Search

Op grond van aanwijzingen dat zorginterventies in de natuur positieve effecten kunnen hebben op het herstel na burn-outklachten, gaan steeds meer GZ-psychologen in de behandeling daarvan de natuur inzetten. Door gebrek aan onderzoek weten we nog maar weinig over hoe dit werkt. Deze bijdrage reflecteert op de werking aan de hand van een eerste evaluatiemodel van mogelijke werkzame elementen, gebaseerd op de casus De Buitenpsychologen.

Group A streptococcal (GAS) infections are caused by the Gram-positive bacterium Streptococcus pyogenes. Infection can occur via droplet infection from the throat and via (in)direct contact with infected people. GAS can cause a wide variety of diseases, ranging from superficial skin infections, pharyngitis and scarlet fever, to serious invasive diseases such as puerperal sepsis, pneumonia, necrotising soft tissue infections (NSTI) (also known as necrotising fasciitis/myositis), meningitis and streptococcal toxic shock syndrome (STSS). In invasive GAS infections, the bacteria has penetrated into a sterile body compartment (such as the bloodstream, deep tissues, or the central nervous system). Invasive GAS infections are rare but serious, with high morbidity and mortality. Since March 2022, the National Institute for Public Health and the Environment (RIVM) reported a national increase in notifiable invasive GAS infections (NSTI, STSS and puerperal fever). Particularly NSTI has increased compared to the years before the SARS-CoV-2 pandemic. Remarkably, the proportion of children aged 0 to 5 years with invasive GAS-infections is higher in 2022 than in the previous years (12% compared to 4%). While seasonal peaks occur, the current elevation exceeds this variation. To promote early recognition and diagnosis of invasive GAS infections different clinical cases are presented.

Group A streptococcal (GAS) infections are caused by the Gram-positive bacterium Streptococcus pyogenes. Infection can occur via droplet infection from the throat and via (in)direct contact with infected people. GAS can cause a wide variety of diseases, ranging from superficial skin infections, pharyngitis and scarlet fever, to serious invasive diseases such as puerperal sepsis, pneumonia, necrotising soft tissue infections (NSTI) (also known as necrotising fasciitis/myositis), meningitis and streptococcal toxic shock syndrome (STSS). In invasive GAS infections, the bacteria has penetrated into a sterile body compartment (such as the bloodstream, deep tissues, or the central nervous system). Invasive GAS infections are rare but serious, with high morbidity and mortality. Since March 2022, the National Institute for Public Health and the Environment (RIVM) reported a national increase in notifiable invasive GAS infections (NSTI, STSS and puerperal fever). Particularly NSTI has increased compared to the years before the SARS-CoV-2 pandemic. Remarkably, the proportion of children aged 0 to 5 years with invasive GAS-infections is higher in 2022 than in the previous years (12% compared to 4%). While seasonal peaks occur, the current elevation exceeds this variation. To promote early recognition and diagnosis of invasive GAS infections different clinical cases are presented.

At the end of the research project the researchers presented their most important conclusions and recommendations in a popular research report with suggestions for municipalities and social community enterprises.

Op grond van aanwijzingen dat zorginterventies in de natuur positieve effecten kunnen hebben op het herstel na burn-outklachten, gaan steeds meer GZ-psychologen in de behandeling daarvan de natuur inzetten. Door gebrek aan onderzoek weten we nog maar weinig over hoe dit werkt. Deze bijdrage reflecteert op de werking aan de hand van een eerste evaluatiemodel van mogelijke werkzame elementen, gebaseerd op de casus De Buitenpsychologen.

At the end of the research project the researchers presented their most important conclusions and recommendations in a popular research report with suggestions for municipalities and social community enterprises.

