel wordt nagegaan of de werksituatie van vrouwen minder aantrekkelijk is dan die van mannen en of het hogere ziekteverzuim van vrouwen daaraan te wijten is. Hiervoor zijn secundaire analyses uitgevoerd op een databestand van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) met gegevens van een representatieve steekproef uit de Nederlandse beroepsbevolking met 10759 mannen en 6892 vrouwen. Uit de analyses blijkt dat mannen en vrouwen significant verschillen op een aantal werkkenmerken. Zo zijn mannen vaker werkzaam in de landbouw, industrie en bouw, verrichten ze per week meer uren betaald werk en hebben ze in hun werk vaker te maken met fysieke en houdingsbelasting. Vrouwen werken relatief vaker in de gezondheidszorg, ervaren minder autonomie in hun werk en zijn minder tevreden met hun beloning. Deze verschillen verklaren echter niet het hogere aantal verzuimdagen bij vrouwen. Bij vrouwen gaat het geheel van werkkenmerken juist samen met gemiddeld ruim één verzuimdag per jaar minder ten opzichte van mannen. De conclusie is dat het hogere aantal verzuimdagen bij vrouwen niet zozeer samenhangt met werkkenmerken, maar eerder met de gezondheid en de thuissituatie.

In dit rapport wordt verslag gedaan van het evaluatieonderzoek dat TNO Arbeid heeft uitgevoerd naar de Leidraad ‘ Aanpak verzuim om psychische redenen’. Dit onderzoek is verricht in opdracht van de subcommissie Psychische Problematiek van de Commissie Het Werkend Perspectief. De doelstelling die met het evaluatieonderzoek beoogd werd, is tweeledig: 1a. Inzicht geven in de praktische bruikbaarheid van de Leidraad en verbeterpunten aandragen voor de Leidraad; 1b. Aangeven hoe het gebruik van de Leidraad in de praktijk bevorderd kan worden door werkgevers en werknemers. Deze doelstelling is nader uitgewerkt tot de volgende onderzoeksvragen: 1. Hoe vindt implementatie van de Leidraad plaats binnen de proefprojecten en wat zijn bevorderende en belemmerende factoren daarbij?; 2. Wat is de praktische bruikbaarheid van de aanbevelingen uit de Leidraad ‘Aanpak verzuim om psychische redenen’ en hoe kan deze verder worden verbeterd?; 3. Hoe kan het gebruik van de Leidraad in de praktijk door werkgevers en werknemers worden bevorderd? Het onderzoek heeft uiteindelijk plaatsgevonden in de thuiszorg en de geestelijke gezondheidszorg.

Met WAO-instroomgegevens en einde-wachttijdgegevens uit 1998-2000 van het Lisv, en gegevens van een vragenlijstonderzoek onder 4.291 werkenden die vanwege een luchtwegaandoening in 1998-2000 een WAO/WAZ-uitkering kregen, of één jaar ziek waren (= WAO-instroom), is onderzoek gedaan naar de WAO-instroom bij 46 gedefinieerde bedrijfstakken, werkgebondenheid van de luchtwegaandoeningen en arbeidsomstandigheden. Van de 1.563 vragenlijstdeelnemers gaf 37% aan dat het werk de luchtwegaandoening veroorzaakte. Bij nog eens 21% verergerde het werk de luchtwegaandoening. Comorbiditeit was bij 51% mede reden voor het langdurig verzuim. Van de deelnemers werkte 41%. De gevolgen van een werkgerelateerde luchtwegaandoening kunnen ingrijpend zijn: ruim de helft van de werkenden werkte in een andere functie of beroep en bij een kwart van de niet-werkenden was noodzakelijke aanpassing van werk(omstandigheden) niet mogelijk. Beide aspecten kwamen minder vaak voor bij werknemers met een niet-werkgerelateerde aandoening. Een complicerende factor bij aanpak van langdurig verzuim vanwege luchtwegproblematiek is de comorbiditeit.

TNO Arbeid heeft onderzoek uitgevoerd naar vermoeidheid in het beroepsgoederenvervoer over de weg. Doel hiervan is meer inzicht te krijgen in oorzaken van vermoeidheid bij Nederlandse vrachtwagenchauffeurs. De volgende onderzoeksvragen staan centraal: 1. Door welke factoren wordt vermoeidheid bij Nederlandse chauffeurs in het beroepsgoederenvervoer veroorzaakt? Wat is met name de invloed van leefstijl en arbeids- en rusttijden? 2. In welke mate komen deze risicofactoren van vermoeidheid bij vrachtwagenchauffeurs voor? 3. Welke risicogroepen kunnen onder chauffeurs in het beroepsgoederenvervoer worden onderscheiden (gekoppeld aan deelmarkt)? Om deze vragen te kunnen beantwoorden is eerst een literatuurstudie verricht. Daarna is een vragenlijstonderzoek uitgevoerd.

