Search

In oktober 2012 beschreef Jan van Mourik in Geografie hoe de ‘mythe van de heideplag’ ontmaskerd werd door archiefonderzoek en nieuwe luminescentiedatering. De allernieuwste techniek met biomarkers maakt het mogelijk nog preciezer te bepalen hoe de boeren op de arme zandgronden aan hun stalmest kwamen.

De geanalyseerde dataset van Rijkswaterstaat (RWS) bevat voor de jaren 2008-2009 alleen data voor perfluoroctaanzuur (PFOA) en perfluoroctaansulfonzuur (PFOS). In de jaren 2010 tot en met 2012 zijn ook andere perfluoralkylzuren (PFAAs) gemeten door RWS. Het aantal locaties waar gemonitord werd steeg van 10 in 2010 naar 27 in 2011 en 2012 waardoor de laatste twee monitoringsjaren een completer beeld laten zien van de verspreiding en herkomst van PFAAs in het Nederlands oppervlaktewater. In totaal ligt ongeveer 2% van de gemeten poly- en perfluoroalkylzuren (PFAS) data boven de rapportagegrens van RWS. Van alle gemonitorde PFASs zijn de PFAAs met een relatief korte keten, die hydrofieler zijn, het meest aanwezig in het oppervlaktewater, de lange ketens PFAAs en de neutrale perfluorsulfonamidoethanols en de perfluorsulfonamides werden slechts sporadisch in het oppervlaktewater aangetroffen.

In dit rapport staat het Natura 2000 habitattype H2130, de Grijze duinen, centraal. In veel duingebieden is de hoge stikstof-depositie een probleem voor een gunstige staat van instandhouding van de Grijze duinen. In de herstelstrategie die binnen de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) is uitgewerkt voor dit habitattype, staat o.a. de maatregel plaggen genoemd. In deze rapportage wordt onderzocht of plaggen de Grijze duinen minder gevoelig maakt voor stikstofdepositie en daarmee of deze maatregel effectief is. Voor het beheer van grijze duinen is het belangrijk meer inzicht te krijgen in de betekenis van N-opslag in de bodem en de rol van het bodemleven daarbij. Het in dit rapport beschreven onderzoek geeft antwoord op de vraag in welke mate micro-organismen en mesofauna, en uiteindelijk de opslag van N in organische stof in de bodem, een rol speelt bij de gevoeligheid van duinen voor N-depositie.

Polaire stoffen, zoals medicijnen of drugs, worden steeds vaker aangetroffen in het milieu. Het aantal stoffen en hun concentraties zullen in de toekomst nog hoger worden door de vergrijzing. Drugs en medicijnen zijn moeilijk uit het water te zuiveren. Experimenten laten zien dat nieuwe materialen, zoals gefunctionaliseerde polymeren, mogelijkheden bieden voor de zuivering van water voor de drinkwaterbereiding.

Vulkaanuitbarstingen onder gletsjers, zoals de vliegverkeer-verlammende uitbarsting van de vulkaan Eyjafjallajökull in IJsland in 2010, lijken in veel opzichten op vulkaanuitbarstingen die ooit op Mars voorkwamen. Dankzij de landschappelijke gelijkenissen tussen onze aarde en Mars is het mogelijk om met "de voeten in de klei" in aardse landschappen tegelijk die op Mars te bestuderen. Door deze op de grond verkregen kennis te combineren met metingen van aardobservatiesatellieten is het mogelijk om spectaculaire en soms spraakmakende landschappen te verklaren die met steeds geavanceerdere Marssatellieten worden waargenomen

In het oppervlaktewater van de Rijn en de Maas zijn lage concentraties aangetoond van twaalf in de Opiumwet opgenomen stoffen. Het gaat om amfetaminen, slaap- en kalmeringsmiddelen (barbituraten en benzodiazepinen), opiaten en cocaïne. Deze stoffen zijn waarschijnlijk al in het watersysteem aanwezig sinds mensen ze gebruiken, maar kunnen nu worden opgespoord dankzij geavanceerde meettechnieken die sinds kort beschikbaar zijn. Tijdens de drinkwaterzuivering worden de meeste stoffen verwijderd of sterk in concentratie verlaagd. In het drinkwater worden uiteindelijk nog drie stoffen aangetroffen, allen barbituraten. De concentraties zijn zeer laag; maximaal 12 nanogram per liter. De gezondheidskundige risiconormen voor drinkwater worden dan ook niet overschreden. Het is raadzaam de aanwezigheid van deze stoffen in het watersysteem te blijven volgen. Daarnaast wordt aanbevolen de mogelijke effecten op het ecosysteem te onderzoeken.

Op het Nederlands Continentaal Plat (NCP) wordt de waterkwaliteit beoordeeld door toetsing van een concentratie van een chemische stof aan één van de wettelijke nromen zoals die staan vermeld in NW4, OSPAR-documenten en de KRW. Er zijn in deze studie verschillen gevonden tussen de NW4 en KRW toetsing van de pesticiden en een aantal organische stoffen in de waterfase. Voor metalen, PAHs en PCBs was een rechtstreeks vergelijking niet mogelijk, maar zijn de resultaten van de toetsing in verschillende compartimenten met elkaar vergeleken. Hierbij bleek dat voor alle stoffen er soms een overschrijding was in een compartiment maar dat die niet optrad in het andere compartiment. Vermeld moet nog worden dat een grote hoeveelheid meetwaarden niet te toetsen was daar de norm onder de bepalingsgrens ligt. Het verdient aanbeveling om naast de concentratie metingen van contaminanten en de toetsing aan een norm te beginnen met bioassays en biologische effectmetingen. Deze meten een daadwerkelijk effect en hebben een signalerende rol dat er daadwerkelijke risico's aanwezig zijn. Deze bioassays kunnen ook gebruikt worden om de contaminanten die daadwerkelijk het effect veroorzaken, op te sporen en te identificeren. Hiermee kunnen effectief en efficiënt maatregelen ingezet worden om de risico's te verkleinen. Het is te adviseren voor de KRM geen metingen in totaal water te verrichten zoals dat voor de KRW gebeurd is. Aanbevolen wordt, afhankelijk van de stof eigenschappen, het daarbij behorende compartiment te kiezen.

Methyl-t-butylether (MTBE), ethyl-t-butylether (ETBE) en methyl-t-amylether (TAME) worden als loodvervanger aan benzine toegevoegd. Hun gebruik stijgt sterk. Door hun hoge persistentie, wateroplosbaarheid en vluchtigheid verspreiden ze zich bovendien snel in het milieu. In opdracht van VROM en Senternovem heeft KWR de concentraties van ETBE en MTBE in waterwingebieden in kaart gebracht en geur- en smaakdrempels vastgesteld voor ETBE, MTBE en TAME.

Dit boek beschrijft de Nederlandse kust aan de hand van een wandeling van het Zwin aan de Belgische grens tot aan de eilanden in de Waddenzee. Onderweg worden alle vierendertig badplaatsen aangedaan. Per plaats vertellen de auteurs over het verleden, het heden en de toekomst van het stukje kust. Zo lezen we waar Romeinse vestingen in zee verdwenen, waar de Vikingen aan land kwamen, waar oude vissershavens lagen en welke duinen uitzicht boden op verwoestende zeeslagen. Ook is er aandacht voor duinen, dijken, sluizen en plekken waar de kustlijn is verplaatst.