In opdracht van het Ministerie van VWS heeft Wageningen Universiteit, leerstoelgroep Gezondheid en Maatschappij, een bestuurskundig onderzoek uitgevoerd naar het 12-jarige beleidsproces waarin de betaaltitel GLI tot stand is gekomen, en die in werking trad op 1 januari 2019. Het onderzoek werd uitgevoerd van augustus tot en met december 2020. Op verzoek van het ministerie hebben we behalve een managementsamenvatting ook een uitgebreide samenvatting toegevoegd.In het rapport geven we een gedetailleerde procesreconstructie en analyse van de totstandkoming van het landelijke beleidskader voor de GLI als coördinatie instrument. Om te kunnen duiden wat de betekenis is van de GLI ten opzichte van het staande preventie en zorgbeleid hebben de GLI geanalyseerd in relatie tot het institutionele kader van de Zvw. De lessen uit deze analyse reiken veel verder dan een aanpassing van het GLI-beleid. Een effectieve en passende leefstijlbegeleiding met de zorg hangt mede samen met institutionele ingrepen om beleidsstelsels niet vrijblijvend met elkaar te verbinden. Voorstellen van het ministerie van VWS daartoe maken ook deel uit van de consultatie over het Discussiestuk ‘Zorg voor de Toekomst’, die 31 januari j.l. afliep. Wij hebben dit stuk niet expliciet meegenomen in dit rapport, maar een aantal van de genoemde opties in het Discussiestuk wordt echter met de analyse in dit rapport verder onderbouwd. In dit rapport komen we uit op een gezaghebbende verbinding in plaats van het verschuiven van onderdelen tussen stelsels. Een tweede bijdrage is een explicietere focus op het belang van het includeren van actieve burgers en ondernemende innovatoren in aanvulling op de geïnstitutionaliseerde belangen in de beleidsvormingen -bijstelling in alle fasen en op alle niveaus. In de huidige context bieden de eerste lessen uit de Coronamaatregelen, de staat van de preventie infrastructuur, de bewezen samenhang met leefstijlrisico’s, en de feedback vanuit de samenleving eenimpuls om het preventiebeleid middels een beleidscoördinatie door ‘New public health governance’ grondig te herzien.Wij bedanken de 22 sleutelpersonen die wij geïnterviewd hebben over het beleidsproces GLI. Het waren inspirerende leuke gesprekken, die belangrijke inzichten hebben opgeleverd die niet in (de vele) documenten te vinden zijn. Ook danken we Auke Rothoff en Anne Kooijman die uitstekende assistentie hebben verleend bij de documentenstudie en hand- en spandiensten. Tot slot bedanken wij onze opdrachtgevers voor het meedenken in mogelijkheden, de accurate feedback en de prettige digitale gesprekken.

In opdracht van het Ministerie van VWS heeft Wageningen Universiteit, leerstoelgroep Gezondheid en Maatschappij, een bestuurskundig onderzoek uitgevoerd naar het 12-jarige beleidsproces waarin de betaaltitel GLI tot stand is gekomen, en die in werking trad op 1 januari 2019. Het onderzoek werd uitgevoerd van augustus tot en met december 2020. Op verzoek van het ministerie hebben we behalve een managementsamenvatting ook een uitgebreide samenvatting toegevoegd.In het rapport geven we een gedetailleerde procesreconstructie en analyse van de totstandkoming van het landelijke beleidskader voor de GLI als coördinatie instrument. Om te kunnen duiden wat de betekenis is van de GLI ten opzichte van het staande preventie en zorgbeleid hebben de GLI geanalyseerd in relatie tot het institutionele kader van de Zvw. De lessen uit deze analyse reiken veel verder dan een aanpassing van het GLI-beleid. Een effectieve en passende leefstijlbegeleiding met de zorg hangt mede samen met institutionele ingrepen om beleidsstelsels niet vrijblijvend met elkaar te verbinden. Voorstellen van het ministerie van VWS daartoe maken ook deel uit van de consultatie over het Discussiestuk ‘Zorg voor de Toekomst’, die 31 januari j.l. afliep. Wij hebben dit stuk niet expliciet meegenomen in dit rapport, maar een aantal van de genoemde opties in het Discussiestuk wordt echter met de analyse in dit rapport verder onderbouwd. In dit rapport komen we uit op een gezaghebbende verbinding in plaats van het verschuiven van onderdelen tussen stelsels. Een tweede bijdrage is een explicietere focus op het belang van het includeren van actieve burgers en ondernemende innovatoren in aanvulling op de geïnstitutionaliseerde belangen in de beleidsvormingen -bijstelling in alle fasen en op alle niveaus. In de huidige context bieden de eerste lessen uit de Coronamaatregelen, de staat van de preventie infrastructuur, de bewezen samenhang met leefstijlrisico’s, en de feedback vanuit de samenleving eenimpuls om het preventiebeleid middels een beleidscoördinatie door ‘New public health governance’ grondig te herzien.Wij bedanken de 22 sleutelpersonen die wij geïnterviewd hebben over het beleidsproces GLI. Het waren inspirerende leuke gesprekken, die belangrijke inzichten hebben opgeleverd die niet in (de vele) documenten te vinden zijn. Ook danken we Auke Rothoff en Anne Kooijman die uitstekende assistentie hebben verleend bij de documentenstudie en hand- en spandiensten. Tot slot bedanken wij onze opdrachtgevers voor het meedenken in mogelijkheden, de accurate feedback en de prettige digitale gesprekken.