Dit rapport bevat een verslag van het vervolgonderzoek rond werknemers met chronische bronchitis en emfyseem, samengevat onder de term ‘chronic obstructive pulmonary disease’ (COPD). Het doel van het vervolgonderzoek is om inzicht te krijgen in het gebruik van de mogelijkheden die de Wet Rea biedt voor mensen met COPD om aan het werk te blijven en (weer) aan het werk te komen, vanuit het perspectief van de werkgever, de bedrijfsarts en de hulpverlener. Werkgevers en bedrijfsartsen zijn benaderd met een vragenlijst, nadat de betrokken werknemer uit het eerste onderzoek daarvoor toestemming had gegeven. Inclusiecriteria voor de werkgever waren dat bij de werknemer in de voorafgaande 5 jaar vanwege de longaandoening op het werk interventies hadden plaatsgevonden, en dat de werkgever op de hoogte moest zijn van de aandoening. Het inclusiecriterium voor de bedrijfsarts was dat de betrokken werknemer in de voorafgaande 2 jaar minstens 3 maanden verzuimd had vanwege de longaandoening. De keuze is gemaakt om de onderzoeksgegevens in de vorm van een case met een wisselend perspectief weer te geven: gegevens van werknemers worden aangevuld door die van de werkgever en/of bedrijfsarts.

In het kader van de CAO-afspraken 2001-2003 voor de sector politie is overeengekomen dat er een literatuuronderzoek moet worden uitgevoerd naar stress bij administratief, technisch en huishoudelijk (ATH-)personeel bij de politie. Doel van deze studie is om inzicht te krijgen over de mate van stress van ATH-personeel en de wijze waarop dit een oorzaak is van ziekteverzuim. ATH-personeel is geen opvallende risicogroep binnen de politie ten aanzien van werkdruk en werkstress. Wel karakteriseert deze groep zich door gebrekkige leermogelijkheden, gebrekkige regelmogelijkheden over het werk en houdingsproblematiek ten gevolg van zittend werk. De subgroepen met onregelmatige diensten hebben het meest ongunstige risicoprofiel. Om het ziekteverzuim te verminderen, moeten er maatregelen genomen worden om deze knelpunten op te heffen.

In dit onderzoek is getracht te achterhalen wat de omvang is van de problematiek van beroepsgebonden huid- en luchtwegaandoeningen die leidt tot arbeidsongeschiktheid. Analyse van de WAO-cijfers van het Lisv wijzen uit dat gemiddeld 0,09 werknemers per jaar per 1000 verzekerden de WAO instromen vanwege een huidaandoening (0,6% van de totale WAO-instroom). Voor luchtwegaandoeningen geldt dat gemiddeld 0,29 werknemers per jaar per 1000 verzekerden de WAO instromen (1,9% van de totale WAO-instroom). Uit een vragenlijstonderzoek onder werknemers blijkt dat 44% van de huidaandoeningen en 37,1% van de luchtwegaandoeningen beroepsgebonden is. Beroepen met een verhoogd beroepsrisico voor huidaandoeningen zijn bijv.: verpleegkundigen, kappers / schoonheidsspecialisten, en agrarische arbeiders. Beroepen met een verhoogd aantal beroepsgebonden luchtwegaandoeningen zijn: wassers / persers, walsers / gieters, spinners en wevers, schilders, en de groep timmerlieden / metselaars / bouwvakkers. De resultaten van dit onderzoek kunnen van belang zijn bij de opzet en uitvoering van arboconvenanten.

In het kader van CAO-afspraken 2001-2003 voor de sector politie is overeengekomen dat er een literatuuronderzoek moet worden uitgevoerd naar de werkbelasting van oudere en jongere werknemers. Het doel van deze studie is tot een inventarisatie te komen over de knelpunten in de huidige belasting (door o.a. overwerk, onregelmatigheid en emotionele belasting) , en de wijze waarop deze kunnen worden verminderd (bijvoorbeeld door gerichte inzet van ouderen of juist jongeren). Er blijkt een omgekeerd U-vormig verband tussen de carrière stadia of leeftijd en gezondheidsproblemen. Vooral de leeftijdsgroep 40-50 jaar heeft een relatief ongunstig risicoprofiel met relatief veel problemen op het gebied van gezondheid en welbevinden. Dit vraagt om een vroegtijdige implementatie van functiespecifieke preventieve maatregelen.