Samenvatting Inleiding Buurtsportcoaches zijn aangesteld om een verbinding te creëren tussen de eerstelijnszorg en de bewegingssector om inactieve bewoners te stimuleren lichamelijk actief te worden. Buurtsportcoaches gebruiken drie wervingsstrategieën om deze doelgroep te bereiken. Het doel van dit onderzoek was om te achterhalen of buurtsportcoaches met de verschillende wervingsstrategieën andere deelnemers qua beweeggedrag en gezondheidskenmerken bereiken. Methode De buurtsportcoaches hebben deelnemers voor de activiteiten en het onderzoek geworven via public relations (n = 135), een persoonlijke brief (n = 136) of een verwijzing (n = 98). De deelnemers hebben voor aanvang van de activiteit een fysieke test gedaan en een vragenlijst ingevuld. Met behulp van multilevel-analyses zijn de deelnemers per wervingsstrategie vergeleken op beweegnorm, kwaliteit van leven, motivatie, self-efficacy, morbiditeit en fitheid. Resultaten De drie groepen verschilden op de beweegnorm (p = 0,002). Er waren ook statistisch significante verschillen tussen de drie groepen met betrekking tot acht van de negen dimensies van kwaliteit van leven, motivatie (p = 0,027) en het aantal somatische aandoeningen (p = 0,007). Voor geestelijke gezondheid en self-efficacy waren er geen significante verschillen. Op alle dimensies scoort de verwijzingsgroep het minst gunstig. Conclusie Het werven van deelnemers via een actieve wervingsstrategie, zoals verwijzingen, leverde vooral deelnemers op die vaker inactief zijn en/of risico lopen op chronische ziekten. Zij hebben het meeste baat bij de activiteiten van de buurtsportcoach. De investering in tijd en geld voor een actieve wervingsstrategie is daarom zeer de moeite waard.

Vanaf januari 2015 tot heden heeft de Universiteit Maastricht, in samenwerking met Wageningen University and Research, Radboud Universiteit en RIVM, in opdracht van ZonMw een analyse gemaakt van de processen en opbrengsten van ‘Alles is Gezondheid’ (AiG ). De 2e fase van de studie loopt van 2018 tot en met 2022, waarna een definitieve rapportage volgt. In de voorliggende notitie zijn op verzoek van het Ministerie van VWS enkele voorlopige hoofdpunten gepresenteerd. In bijlage 1 is de onderzoeksopzet toegelicht, waarop dit verslag is gebaseerd.In deze notitie zoomen we, na een korte terugblik, eerst in op de interne werkzaamheid van AiG met betrekking tot de ontwikkeling in ambities en doelen, en in werkwijzen en instrumenten. Daarna gaan we in op de verandering in programmacoördinatie na de eerste fase, gevolgd door observaties over de rol van het Ministerie van VWS. Vervolgens staan we stil bij de overstijgende betekenis van AiG voor het maatschappelijke verandervermogen om nieuwe of hardnekkige gezondheidsvraagstukken flexibel en responsief aan te pakken. De notitie sluit af met enkele voorlopige conclusies.

Vanaf januari 2015 tot heden heeft de Universiteit Maastricht, in samenwerking met Wageningen University and Research, Radboud Universiteit en RIVM, in opdracht van ZonMw een analyse gemaakt van de processen en opbrengsten van ‘Alles is Gezondheid’ (AiG ). De 2e fase van de studie loopt van 2018 tot en met 2022, waarna een definitieve rapportage volgt. In de voorliggende notitie zijn op verzoek van het Ministerie van VWS enkele voorlopige hoofdpunten gepresenteerd. In bijlage 1 is de onderzoeksopzet toegelicht, waarop dit verslag is gebaseerd.In deze notitie zoomen we, na een korte terugblik, eerst in op de interne werkzaamheid van AiG met betrekking tot de ontwikkeling in ambities en doelen, en in werkwijzen en instrumenten. Daarna gaan we in op de verandering in programmacoördinatie na de eerste fase, gevolgd door observaties over de rol van het Ministerie van VWS. Vervolgens staan we stil bij de overstijgende betekenis van AiG voor het maatschappelijke verandervermogen om nieuwe of hardnekkige gezondheidsvraagstukken flexibel en responsief aan te pakken. De notitie sluit af met enkele voorlopige conclusies.

Dit onderzoeksproject bestaat uit twaalf deelonderzoeken, uitgevoerd door medewerkers en studenten van binnen en buiten Wageningen UR. De deelonderzoeken droegen elk op hun eigen manier bij aan de volgende drie hoofddoelen: 1. Het in kaart brengen van de huidige situatie van de onderwijs-zorgboerderij sector (omvang en inhoud van onderwijs, type leerlingen, onderwijsbehoeften, samenwerkingsvormen, ervaringen, succesfactoren/knelpunten); 2. Het ontwikkelen van een conceptueel raamwerk dat duidelijk maakt of, waarom en hoe de onderwijs-zorgboerderij de re-integratie van leerlingen die tijdelijk uitgevallen zijn uit het reguliere onderwijs kan faciliteren; en 3. Het identificeren van mogelijke strategieën om de sector te versterken.

Deze brochure is ontstaan op initiatief van een groep onderwijs-zorgboeren: zorgboeren die onderwijs bieden aan leerlingen die (tijdelijk) zijn uitgevallen uit het regulier en/of speciaal onderwijs. Er worden resultaten gepresenteerd uit verschillende deelonderzoeken, allen uitgevoerd door medewerkers en studenten van binnen en buiten Wageningen University & Research.

In de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw zijn de fysieke en sociale determinanten van gezondheid door de Canadese Minister Marc Lalonde en de WHO op de kaart gezet [1, 2]. Sindsdien is de aandacht voor de fysieke en sociale omgeving als belangrijke determinant van gezondheid sterk toegenomen door het groeiende inzicht dat alleen aandacht voor individuele leefstijl en gedrag niet tot de gewenste verandering in gezondheid leidt. Een omgeving die de keuze voor gezond gedrag makkelijker maakt – making the healthy choice, the easy choice – is een belangrijke voorwaarde voor gezond gedrag. Andere voordelen die samengaan met het veranderen van de omgeving zijn onder meer dat het een positief effect kan hebben op gedragsverandering zonder dat er sprake is van blaming the victim, dat er mogelijk groepen bereikt worden die anders niet of moeilijk te bereiken zijn en dat de veranderingen in de omgeving van lange duur zijn, en daardoor mogelijk (kosten)effectiever [3].

Burgerparticipatie is een actiepunt op veel gemeentelijke beleidsagenda’s. In het kader van integraal gezondheidsbeleid en de nieuwe Omgevingswet wordt burgerparticipatie steeds belangrijker. Om deze reden is de perceptie van professionals met betrekking tot burgerparticipatie binnen Health Impact Assessment [HIA] onderzocht. Hiertoe zijn individuele interviews met zeven professionals en drie focusgroepgesprekken met twintig professionals gehouden die actief zijn op het gebied van HIA en geworven zijn via het netwerk van het RIVM. De professionals vinden het huidige niveau van burgerparticipatie te laag en willen burgers meer, en in een vroeg stadium, betrekken bij HIA in Nederland. Burgerparticipatie in HIA zorgt voor een groter draagvlak voor (toekomstig) beleid en draagt bij aan kennis ten behoeve van integraal gezondheidsbeleid. De vraag hoe burgerparticipatie in HIA praktisch moet worden uitgevoerd blijft deels onbeantwoord. Twijfels over de kennis en de capaciteiten van burgers spelen hierbij een grote rol.

SamenvattingMensen met een lage sociaaleconomische status (SES) zijn minder gezond en hebben vaker overgewicht en obesitas dan mensen met een hoge SES. Gecombineerde leefstijlinterventies (GLI’s) kunnen worden ingezet voor de aanpak van overgewicht en obesitas. Het is echter niet duidelijk welke elementen van de GLI effectief zijn voor mensen met een lage SES. Het doel van dit onderzoek was daarom om de werkzame elementen van X‑Fittt 2.0, een GLI voor mensen met een lage SES, te bepalen. Negen professionals en één deelnemer van X‑Fittt 2.0 namen deel aan een concept mapping (CM)-proces om de werkzame elementen van X‑Fittt 2.0 in kaart te brengen. CM bestaat uit zes stappen: voorbereiden, brainstormen, clusteren, scoren, analyseren en discussiëren en interpreteren. Dit proces resulteerde in 72 werkzame elementen, ingedeeld in negen clusters, gericht op monitoring (12), interne (7) en externe (4) samenwerking, structuur en begeleiding (10), afspraken met deelnemers (5), beweegaanbod in de eerste twaalf weken (10), de beweegomgeving (10), wervingsstrategieën (5) en randvoorwaarden voor X‑Fittt 2.0 (9). Deze resultaten bieden een waardevolle eerste verkenning van de werkzame elementen van GLI’s voor mensen met een lage SES.

Sinds januari 2019 worden de zorggerelateerde onderdelen van een Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI), zoals de leefstijlcoach of de diëtist, vergoed vanuit de basisverzekering. Voorwaarde is dat mensen een gewichtsgerelateerd gezondheidsrisico hebben, dat ze zijn doorverwezen door een huisarts, dat het om een door het RIVM erkende GLI gaat en dat de zorggroep een contract heeft met de zorgverzekeraar (zie het Spectrum-artikel van Aldien Poll, verderop in dit nummer). De huidige erkende GLI’s (CooL, Slimmer en BeweegKuur) zijn echter niet specifiek ontwikkeld voor mensen met een lage sociaaleconomische status (SES). Doordat zorg- en beweegaanbieders vanwege de vergoeding alleen erkende GLI’s aanbieden, krijgen andere GLI’s weinig of geen kans zich (verder) te ontwikkelen. De vraag is hoe we tot een systeem komen waarin dit wel mogelijk blijft.

De Bakermat, verloskundige praktijk in Wageningen, wil haar taken op het gebied van gezondheidsbevordering uitbreiden. Om jongeren te bereiken en omdat het aantal tienerzwangerschappen onder laagopgeleide jongeren in Wageningen is toegenomen, hebben verloskundigen op een vmbo-school lessen over de gezonde zwangerschap verzorgd. De Bakermat vroeg de Wetenschapswinkel van de Wageningen University om een proces- en effectevaluatie van de lessen uit te voeren. In dit artikel beschrijven wij de opzet van de lessen en de resultaten van de evaluatie. De lessen resulteren in kennistoename van leerlingen over de ontwikkeling van de foetus, het risico van medicijngebruik en rauw vlees, het belang van het slikken van foliumzuur en de diensten van de verloskundige. Leerlingen hebben behoefte aan informatie over voor hen nieuwe onderwerpen, zoals gezond zwanger worden, de bevalling en het werk van de verloskundige.

In het project Gezond Ouder Worden in Apeldoorn hebben twee werkgroepen gewerkt met de ActiviteitenDialoog. Dit is een instrument om met elkaar in gesprek te gaan over activiteiten die lokaal kunnen worden uitgevoerd. De inzet van de ActiviteitenDialoog draagt niet alleen bij aan het ontwikkelen en uitvoeren van plannen en activiteiten maar ook aan het verduidelijken van taken en rollen in de samenwerking en daarmee aan de betrokkenheid van organisaties. In dit artikel worden de verschillende stappen van de ActiviteitenDialoog besproken en wordt een beschrijving gegeven van de resultaten en ervaringen van het werken met de ActiviteitenDialoog.

Lezingenreeks 2017: Kracht van Sport in de WijkBiedt sport kwetsbare jongeren meer structuur in hun dagelijkse leven? Voelt een vluchteling zich eerder welkom door sportdeelname? Leert sport mensen met psychiatrische problemen beter om te gaan met tegenslag? In de vijfdelige lezingreeks ‘Kracht van Sport’ stond in 2017 de problematiek en inzet van sport bij diverse doelgroepen in de wijk centraal.In de lezingenreeks Kracht van Sport in de Wijk gingen experts op zoek naar manieren waarop welzijnswerkers, zorgverleners en professionals sport gezamenlijk als middel kunnen inzetten om de leefkwaliteit van wijkbewoners te verhogen.

Gemeenten zijn per 1 januari 2015 verantwoordelijk voor uitvoering van de Jeugdwet, Wmo en de Participatiewet. De invoering van de Participatiewet leidt tot de toestroom van een nieuwe doelgroep waaronder veel mensen met psychische problemen die behoefte hebben aan langdurige ondersteuning.De decentralisaties vormen een grote uitdaging voor gemeenten. Niet alleen komen er nieuwe taken op gemeenten af, maar er wordt ook flink bezuinigd. Gemeenten moeten dus meer doen met minder geld. Maar er zijn ook kansen.Voor het eerst krijgt één partij, de gemeente, zeggenschap over praktisch het hele sociale domein. De decentralisaties maken dwarsverbanden tussen de Wmo/Awbz, de jeugdzorg en het domein van werk en inkomen mogelijk. Werkplekken waar mensen vanuit de participatiewet, WMO en jeugdzorg terecht kunnen hebben daarom de aandacht van gemeenten.Deze factsheet gaat over de mogelijkheden die het groen biedt voor re-integratie van mensen met psychische problemen. Interessante voorbeelden van re-integratie initiatieven zijn stadslandbouwbedrijven, landschapsonderhoud,zorgboerderijen, groenonderhoud en groene wijkinitiatieven.De factsheet is gebaseerd op literatuuronderzoek, interviews en groepsgesprekken met initiatiefnemers, mensen met psychische problemen die werken in het groen (deelnemers) en betrokken beleidsmedewerkers van verschillende groene re-integratie initiatieven. In deze factsheet komen de volgende thema’s aan bod:• Welke vormen van groene re-integratie bestaan er in Nederland?• Wat is de mogelijke theoretische onderbouwing en wat zijn de werkzame elementen van groene re-integratie?• Wat zijn de randvoorwaarden van groene re-integratie? En wat is er nodig om deze vorm van re-integratie verder inte bedden en op te schalen?

Ongeveer een op de tien mensen krijgt tijdens hun jeugd een vorm van jeugdhulp. Deze jongeren hebben te maken met een of meerdere uitdagingen die een gezonde toekomst in de weg staan. Denk bijvoorbeeld aan leer- of gedragsproblemen, een instabiele gezinssituatie of sociale druk van vrienden om het verkeerde pad op te gaan. Beleidsmakers en jeugdhulporganisaties proberen op verschillende manieren de ongelijkheid in toekomstperspectieven tussen jongeren te verkleinen. Steeds vaker denken zij daarbij aan de sportvereniging als een plek waar de genoemde sociaal kwetsbare jongeren zich positief kunnen ontwikkelen. Hoewel bekend is dat voor jeugd sportdeelname samenhangt met verschillende positieve uitkomsten (zie kader 1), is het onduidelijk of dit ook geldt voor kwetsbare jongeren. Wat betekent sportdeelname voor het toekomstperspectief van kwetsbare jongeren? Hoe geef je vorm aan een sportomgeving die kan bijdragen aan positieve sportervaringen? En wat is nodig voor een succesvolle samenwerking tussen jeugdhulporganisaties en sportverenigingen? Die vragen beantwoorden we in deze samenvatting van de bevindingen van vier jaar onderzoek naar jeugdhulp en sport.

De duurzame inzetbaarheid van medewerkers op de Nederlandse universiteiten staat onder druk. Voor SoFoKleS was dit aanleiding om duurzame inzetbaarheid hoog op de agenda te zetten.Uit een eerdere verkenning van SoFoKleS bleek dat er nog veel ruimte was om employability, vitaliteit en SPP te verbeteren. Wat bleek is dat universiteiten weliswaar al veel employabilitymaatregelen hebben genomen (brons), maar dat deze maatregelen vaak nog onvoldoende bekend zijn bij medewerkers (zilver) en onvoldoende worden gebruikt en geborgd binnen de instelling (goud). Aanvullend beleid is nodig om daarvoor te zorgen. Ten aanzien van SPP bleek dat slechts een beperkt aantal universiteiten destijds bezig was met de implementatie ervan. Veel universiteiten wilden er wel mee starten, maar ervoeren obstakels om tot een succesvolle implementatie over te gaan. Vitaliteitsprogramma’s bleken nog in de kinderschoenen te staan en er lagen kansen voor een verdere inbedding in het organisatiebeleid, meer oog voor de rol van de organisatie (in plaats van alleen de rol van het individu), beter maatwerk en samenwerking tussen HRM en wetenschappelijke staf, zodat de vitaliteitsprogramma’s (beter) onderbouwd en geëvalueerd worden.De leernetwerken hadden tot doel deelnemende universiteiten te ondersteunen bij de implementatie van interventies voor de verbetering van employability, SPP en vitaliteit. Per leernetwerk hebben de universiteiten interventies geïmplementeerd of geïntensiveerd. Uitgangspunt hierbij was dat universiteiten dit met een pionierende aanpak doen zonder centraal opgelegde aanpak, in een leernetwerk waarin ruimte was om met andere universiteiten ervaringen met het implementatieproces te delen en hierop te reflecteren.

Gemeenten zijn per 1 januari 2015 verantwoordelijk voor uitvoering van de Jeugdwet, Wmo en de Participatiewet. De invoering van de Participatiewet leidt tot de toestroom van een nieuwe doelgroep waaronder veel mensen met psychische problemen die behoefte hebben aan langdurige ondersteuning.De decentralisaties vormen een grote uitdaging voor gemeenten. Niet alleen komen er nieuwe taken op gemeenten af, maar er wordt ook flink bezuinigd. Gemeenten moeten dus meer doen met minder geld. Maar er zijn ook kansen.Voor het eerst krijgt één partij, de gemeente, zeggenschap over praktisch het hele sociale domein. De decentralisaties maken dwarsverbanden tussen de Wmo/Awbz, de jeugdzorg en het domein van werk en inkomen mogelijk. Werkplekken waar mensen vanuit de participatiewet, WMO en jeugdzorg terecht kunnen hebben daarom de aandacht van gemeenten.Deze factsheet gaat over de mogelijkheden die het groen biedt voor re-integratie van mensen met psychische problemen. Interessante voorbeelden van re-integratie initiatieven zijn stadslandbouwbedrijven, landschapsonderhoud,zorgboerderijen, groenonderhoud en groene wijkinitiatieven.De factsheet is gebaseerd op literatuuronderzoek, interviews en groepsgesprekken met initiatiefnemers, mensen met psychische problemen die werken in het groen (deelnemers) en betrokken beleidsmedewerkers van verschillende groene re-integratie initiatieven. In deze factsheet komen de volgende thema’s aan bod:• Welke vormen van groene re-integratie bestaan er in Nederland?• Wat is de mogelijke theoretische onderbouwing en wat zijn de werkzame elementen van groene re-integratie?• Wat zijn de randvoorwaarden van groene re-integratie? En wat is er nodig om deze vorm van re-integratie verder inte bedden en op te schalen?

Lezingenreeks 2017: Kracht van Sport in de WijkBiedt sport kwetsbare jongeren meer structuur in hun dagelijkse leven? Voelt een vluchteling zich eerder welkom door sportdeelname? Leert sport mensen met psychiatrische problemen beter om te gaan met tegenslag? In de vijfdelige lezingreeks ‘Kracht van Sport’ stond in 2017 de problematiek en inzet van sport bij diverse doelgroepen in de wijk centraal.In de lezingenreeks Kracht van Sport in de Wijk gingen experts op zoek naar manieren waarop welzijnswerkers, zorgverleners en professionals sport gezamenlijk als middel kunnen inzetten om de leefkwaliteit van wijkbewoners te verhogen.

De duurzame inzetbaarheid van medewerkers op de Nederlandse universiteiten staat onder druk. Voor SoFoKleS was dit aanleiding om duurzame inzetbaarheid hoog op de agenda te zetten.Uit een eerdere verkenning van SoFoKleS bleek dat er nog veel ruimte was om employability, vitaliteit en SPP te verbeteren. Wat bleek is dat universiteiten weliswaar al veel employabilitymaatregelen hebben genomen (brons), maar dat deze maatregelen vaak nog onvoldoende bekend zijn bij medewerkers (zilver) en onvoldoende worden gebruikt en geborgd binnen de instelling (goud). Aanvullend beleid is nodig om daarvoor te zorgen. Ten aanzien van SPP bleek dat slechts een beperkt aantal universiteiten destijds bezig was met de implementatie ervan. Veel universiteiten wilden er wel mee starten, maar ervoeren obstakels om tot een succesvolle implementatie over te gaan. Vitaliteitsprogramma’s bleken nog in de kinderschoenen te staan en er lagen kansen voor een verdere inbedding in het organisatiebeleid, meer oog voor de rol van de organisatie (in plaats van alleen de rol van het individu), beter maatwerk en samenwerking tussen HRM en wetenschappelijke staf, zodat de vitaliteitsprogramma’s (beter) onderbouwd en geëvalueerd worden.De leernetwerken hadden tot doel deelnemende universiteiten te ondersteunen bij de implementatie van interventies voor de verbetering van employability, SPP en vitaliteit. Per leernetwerk hebben de universiteiten interventies geïmplementeerd of geïntensiveerd. Uitgangspunt hierbij was dat universiteiten dit met een pionierende aanpak doen zonder centraal opgelegde aanpak, in een leernetwerk waarin ruimte was om met andere universiteiten ervaringen met het implementatieproces te delen en hierop te reflecteren.

Lezingenreeks 2017: Kracht van Sport in de WijkBiedt sport kwetsbare jongeren meer structuur in hun dagelijkse leven? Voelt een vluchteling zich eerder welkom door sportdeelname? Leert sport mensen met psychiatrische problemen beter om te gaan met tegenslag? In de vijfdelige lezingreeks ‘Kracht van Sport’ stond in 2017 de problematiek en inzet van sport bij diverse doelgroepen in de wijk centraal.In de lezingenreeks Kracht van Sport in de Wijk gingen experts op zoek naar manieren waarop welzijnswerkers, zorgverleners en professionals sport gezamenlijk als middel kunnen inzetten om de leefkwaliteit van wijkbewoners te verhogen.

Ongeveer een op de tien mensen krijgt tijdens hun jeugd een vorm van jeugdhulp. Deze jongeren hebben te maken met een of meerdere uitdagingen die een gezonde toekomst in de weg staan. Denk bijvoorbeeld aan leer- of gedragsproblemen, een instabiele gezinssituatie of sociale druk van vrienden om het verkeerde pad op te gaan. Beleidsmakers en jeugdhulporganisaties proberen op verschillende manieren de ongelijkheid in toekomstperspectieven tussen jongeren te verkleinen. Steeds vaker denken zij daarbij aan de sportvereniging als een plek waar de genoemde sociaal kwetsbare jongeren zich positief kunnen ontwikkelen. Hoewel bekend is dat voor jeugd sportdeelname samenhangt met verschillende positieve uitkomsten (zie kader 1), is het onduidelijk of dit ook geldt voor kwetsbare jongeren. Wat betekent sportdeelname voor het toekomstperspectief van kwetsbare jongeren? Hoe geef je vorm aan een sportomgeving die kan bijdragen aan positieve sportervaringen? En wat is nodig voor een succesvolle samenwerking tussen jeugdhulporganisaties en sportverenigingen? Die vragen beantwoorden we in deze samenvatting van de bevindingen van vier jaar onderzoek naar jeugdhulp en sport.

Ontwikkelingen in beleid en maatschappij hebben geleid tot de oprichting van Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) en een groeiende aandacht voor ‘Eigen Kracht’- interventies. Doel van dit artikel is om de toepassing van Eigen Kracht(-interventies) door CJG’s en de factoren die hierop van invloed zijn in kaart te brengen. Hiertoe is een raamwerk samengesteld met daarin de centrale begrippen van het werken vanuit de Eigen Kracht-gedachte: samenwerking en empowerment. Vervolgens zijn digitale vragenlijsten bij elf Provinciale beleidsmedewerkers en semigestructureerde interviews bij 26 CJG-coördinatoren afgenomen. CJG’s passen veel verschillende Eigen Kracht-interventies toe. Slechts enkele hiervan komen voor in de Databank Effectieve Jeugdinterventies van het Nederlands Jeugdinstituut (NJi). Factoren als de benodigde verandering in visie voor het uitvoeren van Eigen Kracht-interventies en de hoge kosten wegen zwaarder dan de empirische onderbouwing. CJG-coördinatoren hebben weinig inzicht in de toepassing van de Eigen Kracht-interventies en monitoring vindt nauwelijks plaats. Veel CJG’s zijn net gestart en hebben meer tijd nodig voor het implementeren van Eigen Kracht-interventies.

Het hebben van functionele beperkingen beinvloedt het aangaan en onderhouden van sociale contacten en daarmee participatie in de samenleving. De vraag die in dit onderzoek wordt beantwoord, is in hoeverre er verschillen zijn tussen mensen met lichte, matige of ernstige functionele beperkingen en mensen zonder functionele beperkingen in de frequentie van contacten die zij hebben, de homogeniteit van hun netwerk en de tevredenheid met hun contacten. Voor dit onderzoek is gebruikgemaakt van de gegevens van 11.260 respondenten van 16 jaar en ouder uit het AVO2007, een representatieve steekproef van de Nederlandse bevolking. Naarmate de functionele beperking ernstiger is, hebben mensen minder vaak contact en zijn zij meer gericht op de binnencirkel (familie, goede vrienden), dan de buitencirkel (collega's, kennissen). Deze verschillen gelden vooral voor mensen van 16 tot 34 jaar en in mindere mate voor 65-plussers. Ook is het netwerk van mensen van 16-34 jaar met matige en ernstige beperkingen meer homogeen gericht op de binnencirkel in vergelijking met andere groepen. Voor alle leeftijden geldt dat naarmate de functionele beperking ernstiger is, de ontevredenheid over het sociaal netwerk groter is. In lijn met eerdere studies hangt het wel of niet hebben van een functionele beperking niet samen met contact met buren. Dit betekent dat buren een rol kunnen hebben in het bevorderen van de participatie van mensen met een functionele beperking.

Een voedingsinventarisatie kan bijdragen aan een gerichte voedingsbegeleiding op maat aan zwangere vrouwen. Marloes Derksen zocht in de literatuur naar een goede methode en naar de succesfactoren en barrières voor verloskundigen voor het geven van voedingsbegeleiding.

Nijkerk en Wageningen geven als Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG) gemeenten een impuls aan het stimuleren van een gezonde leefstijl en het tegengaan van overgewicht onder kinderen en jongeren. Begin 2015 hebben zij door de provincie Gelderland een subsidie toegekend gekregen voor een gezamenlijk deelproject op scholen: ‘Nijkerk en Wageningen Samen Gezond’. Binnen dit scholenproject zijn in beide gemeenten op scholen gezonde leefstijlactiviteiten georganiseerd. Beide gemeenten hebben binnen het project hun eigen benadering met ieder hun specifieke kansrijke elementen en moeilijkheden, welke in kaart moeten worden gebracht. Voor het monitoren en evalueren van het scholenproject Nijkerk en Wageningen Samen Gezond is de leerstoelgroep Gezondheid en Maatschappij van de Wageningen Universiteit gevraagd een plan te ontwikkelen en uit te voeren. Dit onderzoek duidt erop dat de aanpak van het scholenproject niet los kan worden gezien van de bredere JOGG aanpak in de gemeenten. Als het gaat om een gezonde leefstijl, kunnen specifiek op het gebied van gezond voedingsgedrag onder leerlingen en ouders nog stappen worden gezet. Dit onderzoek laat zien dat scholen en leerlingen het positief ontvangen wanneer een organisatie van buitenaf zoals een buurtsportcoachteam uiteenlopende gezonde leefstijlactiviteiten aanbiedt. Buurtsportcoaches kunnen expertise en nieuwe invalshoeken de klas binnen brengen. De inbedding van een gezonde leefstijl in het schoolbeleid en het betrekken van ouders zijn aandachtspunten voor het borgen van de blijvende aandacht voor gezond opgroeien.

Een voedingsinventarisatie kan bijdragen aan een gerichte voedingsbegeleiding op maat aan zwangere vrouwen. Marloes Derksen zocht in de literatuur naar een goede methode en naar de succesfactoren en barrières voor verloskundigen voor het geven van voedingsbegeleiding.